DERSİN ADI: Görsel Sanatlar

SINIFI: 9/G

KONU: Renkli Resim Uygulamaları – Pastel Boya Tekniği ile Natürmort Yapımı

ÖĞRENCİ TANIMLAMASI: Ondokuz kız öğrenciden oluşan bir sınıf. Şehir merkezinde bir okul. Ekonomik düzeyleri yönünden orta gelirli ailelerden oluştuğu söylenebilir. Genel olarak öğrencilerin derslere ilgisi iyi.

AMAÇLAR: Pastel Boya ile Natürmort tarihinin, özelliklerinin ve tekniğinin anlatılmasıyla öğrencilerin Pastel Boya teknikniğini kullanarak, naturmort resmi yapmaları sağlanacaktır. Bu ünitede öğrendikleri sonraki ünitelerde işlenecek farklı renkli resim tekniklerinin uygulanmasına katkıda bulunacaktır.

HEDEF DAVRANIŞLAR: 1) Pastel boya tekniğini öğrenme, ( Bilişsel )

2) Naturmort resminin ne olduğunu öğrenme. (Bilişsel)

3) Resim yaparken pastel boya teknikleri uygulayabilme

(Bilişsel , duyuşsal ve psikomotor hedef) (Uygulamalı çalışma)

4) Renkli pastel boya resim uygulamalarında sanatsal düzenleme

ilkelerinden yararlanabilme (Bilişsel , duyuşsal ve psikomotor hedef)

Uygulamalı çalışma

SÜREÇ:

Bu ders konusu için iki ders saati ayrıldı. İlk ders saatinde yaklaşık yirmi dakikalık bir sürede konu anlatımı ve çeşitli sanatçılardan resim örnekleri gösterildikten sonra uygulamaya giriş yapılacak, ikinci ders saatinde evden getirdiğimiz çeşitli meyveler ve çiçekle düzenleme yaparak hazırladığımız kompozisyona canlı olarak bakarak natürmort resmi çalışılacak ve yarım kalan işlerin evde tamamlanması istenecek.

DERS İÇERİĞİ:

PASTEL BOYA TEKNİĞİ VE NATURMORT

Pastel de, diğer tüm resim teknikleri kadar renkli ve canlı bir görünüm sağlar.

Kuru bir teknik olduğu gibi pudramsı yüzeyi ışığın kurulmasını güçlendirir ve bu yüzden de hiçbir tekniğin ulaşamayacağı bir renk yoğunluğu taşır.

Kuru olduğundan kağıdın ya da boyanın kurumasını beklemek gibi bir yanı yoktur.

Kuru boyayı  elimize alır, rengi doğrudan resmin yüzeyine aktarırız.

Edgar Degas

Bu boya içinde yağ ya da zamanla sararıp çatlamalara yol açabilecek yağ ve vernik

bulunmadığından yağlıboyadan daha uzun ömürlüdür. Teknik açıdan sağladığı bu yararların yanı sıra, pastel son derece ilginç bir kullanım alanı yaratır.Çok kişi EDGAR DEGAS ‘ın balerinler tablolarına yağlıboya niyetiyle hayranlıkla bakar, ama bir çoğu bunların pastel boya çalışması olduğunu bilmez.

Degas pastel boyalarla canlı ve coşkulu resimler yapmıştır.Aslında pastel boyanın tarihi tarih öncesi devirlere dayanır.O devirlerde de mağara duvarlarına tebeşirlerle resim çiziyorlardı.18. yy dan bu yana da günümüzdeki gibi kullanılmaktadır.200 yıllık çalışmalar ilk günkü canlılık ve parlaklığını korumaktadır.

Edgar Degas ‘In Balerinler Tablosu

Pastel boyadaki rengin gücünü, boya maddeleri ile karıştırılan tebeşir oranı belirler.

Yüksek oranda tebeşir karıştırılması açık ton, düşük oranda tebeşir ise koyu ton elde etmeye yarar ve böylece her rengin çok sayıda tonu elde edilebilir. Çok kişi pasteller içindeki pigmentlerin yani boya maddelerinin, yağlıboya ve suluboyalarda olduğunu bilmez; bu boyalarla pastel arasındaki tek fark yapım işlemindedir.Yağlıboyalar, incecik toz halinde öğütülmüş boya maddelerinin yağla, suluboyalar zamklı suyla, pasteller ise bu tozların katı bir hamur oluşturana tek tebeşir ve suyla karıştırılmasından oluşur.

