4
lZ. j. k. y 3 srtAS, w 2 3 iS ji F5 fcl - & 9i 1 & -- "i.jjsi ; K5fcwvsffiaB8BS&'ri J jf-- ,wt& VT- - r i :?.. p. ''fr' ka scrrrA HAWAII HOLOMUA. lloojrakaia i tela uie keia Poaono. UkoPew.: ELUA DAL A f2.0Q) no ka Makahiki ma. kc Kulkc. He HOOKAHI DALA (l.Wj no Eono Ma-- j. mi ma ka Hookaa Mna. A Mil Krf Hookahi 10 kc . lKt? Lex a La we Pupa :' E Hke km; ka aelike pa ana a k Latra a me ka Luna j r. w HELU 15. HcImm IS'ui o ka pepa. Kbcxa Hana Ma ka hale otwk3 ! nolto tnua ibo net k mpepa A"e inrafi Pat- - oinn. Huina na alanni Ntttnaa a me .Moiwahine. BUKEU. i'nni Kuliiku'il ilatiwa Halo am KAAAiir mh aixa l oauv. n MA.VA AI MAI it EI 1, 1SW, AKU. a- - m. a. m. r. at. p. at. Hafe Ilwtfltelfl C;U S:u l:ts :3Cf KlVt HaHMdteM 70 9. 2:19 S:2Sf HuWtli TfflO 101 3:S1 S:45f HlktlllMMtelc ' Sft 11:V1 4US C: jV Munana no. ""a. a.x. r.x. r.M. IIxW:ii IlonOaKi JxSt lllkt iaH .il5S) liable ta alanine G:00j Iltli Anottta C:i0-- ; (Ms i'oa&no wale no, Kfte Hn In 5altt 4R-tf- .! KA JilKI.M lltiailUIUMU KAtll.AXA A SINJi:i: NO KK KIT A A ME KA IIOOI.IMAI.IMA rJ' aiiri( S3 O kitia milcihi huinuhunur a SINGEg un liami ia inn na npana like olo lieWJt aa ka nrikini huiiuiliuum Houseliold Domefiita, Automntic, etc, etc, i liiki ole kc liolu apa aku. Eia makou ke kuai akn nei ma ke knai hookaa hajia. 0 na 1100 makemakc ma ka hoolimalima, e loan no ka mlkini ma ia ano no 5.00 o ka mahinn. 0 ka liooKnopono hou ana a me ka liana hou ana i na mikini, ua ninkau-kn- u e liana i:i akn. It. BEItanRSEX, Agena. Kllii o alanni Hetela HU1 1IANA SOPA HONOLULU 0 makou o na ioo no lnkou na inoa na ino.i malalo ibo ke hooiaio nku noi mtkon na makaukau man ka makou MIICIXI HAKA SOPA HOU E hoolawa 1 ka makapelm o na poe ka- - lepa mo na SOl'A 1IOI.OI I.(ILK MAEHAG; 1 Hookomoia iloko o na Palm he 100 paona. Mai ke 42 a ke 50 Auka Sopa oloko o ka juilm hookahi. Ke heoia akn nei makou imna o ka lehulehu o ka makou SorA ka oi o ka Maemas, mamua o na .sou e ae I hoo- komoia mni iloko nei. . O kela a - me keia . nahn .. nakabi. a kuniia maraho IIUI SOPA ilOSU-'JL- ae Joaar.o ma na Halokual a jmI o kaia kulanakauhale. IIUI HAXA SOPA HONOLULU. J. IP. XcGIIESXKY&. SONS, nH-tf- w Ja Auena. KA BUKE M00LEL0 :0: HON.R-W- . WILCOX. (W1LTKOKI.) E"LOAA no ka Imke maluna ae no ka lmpalua dala wale no ke ni-n- au ia Titos. K. Nakaxakla, ma ke keena o ka Nupepa ' Hawaii irOLOMUA.1 d225-tf-w- 45 HALE PAI-K- n "ALOHA." O kaiit emi !o a oako e na naka-mak- a e le!e mai ai a kiaa keeakoa man kii liooklcska waikai Joa o ke kukna Ik-Ii- i ekahi. aia o ia m& ka Hale Pal Kii Aloha ma ke Alaasi KaaaHH m. ka aoao a Eva ke Aknat e kali pono aku sua Kalrioonalmi If ale. Ua kiki ke kaita ktH&ku o Ha aaea ps.ak bepe, a kAwalii, ka ka ekasa, 8a papa- - toa wake. r. m poe , mmmm "X. .MBMavh.: o Wale o KE ALAHELE POHIHIHI EaT Welau Hema MOKUNA XVI. KE ANO MAOIjI O KEIA T.AHUI KAMA-HA- O A KUPAIANAHA HOI. Ua kapaia keia lahui he poe Ko-siakm- a. He poe keia i makemake loa i ka pouli a hoowahawahu. hoi i ka malainalama, a me he me la ua oo keia makemake iloko o lakou mamuli o ko lakou noho mau ana iloko o na ana. 0 kekahi mea i ewe paa loa iloko o lakou oia ko lakou makemake loa.ana i ka ma- ke a hoowahawaha loa ana i ke ola. E ikeia ana keia ano o lakou ma ka lakou tuau liana. Mawaena o keia lahui e hooika-ik- a mau aha kela a me keia kana- ka e lilo oia i mea hoowaiwai aku i kekahi, a eia nae he hana pohi-hi- hi loa ia ke hooholo ponoia, oiai e hoao ikaika ana na mea a pan e J pale'aku i na jiomaikai e hoouka ia nmi ana maluna o lakou iho, "e like mo ko na kanaka o na lahui e ae e noho ana iloko o ka naauao e hoao ana me ka ikaika e pale aku ia mea he nohona ilihune. Ma ka wa e loaa ai na pomaikai i kekahi kanaka mai kona hoa mai, ua lilo i mea no kela kanaka e inaina ai i ka hoa nana oia i hoopomaisai mai, ae hana ana oia i na hana a pau e nh ai o kona inaina. Ua lilo na hana hoopomaikai mawaena o lakou l mea e hapai mau ia ai na kuee ikaika ana ma- waena o kahi ohana me kahi oha-n- a. E noho makaala loa ana kela a me keia kanaka nona iho o ulia hewa mai na hoolua pomaikai mai kona hoa kanaka, Nolaila, ua lilo au a me Alama i mau puu oioma e hoahu mai a keia poe i ka lakou mau mea i makemake ai e haawi mai ia maua, i mea hoi no lakou e ilihune ai. Ma keia ano hana a keia poo maluna o maua, ua lehulehu loa na poe mawaena o lakou i hoopo- maikai nui ia, e like me ko lakou raanaoio, oia hoi ka pomaikai o ka nohona ilihune. O kekahi mea a'u i haohao nui ai mawaona o la- kou oia ko lakou hoao ole ana e hoeha a e pepehi paha i kekahi o lakou, a me he mea la ina e eha a e porno palia kekahi mea mawaena o lakou, alaila, mamuli ia o ka ulia wale, eia nae ua lilo ia poino i loohia maluna o kekahi kanaka ma ia ano, i mea nona e pomaikai ai. No ka mea, mamuli o kela ulia i loaa i ua kanaka la f loaa ma o ka hana hoohemahema a hoopalaleha a kekahi kanaka, e lilo ana ua ka- naka la i hoopoinoia ina ia ano i haku a i alii maluna o ke kanaka nana ks boohemahem i loohia ai iaia ka poino, a maluna o keia ka-na- ka e hoolua ai ke kanaka poino i kana mau lioopomaikai ana a pau 1 mea nona o ilihune ai. Mawaena no hoi o keia lahui, ua lilo na poe i loohia i ka m'i i mea nui. E liooikaika ana kela a me i keia kanaka e hookauwa-ia- ia iho na tn-B- w bml'i la. X kooa&a mai u n Doe.waiwai Lka kkea. hookupu ana i ua ,'i la, a o HONOLULU, POAONO, APERILA 9, 1892 ka poe ilihune hoi i hiki ole Tie haawi mai i kau wahi makana i ka mea mai, e hele kino ana no lakou a lawelawe kino no ka mea mai. Ma keia hana ana a ka poe ilihune ua lilo ia i mea maikai ole i na noonoo ana o na poe i nui ko lakou waiwai, eia nae aole hiki ia lakou ke huhu aku i ka poe ilihune a akeakea aku paha ia lakou ma ia mau hana. Nolaila, ua lilo ka mea ma'i ma- waena o keia lahuikanaka i mea imi nui ia e ua mea a pau, ae ma-la- loa ia no hoi ua mea ma'i la a hiki i kona ola ana. O na poe kahu malama ma'i e hoao ana la- kou me ka makaala nui e make ole ka mea ma'i, i loihi ai na la o fa loaa ana o ka pomaikai, oia hoi ka lawelawe ana no ka mea ma'i. Aka ina e moke ka mea ma'i, alaila, e nui ana no ka hauoli, oiai o ka ma- ke, he pomaikai nui ia mawaena o keia lahui. Mawaena o na ano mai a pau e loaa ana i ke kanaka, o ka mai i hiki ole ke hoola ia, oia ka ma'i i makemake nui ia mawa- ena o na poe kahu malama ma'i. 0 na keiki liilii a me na poe ele-mak- a luahine palupalu, o la- kou kekahi poe i makemake nui ia mawaena o lakou, oiai ma o keia poe la e hiki ai i na poe waiwai a me na poe kino ikaika ke haawi i ka lakou mau kqkua ana. O ka poe hoi i loaa i na ma'i lele mawa- ena o keia lahui, o lakou kekahi poe i imi nui ia e ka poe ola, no ka mea, he mea ia e kau koke mai ai ka make maluna o ke kino o ka mea i lilo i kokua mai. E like me ka iini nui ana o na kanaka mawaho ae o keia lahui no nei mea he oia, pela i kau nui ai keia lahui i nei mea he make. O ke kino make o kekahi kanaka ma- waena o keia poe, aole ia he mea hoowahawaha ia e lakou, a kau mai paha ka halialia ano weliweli iloko o ko lakou mau houpo no ia mea, me he mea la ua nana aku la kou ia mea e like me ko lakou nana ana aku maluna o ke kino make o kekahi manu. 0 ka make oia ke pookela o na mea i makemake nui ia e keia la- hui. E lilo ana i mea na lakou e hauoli nui ai ka make ana o ke- kahi hoaloha, oiai wahi a lakou ua loaa iaia ka hanohano. He mea hauoli no hoi ia lakou ke hanau ia mai na keiki, oiai e lilo ana lakou i poe e komo ana ia mea he make. O na poe ilihune a ilikoie haale-l- e, me he la ma ko'u hoomaopopo o lakou na poo lianohano loa o ka aina. A malalo aku o keia poe, oia na poe paahana. Mawaena o keia poe paahana e koi ana no lakou i ko lakou mau haku nana e hooma-huahu- a ia ae ko lakou mau hora hana i ka la hookahi, e hoonui ia aku hoi ka hana, a e hoemi loa ia aku Imi ka uku hana. A ua nui ka paio mawaena o na poe haku hana a me na poe paahana ma ke- ia mea. E ake ana ka haku hana haawi nurmiiTklf uku hana i ke kanaka paahana no kahi mana-w- a hana uuku loa, a e ake ana hoi ke kanaka paahana e uuku ka ko- na uku hana a e nai kona manawa hana. Aole i pauT Wahi a kekahi wahi opwBaHao hoopu-- a ae'ai oka asalaaa he 30 la,1 o ka suku h 81 naa la; a a haaaia:a4i ka'la 31, no- laila, iloko o ka mihmHhaaak ai, au. aole iloko o ka wlww." 0 KA MALAMA KELA 0 APERILA. E like me ka nui o na mokupuni i loaa na helu like ole o na malama ma ka helu Hawaii, pela no i lehu- lehu ai na inoa i pana ia ai no ka malama o Aperiia nei ma ka helu Roma. Oia hoi, ma ka helu a Ha- waii o ""Welo" keia malama, ma ka Maui helu hoi o "Kaelo" keia, ma ka Oahu nei o f'Makalii" keia, a ma ka Kauai o "Kaulua" keia. Ma ka helu hoi a ka HaleNaua, o i- naiaeleele" keia, oia hoi, "ke keiki manu a Hinawaikolii." Ua kanaia keia malama o "Kae- lo" mamuli o na huhui hoku i ka- paia o "Na Hiku" (Huhui), oiai, o ka malama keia e aneane ai ua hu hui hoku la e napoo, a oia hoi ka hoelo ana o ua huhui la e moe. Ua oleloia hoi, he malama keia e la-wa- ia ai no ka raalie, lawaia ka po, lawaia ke ao, aohe wa e maloo ai ke aho, a ua kapaia o ke "alio pulu." He maikai na mea ulu i keia ma- lama, he ulu a he lipolipo. Ma ka helu hoi a ka haole, ho malama hoomaniha keia o na pomaikai. Ua oleloia he malama kapono keia o ka hanai a hoopulapula pipi. 0 ke kanaka e hanau ana iloko p keia malama, he kanaka ino, he nuha, he hoohalahala, a noonei kanaka i oleloia he kapulu 0 Kaelo ke kane, o Pulukaelo ka wahine, ha- nau kanaka kapulu. O ka pau ana keia o na malama eono o ke Kau Hooilo. NA HAWAII NO KA HELU EKA HI MA KA HOLOKIKI NO KA lHjAKUPI- - PAU. Ma ko makou pepa o keia la. e ike ia ai ka hoike a ka Agena o ka Papa Ola no na make. O ka huina a pau o ia poe i make he 48. Mai-lok- o ae o keia huina. he 27 ka nui, he poe Hawaii wale no a he 21 ko na lahui e ae a pau. Oia hoi he 6 ka oi aku o na Hawaii i ko na la- hui e ae a pau i make ke hui ia ae. Ina hoi ma ke kukulu pakahi, ala- ila, he 20 ka oi o na make o na Ha waii imua o ka lahui pake; he 24 hoi ka oi o na Hawaii i ke Pukiki, pela no hoi i ko ka Iapana; he 23 hoi ka oi o na Hawaii i ko naBeri- - tania, a he 25 i ko na Amerika a me ko kekahi mau lahui e ae. Mai-lok- o ae o keia huina make he 48, he 9 wale no poe i make, aole l loaa i na lawelawe Iapaau ia e ke kauka e helu ia ana mawaena o ia poe ka mea i make mamuli o ka ulia wale, a nolaila koe iho la he 8 wale no poe i make lawelawe Iapaau ole ia. I ka huli ana aku i hope, mai ka malama mai o lanuari a hoea mai la i ka malama o Maraki, piha hoi ka hapaha makahiki o loko o keia makahiki 1S92 e nee nei, alaila, ke hui ae lakou a pau i na make a pau o Honolulu nei iloko o keia hapaha, e loaa ana ia kacou he 151 ka nui. Oiai he 56 ka huina make no lanuari, a he .48 no Maraki. Mailoko mai o kela huina o 151, he 35 ka nui aole i lawelawe Iapaau ia. Oia hoi, he 19 ma lanuari, he S ma Feberuari a he 8 ma Maraki aku nei, ke helu ole ia ka mea i make mamuli o kamlta wale. O ka nui hoi o na poe Hawaii i make iloko o oia mau malama ae la ekolu, he 90 ka nui, ua like ia me 30 ka avelike no ka malama hookahi. Hoko o lanuari he 38 ka nui o na poe Hawaii i make, iloko o Feberuari he 25 ka nui o na Ha- waii, a iloko o Maraki he 27 kanui o na Hawaii. O ko na lahui e ae i make iloko o ia man malama, he Gl wale no ka nui, ua like ia me 20 ka avelike make iloko o ka mala- ma hookahi, a o ka avelike oi o na make mawaena ona kanaka Ha- waii imua o kona lahui e ae i kela a me kek malama o ka. hapaha mM o keia raakahikihe 10 ka hu- - ina. Ke ike ae 1' kakou i ka life mm o ka fctliaai ilmka k e kC nake Hia ka aoao on, kanaka Hawaiia ' " - " - i i k . . i - : i l ' 1 I n ' I i ' I ' ' - ' i i i na oia iho la ke kulana nee mua o na make mawaena o na kanaka Hawaii ma Honolulu nei, he 30 ka avelike i kela a me keia malama, alaila, ke hoea i ka piha ana o ka makahiki okoa ua hiki ka nui o na make mawaena o na Hawaii i ke 360, aneane hookahi Hawaii e ma ke ana i ka la hookahi iloko o ka makahiki. Aole anei keia he ninau kupono e noonooia ai e kela a me keia ka- naka Hawaii l aloha i kona lahui e holomoku awiwi nei iloko o ka luakupapau? Auhea na ahahui hoola lahui i kukulu ia mawaena o kakou, aole anei e ku mat oukou me ka maloeloe' e noonoo ma keia ninau hohonu i pili i ke ola o ka lahui? Ke makemake nei make u e hoi-k- e mai kela kanaka keia kanaka o kela apaua keia apana o Honolulu nei i ka nui o na poe i make malo-k- o o ka apana, pela ka poe i hanau ke ano o ka mea i make a i hanau hoi he kane a he wahine paha. Ua Iapaau ia anei e ke kauka aole paha. Ke loaa mai ia makou na hoike o keia ano, alaila, e hoopuka aku no makou i kela a me keia ma nawa nsaloko o ka makou pepa nei, a hiki i ka pan ana o ka malama. KA PAPA HOIKE MAKE O HONOLULU NEI NO MARAKI. Eia iho ka papa hoike no ka nui o na make o Honolulu nei, iloko aku la o ka malama o Maraki. 0 ka huina nui o na make he 4S, a penei na mahelehele ana: Poe malalo o 1 makahiki. 15. Maika 1 a ka 5 3. (I !( o 10 1. a ct m ( it 20 1. ' " 20 " '" 30 7. it tc on it it 40 12. t ic in t 50 2. tt tt -- n " c GO 2. " .c o 60 70 Maluna o 70 makahiki 3. Na Kane he 31. " Wahine he 17. NA MAHELE LAHUI. Na Kanaka Hawaii " Pake 7. Pukiki 3. " Iapana 3. " Beritania 4. " Amerika 2. " Lahui e ae 2. Huina 48. Make Iapaau ole ia 9. NA KUJIU I MAKE AI. Ulia wale 1 Daiaria (Hi) Aneurism 1 Hikoko Hano 2 Hemopn Kuhewa 2 Fiva Mai i ka Papaa 1 Mai Pauwai -- Heekoko Bronchitis maoli Lepopaa Influenza Mai ai-a- ke Iranition Hold Malama akemama Cholera Infan. Olopala (Old age) Opnohao Lolo Numonia NA HOOHALlKELIKEifAKE O J1AKAKT. Maraki 1SS8 oo poe make. , " 1889 43 kC u " 1890 73 " 1891 63- - ,f 1892 48 NA MAKE MA NA MAHELE. . Mahele 12 3 4 5 mawaho. Na make 5 13 15 9 5 1 NA ANOAT O KIPAHULU. E Mr. Luna Hooponopono; Aloha oe: E oluolu mai i kekahi mau ko-las- au kaawale o ka kakou hiwahi-- w, i wahi no na anoai o Kipahulu e hooheno ai. Ma kekahi la o ka mahina i hala, ua paa i ka hopuia e ka makai he mau' limahana no Mr. O. Urn no ka hewa pepa pili waiwai. Uanoho ka aha e hoolohe no kek hihia. Ua kapi paakai ia ka poe ha'iha'i ka-naw- ai. Heekola manawa i loa ai i ka Kakai, a oia ro na manawa i ao ia ai ka poe ha'iha'i .kaaawaii Oluolu mtoli ka makai. -- He, poe ' Hawaii maoli wale no keia. Ina he Pake a me Iapana kela hale-paah- ao wikiwiki. Ma kekahi po mahope mai. o ia inahina no, ua hele aku Ia ka ma-k- ai e hopu ia Miss K. Kuiakeki-kal- a me Apo pake, maloko o ke- kahi rumi moe o ka hale o ka Eia kahi mea hilu, i ka hiki ana aku o ka makai ma ua wahi Ja i olelo ia ae la, o ke kanoa a me ka maun kai-he- e awa ke wai-- ho mai ana, aohe ka manu kane, (Pake). Oluolu a ahonui wale ka makua o ka apana i ka ha'iha'i wale ia o ka maluhia o kona hale moe e ka makai. Hooheno ae la na keiki o ka Aina Pua. I ka ma- nawa e noho pu ana kela wahine me ke keiki a ka makai, aohe hopu ia iho; ina Pake no kane, wikiwiki no hopu. E Mr. Luna Hooponopono He mea oiaio kela. 0 ka makai o Ki-pahu- lu nei, he elua ona mau haku, oia hoi, o ka haku Aupuni a ine ka haku mahiko. 0 ka hana hea la auanei ka keia kanaka e hooko pono ai? Eia kahi mea aka; i ka lobe ana o ka hapa nui o ka poe moekolohe i na olelo a Kukahaoa, ke pau nei i ka holo iloko o ke opu nahelehele e pee ai. I ka holo wale ia iho no paha. oia auanei e, e hana wale mai ana ka makai, he ohana wale no ka hoi. He 1G ka nui o keia poe moekolohe. I Ka wa o S. W. Kahele ka ma- kai, pulupulu keahi a Lonomakua, Aohe ohana imua o kona alo. Ma-hal- o piha no. No keaha la ke kumu i hopu ole ia ai kela poe? No ke koho ana paha ia Rev. J. K. Iosepa i Lunamakaainana? Ina paha i koho i ka makou Lunama- kaainana, oia o Hon. P. Kamai. ina ua paapaa koke i kapuahi a Liu'a. Me ka mahalo. D. A. Lelekea. Kipahulu, Mar. 22, 1892. (Ma ke noi ua kapaeia ka inoa ponoi. L. H.) NA MEA HOU 0 KAUAI O Haalele ia Honolulu i ka hora 5 p. ac o ka la 22 o Maraki. Ku ma Nawiliwili, hora 2 wanaao maluna o ka mokuahi Mikahala. Ua hoo-kipa- ia aku la kamahele e kblaila kamaaina puuwai hamama oia o Kahele. Malaila au i noho ai a hiki mai la ko'u kamaaina, J. H. K. Kaiwi, a hoi aku la maua me kona alakai pu ana ia'u e hoikeike i kahi o ka Mea Hanohano P. P. Kanoa, a o ka pohala ana ae no ia o kona nawaliwali, oiai he omaimai kona i na la mamua iho, a ke pii ae la ka maikai o kona ola kino, a pela pu no hoi me kanalede. He nani a maikai ka home noho e huli pono ana i ka makani, e nana ana i ka laiku mai a na mo- kuahi Mikahala a me Kaala, a ina oe e alawa ae ma kahi aoao e ike auanei oe e kiei hoohie iho ana na puu kaulana o Kalanipuu a me Haupu. Ua hoonanea maua ma- laila no ka hapalua horaya huli hoi loa aku la maua no ka home noho o ko'u makamaka mahope iho o ka pau ana o ka paina kakahia-k- a. Ua motio aku la ka maua hua-k-ai no Anahola, me ke alakai hele ana hoi o ko'u kamaaina e hoikeike i ka Halewili o Lihue, a ua ike ku-ma- ka i ko lailakahua hoopomaikai i na kanaka he nui wale; hele aku la maua a hiki i Kapaia he wahi owawa keia, e ku. ana he elima ha-leku- ai, a kuhikuhi pu ia mai k au ikahlikn aio kekahi halekuai Pake i lilo i ka wai, o na pono ha- lekuai a pan a me kekahi mau Pake, aohe wahi pono i loaa mai o na Fake ua make. I ka hoea ana o maua i Hana' maulu, o ia nahir okoa aku no hoi k, ahalaaku laia hek mai la o ke kula loa o Kahaukomo, a e kahi o ka okio kaulana Malolokai. Aole i upu iho hoea ana i ka mull-w-ai Wailua, a kau nana aa kela HAWAII HOLOMTJA Csr Koci.iKa Xa aa OIU t tg intrant IeW bo k j?jia act jan fc Jlcobthl Dsl, pnii etna rsa be SO fccrrets: i )ta jaUjn be Elit&naXcw Xo ca O!!o lloo lh nsnei ae. c like asc 1 aeHke tax. Ia He t eneU bo tt! a tn leU Ulna. oU bot. b Iloo&atl PulanoSMai, EJca IXt!a R 50 Uisa. a Ia aia. EbcosBsxeali oa3fnoa,m Kaacmanae, 0!Io Hcclihi. c Kiaitia a se e MIe Ioe 1 ka LaBA&oebasa. Xol o Sa Fepa. za kacofea cape pa i&eu hootai ttt!a ana, e hooasa poZolei ail J ke Kakaso'relo. j af"Ao!ee palia kctaht Oieto Hcolaha, xaalkan a Mfle Icoa pahs ke ole hcofcta nui U k i oku. ot-- e bo hot e hooacala if- - kailaupepamaka OHili pakahi a!a. wi so a hcokiiU bjL ka ukuaixEua. NA HELU A PAU 50. aoao. kuhikuhi ia mai la au i kahi i noho ai o Kawelo, a e ku kilakila mai ana hoi ka Puukaua o Aika-nak- a. Hala ae la ia hele aku la o ke kula palahalaha o Kekalukaluo-kew- a, nona hoi keia wahi hooheno ana a na kini i hala e aku: "Wawa ia no he hale kanaka, Nawai hoi e wawa ka hale kanaka ole." Ua kuhikuhi pu ia mai la no hoi ka nalu o Makaiwa, a hele mai Ia o ka laula o Kapaa; a hiki i Kealia ua alakai loa aku Ia ko'u kamaaina ma ke alanui mauka no ka hoike- ike ana ia'u i ka home noho o Col. Z. S. Spalding, a he ku no i ka hie-hi- e kona home noho i hoowehiwehi ia i na laau kanu, a he mea oluolu i na maka o kamahele k nana aku, a hoauraoe aku la maua ma kahi o Mr. Naehu ma Anahola. He mai- kai a oluolu ka noho ana o keia wahi. I kekahi kakahiaka ae, ua huli hoi nku la ko'u kamaaina no kona home noho ma Lihue, a helo mali-hi- ni aku la kamahele no Hanalei, oiai aia ko'u maupokii malaila kahi i noho ai no ka manawa loihi he 10 makahiki. I ko'u hiki ana i Kilauea, ua hui iho la au me ka Makai Nui o Kauai, a nana i ala kai ia'u a hiki i Hanalei huli hoi ia no kona home me ka haawi ana i na huaolclo Good bye, a pela no hoi au no ka home o ko'u mau po-ki- i. Ua noho au malaila no hoo- kahi pule O ke kulana o Hanalei, he mai- kai a oluolu ke ola kino; he nui na main laiki a he kakaikahi loa hoi na wahi loi kalo au e ike aku ai. Eia kahi hooheno o Hanalei: "E ala Kauahoa, e ka ui o Hanalei, Hue a kaua moe i ke awakca, Kapae ke kaua la e ka hoahnnau Aole hoi na la eo kuu pili maka- maka, Kuu hoa hele no oe o ka wa ka- - malii, Kuu hoa kui lei nei la o Waikaee nei la e aloha Aia no hoi ma Hanalei kekahi mau keiki opiopio e hoala nei i ka hui lawaia, no lakou na inoa, J, Kahelemauna, Hipau, Naipuka, Kekoa, Lima, Kawaakaukahi a me Lock, he Pake keia. Ua ku keia hui iloko o na makahiki elua, a ke hoomau la no lakou ia hana mai- kai, a o ka'u e uwalo ae nei, e hoo- mau ia na hana maikai. Ma ka la 31 o Maraki, oia hoi ka Poaha, ua haalele aku la au ia Ha- nalei a huli hoi mai la me ko'u ka- maaina, oia hoi o Davida, a hoau-- , moe maua ma Anahola ma kahi o Lunakanawai J. W. Lota. He puu- wai kona i piha i ka lokomaikai a pela pu no hoi me kana Iede. A ma ke kakahiaka Poalima ae. ua hahai pu mai la ia'u o Lunakana- wai Lota a hiki i ka muliwai o Wai- lua huli hoi aku la kela me ka haa- wi ana mai ia'u i na lulu lima o ke aloha pumehana oiaio, a hoomau aku la no hoi au ma ka'u huakai hele a hoea i kahi noho o J. W. K." Kaiwi, noho iki malaila no kekahi mau minute, a-h- hoi aku la no ke awa o Nawiliwili, o ka ihu o ka Mikahala ka hoa olelo. ' ' P. PUHALAHUA.' - He nui na hoola e hoike ana no ka hiki e hoola ia ka mai lepera ia Mr. Rowell e ikeia nei maloso o na nupepa. ' Nui ka mahaloia o ke puhi ohe . ma Kamaki Kuea i ka po nei. Ila-i- k kekahi o ko makou mau keiki kahi i hoonanea ai me ka aahu holu. O ka paamkmipopo i rojgjfroa ia ' ai ma ka Poaono aku nei'inawaenas oka Hui Kamehameha a me eiwa mau olohe kinipopooka moku-kau- a. Kapalakiko, ma ke kahua kini-pop- o ma Makiki, mahope iho o kekahi mau komo uuku ana & na aoao elua, a anahu kokeiaaie ka-a- a, ua ikek he 30 puni a Karaeha-nwha- a he 3 puni a Kapalakiko. s 24 .' A - ,v TJ3 v 5- -

