Web viewCEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER. ÇÖZÜMLÜ Pratik ÇalIşma II . 2011-2012 Öğretim Yılı 3 No’lu Ek Pratik Çalışmadır. Bebek’te bulunan ünlü

CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER

ÇÖZÜMLÜ PRATİK ÇALIŞMA II

Bebek’te bulunan ünlü bir gece kulübünü 3 yıldır işleten B, maliyeti düşürmek için çeşitli çareler aramaktadır. Bu durumu öğrenen gece kulübünün barmeni C, B’ye D adlı şahıstan ucuz fiyata içki temin edilebileceğini, birkaç rakip gece kulübünün de aynı şahıstan ucuz fiyata içki temin ettiklerini belirtir.

B, C’nin bahsettiği bu içkilerden satın almak için D’nin iş yerine gittiğinde, aslında meyve suyu imalatı yapan D’nin rakı ürettiğini öğrenir. İlkokul mezunu olan D, B’ye, mali müşavirinin kendisine yeni kanunların rakıda tekeli kaldırdığını ve kendisinin meyve suyunun yanı sıra rakı da üretebileceğini söylediğini ve bu nedenle talep olduğunda ürettiği rakıyı markasız olarak sattığını söyler. B aslında mevzuatın bu durumu yasakladığını bilmesine rağmen1, D’ye bir miktar para vererek kendisi için de rakı üretmelerini ister. B çok ucuz fiyata aldığı bu rakıları, tanınmış bir markanın özel olarak ürettiğini söyleyerek, yüksek fiyatla gece kulübündeki müşterilerine ve tanıdığı bar sahibi T’ye de iki kez satar.

B sık sık geldiği imalathanede D’ye, “Bu rakıları daha ucuza mal etmek için pahalı etil alkol yerine çok daha ucuz metil alkol kullansanıza2.” der. Bunun üzerine D, “Öyle rakılardan ölen falan oluyor.” diye cevap verir. B ise, “Boş ver bir şey olmaz, ben de içeceğim.” der. D bunun üzerine imalathanede çalışan usta F ve işçi G’ye niteliğini söylemeden metil alkol vererek, bunu kullanmalarını söyler. B, metil alkol kullanılarak yapılan rakıdan bir kadeh doldurarak içer ve malları kulübe göndermelerini söyleyerek oradan ayrılır. B, rakıdaki metil alkolün fazlalığı nedeniyle yolda hastalanır ve hastaneye gider. Uzman hekim U, kendisini acilen ameliyata almaları gerektiğini, ancak ameliyatın riskli olduğunu ve felç olup yürüyemeyebileceğini söyler. Olayın şokunu yaşayan ve dayanılmaz acılar çeken B ise, ameliyata rızası olmadığını söyler. U, hastanın ameliyatı için gereken rızanın verilmediğini düşünerek, B’yi ameliyat etmez. B kısa bir süre sonra ölür.

Bununla birlikte, bu rakılardan içen müşterilerden K ve L ölür, M’nin ise bir gözü kör olur. Birkaç müşteri de rahatsızlanır. Bir süre sonra K’nin babası N, rakıları üretenin D olduğunu öğrenip silahlı bir şekilde imalathaneye gider. Orada gördüğü D’ye birkaç kez ateş eder. Bu esnada mermilerden biri sekerek imalathanenin bir köşesinde duran F’ye de isabet eder, ancak N bunu fark etmez. D’yi yaralı bir şekilde görerek ona acıyan N, D’yi hastaneye götürür. İmalathanede yaralı şekilde kalan F ise hayatını kaybeder. N hastaneden ayrılmaktayken

2011-2012 Öğretim Yılı 3 No’lu Ek Pratik Çalışmadır.1 Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, Madde 8: Ticari

amaç olmaksızın, kendi ürettiği ürünleri kullanarak…. üçyüzelli litreyi aşmayan fermente alkollü içki imal edenler haricinde, Kurumdan (Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu) tesis kurma ve faaliyet izni almadan; …etilalkol, metanol ya da alkollü içki üretmek üzere fabrika, tesis veya imalathane kuran ve işletenler bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

2 Etil alkol bitkisel alkol olarak da bilinir, renksiz ve yanıcı bir kimyasal bileşiktir. Alkollü içkilerin büyük bir kısmında bulunur. Metil alkol ise, endüstride çözücü ve motor yakıtlarının bir bileşeni olarak geniş çapta kullanılır. Çok az miktarı dahi canlı organizma için zehirdir. Kalıcı yaralar, çeşitli bozukluklar meydana getirir. Örneğin 25 gram içilirse gözler kör olur.

1

hastane polisi P, ismi ve eşkali bildirilen N’ye dur ihtarında bulunur. N’nin kaçmaya başlaması üzerine P, bir kez havaya ateş eder. N’nin kaçmakta ısrar etmesi üzerine P, N’nin bacaklarına doğru birkaç kez ateş eder. Ancak P hareket halinde ateş ettiği için kurşunlardan biri N’nin başına isabet eder ve N ölür.

Bilgiler:

* (F) uyuşturucu bağımlısıdır.

* (G) 16 yaşında olup, kendisinde zekâ geriliği (oligofreni) tespit edilmiştir.

* (N) daha önce Türkiye’de işlediği uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan dolayı Almanya’da yargılanan ve 12 yıl hapis cezasına mahkûm edilen bir Alman vatandaşı olup, bu ceza infaz edilmeden Türkiye’ye gelir ve olaydaki fiilleri gerçekleştirir.

