Wydarzenia Wiedza eduk acja lipiec 2016 PIONEER · Wydarzenia Wiedza eduk acja lipiec 2016 PIONEER czas wielkich rozstrzygnięć – komentarz rynkowy Piotra Szuleca Wielki sport,

W y d a r z e n i a W i e d z a e d u k a c j a lipiec 2016

PIONEER czas wielkich rozstrzygnięć – komentarz rynkowy Piotra Szuleca

Wielki sport, wielkie

pieniądzeCzy igrzyska w rio

będą sukCesem finansowym?

emerytury: przyspieszona

lekcja demografiifelieton prof. witolda

orłowskiego

„Bałtyckie tygrysy” odzyskują wigor

fenomen gospodarek krajów nadbałtyCkiCh

Magazyn piOneer pekaO TFi 1

s p i s t r e ś c i

Chińskie powiedzenie „obyś żył w ciekawych czasach” znów jest wyjątkowo aktualne. pomimo wakacji atmosfera na rynkach finansowych daleka jest od „plażowej”. jeste-śmy w trakcie wielkich rozstrzygnięć, związanych m.in. z przebiegiem oraz konsekwencjami brexitu oraz nieodle-głymi wyborami w stanach zjednoczonych. wpływ tych i innych wydarzeń na polską oraz globalną gospodarkę, decyzje banków centralnych oraz nastroje wśród inwesto-rów ocenia piotr szulec w komentarzu rynkowym (str. 4).

w kontekście tak dynamicznej sytuacji warto pamię-tać o uniwersalnej odpowiedzi na zmienność i niepew-ność: jest nią systematyczne inwestowanie, pozwalające uniezależnić wynik inwestycji od wahań koniunktury. w tym numerze magazynu podsuwamy wiele praktycz-nych pomysłów na to, jak w domowym budżecie zna-leźć dodatkowe wolne środki (str. 14). wśród celów in-westycji na pierwszy plan powinna się wysunąć troska o przyszłość najbliższych, dlatego zachęcamy do lektury tekstu na temat tego, jak zapewnić dzieciom lepsze per-spektywy na przyszłość, dobrze wykorzystując środki z programu „rodzina 500 plus” (str. 17). równie ważne, zwłaszcza w kontekście negatywnych trendów demo-graficznych (pisze o tym w swoim felietonie na str. 26 prof. witold orłowski), jest zabezpieczenie emerytalne. z myślą o osobach świadomych konieczności zadbania o swoją przyszłość rozszerzyliśmy ofertę programu ikze, dając możliwość samodzielnego zbudowania portfela in-dywidualnego (str. 20). przypomnijmy, oszczędzanie w ra-mach ikze wiąże się z ulgą podatkową.

polecamy także artykuł na temat znaczenia sportu dla gospodarki (str. 10) oraz sylwetkę fenomenalnej haliny konopackiej, która nie tylko wywalczyła – jako pierwsza polka – olimpijskie złoto, ale także w czasie wojny wzięła udział w brawurowej akcji wywozu złota z okupowanej polski (str. 24).

Życzymy państwu udanych wakacji!zespół pioneer pekao tfi s.a.

Szanowni państwo

Wydarzenia

2 W skrócie

4 Czas wielkich rozstrzygnięć – komentarz rynkowy piotra Szuleca

7 „Bałtyckie tygrysy” odzyskują wigor – na czym polega fenomen gospodarek krajów nadbałtyckich?

Wiedza

10 Wielki sport, wielkie pieniądze – kto i ile zarabia na dużych imprezach sportowych?

14 Oszczędzanie mimochodem – wystarczą niewielkie zmiany nawyków, by wygospodarować dodatkowe pieniądze

Edukacja

17 Najlepsza inwestycja w przyszłość dziecka – nowe portfele w programie Moja perspektywa

20 Skomponuj swój własny Portfel IKZE – nowe rozwiązanie dla osób, które chcą same decydować o funduszach wchodzących w skład portfela iKZe

22 Klient pyta, COK odpowiada

24 Złota Polka – sylwetka Haliny konopackiej

26 Emerytury: przyspieszona lekcja demografii – prof. Witold Orłowski wyjaśnia, dlaczego systemy emerytalne straciły wydolność i co możemy z tym zrobić

„pioneer. Wydarzenia, Wiedza, edukacja”; Właściciel: pioneer pekao towarzystwo Funduszy inwestycyjnych s.A., ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa;

Wydawca: , ul. Nowogrodzka 42, 00-695 Warszawa, [email protected], www.cppolska.com.pl

centrum Obsługi Klienta: 801 641 641lub (+48) 22 640 40 40

www.magazyn.pioneer.com.pl

Foto

na

okła

dce:

Get

ty im

ages


W y d a r z e n i a

Opracowanie: Zespół pioneer pekao tFi s.A.

W skrócie

3Top Marka 2016 dla pioneer pekao tFi

2 już 67% unijnych gospodarstw domowych ma dostęp do inter-netu – wynika z opublikowa-nego w maju raportu komisji europejskiej. najbardziej „usie-ciowionymi” społeczeństwami są holendrzy (96% domów jest wpiętych w globalną sieć) oraz duńczycy (94%). polska znala-zła się w gronie trzech krajów, w których od 2014 roku nastąpił najszybszy przyrost podłączeń do internetu. w efekcie przekro-czyliśmy już – z wynikiem 68% – unijną średnią.

europa w sieci

1 po raz pierwszy od 23 lat grupa po-laków deklarujących życie na do-brym lub bardzo dobrym poziomie jest większa niż grono osób określa-jących swój standard życia jako niż-szy niż przeciętny – wynika z pro-wadzonych od 1993 roku badań Cbos. ten wynik to zasługa zarów-no najwyższego w historii odsetka osób, które pozytywnie oceniają swoją sytuację materialną, jak

i najmniejszego od 20 lat poczucia zagrożenia biedą. z kolei jak wynika z danych międzynarodowego fun-duszu walutowego pod względem poziomu życia (mierzonego przede wszystkim dochodem) po raz pierw-szy przegoniliśmy kraj zachodni – grecję. zdaniem analityków mfw już w 2018 roku będziemy za-rabiać więcej (przeciętnie o 588 dol.) niż obywatele portugalii.

Bezpieczni finansowo

pioneer pekao tfi s.a., jako cztero-krotny zwycięzca plebiscytu „laur klienta 2016” w kategorii towarzystwa funduszy inwestycyjnych, został uho-norowany tytułem top marka 2016. dziękujemy klientom naszego tfi za okazywane zaufanie, które od lat znaj-duje odzwierciedlenie w wynikach tego ogólnopolskiego konkursu.


