เอกสารประกอบการสอน วิ�ชา 427-302 Methods of Social Sciences Research

เร��อง ตั�วิช��วิ�ดและมาตัราการผั�นแปรของตั�วิแปร

1. ความหมายของสถิ�ติ�

1.1 ข�อม�ลสถิ�ติ� หมายถิ�ง ติ�วเลขแทนข�อเท�จจริ�ง1.2 สถิ�ติ�ศาสติริ� หมายถิ�งศาสติริ�เกี่��ยวกี่�บว�ธี�กี่าริท��ใช้�ในกี่าริ

ศ�กี่ษาข�อม�ล / ริะเบ�ยบว�ธี�ทางสถิ�ติ� ปริะกี่อบด้�วย - ว�ธี�กี่าริเกี่�บริวบริวม

ข�อม�ล - กี่าริน'าเสนอข�อม�ล - กี่าริ ว�เคริาะห�ข�อม�ล - กี่าริติ�ความหมาย

ข�อม�ล

1.3 ค(าสถิ�ติ� หมายถิ�ง ค(าติ�วเลข ท��ค'านวณได้�จากี่กี่ล+(มติ�วอย(าง

(Sample Data)1.4 ว�ช้าสถิ�ติ� หมายถิ�ง ว�ช้าว�ทยาศาสติริ�แขนงหน��งท��ม�เน,-อหาและริากี่ฐานมาจากี่ว�ช้า

คณ�ติศาสติริ� และติริริกี่ว�ทยา

2. น�ยามศ�พท�

2.1 ปริะช้ากี่ริ (Population or Universe) หมายถิ�ง ส(วนท�-งหมด้ของท+กี่หน(วยท��เป0นไปติามเง,�อนไขท��เริาติ�องกี่าริศ�กี่ษา2.2 กี่ล+(มติ�วอย(าง (Sample)

หมายถิ�ง ส(วนหน��งของปริะช้ากี่ริท��ถิ�กี่ส+(มหริ,อเล,อกี่ข�-นมาใช้�ในกี่าริศ�กี่ษาแทนปริะช้ากี่ริ

2.3 ค(าพาริาม�เติอริ� (Parameters) เป0นค(าท��ค'านวณ

ได้�จากี่ข�อม�ลปริะช้ากี่ริ(Population Data) เช้(น , , เป0นติ�น2.4 ค(าสถิ�ติ� (Statistic) เป0นค(าท��

ค'านวณได้�จากี่ ข�อม�ลกี่ล+(มติ�วอย(าง(Sample Data) เช้(น X,

S.D., r เป0นติ�น

3.1 สถิ�ติ�เช้�งบริริยาย (Descriptive Statistics)

3. ปริะเภทของสถิ�ติ�

3.2 สถิ�ติ�เช้�งสริ+ปอ�างอ�ง (Inferential or Inductive Statistics)

ม+(งศ�กี่ษาหาค'าติอบเช้�งติ�วเลข เพ,�อบริริยายล�กี่ษณะ ข�อม�ลหริ,อ

กี่าริแจกี่แจงข�อม�ลเฉพาะของ ปริะช้ากี่ริ หริ,อกี่ล+(มติ�วอย(างติาม

ข�อม�ลท��เกี่�บริวบริวมมาได้� โด้ยไม(น'าไปใช้�อธี�บายหริ,อสริ+ปอ�างอ�งไปย�งปริะช้ากี่ริหริ,อกี่ล+(มติ�วอย(า

งอ,�นๆ

3.1 สถิ�ติ�เช้�งบริริยาย

(Descriptive Statistics)

