WPŁYW USŁUG PUBLICZNYCHNA ROZWÓJ LOKALNY

warsztaty problemowePłock, 11-12 grudnia 2013 r.DZIEŃ PIERWSZY

dr Paulina Legutko-Kobusdr Ewa Jastrzębska

JST to organizacje specyficzne, non-profit, ukierunkowane

na misję, którą jest zapewnienie mieszkańcom życia

godziwego (tj. wysokiej jakości)

Na jakość życia społeczności lokalnej/regionalnej

bezpośrednio przekłada się dostępność (przestrzenna,

ekonomiczna i społeczna) oraz jakość świadczonych usług

publicznych

MISJA JST

Usługi publiczne można zdefiniować jako takie: w stosunku do których niemożliwe jest wykluczenie kogokolwiek z

korzystania z nich (niemożność wykluczenia z konsumpcji)

które, niezależnie od liczby korzystających, posiadają określoną

wartość, nienaruszalną przez kolejnych użytkowników (brak

rywalizacji w konsumpcji)

Usługi publiczne są więc dostępne dla wszystkich,

niezależnie od np. uzyskiwanego dochodu czy poziomu

wykształcenia

Mają służyć osiąganiu celów wyższych, najważniejszych z

punktu widzenia potrzeb całej wspólnoty obywateli i

odzwierciedlonych w podzielanych wartościach (tj.

interesowi publicznemu)

DEFINIOWANIE USŁUG PUBLICZNYCH

KLASYFIKACJA USŁUG PUBLICZNYCH

POWIĄZANIE Z GOSPODARKĄ•usługi gospodarcze•usługi pozagospodarcze

PRZEZNACZENIE DANEJ USŁUGI

•usługi produkcyjne (np. roboty instalacyjne, montażowe, dystrybucja energii elektrycznej)•usługi konsumpcyjne (np. usługi transportowe, komunalne, mieszkaniowe, ochrona zdrowia, opieka społeczna)

•usługi ogólnospołeczne

RODZAJ WYNIKU PRACY

• usługi renowacyjne (mające na celu zachowanie lub przywracanie wartości użytkowej dóbr)•dystrybucyjne (odnawianie lub zwiększenie droga wymiany wartości zasobów rzeczowych)•rekreacyjne (polegające na działaniu na właściwości fizjologiczne człowieka, np. lecznicze, turystyczne)

•oświatowo-kulturalne (przekazywanie wiedzy i doznań artystycznych)•organizacyjne (podejmowanie i przekazywanie decyzji osobom lub grupom osób)

ODPŁATNOŚĆ•usługi rynkowe (będące przedmiotem kupna-sprzedaży, posiadające określoną cenę)•usługi pozarynkowe (przekazywane na zasadach nieodpłatnych lub częściowej odpłatności np. oświata, kultura, opieka zdrowotna)

FORMA PRAWNA

•usługi świadczone przez przedsiębiorstwa prywatne•usługi oferowane przez przedsiębiorstwa publiczne (np. telewizja publiczna)•usługi oferowane przez instytucje publiczne i samorządowe oraz organizacje i stowarzyszenia

WAŃKOWICZ, KOŻUCH

•usługi administracyjne (obejmują zadania realizowane przez administrację publiczną, związane z dokonywaniem czynności administracyjnych)

•usługi publiczne o charakterze społecznym (ochrona zdrowia, oświata i wychowanie, kultura, kultura fizyczna i rekreacja, pomoc i opieka społeczna, mieszkalnictwo, bezpieczeństwo publiczne)

•usługi publiczne o charakterze technicznym (transport – usługi i infrastruktura, zaopatrzenie w wodę i kanalizacja, gospodarka odpadami oraz utrzymania czystości i porządku, cmentarnictwo, zaopatrzenie w energię, zieleń publiczna)

Usługi edukacyjne

żłobki

placówki przedszkolne

szkoły podstawowe

gimnazja

szkoły ponadgimnazjalne

zajęcia pozaszkolne i wyrównawcze

ośrodki dokształcania

poradnie psychologiczno-

pedagogiczne

Usługi kulturalne

biblioteki

koła zainteresowań, pracownie i zespoły

artystyczne

kursy

imprezy kulturalne

wystawy stałe i czasowe

kino i teatr

opieka nad zabytkami

Usługi zdrowotne

podstawowa opieka zdrowotna

pediatryczna opieka zdrowotna

stomatologiczna opieka zdrowotna

specjalistyczna opieka zdrowotna

diagnostyka laboratoryjna i

obrazowa

programy profilaktyczne

Usługi komunalne

zaopatrzenie w wodę

sieć kanalizacyjna

mieszkalnictwo komunalne

gospodarka odpadami

Usługi komunikacyjne

komunikacja miejska

transport autobusowy i busowy

kolej

ANALIZOWANE W PROJEKCIEUSŁUGI PUBLICZNE

USŁUGI PUBLICZNE A PARTYCYPACJA

Zgodnie z nowym podejściem, w świadczeniu usług

publicznych coraz większe znaczenie zyskuje dialog ze

społecznością lokalną, który pozwala na: zidentyfikowanie potrzeb społeczności lokalnej (interesu publicznego)