W y d a r z e n i aFo

to: S

hutte

rsto

ck.c

om

4 godzina pracy każdego z nas dodaje do pkb polski ok. 30 dol. to znacznie mniej niż unijna średnia, która wynosi ok. 50 dol. – wynika z ana-lizy oeCd. najwyższą pro-duktywnością w unii cha-rakteryzują się gospodarki luksemburga (ponad 90 dol.) i norwegii (ok. 85 dol.). zda-niem ekspertów największym katalizatorem wzrostu produk-tywności są innowacje, inwesty-cje i dobra edukacja.

po pierwsze produktywność

7 106 516tylE osób rozliczyło Pit PrzEz intErnEt. Dla PoróWnania, W 2009 roku na tEn krok zDEcyDoWało się zalEDWiE 320 tys. PolakóW.Źródło: Ministerstwo Finansów

6 przeciętne wynagrodzenie miesięcz-ne w sektorze przedsiębiorstw wy-niosło w kwietniu 2016 roku, według danych gus, 4312,64 zł. to o ponad 190 zł więcej niż rok wcześniej i o 1745 zł więcej niż przed dekadą. na presję płacową niewątpliwie ma wpływ najniższe od 25 lat bez-robocie. jak wynika z danych mi-nisterstwa rodziny, pracy i polityki społecznej, w kwietniu spadło ono do poziomu 9,6%. dla porównania, rok wcześniej rejestrowane bezrobocie wynosiło 11,1%. poprawę widać także

płace w górę, bezrobocie w dół

w liczbie ofert spływających do urzę-dów pracy – w kwietniu pracodawcy zgłosili 139 tys. ofert pracy, o 25% więcej niż rok wcześniej.

5 nastroje wśród mikro i małych firm są najlepsze od lat – tak wynika z szó-stej już edycji „raportu o sytuacji mikro i małych firm w polsce” pu-blikowanego rokrocznie przez bank pekao s.a. na rekordowy poziom ogólnego wskaźnika koniunktury (98 pkt, wzrost o blisko 9 pkt w po-równaniu z 2012 rokiem) składają się opinie na temat ośmiu obszarów wpływających na sytuację firmy (m.in. zatrudnienie, inwestycje, eks-port, innowacje, finansowanie ze-wnętrzne, otoczenie biznesowe oraz

Optymizm wśród małych firm

bariery rozwojowe). w 2015 roku odnotowano wzrost ocen w każdym z tych obszarów. największy wzrost (+3 pkt) miał miejsce w zakresie przychodów i wyniku finansowego firmy oraz oceny sytuacji branży. najwyżej (101 pkt) badane firmy oceniały obszar zatrudnienia i do-stępności finansowania. Coraz moc-niejszą stroną mikro i małych firm staje się, jak wynika z raportu, eks-port. w ostatnim roku działalność eksportową deklarowało 16% firm (15% mikro oraz 37% małych firm).


W y d a r z e n i a

Mminione miesiące z całą pewnością były okresem zwiększonej zmienności na ryn-kach finansowych. marzec i kwiecień przyniosły zdecydowaną poprawę na wielu rynkach akcji na świecie, tak oczekiwaną po styczniu, który okazał się jednym z najgor-szych od lat otwarciem roku. w ostatnich tygodniach inwestorzy, inaczej niż w stycz-niu, uwzględniali w swoich kalkulacjach lepsze od oczekiwanych dane z amerykań-skiej gospodarki oraz spodziewaną poprawę chińskiej gospodarki.

nie bez znaczenia dla poprawy sytuacji była coraz częściej powtarzana informa-cja o możliwym ograniczeniu podaży ropy naftowej, mającym być następstwem porozumienia pomiędzy producentami tego surowca. ta pogłoska, w połączeniu z systematycznie osłabiającym się dola-rem amerykańskim, stworzyła doskonałe warunki do mocnego wywindowania cen ropy naftowej, co z kolei wpłynęło bar-dzo pozytywnie na poprawę sentymentu inwestorów. rosnąca cena ropy naftowej i wielu innych surowców przełożyła się na większy niż dotychczas napływ kapi-tału na rynki wschodzące, co wpłynęło na zdecydowaną poprawę notowań tam-tejszych indeksów akcji. w rezultacie ostatnie tygodnie, czy nawet miesiące, zamknęliśmy wieloprocentowymi wzro-stami oraz wyraźną zmianą nastawienia inwestorów, którzy uwierzyli w dalszą po-prawę sytuacji.

jednak czerwiec, w którym inwestorzy cze-kali na informacje z posiedzenia fed i na wyniki brytyjskiego referendum, zauwa-żalnie zmienił obraz rynków. zwłaszcza że decyzja o wyjściu wielkiej brytanii z unii europejskiej zaskoczyła inwestorów. histo-ria rynków finansowych już wielokrotnie potwierdziła, że inwestorzy nie lubią nie-spodzianek, a już tym bardziej zaskoczeń o wydźwięku negatywnym.

stany ZjednoczoneDane dotyczące dynamiki PKB amerykańskiej go-spodarki w I kwartale tego roku okazały się lepsze od oczekiwań, ale pozostałe wskaźniki sugerują relatywnie słabszy wzrost gospodarczy w kolej-nych miesiącach.przyczyną mocnego odreagowania wie-lu rynków na świecie pozostaje, wcześniej wspomniana, słabość dolara, będąca na-turalną konsekwencją odsunięcia w czasie oczekiwań co do terminu kolejnych pod-wyżek stóp procentowych w usa. przypo-mnijmy, że na marcowym posiedzeniu fed podjął decyzję o utrzymaniu na tym samym poziomie głównej stopy procentowej. jed-nocześnie znacząco zmodyfikował swoją prognozę dotyczącą podwyżek stóp procen-towych w tym roku. sugerowała ona dwie, a nie cztery podwyżki, na które wskazywała poprzednia, grudniowa prognoza. ruch ten motywowany był obawami związanymi z wpływem obecnej sytuacji w światowej gospodarce na gospodarkę amerykańską. w czerwcu fed również nie zdecydował się na podwyżkę stóp procentowych i – z du-żym prawdopodobieństwem – nie wykona

Na decyzje inwestorów dominujący wpływ ma ocena czynników ry-zyka, w tym tych kluczowych, związanych z wynikiem referendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, polityką monetarną Fed, wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczo-nych oraz utrzymującą się na świecie deflacją.

autor: piotr Szulec, dyrektor ds. komunikacji inwestycyjnej pioneer pekao investment Management s.A.

czas wielkich rozstrzygnięć

Decyzja o wyjściu Wielkiej brytanii z unii Europejskiej zaskoczyła inwestorów. Historia rynków finansowych już wielokrotnie potwierdziła, że inwestorzy nie lubią niespodzianek, a już tym bardziej zaskoczeń o wydźwięku negatywnym.