Welau Hema - University of Hawaii mai i kau wahi makana i ka mea mai, ... Wahi a kekahi wahi opwBaHao ... lehu ai na inoa i pana ia ai no ka malama o Aperiia nei ma ka helu

Embed Size (px)

Citation preview

lZ.

j. k. y 3 srtAS,w 23 iS ji F5 fcl

- & 9i 1 &-- "i.jjsi ; K5fcwvsffiaB8BS&'ri J jf-- ,wt&

VT- -r i :?..p.''fr'

ka scrrrAHAWAII HOLOMUA.

lloojrakaia i tela uie keiaPoaono.

UkoPew.: ELUA DAL A

f2.0Q) no ka Makahiki ma.

kc Kulkc. He HOOKAHIDALA (l.Wj no Eono Ma-- j.

mi ma ka Hookaa Mna.A Mil Krf Hookahi 10

kc .

lKt? Lex a Lawe Pupa : '

E Hke km; ka aelike pa anaa k Latra a me ka Luna j

r. w

HELU 15.

HcImm IS'ui o ka pepa.Kbcxa Hana Ma ka hale

otwk3 ! nolto tnua ibo netk mpepa A"e inrafi Pat- -

oinn. Huina na alanniNtttnaa a me .Moiwahine.

BUKEU.i'nni Kuliiku'il ilatiwa Halo

am KAAAiir mh aixa l oauv.

n MA.VA AI MAI it EI 1, 1SW, AKU.

a- - m. a. m. r. at. p. at.

Hafe Ilwtfltelfl C;U S:u l:ts :3Cf

KlVt HaHMdteM 70 9. 2:19 S:2Sf

HuWtli TfflO 101 3:S1 S:45fHlktlllMMtelc ' Sft 11:V1 4US C:

jV Munana no.

""a. a.x. r.x. r.M.

IIxW:ii IlonOaKi JxStlllkt iaH .il5S)liable ta alanine G:00j

Iltli Anottta C:i0-- ;

(Ms i'oa&no wale no,Kfte Hn In 5altt

4R-tf- .!

KA JilKI.M lltiailUIUMU KAtll.AXA A

SINJi:i: NO KK KIT A A ME

KA IIOOI.IMAI.IMA

rJ'

aiiri( S3

O kitia milcihi huinuhunur a SINGEgun liami ia inn na npana like olo lieWJtaa ka nrikini huiiuiliuum HouselioldDomefiita, Automntic, etc, etc, i liiki olekc liolu apa aku. Eia makou ke kuaiakn nei ma ke knai hookaa hajia. 0 na1100 makemakc ma ka hoolimalima, eloan no ka mlkini ma ia ano no 5.00 oka mahinn.

0 ka liooKnopono hou ana a me kaliana hou ana i na mikini, ua ninkau-kn- u

e liana i:i akn.

It. BEItanRSEX,Agena.

Kllii o alanni Hetela

HU1 1IANA SOPA HONOLULU

0 makou o na ioo no lnkou na inoana ino.i malalo ibo ke hooiaio nku noimtkon na makaukau man ka makou

MIICIXI HAKA SOPA HOU

E hoolawa 1 ka makapelm o na poe ka- -

lepa mo na

SOl'A 1IOI.OI I.(ILK MAEHAG;

1 Hookomoia iloko o na Palm he 100paona.

Mai ke 42 a ke 50 Auka Sopa oloko oka juilm hookahi.

Ke heoia akn nei makou imna o kalehulehu o ka makou SorA ka oi o kaMaemas, mamua o na .sou e ae I hoo-komoia mni iloko nei.

.O kela a

-me keia

.nahn. . nakabi.

a kuniia maraho IIUI SOPA ilOSU-'JL-

ae Joaar.o ma na Halokual ajmI o kaia kulanakauhale.

IIUI HAXA SOPA HONOLULU.

J. IP. XcGIIESXKY&. SONS,nH-tf- w Ja Auena.

KA BUKE M00LEL0

:0:

HON.R-W- . WILCOX.(W1LTKOKI.)

E"LOAA no ka Imke maluna aeno ka lmpalua dala wale no ke ni-n- au

ia Titos. K. Nakaxakla, make keena o ka Nupepa ' HawaiiirOLOMUA.1

d225-tf-w- 45

HALE PAI-K- n "ALOHA."

O kaiit emi !o a oako e na naka-mak- a

e le!e mai ai a kiaa keeakoa mankii liooklcska waikai Joa o ke kuknaIk-Ii-i ekahi. aia o ia m& ka Hale PalKii Aloha ma ke Alaasi KaaaHH m. kaaoao a Eva ke Aknat e kali ponoaku sua Kalrioonalmi Ifale.

Ua kiki ke kaita ktH&ku o Ha aaeaps.ak bepe, a kAwalii,

ka ka ekasa, 8a papa- -

toa wake.r. m poe,

mmmm "X. .MBMavh.:o

Wale

o

KE ALAHELE POHIHIHI

EaT Welau Hema

MOKUNA XVI.

KE ANO MAOIjI O KEIA T.AHUI KAMA-HA- O

A KUPAIANAHA HOI.

Ua kapaia keia lahui he poe Ko-siakm- a.

He poe keia i makemake

loa i ka pouli a hoowahawahu. hoi i

ka malainalama, a me he me la

ua oo keia makemake iloko o lakou

mamuli o ko lakou noho mau anailoko o na ana. 0 kekahi mea i

ewe paa loa iloko o lakou oia ko

lakou makemake loa.ana i ka ma-

ke a hoowahawaha loa ana i ke

ola. E ikeia ana keia ano o lakou

ma ka lakou tuau liana.

Mawaena o keia lahui e hooika-ik- a

mau aha kela a me keia kana-

ka e lilo oia i mea hoowaiwai akui kekahi, a eia nae he hana pohi-hi- hi

loa ia ke hooholo ponoia, oiai

e hoao ikaika ana na mea a pan e

J pale'aku i na jiomaikai e hoouka

ia nmi ana maluna o lakou iho, "e

like mo ko na kanaka o na lahui e

ae e noho ana iloko o ka naauao e

hoao ana me ka ikaika e pale akuia mea he nohona ilihune. Ma kawa e loaa ai na pomaikai i kekahi

kanaka mai kona hoa mai, ua lilo

i mea no kela kanaka e inaina ai i

ka hoa nana oia i hoopomaisaimai, a e hana ana oia i na hana a

pau e nh ai o kona inaina.

Ua lilo na hana hoopomaikai

mawaena o lakou l mea e hapai

mau ia ai na kuee ikaika ana ma-

waena o kahi ohana me kahi oha-n- a.

E noho makaala loa ana kela

a me keia kanaka nona iho o ulia

hewa mai na hoolua pomaikai mai

kona hoa kanaka, Nolaila, ua lilo

au a me Alama i mau puu oioma e

hoahu mai a keia poe i ka lakou

mau mea i makemake ai e haawi

mai ia maua, i mea hoi no lakou e

ilihune ai.

Ma keia ano hana a keia poo

maluna o maua, ua lehulehu loa

na poe mawaena o lakou i hoopo-

maikai nui ia, e like me ko lakou

raanaoio, oia hoi ka pomaikai o ka

nohona ilihune. O kekahi mea

a'u i haohao nui ai mawaona o la-

kou oia ko lakou hoao ole ana e

hoeha a e pepehi paha i kekahi o

lakou, a me he mea la ina e eha ae porno palia kekahi mea mawaena

o lakou, alaila, mamuli ia o kaulia wale, eia nae ua lilo ia poino iloohia maluna o kekahi kanaka maia ano, i mea nona e pomaikai ai.

No ka mea, mamuli o kela ulia i

loaa i ua kanaka la f loaa ma o ka

hana hoohemahema a hoopalalehaa kekahi kanaka, e lilo ana ua ka-

naka la i hoopoinoia ina ia ano ihaku a i alii maluna o ke kanakanana ks boohemahem i loohia aiiaia ka poino, a maluna o keia ka-na- ka

e hoolua ai ke kanaka poino ikana mau lioopomaikai ana a pau1 mea nona o ilihune ai.

Mawaena no hoi o keia lahui, ualilo na poe i loohia i ka m'i i mea

nui. E liooikaika ana kela a meikeia kanaka e hookauwa-ia- ia iho

na tn-B- w bml'i la. X kooa&a maiu n Doe.waiwai Lka kkea.

hookupu ana i ua ,'i la, a o

HONOLULU, POAONO, APERILA 9, 1892

ka poe ilihune hoi i hiki ole Tie

haawi mai i kau wahi makana i kamea mai, e hele kino ana no lakou

a lawelawe kino no ka mea mai.

Ma keia hana ana a ka poe ilihuneua lilo ia i mea maikai ole i nanoonoo ana o na poe i nui ko lakouwaiwai, eia nae aole hiki ia lakouke huhu aku i ka poe ilihune a

akeakea aku paha ia lakou ma ia

mau hana.Nolaila, ua lilo ka mea ma'i ma-

waena o keia lahuikanaka i mea

imi nui ia e ua mea a pau, a e ma-la-

loa ia no hoi ua mea ma'i la

a hiki i kona ola ana. O na poe

kahu malama ma'i e hoao ana la-

kou me ka makaala nui e make ole

ka mea ma'i, i loihi ai na la o faloaa ana o ka pomaikai, oia hoi ka

lawelawe ana no ka mea ma'i. Aka

ina e moke ka mea ma'i, alaila, e

nui ana no ka hauoli, oiai o ka ma-

ke, he pomaikai nui ia mawaena o

keia lahui. Mawaena o na ano

mai a pau e loaa ana i ke kanaka,o ka mai i hiki ole ke hoola ia, oia

ka ma'i i makemake nui ia mawa-

ena o na poe kahu malama ma'i.

0 na keiki liilii a me na poe ele-mak-

a luahine palupalu, o la-

kou kekahi poe i makemake nui iamawaena o lakou, oiai ma o keia

poe la e hiki ai i na poe waiwai a

me na poe kino ikaika ke haawi ika lakou mau kqkua ana. O ka

poe hoi i loaa i na ma'i lele mawa-

ena o keia lahui, o lakou kekahi

poe i imi nui ia e ka poe ola, no kamea, he mea ia e kau koke mai ai

ka make maluna o ke kino o kamea i lilo i kokua mai.

E like me ka iini nui ana o nakanaka mawaho ae o keia lahui no

nei mea he oia, pela i kau nui aikeia lahui i nei mea he make. O

ke kino make o kekahi kanaka ma-

waena o keia poe, aole ia he mea

hoowahawaha ia e lakou, a kaumai paha ka halialia ano weliweli

iloko o ko lakou mau houpo no ia

mea, me he mea la ua nana aku lakou ia mea e like me ko lakounana ana aku maluna o ke kino

make o kekahi manu.