sposobu dostarczania usług publicznych na oczekiwanym poziomie

Konsultacje społeczne są podstawą nowoczesnego

zarządzania zintegrowanego i kreowania celów rozwojowych

Usługi publiczne mogą być czynnikiem, ale i barierą

procesów rozwojowych

W warunkach ograniczonych środków na realizację polityki

rozwoju dialog pozwala zwiększyć skuteczność

prowadzonych działań na rzecz podnoszenia jakości i

dostępności usług publicznych

Poprawę jakości i dostępności można osiągnąć dodatkowo

poprzez: coraz szerszy zakres e-usług

marketyzację usług publicznych (wykorzystanie potencjału

niepublicznych podmiotów w zakresie świadczenia tych usług)

nowe podejście do efektywności usług (analiza kosztów jednostkowych

usług)

POPRAWA DOSTĘPNOŚCI I JAKOŚCIUSŁUG PUBLICZNYCH

W podgrupach, z wykorzystaniem metody drzewa

problemów, będziemy wspólnie analizować grupy usług

publicznych, które rozpatrywane są w projekcie (tj.

edukacyjne, kultury, zdrowia, komunikacyjne, komunalne)

Następnie dokonamy hierarchizacji problemów (w

poszczególnych kategoriach usług) i porównania z

wyzwaniami jakie wynikają z Diagnozy

Problem = negatywny stan rzeczy, niekorzystne

warunki, które istnieją obecnie

JAK BĘDZIE PRZEBIEGAŁ WARSZTAT

DRZEWO PROBLEMÓW

źródło rysunku: Planowanie strategiczne. Poradnik dla administracji, W. Dziemianowicz i inni, s. 125 publikacja dostępna w wersji elektronicznej na stronie http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_rozwoju/projekt_zarzadzanie_strategiczne_rozwojem/przydatne_dokumenty/strony/default.aspx

JAK ZBUDOWAĆ DRZEWO PROBLEMÓW

SPOSÓB PRACY W GRUPACH:

1) Listujemy problemy (każda z osób wskazuje po kilka problemów)

2) Określamy zasięg, czyli które z problemów mają zasięg lokalny, a które są charakterystyczne dla całego powiatu

3) Układamy problemy w ciągi przyczynowo-skutkowe

4) Zastanawiamy się jaki jest problem kluczowy (nie musi to być któryś z problemów wskazanych podczas pracy w grupie)

5) Budujemy pierwszą wersję drzewa problemów

Problem = negatywny stan rzeczy, niekorzystne warunki,

które istnieją obecnie

Problem kluczowy = problem, który generuje najwięcej

innych problemów i którego skutki są najdotkliwiej

odczuwalne dla większości zainteresowanych podmiotów

DRZEWO PROBLEMÓW DLA USŁUG EDUKACYJNYCH

Skutki problemu kluczowego

Problem kluczowy

Przyczyny problemu kluczowego

USŁUGI EDUKACYJNE – WYZWANIA I PROBLEMY

CZYNNIKI MIĘKKIE CZYNNIKI TWARDE

niekorzystne trendy demograficzne (coraz mniej dzieci = wiele szkół wiejskich traci sens)

brak sprawnie działającego systemu dowozu dzieci do szkół

rozproszenie dzieci szkolnych na poziomie gminy przewaga komparatywna szkół

ponadgimnazjalnych w Płocku (prestiż, częściowo wyższa jakość kształcenia)

rutyna, stagnacja i opór kadry nauczycielskiej sztywne regulacje Karty Nauczyciela mała oferta kształcenia ustawicznego brak oferty edukacyjnej dedykowanej osobom

niepełnosprawnym (dostępność i dostosowanie do potrzeb), zwłaszcza dorosłym oraz starszym

niska dostępność placówek opieki nad dziećmi do lat 3 (żłobków i przedszkoli) – brak lub brak miejsc