5Magazyn piOneer pekaO TFi 5

W y d a r z e n i a

przyniosły wyraźne uspokojenie sytuacji, ale nie zmienia to faktu, że konsekwencje polityczne i gospodarcze decyzji brytyjczy-ków o wyjściu z unii będą znaczące. skalę oddziaływania tej decyzji trudno jednak na razie przewidzieć. oceny analityków co do wpływu takiego zdarzenia na zachowanie się euro, ale też europejskich rynków akcji i obligacji, są często diametralnie różne, co tylko potęguje zamieszanie z prawidłową oceną sytuacji.

rynki wschodząceDobre dane z chińskiej gospodarki powinny w nie-długim czasie przełożyć się na poprawę sytuacji na tamtejszym rynku akcji.budzący się od dłuższego czasu pozytyw-ny sentyment do rynków wschodzących – szczególnie Chin – cały czas wystawiany jest na próbę, głównie za sprawą publika-cji szeregu danych z chińskiej gospodarki. próba ta wypadła jednak ostatnio pozytyw-nie. publikowane dane okazały się w swoim wydźwięku tak dobre, że

takiego ruchu w lipcu (biorąc pod uwagę to, co się dzieje w europie). w efekcie przesunę-ły się – z czerwca na wrzesień, a nawet gru-dzień – oczekiwania co do terminu najbliż-szej podwyżki. pojawiają się też komentarze sugerujące, że fed nie zdecyduje się w tym roku na żaden ruch stóp procentowych. takie działanie nie było i nie jest przypad-kowe. dane dotyczące tempa wzrostu ame-rykańskiej gospodarki w i kwartale 2016 roku (1,1% k/k) wskazują na relatywnie słabszy wzrost gospodarczy i ewentualne problemy z przyspieszeniem tempa wzrostu w kolejnych miesiącach czy nawet kwarta-łach. kolejne podwyżki stóp procentowych w usa w 2016 roku z pewnością nie popra-wiłyby tej sytuacji.

europaRealizowany przez Europejski Bank Centralny pro-gram luzowania ilościowego ma na celu wprowa-dzenie europejskiej gospodarki na ścieżkę zrów-noważonego rozwoju.słabego dolara nie wzmocniły nawet dzia-łania europejskiego banku Centralnego, który w marcu zdecydował się obniżyć pod-stawowe stopy procentowe. ebC zwiększył również (z 60 do 80 mld euro miesięcznie) wartość aktywów skupowanych w ramach programu luzowania ilościowego, a do in-strumentów objętych programem włączył również obligacje korporacyjne. dodatko-wo przedstawiciele ebC zakomunikowali, że skup aktywów w ramach obecnie realizo-wanego programu będzie trwał co najmniej do marca 2017 roku – i tak długo, jak będzie to konieczne. luzowanie ilościowe, reali-zowane przez ebC, ma służyć doprowa-dzeniu wskaźnika inflacji w okolice 2%, co sprzyjałoby wejściu europejskiej gospodarki na ścieżkę zrównoważonego rozwoju (dla przypomnienia – w lutym deflacja osiągnęła poziom -0,2%, co mogło być dla ebC argu-mentem przeważającym na rzecz dokona-nia zmian w programie skupu aktywów).

ebC swoimi działaniami walczy o ożywie-nie europejskiej gospodarki, zarówno bez-pośrednio, jak i pośrednio. warto bowiem pamiętać, że słaby dolar amerykański ma drugą stronę medalu. jest nią relatywna siła waluty europejskiej czy japońskiej. osłabie-nie euro wobec dolara mogłoby wpłynąć na zwiększenie wśród inwestorów oczekiwań co do tempa wzrostu europejskiej gospo-darki w nadchodzących miesiącach oraz wzmocnienie przewagi konkurencyjnej eu-ropejskich eksporterów.dyskusje na temat zakresu i konsekwencji programu luzowania ebC przyćmił jednak wynik referendum w sprawie brexitu, któ-re odbyło się pod koniec czerwca, a także jego polityczno-gospodarcze konsekwen-cje. brytyjskie „tak” dla wyjścia wielkiej brytanii z unii europejskiej zaskoczyło rynki. ani oceny analityczne, ani sonda-że, ani nawet zakłady bukmacherskie do końca nie wskazywały na możliwość reali-zacji takiego właśnie scenariusza. reakcja rynków na zaskakujący wynik mogła być tylko jedna – mocna przecena. kolejne dni

Foto

: Ber

nard

Lipi

ński

, shu

tters

tock

.com


W y d a r z e n i a

pojawiła się teza, iż najgorsze chwile państwo Środka ma już za sobą.

wzrost chińskiej gospodarki w i kwartale tego roku, jak wynika z danych narodo-wego biura statystycznego Chin, rzeczy-wiście okazał się całkiem przyzwoity – wy-nik na poziomie 6,7% w ujęciu rocznym (w iV kwartale ubiegłego roku było to 6,8% r/r) nie rozczarował analityków, którzy wła-śnie takiego tempa oczekiwali. dane doty-czące tempa wzrostu, produkcji przemysło-wej czy sprzedaży detalicznej potwierdzają, że chińska gospodarka nabiera rozpędu, co może oznaczać, iż w niedługim czasie zoba-czymy wycenę tej sytuacji również na tam-tejszym rynku akcji. jednak na całkowity entuzjazm jest chyba trochę za wcześnie.

polskaPolska gospodarka kontynuuje relatywnie dobrą passę, ale dane dotyczące inflacji i PKB powinny dać inwestorom do myślenia.w przypadku polskiej gospodarki inwe-storzy czekali w ostatnich tygodniach na decyzję agencji ratingowej moody’s, do-tyczącą ratingu kredytowego dla polskie-go długu. ostatecznie agencja utrzymała rating na dotychczasowym poziomie, ale obniżyła jego perspektywę ze stabilnej do negatywnej. warto przypomnieć, że duża część analityków spodziewała się, że w maju dojdzie do obniżenia ratingu (choć agencja moody’s już w lutym br. wypowiadała się, że nie widzi podstaw do takiego ruchu). tak się nie stało, na co pol-ski złoty, polskie obligacje skarbowe oraz akcje zareagowały bardzo pozytywnie, potwierdzając, że zarówno analitycy, jak i poszczególne rynki (walutowy, obligacji i akcji) zagalopowały się w swojej nega-tywnej ocenie sytuacji. mimo utrzymania ratingu na dotychczasowym poziomie należy podkreślić, że obniżenie jego per-spektyw jest jednak sygnałem, którego nie wolno ignorować.