0 ka make oia ke pookela o namea i makemake nui ia e keia la-

hui. E lilo ana i mea na lakou e

hauoli nui ai ka make ana o ke-

kahi hoaloha, oiai wahi a lakou ualoaa iaia ka hanohano. He mea

hauoli no hoi ia lakou ke hanau iamai na keiki, oiai e lilo ana lakou ipoe e komo ana ia mea he make.

O na poe ilihune a ilikoie haale-l- e,

me he la ma ko'u hoomaopopoo lakou na poo lianohano loa o kaaina. A malalo aku o keia poe, oia

na poe paahana. Mawaena o keiapoe paahana e koi ana no lakou iko lakou mau haku nana e hooma-huahu- a

ia ae ko lakou mau hora

hana i ka la hookahi, e hoonui iaaku hoi ka hana, a e hoemi loa iaaku Imi ka uku hana. A ua nuika paio mawaena o na poe haku

hana a me na poe paahana ma ke-

ia mea. E ake ana ka haku hana

haawi nurmiiTklf uku hana ike kanaka paahana no kahi mana-w- a

hana uuku loa, a e ake ana hoi

ke kanaka paahana e uuku ka ko-

na uku hana a e nai kona manawa

hana.Aole i pauT

Wahi a kekahi wahi opwBaHaohoopu-- a ae'ai oka asalaaa

he 30 la,1 o ka suku h 81 naala; a a haaaia:a4i ka'la 31, no-

laila, iloko o ka mihmHhaaak ai,au. aole iloko o ka wlww."

0 KA MALAMA KELA 0APERILA.

E like me ka nui o na mokupunii loaa na helu like ole o na malamama ka helu Hawaii, pela no i lehu-

lehu ai na inoa i pana ia ai no kamalama o Aperiia nei ma ka heluRoma. Oia hoi, ma ka helu a Ha-

waii o ""Welo" keia malama, ma kaMaui helu hoi o "Kaelo" keia, maka Oahu nei o f'Makalii" keia, ama ka Kauai o "Kaulua" keia. Maka helu hoi a ka HaleNaua, o i-

naiaeleele" keia, oia hoi, "ke keikimanu a Hinawaikolii."

Ua kanaia keia malama o "Kae-lo" mamuli o na huhui hoku i ka-

paia o "Na Hiku" (Huhui), oiai, oka malama keia e aneane ai ua huhui hoku la e napoo, a oia hoi kahoelo ana o ua huhui la e moe. Uaoleloia hoi, he malama keia e la-wa- ia

ai no ka raalie, lawaia ka po,lawaia ke ao, aohe wa e maloo aike aho, a ua kapaia o ke "alio pulu."He maikai na mea ulu i keia ma-

lama, he ulu a he lipolipo. Ma kahelu hoi a ka haole, ho malamahoomaniha keia o na pomaikai. Uaoleloia he malama kapono keia oka hanai a hoopulapula pipi. 0 kekanaka e hanau ana iloko p keiamalama, he kanaka ino, he nuha,he hoohalahala, a noonei kanaka ioleloia he kapulu 0 Kaelo kekane, o Pulukaelo ka wahine, ha-

nau kanaka kapulu. O ka pau anakeia o na malama eono o ke KauHooilo.

NA HAWAII NO KA HELU EKAHI MA KA HOLOKIKI

NO KA lHjAKUPI- -PAU.

Ma ko makou pepa o keia la. eike ia ai ka hoike a ka Agena o kaPapa Ola no na make. O ka huinaa pau o ia poe i make he 48. Mai-lok- o

ae o keia huina. he 27 ka nui,he poe Hawaii wale no a he 21 kona lahui e ae a pau. Oia hoi he 6

ka oi aku o na Hawaii i ko na la-

hui e ae a pau i make ke hui ia ae.Ina hoi ma ke kukulu pakahi, ala-

ila, he 20 ka oi o na make o na Hawaii imua o ka lahui pake; he 24hoi ka oi o na Hawaii i ke Pukiki,pela no hoi i ko ka Iapana; he 23

hoi ka oi o na Hawaii i ko naBeri- -

tania, a he 25 i ko na Amerika ame ko kekahi mau lahui e ae. Mai-lok- o

ae o keia huina make he 48,he 9 wale no poe i make, aole l loaai na lawelawe Iapaau ia e ke kaukae helu ia ana mawaena o ia poe kamea i make mamuli o ka ulia wale,a nolaila koe iho la he 8 wale nopoe i make lawelawe Iapaau ole ia.

I ka huli ana aku i hope, mai kamalama mai o lanuari a hoea maila i ka malama o Maraki, piha hoika hapaha makahiki o loko o keiamakahiki 1S92 e nee nei, alaila, kehui ae lakou a pau i na make apau o Honolulu nei iloko o keiahapaha, e loaa ana ia kacou he 151

ka nui. Oiai he 56 ka huina makeno lanuari, a he .48 no Maraki.Mailoko mai o kela huina o 151, he35 ka nui aole i lawelawe Iapaauia. Oia hoi, he 19 ma lanuari, heS ma Feberuari a he 8 ma Marakiaku nei, ke helu ole ia ka mea imake mamuli o kamlta wale.

O ka nui hoi o na poe Hawaii imake iloko o oia mau malama aela ekolu, he 90 ka nui, ua like iame 30 ka avelike no ka malamahookahi. Hoko o lanuari he 38 kanui o na poe Hawaii i make, ilokoo Feberuari he 25 ka nui o na Ha-

waii, a iloko o Maraki he 27 kanuio na Hawaii. O ko na lahui e aei make iloko o ia man malama, heGl wale no ka nui, ua like ia me 20

ka avelike make iloko o ka mala-

ma hookahi, a o ka avelike oi o namake mawaena ona kanaka Ha-

waii imua o kona lahui e ae i kelaa me kek malama o ka. hapahamM o keia raakahikihe 10 ka hu--ina.

Ke ike ae 1' kakou i ka life mmo ka fctliaai ilmka k e kC nakeHia ka aoao on, kanaka Hawaiia

'

"-

" - i i k . . i -

:

i

l

'

1

I

n'

I

i

' I '

'

- 'i i

i na oia iho la ke kulana nee muao na make mawaena o na kanakaHawaii ma Honolulu nei, he 30 kaavelike i kela a me keia malama,alaila, ke hoea i ka piha ana o kamakahiki okoa ua hiki ka nui o namake mawaena o na Hawaii i ke360, aneane hookahi Hawaii e make ana i ka la hookahi iloko o kamakahiki.

Aole anei keia he ninau kuponoe noonooia ai e kela a me keia ka-

naka Hawaii l aloha i kona lahuie holomoku awiwi nei iloko o kaluakupapau? Auhea na ahahuihoola lahui i kukulu ia mawaena o

kakou, aole anei e ku mat oukoume ka maloeloe' e noonoo ma keianinau hohonu i pili i ke ola o kalahui?

Ke makemake nei make u e hoi-k- e

mai kela kanaka keia kanaka okela apaua keia apana o Honolulunei i ka nui o na poe i make malo-k- o

o ka apana, pela ka poe i hanauke ano o ka mea i make a i hanauhoi he kane a he wahine paha.Ua Iapaau ia anei e ke kauka aolepaha. Ke loaa mai ia makou nahoike o keia ano, alaila, e hoopukaaku no makou i kela a me keia manawa nsaloko o ka makou pepa nei,a hiki i ka pan ana o ka malama.

KA PAPA HOIKE MAKE O

HONOLULU NEI NOMARAKI.

Eia iho ka papa hoike no ka nuio na make o Honolulu nei, ilokoaku la o ka malama o Maraki. 0ka huina nui o na make he 4S, apenei na mahelehele ana:

Poe malalo o 1 makahiki. 15.Maika 1 a ka 5 3.

(I !( o 10 1.a ct m ( it 20 1.' " 20 " '" 30 7.

it tc on it it 40 12.t ic in t 50 2.

tt tt -- n " c GO 2." .c o60 70

Maluna o 70 makahiki 3.Na Kane he 31." Wahine he 17.

NA MAHELE LAHUI.

Na Kanaka Hawaii" Pake 7.

Pukiki 3." Iapana 3." Beritania 4." Amerika 2." Lahui e ae 2.

Huina 48.Make Iapaau ole ia 9.

NA KUJIU I MAKE AI.

Ulia wale 1 Daiaria (Hi)Aneurism 1 HikokoHano 2 HemopnKuhewa 2 FivaMai i ka Papaa 1 Mai Pauwai --

HeekokoBronchitis maoliLepopaa InfluenzaMai ai-a- ke IranitionHold Malama akemamaCholera Infan. Olopala (Old age)Opnohao Lolo

Numonia

NA HOOHALlKELIKEifAKE O J1AKAKT.

Maraki 1SS8 oo poe make., " 1889 43 kC u

" 1890 73" 1891 63--,f 1892 48

NA MAKE MA NA MAHELE. .

Mahele 12 3 4 5 mawaho.Na make 5 13 15 9 5 1

NA ANOAT O KIPAHULU.

E Mr. Luna Hooponopono;Aloha oe:

E oluolu mai i kekahi mau ko-las- au

kaawale o ka kakou hiwahi-- w,

i wahi no na anoai o Kipahulue hooheno ai.

Ma kekahi la o ka mahina i hala,ua paa i ka hopuia e ka makai hemau' limahana no Mr. O. Urn noka hewa pepa pili waiwai. Uanohoka aha e hoolohe no kek hihia. Uakapi paakai ia ka poe ha'iha'i ka-naw- ai.

Heekola manawa i loa aii ka Kakai, a oia ro na manawa iao ia ai ka poe ha'iha'i .kaaawaiiOluolu mtoli ka makai. --He, poe

'

Hawaii maoli wale no keia. Inahe Pake a me Iapana kela hale-paah- ao

wikiwiki.Ma kekahi po mahope mai. o ia

inahina no, ua hele aku Ia ka ma-k-ai

e hopu ia Miss K. Kuiakeki-kal-a

me Apo pake, maloko o ke-

kahi rumi moe o ka hale o kaEia kahi mea hilu, i

ka hiki ana aku o ka makai ma uawahi Ja i olelo ia ae la, o ke kanoaa me ka maun kai-he- e awa ke wai--

ho mai ana, aohe ka manu kane,(Pake). Oluolu a ahonui wale kamakua o ka apana i ka ha'iha'iwale ia o ka maluhia o kona halemoe e ka makai. Hooheno ae lana keiki o ka Aina Pua. I ka ma-

nawa e noho pu ana kela wahineme ke keiki a ka makai, aohe hopuia iho; ina Pake no kane, wikiwikino hopu.

E Mr. Luna Hooponopono Hemea oiaio kela. 0 ka makai o Ki-pahu- lu

nei, he elua ona mau haku,oia hoi, o ka haku Aupuni a ine kahaku mahiko. 0 ka hana hea laauanei ka keia kanaka e hookopono ai?

Eia kahi mea aka; i ka lobe anao ka hapa nui o ka poe moekolohei na olelo a Kukahaoa, ke pau nei i

ka holo iloko o ke opu nahelehele epee ai. I ka holo wale ia iho nopaha. oia auanei e, e hana wale maiana ka makai, he ohana wale noka hoi. He 1G ka nui o keia poemoekolohe.

I Ka wa o S. W. Kahele ka ma-

kai, pulupulu keahi a Lonomakua,Aohe ohana imua o kona alo. Ma-hal- o

piha no. No keaha la kekumu i hopu ole ia ai kela poe? Noke koho ana paha ia Rev. J. K.Iosepa i Lunamakaainana? Inapaha i koho i ka makou Lunama-kaainana, oia o Hon. P. Kamai.ina ua paapaa koke i kapuahi aLiu'a.

Me ka mahalo.D. A. Lelekea.

Kipahulu, Mar. 22, 1892.

(Ma ke noi ua kapaeia ka inoaponoi. L. H.)

NA MEA HOU 0 KAUAI O

Haalele ia Honolulu i ka hora 5p. ac o ka la 22 o Maraki. Ku maNawiliwili, hora 2 wanaao malunao ka mokuahi Mikahala. Ua hoo-kipa- ia

aku la kamahele e kblailakamaaina puuwai hamama oia oKahele. Malaila au i noho ai ahiki mai la ko'u kamaaina, J. H. K.Kaiwi, a hoi aku la maua me konaalakai pu ana ia'u e hoikeike i kahio ka Mea Hanohano P. P. Kanoa,a o ka pohala ana ae no ia o konanawaliwali, oiai he omaimai kona ina la mamua iho, a ke pii ae la kamaikai o kona ola kino, a pela puno hoi me kanalede.

He nani a maikai ka home nohoe huli pono ana i ka makani, enana ana i ka laiku mai a na mo-

kuahi Mikahala a me Kaala, a inaoe e alawa ae ma kahi aoao e ikeauanei oe e kiei hoohie iho ana napuu kaulana o Kalanipuu a meHaupu. Ua hoonanea maua ma-

laila no ka hapalua horaya hulihoi loa aku la maua no ka homenoho o ko'u makamaka mahope ihoo ka pau ana o ka paina kakahia-k- a.

Ua motio aku la ka maua hua-k-ai

no Anahola, me ke alakai heleana hoi o ko'u kamaaina e hoikeikei ka Halewili o Lihue, a ua ike ku-ma- ka

i ko lailakahua hoopomaikaii na kanaka he nui wale; hele akula maua a hiki i Kapaia he wahiowawa keia, e ku. ana he elima ha-leku- ai,

a kuhikuhi pu ia mai k auikahlikn aio kekahi halekuaiPake i lilo i ka wai, o na pono ha-

lekuai a pan a me kekahi mauPake, aohe wahi pono i loaa mai ona Fake ua make.

I ka hoea ana o maua i Hana'maulu, o ia nahir okoa aku no hoik, ahalaaku laia hek mai la oke kula loa o Kahaukomo, a ekahi o ka okio kaulana Malolokai.Aole i upu iho hoea ana i ka mull-w-ai

Wailua, a kau nana aa kela

HAWAII HOLOMTJA

Csr Koci.iKa Xa aa OIU

t tg intrant IeW bo k j?jia actjan fc Jlcobthl Dsl, pnii etna

rsa be SO fccrrets: i )ta jaUjnbe Elit&naXcw Xo ca O!!o lloolh nsnei ae. c like asc 1aeHke tax.

Ia He t eneU bo tt! a tnleU Ulna. oU bot. b Iloo&atlPulanoSMai, EJca IXt!a R

50 Uisa. a Ia aia.EbcosBsxeali oa3fnoa,m

Kaacmanae, 0!Io Hcclihi. cKiaitia a se e MIe Ioe 1 kaLaBA&oebasa. Xol o Sa Fepa.za kacofea cape pa i&eu hootaittt!a ana, e hooasa poZolei ail Jke Kakaso'relo.

j af"Ao!ee palia kctaht OietoHcolaha, xaalkan a Mfle Icoapahs ke ole hcofcta nui U k

i oku. ot--e bo hot e hooacala if--kailaupepamaka OHili pakahia!a. wi so a hcokiiU bjL kaukuaixEua.

NA HELU A PAU 50.

aoao. kuhikuhi ia mai la au i kahii noho ai o Kawelo, a e ku kilakilamai ana hoi ka Puukaua o Aika-nak- a.

Hala ae la ia hele aku la oke kula palahalaha o Kekalukaluo-kew- a,

nona hoi keia wahi hoohenoana a na kini i hala e aku:"Wawa ia no he hale kanaka,Nawai hoi e wawa ka hale kanaka

ole."Ua kuhikuhi pu ia mai la no hoika nalu o Makaiwa, a hele mai Ia oka laula o Kapaa; a hiki i Kealiaua alakai loa aku Ia ko'u kamaainama ke alanui mauka no ka hoike-ike ana ia'u i ka home noho o Col.Z. S. Spalding, a he ku no i ka hie-hi- e

kona home noho i hoowehiwehiia i na laau kanu, a he mea oluolui na maka o kamahele k nana aku,a hoauraoe aku la maua ma kahi oMr. Naehu ma Anahola. He mai-

kai a oluolu ka noho ana o keiawahi.

I kekahi kakahiaka ae, ua hulihoi nku la ko'u kamaaina no konahome noho ma Lihue, a helo mali-hi- ni

aku la kamahele no Hanalei,oiai aia ko'u maupokii malailakahi i noho ai no ka manawa loihihe 10 makahiki. I ko'u hiki ana iKilauea, ua hui iho la au me kaMakai Nui o Kauai, a nana i alakai ia'u a hiki i Hanalei huli hoiia no kona home me ka haawi anai na huaolclo Good bye, a pela nohoi au no ka home o ko'u mau po-ki- i.

Ua noho au malaila no hoo-

kahi puleO ke kulana o Hanalei, he mai-

kai a oluolu ke ola kino; he nui namain laiki a he kakaikahi loa hoina wahi loi kalo au e ike aku ai.Eia kahi hooheno o Hanalei:"E ala Kauahoa, e ka ui o Hanalei,Hue a kaua moe i ke awakca,Kapae ke kaua la e ka hoahnnauAole hoi na la e o kuu pili maka-

maka,Kuu hoa hele no oe o ka wa ka- -

malii,Kuu hoa kui lei nei la o Waikaee

nei la e alohaAia no hoi ma Hanalei kekahi

mau keiki opiopio e hoala nei i kahui lawaia, no lakou na inoa, J,Kahelemauna, Hipau, Naipuka,Kekoa, Lima, Kawaakaukahi a meLock, he Pake keia. Ua ku keiahui iloko o na makahiki elua, a kehoomau la no lakou ia hana mai-

kai, a o ka'u e uwalo ae nei, e hoo-

mau ia na hana maikai.Ma ka la 31 o Maraki, oia hoi ka

Poaha, ua haalele aku la au ia Ha-

nalei a huli hoi mai la me ko'u ka-

maaina, oia hoi o Davida, a hoau--,moe maua ma Anahola ma kahi o

Lunakanawai J. W. Lota. He puu-

wai kona i piha i ka lokomaikai apela pu no hoi me kana Iede. Ama ke kakahiaka Poalima ae. uahahai pu mai la ia'u o Lunakana-wai Lota a hiki i ka muliwai o Wai-

lua huli hoi aku la kela me ka haa-

wi ana mai ia'u i na lulu lima o kealoha pumehana oiaio, a hoomauaku la no hoi au ma ka'u huakaihele a hoea i kahi noho o J. W. K."Kaiwi, noho iki malaila no kekahimau minute, a-h- hoi aku la noke awa o Nawiliwili, o ka ihu o kaMikahala ka hoa olelo. ' '

P. PUHALAHUA.' -

He nui na hoola e hoike ana noka hiki e hoola ia ka mai lepera iaMr. Rowell e ikeia nei maloso o nanupepa. '

Nui ka mahaloia o ke puhi ohe .

ma Kamaki Kuea i ka po nei. Ila-i- k

kekahi o ko makou mau keikikahi i hoonanea ai me ka aahuholu.

O ka paamkmipopo i rojgjfroa ia '

ai ma ka Poaono aku nei'inawaenasoka Hui Kamehameha a me eiwamau olohe kinipopooka moku-kau- a.

Kapalakiko, ma ke kahuakini-pop- o ma Makiki, mahope ihoo kekahi mau komo uuku ana & naaoao elua, a anahu kokeiaaie ka-a- a,

ua ikek he 30 puni a Karaeha-nwha- a

he 3 puni a Kapalakiko.

s24 .'A -

,vTJ3 v 5- -

i

Jl Jf KAUOHA

HOOLOLI I JJANAO IA 0 KEKUMUKANAWAI.

He Kanawai d hoololi ai i kaPauku 48, 56, 59, 62, a ine63 o ke Kumukanawai a c

pakiri mai i pauku hou i ke

Kumukanawai, e kapaia Pau-k-u

S3.

