Geluid!

Narshis Windey & Burcu Alim

PAV: Actueel thema natuur, wetenschap en techniek2012-2013

Wat is geluid?Proef 1Span een elastiekje over een geopende brooddoos en tokkel erop. Wat neem je waar?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

Proef 2Leg een plastic lat van 30 cm zo op tafel dat hij 10 cm uitsteekt. Hou het deel dat op tafel ligt tegen, terwijl je met je andere hand het andere uiteinde naar beneden duwt? Wat neem je waar?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Proef 3Span elastiekjes met verschillende diktes over een brooddoos en tokkel erop. Wat neem je waar?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Besluit

.................................................................................................................................

...................

Geluid kan zicht voorplanten in ……………………… , ………………………. , ………..…...………

Harde en zachte geluidenSommige geluiden klinken heel hard en doen zelfs pijn aan je oren. Andere geuiden daarentegen zijn heel zacht. Hoe komt dit?

Dat heeft te maken met de trillingen in de lucht. Als je bv. hard of zacht op een trom klopt, zal het geluid ook harder of zachter klinken. We kunnen dus aan elk geuid een bepaalde geluidssterkte of volume geven.

De geluidssterke wordt uitgedrukt in ………………………………………..(…………………..).

Decibelschaal150

StraaljagerABSOLUTE

GEVAARZONE

Pijngrens140

Straalvliegtuig

130

Startend vliegtuig, pneumatische pers

120

Drilboor op 1 m afstand, luide claxon

GEVARENZONE:langdurige

blootstelling geeft kans op

tijdelijke doofheid, soms

blijvende schade

Gevaargrens

110 Autoclaxon

vlakbij, grasmaaier, boormachine

100 Dancing, revolver,

remmen van de tram

90 Vrachtwagen, mixer, weefgetouw

80 Druk verkeer, rinkelende telefoon

VEILIGE ZONE

Gehoordrempel

70 Bromfiets, stofzuiger op 1 meter

60 Gewoon gesprek

50 regen

40 Zacht gesprek, rustige straat, zachte muziek

30 fluisteren

20 Leeszaal bibliotheek

10 Ruisen van bladeren

0

Decibel Voorbeeld Zone

Vallende bladeren Veilige zone

30Toeterde auto

70Rustige kamerWekkeralarm Grens: veilige zone -

gevarenzoneVul de tabel aan…

Op welke manieren kan je je oren beschermen? Zet de volgende zinnen in de gebiedende wijs.

Ken je nog de regels i.v.m. de gebiedende wijs? Zet een kruisje als de opdracht klaar is.

1) Lees aandachtig de onderstaande regels i.v.m. de gebiedende wijs. Kijk zeer goed naar de voorbeeldzinnen.

2) Lees de zinnen grondig en gebruik de imperatief.3) Lees je werk nog eens aandachtig na.4) Vraag de verbetersleutel van de oefening a aan de leerkracht5) Verbeter je werkje in het groen.

Gebiedende wijs = imperatief (een bevel of een gebod)

Werkwoord: STAM

Voorbeelden: Sta op!Geef antwoord!Zit neer.Lees deze tekst!

UITZONDERINGAls we het onderwerp van de gebiedende willen uitdrukken, gebruiken we de onvoltooid tegenwoordige tijd.

Voorbeelden: Word jij maar niet kwaad!Antwoordt u maar!Lopen jullie maar even rond het blokje

Je zet je walkman nooit op volle kracht.

............................................................................................................

Je gebruikt niet de in-ear plugs.

............................................................................................................

............................................................................................................

Je koopt een telefoon die je op de oren zet.

............................................................................................................

Je luistert niet langer dan één uur per dag en je zet het volume daarbij nooit hoger dan 70 procent van het maximale volume dat je speler kan halen.

............................................................................................................

............................................................................................................

Je past op met vuurwerk.

............................................................................................................

Geef nog andere tips om je oren te beschermen. Let op: de volgende woorden moeten zeker in de zin staan werk eerst in het klad.

Feestjes-luidspreker............................................................................................................Oorbescherming-lawaaierige machines............................................................................................................Luisteren- harde muziek- te lang............................................................................................................Oordopjes- rockfestival.......................................................................................................................Geluid - decibel.......................................................................................................................Volume – luid.......................................................................................................................