ปริะกี่อบด้�วย3.1.1 กี่าริแจกี่แจงความถิ��3.1.2 กี่าริจ�ด้ติ'าแหน(งเปริ�ยบ

เท�ยบ เช้(น แสด้งความถิ�� ริ�อยละ ส�ด้ส(วน อ�ติริาส(วน เปอริ�เซนติ�ไทล�

3.1.3 กี่าริว�ด้แนวโน�มเข�าส�(ส(วน กี่ลาง

3.1.4 กี่าริว�ด้กี่าริกี่ริะจาย3.1.5 กี่าริว�ด้กี่าริแจกี่แจง เช้(น

ความโด้(ง ความเบ�3.1.6 กี่าริว�ด้ความส�มพ�นธี�ริะหว(างติ�วแปริ

ข�อควริค'าน�งในกี่าริเล,อกี่ใช้�สถิ�ติ�บริริยายติ�องค'าน�งถิ�งสเกี่ลกี่าริว�ด้ของ

ข�อม�ล (Scale of measurements)

หริ,อค+ณล�กี่ษณะพ,-นฐานของ ค(าติ�วเลขท��ได้�จากี่กี่าริว�ด้ เพ,�อ

เล,อกี่ใช้�ส�ติริให�ติริงติามข�อติกี่ลงและกี่าริแปลความหมายให�ถิ�กี่ติ�อง

ม+(งศ�กี่ษาเกี่��ยวกี่�บข�อม�ลจากี่กี่ล+(ม ติ�วอย(าง (Sample Data) เพ,�อ ปริะมาณ (estimate) คาด้คะเน

(prediction) สริ+ปอ�างอ�ง(generalization) หริ,อน'าส�(กี่าริ

ติ�ด้ส�นใจ (reaching decision) ไปย�งปริะช้ากี่ริเป6าหมาย

3.2 สถิ�ติ�เช้�งสริ+ปอ�างอ�ง (Inferential or

Inductive Statistics)

ปริะกี่อบด้�วย3.2.1 ทฤษฎี�ความน(าจะเป0นและ

กี่าริส+(มติ�วอย(าง (Probability Sampling Techniques)

3.2.2 กี่าริปริะมาณค(าของ ปริะช้ากี่ริ (Estimation)

3.2.3 กี่าริทด้สอบสมมติ�ฐาน(Testing of Hypotheses)

ข�อควริค'าน�งในกี่าริเล,อกี่ใช้�ส�ติริสถิ�ติ�อ�างอ�ง1.ค+ณสมบ�ติ�เบ,-องติ�นของข�อม�ล• ขนาด้กี่ล+(มติ�วอย(าง• ว�ธี�กี่าริส+(มติ�วอย(าง• จ'านวนของกี่ล+(มติ�วอย(าง เช้(น 1, 2, 3 กี่ล+(ม หริ,อมากี่กี่ว(า

• ล�กี่ษณะกี่าริเป0นอ�สริะติ(อกี่�นของข�อม�ล

• จ'านวนติ�วแปริในแติ(ละกี่าริ แจกี่แจง ล�กี่ษณะกี่าริแจกี่แจง

ของปริะช้ากี่ริ

4.1 วางแผนกี่าริว�จ�ย

4. ข�-นติอนกี่าริว�จ�ย

4.3 เสนอผลกี่าริว�จ�ย

4.2 ด้'าเน�นกี่าริว�จ�ย

1) ส�งเกี่ติสภาพป:ญหาและกี่'าหนด้แนวทางห�วข�อว�จ�ย2) ค�นคว�าริวบริวมข�อม�ลเบ,-องติ�นเพ,�อเข�ยนโคริงริ(าง- กี่'าหนด้ปริะเด้�นป:ญหากี่าริว�จ�ย- กี่'าหนด้กี่ริอบแนวค�ด้ของกี่าริว�จ�ย3) ติ�-งสมมติ�ฐานเพ,�อกี่าริว�จ�ย4) ออกี่แบบกี่าริว�จ�ย (Research Design)- ออกี่แบบกี่าริส+(มติ�วอย(าง- ออกี่แบบเคริ,�องม,อว�ด้ติ�วแปริ- ออกี่แบบกี่าริว�เคริาะห�ข�อม�ลทางสถิ�ติ�

4.1 วางแผนกี่าริว�จ�ย

1) สริ�างเคริ,�องม,อและติริวจสอบค+ณภาพของเคริ,�องม,อ2) เกี่�บริวบริวมข�อม�ล3) ว�เคริาะห�ข�อม�ลและแปลความหมาย

4.2 ด้'าเน�นกี่าริว�จ�ย

1) สริ+ปผลกี่าริว�จ�ย2) ริายงานผลกี่าริว�จ�ย- เข�ยนริายงานกี่าริว�จ�ย- เสนอผลกี่าริว�จ�ย

4.3 เสนอผลกี่าริว�จ�ย

5.1 ช้(วยในกี่าริวางแผนกี่าริส'าริวจและกี่าริทด้ลอง5.2 ช้(วยกี่าริออกี่แบบกี่าริว�เคริาะห�และท'ากี่าริว�เคริาะห�ข�อม�ล5.3 ช้(วยกี่าริสริ+ปผลท��น(าเช้,�อถิ,อ5.4 ช้(วยในกี่าริติ�ด้ส�นใจภายใติ�สถิานกี่าริณ�ท��ไม(แน(นอน

5. ปริะโยช้น�ของสถิ�ติ�

6.1 ความหมาย ติ�วคงท�� (Constant) หมายถิ�ง ส��งท��

ม�ค(าคงติ�วแน(นอนติลอด้เวลาติ�วแปริ (Variable) หมายถิ�งค+ณล�กี่ษณะริ(วมกี่�นของหน(วยท��ได้�

จากี่กี่าริส�งเกี่ติ โด้ยค+ณล�กี่ษณะ ด้�ง กี่ล(าวม�ความผ�นแปริไปติามหน(วย

(unit) และเวลา (time)

6. ติ�วแปริ

6.2.1 แบ(งติามความเป0นเหติ+เป0นผลติ(อกี่�น1) ติ�วแปริอ�สริะ (Independent

Variable) หมายถิ�ง ติ�วแปริท��เกี่�ด้ข�-นกี่(อนและเป0นเหติ+ของติ�วแปริอ,�น2) ติ�วแปริติาม (Dependent Variable)

หมายถิ�ง ติ�วแปริท��เกี่�ด้ข�-นติามมาและถิ,อว(าเป0นผลจากี่ติ�วแปริอ,�น

6.2 ปริะเภทของติ�วแปริ

6.2.2 แบ(งติามกี่าริจ�ด้กี่ริะท'า1) ติ�วแปริท��สามาริถิจ�ด้กี่ริะท'าได้� (Active Variable) หมายถิ�ง ติ�วแปริท��ผ��ว�จ�ยสามาริถิด้'าเน�นกี่าริให�ม�กี่าริแปริค(าติามท��ติ�องกี่าริได้�2) ติ�วแปริท��ไม(สามาริถิจ�ด้กี่ริะท'าได้� (Attribute Variable) หมายถิ�ง ติ�วแปริท��ผ��

ว�จ�ยไม(สามาริถิสริ�างล�กี่ษณะน�-นข�-นมาได้� เป0น ค+ณล�กี่ษณะภายในของติ�วแปริน�-นอย�(แล�ว

เช้(น เพศ เช้,-อช้าติ� ส�ผ�ว เป0นติ�น

6.2 ปริะเภทของ ติ�วแปริ (ติ(อ)

6.2.3 แบ(งติามภาวะแทริกี่ซ�อน

ติ�วแปริแทริกี่ซ�อน(Extraneous Variables) เป0นติ�วแปริอ�สริะท��ไม(อย�(ในข(ายของกี่าริศ�กี่ษาแติ(ม�ผลติ(อติ�วแปริติามท��ม+(ง

ศ�กี่ษา แบ(งเป0น

6.2 ปริะเภทของ ติ�วแปริ (ติ(อ)

1) ติ�วแปริปริ�บ (Moderator Variable)

6.2 ปริะเภทของ ติ�วแปริ (ติ(อ)