z informacji ważnych dla oceny perspek-tyw polskiej gospodarki warto wspomnieć o tym, że ceny towarów i usług konsump-cyjnych nadal spadają, a Cpi w uję-ciu rocznym kształtuje się w okolicach -1%. pogłębiająca się deflacja to oczywi-ście argument za ewentualnymi kolej-nymi obniżkami stóp przez nową radę polityki pieniężnej. tym bardziej że, jak wynika z danych gus, w i kwartale 2016 roku polski pkb wzrósł o 3% w uję-ciu rocznym (w iV kwartale 2015 roku wzrost wyniósł 4,3%), inwestycje spadły o 1,8% w ujęciu rocznym, popyt krajowy wzrósł zaś o 4,1%. odczyt dotyczący siły popytu okazał się lepszy od oczekiwań analityków, z kolei inwestycje zaskoczyły in minus. z komentarzy, które pojawiły się po publikacji danych, można wywnio-skować, że analitycy odczytują spowol-nienie pkb w i kwartale jako przejścio-we, a w kolejnych kwartałach oczekują przyspieszenia, głównie za sprawą kon-sumpcji prywatnej (stymulowanej przez środki z programu „rodzina 500 plus”).

nie wykluczają jednak systematycznej, acz powolnej poprawy również po stronie inwestycji.w przeszłości rada polityki pienięż-nej zwracała uwagę na to, że o kolejnej obniżce stóp procentowych mogłyby przesądzić dwa główne czynniki: słab-szy wzrost gospodarczy i utrzymująca się deflacja. dlatego (mając w pamię-ci wypowiedzi niektórych członków rpp o tym, że stopy procentowe w pol-sce są na właściwym poziomie i nie ma powodów, aby je dalej obniżać) warto mieć na względzie fakt, że wła-śnie z takim otoczeniem – bazując na majowych czy czerwcowych danych – mamy obecnie do czynienia. ozna-cza to, iż nie należy wykluczać, że rpp mogłaby się pokusić o kolejną obniżkę stóp procentowych w polsce w nadcho-dzących miesiącach (choć prawdopodo-bieństwo takiego ruchu faktycznie nie jest obecnie wysokie).

Komentarz przygotowano 29 czerwca 2016 roku.

W i kwartale 2016 roku Pkb Polski wzrósł o 3% w ujęciu rocznym, inwestycje spadły o 1,8% r/r, popyt krajowy wzrósł zaś o 4,1%.

7

W i e d z a


Foto

: Shu

tters

tock

.com

NPo krótkim okresie zastoju wywołanym światowym kryzysem gospodarki krajów bałtyckich zaczęły rosnąć w siłę. Przed nimi jednak długa droga do odzyskania niedawnej pozycji najszybciej rozwijających się europejskich państw.


„Bałtyckie tygrysy” odzyskują wigor

ODRaBIanIE stRatw kolejnych latach kraje bałtyckie zaczę-ły odrabiać kryzysowe straty, ale na po-wrót do prosperity z lat 2003–2007 nie ma – przynajmniej na razie – co liczyć. tym bardziej że w ostatnim czasie pojawiły się nowe problemy, z którymi kraje regionu muszą się mierzyć.w latach 2012–2014 gospodarki estonii i litwy rozwijały się w dobrym tempie (3–4% rocznie); dynamika pkb łotwy była jeszcze wyższa (3,8–5,6%). wyniki te pla-sowały kraje bałtyckie w gronie najszybciej rozwijających się państw unijnych. ubiegły rok nie był już jednak tak do-bry. ośrodek economist intelligence unit (eiu) szacuje, że w 2015 roku tempo wzro-stu pkb w ujęciu realnym zwolniło do 2,4% na łotwie, 1,6% na litwie i 1,3% w estonii. według prognozy komisji europejskiej z lutego ubiegłoroczny wzrost wyniósł w tych krajach odpowiednio 2,7%, 1,6% i 0,9%. osłabienie dynamiki spowodowane było przede wszystkim ogromnym spadkiem popytu na ich produkty ze strony rosji. w opinii analityków eiu tąpnięcie to było spowodowane początkowo

się wówczas od 7,6% do 11,2%. gospo-darka litwy rozwijała się w tempie 7,4–10,3%, estonii – 6,3–10,1%. były to jedne z najlepszych wyników w unii europejskiej. dobrą passę przerwał ogólnoświatowy kryzys. wyraźne załamanie gospodar-cze przyszło w roku 2009, kiedy wszyst-kie „bałtyckie tygrysy” zanotowały drastyczny spadek pkb – w przypadku litwy o 14,8%, łotwy o 17,7% i estonii o 14,1%.

na początku XXi wieku litwa, łotwa i estonia zyskały przydomek „bałtyckie tygrysy”. nawiązanie odnosiło się do ich szybkiego wzrostu gospodarczego, porównywalnego z dynamiką rozwoju „tygrysów azjatyckich” (korei połu-dniowej, tajwanu, singapuru i hong-kongu) w latach 80. i 90. poprzednie-go stulecia. rzeczywiście w latach 2003–2007 kraje bałtyckie rozwijały się w rekordowo szybkim tempie. dy-namika wzrostu pkb łotwy wahała

W y d a r z e n i a


popyt wewnętrzny, podobnie jak rok wcześniej, rósł w tempie 4–5%.szczególnym sukcesem gospodarczym ło-twy w 2015 roku był 44-procentowy wzrost indeksu tutejszej giełdy. w rankingu przy-gotowanym przez firmę bespoke invest-ment group, grupującym 76 najważniej-szych indeksów giełdowych świata, łotwę wyprzedziła tylko jamajka (93% zwyżki indeksu). trzeba tu dodać, że malutki ry-nek łotewski zawdzięcza większość tego

pokaźnego wzrostu pojedynczemu wyda-rzeniu – rajdowi cen akcji firmy logistycz-nej Ventspils nafta (o blisko 200% w kil-kanaście wrześniowych dni). inwestorzy euforycznie przyjęli informację o tym, że globalny koncern paliwowy Vitol kupił za 80 mln dol. 93% udziałów łotewskiej firmy.