E Hooholoia c ka Mot a me ka

Ahaolclo o ke Aupuni Hawaii'

Pauku 4S. O na Bila Kanawaia pau i hooholoia e ka Abaolelonoonoo ana o ia mea. Ina raahope

o ia noonoo hou ana ua hoaponoia

ua Bila Kanawai nei e ka elua-ha-pako- lu

o na boa a pau i kokoia o

ka Ahaolelo. e hoihoi houia aku i

ka Moi no ke kakauinoa ana, alal-

ia, e lilo no ia i kanawai. Ma ' ia

mauhana ana a pau, e hoomaopopo

a ke koho ana ma ke kahea ana i

na ac a me na hoole, a e kakauiama ka buke mooleloo ka Ahaolelo

na inoa o na poe a pau i koho ma

kaaca me ka hoolcika Bila Kana-

wai. Ina e hoihoi oleia mai keka-h- iBila Kanawai c ka Moi iloko o

na la he 10 koe ka la Sabati ma-ho- pe

o ka waiho ia ana aku imuaona, alaila, c lilo no ia i kanawai,me he la he kanawai i kakauinoaiae ia. ke ole nae e hiki ole ka hoi-

hoi ana mai mamuli o ka hookuu

e ia ana o ka Ahaolelo, a ina pela

aole ia c lilo i kanawai."Pauku 2. Ma keia ke hoololiia

tci ka Pauku 56 o kc Kumukana-wa- i

a penei c heluhclu ia ai uaPauku nei:

"Pauku 56. 0 ke Alii o ka Aha-

olelo no kano kupa oia no ke Aupu-n- ii hiki aku oia i na makahiki he

iwakalua-kumamalim- a, a i noho ma

ko Aupuni no na makahiki ekolu,

a he waiwai kona iloko o keia Au-

puni i kupono i ka auhau i hikiaku i ka ekolu taueani dala mawa-h- o

ao o na hihia a pau, a i ole ia.

ho loaa makahiki kona aole i cmi

malalo o eono haneri dala."

Pauku 3. Ma keia ke hoololiia

nei ka Pauku 59 o ke Kumukana-wa- ia penei e heluhclu ia ai ua Pa-

uku la:

'Pauku 50. 0 keia a me keia

kanc kuua o ko Hawaii Paeamainn he Jfawaii elmerika, a he Eu-ro- pa

paha ma ka hanau ana, a inaua hiki aku kona mail makahiki i

ka iwakalua. a ua kookaa oia i ko-

na mau aunau, a ma ua hookomo

oia i kona inoa ma ka papa inoa o

na poo koho o kona apana no ke

koho ana i na 'Lii o ka Ahaolelo,

alaila, ua kupono oia i kekoho i na'Lii, a ua loaa iaia kc kuleana e ko-

ho i na 'Lii o ka Ahaolelo i keia

a mo keia koho ana, ina nae."

A e hoololiia no hoi ka mahele

elua o ua pauku la a penei e helu-

hclu ia ai.

"Alua Jb waiwai ponoi kona

ma keia Paeaiua i kupono i ka au-

hau ia i cmi ole iho ka waiwai io

malalo o hookahi tausani dala ran-wa- ho

ac o na Mhia a pau, a i ole

pela, ua loaa maoliiaia kckahiloaamakahiki i cmi ole malalo o eono

haneri dala i ka makahiki mamua

ponoi iho o kona hookomo ana ikona inoa iloko o na inoa o ka poekupono i ke koho.

Pauku. 4. Ma keia ke hoololiia

nei ka Pauku 63 o ke Kumukana-wa- ia penei c hcluhelu ia ai ua

Pauku la

"Pauku Go. Aole e aoho kekahii Alii a i Lunainakaaiuana ma kaAhaolelo, ina aole i koho ia malaloa kulike hoi mo na hoakaku ana akeia Kumukanawai."

Pauku 5. Ma keia ke hoololiia

nei ka Pauku 62 o ke Kumukana-

wai, a penei o heluhelu ia ai ua

Pauku la."Pauku 62. 0 keia a mc keia

kano kupa o ko ifawaii Paeainaina he ifawaii, Auierika, a heEuropa paha ma ka hanau ana inaua hoohiki oia c kokua mamuli o

ke Kumukanawai anncna kanawa:

o liko iM ka mea i hoakaka ia nona poe nana okoho 1 ua JLii, a uahookax i kona mau auhau, a uahiki aku oia i na makahiki he iwa-

kalua, a i noho nia keia Aupuni no

ka naskabiki hookahi inamua pohoiho o ke' koho ana, a i ike i kahelu:

-- mm aaek3' kakaulima Ma kai

otek Hawaii, a Eneiani, a Europapaha, ina i hanauia mahope mai oka makahiki 1S40. a ina ua hoo-

komo i kona inoa ina ka papa inoao na poe koho o kona apana c likeme ka mea i hoakaka ia ma ke ka-

nawai. alalia, ua loaa iaia ke ku-

leana e hookomo i hookahi belotano ka-- Lunamakaainana a mau

paha oia apana; akanae, o na olelo no ka makahiki hoo

kahi mamua ponoi iho o ke koho 1

ana a me ka ike heluhelu a kakau-lim- a

ma ka olelo Hawaii. Eneiania Europa paha, aole ia e pili i napoe e noho ana ma keia Aupuni i

ka manawa i kukalaia ai keia Ku-

mukanawai, ina e hoopaa lakou

i ko lakou inoa a koho balota lakouma ke koho mua ana malalo o

keia Kumukanawai."Pauku C. Ma keia ke pakuiia

nei i ke Kumukanawai he Paukuhou ma ke ano he hoololi i ua Ku-

mukanawai la e kapaia Pauku S3,

a penei e heluhelu ia ai ua Paukula:

'Pauku S3. Uahikii ka Aha-

olelo i keia a mc keia manawa e

nana i na Kanawai ana i manao ai

ua kupono no ka hooponopono anaa me ka lioomalu ana me ka hoo-

maopopo ana i na kanaka a pau, ai ole ia, o kekahi papa hookahi a

lahui paha i lawe ia mai iloko o ke

Aupuni no ka liana ana i na liana

oihaua mahiai, a ua hiki no hoi

ma ia kanawai e hoohaiki a kau-pale- na

i ka manawa e noho ai ma-lok- o

o ke Aupuni oia poe limahanaoihana mahiai a me na oihaua ahana paha a lakou e lawelawc ai."

Ke hooia nei au ua hooholoia kaBila mamua ao ma ka HeluheluEkolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o

kc Aupuni Hawaii ina ka la 10 o

Novcmaba, M.-- 1S90.CHAKLES WILCOX.

Kakau olelo.

211 tfd 44 tfw

HE HOOLOLI I MANAO IA:xo:

Ka Pauku 55 o ke Kumukanawai o

1SS7, c like mc na olelo o kaPauku S5 o ia Kumukanawai.

E hoololiia c ka Moi a mc kaAhaolclo o kc Aujnini Hawaii.

Pauku 1. E hoololiia a ma keiaua hooholoia no ka Pauku 55 o keKumukanawai o 18S7. ma ke kapacana i na huaolelo "elua haneri mekanalima" ma ka lalani ehiku, a ehookomo ana i na huolelo "elimahaneri" ma ia wahi, a c heluheluiaua Pauku la penei:

'Tauku 55. E ukuia na Luna-makaaina- ua

no ka lakou hana clike me ka mea i oleloia ma ke ka-

nawai, no loko ac o ka waihonaDala o ke Aupuni, aole no nae ehoonui ia keia uku i ke au o namakahiki elua i hooholo ia ai kaolelo e hoonui i ka.uku aolo hoi o

kau ia kekahi kanawai c hooma-huah- ua

ana l ka uku o ua poe lamamua ona "dala elium-hflner- i" nokeia a me keia au o na makahikielua."

Ke hooia nei au ua hoohoioia kaBila mamua ac ma ka HeluheluEkolu ia ana iloko o ka Ahaolelo okc Aupuni Hawaii ma ka la 10 oXoyemaba, J. H. 1S90.

CHARLES WILGOX,Kakauolelo.

211 tfd 44 tfw

OLELO HOOL.UIA J XI POE HOLOMOANJL.

Oiai u eli ia ana a e hoohohonu ia auaka nuku o ke Awa o Honolulu, e hanaana kn Mea Eli Awa ina ka po a ma keao. Ma ka po e kau ia una no kn boikekaupale poino ma kekewc o ka MeaEli,ancane 30 knpnai nialuna ne o ka iiikai,a e ikeia mai ana no boi u na moku apau o bookokoke mai ana i ko awa.

A da na booifona 'la, cia hoi" be ukolaman ioukukui, ckoln ipnknkni ulaala a j

bookahi ipnknkni keokeo, i boouohoiae like mc ke kii c Ulaula Ulanlakau ae la, be ekolukapuai ke kaawale Keokeoo keia a me keiaipukukui ulanla & o -ka ipukukui keokeo Ulaulamawaena.

Qua xnokuahiapau c komoanamaka nuku o ke awa be mea pono ke kuiki aku ma kRbi marnaO knpono mai kaMea Eli aka a bookani mai bookahikani aua o kc oeoe, a e panai a aku hotia e bookahi kani ana o ke woe o lamea eli a o kaui aku ana hoi ekolu nakani ana okc oeoe oka mea elie i boikena kaawale ke awa, alaila, ua hiki kckoino mat.

E ku una no ka moknabi koio mokuma kahi kokoke mai i ka wa i paa ole aioia i ka bana ma kekahi wahi, no keko-kn-a

ana i na mokupea ma ka boloana ioae hala ka Mea Eli Asra, keraakeaa-k- e

ia pela.C. 2f. SEESCEB. r

KnhwA KakiaiaaKeeaaKakiauw, Mar. 9, lifS. ., io

re .'13ssws tmsmm&m

? 5B63&ara&sri55er'-- - : ,JRrs,isj'j-- ".'TWSS,. - "- -- - - e- - 'f V.--

.- '', -- ", t ,f-- '

i. Vv "

--.t--

Ua olaola i ke Alii ka Moiwakise, kakookohn asa aka i aa keosiraaHa raa-3- ok

iho nei, t bh boa ao ka Papa Hoo-pa- c

Limahaaa.JAS. G.PEXCEE.3IABK T. ROBDTSOS.

IofcuuHale.Mar.Sl.lSSe. 240-Sts-d

KUAI O KA HOQLWALIXA O SALOKOAUPUyi O LELEPAXA AHE KATHIKAPU, MA MOAXA-LV- A,

OARU.

3IakaPoakolu, Mei IS, 1S92, niakabora 12 o kc awakea, ma ke alo o Aliio- -lani Hale, e tuai kudala ia aka ai kaboolimalima o na Loko Aupuni ma Le--

no soe a noasoa&oa ia mai napuka ae net i mau wahaolelo

I no ka lahm. ma -akoakoa ana

mal c Trehe ia na kukakukaamel41"1 na uiea e pili ana no ka

' pono ko kakou noho ana aupuni.i a. ilaila auanei e hekau aku ai kotek inaka no na e la-Kee- na

'welaweia ana no na epono ai ka nohoalii, ke aupuni, a

t - . .riepanaameA.ainiapa ma jioanaiua,0aiin'

Manawa. He 20 makahiki boolima- -.- -

Uku oi maluna o no ka inakaliikihookahi, ehookaamoaia ana ikelakeia hapalua makahiki.

C. X. SPEXCER.

Knlfna 5!Kalaiaina, Aperila ,1S92.' otd-4-1

.Y KOIIO 1 SILAIA.

laweia mai no na koho ana ma koKeena Kalaiaina a boca i ka Poalia,Aperila 7, 1592, hora 12 o ke aw3ke3, nokc pal ana i ka Hoikc a ke Keena Ka-

laiaina no ka makahiki c pau ana ika la 31 o Maraki, 1S92.

ke ano o ke pa: ana a me ua olelohoakaka a pau e loaa no ma ka ninanana i ke Kubina Kalaiaina.

Aole i hoopaa ke Knbina Kalaiainama ka ana i kc koho baabaa loa, a i

kekahi koho paha.C. N. SPENCEH.

Kubina Kalaiaina.Keeua Kalaiaina Maraki 30, 1S92.

3ts-23- o.

KOHO BALOTA MA KAAPANA 0 KAU, HAWAII.

Oiai, mamuli o ka olelo hooholo

a ka Mea Hanohano A. FrancisJudd, Lunakanawai Kiekie o kaAha Kielcie, o kekohoiaaua o J. N.

Kapahu i Lunamakaainana no kaApana o Kau, mokupuni o Hawaii,

ua kukalaia ua noa a ua hakahakakona noho.

Nolaila, ma ka mana i loaa mai

ia'u ma o ke kanawai la, kc hoo-lah- a

aku nei au e malamaia anake Koho Balota Kuikawa ina uaApana la o Kau, mokupuni o Ha-

waii, ma ka Poaouo, la 30 o Ape-

rila 1892, mawaena o ka hora ka-

kahiaka a ka hora o ke ahiahi.

APAXA KH1KU.

Oia no o Kau.Mahele Ekahi. Mai ka palena

mai O'Puna hikia e huipu ana i

aina o "Niole." Kahi Koho:

Halekula ma Pahala.Na Luna Nana: T. P. Harris,

Geo. Timoleo.J. "W. Kuaimoku.

Hookohu kuikawaia no ka hi

Koho Balota.N. C. Lono."Wm. Lentz.

Mahele Elua. Kahi aku i koc o

ka Apana o Kau. Kahi Koho:

Hale Hookolokolo ma Waiohiuu.Na Lunu Nana: M. Malakana.

D. R. Macomber.J. H. S. Martin.

Hookohu kuikawa ia no ka laKoho-Balot- a. Rev. M. Lukela.

J. "V. Kahopu.

0. N. SPENCER.

Kubina Kalaiaina.Keena-Kalaiain-

a, Mar. o0, 1S92.wl4-tf-23- 0d

IIAW.AII IlOLOiMUA.

HONOLULU, : : APERILA 9, 1SD2.

Av! LQNOHONENE KAUA MAINA AINA E MAI.

ua louo i loaa mai uei ia ma-

kou mai na aina e mai, e like hoimc kekahi lono a makou c pa-n- ee

awiwi aku nei imua o ko ma-

kou poe heluhelu, ua hiki ke hoo-maopop-

eia ke hoeu hou ia mainei na lono houenc kaua. keiawa aia o Eneiani a me AmerikaHuipuia ma ke kulana maopopo olemawaena o laua iho, no ka mea cpili ana i ke Kai o Berina. Ua loaamai ka pane a Haku Salisebure, koEneiani Kubina Nui, i kaAba Ku- -

hina o Amerika,, a ua ikeia ka owe-I- a

inahanahana na olelo a ua Ku-

bina 'Pelekane" nei. Ke liuliujahoi kekahi mau mokukaua Ameri-ka no ke aiahele no ke Kai o Be-ri- ua.

Aia hoi na lono e pili ana nohoonohonoho pili ana i na

Beritania. ma ka moanaPakipika nei, no ua bana ma uakai kapu la. Aia o Rusia kehoeu mai la ma Europa. no ka hoo--liuliu ana iaia iho no ka wa e ulu I

mai ai he kaua.O keia mau hiona pau e oma-ma- ka

mai nei he mau ouli miianolakouje fcoikeTmai asa nokahosa'

aaa au ke kava, ke ole. e IxHikwMia ie.ktkahiTilk poauir

kai na efaeu o ka manawa e pa-ho- ls

iho ai malana b na mea nana,i hoopuikaik i na kuka olelo anaa keia & me keia o na Aupuni i alaae nei na iulainacamaha. E he-

luhelu ae e na makamaka i ka ma-ko-u

mau mea hou mai na kaiaulumamao mai, e puka aku nei ma komakou pepa o keia la.

lepoe i

iaj ai ana

P2o

mau hanae lakou, mea

j

Y,

elna

O

ae

S

5

aka

Ma

mau

1

o

e

hoi

a

a

a

PEEEA KAKOUf

He mau hipuu la kakaikahi wa- -.

me ka lahui. Ma keia halawai kukakuka ana a ua poe la, e ike ponoai na maka a e lohe pono ai na pe-pei- ao

o ua poe na lakou na mobo ilanakila ma keia kau koho balotaiho nei.

"O ke aioha lahui" a me hooika-ik- a

i na pono o na kanaka Hawaii,oia na mamala olelo i hoalii ma nalehelehe o kekahi mau nioko i pu-

ka ae nei. A o ka wa auanei e no-

ho mai ai o ka Ahaolelo, oia ka manawa e ikea ai ka oiaio o ua mauhuaolelo la. 0 ke aloha lahui lapehea; a o ka hooikaika la hoi inapono o na kanaka Hawaii pehea,kai makemake ia e hooko aku c kapoe na lakou ia mau huaolelo i pu-a- ua

ae, ma ka wa e noho mai aikeia Ahaolelo, he mau ninau keia cwehe ia ana ko lau: oiaio ma uamanawa la c hoea mai ana.

Aole makou i poiua i na hooiaana mai a kekahi o ko makou maumakamaka i puka iho nei i poe.

ma keia kau kohoiho nei, ke noho mai ka Ahaolelo,e hoao ikaika ana lakou e kauia nakanawai e loaa ai ka pono i ka la-

hui. 0 ka lja ana a me ka npuana elikc me keia, aole ia he mea eahewa. ia ai. oiai o ke kuleana ihola no ia o keia a me keia mea i ka-al- o

ae ma ke kahua heihei o ke ko-

ho balota. Aka, he hana pohihihino nae ka hooko ana i ka olelo i hoca ma ka waha a i lohc ia hoi c kapepeiao. Ina ua puka ka olelo, mamuli o ka lealea kalakalai olelo wale ana i mea e punihei wale ai kapoe koho palota, alaila, o ka mea ihaua ma ia ano. he kanaka oia ililt mua e kuuiakaia i kona lahuino kona pomaikai pilikino iho, aua hana oia i ke karaiima eleele o

ka pupchi ana i ua pono o kona la-

hui; aka, ina ma ke kino ka hoo--pukaia ana ae oia mau olelo, me kamanaoio ana hoi c hooko aku i kamakemake io oia mau huaolelo. alaila, he hana pohihihi no ia.

Oia: ke hoopuni ia nei oia e nakaupalc ana he nui, e akeakea anaiaia ma na ano a pau c hookoia aikana mea i lia'ai. 0 ka hana anai na kanawai a man hana paha eloaa ai he mau pono i ka lahui makahi i hoouele ia ai lakou i keiawa, mamuli o ke kau ia ana hemau kanawai a he mau kaupale eac paha i hoonioanioa ia e ka manakanawai, he haira nui no ia. Aka,o mahaloia auanei ke kanaka c ho-

ao ana mc kona ikaika a pau e hooko 1 ua hana la, mamua o ke kana-ka i olelo ma ia ano, a i hooko olehoi.

0 kc aloha lahui, ke aloha aina,a mo ke aloha alii, he kaula ia o namaawe kaakolu i hiipoi nui ia e kapoe i hoomakamae i nei mea he aupuni Moi. Aka, ina ia wa hooka-hi no nae, ua hiki no-k- e hoala ac ininau ana elike me keia: E alohaauei i ka Moi, inaaole aloha o kaMoi? Na ka hana aloha makaai- -

nana a ka Moi e nakiikii paa i kahaawina oloha alii Aole e paa ika olelo wale, aka, ma ka hana.Mawaeua o na 5Eii o ke au kahikooJlawaii nei, o ka malama i ke ka-

naka ka mea e alii ai, o kipa hewaauanei kc-uloh- a o ke kanaka i kaiiio.

lNA OLELO MOOPUNIPUNI."