* (D) daha önce işlediği bir fiilden dolayı mahkûm olduğu 9 yıllık hapis cezası nedeniyle ceza evinde kalmış ve koşullu salıverilmiş olup, olaydaki fiilleri ise denetim süresi içerisinde işlemiştir.

SORU: Olaydaki kişilerin ceza sorumluluklarını, suç ve yaptırım teorisindeki bilgileriniz çerçevesinde sistematiğe uygun olarak tespit ediniz.

OLAY ÇÖZÜMÜ

Birinci Olay

I.OLAY VE HUKUKİ SORUN

D’nin gerekli izinler olmaksın ticari amaçla alkol üretimi yapmıştır. Bu suretle Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 8. maddesinde belirtilen suç bakımından sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME

A. SUÇUN UNSURLARI AÇISINDAN İRDELEME

1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Olayda gerekli izin almaksızın ticari amaçlı alkol üreten D fail olabilir.

b. Suçun Konusu: Ticari amaçla izinsiz üretilen alkoldür.

c. Suçun Mağduru: Kamudur.

d. Fiil: : İlgili maddedeki suçun maddi unsuru, metanol ya da alkollü içki üretmek üzere fabrika, tesis veya imalathane kurmak ve işletmektir. Olayda meyve suyu üreticisi olan D’nin, talep halinde ticari amaçla rakı üretmek üzere tesisi işletmesi suçun maddi unsurlarını oluşturmaktadır.

Suç tamamlanmasına rağmen fiilin icrasının bir süre daha devam ettiği durumlarda mütemadi suç söz konusudur. Olayda suçun maddi unsuru alkollü içki üretmek üzere fabrika, tesis veya

2

imalathane kurmak ve işletmek olduğundan burada fabrikanın işletilmesi süreklilik arz etmektedir. Dolayısıyla burada mütemadi bir suç söz konusudur.

e. Netice: Bu suç sırf hareket suçu olduğundan failin suç tipindeki hareketleri gerçekleştirmesi suçun oluşması için yeterlidir. Netice aranmaz.

f. Nedensellik Bağı: Olayda netice olmadığından nedensellik bağı bakımından bir sorun yoktur.

g. Objektif İsnadiyet: Sırf hareket suçlarında objektif isnadiyete dair bir problemle karşılaşılmaz.

2. Manevi Unsur

Olaydaki suç kasten işlenebilen bir suçtur. Manevi unsur gerçekleşmiştir. Gerekli bilgi için manevi unsur başlığı altında kast için yapılan açıklamalara bakılabilir.

3. Hukuka Aykırılık Unsuru

Olayda herhangi bir hukuka uygunluk nedeni bulunmamaktadır.

B. NİTELİKLİ UNSURLAR

Olayda herhangi bir nitelikli unsur bulunmamaktadır

C. KUSUR

Olayda kusurluluğu kaldıran ve etkileyen nedenler başlığı altında D bakımından yasak hatası, F ve G bakımından kusur yeteneğinin incelenmesi gerekmektedir.

I.Yasak hatası tartışması: Olayda mali müşavirinin D’ye yeni kanunların rakıda tekeli kaldırdığını ve kendisinin meyve suyunun yanı sıra rakı da üretebileceğini söylemesi üzerine, D, talep doğrultusunda rakı üretimi yapması bakımından yasak hatasına düşmüştür. Yasak hatası, kişinin işlediği fiilin hukuk düzenince yasaklandığını bilmemesidir. Yasak hatasının düzenlendiği TCK md. 30/4’e göre, kişi, işlediği fiilin haksızlık oluşturduğu hususunda kaçınılmaz bir hataya düşmesi halinde cezalandırılmayacaktır. Burada önemli olan husus hatanın kaçınılır olup olmadığıdır. Hatanın kaçınılmaz olması halinde kişiye ceza verilmeyecek iken, düşülen hatanın kaçınılır bir hata olması halinde bu husus 61. maddede cezanın tayini sırasında dikkate alınacaktır. Hatanın kaçınılamaz olup olmadığının belirlenmesinde dikkat edilecek husus ise, kişinin bilgi düzeyi, gördüğü eğitim, içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevre koşullarıdır.

Olayda hatanın kaçınılabilir olup olmadığı tartışılmalıdır:

1.Görüş : Olayda D ilkokul mezunudur ve meyve suyu imalatı ile uğraşmaktadır. Bir görüşe göre D’nin ilkokul mezunu olması, eğitim düzeyinin düşük olduğu sonucuna ulaştırsa da, gerek meyve suyu üreticisi olması, gerek ülkemizde önceki yıllarda sahte rakı olaylarının çıkması sonrasında denetimlerin artması şeklinde önlemlerin alındığı görülmektedir. Sonuç olarak ifade etmek gerekir ki, D’nin mali müşavirinin söylediği söz ile hareket ederek düştüğü hata, kaçınılabilir bir hatadır. Dolayısıyla kişiye ceza verilecek, ancak kaçınılabilir bir hataya düşmesi TCK’nın 61. Maddesinde cezanın belirlenmesi sırasında dikkate alınacaktır.

3

2.Görüş : D, her ne kadar meyve suyu sektöründe çalışsa da, alkollü içecek sektörüyle ilgilenen bir kimse değildir. Ayrıca D’nin ilkokul mezunu olması ve mali müşavir olan bir kişiye bu hususta danışması da dikkate alındığında, gerçekte suç teşkil eden rakı üretiminin hukuka uygun olduğu konusunda düştüğü yasak hatasının kaçınılmaz olduğu söylenebilir. Bu bağlamda D’ye ceza verilmeyecektir.

