Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
แนวคดเบองตนเกยวกบ Study Guide: เมอเจาตวนอยกอเหต
(Working with Children)
นพ.ธาดา ทศนกล ศนยแพทยศาสตรศกษาชนคลนก โรงพยาบาลหาดใหญ
Overview of topic
ปญหาของเดกในครอบครว ไดสรางความเครยดมาสผปกครองจนตองมาขอความชวยเหลอจากแพทยเปนประจ า การเขามาดแลอยางใสใจของหมอครอบครวในการแกไขปญหาเดกไมเพยงแตเปนการชวยแกไขปญหาทเกดขนกบเดกอยางเดยว หากแตสามารถท าใหเราไดรบรและเขาใจรากเหงาทแทจรงของปญหาดงกลาววาลวนมเบองหลงมาจากปญหาภายในครอบครวของเดกทงสน การแกไขทจดตนเหตนเองจงเปนการแกไขทสมบรณแบบอยางแทจรง
แนวของ Study Guide เรอง Working with Children น เปนการฝกนกศกษาแพทยในการปฏบตการแกไขปญหาพฤตกรรมของเดกปฐมวยทสงผลกระทบตอผปกครอง ( Problem Solving) ตงแตฝกการซกประวต ฝกการใหค าแนะน า ฝกสภาพจตของตนใหหนกแนน นงเปน ฝกเปนผ ใหก าลงใจผ อนเปนผ ทอดทนตอปญหาทเผชญอยขางหนา เพอการเตรยมพรอมในการเปนแพทยทสมบรณ
กระตนความสนใจ
โดนเดก 8 ขวบรมตบ!!! หนมใหญแจงต ารวจจบ
เมอวานน (7 ก.พ.)นาย ก. (นามสมมต) อาย 55 ป ไดพารางสะบกสะบอมเตมไปดวยบาดแผลรอบทงตว เขาแจงความ กบเจาหนาทต ารวจ สภ.อ.แหงหนง วาไดถกกลมเดกอายประมาณ 7-8 ขวบ รมท ารายรางกายเหตเกดทบรเวณรมคคลอง ขณะทตนก าลงดมสราอยกบเพอนทบรเวณหนาบาน มเดกวยประมาณ 7-8 ขวบจ านวน 4 คนถอคนเบดมา 2 คน จากนน กนงตกปลากนทบรเวณรมคลองหนาบาน สรางความไมพอใจใหกบตน จงไดตะโกนวากลาวตกเตอน แตกลมเดกไมสนใจและยงคงนงตกปลาเหมอนเดม ตนจงยงหนงสะตกใส ท าใหกลมเดกดงกลาว หนมามอง และดาวาตนแบบหยาบคาย ดวยความโมโห ตนจงไดวงเขาไปหากลมเดกทนงอยเพอทจะตสงสอน แตกถกกลมเดกดงกลาว รมท าราย โดยใชคนเบดและกระปองใสปลารมตโดยทไมไดทนตงตวจนไดรบบาดเจบ จากนนพวกเดก ๆไดวงหลบหนไป ตอมาเจาหนาทสามารถจบกมเดกทง 4 คนได และจากการสอบถาม ด.ช.บอย (นามสมมต) อาย 8 ขวบ กลาววาขณะนงตกปลาทบรเวณรมคลองสาธารณะจๆ กมลกกระสนหนงสะตก จ านวนหลายนด ยงเขาใสพวกตน พรอมกบเหนนาย ก. ก าลงยนดาทอไล แตพวกตนไมไดท าอะไรผด นาย ก. ไดวงเขามาพรอมกบเงอมมอไลท ารายจงไดชวยกนตอส เพอปองกนตว ซงตางฝายกตางตอส นาย ก. เสยหลกลมลง พวกตนจงไดรมกระทบ กอนทจะวงหลบหนไป ในเบองตนผปกครองของกลมเดกดงกลาวกยนยอมทจายคารกษาพยาบาลใหกบผ เสยหาย จงไดวากลาวตกเตอน จากนนจงไดปลอยตวกลบบานไป
ทมาหนงสอพมพคมชดลก
มาคดกนเถอะ ตามประสบการณเดมทม
1. จากบทความ เมออานแลวรสกอยางไร
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
...................................