brak sieci szkolnictwa ponadgimnazjalnego świadczącej wysokiej jakości usługi

deficyt w zakresie szkolnictwa zawodowego

USŁUGI KULTURY – WYZWANIA I PROBLEMY

CZYNNIKI MIĘKKIE CZYNNIKI TWARDE

oferta gmin powiatu w zakresie usług kultury jest bardziej konkurencyjna niż komplementarna

niski poziom uczestnictwa w usługach kultury malejący wraz z wiekiem i poziomem wykształcenia odsetek

osób korzystających z usług kultury brak oferty kursów na terenie powiatu duży odsetek mieszkańców korzystający z usług

kulturalnych w mieście Płock, zwłaszcza wyższego rzędu (przewaga komparatywna – nobilitacja i wygoda)

brak zaangażowania władz i mieszkańców w rozwijaniu usług kultury i opieki nad zabytkami

średnio niższa niż w województwie i kraju liczba osób korzystających z usług kultury

ograniczony dostęp do usług kultury grup zagrożonych marginalizacją (zwłaszcza osób powyżej 65 roku życia i z niskim wykształceniem)

słaby system informacji o usługach kultury w powiecie

dysproporcje pomiędzy ilością książek i komputerów z dostępem do internetu oraz aktualizacją zasobów w bibliotekach w obrębie poszczególnych gmin oraz pomiędzy nimi

luki w sieci infrastruktury domów i ośrodków kultury, klubów i świetlic

brak infrastruktury wystawienniczej

ograniczone środki finansowe gmin i powiatu na kulturę (zwłaszcza ochronę zabytków)

USŁUGI ZDROWOTNE – WYZWANIA I PROBLEMY

ogólnie dobra ocena jakości usług przez mieszkańców – pozytywny efekt, czy niezbyt wygórowane oczekiwania?

niewielki odsetek przychodni to podmioty samorządowe – jaki więc realnie jest wpływ na jakość świadczonych usług?

potrzeba wzmacniania i konsolidacji ośrodków zdrowia, co wpłynie na koncentrację usług,

zmiany organizacyjne, w tym zmiany godzin funkcjonowania placówek zwiększenie dostępności specjalistów i opieki pediatrycznej określenie jakie usługi zdrowotne będą dla mieszkańców powiatu świadczone głównie w

mieście Płock i jaki może być zakres współpracy samorządów w tym zakresie rola samorządów lokalnych – koordynacja? informacja? poszukiwanie rozwiązań tam,

gdzie pojawiają się luki w usługach zdrowotnych? rola samorządów w promocji zdrowia – spójny program w skali powiatu rola samorządów w przezwyciężaniu barier w dotarciu do usług zdrowotnych grup

zagrożonych marginalizacją, w tym głównie niepełnosprawnych

USŁUGI KOMUNIKACYJNE – WYZWANIA I PROBLEMY

CZYNNIKI MIĘKKIE CZYNNIKI TWARDE

niedostosowany do natężenia ruchu rozkład jazdy

niepunktualność środków transportu

badania potrzeb klientów

optymalizacja cen i rodzajów biletów

poprawa bezpieczeństwa jazdy

nieprofesjonalne zachowanie kierowców komunikacji publicznej

zły stan dróg niedostosowanie infrastruktury

towarzyszącej komunikacji za mało połączeń komunikacyjnych modernizacja lub zakup nowych środków

transportu na bardziej ekonomiczny i ekologiczny

brak ułatwień dla grup zagrożonych marginalizacją (osoby starsze, niepełnosprawne, rodziny wielodzietne)

brak ścieżek rowerowych zagospodarowanie brzegu Wisły w

celach transportowych

USŁUGI KOMUNALNE – WYZWANIA I PROBLEMY

CZYNNIKI MIĘKKIE CZYNNIKI TWARDE

dezinformacja w czasie zmiany systemu gospodarowania odpadami

niedostateczny poziom konsultacji społecznych w zakresie zagospodarowania przestrzenią publiczną (zarówno pod względem przeznaczenia, jak i urządzania)

zróżnicowane i rozbieżne oceny tych samych kwestii dotyczących usług komunalnych przez mieszkańców i lokalnych liderów

zróżnicowana sieć wodociągowa i kanalizacyjna oraz dysproporcje pomiędzy odsetkiem osób korzystających z wodociągów i kanalizacji

ograniczone środki finansowe gmin i powiatu na rozbudowę technicznego zaplecza usług komunalnych

niedostosowanie przestrzeni publicznej do potrzeb mieszkańców

niewielka ilość mieszkań komunalnych (w tym socjalnych)

NA DZISIAJ TO WSZYSTKO…

Dziękujemy za pracę w grupach

Zapraszamy na jutrzejsze zajęcia warsztatowe