No ko makou hoohuoi i ka manaoinaloko o ko makou hoa nupepa AnLeo o ka Poalua nei, malalo o kepoo manao e kau ae la maluna, no-Ja- ila

makou o makemake nei e hoo-niaop-

mai. Eia ke kumu o komakou hoohuoi ana no ua manaola. Mahopeiho o kahooiaioanamai o ua manao la i ka hele io anaaku o na alakai o ka Aoao Libe-rai- a

e lauua me ka Adimarala (Ba-raunu) a olelo iho la na manao lapenei: "Eia kahi hoopunipuni aka mea e ao hoopunipuni ia nei, uaoleloia setai, (ie,oi c kakua i kekk--hi

fie4kkli MjptWt; AA jsaks .

rpnkliim jmi." Xe ol aakouetaiMkaoiia'hiolrio ajMkovi

IT JT J t-- 1.

hoohie ae Ia, oia na huaolelo i ole-

loia he hoopunipuni," a oia hoi naolelo I kapaia e ua manao la "bemau olelo kamaliF ia-- Ina he boo-punipu- ni

ka-- olelo ana, "aole oia(Adimarala) s kokua i kekahi hoo-kah- uli

Aupuai, hoohui paha apaha," alaila, ua aemai

anei uka Adimarala15 e kokua anano ia i kekahi hookahuii Aupuni,hoohui paha a repubalika paha?He kulana manao pohihihi keia iko makou noonoo ana, oiai, aia noma ka hapa hope o ua manao la, eku ae ana no he manao penei: "Eiaka makou i lohe mai kon3 wahaponoi. i kona ninau ia ana aku i koke Aupuni Amerika manao ia ka-

kou i keia wa. a eia kana pane:'Ano, aole au i ike i ka manao o

ko'u Aupunij aka, ua ao ia mai aui ko'u wa i holo mai ai e kiai i kapono o ko'u lahui, a e malama ialakou." Ma keia manao hope, kehoikc nei ka Adimarala imua o naAlakai o ka Aoao Liberals, aole oiai ike i ka manao o kona aupuni noHawaii nei, aka, ua ao ia mai oia e

ua Aupuni la ona, e holo mai oiaia nei e kiai i ka pono o kona la--

hui a e malama ia lakou; alaila,pehea e kulike ai keia manao meka olelo ana. he hoopunipuni kaolelo ana aole i hoole mai ka Adi-

marala, "aole oia c kokua i kekahihookahuii Aupuni, hoohui paha aropubalika paha?" Ma ke kauohakeia awai; ma ke kauoha anei a keAupuni o Amerika Huipuia, ai ole,inamul: paha o ko ka Adimaralamanao waie iho no? He mau paukumanao pohihihi keia i ka makouhoomaopopo.

Eia hou kekahi, ma ka welaumanao hope o ua kukulu manao la,penei no olelo: "A eia ka ninau,E malama no keaha? E malamano ka hopohopo ia o ulu mai ke-

kahi haunaele, no na hana ino ahaua lapuwaleia o ka pono o kaLahui Hawaii a me ka maikai oleo ka hookeleia aua o ke Aupuni."He alakai kanawai lahui ano houkeia i hoikeia mai e ka makamakanupepa, oia ke kaa ana aku nei oka mana hoomalu o na pono o kaLahui Hawaii malalo o kekahi Adi-

marala Amerika, ma ka waje ulumai ai he haunaele kuloko mawae-na o kakou nei, oiai hoi c mau anano ka mana o ke kulana hoomalu oke Aupuni Moi maluna o kakou.Kai no, e kiai ka Adimarala Ame-

rika a mokukaua Amerika e ae i napono o na makaainana Amerika, iole e hoopoino ia aku ko lakouvmaupono e na hana haunaele kuloko ana makaainana no lakou ke Au-

puni a lakou c noho ana. Maliapaha, ua koho hewa ko makou maunoonoo ma keia mau manao a ma-

kou i hoikeike ae la, alaila, e hau-o- li

ana makou ke hoomoakaka leaia mai ko makou wahi i kuhihewaai. Aka, eia na mea i maopopo iamakou mamuli o keia manao o KaLeo nona ke poo "Na Olelo Hoopu-nipuni."

(1) Ua hui na Alakai o ka AoaoLiberala me ka Adimarala (Bara-unu).

(2) Ua kamailio a kuka pu meia no ko kakou kulana i keia wa ame ko Amerika Huipuia manao nokakou nei, i keia wa.

(3) Ua kukaia he mau kama-ilio ana mawaena o na aoao eluamaluna o keia kumuhana.

(4) He hoopunipuni ka oleloana a kekahi mea kakau nupepa,ua olelo mai ka Adimarala,. "aoleoia e kokua i kekahi hookahuiiaupuni", hoohui paha a repubalikapaha." Oia mau olelo ana pela,"he mau olelo kamalii" ia.

(o) Aole ka Adimarala i ike i Ka

manao o kona aupuni no kakounei, aka, ua kauohaia mai nae oia

i"e holo mai e kiai i ka pono o kpnalahui a e malama ia lakou," wahia Ka Leo, oia ka "malama no kahopohopo ia o ulu mal kekahi hau- -

rtnTrt nn n Iam. ,fi .... !..., Ia.. I

uncle, jju iin umia iuv Jiixui lii uu' I... . , . .waieia o sa jxjno e Ka juanui .Ha-

waii Lc." me he mea ia o ka LahuiHawaii kekahi i komo aku iloko ona mamala olelo a ka Adimarala eolelo ana, '"e holo mai oia e kiai ika pono o kona lahui a e malamaia kakou.

(6) E kokua ana ka Adimaralai ka hookahuii aupuni, hoohui ahoolilo pahaia kakou i AupuniRepubalika.

KA HIHIA O KDIO R. HOLT

Ma ka auina la o ka Poakolu neii pau ai ka lawe boike ana a me naolelo hoonohonoho a na loio ma kahihia e pili ana ia Kimo R.Holt,a waihoia aku la imua o ke Kinre.TFa noho keKureonoonooir uahihia la, a raahope iho o ka halaana o na hora, hJku, o ko lakounoonoo ana; aole a klnu olo hooholo, a !ik ko kkfttLXtau seeooo,a ua hoo)raM lalwy;

KA OTJAKAIKAAPUNI IAOAHU KEL

Ua hcomahuiia mai ka louo iamakou ma ka hora 10 kakahiaka aka la Sabati aenei, Aperila 10, ehaalele iho ai ka raokuahi Keoni

I Kamaki. me ka lawe ana aku I kaAdimarala Baraunu, kaaawahinea me ke alii ukali o ka Adimarala,a holo aku no Wainianalo.. Hora10 o ke kakahiaka Poakahiae, haa-

lele ia Waimanalo a hoea i Heeia,malaila e paina awakea ai na ka-mah- ele,

ma ka hora 1 auina IaHoaumoe ma ia po ma kahi o Ma-kapole- na,

mauka o Ahuimanu. Maf ke kakahiaka Poalua ac, hora 9,haalele ia laila no kahi o Mr. Ki- -

f kila Baraunu, a i ole, no Kahuku.Ma ke kakahiaka Poakolu haaleleia laila no Waialua, a e hoohiki loa

ana i Honolulu nei ma ka Poalimaa Poaono paha.

HE PALAPALA PILI KAHUNA-PUL- E

HAWAII.

Ua loaa mai ia makou kekahi

I f r V.tkakauiae Mr. W. C. Kuwih, e

I boike mai ana no ka noho ana o kaAha Luna o ka ka Ekalesia o Ya--

ioli, no ka noonoo ana i kekahi ku-muha- ua

e pili ana i ke kahu o iaekalesia, no ka haule ana o ua kahula iloko o ka hihia, e like me kekumu hoopii. Aole i boike mai kamea nana i kakau mai i keia pala-pa- la

i ka olelo hooholo a ka AhaLuna no ke kumuhana i noonooia.Ua ahewaia paha kc kahu, aolepaha? Aole maopopo ia makou.Ina aole i ahewa keia Aha Luna i

ke kahu, e like me ka olelo hoopiii waihoia mai imua o lakou, alaila,ua manao makou aole hiki ia ma-

kou ke hoolaha aku i na mea a kamakamaka i boike mai nei no uakahu la, oiai he mau mea pilikinoloa ia, a he mau mea hoi ia e loaamai na hoohuoi ana ia makou. No-

laila, ua manao makou c kaomi ikeia mau-rue- a a hiki i ka wa ehoikeia mai ai ia makou ua ahewaka Aha iuna ekalesia i kc kahu noka hewa i hoopii ia ai oia.

0 ke kumu o keia kaomi ana omakou i keia palapala. aole no komakou hoopili wale aua i kc kahui hoohalahalaia mai, aka, no komakou ike ana aolo he kahua nuic hiki ai ia makou kc ku malpeloeiho maluna o ua palapala'Ia ko ulumai ua hoohuoi ana i o, makou uei.

0 na kahunapulc no hoi kekahi,he mea pono ia lakou kc hoomanaohe oihana ihiihi ka lakou i hoohikiai e lawelawe, a e pono ia lakou kelawelawc i ua oihana la me ka laa- -hia a me ka hala ole, c kaohi ana ina kuko. 0 na leo hoohalahala ana hoahanau o kekahi ekalesia lhookah ua pono ia maluna o nakumu i hooiaio pono ia Imua o ke-

kahi aha luna, he mau leo ia i hikiole ia makou ke kapae ae a hoolahaole aku hoi, oiai he mau laniaku iae hoomalamalama aku ana i naekalesia e ae a me na kahunapule oia mau ekalesia.

"0 KA MEA I HANA1A MAKAHI MALU, E HOIKEIA

NO L. MA KE AKEA."

Ua loaa mai ia makou ma kaPoakolu iho nei, kekahi lono e hoi-

kc ana no ka powa ia ana o kekahipake malalo aku o ka nuku o Nuu-an- u,

ma kahi i kapaia o Kamaiko-l- a,

a penei no ia:Ma ka po o ka Poalua nei, ua

huli hoi aku la kekahi Pake maiHonolulu aku nei no na pali hau-liu- li

o Koolau. I kona hiki anaaku ma kahi i hojkeia ae la malu-

na, aia hoi me kona haupu muaole e loohia ana oia me kekahi uliao ka popilikia ma kona aiahele, ikeiho la oia i ka husi ia ana o konamau iuna mahope o kona kua, a uahoopaa ia iho la i ke kaula. I konaalawa ana ac ihope, aia hoi ike aela oia

-he elua mea kino kanaka c

ku ana. Mamua nae o ka biki anaiaia ke kamailio mai, aia hoi ualele hou mai la ka lua o ke kanakaa hoopihaia ae la kona waha me kaopala.

Mahope iho o ka pau ana o keiamau hana a keia mau kanaka limakoko a auwaua helo o ka po, uahoomaka iho la laua e huli i kekino hala ole o ka Pake. Mahopeiho o ko laua huli aua a puni konakino, aia hoi ua loaa iho la ia lauaka aa-mo- ni a ua Pake Ia. Mahopeiho o la wa, ua haalele iho la uamau kanaka hao wale la o ka po ika Pake me ko laua wehewehe oleae i na mea i hana ia e laua ma-

luna o ka Pake, a "abai aku la ka'pupuhi, hei'a no UkoTa." Alohaino no ka hoi.

A i ke kakahiaka ana ac, ua piimai Ia kekahi poe o Koolau a loaamai la ka Pake e hoi aku ana make alanui me ka paa pu no hoi okooa'Kma i kekanla i nakiikii iaa pela p hoi m kosa wafc i'hoo- -

pihaia a piha i ka opala. Ua ni-

nau aku keia pee i ua Pake la i kamea nana i hana i keia mau hana.Ua hahai mai Ia ka Pake i na meaa pau i bana ia maluna ona. Uahoike-p- u mai no hor oia i ke ano o

ua' mau kanaka ia, oia hoi he hoo-

kahi kanaka Hawaii a he hapa-ha-ol-e

kalua. O ka nui o na dala makana aa-mo- nit ua hiki aku no ia i

ka $110.00. Hclawaia kahanaakeia Pake, riolaila, ke kau mainei na hiohiona o keia mau hua ekau ae 3a maluna, a i hoikeia hoi

malokoo ka Baibala; nolaila. keuhai la ka mana o keia olelo ma kameheu o keia mau kanaka haowalc.

NOKEKAI ANEIO BERIXA?

Ualele awiwi aeua hoomohala

ana a na lono ma ka la inehinei.ua haawi ia ae la he kauoha malu-

na o ka mokukaua Adimarala "Kapalakiko" i ke ahiahi Poakolu aku.

e hoomakaukan ia na mea a pauo luna o ka moku. Ua manao wa-

le ia, ua haawi ia ae keia kauohano ka manao ana o ka Adimarala e

loaa mai aua iaia he kauoha mai keaupuni mai o Amerika Huipuia, .i

oia kc kumu o keia hoomakaukauana. A ua manao ae hoi kekahi

poe, e holo aku ana oia no kc ki-- ki

pu hoomaamaa ana. Aolo nae hoi

i maopopo.

KE ANO E LOAA AI KA WAH1-N- E

.MARE MA ESEKIMO.

Aia ka hiki i kekahi kanaka opioke mare i wahine nana, aia a makeiaia kekahi ben, me kona kokua oleia ana e kekahi kuuaka e ae, a oiaka hoailona e ikeia ai ua kuponooia e mare i wahine nana. Alailu,ma ka po e heTc ai oia c huli wa-

hine nana, a o kc kaikamahiuemua loa e loaa ana iaia ma kekahiwahi, oia kaua e hopu ai; alaila, o

ka wa. hoi ia a keia kaikamahine e

uwcac ai, a ma ia haua ana e holomai ai na kanaka o ua kauhalc mo

na ili sila ma ko lakou lima a no-k- e

iho la i ka hili i ke kanaka opioa ma ia ano c hemo ai kekaikama-hiu- o

mai iaia a-c- aka, hia ua paaloa no kona manao o kana wahineia, alaila, e alualu ana no oia iaia.oiai hoi oia o nokc ia ana i kc pe-k- u

a mc ke pa'i ia e na 'kanaka ahiki i ka loaa hou ana o ua kaika- -

mahinn In- - e hemo hou ua&-.- , , .KaiKamanmc la no kc kolu o kamanawa, a loaa hou hoi oia i Ke

kanaka opio Lelm ai ka ili, alaila,o ka lilo no ia o ua kaikamahinela i wahine nana. London .Stand-

ard.

AHA HOIKEIKE KIIHOOLELEAKA PAHAOHAO.

MALOKO O KA I.UAKIM O KAUAl- -

A1IAO.

Ua hai ia mai ia makou o ka Ho-

ikeike Kii Hooleleaka e malamaiaana e ka hui nona ka iuoa, "Scot-tish Thistle Club" maloko o kaluakini o Kawaiahao ma keia po Poaono. hora 7 a oi, oia ka helu ekahio na hoikeise o ia ano i malamaiamvanei. E hoikeia mai ana na kiio kekahi mau wahi kaulana loa oSekotia, ke one hanau o "Kenetc,"ka mea nona ka moolelo a kakou eike nei i keia mau la, apelakekahtmau kii o kekahi mau wahi kaula-na e ae o ke ao nei Ma ka wa ehoikeikeia ai o na kii, c hoakakaia mai-an- a ko lakou mau ano imuao ka poe e nana aku ana. He maumea hoonaauao mai keia i ka poe i

hele ole i na aina e, a mamuli aua-

nei o ko lakou ike ana aku i keiakii, me he mea la he mau mea iomaoli no, a hui pu hoi me na olelohoakaka e wehewehe ia mai ana elike ana no ia me ka ike maoli anaaku ia mau wahi. malalo o ke ala-

kai ana a kekahi kamaaina. E he-

le nui ae na Hawaii akc naauao ai makemake hoi e ike i kekahi maumea e pili ana i na kaiaulu mamao.Ua oleloia e na poo i ike ia Hono-lulu nei, ke hoi aku lakou ma namokupuni e ae, "Ke ike ia Honolu-lu nei, o ka ike no ia-l-a Kapalaki-ko.- "

0 ka makou hoi, "Kc ike ikeia mau kii Hooleleaka nani c ho-

ikeikeia mai ana, o ka ike maoliana no ia i na wahi no lakou uamau kii Li i hoolele ia mai ai."

He He Hapalua Dala wale no kauku komo, a o ka ike no ia ia Se-

kotia a me na wahi e ae he nui. O

kc kaapuni honua iho la no in.

Ma ka Poalua o keia pule ac cku mai ai ka mokuahi Rio de Ja-uei- ra

no Honolulu nei mai Kapa-lakik- o

mai, a mahope o kona kuana maanei no kekahi mau la aholo loa aku ma kona alahelemo-an- a

no Honokaona me Kina.-- fi 3

3 v i

V T - j,'a .3. f i J, tSs" fl' T. - t tS -'- Si." c f f .''v " 3 a. - T- - v"53

Si Ch f -4 tT: irv w ;-- 1 fj: '&6i-l- $ ,aSi .& - . ,- - S ; r " ... K:

- - w-- ? J$L P . st

iTS ."," -

..- - i.4"r!,- - .3., r- - :.s .:'jt- -

1 up n m.-- Vs...?feS is. '. :?- -fitesSa tsa m$z

' es.!.

V i " !:t B&, r- , :vS??BTp ,"" &vt t is to

n.'- - i? rS '3. .

. - y . . insH5J. . . .' ' "" rJ

"3 ..

KA HALAWAI LIBERALA,

Ua malainaia ka balawai aka Hui Liberala maloko o ko lakou hale balawai inau, oia hoika Hale Makeke kahiko, ua hu

loa ua poe i akoakoa aema ia balawai. 0 ua poe i hai-olel- o

mai ma keia balawai oiaHon. Buki, Bipikaue, meNawa-hi- ,

aolo.hoi o Hon. Akepoka ke-kab- i.

Ua hoiko mai o Hon.Buki, aolc o Hon. Atcepoka cliaiolelo ma ia po, elikc me namea i boike mua ia; a eia oia "ke

kali noi a puka mai ka olelo boohole a ka Aha Kiekie ma ka Bauako no ka mea e pili ana i kahoopii boonoa Alii Ahaolelo noka mkupuni o Oahu nei, alailama ia wa oia e liaiolelo ai no kamea e pili ana i ka boobui au-pu- ni,

ka rcpubalika a me ke au-

puni Moi. Ua boike mai kaHon. Buki, aia be baunaele aboca mai ma keia mua aku. Uabopoia o Mr. AVilikoki. No'uiho aolc au i komo iki lloko o

keia mau boala Jiaunale kipi kuloko. Aka i na e boomau aku j

ana ko knkou Moiwahine i ka jj

boolobe i ka leo o kokahi poe jI

haolc dala kakaikabi. c ala mai t

ana he baunaele. He makema-k- c

au i ka maiubia, aolc o'u makemake e boauhulihiu i ke au-pu- ni.

Ma keia kau koho halo-l- a

aku nei, ua liana kakou elikcmo ka hiki ia kakou, aka, aianau kakou ma ka aoao uuku. Kemanao nei kekahi poe e loaa kamaua ma ka limaikaika la. Aolca'u makemakc e liana pela. Aka,ina niakomake oukou o habaiaku i ke alakai ana a na poe makemake ia liana, aia no ia ia ou-

kou. Aka, ua manao au, ma iahaua c lilo aku ai ko kakou kuokoa, a c booi ia aku ko kakoupilikia i ko keia wa. Aolc i loaaia kakou ka puuwai kopo ole dna Kamehameha. 1 keia la, eiakakou ko noho nei malalo o ke-

kahi aupuni ano c. Eia ko ka-

kou Moiwahine malalo o na ala-

kai ana a kekahi kanaka mai kamokupuni mai o ka hema, a maia mea ua hoopuhiliia ke kumualakai liana a ka Aha Kuhina.Ho nui loa na kanaka Hawaiikoikoi mawnena o kakou, eianno o ke kanaka mai na Paeai-n- a

mai o ka Homa ka mea ma-

im maluna o ko knkou Moiwahi-ne- .Ho maikai niaoli ke kana-wa- i

Papa Alanui. Ua koho ka-

kou i poe Hawaii kupono ma iapapa, a eia Inkou kc hoopomai-ka- i

mai nei i na kanaka Hawaiimo ua bnnn. Ua liana anei kaMoiwnbine i kau wahi liana o

pomaikai ai oukou? kc aiiainn:Aolc. Ua olelo ia ua hoolo kaMoiwnbine i ko kakauiuoa anamalalo o ko kuikahi. Ua lianaoia i kola liana, aolo no kouaalolui i kona lahui, aka, no ko-n- a

ike ana aole ia he mea nonae pomaikai ai kona lahui, aole:aka no kona manao nui i konanomaikai pilikino iho. Aoleloa hoi ka Moiwnbine i koho i

poo kanaka Hawaii kupono innka Papa Ola. Ua koho oia ia,loun Eun, ein nnc noho onainanao aloha i na kanaka Ha-

waii. I ka hanlele aim hoi o

John Ena, ua kohoia kekahiHawaii maikai, oia o John F.Colburn, oia nae, be kanaka iai maopopo ole na pilikia o nakanaka Hawaii. Ho manao ha-ol- o

kona. Nokeahn hoi i hikiolo ai ke lapaauia ka mai Ieperama Honolulu noi?