2. คดวาเปนปญหาไกลตวหรอไม เพราะอะไร ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. คดวามปจจยใดบาง ทท าใหเดกและเยาวชนเกดพฤตกรรมไมพงประสงค ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Expected Learning Outcomes เมอศกษา Study Guide และไดเรยนในชนเรยนแลว นกศกษาแพทยสามารถ
1. เขาใจหลกการและยอมรบวาปญหาของเดกและเยาวชนเปนสงส าคญ 2. มทกษะและแนวทางทถกตองในการดแลปญหาทพบไดบอยของเดกและเยาวชน 3. ตระหนกถงความส าคญของปญหาเดกและเยาวชน ทงกอเกดเจตคตทดตองานดานน
1. วเคราะหปญหาทไมพงประสงคของเดกและเยาวชนอยางเปนระบบ 2. กระบวนการแกไขปญหา (ซงตองอาศยความรพนฐานพฒนาการทางดานอารมณและสงคมของ
เดกในวยตาง ๆ ทเหมาะสมกบอายในเดกปกต ) แผนการเรยนร
เรมจาก ตอบค าถาม จากสถานการณตอไปน หลงจากนนจะมการทดสอบ การจดการแกไขปญหาทเรยนรจากวดทศน
เนอหาบทเรยน
มาดปญหากนกอนนะ
นางสมจตอาย 35 ป น าลกชายคนเลกอาย 5 ขวบชอเดกชายแดงซง เพงเขาเรยนชนอนบาล มาพบทานซงปฏบตหนาทเปนแพทยประจ าอยทโรงพยาบาลชมชนแหงหนง นางสมจตเลาวาลกชายไมยอมไปโรงเรยน และเปนเดกขอาย ไมยอมพดคยกบเพอนๆ จนเปนทแปลกใจของคณครประจ าชน ตนสงสยวาลกชายคงมโรคทางสมองผดปกตจงไดมาขอค าปรกษาแนะน า
มารดาของเดกท างานโรงงานทอผา มโรคประจ าตวดวยอาการจามน ามกไหล
และมผนแพ คนตามตวบอย ๆ แตงงานมครอบครวมาสบกวาป มลกสองคน คนโตเรยน
ชนมธยมตน เธอจงตองท างานหนกอยคนเดยว เพราะสามตกงาน แมแตพาลกไปรบ
การฉดวคซนตามนด กไมสามารถพาไปได ท าใหลกคนเลกนไดรบวคซนไมครบและด
เหมอนจะมน าหนกนอยดวย ครอบครวนอยรวมกนหลายคน นอกจากสามทตกงาน
และมพสาวอาย14ขวบอกคนแลวแลว บานหลงน ยงประกอบดวยคณยายของเดกอาย
6๑ป ชอนางสมใจ ซงมอาการปวยกระเสาะกระแสะดวยโรคอวน,เบาหวานและความ
ดนโลหตสง และยงตองดแลคณตาชอนายสมปอง อาย 65 ป ซงก าลงนอนปวยอยจาก
โรคมะเรงล าไสใหญระยะสดทายบางครงมารดาของเดกกไดชวยดแลคณตาบางแตสวน
ใหญตองเอาเวลาไปท างานทโรงงาน ซงไดคาแรงเปนรายวน วนไหนไมท ากจะไมไดเงน
ไหนจะตองดแลลก และตองดแลสขภาพตวเองดวย
ทานสงเกตวาสหนาของมารดาเดกซมเศรา เมอซกประวตเพมเตมพบวาสามตดเหลา และอารมณราย มกท ารายรางกายภรรยาเปนประจ าเวลาเมา
ในฐานะทเปนแพทยประจ าครอบครวน จงไดแสดงบทบาทในการใหความชวยเหลอปญหาของเดกชายแดงอยางเปนระบบ
มาชวยกนประเมนปญหาและผลกระทบ
ทมตอครอบครวอยางมกระบวนการ
ขอแนะน า
นกศกษาแพทยควรใหความส าคญกบสมาชกทกคนในครอบครวในการขอขอมลในดานตาง ๆ ไดแก
ประวตพฒนาการเดกตงแตเรมแรก (Developmental History) เพราะความผดปกตดานพฒนาการของ
เดก อาจจะเปนการเชอมโยงกบ โรคทางพนธกรรมประจ าครอบครวได นอกจากน การซกประวตอยาง
ละเอยดถงเหตการณพเศษทเกดขนในครอบครว (ซงอาจเรยกไดวาเปนความขดแยงในครอบครว) อาจ
ท าใหเราสามารถเขาถงสาเหตของพฤตกรรมเดกทผดปกตไดเชนกน
การไดขอมลเกยวกบพนฐานอารมณของเดก (Temperament) จะเปนประโยชนในการอธบาย
ผปกครองใหเขาใจเดกมากขน ชใหเหนวาผปกครองกบเดกมความแตกตางของพ นฐานทางอารมณ
เพอใหเกดการยอมรบความเปนตวตนของเดกได นอกจากนยงเปนการลดความรสกผดของพอแมทคดไป
เองวาเลยงลกไมดพอ และชวยสรางความสมพนธภาพทดระหวางเดกกบผปกครองอกดวย
TIPS
พฤตกรรมเดก เปนการสะทอนถงความขดแยงมาจากครอบครวเสมอ
จงคนใหเจอ
มาชวยกนวเคราะหปญหา (Description of The Problem)
1. เจาของปญหาทแทจรงเปนใคร (Who defines the problem?)