Görüşümüz: D’nin hatasına mali müşavirin açıklamaları neden olmuştur. Bu nedenle hata kaçınılmaz olarak kabul edilmelidir. Olayda aksini gösterir bir bilgi olmadığı için, F ve G’nin meşru bir işte çalıştıklarını düşündüklerinden, onlar bakımından da kaçınılmaz hata söz konusudur.

II. Kusur yeteneğine ilişkin tartışma: F’nin uyuşturucu bağımlılığı bakımından bir değerlendirme yapmak gerekir. Bağımlılık psikolojik ise kişinin kusur yeteneğini etkilemez. Fakat fizyolojik ise, akıl hastalığı sayılabilecek bir durum doğurmuş ise, akıl hastalığına ilişkin hükümler uygulanır. Bu durumda F akıl hastalığı nedeniyle somut olayda işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamamış veya bu fiile ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli ölçüde azalmış ise, ceza sorumluluğu yoktur ve hakkında güvenlik tedbirleri uygulanır. Aksi takdirde ceza sorumluluğu vardır.

G’nin zeka geriliği de akıl hastalığı olarak değerlendirilmeli ve akıl hastalığına ilişkin hükümler uygulanmalıdır. G 16 yaşında 3. grup yaş küçüğü sayılmasına rağmen akıl hastası olduğundan ceza sorumluluğu bulunmamaktadır.

D. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ

1. Teşebbüs: Teşebbüse ilişkin herhangi bir durum bulunmamaktadır.

2. İştirak: İzinsiz tesis kurma ve işletme suçunda D, F ve G, mali müşavir ve B’nin durumu incelenmelidir. D tesis kuran ve işleten olup, F ve G ile birlikte rakı üretimini birlikte yapmaktadırlar. Bu durumda müşterek failliğin koşulları yerine gelmiş gözükmektedir. Ancak, burada F ve G’nin kusur yeteneğine sahip olup olmadığına göre bir sonuca gitmek gerekir. Kusur yeteneği varsa müşterek faillik söz konusu olur.

Müşterek failin kusur yeteneği yoksa ve D de bunu biliyorsa D bakımından kusur yeteneği olmayanın fiilleri açısından dolaylı faillik ortaya çıkar. Böylece D hem doğrudan hem de dolaylı fail sayılır. Olayda mali müşavirin verdiği bilgi suçun işlenmesine yönlendirme biçiminde olduğuna ilişkin bir bilgi yok. Bu nedenle için azmettirme söz konusu olmaz.

B’nin D’ye kendisi için rakı üretmesini istemesi azmettirme sayılmaz. Çünkü D zaten bu kararı vermiş ve rakı üretmekteydi.

B’nin kendisi için rakı üretilmesini talep etmesi yardım etme olarak kabul edilebilir. Çünkü rakı üretilmesi süreklilik arz eden bir faaliyettir. Burada sürekli suç söz konusudur. Sürekli suçta fiilin icrası devam ederken suça iştirak edilebilir. B de suç işlenirken D den “bana da rakı üretin” talebinde bulunması fiil üzerinde hakimiyet kurma derecesinde değildir. Bu bakımdan onun fiili, "işlenmesi sırasında yardımda bulunarak suçun icrasını kolaylaştırmak şeklinde" yardım etme olarak değerlendirilmelidir. D’nin yasak hatası içinde olması F ve G’nin kusur yeteneklerini olmaması, B’nin yardım eden statüsünde olmasını engellemez. Çünkü iştirak için hukuka aykırı ve kasten gerçekleşen fiilin varlığı yeterlidir. Ayrıca bu fiilin

4

kusurlu biçimde işlenmesi gerekmez. Bağlılık kuralı gereği, şeriklerin cezalandırabilmeleri için failin bir ceza hukuku haksızlığı gerçekleştirmesi yeterlidir. Bu fiilden ötürü kusurlu addedilmesine ihtiyaç yoktur. Yasak hatası, haksızlık bilincini, dolayısıyla da kusuru ortadan kaldırdığından diğer kişilerin azmettiren veya şerik olarak iştirakleri kabul edildiğinde dahi, D’nin düştüğü yasak hatasından yararlanması mümkün değildir.

3. İçtima: Olayda farklı kişiler için rakı üretmek söz konusu olsa da, bunlar tesis kurmak ve işletmek unsuru kapsamında hukuken tek fiil ve tek suç sayılır, suçların içtimaı söz konusu değildir.

III. YAPTIRIM TEORİSİ

Koşullu salıverilen kişi, denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işler veya kendisine yüklenen yükümlülükleri hâkimin ısrarına rağmen yerine getirmez ise, koşullu salıverme karar geri alınır. Olayımızda, D, koşullu salıverilmiş ve denetim süresi içinde kasten suç işlemiştir. Dolayısıyla burada mevcut olan koşullu salıvermeye ilişkin karar geri alınacak ve kalan cezanın aynen çektirilmesine karar verilecektir.

Burada inceleyeceğimiz ikinci husus ise, tekerrürdür. Tekerrür, bir kişinin işlediği suçtan dolayı mahkûm olduktan sonra yeni bir suç işlemesidir. Olayda verilen bilgide D’nin 9 yıllık hapis cezası aldığı ifade edilmiştir. 9 yıllık hapis cezasının infazından itibaren 5 yıl içinde bir suç işlemesi halinde tekerrür gündeme gelecektir.

Olayda infaz sırasında kasti bir suç işlemiştir. İlk suçun taksirli ya da kasten işlendiğine ilişkin bir bilgi söz konusu değildir. Kasıtlı suçlar ile taksirli suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmayacağından dolayı ikili bir cevap verilmesi gerekmektedir. Buna göre koşullu olarak salıverildiği suç kasten işlenmiş ise, tekerrür hükümleri uygulanacak iken, önceki suçun taksirli işlenmiş olması halinde tekerrür hükümlerini uygulamak mümkün olmayacaktır.