PASTEL BOYANIN TARİHÇESİ

Pastel, renk verici toz pigmentin bağlayıcı maddelerle karıştırılarak kalıba dökülmesiyle yapılan çubuk biçimindeki boyama maddesine ve bu boyayla yapılan resimlere denir.Pastel yapımında bağlayıcı madde olarak arapzamkı, kitre ya da metil selüloz kullanılır Karışıma beyaz katkı maddeleri eklenerek istenen renk tonları elde edilir.Kurşunkalem kalınlığında ve 8–10 cm boyunda olan pastel çubuklar kâğıda sürülünce, kâğıdın yüzeyinde parlak, canlı renkler oluşur ama bunlar kâğıdın dokusuna işlemediği için kolayca silinip bozulabilir.Bunun için pastel resimler ya bir camın arkasına konarak ya da üzerine bir sabitleştirici sürülerek korunur.Kuzey İtalya'da 16. yüzyılda ortaya çıkan pastel 18. yüzyılda yaygınlaştı.

PASTEL BOYA TEKNİĞİNİ KULLANAN YERLİ VE YABANCI SANATÇILARJean-Baptiste-Simeon Chardin ve Maurice-Ouentin de la Tour gibi 18. yüzyıl Fransız pastel ustaları yaptıkları portrelerde yumuşak pastel kullandılar.Sert pastelle yapılan resimler ise daha çok tebeşirle çizilmiş izlenimi verir.

19. yüzyılın sonunda pastel kullanımını canlandıran Fransız ressam Edgar Degas nın balerinlerle ilgili çalışmalarının birçoğu pastel boyayla yapılmıştır.Pierre-Auguste Renoir, Henri de Toulouse-Lautrec ve Pierre Bonnard gibi Fransız ressamların yanı sıra, ABD'li Mary Cassatt ve İsviçreli ressam Paul Klee de pastel tablolar yapan ünlü ressamlardır.

Jean-Baptiste-Simeon Chardin Edgar Degas

Peyzaj resmi, kısaca manzara resmidir ya da konusunu doğadan alan resimlerdir denebilir. Peyzaj (Fr. Paysage, İng. Landscape, Paysage), bir noktadan bakıldığında görüş çerçevesi içine girebilen doğal ve kültürel varlıkların bir arada meydana getirdikleri görünüştür. Çoğu kişinin aslında bildiği ; ama terim olarak çok sık karşılaşmadığı bu yabancı kelime, dilimize Fransızca'dan yerleşmiştir (paysage) ve anlamı, "manzara", "görünüm" demektir. Doğaya düşkün olan bir millet olarak peyzaja, aslında iç içe yaşadığımız ortam denebilir. Herkesin peyzaja bakış açısı ve algıladıkları, kültürüne göre değişebilir; ama değişik meslek grupları, peyzajı kendine göre yorumlayabilir. Bir orman mühendisi ya da bir coğrafyacı için kendi mesleğini ilgilendiren bir çok şeyle karşılık bulabilir.

Peyzaj resimlerinde yakın plan ve arka plan olmak üzere en az iki planda konu işlenir. Ön planda olanlar daha büyük, net, renkleri canlıdır. Geri planda kalanlar, daha açık ve şekillerin netliği kaybolmuştur. Çizgi ve renk perspektifi, peyzaj çalışmalarında önemlidir. Derinlik, perspektif yardımıyla verilir. Arka plana doğru gittikçe; renkler, silikleşir, soluk bir hal alır. Resimlerinde perspektifi önemsemeyen ressamlarla, nâif ressamlar da vardır. Manzara resimlerinde gökyüzü önemlidir. Kompozisyonu kurarken gökyüzü ya da yeryüzünden birine daha çok yer vermeli, resme başlamadan buna karar vermek gerekir.

İbrahim Çallı (1882 – 1960)

Resimde daima eşitlikleri bozmak gerekir. Yatay çizgiler, yatay hatlar dinlendirici, huzur verici bir etki yaparlar. Ağaçlar, telgraf direkleri gibi dikine biçimler, yaşamın gücünü simgelerler. Yuvarlak çizgiler, hareket etkisi verirler. Hareketli unsurların ardından dinlendirici, sade unsurlarla denge sağlanır. Sadece hareket gözü yorar, çok sadelik de monotonluk yaratır. Hava durumu gibi bazen yağmur, bazen güneş, soğuk, bazen coşku, sevinç, bazen de hüzün...

Peyzaj resminde de Natürmortta olduğu gibi modeldeki bazı kısımları bilinçli olarak değiştirmek, sadeleştirmek veya abartmak gerekebilir. Kompozisyonda büyük leke, orta büyüklükte lekeler, küçük lekeler bulunmalı..