จงคนหาใน case น
ประเดนชวนคด
ผ ทไดรบผลกระทบโดยตรง มกจะเปนผท าหนาทเลยงเดกและใกลชด เดกมากทสด
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
2. ประเดนของปญหาทถกตอง คนหาอยางไร? (Exact description of the problem) จงคนหาใน
caseน
ประเดนชวนคด
ใหใชค าถามทชเฉพาะ ไดแก เหตการณเปนเชนไร, เกดเมอไร,ระดบความรนแรงเพยงใด, ความถ
ของเหตการณ เปนสงจ าเปนในการไดประเดนทชดเจน
…………………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..................
………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..................
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………..........................
………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..................
………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..................
………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..................
…………………………………………………………………………………………..................
…………………………………………………………………………………………..................
…………………………………………………………………………………………..................
3. ปญหาอนในครอบครวส าคญอยางไร? (Are there any other problems?) และจงคนหาใน case น
ประเดนชวนคด
หากรวาในครอบครวนมปญหาอน ๆ รวมดวย ยอมสะทอนถงความผดปกตในการเลยงดได
เราควรตองทราบดวยวาปญหาใดทครอบครวตองการแกไขเปนอนดบตน ๆ
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
4. ทผานมา วธการใดทครอบครวพยายามใชในการเขาไปจดการกบปญหาเดก (What solutions
has the family tried to relieve the problem?) มความส าคญอยางไร จงคนหาใน caseน
ประเดนชวนคด
ท าใหเขาใจถงความหนกแนน. การใชความยดหยน, ความรวมมอกนแกปญหาพฤตกรรมเดกของ
ผปกครองนน วามประสทธภาพเพยงพอหรอไม หรอในทางกลบกน อาจกลายเปนเกดผลลพธทไมพง
ประสงคกเปนได ไดแก ยงดดายงท าใหเดกตอตานมากขนเปนตน
การชวยผปกครองรบมอกบปญหา (Management)
กอนจะถงขนตอนน นกเรยนแพทยจะตองมความรพนฐานดานพฤตกรรมของเดกเชงสงคม
จตวทยาเสยกอน โดยเตมตวเลขอายทเหมาะสมกบพฤตกรรมทยอมรบไดของเดกตามวยลงในชองวาง
ดงน
Behavior Timetable
Behavior Approximate Age of Onset Crying Feeding Recurrent vomiting (Rumination) Head rolling, banging, body rocking Temper tantrum Breath holding Toilet learning Co-sleeping Resistance to bed time Fears (Animal, stranger, darkness) Sibling rivalry Night terrors Sleep walking Thumb sucking Can’t control Soiling Recurrent abdominal pain Bed wetting Fighting Stealing Shyness, no friend School avoidance Lying Somatization School problem (restlessness, learning) Asthma Food fads Brittle diabetes Moodiness Drugs Depression Anorexia Nail biting Truancy
0-6 months 6 months 6 months 9 months-15 months 18 months-36 months 2 years 2½ years 3 years 3 Years 3-5 years 2½ years 3-6 years 3 years 3 years 2½ years 3½ years 5 years 6 years 5 years 5 years 5 years 5-6 years 5 years 7 years 8years 8-9 years 10-12 years 12 years 14 years 13-14 years 13-14 years 7years
เมอมความรพรอมแลว กมาถงกระบวนการใหค าแนะน าแกผปกครองในการแกไขปญหา
ซงตามรปแบบทสมบรณครบถวนนนจะตองประกอบไปดวย
Education
Anticipatory guidance
Reassurance
Specific suggestions
Facilitation
Referral (to a social worker, psychologist, family therapist, psychiatrist)