ติ�วแปริท��ม�ปฏิ�ส�มพ�นธี�กี่�บติ�วแปริ อ�สริะ โด้ยท��ติ�วแปริอ�สริะจะส(งผล

ติ(อติ�วแปริติามแติกี่ติ(างกี่�นไปติามริะด้�บของติ�วแปริปริ�บX YZ

2) ติ�วแปริสอด้แทริกี่ (Intervening Variable)

6.2 ปริะเภทของ ติ�วแปริ (ติ(อ)

ติ�วแปริแทริกี่เข�ามาเช้,�อมความ ส�มพ�นธี�ริะหว(าง ติ�วแปริอ�สริะและ

ติ�วแปริติาม ถิ�าติ�วแปริสอด้แทริกี่ไม( ปริากี่ฏิข�-น ติ�วแปริอ�สริะอาจไม(ส(ง

ผลติ(อติ�วแปริติามเลย

X Z Y

3) ติ�วแปริกี่ด้ด้�น (Suppressor Variable)

6.2 ปริะเภทของ ติ�วแปริ (ติ(อ)

ติ�วแปริท��กี่ด้ด้�นให�ติ�วแปริอ�สริะม�ผล ติ(อติ�วแปริติาม หากี่ไม(น'าติ�วแปริ

กี่ด้ด้�นมาศ�กี่ษาด้�วย จะไม(พบอ�ทธี�พลของติ�วแปริอ�สริะท��ม�ติ(อติ�วแปริติาม

Z X Y

1.มาติริานามบ�ญญ�ติ� (Nominal Scale) จ�ด้ปริะเภท ไม(ม�ความหมายเกี่��ยวกี่�บล'าด้�บ

ด้�านปริ�มาณ2.มาติริาจ�ด้อ�นด้�บ (Ordinal Scale) แสด้งความเกี่��ยวข�องส�มพ�นธี�กี่�นของส��ง

ติ(างๆ โด้ยค'าน�งถิ�งกี่าริจ�ด้ล'าด้�บหริ,อติ'าแหน(ง

3.มาติริาช้(วงหริ,ออ�นติริภาค (Interval Scale) ม�ริะยะห(างริะหว(างหน(วยของสเกี่ลท��

ใช้�ว�ด้เท(ากี่�น ไม(ม�ศ�นย�แท� แติ(สามาริถิน'าค(าท�� ได้�มาบวกี่ ลบ ค�ณ หาริ กี่�นได้�

4.มาติริาอ�ติริาส(วน (Ratio Scale) ม�ค+ณสมบ�ติ�พ,-นฐานเหม,อนมาติริาอ�ติริาภาคและม�จ+ด้เริ��มติ�นจากี่ศ�นย�ท��แท�จริ�ง

6.3 มาติริากี่าริว�ด้ (Measurement Scale)

7. ข�อม�ล7.1 ความหมาย 7.2 ปริะเภท7.3 แหล(งท��มาของข�อม�ล 7.4

กี่าริปริะมวลผลข�อม�ล 7.5 ค+ณสมบ�ติ�ของข�อม�ลท��ด้�

7.1 ความหมายของ ข�อม�ล ข�อม�ล (Data) หมายถิ�ง ข�อเท�จ

จริ�ง (fact) เกี่��ยวกี่�บเริ,�องท��เริา สนใจ แบ(งเป0น 1) ข�อเท�จจริ�งท��

เป0นติ�วเลข ได้�แกี่( ค(า จ'านวนหริ,อ ปริ�มาณของส��งท��เริาสนใจ 2) ข�อ

เท�จจริ�งท��ไม(ใช้(ติ�วเลข ได้�แกี่(ล�กี่ษณะหริ,อค+ณสมบ�ติ�ของส��งท��เริาสนใจ

7.2 ปริะเภทของข�อม�ล1.แบ(งติามล�กี่ษณะกี่าริจ�ด้กี่ริะท'าติ(อข�อม�ล 1.1 ข�อม�ลด้�บ(Raw Data) ข�อม�ลท��ได้�จากี่กี่าริเกี่�บ