Peyzaj resmi, dağlar, ovalar, ağaçlar, nehirler ve ormanları içeren manzaraları betimlemektedir. Peyzaj resminde gökyüzü vazgeçilmez bir unsur olarak yer almaktadır. Peyzaj, 15. yüzyıl başlarında Avrupa resim sanatında daha çok dinsel konulu temalarla ortaya çıkmıştır.

Peyzaj Resim Türleri;

Gökyüzü veya Bulut Peyzajları, (bulutlar, hava veya atmosfer durumlarını betimleyen resimler.)

Mehtap Peyzajları.

Deniz Peyzajları,( okyanus, deniz ve kıyı manzaralarını anlatan resimler. Su Ürünleri.)

Nehir Peyzajları.

Kent Peyzajları.

Kuşbakışı Peyzajları, (özellikle uçak ve diğer hava araçlarından görüntülenen manzaraları betimlemektedir.)

Mahmout Samandarian

Sulu Boya kullanarak yapılan peyzajlar son derece şiirsel gözükürler. Sulu boya kapatıcı olmayan, saydam bir boya türüdür. Suluboyanın bu heyecan verici macerası günümüzden 33.000 yıl önce mağara duvarlarında başlamıştır. Üç amatör mağaracı ilk kez 1994 yılında güneybatı Fransa'nın Ardéche bölgesindeki bir mağarada, mağara duvarlarına suluboya ile yapılmış öküz, ayı ve rengeyiği resimleriyle karşılaşmışlardır.

Pigmentlerin arap zamkıyla ezilmesinden elde edilen ve suyla karıştırılarak kullanılan suluboya ilk olarak Çin, Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerinde kullanılmıştır. Suluboyanın önce renk yelpazesi gelişmiş, daha sonra 4.yüzyılda sırasıyla ağaç kabuğundan yapılmış kağıt, ipek kağıt ve pirinç tabanlı bir başka tür kağıtla tanışmıştır. Gerçek suluboyanın guvaşdan ya da temperadan farkı açık renklerin beyaz boya katmak yerine suyla inceltilerek elde edilmesidir.

İran, Hindistan, Japonya ve Çin'den sonra dünyanın her yanında suluboya eserler verilmiştir. Avrupa'da Botticelli'den (1470), Vinci'ye (1497), Albrecht Durer'den (1503), Cezanne'a, Turner'a, John Sell Cotman'a dünyanın en ünlü ressamları suluboyanın sihirli yansımalarına gönül vermişlerdir. Türklerde minyatürcülerle gelişen suluboya, Tanzimat Dönemi’nde Hoca Ali Rıza, Osman Hamdi gibi ressamlarımızla ölümsüzleşmiştir.

Albrecht Durer

Suluboya İng. Watercolor, Fr. Aquarelle, Alm. Wasserfarbe, Aquarell, “Akvarel” olarak da bilinir. Geniş anlamdaki suluboyanın en erken örneklerine Eski Mısır’ın papirüs rulolarında, Çin ve Japonya’da ipek ve pirinç kağıdı üstüne yapılan resimlerde rastlanır. Avrupa’ daysa çırpılmış yumurta akıyla karıştırılarak elde edilen türü, ortaçağ el yazmalarını süslemede kullanılmıştır. Gerçek suluboyanın en erken tek renkli örnekleri, 17.yy’da, kahverengi kurum boya (bistre) ya da daha açık mürekkep kalem çizimlerde görülür. Suluboya bir resim tekniği olarak kullanılmadan önce ilk başlarda İngiltere’de mimarlar ve topografya uzmanları tarafından kullanılmaktaydı. 19. yy’ın başlarında Amerika’da suluboya tekniği, yağlıboya ve oymacılık için bir tür taslak çıkarma aracı olarak kullanılırken; İngiliz sanatçılar suluboyayı yağlıboyaya eş değerde apayrı bir teknik olarak kabul etmişlerdir. Bundan sonra suluboya doğal parlaklığı ve hızlı uygulanma kapasitesi sayesinde peyzaj ressamları için ideal bir teknik olmuştur