İyi niyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtan meydana gelen eşyanın müsadere edilecektir. Olayda ilgili suçun işlenmesinde kullanılan rakılar, rakının üretiminde kullanılan alet edevatlar hakkında eşya müsaderesine karar verilmesi gerekmektedir.

İkinci Olay


B çok ucuz fiyata aldığı rakıları, tanınmış bir markanın özel olarak ürettiğini söyleyerek, yüksek fiyatla gece kulübündeki müşterilerine satmıştır. Bu suretle B, dolandırıcılık suçu (TCK’nın 157’nci maddesi) dolayısıyla sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME


1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Somut olayda fail B olabilir.

b. Suçun Konusu: Malvarlığına dahil her şey suçun konusu olabilir. Olayda üretilen rakılar suçun konusudur.

5

c. Suçun Mağduru: Somut olayda malvarlığı zarara uğrayan kişiler yani rakıyı satın alan müşterilerdir.

d. Fiil: Dolandırıcılık suçunun maddi unsuru, hileli davranışlarla bir kimseyi aldatarak, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak oluşturmaktadır. Olayda B, D’den aldığı rakıları tanınmış bir markanın özel üretimi olduğunu ifade etmesi, dolandırıcılık suçunun maddi unsuru kapsamında hileli davranıştır.

e. Netice: Ayrıca dolandırıcılık suçunun oluşması için yararın da sağlanmış olması gerekmektedir. Olayda yarar sağlanmıştır.

f. Nedensellik bağı: Bu konuda olayda sorun yoktur. Ayrıntılı bilgi için nedensellik bağı başlığı altındaki açıklamalara bakılabilir.

g. Objektif İsnadiyet: Bu konuda olayda sorun yoktur. Ayrıntılı bilgi için objektif isnadiyet başlığı altındaki açıklamalara bakılabilir.

2. Manevi Unsur

(Bu unsur kapsamında yazılması gereken ilgili açıklamalar için bakınız “Ceza Hukuku Uygulama Rehberine Giriş, Manevi Unsur).

Dolandırıcılık kasten işlenebilen bir suçtur. B kasten hareket etmiştir.




Dolandırıcılık suçunun tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında işlenmesi cezayı ağırlaştıran nitelikli halini oluşturmaktadır.

C. KUSUR

Kusuru azaltan veya kaldıran bir neden bulunmamaktadır.


1. Teşebbüs: Olayda teşebbüse ilişkin bir durum bulunmamaktadır.

2. İştirak: B ve C’nin müşterek failliği söz konusu olabilir. Şayet C, rakıları müşterilere tanınmış bir markanın özel ürünleri olduğu söyleyerek satmış ise, dolandırıcılık suçu bakımından B ile birlikte ortak karar kapsamında suçun icrasında hakimiyete kurmuş olup müşterek faildir. Eğer böyle bir fiili yoksa sadece B fail olarak sorumlu olur.

3. İçtima: Hileli davranışlar sonucu farklı kişiler aldatılarak yarar sağlanmıştır. Burada mağdurun aynı kişi olmamasından dolayı zincirleme suç hükümleri uygulanmaz. Mağdur sayısı kadar dolandırıcılık suçu oluşacaktır.


6

Dolandırıcılık suçundan elde edilen kazancın kazanç müsaderesine tabi olup olmayacağı konusundan bir tartışmanın yapılması gerekmektedir. Kazanç müsaderesi, suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsadere edilmesidir. Ancak kazancın, kazanç müsaderesine tabi olabilmesi için mağdura iade edilememesi gerekmektedir. Mağdura ulaşılabiliyorsa müsadere kararı verilmeyecek, ulaşılamıyorsa verilecektir.

Üçüncü Olay


B çok ucuz fiyata aldığı rakıları, tanınmış bir markanın özel olarak ürettiğini söyleyerek, yüksek fiyatla tanıdığı bar sahibi T’ye iki kez satmıştır. Bu suretle B, dolandırıcılık suçu (TCK’nın 157’nci maddesi) dolayısıyla sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME


1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Somut olayda fail B, olabilir.

b. Suçun Mağduru: Somut olayda T’dir.

c. Fiil: Dolandırıcılık suçunun maddi unsuru, hileli davranışlarla bir kimseyi aldatarak, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak oluşturmaktadır. Olayda B, D’den aldığı rakıları tanınmış bir markanın özel üretimi olduğunu söyleyerek T ye satması hileli davranıştır.

d. Netice: Ayrıca dolandırıcılık suçunun oluşması için yararın da sağlanmış olması gerekmektedir. Olayda yarar sağlanmıştır.

e. Nedensellik bağı: Bu konuda olayda sorun yoktur. Ayrıntılı bilgi için nedensellik bağı başlığı altındaki açıklamalara bakılabilir.

f. Objektif İsnadiyet: Bu konuda olayda sorun yoktur. Ayrıntılı bilgi için objektif isnadiyet başlığı altındaki açıklamalara bakılabilir.

2. Manevi Unsur

Dolandırıcılık kasten işlenebilen bir suçtur. B kasten hareket etmiştir.




Dolandırıcılık suçunun tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında işlenmesi cezayı ağırlaştıran nitelikli halini oluşturmaktadır.

C. KUSUR

7

Kusur bahsinde değinilmesi gereken özel bir husus bulunmamaktadır.


1. Teşebbüs: Olayda teşebbüse ilişkin bir durum bulunmamaktadır.

2. İştirak: Olaydaki verilere göre, B, T’ye rakı satmaya tek başına karar vermiş ve hile kullanarak satmıştır. Doğrudan müstakil faildir.