Vul de juiste persoonsvorm in de Tegenwoordige Tijd in.

Karel (fietsen)………………..…… naar school en er (rijden)………..…………… vele, stinkende auto’s voorbij.

‘Onze aarde (zijn) ……………………. Is naar de maan’, zeggen sommigen.

(Willen) ……………………… jij ook lid worden van Greenpeace?

Hij (hebben)………………….. een toilet met spaarknop.

Jij (baden)……………………. In de bewaakte zones in zee.

Mijn ouders (wandelen)……………………… graag op het strand.

Oom Dirk en tante Ilse (vrezen)…………………………….. dat het klimaat blijvend zal veranderen.

Hij (verbranden)…………………………….geen afval in de tuin.

(Zien)…………………….. jullie de poolster aan de hemel?

Van neergeknuppelde zeehonden op televisie?

U (hebben)………………………. Geen idee hoe slecht het gesteld is met ons milieu!

Amai m’n oren!Steeds meer en meer jongeren horen een constante pieptoon door naar te luide muziek te luisteren. Ook in onze klas zitten er ongetwijfeld een aantal leerlingen die hier mee te kampen hebben. Uit onderzoek blijkt dat gemiddeld 8 op 10 jongeren last hebben van tijdelijke oorsuizingen, 2 op 10 jongeren hebben last van een permanente 1 pieptoon. De aandoening 2 heet tinnitus en er is geen remedie 3 .

Vooral na het uitgaan horen veel jongeren een pieptoon. Dokters raden aan om oordopjes te dragen op fuiven of plekken waar luide muziek is. Nauwelijks vijf op honderd jongeren gebruiken oordopjes als ze uitgaan.

De overheid sensibiliseert!

1 Permanent: voortdurend, blijvend, voor een langere periode2 Aandoening: kwaal, stoornis3 Remedie: geneesmiddel, oplossing

Ieder jaar voor de festivalperiode van start gaat lanceert de minister van welzijn een sensibiliseringscampagne tegen gehoorschade bij jongeren. Met deze campagne probeert men jongeren bewust te maken van de gevolgen van te luide muziek. Enkele voorbeelden van deze campagnes zijn ‘Iets minder is de max’ en ‘Help ze niet naar de tuut’.

Surf naar de website ‘helpzenietnaardetuut.be en beantwoord de volgende vragenHoe kan ik gehoorschade voorkomen?1.Welke gehoorbescherming beschermt je oren het best?

……………………………………………………………………………………………………………2. Wat is het risico bij universele4 oordoppen?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3. welke 2 factoren5 bepalen het maximum aan geluidsvolume?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………4. Welke ongezonde gewoonte kan de last die je hebt van lawaaischade nog verergeren?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Hoe weet ik dat ik gehoorschade heb?5.Geef 5 mogelijke symptomen waaraan je kan lijden in geval van gehoorschade.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6.Wat hoor je als je oorsuizingen hebt?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………7. Geef 2 mogelijke signalen van gehoorverlies?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Wat zijn de gevolgen van gehoorschade?

8. Geef 5 mogelijke gevolgen van gehoorschade.

4 Universeel: algemeen, voor iedereen5 Factor: delen, kenmerken, oorzaken

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………9. Geef enkele voorbeelden van gezondheidsproblemen die kunnen optreden t.g.v. gehoorschade.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

10. Welk persoonlijk probleem kan zich voordoen?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11. Geef een voorbeeld (een ander dan op de site!) van een veiligheidsprobleem dat zich kan voordoen als je gehoorschade hebt.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Wat moet je doen als je gehoorschade hebt opgelopen?12. Bij wie kan je terecht als je last hebt van gehoorschade?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………13.Binnen welke termijn kan je best hulp zoeken als je gehoorschade hebt opgelopen?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

14.Kan gehoorschade opgelopen door lawaaioverlast genezen of behandeld worden?

Omcirkel het juiste antwoord: ja/neen

Leg uit: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Extra: Goed gewerkt? Dan heb je nog tijd om je eigen gehoor te testen!Heb je oortjes bij? Surf dan naar ietsminderisdemax.be, klik op

‘oorcheck en tips’ en daarna op ‘check it hier out’

Geen oortjes bij? Surf naar www. helpzenietnaardetuut.be en klik op ‘start de test’, daarna op ‘ga verder zonder facebook’.