LItwa – BLIsKI sąsIaD I PaRtnERpolska jest jednym z najistotniejszych part-nerów gospodarczych litwy. z naszego kraju pochodzi ok. 10% litewskiego impor-tu, co daje nam trzecie miejsce – po rosji i niemczech – w zestawieniu największych eksporterów na rynek litewski. polska jest czwartym największym rynkiem zbytu dla towarów z litwy oraz drugim, po szwecji, partnerem pod względem bezpośrednich inwestycji zagranicznych na litwie.

szczególne znaczenie w naszej współpra-cy gospodarczej ma sektor energetyczny, w tym przede wszystkim inwestycja pkn orlen w rafinerię w możejkach. orlen lietuva, spółka córka polskiego koncernu, jest największym płatnikiem podatku do-chodowego do litewskiego budżetu.litwa to kraj przemysłowo-rolniczy, śred-nio rozwinięty. rolnictwo ma dobre wa-runki do rozwoju ze względu na duże po-wierzchnie uprawne i dość dobre warunki klimatyczne. gospodarka opiera się na przemyśle spożywczym, materiałów bu-dowlanych oraz drzewno-papierniczym. ważną rolę spełnia także przemysł maszy-nowy, paliwowo-energetyczny i chemiczny, ale branże te oparte są na importowanych surowcach.ubiegłoroczny wzrost pkb, choć niższy niż w poprzednich latach, był i tak sporym pozytywnym zaskoczeniem. obawiano się, że recesja w rosji oraz ogłoszone przez ten kraj embargo odcisną większe piętno na li-tewskiej gospodarce. „litewski eksport do rosji w poprzednim roku zmniejszył się o 35%. mało który kraj, szczególnie o takiej otwartości gospodarczej jak litwa, unika

kraje bałtyckie, zwłaszcza litwa, są silnie związane gospodarczo z Polską. orlen lietuva, spółka córka polskiego koncernu, jest największym płatnikiem podatku dochodowego na litwie.

rosyjskim zakazem importu arty-kułów żywnościowych z ue (reak-

cja na sankcje gospodarcze zastosowane przeciwko rosji przez ue w 2014 roku), ale z upływem czasu coraz większe znaczenie miała głęboka ubiegłoroczna recesja w ro-sji. w trzech pierwszych kwartałach 2015 roku łotewski eksport do rosji skurczył się o 21% w stosunku rocznym (wyrażony w euro), estoński spadł o 38%, a litewski był mniejszy aż o 41%.

ŁOtwa LIDEREm w 2015 roku najlepiej z krajów bałtyc-kich radziła sobie łotwa: oprócz stosun-kowo wysokiej dynamiki pkb łotewską gospodarkę charakteryzowały stabiliza-cja rynku pracy, niska inflacja, silny eks-port, a także rosnący udział usług w kra-jowym pkb. według informacji ambasady rp w ry-dze wzrost pkb był napędzany przez dobrą koniunkturę w produkcji, bu-downictwie, handlu oraz w transporcie, będącym niezmiennie jednym z najważ-niejszych filarów łotewskiej gospodarki.

W y d a r z e n i a

Podstawowe wskaźniki makroekonomiczneŁotwa 2014 2015* 2016* 2017*

Wzrost pKB (%, r/r) 2,4 2,7 2,8 3,1

inflacja (%, r/r) 0,7 0,2 0,2 2,0

Bezrobocie (%) 10,8 9,9 9,6 9,3

Estonia

Wzrost pKB (%, r/r) 2,9 1,1 1,9 2,4

inflacja (%, r/r) 0,5 0,1 0,8 2,9

Bezrobocie (%) 7,4 6,2 6,5 7,7

Litwa

Wzrost pKB (%, r/r) 3,0 1,6 2,8 3,1

inflacja (%, r/r) 0,2 -0,7 0,6 1,8

Bezrobocie (%) 10,7 9,1 7,8 6,4

Źródło: Komisja europejska, maj 2016 („european economic Forecast”) * prognoza.

99

wpływ rosyjskich sankcji, trudności gospo-darcze finlandii, problemy w rolnictwie (nadprodukcja i spadek cen mleka, epide-mia afrykańskiego pomoru świń), struktura produkcji, technologia i wyposażenie, nie-wystarczające tempo wzrostu wydajności pracy oraz spadek liczby ludności i podaży na rynku pracy. paliwem wzrostu pozostaje konsumpcja wewnętrzna, zwiększająca się dzięki przyrostowi dochodów gospodarstw domowych, stopniowej redukcji bezrobocia oraz niskiej inflacji. w strukturze gospodarki estonii dominują usługi (71% pkb); przemysł wytwarza 25% pkb. gospodarka estonii w dużej mierze ko-rzysta ze swoich zasobów, jakimi są lasy i łup-ki bitumiczne. estonia jest krajem najmniej zależnym w ue od importu energii. import pokrywa jedynie 12% zapotrzebowania, 78% produkcji energii pochodzi z wydobywanych na miejscu łupków bitumicznych, 15% ze źródeł odnawialnych. estonia należy do liderów naszego regionu pod względem wysokości bezpośrednich

inwestycji zagranicznych (foreign direct investment – fdi) na mieszkańca. w 2015 roku do estonii napłynęło ponad 16 mld dol. fdi. estonia zajmuje wysoką pozycję w mię-dzynarodowych rankingach: wolności gospodarczej (3. miejsce w europie i 9. na świecie w index of economic freedom), łatwości pro-wadzenia biznesu (22. pozycja w zestawieniu „ease of doing business”), konkurencyjno-ści (32. miejsce w „global Competitiveness”), e-bezpieczeństwa (7. miejsce w rankin-gu „world e-security”), walki z korupcją (23. miejsce w „Corruption perceptions index” transparency international) czy roz-woju cyfrowego społeczeństwa i gospodarki (7. miejsce w digital economy and society index). estonia ma także jedne z najwyż-szych międzynarodowych ocen wiarygod-ności kredytowej w regionie – standard & poor’s: aa-, moody’s: a1, fitch ibCa: a+.w ocenie międzynarodowego funduszu walutowego pozycja estonii jest silna, jed-nakże istnieją pewne obawy co do poziomu konkurencyjności. estońska gospodarka ma zdrowe fundamenty, utrzymywane są rów-nowaga makroekonomiczna, zrównoważony bilans obrotów bieżących, niskie bezrobocie i inflacja. do wyzwań stojących przed esto-nią zalicza się niekorzystną sytuację demo-graficzną oraz zwolnienie tempa wzrostu wy-dajności pracy. estonia powinna zmniejszyć swoją zależność od funduszy unijnych, które ulegną z czasem wygaśnięciu.większość prognoz zakłada, że tegoroczne perspektywy rozwoju w krajach bałtyckich są lepsze niż były w ubiegłym roku. anali-tycy eiu zakładają, że pozytywne skutki przyniesie dywersyfikacja rynków ekspor-towych krajów bałtyckich; przyspieszy tak-że tempo wzrostu gospodarczego w pań-stwach będących tradycyjnymi partnerami handlowymi tej trójki. kraje bałtyckie, bę-dąc niewielkimi otwartymi gospodarkami, mają szansę w tym roku przypomnieć eu-ropie, że nie na darmo zyskały niegdyś przy-domek „tygrysy”.

spadku, gdy eksport do głównego partne-ra handlowego zmniejsza się o ponad 30%” – zauważył rokas grajauskas, główny eko-nomista danske bank na kraje bałtyckie, w komentarzu dla gazety „lietuvos rytas”. ostatecznie wartość eksportu litwy w 2015 roku zmniejszyła się o 5,3% – do poziomu 23,1 mld euro. dla litewskiej gospodarki 2016 rok ma być lepszy niż miniony z powodu spodziewane-go ożywienia w strefie euro. pod znakiem zapytania pozostaje daleka od równowagi sytuacja na rynkach finansowych i surow-cowych. bank seb podtrzymuje prognozy wzrostu pkb – w 2016 roku ma on wynieść 2,8%, rok później – 3,2%.