3. İçtima: Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesine zincirleme suç denilmektedir. Olayda B, tek bir suç işleme iradesiyle farklı zamanlarda T’ye karşı dolandırıcılık suçunu işlemesi zincirleme suç hükümlerin uygulanmasını gerektirmektedir. Zincirleme suçun varlığı halinde, fail işlediği her bir suç için değil, tek bir suç için cezalandırılacak ancak bu ceza bir miktar arttırılacaktır.


Dolandırıcılık suçundan elde edilen kazancın kazanç müsaderesine tabi olup olmayacağı konusundan bir tartışmanın yapılması gerekmektedir. Kazanç müsaderesi, suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsadere edilmesidir. Ancak kazancın, kazanç müsaderesine tabi olabilmesi için mağdura iade edilememesi gerekmektedir. Olayda mağdurun belli olması nedeniyle kazancın müsaderesine karar verilemeyecek mağdura iade edilecektir.

Dördüncü Olay


D, F ve G’ye niteliğini söylemeden metil alkol vermiş ve bunu içen B, K ve L ölmüş, M’nin gözü kör olmuş; diğer bazı müşteriler de rahatsızlanmıştır. Bu suretle D, kasten öldürme suçu (TCK’nın 81’inci maddesi) dolayısıyla sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME


1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Somut olayda fail D olabilir.

b. Suçun Konusu: Yaşayan insan olup somut olayda B, K, L, M ve müşterilerdir.

c. Suçun Mağduru: Somut olayda B, K, L, M ve müşterilerdir.

d. Fiil: Olayda D’nin F ve G’ye niteliğini söylemeden metil alkol vermesi ve bunun müşteriler ve B, K, L, M tarafından içilmesi fiildir.

e. Netice: B, K ve L’nin ölmesidir. M’nin gözünü kör olması; diğer bazı müşterilerin de rahatsızlanması teşebbüs başlığında incelenecektir.

f. Nedensellik bağı: Bu konuda olayda sorun yoktur. Ayrıntılı bilgi için nedensellik bağı başlığı altındaki açıklamalara bakılabilir.

g. Objektif İsnadiyet: B’nin kendi fiili sonucu ölümü ayrıca ele alınmalıdır. B ve D rakılara metil alkol koydurmuş ve B’nin talebi üzerine D’ye rakı vermiştir. D’nin fiili ile B’nin ölümü

8

neticesi arasında nedensellik bağı vardır. Ancak, B metil alkolün tehlikeli olabileceğini bilerek ve kendi isteğiyle rakıyı içmiştir. B bizzat kendi verdiği kararıyla kendi yaşamını tehlikeye sokmuş olup ölüm neticesi de bu tehlikenin gerçekleşmesi şeklinde gerçekleşmiştir. Böyle hallerde kişinin (olayda D’nin) başkasının (olayda B’nin) kendini tehlikeye sokmasına neden olucu davranışları sonucunda meydana gelen neticeyi objektif olarak ona (D’ye) isnad edemeyiz. D, B’nin ölümünden sorumlu değildir.

2. Manevi Unsur

(Bu unsur kapsamında yazılması gereken ilgili açıklamalar için bakınız “Ceza Hukuku Uygulama Rehberine Giriş, olası kast, ii ve taksir).

K, L, M ve diğer müşteriler bakımından olası kast ve bilinçli taksir tartışılabilir. Manevi unsur bakımından failin, rakıyı içen bir kişinin ölmesini isteyerek hareket ettiğini söylemeyeceğimiz için burada doğrudan kast söz konusu değildir. Burada üzerinde tartışılması gereken ihtimaller ise, olası kast veya bilinçli taksirdir. Bilinçli taksir, kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hali olarak ifade edilebilir. Bilinçli taksirde fail neticenin meydana gelmeyeceğine yükümlüklere aykırı olarak güvenmektedir. Burada B ve D açısından bir farklılık söz konusu olabilir. Çünkü B metil alkollü rakıyı kendi de içmektedir. Bu vakıa da dikkate alındığında B’nin başkalarının ölmesi neticesinin meydana gelebileceğini öngörse dahi, bunu ciddiye almadığı, neticenin gerçekleşmeyeceğine güven duyduğu, söylenebilir. Nitekim B’nin “Boş ver bir şey olmaz,” şeklindeki beyanı da neticenin meydana gelebileceğini ciddiye almadığını gösteren bir husustur. Bu nedenle B’nin bilinçli taksirle davrandığı sonucuna varabiliriz. Buna karşılık, “Öyle rakılardan ölen falan oluyor.” sözü de dikkate alındığında, ölüm neticesini ciddi olarak öngördüğü ancak buna rağmen hareket ettiği için neticeyi kabullendiği ve olası kastla hareket ettiği sonucuna varmak gerekir. Buna karşılık B’nin “Boş ver bir şey olmaz,” deyip metil alkollü rakıyı içmesi dolayısıyla, D'nin neticenin meydana gelmesini kabullenmediği sonucuna da varılabilir.




Olayda herhangi bir nitelikli hal bulunmamaktadır.

C. KUSUR



1. Teşebbüs:

(Bu unsur kapsamında yazılması gereken ilgili açıklamalar için bakınız “Ceza Hukuku Uygulama Rehberine Giriş, teşebbüs, a ).

B, K ve L bakımından ölüm neticesi gerçekleştiğinden suç tamamlanmıştır. Ancak M ve diğer bazı müşteriler bakımından ölüm neticesi D’nin elinde olmayan sebeplerle gerçekleşmemiştir. Burada olası olası kastla işlenen suçlara teşebbüsün mümkün olup olamadığına göre bir sonuca varılacaktır.