ริวบริวม ซ��งย�งไม(ได้�ผ(านกี่าริจ�ด้กี่ริะท'า หริ,อเปล��ยนแปลงใด้ๆ ท�-งส�-น 1.2

ข�อม�ลจ�ด้กี่ล+(ม (Groupped Data) ข�อม�ลท��ผ(านริะบบกี่าริจ�ด้กี่ริะท'าเกี่��ยว

กี่�บข�อม�ล เพ,�อท'าให�อย�(ในริ�ปแบบท��เป0นหมวด้หม�(

7.2 ปริะเภทของข�อม�ล(ติ(อ)2. แบ(งติามค+ณล�กี่ษณะของ

ข�อม�ล 2.1 ข�อม�ลเช้�งปริ�มาณ(Quantitative Data) ข�อม�ลท��อย�(ใน

ล�กี่ษณะของติ�วเลข 2.2 ข�อม�ลเช้�ง ค+ณภาพ (Qualitative Data) ข�อม�ลท��

บริริยายล�กี่ษณะหริ,อค+ณสมบ�ติ�ของส��งท�� เริาสนใจ ไม(อย�(ในล�กี่ษณะของติ�วเลข

7.2 ปริะเภทของข�อม�ล(ติ(อ)3. แบ(งติามความเป0นติ�วแทน

ของข�อม�ล 3.1 ข�อม�ลกี่ล+(มติ�วอย(าง(Sample Data) ข�อม�ลท��เกี่�บริวบริวมได้�

จากี่กี่ล+(มติ�วอย(าง 3.2 ข�อม�ลปริะช้ากี่ริ(Population Data) ข�อม�ลท��เกี่�บ

ริวบริวมได้�จากี่ท+กี่หน(วยของปริะช้ากี่ริผลท��ได้�จ�งเป0นค(าท��ถิ�กี่ติ�องแท�จริ�ง

7.3 แหล(งท��มาของข�อม�ล1. แหล(งข�อม�ล 1.1 แหล(งปฐมภ�ม�

(Primary Source) เป0นแหล(งติ�นกี่'าเน�ด้ ของข�อม�ลโด้ยติริง 1.2 แหล(งท+ติ�ยภ�ม�

(Secondary Source) เป0นแหล(งท��เกี่�บ ริวบริวมข�อม�ลเอาไว�แล�ว แบ(งเป0น -

แหล(งท��ม�กี่าริพ�มพ�เผยแพริ(อย(างเป0น ทางกี่าริ - แหล(งท��ไม(ได้�จ�ด้พ�มพ�เผยแพริ(

แติ(บ�นท�กี่ไว�ใน ริ�ปแบบติ(างๆ

7.3 แหล(งท��มาของ ข�อม�ล (ติ(อ)