William Turner

Sulu boya yaparken renklerin açık değerleri beyaz boya katılarak değil, su ilave edilerek elde edilir. Boyaya ilave edilen su miktarı, renklerin açıklık derecesini belirler. Beyaz renk kullanılmak istenen yerler ise boş bırakılarak kâğıt beyazlığından yararlanılır. Suluboya çalışmasına kâğıdın kalın bir fırça ya da süngerle ıslatılarak başlanması hoş dağılımlar elde edilmesini sağlar. Bir sürdüğünüz boyanın üzerinden tekrar geçmek gerekirse kuruması beklenmelidir. Aksi halde renkler birbirine karışır. Mavi bir rengin üzerinden sarıyı sürerseniz yeşil renk elde edilir. Yan yana sürülen iki renk, suyun yardımı ile kaynaşarak, renkler arasında güzel bir geçiş elde edilir. Renklerin açıktan koyuya doğru değerleri, boyanın istenilen derecede sulandırılması ile sağlanır. Sulu boyada kağıdın beyazlığından yararlanılması resme güzellik veren teknik özelliklerden birisidir. Beyaz sulu boya sürmektense kağıdın beyazlığından faydalanmak daha doğrudur.

Çabuk kuruyan , hızlı çalışmayı gerektiren bir tekniktir, bu yüzden alıştırmalarla teknik tanınmalı, pratiklik kazanmalıdır. Çabuk ama doğru karar vermelidir. Akıcılığı nedeniyle duyguların yansıtılmasında ideal bir tekniktir. Bu yüzden soyut sanatçılar çokça bu tekniği kullanmışlardır. Malzemenin taşınması, her yerde çalışabilme gibi kolaylıklarının yanında hataların kolay telafi edilememesi , tekniğin doğru uygulanabilmesi gibi dikkat gerektiren yanları da vardır. Suluboya çalışmalarında açıktan koyuya doğru çalışılır, açık bir zeminin

üstünden tekrar geçebilirsiniz ama koyu bir zemini düzeltmek mümkün değildir. Aslında bu kural; açıktan koyuya doğru çalışma bütün tekniklerde iyi sonuç verir. Suluboyalar, tüp içerisinde ya da her rengin ayrı bölmelerde yer aldığı kapaklı kutularda satılırlar. Değişik kalınlıkta suluboya fırçaları (Ucu yuvarlak), su kabı, fazla boyayı almak, kağıdı ıslatmak vb. için sünger ve eğer tüpteki suluboyalar kullandırılıyorsa palet gereklidir. Suluboya ile çok değişik yöntemler kullanarak resimler yapılabilir. Bunlar ıslak zemin üzerine ıslak, kuru zemin üzerine ıslak, ıslak üzerine ıslak gibi yöntemlerdir. Sulu boya resimde en uygun olanı, samur kılından yapılanlardır. Samur kılından yapılan fırçalar, su ile ıslandığında, kılları toplanır ve ucu sivrileşir. Sivrilen ucu ile ince çizgiler çizilebileceği gibi, kağıt üzerine fırçayı bastırarak çalıştığımızda da geniş yüzeyleri boyayabiliriz.

Tek renk ile çalışma ( Lavi tekniği ): Lavi, resmi sulandırılmış tek rengin tonlarıyla boyamadır. Sulu boya tekniğinde çalışmaya başlarken lavi tekniği ile çalışmak faydalı olacaktır. Lavi tekniği ile yapılan çalışmalarda koyudan açığa veya açıktan koyuya boyama yöntemleri uygulanabilir. Koyudan açığa yönteminde tek renk boya ( genelde koyu bir renk tercih edilir ) palette fazla sulandırmadan hazırlanır. Gölgeli kısımlardan boyamaya başlanır ve açık bölgelere doğru fırça sulandırılarak boya yayılır.

Şerife Karamüftüoğlu

Sulu boya resim yaparken konu, resim kağıdı üzerine ana hatları ile çizilir.

* Çizerken kalemi bastırmamalı ve mecbur kalmadıkça silgi kullanmamalı.

* Koyu renkteki kurşun kalemi izleri, şeffaf olan sulu boyanın altından gözükebileceğinden fazla bastırmamalıdır.

* Silgi ile yıpranan yerlere sürülen renkler, parlaklığından kaybeder ve kirlenir.

* Resmin çizimi yapıldıktan sonra, resim kağıdı musluk altında ıslatılır veya su dolu kovaya batırılır.

* Islatılan kağıt resim altlığına tutturulur.

* Sulu boya çalışmalarında kağıdı ıslatmaktan amaç, boyanın tekniğe uygun yapılışını sağlamaktır.

* Eğer kağıt kuru olursa, sürülen boya kuruduğunda keskin bir sınır bırakır.

Bu tekniğin gerektirdiği yumuşaklığı ve renklerin kaynaşmalarını sağlamaz.

* Islatılan kağıt üzerinde hemen boyama işlemine başlamak doğru değildir.

Zira bu durumda boyalar istenilenden fazla yayılacaktır.

Desenlerdeki şekillerin sınırları kaybolur.