9

2. İştirak:

K ve L'nin ölmesi, M ve diğer müşterilerin yaralanması olayında: Olası kast kabul edildiğinde D ve B müşterek faildirler.

Olayda F ve G rakılarda metil alkol olduğunu bilmemektedirler. Metil alkol içeren rakı üretimiyle kasten öldürmenin icra hareketleri başlamayacağına göre, dolaylı faillik durumu ortaya çıkmaz.

3. İçtima:

Olayda rakıların satılması tek bir fiil olarak kabul edilirse, tek fiille birden fazla kişiye karşı aynı suçun işlenmesi hali söz konusu olacaktır (öldürme). Bu durum, aynı neviden fikri içtimaın şartlarını gerçekleştirmektedir. Ancak kanunda kasten öldürme ve diğer bazı suçlar bakımından aynı neviden fikri içtimaın söz konusu olmayacağı belirtildiğinden, bu hükmün uygulanması söz konusu olamayacaktır.

Buna karşılık olası kastta teşebbüs olmaz diyen görüşe göre bir fiile birden fazla farklı suç işlendiği kabul edilerek (yaralama ve öldürme) farklı neviden fikri içtimaın varlığı kabul edilmelidir.


Koşullu salıverilen kişi, denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlerse veya kendisine yüklenen yükümlülüklere hâkimin ısrarına rağmen yerine getirmez ise, koşullu salıverme karar geri alınır. Olayımızda, D, koşullu salıverilmiş ve denetim süresi için kasten suç işlemiştir. Dolayısıyla burada mevcut olan koşullu salıvermeye ilişkin karar geri alınacaktır. Daha sonra işlediği suçtan da koşullu salıverilme kararı verilmeyecektir.

Burada inceleyeceğimiz ikinci husus ise, tekerrürdür. Tekerrür, bir kişinin işlediği suçtan dolayı mahkum olduktan sonra yeni bir suç işlemesidir. Olayda verilen bilgide D’nin 9 yıllık hapis cezası aldığı ifade edilmiştir. 9 yıllık hapis cezasının infazından itibaren 5 yıl içinde bir suç işlemesi halinde tekerrür gündeme gelecektir.

Olayda infaz sırasında kasti bir suç işlemiştir. İlk suçun taksirli ya da kasten işlendiğine ilişkin bir bilgi söz konusu değildir. Kasıtlı suçlar ile taksirli suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmayacağından dolayı ikili bir cevap verilmesi gerekmektedir. Buna göre koşullu olarak salıverildiği suç kasten işlenmiş ise, tekerrür hükümleri uygulanacak iken, önceki suçun taksirli işlenmiş olması halinde tekerrür hükümlerini uygulamak mümkün olmayacaktır.

İyi niyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtan meydana gelen eşyanın müsadere edilecektir. Yine üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşya, müsadere edilecektir. Olayda etil alkol yerine metil alkol koyularak üretilmiş sahte rakıların niteliği itibarıyla müsaderesi gerektiğinden, tamamının müsadere edilmesi gerekmektedir.

B’nin sahte rakıyı kendi isteğiyle içmesi, D’nin sorumluluğu bakımından etkili değildir. Ancak bu durum, 61. Madde uyarınca belirlenecek cezanın miktarı bakımından değerlendirilecektir.

10

Beşinci Olay


Doktor U, hastanın ameliyatı için gereken rızanın verilmediğini düşünerek, B’yi ameliyat etmemiştir. Bu suretle U, kasten öldürmenin ihmali hareket ile işlenmesi suçu (TCK’nın 83’üncü maddesi) dolayısıyla sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME


1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Somut olayda fail U olabilir.

b. Suçun Konusu: Yaşayan insan olup somut olayda B’dir.

c. Suçun Mağduru: Somut olayda B’dir.

d. Fiil: Gerçek olmayan ihmali suçlar, tipe uygun bir neticenin engellenmemesi suretiyle gerçekleştirilen suçlardır. Bunun için failin özel bir hukuki yükümlülük (garantörlük) altında bulunması gerekir. Yalnızca neticeyi önleme yükümlülüğü altında bulunan kişi, fail olabilir. Fakat bunun için bu neticenin oluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olması gerekir. İhmali ve icrai davranışın eşdeğer kabul edilebilmesi için, üç durumdan biri bulunmalıdır:

(i) Kişinin belli bir davranışta bulunmak hususunda “kanundan” kaynaklanan bir yükümlülüğü bulunabilir: Söz gelimi devlet hastanesinde görev yapan bir doktorun yaralı halde olan hastasına tıbbi müdahalede bulunmaması.(ii) Kişinin belli bir davranışta bulunmak hususunda “sözleşmeden” kaynaklanan bir yükümlülüğü bulunabilir: Söz gelimi bir cankurtaranın denizde boğulmakta olan bir kişiyi kurtarmaması.(iii) “Ön gelen tehlikeli hareketten” kaynaklanan bir yükümlülük bulunabilir: Söz gelimi kişinin otomobiliyle yolda giderken çarptığı yayayı olay yerinde bırakarak kaçması.

e. Netice: Kasten insan öldürme suçunun kanuni tarifinde, fiilin yanı sıra ayrıca bir ölüm şeklinde bir neticenin meydana gelmesi öngörülmüştür. Olayda B’nin ölümü ile bu unsur gerçekleşmiştir.

f. Nedensellik bağı: Olayda nedensellik bağına ilişkin bir sorun yoktur.

g. Objektif İsnadiyet: Olayda objektif isnadiyete ilişkin bir sorun yoktur.