2. กี่าริติริวจสอบข�อม�ลจากี่ แหล(งท+ติ�ยภ�ม� 2.1 ความเหมาะสม

ท��จะน'ามาใช้� 2.2 ความเพ�ยงพอและ ความคริอบคล+ม 2.3 ความเช้,�อถิ,อได้�

7.4 กี่าริปริะมวลผลข�อม�ล ความหมาย กี่ริะบวนกี่าริ

จ�ด้กี่ริะท'าติ(อข�อม�ลด้�บให�อย�(ใน ริ�ปแบบท��ม�ความหมาย กี่ริะช้�บ

อ�นจะเป0นปริะโยช้น�แกี่(ผ��ใช้�หริ,อ เผยแพริ(ให�ผ��สนใจได้� ริ�บทริาบ

กี่ริะบวนกี่าริปริะมวลผลข�อม�ล

ข�อม�ลด้�บ

สาริสนเทศ

กี่ริะบวนกี่าริปริะมวลผล- จ�ด้ปริะเภท -

เริ�ยงล'าด้�บ - ค'านวณ -

บ�นท�กี่ผล - สริ+ปผล

กี่ริะบวนกี่าริปริะมวลผล ข�อม�ล 5 ข�-นติอน1. ศ�กี่ษาข�อม�ลด้�บ (Data

Origination) 2. เติริ�ยมข�อม�ล (Data

Input) 3. จ�ด้กี่ริะท'าข�อม�ล (Data

Manipulation) - จ�ด้ปริะเภท - เริ�ยง ล'าด้�บ - ค'านวณ - บ�นท�กี่ผล - สริ+ป

ผล 4. ได้�ผลผล�ติ (Data Output) 5. เกี่�บริ�กี่ษาริะบบข�อม�ล (Data

Storage)

7.5 ค+ณสมบ�ติ�ของข�อม�ลท��ด้�

1) ถิ�กี่ติ�องแม(นย'า (accuracy) 2)

สมบ�ริณ�คริบถิ�วน (completeness)

3) กี่ริะท�ด้ริ�ด้ (conciseness) 4) ท�น เวลา (timeliness) 5) ติริงกี่�บความ

ติ�องกี่าริของผ��ใช้� (relevancy)

8. ริะเบ�ยบว�ธี�ทางสถิ�ติ� 8.1 กี่าริเกี่�บริวบริวมข�อม�ล (Collection of data) 8.2 กี่าริจ�ด้ริะบบน'าเสนอข�อม�ล(Organization of data) 8.3 กี่าริ

ว�เคริาะห�ข�อม�ล (Analysis of data) 8.4 กี่าริติ�ความหมายข�อม�ล (Interpretation

of data)

8.1 กี่าริเกี่�บริวบริวมข�อม�ล เป0นกี่าริเกี่�บริวบริวมผลท��ได้�จากี่

กี่าริว�ด้หริ,อกี่าริน�บ โด้ยอาจจะแจงน�บเองหริ,อเกี่�บริวบริวมจากี่ท��ผ��อ,�น

บ�นท�กี่ไว�แล�ว ด้�งน�-นกี่าริเกี่�บข�อม�ล จ�งมาจากี่ 2 แหล(ง ได้�แกี่(

- แหล(งข�อม�ลปฐมภ�ม� - แหล(งข�อม�ลท+ติ�ยภ�ม�

8.2 กี่าริจ�ด้ริะบบและน'าเสนอข�อม�ลเป0นกี่าริน'าข�อม�ลท��ได้�จากี่กี่าริเกี่�บ

ริวบริวมมาจ�ด้ริะเบ�ยบเป0นกี่ล+(ม หริ,อเป0นพวกี่ เพ,�อสะด้วกี่แกี่(กี่าริน'า

เสนอข�อม�ลหริ,อกี่าริว�เคริาะห�ข�อม�ล ว�ธี�น'าเสนอข�อม�ลท'าได้�ด้�งน�- - น'า

เสนอแบบข�อความ - น'าเสนอแบบ ติาริาง - น'าเสนอแบบกี่ริาฟแท(ง (Bar

chart) - น'าเสนอแบบกี่ริาฟเส�น (Broken-

line graph) - น'าเสนอแบบกี่ริาฟวงกี่ลม (Pie chart)

8.3 กี่าริว�เคริาะห�ข�อม�ลเป0นกี่าริน'าข�อม�ลท��ได้�จากี่กี่าริเกี่�บ

ริวบริวมมาว�เคริาะห� เพ,�อใช้�ติอบจ+ด้ปริะสงค�หริ,อสมมติ�ฐานในกี่าริศ�กี่ษา

8.4 กี่าริติ�ความหมายข�อม�ลเป0นกี่าริน'าผลกี่าริว�เคริาะห�ข�อม�ล

มาแปลผลหริ,อ ติ�ความหมาย เพ,�อน'าข�อม�ลท��ได้�ไปใช้�ให�เกี่�ด้ปริะโยช้น�มากี่ท��ส+ด้