EstOnIa nIEzaLEżna EnERgEtyCznIEza relatywnie niski wzrost gospodarczy es-tonii w 2015 roku (szacowany na 0,9–1,2%), według informacji ambasady rzeczypospo-litej w tallinie, odpowiada kilka czynników: zależność estonii od eksportu, niski poziom inwestycji sektora publicznego, negatywny

W y d a r z e n i aFo

to: S

hutte

rsto

ck.c

om

Estońska lekcja innowacyjności

podpis elektroniczny

e-podatkie-banking

wybory parlamentarne

system X-Road m-parking

e-dowody osobiste

e-recepty

Estonia przoduje wśród unijnych państw pod względem zastosowania nowoczesnych rozwiązań informatycznych. Jako pierwszy kraj na świecie zorganizowała w 2007 roku wybory parlamentarne online.

Magazyn piOneer pekaO TFi


Przez wiele lat uzyskanie prawa do organizowania igrzysk olimpijskich czy mistrzostw świata uważane było za honor i powód do dumy. I chociaż ostatnio kilka wielkich wydarzeń kończyło się finansową klapą, nie brakuje chętnych do inwestowania w sportowe zmagania. Na sporcie wciąż można zarobić, a imprezy sportowe mogą być skutecznym narzędziem promocji miast i regionów.


Wielki sport, wielkie pieniądze

W i e d z a

11

W i e d z a


P

że sprzedała za ponad 1 mld dol. czas antenowy dla reklamodawców na transmisje z igrzysk olimpijskich w rio de janeiro. stawki za reklamy pokazują, że impreza w rio prawdo-podobnie będzie pod tym względem najdroższa w historii. najwięksi re-klamodawcy, przede wszystkim ofi-cjalni sponsorzy igrzysk, z pewnością należą do grona kluczowych benefi-cjentów wielkich imprez. miliony do-larów wykładane na sponsoring i re-klamę podczas zawodów sportowych szybko się zwracają poprzez zwięk-szone zakupy konsumentów.

BaRCELOńsKI EfEKtorganizacja wielkich imprez przy-nosi wymierne korzyści również go-spodarce kraju-organizatora. wiel-kie wydarzenia sportowe pomagają promować miasta i kraje, przyciąga-ją uwagę mediów i turystów, wpły-wają na rozwój usług i infrastruk-tury. ten medal ma jednak drugą stronę – koszty, które często okazu-ją się znacznie wyższe, niż wcześniej przewidywano…najbardziej znanym przykładem po-zytywnego wpływu imprezy spor-towej na gospodarkę i turystykę jest barcelona, organizator igrzysk olim-pijskich w 1992 roku. jednym z wy-znaczników tzw. barcelońskiego efek-tu jest wzrost liczby zagranicznych turystów odwiedzających mia-sto. pod koniec XX wieku stolicę

sportowcy i kibice, ale także politycy i biznesmeni. współczesne igrzyska nie są już tylko świętem sportu, sta-ły się targowiskiem próżności i festi-walem komercji, któremu towarzy-szą ogromne pieniądze. jednak nie wszyscy uczestnicy takich imprez jak igrzyska w równym stopniu na nich zarabiają.

REKLamy najDROższE w hIstORIIwśród największych wygranych jest na pewno międzynarodowy komi-tet olimpijski (mkol). z szacunków grzegorza kity, eksperta z zakresu biznesu sportowego i prezesa firmy sport management polska, wynika, że ostatnie dwie olimpiady – w londynie i Vancouver – przyniosły organizacji ponad 8 mld dol. przychodów. blisko połowę tej kwoty (3,85 mld dol.) za-pewniają prawa telewizyjne. mkol zarabia także na programie dla top partnerów, czyli głównych sponso-rów, mających m.in. prawa do wyko-rzystania znaku olimpijskiego. komi-tet udziela także licencji na produkcję towarów z logo olimpijskim. kolej-nym istotnym źródłem przychodów jest sprzedaż biletów. w ostatnim czteroleciu olimpijskim przyniosła ona 1,2 mld dol., głównie za sprawą igrzysk w londynie. na dużych imprezach sportowych nie-małe pieniądze zarabiają też telewizje. już w marcu 2016 roku amerykańska sieć telewizyjna nbC poinformowała,

W i e d z aFo

to: S

hutte

rsto

ck.c

om

piątego sierpnia na słynnym stadionie maracanã w rio de janeiro odbędzie się ceremonia otwarcia XXXi let- nich igrzysk olimpijskich. weźmie w nich udział ponad 10,5 tys. spor-towców z 206 krajów. będą to pierw-sze igrzyska w ameryce południowej i drugie w ameryce łacińskiej. ostat-ni raz olimpijczyków w tym regionie gościł meksyk – w 1968 roku. na roz-poczęcie największego sportowego święta niecierpliwie czekają nie tylko

najbardziej znanym przykładem pozytywnego wpływu imprezy sportowej na gospodarkę i turystykę jest barcelona, organizator igrzysk olimpijskich w 1992 roku. Jednym z wyznaczników tzw. barcelońskiego efektu jest wzrost liczby zagranicznych turystów odwiedzających miasto.


i brazylii (2014) – chociaż wydano na nie ogromne pieniądze i chwilowo poprawiły koniunkturę – nie zmie-niły w istotny sposób sytuacji ekono-micznej tych państw.

PRzEPIs na KŁOPOty?przyznanie brazylii prawa organi-zacji dwóch wielkich imprez – w od-stępie zaledwie dwóch lat – wywoła-ło w tym kraju prawdziwą euforię, nie tylko wśród kibiców. dla władzy był to powód do dumy, ale także nadzieja na znaczące ożywienie gospodarcze. federalny rząd brazylii prognozował, że imprezy przyczynią się do znaczą-cego wzrostu pkb. ale to były tylko życzenia. z bada-nia przeprowadzonego w 2014 roku

katalonii odwiedzało 3,5 mln zagranicznych turystów, czy-

li niemal dwa razy więcej niż przed igrzyskami. trzeba jednak pamiętać, że ten wynik został osiągnięty nie tyl-ko dzięki samej imprezie, lecz tak-że ogromnym nakładom na turystykę w całej hiszpanii. przykładem imprezy, którą zamknię-to z dodatnim bilansem finansowym, są także ostatnie letnie igrzyska olimpijskie w londynie. wiele w tym zasługi organizatorów, którzy przygo-towali ją na miarę finansowych moż-liwości – bez zbędnych fajerwerków.