Aolc i pan.

HIPUU1AMAKABER1TA MAE-MA- E

0 KA MAKE.

Ala ka Poaba nei, Aperila 7, uahipuu paa ia iho la ma ka bertamaemae o ka mare o Master Chas.D. Kealohi o ka "ua kanilehua" o

Hilo, a mo Miss Victoria K. Aiu, o-- ko "kai malino a ehu." Na kaMakua Kelemeneke kua i naklikiiac ma ke kaula gula maemae o kamarc. I ka pau ana o ko laua ma-

re ia aua, ua haawi ia mai la he papa aina na na paa mare, i ka poe apau i konoia, na hoaloka, aniensmakamaka pu i naue aku c hui pume laua ma is rimina Iicomauao.Ua ohuohu pono ka pap aina i namea ai i p&bola ia mai imua o kalehulchu, a ua ai, a lv?a. TJa ma-ha- lo

ia ka mare no na me. a pu,a o ka hooko pono i na k&n&wai oka mare, om ka mm. oi aku o kanohona mtwuajie o ke kane a me kwahine. Nana Lani e lioojKmi-k- ai

ia oluu ae loaa hoi ka nohona-- maltthk aa. t .,

NUHOU KULOKO:

E alawa ae c jia makatnaka i kahoolaba wati gula nalowale e pukaaku nei ma ka pepa o keia la.

Ma keia Poakclu ae kc kobo ba-lo- ta

lunamakaainana ma ka Apa-n- a

o Hilo Akau, Hawaii.

Eia ke hole nei ke keiki a Adi-mara- ia

Baraunu o ka mokukauaKapalakiko i kekahi o ko kakoumau halekula nei.

Ma keia Poalua iho e haalefc

aku ai k.i mokuabi Auseteralia iaKapalakiko a holo mai no Hono-

lulu nei.

Ua noho ke kau kiure o ka mo-

kupuni o Oahu nei ma ka Poakahinei, a o Lunakanawal Bekekona kekabu o ka Aha.

He ko aki "puna ohe" kai hoike-ik-e

ia ma ka halekuai o Sopa maiHamakua Hawaii mai. Ua aneanehookahi kupuai ka loa o ka punahookahi.

Ua loliu mai makou e bapai aeana na opio o ke alauui Emma mena opio o Auwalolimu he ahaainana lakon. Olio ino.

E alawa aec na makamaka i kamanao.c puka aku nei malalo e kepoo "0 Ka Mea i Hanaia Ma KahiMalu, e Hoikeia no in ma ke Akca."

I Tea la 14 o keia malama c nina-niuau- ia

ai ka poe makemake lai-ki- ni

loio no na Aha Apana me hoo-ma- lu

o ko Hawaii Pae Aina nei.

He balawai ka ka Hui HolohoLiliuokalani i kc ahiahi Poakahi,Apr. 11, maloko o Halealii Iokni.Ua makemakeia na hoa a pau o

akoakoa ae.

0 ka inoa hou a kekahi nupepahaole e hea nei i na koa kumau o

kakou, o Ekc One." E! Ua inopaha ka i'a a Eraiamaka ua one-- a

o loko.

Ua hoopii loa ia aku nei keiahoopii hoonoa koho balota Alii o

ka mokupuni o Oahu nei imua o

ka Aha Kiekie ma ka Bnnako.

0 ka ulele kinipopo mua e ma-

lama ia ana ma ko kahua lealea o

Makiki, i keia Poaono, aia ma-wae- na

o Honolulu "kuu pohaku" ame Kamehameha "ke alohi laniia." N'awai la auanei ka ehamua?

Ua haiurawnia ae, eia he nui o

na kaikimahine opio o kakou neike pii mau nei ko lakou makaukauma ke tela lole, malama hale, hiikeiki a me ka lomilomi, a ua ma-

kemakc nui lakou e loaa ona hanan a lakou.

Ua baawi mai nei o Mr. Esopahe hookahi dala i keia keena, i ma-ka- na

na ka mea e loaa ai ka hainao kana nane i oli aku ai ma ka nu-

pepa puka la, malalo o kc poo

famuli o ka hoopuhili ana a nahoopahaukec, c like me ka makou ihoohuoi wale aku,-ai-, aolc , c hoeamai ana ka mokukaua Beritania"Warspite" no Honolulu nei, oiaiwahi a na lono ua hala aku oia noke kai o Berina.

Ua loaa mai nei ka piano i ha-

naia mai nei ma ke Kulanakauhalce Nu Iokano ko kakou Lani Moi-wahiu- e,

a i kekahi la o keia hebe-doi- na

i haawi ia aku ai i ka Moi-

wnbine e ka Hui o Sopa ma, nonaka inoa Hawaiian News Co.

Ua haawi ae ka Puali Puhi Oheifawaii he auaina hoolealea me kalakou mau hokeo kani ma ke ahi-

ahi Poaono nei ma ka Ema Kuea,ua puhi mai lakou he eono maumele hou. Ho ku no i ka nani ame ka maikai na hana a ua maukeiki la.

Ua uee aku cei o Lovejoy & Co.

mai kona wahi mua aku, a ka haleuiuihapa hou ioa e ku nei ma keAlanui Nuuanu, i kapaia ma kainoa o Foster Block; Nolaila, e loaano ua makemakc o na hoaloha kana mau mea kuai ke naue ae makeia wahi hou.

Ma ka Poalima iho nei, ua wehehaiuama ia ae ka Rumi Hoikeike

jo na mea kabiko ma ke kahua okaKula Kamehameha ma Kapalanis.Ua 4iui ka poe i hiki kino ae mala-

ila, a ua nui no hoi na malihiai.i boomakalebo iholko Hawaii nei I

mau nni i hoAkoftka ia maloko orumii. - , 4

31a ka Poaba o keia pule akunei, ua make kau wahi keiki Pu-id- ki

nona na makahiki he 5 ka nui,ma ka mabiko o Kilanea, Kauai.

He elna no mau mobo e holo anano ke kahua beihei kobo baloia oHilo Akau, Hawaii, oia no na mohomua iho nei, o Matuna a ine Hor-ner. OTke kolu o na moho i ma-nao- ia

ai, oia o "V. H. Rickard, uahaule hope loa kana palapala noiimua o ke Keena Kalaiaina.

Maka hora 11:20 o ka po Poaonoiho nei ua hoohuaiamai la maikapuhaka mai o ka wahine a Mr. Ka-hiam-

he keikikane nui mohahamaikai, ma ko laua home noho maKalia ae nei. 0 ka makou e kalo-kal- o

ae nei i na Mana Lani, e hoo-loi- hi

ia ke ola o kc kama a kau i

ka puaaneane.

E loaa no ma na la Sabati'a paua me kekahi mau la e.ae o ka he-bedo-

kekahi poe kanaka makuakino nunui nepunepu e huikau puana me na opio, a he hookahi hananui he panapana hua mabala. Hehana ahaaina keia a nei poe kana-

ka e lawelawe nei. no keia mau lakoke iho.

E hoomaha ana ke Kulanui o

Sana Lui i keia Poakolu ae, Ape-ril- a

13 a e hoomaha ana a hiki i kala 23. Ma ka Poalua nei i holoaku ai o Hoahanau Beretarama noWailuku, Maui, no ka nana ana i

na kula Katolika malaila.. Uahala aku oia maluna o ka mokuabiKalaudine.

E malamaia ana he heihei kaahehihelii wawae mawaena o na hoao ka Hui "Pacific Wheelmen" maka la 30 o keia mahina. A ua aeno hoi lakou i ke noi a ka HuiHeihei Lio Hawaii, e malama i hei-

hei mawaena o ko lakou mau lioole ma ka la 11 o Iune, ma

ke kahua heihei o Kapiolani Paka.

Ma ka Poakolu nei, ua hanaumai la o Mrs. Ena, wahine a kawiliki o kahi mokuabi Keoni Ka-ma- ki,

he keiki nui pu'ipu'i, a ma-ho- pe

iho o kona hanau ana, uapuliki koke mai la na lima alohaole o ka make a kaili palanehe akula i ka hanu hope loa o ka mea ihoohanau ia me ka chaeha. A eiano kana bepe hou kc ola nei. A--

loba wale oe c ka raca i aloha nuiia.

Ma ka la Sabati aku nei i hoeamai ai o Mr. Samuel Kauhane, ke-

kahi o na kokua kumu o ke KulaHana Lima o Kauai, no Honolulunei, maluna mai o ka mokuabi Mi-kaba- la.

A ma keia mokuabi Ma-lula- ui

ao e hoi hou aku ana noKau, c hull hoi aku ai oia no konahome ma ka ua Haao no ka mala-ma ana i ka bana a kona makua-kan- e,

oiai ia e hele mai ana no kaAhaolelo.

E loaa no na Bukc Kana- -

wai "Ke Alakai o ke Kanaka Ha-

waii" ke hele ae ma ka'rumi o Mr."V. R. Kakela, no ke kumukuaipakahi penei: Buke ili hipa, uahoemi ia mai ka $5 a ka $3,o0 a noka buke ih lole-eleel- ua hoemi iamai ka H'O aka $3,00. Ekoluwale no malama e kuai ia ai uamau buke la ma keia mau kumu-kuai. ife kokua waiwai nui keiano na poe Hawaii ike ole i ka oleloBeritania, e lawelawe ana i ka oi-

hana loio.

Ke ole e loaa ia c na kuia, alaila,c eoopukaia aku ana e ka Ekalesiao Iesu Karisto no ua Poe Hoano ona La Hope i Hooponopono Houia,he wahi nupepa pili noomana nonaka inoa "Ka Elele Euanelio." Uamauaoia ma keia la Sabaii ae c pu-

ka ai kona' helu mua. a o --kahi eloaa afre--a ka hale balawai o iaEkalesia ma ke kihi o na alanuiKamika me Moi. Aole i maopopoia makou ka auhau, aka, ua hai iamai ia makou, he pepa haawi walekeia i na hoahanau o" ua Ekalesia'la, a ma ka uku i na poe e ae, aolenae i maopopo ia makou.

Ua hoike mai ko makou --kiuuieahou: Ma ka po Poakolu nei, iaiae kuoe hele ana ma na ala kikeekee o Kamanuwai ae nei, ua boo-pui- wa

ia ae la oia me ka hikilelenui i kona lohe ana akui kekahiow nui, oia no oe o ka lole o uhaeia ana mai kekahi aoao a kekahiaoao. Jaia nae i leha pono aku aino ke kumu o keia mt ana e. loheaku nei. ike k aku la ia he wahinei lube haalipolipo i ka wai hooma-lul- e

pauku kino o Mleka, ,e uhaean Ikoaa . lole. O kekahi. baaaiho k o ia arna baaa-Hiiakablo-k- o

oka poai p J"3a1aga ramaw C 2, - n

Ua baalele mai i keia ola anama ka la 24 o ka mahina i hala. oMrs. Maopa J. HoapQi ma Kala-wao, Moiokai, a ua hanauia oia maWaialua, Oahu. Ma ka ohana ame ke kane i hoonele ia i ka wahi-ne ole ko makou mau ana a meka luoluu. Aloha no.

KE KULANA PAANI 0 NA HUIKINIPOPO I KEIA KAU.

Eia malalo iho nei ka papa ku-hiku- hi

o na hui kinipopo e uleleana i keia kikina paani ma ko la-k- ou

kahua maika popo.

Apr. Kamehamehalt 16-Cres- cent kue Hawaii" 23-Cres-cent kueKamehsmeha" 30-Ha- waii kue Honolulu

Mei kue Kamehamehas

H-Hon- olulu kue Crescent" 21-Hon-olulu kue Kamehameha" cent kueHaMrali

Iune kue Kamehameha" kue Hawaii" 18-Ha- waii kue Kamehameha" 25-Hon- kue Crescent

Iulai kue Kamehameha" kue Hawaii" kue Kamehameha" lG-Ha- waii kue Kamehameha': 23-Cres-cent kue Honolulu" lulu kue Hawaii

AAINAIAMAO.

OWELA KE AHI 0 KA LIU-LI-U

KAUA MAWAE-NA 0 KA LIONA

A-M- KAAETO.

KE OilAMAL U KA UA MA EULOl'A !

KE ONI MAI-NE- I KE KEIKI 0KA AINA PUA.

KA VANE A ENELANI IA AMERIKA NO

KA MEA K TILI AXA I KA 1100- -

PAAPAA KAI O BERIXA.

O na mea hou i loaa mai ia ma-

kou mai na aina raamao mai, oiaiho keia malalo nei a makou o pa-n- ec

aku nei no ka pomaikai waleno o ka poe e helunelu ana i kaHawaii Holomua:

Nu loka, Maraki 21. E hoikeana ka nupepa Recorder i kekahilono i loaa, mai kona mea kakaumai ma ke kulanakauhale o "Wasi- -

netona: u Ka noopaapaa mawae-na o Amerika Huipuia a me Beri-

tania Nui no ka mea e pili ana i kekai o Berina, ua hoea aku nei ia i

ke kulana uihinihi loa. 0 na he-lehel-

e hookuku mai nei i keiaahiahi ua oi loa aku ia o ka hopo-hopo- ia

i ko na wa i hala hope aemahope mai nei o ka hoomaka anao ka hoopaapaa mawaena o na au-

puni elua, a ke hopohopo loa neika Aha Kuhina i ka hopena c hoeamai ana. 0 ka pane a Haku Sali-sebu- re

(o Enelani) i hoouna mainei i ka Peresidena, ma ka la 8 oMaraki nei, be palapala ia i pihame na kumu hookikina e hoea maiai he hopena awahia. Aole waleno o Haku Salisebure i hoole mai ika hapai hou ana i na kukai kamailio ana a noonoo hou ana paha noke kumuhana i pili i kc kai o Beri-

na, aka, ua owili ia keia hooleana iloko o na huaolelo ikaikae make loa ai'na manaolanano ka hiki e manao ia iho e ac maiana oia i keia kumuhana i nonoi iaaku iaia, a ua nana aku ka AhaKuhina o Amerika nei i kc ano oua palapala la, ke hoohalikelike iaae me kana mau pane mamita akunei. he ano Jinakei.

Aole e hoolaha koke ia aku anana mea nui o ua pane la a ke Kuhi-na Beritania a biki i ka wa c noo-

noo pono ia ai ua pane la e ka Aha.Kuhina a makaukau hoi ka lakouolelo pane. O ka mea wale no ihoomaopopo ia no ua palapala la,ua like no ka loihi o keia palapalame ko na palapala mai laija mai, aua pane ia mai no hoi na mea apau maloko o ua palapala ia c likeme ko Enelani mau niea i loaa aima kona aoao.

Ua noho bamau loa ka Pereside-na a me na hoa a pau o ka Ana Ku-

hina ma ka mea e pili ana i keiapane a Haku Salisebure. Makekahi ano, o keia pane a Salisebure.aole ia he mea e hoololi ia ae ai nahana a ka Aha Kuhina ma na meae pili ana i keia kumuhana! Uakuahaua mau aku o Peresidena Ha-rison- a,;

mai ka wa i loaa-mu- a maiai na-pan-e a Salieebure, e malamaana no ke Aupuni o Amerika inapono o kona poe kanaka'ma ke kaioBeriaa. E'pHlama.ib ia. aba nona pwwoW kanaka Amerika, mekaBaaa eiia ona lik) o ke aapu-lm- a

ke kakoo1 anal ka holopooo6 TWi banalla. . 's v

XJL HOOUtlim 3COKUTAUA.

He mau la wale no koe a ku aena mokukaua hao Bosetomt me Io-kata- ona

ma Kapalakiko. Oiai la-

ua malail3, e bekau ia aku ana la-

ua ma ka pakapili mokuo Mea

Ailana Mare Island a e kali anahoi o ka loaa mai o na kauoha maike keena Aumoku kaua mai. Hemea maopono loa, e holo aku analaua no ke kai o Berina. Ke hoo-ikai- ka

loa ia nei e paa a e niakau-ka- u

pono loa ka mokukaua "Bea"ma ka la 15 o Aperila nei, a ma iawa i manaoia ai e loaa mai ana iaia na kauoha e holo aku no kaAkau. Aia no ka mokukaua Bala-tim- oa

ma ka pa kapili moku o Mea

Ailana Mare Island.

XA AUJI0KU BeRTXAMA KAUA O KA

PAK1PIKA.

r ,wai vra iictona (B. C),mea maopopo ke makemake nei ke i

Aupuni o Beritania ehoomakaukau !

iaia iho no ka wa e ulu io mai ai he i

kaua mawaena o na Aupuni eluano ka mea e pili ana i ke Kai o

Berina. Nolaila, mamuli o keiamanao, ua hoolob" hou ia ka papahoonohonoho o na moku o ke

maloko o ka moana Pa-kipi- ka.

E aua hou ia ana ka mo-

kukaua Daphtern, a e komo hou anaoia ma ka oihana kaua moana, oiainae he mokukaua ia e pau auakona komisina ma ka malama o

Aperila ae nei. 0 ka mokukauaAdimarala "Warspite, ma kahi okona holo ana i Honolulu, e holoana oia i Esekuimo; he mau la kuwale mai no keia o na mokukauaMelpomene a me ke Kamepioua(Champion).

Ua telegarapa aku nei na pooAupuni ia Adimarala Hotham, c

hoike ana iaia i ke kapaeia ana ona hoonohonoho mua e pili ana ina aumoku kaua o ka Pakipika. Kehoea mai ka Adimarala ia nei ikeia pule ae, e loaa aku aua iaia naolelo hoakaka e pili ana i ke kula-

na hana hou ma ka ninau e pihana i ke Kai o Berina. Ke ake loaia aku nei e ikeia ke kumuhana nuie pili ana i keia hooneno ana.

HE 1.0X0 X0 KE KAUA.

Ladana, Maraki 21 Ua olelo aeka mea kakau o ka nupepa "Ware-sau,- "

ua kauohaia.na pualikoa Ru-ki- ni

e noho ana ma Kalish o hoo-makauk- au

pono ia a makaukau nka noohana ana. na lako kaua o naano a pau. i hiki ai ke hookoia kekauona iloko o napalua hora. oiahoi ke kauoha e haawi ia mai anano ko lakou nee ana aku ma na pa-le-na

aina o Perusia a wawahi aku ina alahao a we na uwea telegarapaa ka poe Perusia.

KE OMAMALU AO KAUA.

Ladana, Maraki 22 Ua hoikemai kekahi mea kakau nupepa maiViena mai: Ua hoea kino aku oKenerala Gourko i ke kulanakau-hale o Sana Peteroboro e kuka ka-mail- io

ai me ka Emepera no kapapa hoonohonoho bana ina e uluio mai ana ke kaua me Auseturia ame Geremania. Ma ia kuka anamawaena o ua Kenerala la me kaEmepera, malaila pu ae ke DukeNui Valadimira. ke Duke NuiAlexis, ke Kuhina Kaua, ke Alu-ko- a

Kiekie o ua AUikoa Ukali o kaEmepera a me kekahi mau alii koae ae. He eluna hora okoa i mala-maia ai keia balawai ana. Ua hoo-holo- ia

e lilo o Kenelala Gourko imea nana e alakai i na koa Rukinino ke pale ana ma na palena e piliana i Auseturia, a o KenelalaSchouvaloff ka mea nana e alakai 1

napualikoa pale. O na hoonee anaa na pualikoa Rukini keia wakoke iho nei, ua lilo ia i mea hoo-piolo-ke

ia anei.