* En uygun ıslaklık derecesi, kağıdın nemli olmasıdır.

* Çalışma sırasında kuruyan kısımlar olursa yeniden süngerle ıslatılmalıdır.

* Kullandığımız boya, tüp boya ise, boya palete sıkılır. Kullanılan boya kuru cinsten ise boyalar yumuşasın diye çalışmaya başlamadan önce renklerin üzerine birkaç damla su damlatılır.

* Boyama işlemi sırasında renkleri denemek için ikinci bir kağıt bulundurmalıyız.

Bu şekilde istediğimiz rengi ve renk tonunu bulmuş oluruz.

Aksi durumda resme sürülen boyanın düzeltilmesi güçleşir.

* Resmi boyamaya, hoşumuza giden bir yerinden başlamalıyız.

* Geniş ve açık renk olan yüzeyleri öncelikle boyamak, tekniğin gerektirdiği özelliklerdendir.

* Geniş yüzeyleri bir an önce bitirmek, kağıdın sık sık nemlendirilmesini gerektirmez.

* Açık renkleri düzeltmek veya koyulaştırmak daha kolaydır.

* Sulu boya tekniğinde yanlış sürülen renkleri düzeltmek zorunda kalırsak, önce o kısmı temiz su ile ıslatır, sonra sünger ya da kuru bir fırçayla sileriz.

* Çalışmalar esnasında renkleri üst üste sürmekten kaçınmalıdır.

WilliamTurner(1775–1851)-TheLakeofZugMetropolitanmuseum(29.8x46.6cm) httpwww.metmuseum.orgtoahhdtrnrhd_trnr.htm

KULLANILAN MATERYALLER VE ARAÇLAR:

Son test, slayt gösterimi, sanat tarihinden suluboya resim örneklerinin gösterimi yapılacak. Kendi hazırladığım suluboya resimlerden örnekler çocuklara dağıtılarak bizzat görmeleri sağlanacak. Çocukların getirdikleri suluboyalar ve gramajlı suluboya kağıtlar kullanılarak resim yapmaları sağlanacaktır. Son olarak suluboya tekniğinin rastlantısallığının ve akışkanlığının iyice kavranması amacıyla hazırlanmış materyal tasarımı yani özel bir çalışma yapılacak. Bunun için öğrencilerden en az 300 gramlık suluboya kağıtları getirmeleri istenecek. Daha sonra bahçeden toplanmış kuru dallar kırılarak fırça gibi kullanılmaya hazır hale getirilecek.sıralar kenara çekilipsınıfın ortası boş olacak şekilde hazırlıkyapılacak. Daha sonra öğrenciler daire şeklinde toplanacaklar. Pazaralma denen su bazlı bitkisel toz çok ucuz olduğu için tercih edilerek bir bidonda suyla karıştırılıp hazır hale getirilecek.Oğrenciler yerlere koydukları kağıtlarını büyük fırçalar yardımıyla ıslatıp küçük kaplara aktarılmış ve sürüldüğünde sepia renk oluşturan boyayı serbest olarak sürüp dağılmasına izin vererek kendilerini benzettikleri ya da sevdikleri bir hayvan seçerek otoportre yapacaklar.kendilerini Fil, at, köpek vs. ye benzetip yer yer insansı özellikler taşıyan otoportreleri bittikten sonra kağıtlar kurutularak ortadan ikiye kesilecek. Alt yarımlar bir yerde üst yarımlar başka bir yere toplanarak rastgele seçilen bir alt ve üst arkadan bantlanarak yapıştırılacak. Kağıtlar bize doğru çevrildiğinde bambaşka tesadüflerle oluşmuş biçimler görecekler. Bu arada suluboya özelliklerine sahip boyayı kullanırken bazı

bölgelere tuz bazı bölgelere ispirto dökerek değişik efektler elde edecekler.

YÖNTEM:

Powerpoint sunumuyla çeşitli örnekler gösterilerek ders anlatılacak, anlatım sırasında soru cevaba da başvurulacak. Uygulamaya geçmeden önce adımadım nasıl çalışacakları anlatılacak. Daha sonra uygulamada sulu boyayla peyzaj ve serbet portre yapılacak.

DEĞERLENDİRME:

İYİ ÇOK İYİ ORTA BAŞARISIZ 1-Çalışma Suluboya tekniğine uygun yapılmış mı 2- Çalışmanın renk anlayışı3-Çalışmanın resimsel değerleri 4-Anlatım sürecinde katılımcı olma5-Vaktinde çalışmayı teslim etme6-Çalışma temiz olarak teslim edildi mi