DRuga stROna OLImPIjsKIEgO mEDaLunie brakuje jednak przypadków od-wrotnych. kanada przez niemal 30 lat spłacała 2,8 mld dol. długu po igrzyskach w montrealu z 1976 roku. prawie połowa hoteli wybudowanych specjalnie na igrzyska w lilleham-mer zbankrutowała. spektakularną porażkę finansową poniosła również grecja, która na organizację imprezy w atenach w 2004 roku przeznaczy-ła ok. 15 mld dol., a znaczna część te-go budżetu pochodziła bezpośrednio z kieszeni podatników. spodziewa-ne ożywienie greckiej gospodarki ni-gdy nie nastąpiło. wręcz przeciwnie, przeinwestowane igrzyska uznaje się za jeden z czynników, które doprowa-dziły grecję na skraj bankructwa. nawet magia piłki nożnej nie gwa-rantuje długofalowego sukcesu go-spodarczego. mundiale w rpa (2010)

W i e d z a

organizacja w brazylii dwóch wielkich imprez – w odstępie zaledwie dwóch lat – wywołała w tym kraju prawdziwą euforię, nie tylko wśród kibiców. Dziś eksperci nie mają wątpliwości, że brazylijczycy zapłacą wysoką cenę za sportowe święto – w postaci znacznego wzrostu inflacji.

Bilans masowych imprez sportowych

Źródło: na podstawie raportu euler Hermes nt. opłacalności imprez masowych

* Dotyczy nie tylko firm zaangażowanych w duże kontrakty infrastrukturalne, ale także przedsię-biorstw, które nie sprostały makroekonomicznym konsekwencjom organizacji dużych imprez (spadek tempa wzrostu pKB, presja inflacyjna, zaostrzenie polityki monetarnej itd.).

Plusy:Wzrost inwestycji

Krótkoterminowy wzrost zatrudnienia

Ożywienie w handlu

Wzrost przychodów z turystyki

Poprawa reputacji

Minusy:Wzrost długu prywatnego

i publicznego

Ryzyko wystąpienia baniek

spekulacyjnych

Spadek zatrudnienia w długim terminie

Presja inflacyjna

Wzrost ryzyka upadłości

przedsiębiorstw*


POLsKa zysKaŁanasz kraj na tym tle wypada nieźle. organizowane wspólnie z ukrainą mistrzostwa europy w piłce noż-nej euro 2012 były w opinii większo-ści obserwatorów naszym sukcesem. oczywiście mowa o sukcesie organi-zacyjnym, a nie sportowym, gdyż bia-ło-czerwona drużyna szybko zakoń-czyła swój udział w turnieju. niecałe pół roku po zakończeniu zmagań sportowych ministerstwo sportu i turystyki przedstawiło pod-sumowanie rezultatów organizacji w naszym kraju trzeciej co do wielko-ści imprezy sportowej na świecie. we-dług autorów raportu organizacja mi-strzostw europy w polsce przyniosła wyniki lepsze od pierwotnie zakłada-nych: szacowali oni, że skumulowany pozytywny wpływ euro 2012 na pkb w latach 2008–2020 może wynieść 21,3 mld zł. „polski efekt”, zdaniem ekspertów, ma znacznie szersze oddziaływanie niż wspomniany barceloński. składają się na niego nie tylko znaczne przyspie-szenie modernizacji infrastruktury, wzrost produktywności gospodar-ki, wzmocnienie wizerunku polski za granicą czy zwiększone przycho-dy z turystyki, ale także wzmocnienie kapitału społecznego. nie do przece-nienia jest także know-how w zakre-sie zarządzania złożonymi, dużymi i trudnymi przedsięwzięciami. dziś widać, że wizja ta była aż nadto optymistyczna, zwłaszcza jeśli chodzi o wzrost pkb. euro 2012 zapamięta-my także jako pośrednią przyczynę bankructw wielu firm, które uczestni-czyły w budowie stadionów czy dróg. faktyczny wzrost ruchu turystycz-nego również jest znacznie niższy, niż zakładano. Co prawda warszawa nadal nie przyciąga tylu turystów co

barcelona, ale faktem pozostaje, że dla polski euro 2012 było silnym im-pulsem rozwojowym dowodzącym, że na sporcie zarabiają nie tylko wy-bitni sportowcy.

W i e d z a

przez firmę euler hermes, świato-wego lidera w ubezpieczeniu należ-ności, wynika, iż brazylia zapłaci za podwójne sportowe święto wyso-ką cenę. „brazylia nie tylko nie bę-dzie w stanie skorzystać w pełni z ekonomicznych skutków przygo-towań do mistrzostw świata w piłce nożnej i igrzysk olimpijskich, ale ich efektem jest także inflacja odciskają-ca piętno na codziennym życiu bra-zylijczyków” – komentował ludovic subran, główny ekonomista grupy euler hermes.eksperci euler hermes zauważają, że pozytywny wpływ wielkich im-prez na pkb jest tym bardziej wątpli-wy, im większa jest gospodarka kraju--organizatora. nie należy przeceniać korzyści związanych ze wzrostem za-trudnienia, bo ma ono charakter krót-kotrwały. koszty organizacji często są niedoszacowane, co może się odbijać – pokazuje to kazus aten – negatyw-nie na długu publicznym.

BIaŁE sŁOnIEtym określeniem euler hermes na-zywa stadiony nieadekwatnie wielkie w stosunku do kosztów ich utrzyma-nia po zakończeniu imprez sporto-wych. wydatki te de facto neutrali-zują pozytywny wpływ zwiększonych inwestycji infrastrukturalnych na go-spodarkę danego kraju. zdaniem eks-pertów przecenia się również wpływy uzyskane z turystyki, ponieważ wielu „tradycyjnych” turystów, odstraszo-nych wyższymi cenami i natłokiem gości, rezygnuje z przyjazdu do kraju goszczącego daną imprezę. ponadto procesy transformacji miejskiej przy-czyniają się do powstawania „baniek” w sektorze nieruchomości (doświad-czyła tego choćby atlanta w 1996 ro-ku czy – cztery lata później – sydney).