KE AUMEUME KAI 'KAPU O BERIXA.

Wasinetona, Maraki 24: Ua he-luhel- uia

ka palapala a Haku Sali-

sebure i hoouna mai oi no ka meae pili ana i ke kai o Berina imua o

--ka Ahaolelo Senate, a ua lilo uapalapala la i mea e ala mai ai uahulu mahamaha o na Senate. Uaheluhelu pu ia hoi lea pane a. kaPeresidena maia mea. E oleloana oia. aolc loa oia c kuemi hopeana mai na mea mua. ana i olelo ai,a e pau ana iaia na poe aihue silama ke kai o Berina i ka pulumi iamai ia wahi aku, a ina mokukaua.na poe na lakou e hooko ia manao,ona e bana ana no oia pela. Oiamau palapala 2 i elua ua waihoiaaku imua u kc Komite o ko uaAina e. Me be mea la a apono anake Senate ika bana aka, Peresidena.

Ladana, Maraki 23-tfa-muli oka hoopaapaa kav b Berina, ehoa-koak- oa

ana na aumokukaua - Beri-tania ma ka Pakipika m Eskimo,hewahiawaimaokuiama7 CohKmebia BariianM, ka mbkupani

vt--

Varjakeura.

KAAUUHCTJ KA FATA O KACKJXK

MA GEIXMANLU

Eerelina, Maraki 24. Ke bauwa--laau nui nei na nupepa o Gerema-ni-a

nei, ma ka aoao kue aku no kahookaokoaia ana o ka Oihana Ku-hiku- hi

Pauone mai ka Oihana Ku-

hina Nui mai. ITa oleloia ua nohoaku nei o Herr Studt, ke Kiaaina o

Westphlia, ma kahi o Kauka Zed--

litz. ma ke ano Kuhina Hoonaauao.Berelina, Maraki 25 Ua hoole

oDr. Miyuel, ke Kuhina Waiwaimaloko o ka Aha Kuhina Percsia.a noho aku ana ma kahi o KaunaCaprivi, ma ke ano he Pereaidenano ka Aha Kuka o na Kuhina o

Perusia. I keia wa, ua laulaha aenei ka lono ua kokua aku nei o

Kauua Gulenberg ma ia wahi.Ladana, Maraki 23 Ua hoike

mai ka mea kakau o ka nupepaStandard, mai Berelina mai, e haa--

-

. . r' ' ' .

no uao ue iiua no k;i mi- - xvuuiu.i u

Perusia.K.V EMEFEBA O GEKEXLO'IA.

Berelina, Maraki 22 Ke make-

make nei o Kauka Bergemann e

lawelawe lapaau ma kc oki anamaluna o ke kino o ka Emepera, i

loaa ai he maha iaia ma kona pe-pei-ao;

aka, ua kue ia nae keia "ma-

nao ona o kekahi poe kauka e ae,mamuirb ko kumu, be hana waleno ia e hoonee ae ai i ka ma'i i ke-

kahi wahi e ae.Ua loheia e hookouio aku ana

ka Emepera l kona moku heihei,oia ka Hoku Lele (Meteor) no kaheihei moku e malamaia .ana maCowes, a nana ponoi no c hookeleiaia.

Berelina, Maraki 23 Ua ha iaka leo o ka Emepera a he auo ma-lo- hi

kona kino. He kukonukonulea keia mau mea iaia.

A PAELE ME XA PUKIKI.

Zanzibar. Maraki 20 Ke houlu-ul- u

nei he eono tausani negero makahi kokoke i Quilimane, e hoo-makauk-au

aua e lele kaua aku ma-

luna o na poe Pukiki, a ua hoonnaia aku kekahi mokukaua mai Mo-zambi- ke

aku no ke kokua ana i naPukiki.

ir.l PALAPALA.

Malalo o keiai poo o hoopuku ninuaku ai makou i njTpalapala a na maka-maka c hoouna mai ana i o makou nei.Aole nae maluna o makou na hewa a mena kinaunau o ia mau palapala. A mako makou ano he vrahaolelo knokoa noka lahni, kc hookuu akca nei makou ikekahi wahi o ka makou nupepa no namanao okalehulehu. Koe nae ma namanao hakukole walo a pilikino paha,na makou c noonoo ke kupono ke hoo-ko-

ma ko makou pepa a me kc ku-

pono ole. E hoouna mai i na manaome na inoa ponoi o na poe na lakou iamau manao, a aolc no hoi makou c ho-

ike aku ia mau inoa, ke makemake ia ehana pela. "

UA MAOPOPO LOA NA HANAHOLEHOLE IWI A KA

AOAO LIBERALA.

Ma ka hapa hope o ka makahi-k- ii kaa hope iho nei ua puapuai

liilii mai ka wai o ke aloha ole ame ka lokoino ma o kekahi kumu-

hana a lakou e pili ana i ka hanaana i kanawai koho balota i na lu-n- a

aupuni, a o keia kumuhana alakou oia no na wawae o ka Repu-balik- a,

a komo mai nei iloko o nala mua o keia makahiki e nee neiua puka a maka ae nei keia mauhana lokoino a na alakai o-u- a huiLiberala holeholc iwi nei a penei emaopopo ai:

Ma ka nupepa holoke a Hou. J.E. Bnki o ka la 10 o Maraki o keiamakahiki no, ua olelo ac oia e iuui ke koko, kalua paa i ka, Moiwa-

hine, a c aimaka i ka Ilamuku, ehoole ana hoi i kekahi mau alakaiaole lakou e ai i ka waiwai o ko la-

kou ikaika, a hiki mai no i na lahope o keia mahina. ua puapuaimai no na balawai malu a ua huiLiberala puni koko a holeholc iwinei, a ua lohe mahui ia ua heleaku kekahi mau Iaia a alakai o uaHui Liberala holehoie iwinei i keKomikina Amerika e ae mai e ko-

kua aku ia lakou ma ka hooko anai ko lakou manao no na hua o ke.aloha ole e hoolilo i ke aupuni Moio Hawaii i aupuni Repubalika, a ika wa e lilo ai i Repubalika, e bikianei ia Amerika ke ike mai ia ma-

kou?Ha pane ia mai ka, aole mana o

Amerika i ke Aupuni o Hawaii nei,'a aole no o'u kuleana ma ia mea.oiai aole o ka:u bana i boonoho iamai ai I Hawaii neL & kau hanawale no, o ka makaala i na pono ame na, pomaikai o ka-- lahui Ameri-ka, a me kapoe.i hookupa ianoko'u aupuci a ua. boi mai keia ala-

kai a.lala 6 ka hoilaberala me kanele a me ka hoka a me ka inoino

-

o ka waibonaai, eolee inui kajMMMtepam lea naluea o ka opu.

Owau neme ka oiaib,

HE HOIXO I KA INOA MAIKAIOKAJlOrVVAHfSEAM- E-

KA HOOHI AKU IXA MEA I HANA

OLE IA E ICV

MOI.

Ma Ka Leo lokoino o ka Poaka-

hi nei la 4. a me Ka Leo lokoino oka Poalua nei la 5, a me ke a?o maino o ua nupepa ala o ka boomana1Poaono i ka hoopunipuni ma keiapoomanao e olelo ana "Haui ka La-n- VJ

ua lohe ka ua nupepa la i kahikilele ae o ke 'Lii ka Moiwahine i

keia mau la aku nei, a ua kii akula ka, i ka Hon. J. Nawahi, . a maKa Leo mai hoi o ka Poalua mai,

e hoi hope ana i Waikiki, i kahi( hoi a ua poe Hon. nei e a'o hoomaa

maa nei i ke kiki maka i ka la Sa-

bati, a malalo iho o ke poomanao

ekolu e olelo ana, heaha ka hopena: o na Ia mamua ihOf uahainiaiuoi ka haina o ua liana la, ho hoopu-

nipuni a me ka olelo iho he pili-hu- a

na makaainaun, i pilihua laauanei ia wai. i ua kahuuapulaneino o ka Poaono, a alakai hapakuema na mea oiaio ole; he opala kanui a he uuku kahi io, oiai o uaHon. ala no kahi hoa o ka Ahaole-

lo, a me kekahi mau Hon. e ae nohoi o ua aoao Liberala holo kee nei,pehea no hoi lakou i haku ole ai ikumukanawai maomae, aole aneino ko lakou huli no i pono no la-

kou iho a me ko lakou nohona ohana ana, a kc olelo nui mai nei uncika haawi o ka Moiwahine i ku kuai ka lahui, a 0 ke alo hoi i na haolc,a ma na kumu hea i maopopo ai uahoohuli aku ka Moiwahine i konakua i kana mau keiki o ka lahui a0 ke alo hoi i na haole ma ke auoopukcemoa anei? E ike ma; oukoue ka lahui i ke ano o ka lakou noimau hana hoino pili kino i ka Moiwahine me kona hana ole i kahihewn 0 like me ka lakou noi e hoo-

laha akca nei i ka inoa maikai o kaMakuahinc ou e ka lahui, a mo kaolelo iho no o ua poo kaukanawaialelo lua nei o ka aoao Liberala ana oukou ia e ike mai i keia mauhana.

Ua ike ka lahui a pau'iuamua uahoolaha akca ae no ua auna nianunei e pee mai noi i ke koloka 0 kahookamani a me ka hoopunipuniniaoli ia kakou ma na pi-p- a alanuiua liaiolelo mai no a ua hoopukaiailoko o kahi apana nupepa a lakou,aolc no au i poina mamua ua olelo

1 lakou, a ua huhu no ka lawo ia ona mana hooko o ka Moi, oia. hoike kobo ana i na 'lit o ka Ahaolelo,

a me kahi mau hana aupuni e ae o

ko kakou aiipnni.

Aka, ma kahi poomanao 0 ua o

paikauo ma, i puka a maka ao aiiloko o Ka Leo holo i kahua kaau-wa- a

panana e haawi ana i ka Moi-

wahine ke Kuhina Nui a mcka huiKalaiaina, kc poo o ua 0 Liberala i

hanau ieiewe ia aku ai i kc au ko-

ho balota iho nei ua puka hou maina olelo hakuepa e olelo ana o hoi-h- oi

hou mai i ke kumukanawai e

lawe ana i ka mana a pau ma kalima o ka Moiwahine, a me ka ole-

lo iho ua ahoua no ke kumuka-nawai e ku nei,

E ike mai no oukou 0 ka lahui ika holo kekee a kapakahi o ua maualakai nei, a ma kekahi poomanaono o ua wahi pepa holokea nei, e

olelo ana i ka poe mai Iepera, a nowai ka hewa, no ka ona no o kahiLeo holokce a me kekahi mau Hon.no ana i noho i kekahi mau maka-

hiki he inoa kuhina, he alii, a lutiamakaainaua i kahi wa, a noho hoahoi no ka Papa Ola i kona au e no-

ho kuhina ana, a heaha hoi koumea i hookuu akea ole ai i kou wae noho kuhina ana?

Ua paa nae paha ou mau makamalalo o ke koloka poultia-wa- , a ikeia wa ua kaafcaa ae nei- - na makao oukou e like me na ilio keiki i hemo mai ka puhaka mai o koiliimakuahinc, a me ka olelo iho o uaLeo holokee nei i ka lapuwale,. hookaniani a i mea ka e hoonaluea iaai ke alii epai mai ana ia Vitoria amc Ema Kaleleonalani.

Aole a'u mea e kamailio ai noVitoria. aka e ninaninau au no kaEma Kaleleonalani liana kaulana,e pane mai ana paha Ka Leo holo-

kce aia hoi ka halemai Moiwahinea me kana kauoha hope loa i hanaia me ko apuka. Ina o ka halemaikau e pane mai ai e hoole aku anaau, oiai oia hale i hookumu ia ai.na na 'lii a me ka poe waiwai a meka poe ilihune i houluulu a ku ke-

ia halsma'i, mailoko ae u kapakekeponoi o keia poe, nolaila. ke hoinowale nei Ka Leo holokee I ka inoamaikai o ko kakou Makuahino meka bana ole i ka hewa i kana maukeiki, oia ka lahui Hawaii, a na kalahui elke i ka epa a mo ka hoinojnoa maikai, ua race loa no anoi kamana hooko?

Owau no maka oiaio,B: W. Kaxoeushua.

..;'?.J. - is ?'i '

Z &nr'if"- -

T - r "1, Jt. ..4-- . .in.:-- :

J3A J?J&i -

4 .w? ? Qt mm'Mim?. i .4,-- f - .. v'Or , ii$f - iSrii- - v'StssJfe'? ij?&;sw.

I Ml

Satt... &5lftijSSg" .r, ' n

. ,f A-- .. ::U.v -- " ?- -. 'i13. : L -

"D NS" C ...I - -

jc-i"

4"

IMS

:iT3KPw nTSisrf ""-:', i !.. Vf T -

'M

la

HI

.,

HAWAII nOLO MUA

HONOLTTLT? : : APERILA 9. IS92

HE MOOLELO WALOHIA

no

3CE I E T E !

KE KOA tin OPIO WIWO OLE

MOKUNA XLI

E ka luakupapau, aubea kou lana-kil- a

E ka Make, auhea kon

liuelo awa Ka pilihua a me

ka luuluu Ke alahele o ka

walohia Auwe ! 0 Kenete

iloko o ka mauliawa a me ka

mauloule Ka liora hookahi no

ke pio ma keia ola ana.

Ua uliiia ilio ke kuahu me na

aahu eleele, na kukui iboibo e ku

ana be olenalena, a maluna ibo o

kalii eebia e kau mai ana he ke'a,o na nuu maiuua ibo o ke kuabuua uhi ia me na moena kanikau, amaluna ibo o laila i kukuli ai o

Kcnotc me na moneka elua ma ko-n-a

mau aoao, me be mea la, na ko-

la mau moneka e kakoo ana i kona

kino i bele a pulupe i ka nawali-wal- i.

Ua kuni paa ia ibo ka eebia ma-

luna o Kenete iloko o ia bora, a uabookuu aku oia i kona ubane iloko

o na boomana a pan o keia ao no

ka hnawi ana aku i kana alana no

raua o ke alo o ke Akua.Ua nui ke aloba i kauia maluna

o ka pmvuai o kola a me keia ka-

naka i akoakoa ae ma ua rumi la, i

ko lakou ike ana ia Kenete e ku-

kuli ana me ka naau baabaa, nalima e opca ana ma ka umauma, ame na onobi inaka e leba ana no

ka obu balii o ka pomaikai ma kajwli o ka Makua Lani.

0 na poo koa i ukali mai ai i napoc kilo, o lakou pu kekabi i ko-mob- ia

ia e na kulu wai buno a ke

aloba no ka opio Kenete, a ua paaloa ko lakou manao aole i bewa o

Kenete e like me ka boike a kona

mau belcbelena, a ua lckabi likeloa no pela ko ke anaina bolookoa

manao, aka, koe wale ibo no be

bookabi kanaka nona na belebcle- -

na e noiKe mai ana i Ke mo a me

ka lapuwale o kona mau manao no

Kenote, oia ka Makuika o Alana-del- a.

I ka manasva i pau ai ke mele

ana a na moneka i ka bimeui no

ka poe make, ia va i ku mai ai o

Iganatio a baiolclo mai la imua o

Ke anaina kanaka no na mea e piliana ia Kenete, a ma ke ano nui o

kona mau manao, me be mea la e

i mai ana oia aole i bewa o Kenete,aole boi o like me na mea i manao

wale ia nona.

Aka, 1 ka wa e aneane ana e paukeia baiolclo, ia wa i lobe ia akn aika pa-- e ana mai o kekabi leo oka-laka- la

a komo mai la ma na pepe-ia- o

o ka poc e noho ana, a iloko o

ke pioloko nui, ike ia aku la ke

komo ana mai o kekabi kanaka meko kino kobana, a bo wahi lolo moo

po wale no ke ubi ana iaia.

'E bele, e hole ma kahi e, e boo-pa- u

i ka ubai ana mai ia'tt!' Kahi

a ke kanaka i komo mai ai me nawawae kobana c behi ana malunao ka papabele pobaku, alaila, hole

"mai la oia a mamua pono o ka pae-pa- c

o ke kuabu, kukuli ibo la oia

a honi ibo la i ka pale 7eleveta e

balii ana ilalo o ke kabua o ke ku-

ahu, ku ae la a cmi bou aku la ihope, a noho pu iho la me na poe

moneka.

Aole i littliu mahopeiho o ia roa--

nawa, ua hooho ae la ua kanakanei me ka leo nui, alaila, holo akula oia me ka mama nui a komo ilo-

ko o na ululaau. a hoopioo aku la i

na holoholona hihiu.Mamuli o keia hana i uluabewa

iho i keia kanaka e hai-hai- -a anc

iaia iho iloko o ka ul&ia pono ole,

na ia mea i kono aku i ka manao o

na mea a pu o loko o ke anaina eIwolelo aku i ko lakou mau noonoo

ana maluna ona, a ua nui na poe i

uhai aku iaia, a ua iioopoina loa ia

ko lakou mau manao i ka noonoo e

ana ae no Kenete, a ina oia e ma-n-ao

ana c holo, aolc e biki i kekabiwca fec itPi ata. j,0e 0ja j jana

la- -

Ua bolo aku la ua kanaka nei ama keki.hi wahi o ka ululaau. alal-

ia, noho iho la oia ilalo, a hiamoeiho la.

Ua loaa aku oia i ka Makuika ehiamoe ana. hopu iho la oia makona poo a hooluliluli iho la uiekapane pu ana ibo:

"Heaba kou ano e ke kanakakuene kahiko? E ala, e ala, uahiamoe oe. eia uae oe ke auwananei iloko o kou wa e hiamoe ana!"

Aole i ala ae ke kanaka kueneiloko o ia manawa, ua oi loa ae laka hoho ana o ka nanu o kona ihu

i i ko ka wa mamua. a ua oolea onae la hoi na lala a pau o kona kino,nolaila, kauoha ae la oia i kekahio kona mau kanaka e hoiboi i kekuene ncna na noonoo i ulupuni iae ke olohewa iloko o kona rumimoe, a e hoouhi aku maluna ona ikona i kona kihei huluhulu.

Ua hooko aku la na kanaka i

keia kauoba a ka Makuika, a i ko

lakou hala ana aku no ka rumimoe, ua huli boi hou mai la na ka-

naka a pau noloko o ke keen a i

malama ia ai ke anaina haipule no

Kenete.

I ka akoakoa ana mai o na mea

a pau, ua lobe ia aku la ka leo okaMakua Iganatio e kuhea ana i keia

a me keia mea e hoomalu, e namau,no ka mea, e lawelawe ia ana kaoibana haipule no ka opio, mamua

ae o ke kai ana o ka huakai no ka-

hi i boomakaukau ia no kona lawe

ana i na ebaeba o ke kaulamaluna o ka amana.

No ka Makuika hoi o Alanadela,aole oia malaila ia wa. ua hoi aknoia no kahi e waibo ana ke kuene,no ka mea, ua piba ia oia i ka ma-ka- u

a me ka baalulu nona.

I ka wa i komo aku ai ka Maku-

ika iloko o ka rumi o ke kuene e

waiho ana, ua olelo aku la oia i nakauwa e ku kiai ana iaia e hookaa-wal- e,

oiai, ua makemake oia e ka-mail- io

pu me ke kuene no kekahi

mea ano nui.