แตในระดบนกศกษาแพทย เพยงแคฝกขนตนเทานน นนคอฝกเฉพาะ Education and
Anticipatory guidance เปนการปพนฐานไวกอน
TIPS
ในขณะทก าลงให Education อยนนนกศกษาควรตองใหความมนใจ (reassure) แกผปกครองพรอม
กนไปวา ปญหาดงกลาวสามารถลลวงไปไดดวยความสามารถของครอบครวลวน ๆ อยางแนนอน
ลองลงมอท ากนด
1. ใหความร และแนะน าลวงหนา (Education and Anticipatory Guidance)
1.1 Anticipatory Guidance หมายถงอะไร
1.2 เปาหมายของ Education นนคอ normalization
จงอธบายความหมายของค าวา normalization
1.3 ในกรณ case น จะให Education and Anticipatory Guidanceแกผปกครองไดอยางไร
มอบหมายภาระงาน
โดยใหไปศกษาวดทศนทก าหนดไวลวงหนา การเรยนรในชนเรยน
เรยนแบบกลมยอย (Small group learning) 2 สปดาห ภายหลงจากไดรบ study guide นกศกษาจะเรยนแบบ small group learning ในชน
เรยน รบผดชอบการแกไขปญหาเดกเลกกจกรรมทเราจะตองน าเสนอในหองเรยน คอ
เฉลย Learning issues ทงหมด
นกศกษา สงแบบฝกเปนรายบคคล
ใหนกศกษาแบงเปน 2 กลม ดงน
- กลมท 1 น าเสนอขอมลการแกไขปญหาจากวดทศนในรปแบบ Power Point
- กลมท 2 น าเสนอขอมลการแกไขปญหาจากวดทศนในรปแบบ การแสดงบทบาท (Role
play)
สงเกตโดยตรง (direct observation) โดยอาจารยจะสงเกตนกศกษาในระหวางการน าเสนอ
ขอมลเปนรายบคคลตามหวขอของกลมทไดรบมอบหมาย
สงเกตโดยตรง (direct observation) จากการแสดง Role play และจาก
การมสวนรวมในการ discussion ในชนเรยน
การสอบ MCQ หรอ OSCE เมอเสรจสนการเรยนการสอนทกลมงานเวช
กรรมสงคม
แหลงศกษาคนควาความรขณะเรยนร
1 T. Yves., Behavior Problems in Children. In C., Janet (Ed): Working With The Family In
Primary Care :A Systems Approach To Health and Illness.(375-395).Praeger Publishers. USA. 1984.
2 วรงรอง อรญนารถ. ปญหาพฤตกรรมทพบบอยในวยเดกแรกเกดถง 3 ป Common Behavioral Promblems in Young Children.ใน ทพวรรณหรรษคณาชย และคณะ(บรรณาธการ). ต าราพฒนาการและพฤตกรรมเดก เลม3 หนา 215-226.พมพครงท1. บรษท บยอนด เอนเทอรไพรซ จ ากด. พ.ศ. 2556.
3 ชาครยา ธรเนตร. ปญหาพฤตกรรมทพบบอยในเดกวยกอนเรยน Commom Behavioral Problems in Preschool age. ใน ทพวรรณหรรษคณาชย และคณะ(บรรณาธการ). ต าราพฒนาการและ
พฤตกรรมเดก เลม3 หนา 227-232.พมพครงท1. บรษท บยอนด เอนเทอรไพรซ จ ากด. พ.ศ. 2556.
การประเมน (Assessment details)
4 อรวรรณ เลาหเรณ. การฝกระเบยบวนยและการอบรมเลยงดบตรเชงบวก (discipline and Positive Parenting). ใน ทพวรรณหรรษคณาชย และคณะ(บรรณาธการ). ต าราพฒนาการและพฤตกรรม
เดก เลม3 หนา 313-326. พมพครงท1. บรษท บยอนด เอนเทอรไพรซ จ ากด. พ.ศ. 2556. พมพครงท1. บรษท บยอนด เอนเทอรไพรซ จ ากด. พ.ศ. 2556.
เอกสารอานประกอบ และ/หรอ เอกสารอานเพมเตม (Further readings):
นชรา เรองดารกานนท และคณะ, (บรรณาธการ).ต าราพฒนาการและพฤตกรรมเดก. พมพครงท1. บรษท โฮลสตก พบลชชง จ ากด. กทม.พ.ศ. 2557.
สายพณ หตถรตน. การดแลสขภาพครอบครวเดกและวยรน. ใน สายพณ หตถรตนและคณะ, (บรรณาธการ). คมอการดแลสขภาพและครอบครว.หนา 265-297. พมพครงท1. ส านกพมพหมอชาวบาน. กทม. พ.ศ. 2553.
อมาพร ตรงคสมบต. (บรรณาธการ). สรางวนยใหลกคณ. พมพครงท1. บรษท ศนยวจยและพฒนาครอบครวจ ากด. กทม. พ.ศ. 2542.
วนเพญ บญประกอบ. พฒนาการดานสงคมและอารมณ. ใน สาหร จตตนนท และคณะ. (บรรณาธการ). แนะแนว การอบรมเลยงดเดก จากแรกเกดถง 5 ป. หนา 213-239. พมพครงท1. ส านกพมพ กรงเทพเวชสาร. กทม. พ.ศ. 2548.
.