2. Manevi Unsur:

U hastanın ağır yaralı olduğunu bilmekte ve ölebileceğini öngörmektedir. Ancak buna rağmen tıbbi müdahaleyi kasten uygulamamıştır. Manevi unsur gerçekleşmiştir.

Ancak U, B’nin rıza yeteneği olduğunu ve tedaviyi ret hakkını kullandığını düşünerek tıbbi müdahalede bulunmamıştır. Hastanın rıza vermemesi ve tedaviyi reddetmesi durumunda, hekim tıbbi müdahalede bulunamaz. Ancak olayda, hastanın rıza konusunda yeteneği tartışmalıdır. Olaydaki verilere göre B olayın şokunda ve acılar içindedir. Bu durumda B’nin

11

rıza konusunda yeteneği vardır denilemez. U’nun bu husus var kabul etmesi hataya düştüğünü gösteriri. B'nin tıbbi müdahaleye ilişkin rızasının varlığındaki hatası, suçun hukuka uygunluk sebeplerinin koşullarına ilişkindir. Bu tür hata kastı kaldırır, ancak taksirli sorumluluk saklıdır. U B’nin taksirle ölümünden sorumlu olur.

U'nun bu hatasının 30/3 kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ifade ederek, hatanın kusurluluğu kaldırdığı, dolayısıyla kusurun bulunmaması nedeniyle ceza uygulanamayacağı da belirtilebilir.

Altıncı Olay


N D’ye birkaç kez ateş etmesi sonucu D ölmüştür. Bu suretle N, kasten öldürme suçundan (TCK’nın 81’inci maddesi) dolayısıyla sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME


1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Somut olayda N olabilir.

b. Suçun Konusu: Yaşayan insan olup somut olayda D’dir.

c. Suçun Mağduru: Somut olayda D’dir.

d. Fiil: N D’ye ateş etmesi suçun bu unsurunu oluşturur.

e. Netice: N D’ye ateş etmiş fiilin icrasına başlamış ancak ölüm neticesi meydana gelmediğinden suç tamamlanmamıştır. Maddi unsurlardan netice gerçekleşmediğinden bu husus teşebbüste incelenecektir.



2. Manevi Unsur:

Olayda N'nin fabrikaya gelerek D'yi hedef almak suretiyle birkaç kez ateş etmesi, onu öldürmeye yönelik kastını ortaya koymaktadır. Manevi unsur gerçekleşmiştir.

3. Hukuka Aykırılık Unsuru:



Olayda herhangi bir nitelikli hal bulunmamaktadır.

C. KUSUR

Olayda kusurluluğu azaltan bir sebep olarak haksız tahrikin vardır. Zira N, D tarafından oğluna yönelik olarak gerçekleştirilen ve suç teşkil eden (öldürme) haksız bir fiilin meydana

12

getirdiği hiddet/ şiddetli elemin etkisi altında suç işlemiştir. Haksız tahrik indiriminden faydalanacaktır.


1. Teşebbüs:

N icra hareketleri tamamlanmış ancak netice meydana gelmediği için suç teşebbüs aşamasında kalmıştır. (Gönüllü vazgeçme aşağıda incelenecektir)

2. İçtima:

Aşağıda incelenecektir.

3. İçtima:

Aşağıda incelenecektir.

E. SUÇUN UNSURLARI DIŞINDA KALAN, YAPTIRIMIN UYGULANMASI İÇİN GEREKEN VEYA YAPTIRIMIN UYGULANMASINI ENGELLEYEN ÖZEL KOŞULLAR

1.Cezayı Kaldıran Şahsi Sebep

(Bu unsur kapsamında yazılması gereken ilgili açıklamalar için bakınız “Ceza Hukuku Uygulama Rehberine Giriş, Teşebbüs, b ).

N icra hareketlerini tamamladıktan sonra ölüm neticesini engellemek için D hastaneye getirmiş ve D kurtulmuştur. N’nin gönüllü olarak yaptığı bu kurtarma hareketi teşebbüsten gönüllü vazgeçme kapsamındadır. N öldürmeye teşebbüsten dolayı cezalandırılmayacak ancak o ana kadarki davranışları bağımsız bir suç olarak yaralama suçunu meydana getirdiğinden, bu suçtan dolayı sorumlu tutulacaktır


N daha önce Türkiye’de işlediği uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan dolayı Almanya’da yargılanmış ve 12 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiş bir Alman vatandaşı olup, bu ceza infaz edilmeden Türkiye’ye gelmiş ve suçu işlemiştir. TCK'ya göre Türkiye'de işlenen suçlara Türk kanunları uygulanır. Olayda da uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu Türkiye'de işlendiğinden N, Türkiye'de yeniden yargılanır.

Türkiye’de işlenen suçlardan dolayı yabancı mahkemelerden verilen hükmün esas alınması söz konusu olamaz. Zira TCK m. 9 gereğince Türkiye’de işlenen suçtan dolayı kişilerin Türkiye’de yeniden yargılanması şarttır. Bu durumda kişi hakkında Türk Mahkemeleri tarafından bir hüküm kurulacağından artık olayda var olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun işlenmesi şeklindeki istisnanın burada uygulanması söz konusu olmayacaktır.

Olayda kullanılan silah ruhsatsız ise, bulundurulması başlı başına suç teşkil ettiğinden müsaderesine, ruhsatlı olup da iyi niyetli üçüncü kişiye ait ise sahibine iade edilmesine karar verilecektir. Belirtmek gerekir ki silah iyi niyetli üçüncü kişiye ait değilse ruhsatlı olsa da suçun işlenmesinde kullanılan eşya olarak müsaderesine karar verilecektir.