I ka hala ana aku o na kauwa,

ia wa ua nee koke aku la ka Maku-

ika o Alanadela a ma ka hikce moe

o Ice kuene, alaila, bawanawanamalic iho la oia ma kona pepeiaome ka pane ana ibo:

"E Agusa "Winetona e, o keia lia-

na ana iho nei au iloko o ke anainakanaka nui o ka luakini e nanaana ia oe, he mea ia e alako akuana ia kaua iloko o ka hoobioloia o

ko kaua mau noonoo a pau i hoo-kah- ua

ai."'E kuu haku," wahi a ke kuene

"mai hoalaku mai oe i ko'u mau

manao, ua ino a ua pilihua loa iaau i keia manawa, no ka mea, uaike iho nei au i na maka o Macoma

iloko o ka rumi poulro ka pakauao Makalapina, a nolaila, aole loa e

hiki ana i kekahi mea ke hoomao

ae i ko'u weliweli no ka hopeua o

ka kaua mea e manao "nei e ko aku

ana."Ia wa, baule hikaka aku la oia

mai luna aku o kona wahi moe awaiho pahu aku la iluna o ka pa-pahe- le,

no ka mea, ua ulnhia ia oia

e na manao ino a me na hoopolu-lu-hi

mau ia ana o kona kino e nakuko olohewa e loku ana iloko ona

i keia a me keia manawa.

Ua holo paukiki aku la ka Ma-

kuika ahapai ae la iaia iluna o

kona wahi moe me ka pane ana iho-

iaia:

"E pono oe e booikaika ae ia oe

iho, no ka mea, ke hoomaka mainei ka hapapa hele ana o na uhane

i ka po maloko nei o na paleca o

ka pakaua o Alanadela. Ma na bo-

ra koliu wale o ka po nei, na hala-w- ai

iho Ia o Iganatio me ka uhaneo kana aikane aloha i make, oia o

Eugino, a ma i&ano ke ala houmai nei ko'u hoomanao ana i nawa i hala ae, oiai ;

"Ua oki ua okil" wahi a ke ku-

ene i pane mai ai, a pioloke ae lakona man helehelena me he nana-in-a

la no kekahi tkionk ino ola,po, alaila, lele ae la ok iluna o ko-

no wahi moe ne ka anehe ana aknholo, aka nae, paa e mai la oia ci

ka hopu ia e na lima wikaui o kaMakuika a hoonobo ia ibo la ilalo

j 0 a papabcrJct

i "E nnbo malie oe, o inikl ia ea'ui

j ko ibu." wahi a ka Makuika i panemai ai. "E hai akp au i ka hanaa na ubane ia oe ina oe e oluoluana e noho malie, a he mea ku i kaweliweli a me ke eehia ka hoomao-pop- o

ana ae no ia mau mea."Heaba ia mau mea au e hai

mai ai?" wahi a ke kuene.

"0 ka uhane i ike mua ia i keiapo, oia no ka uhane o Eugino."

"0! e ka Makuika, oia no kauhane ino e ubai mau nei ia'a i nawa a pau ia'u e baule iho ai e moe,a na ia uhane no hoi e hoauwanamau nei ia'u e hele iloko o ka hiamoe o ko'u mau maka, aka, ua ho-ik- e

anei au i kekahi mau mea akaua e hana ai iloko o keia h ale-pu- le

moneka?"uAole," wahi a ka Makuika, "no

ka mea, o ko'u alawiki ana e hoo-kaaw- alc

ia. oe mai loko mai o ka

luakini, oia ka mea i pakele ai ka-

ua mai ke komo ana aku iloko o

ka poino."

"A heaba kekahi mau mea e ae i

ikeia?"Olelo aku la ka Makuika: "O

na uhane o kuu kaikuaana a mekana wahine. I ko laua komo anamai, ua kau iho la laua i ko laTia

mau lima o ka hoomaikai maiunao Kenete, me ke kuhikuhi pu anaae i ko laua mau manainamv lima

iluna i ka lani.""Heaha la auanei ka hana a keia

mau uhane-ino?- " i ninau mai ai kekuene.

Ia wa, hemo emoole mai la kapuka o ka rumi o ke keena a lauae noho ana. a komo mai la na kau-

wa me ko laua mau helehelena i

hoopioo ia i hele wale a okala keike aku.

Alaila, pane mai la laua: "E ko

makou haku, he ken maoli keia o

ka mea kupaianaha a makou i ike

mai nei.""Heaha ia mea kupaianaha?" i

ninau mai ai ka Makuika.

"0 no kapa kila waibooluu oma-oma- o

l kau ia ma ka paia o ka ru-

mi aina, ua pau mai nei i ka hauleano e ilalo, a ke komo ia mai la e

kekahi mau uhane bookalakua au-wa- na

o ke aumoe."

"Heaha aku ka mea i koe?" wa-

hi a ka Makuika i pane mat ai,"aole anei heliana ano nui ke ho-e- a

mai ana ma keia hope aku?""Ke kapa kila! Ke kapa kila!!"

i hooho mai ai'kekahi o na kauwa,'

"he hoailona keia o ka make e hikimai ana auwe e na lani! ina he

mea oiaio keia o ko Kenete make

ana aole i pono. ehia mea aloba, o

ko'u lima kekahi i kokua ma kahoouna ana iaia e make iluna o kaamana, ua lawehala pu au i kona

koko hala ole auwe ua make

mau wale oia.""He oiaio no ia, ua ino ko haku,

ua pilikia kona lunaikehala a me

na wahi a pau.""E kuu haku," wahi a ke kauwa

i pane mai ai, "o ka haule ano e

ana o keia kapa kila oia ka mea

nana i hoopupule loa mai i ko'umau noonoo ana."

Ma keia wahieka makamakahelubelu, e hooki aku ai kaua i ke

kamailio ana no ka Makuika a mekana mau kauwa, a e hoolele aekaua i ko kaua kilohi ana malunao kekahi huakai kumakena ma kealaheleoka amana iloko hoi o na waimaka a me na luhi-ehuro- ke

J

kanikau, naleo uwe o

na makamaka a me na hoaloha, kamakua i ke keiki, a pela hoi ke ke-i- ki

i ka makua.

MOKUNA-XLI- I.

Ka huakai walohia o na waimaka

ke kaula ka hoehaeha

puuwai Kaumaha ia ka hua-

kai kumakena iwaena o ke

alahele Luuluu Paumako

Kapalili na honpo o ka Iehu-lebu-no

Kenete! E: ke kiai!

Heaha kokapo?Mahope ibo 6 ko ka Makuika ha-

la ana saai no ka rami o ke kuene,a mahope wale iho 'hoi oka, paaana 6 ka pale a me ka hiaaeni aaa

.. J. - - ' -

a na;kakM woaeka, na hoomaka

ia mai la ka hoouohonobo ia ana oka huakai no ka-he- le ana no kahie lawelawe ia ai ka bopena o koKenete ola ana ma keia ao.

i Aia he 24 poe koa mamua loa oka huakai e paa ana me na laauihu, a me na pahikaua c kaiewaana ma ko lakou aoao, a mahopeaku o lakou ke anaina nui o nakahuna moneka e paa ana me na

i ihoiho kukni. a me ka htmeni anaii na mele kanikau no ka poe make,a he mau aahu bolu omaomao ko

I lakon e komo ana.E pili aku ana mahope o keia

poe moneka, na kahuna mokeka oka aahu ulaula, a e halihali analakou i kekahi ke'a dala nui i uhiia o luna me ka Iole kanikau a meka huke pule nui.

Mahope aku o lakou o MakuaIganatio a me na moneka o kaaahu eleele, e alakai ana i ka opioKenete iloko o kona kaumaha a me

la wa koke no olelo mai la kaMakuika:ka luuluu nui, a mawaho ae ona nakoa he mau haneri haneri ko lakounui boopuni ana iaia. a me ke

anaina kanaka nui e ubai aku anamahope o lakou a me na ohua o kapakaua o Alanadela.

Ua hoopaa ia ko Kenete mau li-

ma mahope o ke kua, a ua hauhoaia a paa me kekahi kaula malina,maluna iho o kona poo, e kau anakekahi papale lole keokeo loihi i

boomakaukau ia i mea uhi no kawa e li ia ai oia, a e ku ana ka huakai me ka makaukaa no ka wa e

nee aku ai.

No ka Makuika hoi o Alanadela,aole oia i komo pu mai ma keia

huakai o ka pihe olowalu o na leo

kumakena a me ke kanikau, no kamea, aole oia i makemake e komo-hi- a

pu ma ka hahai ana aku i kaopio ana i manao ai e hooinu aku ike kiaba o ka manaonao, aka, aiaoia ke ku mai la ma kekahi o na

pukaaniani o kona rumi, a ke nanamai la oia i ka huakai walohia o

ka mea ana i kumakaia ai me kabewa ole.

Iloko o keia manawa a ka hua-

kai e ku ana me ka makaukau no

ka nee aku, ia wai lobe ia aku ai

ke kani kapalili anarmai o ka leo o

kekahi bele a wawalo hele ae lakona kupinai ma o a maanei iloko

o ia mau bora anoano o ke kuluau-mo- e.

He 10 minute i koe alaila kaniae ka hora 12 o ka po, a aia ka wa

i nee aku ai ka huakai ma ke ala-

hele e hoea aku ai i kahi o ka ama-

na likanaka.

Ua nee aku ka huakai no mua

me ka mahaehae ole ana ma o a

maanei, aka, ua hoomau aku la no

lakou i ka hele ana mc ka wawahi

ole ia.

Ekolu a eha paha minute i halaae o keia hoomau ana o ka huakaii ka hele, ia wa ua uluhia ia iho lake anaina kanaka nui o ka huakaime kekahi makau nui, a ia wa ihaule iho ai ko lakou mau kuli ila-

lo a hoomaikai ae la i ka lokomai-k- ai

o na lani.Ua kukuli iho la na mea a pau

ilalo o ka honua, a koe kokoolua

aku la ka opio Kenete a me Makua

Iganatio c ku ana iluna.

I ka ike ana mai o ka Makuika i

keia hopena i ili iho maluna o ka

huakai, o kona wa no ia i hina aku

ai a pili aku la ma ka paia, no ka

mea, ua nui na polukuiukn ana a

ka ehaeha i kona mau manao, a ua

pono ole ka noho ana a ka uhaneiloko ona.

A i ka hala ana o kekahi mau

minute, ia wa i hoopau ia ae ai ka

uluhi ia ana o ka lehulehu, a e ka

hoomaka mai la no ia o ka huakai

e nee no mua. -

He paikau hookahakaha kanakeiki aukai o na mokukaua Kapa-lakik- o

me Irokuieka ma ke kaka-hia- ka

Poalua nei.

E malama ana oHon. Y. E.rEdmondakekahi o na Lunamaka- -

ainana 6 kamokupani o Maui, hemau halawai Baakaaiaana penei:Ma Wailaku, ma ka Hak Hplohau,

Aperiia ll."a raa ka Laakini maWaikapV Aperiia 15. Maka ho

r7 okeakiaki eaaalama ia aikeia sau halawai. p

-.

HOOLAHA HOOHULMa ke fceboo&hxiaaksaei, o Wofig

SxiaelVoBgHoBHalalAQfct HaloTee Wo Cbosg Co, aia xaa ke kxki akxno na Alanpi Nassau a see Hotele ke ka-h- na

o ka bans o ka Hei, he&aai lole amens iramaie&e.

YEE WO CHOXG CO.Mar. 7, 1S92. n221-lw-d

UA MAKEMAKE IA.Ke hai ia aka nei ka lobe i ka mea

nona na vr&iwaf e waibo nei ma ka baleo Mr. Karaaile, e ka nei ma ka aoao maEws o ke alanai Alakea e kokoke ana ike alanai Kaleps, oiai, na lilo ia hale i

rka boolimalimaia e ka mea nonakainoamalalo ibo nei, nolaila, be mea pono kekii ia mai na waiwai Ia a hookaawaleaka me ka oka pa mai i ke poho o kamalama ia ana, a ina aole pela a haianala be 15, alaila, e lilo no ia maa wahraii kaleana pilipaa no ka mea nona kainoa malalo nei. Owaa,iho no

MBS. IKEOLE.Honokaapa, Honolulu, Mar. 30, 1S92.

d3ts-n23- 4.

OLELO HOOLAHA.

Ke kahea ia aku nei na lala apau o ka Hui Imipomaikai Holo-mu-a

o Waikele Ewa, Mokupuni oOahu, e akoakoa ae ma ko lakouhale halawai mau, ke hiki aku i kaPoaha mua, o ka la 7 o Aperiia.

Lilia'Pohe.Kakauolelo,

Koiuiu Honolulu, Mar. 25, 1S92.4S 2tsw.

OLELO HOOLAHA.

ike auanei na mea a paa, ma kapa.o ka la 23 o Ianuari, ua lawe kolohe iaaku ko makou LIO kane puakea keo-

keo, ma ke kapuai aka mamua be wa-

hi keokeo iki ma ke poo, nona ka haokuni ma ka uba hope, ma ka aoao he-m- a

(Is). 0 ka mea a maa mea paha eloaa ana a hoihoi mai ma ko makou wa-

hi noho ma Aala, c hoawi no mokou ika mea nana e lawe mai ikamakanaoiwakalua dala $20.

SEEYICK KWAI&CO.Aala, Ianuari 9, 1892. lwk. d.

BENSON SMITH CO,

Ai MEA KUAI LAAU LAPAAl

Eia ia lakou na laau lapaau o na

ano a pau a ke kuai nei lakou ia

mau !ako no ke kumukuai baa-ha- a

loa.

NA Aiia Lanoho Maikai,

Aila Niu, oia hoi ka Aila Mauoi,- tNa Waiala, ,,

Huahuakai,

Bfclaki

Kahi,

A me na lako e ae he nuii

O lakou na Aceua no ka Hale Uuua

Walinnninua o Tahiti.

16 tfd 4 tfw

HALE HANA WAI MOMONAWAI-ANIA- NI.

NA KEIKI HAWAII(SAM. L A D U & CO.)

Ka poe wale no na lakon c hana nei KA Wa1

HOOilAEMAE KOKO KAULANA ola hoi ka

SASEPARILA

A MEKA

WAI HAO.

UAWAJ MOMONAAWAPUHI, SA-

SEPARILA, LEiix wai pirn,SODAMAOLT, SIDA, KAME-PEN- A,

Sx.

Mutual 330 TELEPONA Bel!.

KAUKA YONGi KAM PUNG:

vAPANA.)

Heln 53 Alanui Maunakea,

KE KA VKA LOBA O KA AINA PUA

Ua hiki ke boola ia keia a me keia aauma'i, mai ko h kase, wabiae a sae kona keiki liilii. Oaaaaa'i ha-ao- a mna ma'i e pili an i ka auka, paa pa iai ke ola. O saaoa! koko iaotab, a mekabooalaboaaaaiaawaki poutookapaawai ameke kiao, efcoouua sosekamaakki. PdaBeaana'ika'ikokomaloOj aalukike koelaia mte oki ole.Ke boike aka aei, eia ke ok ia nei seka oIcoIh pa o kahi avbaa.

JflT J2, KIPA Mi e ka foe ima'i,

aa'a oakoa e booteeki akm.KAUKA T0X6 X&HPUirO;

ald-tt-. - i

XA LOLE HOU XO KE KAU

MT SB XAU J-V-O JWU LOA A

jV. S.HILIVIO i&VXSVl

--:

Ola loaa ana mat net no

O KA MAKAHIKI 1892.

JIB FOB LOLE HOU --V0 1101

VWV HELC 104.

:o:

ia o ka mau lotc a c

kuai cmi akn ana i keia wa i ko ka ica mamua ae.

KA PUA HOU NA LIPINE HOU A ME NA HOOWEHIWEHIHOU O NA AKO A PAU.

v

Na Lole Kinamu hou o ke ano hou loa, he 6 i-- a noNa lole "Wash Surrah," he lole ano hou, paa ka

wai hooluu. 6 i-- a noNa Lole Sateens maikai loa, ma ka hooluu eleele

paa a ma na hooluu nani e ae he 25 keneta noka i-- a hookahi.

Keokeo Chailles, laa pa-lu- a, 6 i-- a noMakalena puu, he 25 keneta no ka i-- a.

Na lako pale paku hou, i hana lau ia. 5 i-- a

E HELE MAI E NANA!

HONOLCX.1T

makouviakou

$1 00

1 00

1 00

1 00

Na Lole Keokeo puupuu a kahakaha loloa, he oi aku ka emi a me kaka maikai i ko na halekuai e ae. Ua hiki no ke

hoikeike ia aku, ke makemakeia.

Na Lihilihi o na ano a pau. Aole ka makou mau waiwai o keia ano noka papa helu elua, aka, mai ka hale, hana ponoi mai no.

Na Mamalu wahine mai ka $1.00 a pii akuNa Mamalu o na keiki he 25 keneta

Na Mikinilima ili me silika o na ano a pauNa Mikinilima ili o na wahine, me ka huka eleele

ahinablm a hauliuli ulaula, he $l.o0o kapaaKo na Lede Kakini eleele 25 keneta

no ka paa.

NA PAPALE WAHINE! NA PAPALE KEIKI!

Ua iaa i ka hanaia a hookinohiuohi ia me na linolinohau, a be nui akuka mea i koe aole i paa i ka liana ia.

Aohe o makou lua ma ka maemae o na mea kuai a pela me na kumu-kuai. Ma na mokuahi a pau, e loaa mai ana, ia makou na waiwai houma na ano paikini a pau.

. NA PAPALE 0 KA 'TAKOA" AE NEI.

Ina makemake oe i papale no ka la "PakoaM ae nei, oia ka la o ka "Mo-liaola- ,"

alaila, e hele mai oe ia nei a na makou ia e hana aku nou.

Ina makemake oe e kuaihaanaa, e hele mai oe ianci.

hou,

N. S. SACHS.Ifd-n2-- l0.

0. J. FISELS ("KELA)

AOHA HAMABAGA HE KUAI KUIO KEIA.

Kalakoa maikai loa, 21 a no . .$1 00Leponalo, 21 i- -a no X 00Lole huluhulu kakauloa, 10 i- -a no I 00Naalapia eleele, la-- a palan, houini Ia a ke :tiNa lole kilika eleele lau, hoemi ia mai kor keneta no ka i- -u a ka. 1 00Lilina mauu nao, 7 a no, 1 OuKeokeo victoria, 8 a ma ka apa hoemi ia a. t.OPaku makika, 90 iniha ka laula he 10 i- -a ma ku a.i I.li no ku apa.Kakini o na wahine. :i paano : ItPalemai kane o luna, he o no I uu

C. J. FISHEL,0 KA HALEKUAI HKLUjEIvAUT.

Kihi o na Alanui Papu me Hotele.

E PONO

OoTT-""BP'- !

E HELUHELU

Ai

""3-- '

3IAKALH

SACHS,

NAUE MAI IANEf NEII1

ina lako aulm make kumukuai

Helii 10-- 1 Alanui Papu.

EIA KA NANI LAI

E HELE NUI MALI

KA

HUI LAKO KAO HAWAII

ANO i loaa mai nei ia makou na lolununui i kupono i man umeke poi

nea ne me ke kumukuaWiIe e loaa aiia onkou.

UA WAE mai nei hoi ko makou ineakuai lako ipn-kuk- ui ma Nu Ioka i naipu-kuk- ui nani loa no ko makou ha-

lekuai nei. a o keia ka oi o ka nani amakou e kuai aku aei. Ua enit nohoi ke kumukuai a makou i kau ai nokeia a me keia ipu-kuku- i, a he meakeia e loaa ai i keia a me keia i baa-lel- e

i ka noolilo ana i ka ihoiho kukuii ipu-knk- nt nona.

MAKENA a makou ipu-ha- o, naipn ko- -" pe, naipu tioke ano panamanaano

a pau, a he oi aku ka paa mamua okapiub. I keia wa ua emi loa ke ku- -innkuai o ia mau mea i ko na wa e ae

UA PIIJA kuiueki man ko makou hale--ku- ai

uiena Wiiiwai no keia a me keiala, a no na la Ku Iaia no hoi.

HUfLAKQ HAO H'fiWftll.

i --Alanui Paptf, Honolulu,

4 '

,lj--T V

s

'AY,K'J-- 3

u- ,- -US..-- .-- tii! &i .' ..-

-

j 3 - '"' sj V-"- --, -- ,! . f".6 s '.: ?.

-