We nemen de proef op de som.Een decibelmeter is een toestel dat de hoeveelheid geluid meet. De maat om hoeveelheid geluid weer te geven heet decibel of afgekort dB.

Bekijk de onderstaande geluidsbarometer. Als je er rekening mee houdt dat een geluidsniveau boven 100 decibel blijvende gehoorschade kan veroorzaken, loop jij dan veel risico?

OPDRACHT: We meten het aantal decibel in bepaalde situaties. Is er kans op gehoorschade? Tip: Vergeet niet dB achter elk cijfer te vermelden.

Mp3 op max. volume:

een klas:

Stofzuiger:

Praktijkles:

Wat is veilig?

Maximum 8 uur per dag in een omgeving van maximum 75 decibel.

Wanneer je die grens overschrijdt halveert de veilige periode bij elke stijging van het geluidsvolume met 3 dB.Dit wil zeggen dat je slechts 4 uur per dag in een ruimte met een geluidsniveau van 78 decibel mag zijn en maar 2 uur bij een geluidsniveau van 81 dB.

speelplaats:

haardroger:

Schoolbel:

Stoelen op de banken plaatsen:

Experimenteren met geluidDe dansende kaarsMateriaal: kaars, ballon, petfles, drumstick

Wat gebeurt er met de kaars als je op de trom slaat?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Hoe komt dit?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

De flessofoonMateriaal: een vork, 9 glazen flessen, water

Wat gebeurt er als je met de vork tegen de flessen slaat?

…………………………………………………………………………………

Hoe komt dit?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

OPDRACHT: Lees de volgende tekst over geluid. Leg daarna zo volledig mogelijk de gevraagde woorden uit

Geluid wordt veroorzaakt door trillingen. Als een luidspreker geluid maakt dan gaat de conus6 van de luidspreker snel heen en weer. Zo snel dat we het niet meer kunnen zien: hoorbaar geluid maakt 20 tot 20.000 trillingen per seconde. 6 Conus: deel van een microfoon

Het aantal trillingen per seconden noemen we de frequentie. Frequentie geven we aan in hertz, afgekort Hz. Ons gehoor heeft een frequentiebereik van 20 Hz tot 20.000 Hz. De conus brengt de omringende lucht aan het trillen. De lucht geeft de trillingen door met een snelheid van ongeveer 330 meter per seconde. De trillingen bereiken ons oor en we horen dan het geluid. Hoe meer trillingen er in een seconde zitten, des te hoger is de toon. Voor een luidere toon moet de uitwijking groter zijn.

Hiernaast zie je een harde lage toon boven afgebeeld. De onderste trilling stelt een zachte maar hoge toon voor.

Voorwerpen kunnen bij bepaalde tonen mee gaan trillen. Dat verschijnsel heet resonantie. Elk voorwerp kan van zich zelf trillingen uitvoeren, we noemen die trillingen eigentrillingen. Als het voorwerp van buitenaf trillingen krijgt opgedwongen dan noemen we die trillingen gedwongen trillingen. Wanneer de frequentie van de gedwongen trillingen overeenkomt met die van de eigentrillingen, dan gaat het voorwerp heftig meetrillen: resonantie. Resonantie komt voor bij muziekinstrumenten. De trillende snaar van een gitaar brengt de lucht en de klankkast van de gitaar in trilling dankzij resonantie. Jouw stem werkt ook met resonantie. Lucht die je langs de stembanden laat stromen bij het spreken, brengt die stembanden in trilling. De holten in je mond versterken die trillingen als een soort klankkast. Door de stand van je mond te veranderen ontstaan er andere klanken. Bij fluisteren doe je hetzelfde, maar je spant alleen jouw stembanden niet. Resonantie komt ook voor bij aardbevingen. Als de trillingen van de aarde gelijk zijn aan de eigentrillingen van gebouwen, dan kunnen die gebouwen kapot trillen. Gebouwen moeten zo worden ontworpen dat hun eigentrillingen niet voorkomen bij aardbevingen. Bij de proef met het wijnglas is ook sprake van resonantie.

Leg uit:

geluid: ……………………………………………………………………………………………………………

Resonantie: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Waarom is geluid zo schadelijk voor ons gehoor?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………