Yedinci Olay

13


N D’ye birkaç kez ateş etmesi sonucunda mermilerden birinin sekerek F’ye isabet ederek öldürmüştür. Bu suretle N, taksirle öldürme suçundan (TCK’nın 85’inci maddesi) dolayı sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME


1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Somut olayda N olabilir.

b. Suçun Konusu: Yaşayan insan olup somut olayda F’dir.

c. Suçun Mağduru: Somut olayda F’dir.

d. Fiil: N D’ye ateş etmesi sırasında kurşunun F’ye isabet etmesi suçun bu unsurunu oluşturur.

e. Netice: F’nin ölümü ile bu suçun neticesi gerçekleşmiştir.



2. Manevi Unsur:

(Bu unsur kapsamında yazılması gereken ilgili açıklamalar için bakınız “Ceza Hukuku Uygulama Rehberine Giriş, Taksir).

Olayda N'nin D'ye doğru hedef alarak ateş etmesi olayında hedefte çok neticeli bir sapma söz konudur. Olaydaki verilerden N’nin F’nin ölümü bakında doğrudan veya olası kastla davrandığını gösterir somut bir veri yoktur. Ancak, silahla ateş etme olayında mermilerin sekebileceği ve çevrede bulunan birlerin ölüp veya yaralanabileceği öngörülebilir bir durumdur. Bu nedenle olayda bilinçsiz taksir mevcuttur.



C. KUSUR



1. Teşebbüs:

Teşebbüse ilişkin bir durum bulunmamaktadır.

2. İştirak:

İştiraka ilişkin bir durum bulunmamaktadır.

3. İçtima:

14

Belirtmek gerekir ki çift neticeli sapma halinde fikri içtima hükümleri uygulanacaktır. Burada tek bir fiile birden fazla farklı suça sebebiyet vermek şeklindeki farklı neviden fikri içtima hali mevcuttur. Dolayısıyla N, ağır olanından cezalandırılacaktır.


N daha önce Türkiye’de işlediği uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan dolayı Almanya’da yargılanmış ve 12 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiş bir Alman vatandaşı olup, bu ceza infaz edilmeden Türkiye’ye gelmiş ve suçu işlemiştir. TCK'ya göre Türkiye'de işlenen suçlara Türk kanunları uygulanır. Olayda da uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu Türkiye'de işlendiğinden N, Türkiye'de yeniden yargılanır.

TCK'ya göre yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun da arasında bulunduğu bir grup suç hariç diğer suçlar bakımından tekerrüre esas teşkil etmeyecektir. Olayda uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu söz konusu olduğundan tekerrür hükümleri uygulanacaktır. Tekerrür için infaz şartı aranmamaktadır.

Olayda kullanılan silah ruhsatsız ise, bulundurulması başlı başına suç teşkil ettiğinden müsaderesine karar verilecektir. Silah ruhsatlı ise, iyi niyetli üçüncü kişiye ait olmasa bile suçun taksirle işlenmesi nedeniyle müsaderesine karar verilemeyecektir.

Sekizinci Olay


P, N’ye ateş edip öldürmüştür. Bu suretle P kasten öldürme suçu (TCK’nın 81. maddesine göre) dolayısıyla sorumlu tutulabilir.

II. İRDELEME


1. Maddi Unsurlar

a. Suçun Faili: Somut olayda P olabilir.

b. Suçun Konusu: Yaşayan insan olup somut olayda P’dir.

c. Suçun Mağdur: Somut olayda N’dir.

d. Fiil: P’nin N’ye ateş etmesi sırasında kurşunun F’ye isabet etmesi suçun bu unsurunu oluşturur.

e. Netice: N’nin ölmesi bu suçta neticedir.



2. Manevi Unsur:

(Bu unsur kapsamında yazılması gereken ilgili açıklamalar için bakınız “Ceza Hukuku Uygulama Rehberine Giriş, olası kast, ii ).

15

Olayda P, N ye kasten ateş etmiştir. Ölüm neticesini istemese dahi kabullenmiştir. Olası kast söz konusudur.


Olay bakımından olası kastla öldürme suçu bakımından kanun hükmünü icra hukuka uygunluk sebebinin söz konusu olabileceği söylenebilir. PVSK 16 gereği polis, kişinin duyabileceği ölçüde “dur” ihtarında bulunur ve kişinin bu çağrıya uymayarak kaçmaya devam etmesi halinde polisin önce uyarı amacıyla ateş etmesi gerekmektedir. Ancak başka türlü yakalanma imkânı yoksa yakalamak amacıyla ve yakalayacak ölçüde ateş edebilir. Olayda P dur ihtarında bulunmuş, ardından N'nin kaçmaya devam etmesi sebebiyle uyarı amacıyla ateş etmiştir. Ancak N’nin kim olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla başka türlü yakalanma imkânı vardır. Bu nedenle P’nin N’ye yönelik olarak silah kullanma yetkisisin koşulları olayda bulunmamaktadır. P, kasten öldürmeden dolayı sorumludur.


Olayda herhangi bir nitelikli unsur bulunmamaktadır.

C. KUSUR

Olayda kusuru kaldıran veya azaltan bir neden bulunmamaktadır.


Teşebbüs, İştirak ya da içtimaya ilişkin bir durum bulunmamaktadır.

16

Documents

Web viewCEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER. ÇÖZÜMLÜ Pratik ÇalIşma II . 2011-2012 Öğretim Yılı 3 No’lu Ek Pratik Çalışmadır. Bebek’te bulunan ünlü