Najlepiej zarabiający sportowcy w 2015 roku (w mln dol.) 1. Floyd Mayweather Jr. (boks, UsA) 300

2. Manny pacquiao (boks, Filipiny) 160

3. cristiano ronaldo (piłka nożna, portugalia) 79,6

4. Lionel Messi (piłka nożna, Argentyna) 73,8

5. roger Federer (tenis, szwajcaria) 67

6. LeBron James (koszykówka, UsA) 64,8

7. Kevin Durant (koszykówka, UsA) 54,1

8. phil Mickelson (golf, UsA) 50,8

9. tiger Woods (golf, UsA) 50,6

10. Kobe Bryant (koszykówka, UsA) 49,5

Źródło: Forbes chociaż złoty medal olimpijski to dla każ-dego sportowca szczyt marzeń, w czołówce najlepiej zarabiających sportowców trudno znaleźć bohaterów zmagań olimpijskich. W światowych rankingach dominują przed-stawiciele zawodowego boksu, piłki nożnej, golfa i tenisa. Najbogatszym sportowcem jest amerykański bokser Floyd Mayweather Jr., nomen omen noszący pseudonim Money, który w ubiegłym roku stoczył z Filipińczykiem Mannym pacquiao najbardziej dochodową walkę bokserską w historii. szacuje się, że łączne wpływy z niej sięgnęły 600 mln dol. Znacznie mniej od światowych gwiazd sportu zarabiają polscy mistrzowie, ale i tak jak na polskie warunki ich zarobki są imponujące. W ostatnim rankingu 50 najbogatszych polskich sportowców, opublikowanym przez magazyn „tempo”, pierwsze miejsce zajął pił-karz robert Lewandowski, który w 2015 roku zarobił 58 mln zł. Na drugiej pozycji uplasował się koszykarz NBA Marcin Gortat z 42,2 mln zł, a trzeci był piłkarz Wojciech szczęsny, który wypracował 30,1 mln zł.

J

14

już 100–200 zł wystarczy, by budować – poprzez systematyczne inwestowanie – niezbędne zabezpieczenie finansowe przyszłości swojej i najbliższych. podpo-wiadamy, gdzie i jak szukać oszczędno-ści, które nie dość, że nie będą wiązały się z wyrzeczeniami, to jeszcze mogą pod-nieść jakość i sens naszego życia, np. po-przez bardziej ekologiczne wybory bądź bardziej wartościowe spędzanie czasu niż zakupy. wystarczy zrealizować tylko kilka z powyższych punktów, by bez więk-szego wysiłku wygospodarować – na-wet w najbardziej napiętym domowym budżecie – wolną sumę. najważniejsze jest to, by zasady bardziej świadome-go wydawania zacząć wdrażać od razu. każde, nawet najdrobniejsze, działa-nie w tej dziedzinie jest bowiem lepsze niż jego brak. pierwsze sukcesy na polu bardziej efektywnego zarządzania wy-datkami dodadzą siły i motywacji do dalszych poszukiwań potencjalnych oszczędności.

fInansE• Zgodnie z zasadą „co z oczu, to z ser-

ca” spróbujmy wraz z nadejściem pen-sji od razu odłożyć jej część (5–10%). zazwyczaj jest tak, że mamy tendencję do wydawania tyle, ile zarabiamy. jeśli

sztucznie zaniżymy sobie nasz dochód do dyspozycji, zauważymy, z nieja-kim zdziwieniem, że również udało się przeżyć „do pierwszego”, a satysfakcja z rosnącej kwoty oszczędności okaże się bezcenna. w kolejnych miesiącach można modyfikować wielkość tego dobrowolnego „potrącenia”. niegdyś wrzucaliśmy resztę z zakupów do skar-bonki. warto wrócić do tej tradycji,

nakładając na siebie swoisty podatek od konsumpcji. narzucając sobie dys-cyplinę (np. złotówka za każdy wydatek kartą), możemy gromadzić kwoty, które co jakiś czas będą zasilać konto. może dodatkowo powstrzyma nas to od kom-pulsywnych zakupów?

• Przejrzyjmy posiadane produkty fi-nansowe – może się zdarzyć, że po-nosimy niepotrzebne opłaty (np. za papierowe wyciągi z konta, powiado-mienia sms, opłaty za nieużywane karty), zapominamy o spłacie karty kredytowej w terminie (co oznacza

utratę prawa do okresu bezodsetko-wego), mamy podwójne ubezpieczenie mieszkania do kredytu itp. podobnym remanentem warto objąć inne usługi zewnętrzne i media – czy na pewno mamy abonament telefoniczny dopa-sowany do naszych potrzeb? Czy oglą-damy wszystkie wykupione kanały telewizyjne? każde „odzyskane” 10 zł już daje 120 zł w skali roku.

• Prowadźmy ewidencję wydatków. spo-sób może wydawać się nieco staromod-ny, zbędny („przecież kupuję tylko po-trzebne rzeczy!”), ale jego efekty są nie do przecenienia. bardzo szybko zoba-czymy, co pochłania największą część naszego wynagrodzenia, ile wydajemy na zakupy impulsywne, zachcianki, gdzie możemy – bez uszczerbku dla jakości naszego życia – ograniczyć wy-datki. użytkownicy smartfonów mogą skorzystać z wygodnych, gotowych aplikacji, które pozwalają analizować kondycję domowego budżetu.

zaKuPy• Nie odwiedzajmy marketów czy gale-

rii handlowych bez ściśle określonego celu, na zasadzie „może coś się trafi”; jest mnóstwo innych – także bezkosz-towych – sposobów spędzania wolne-go czasu z rodziną. na zakupy chodź-my z listą przygotowaną po uprzednim przejrzeniu domowych zapasów. bardzo często okazuje się, że w domu kryje się aprowizacja na kilka następ-nych miesięcy, w tym wiele kupio- nych w promocji (bo: „to zawsze się przyda”) szamponów, proszków czy

najważniejsze jest to, by zasady bardziej świadomego wydawania zacząć wdrażać od razu. każde, nawet najdrobniejsze, działanie w tej dziedzinie jest bowiem lepsze niż jego brak.

Zmieniając codzienne nawyki i zwyczaje zakupowe, można wygospodarować co miesiąc pewną sumę pieniędzy, która odkładana regularnie pozwoli zgromadzić kapitał na realizację przyszłych celów. Jak zostać mistrzem oszczędzania „przy okazji”?

Opracowanie:Zespół pioneer pekao tFi s.A.

Oszczędzanie mimochodem

W i e d z a


15

Foto

: Shu

tters

tock

.com

W i e d z a

płynów do mycia naczyń. pamiętajmy, że zapasy nie tylko zabierają miejsce, ale przede wszystkim oznaczają niepo-trzebne „mrożenie” pieniędzy. promo-cje zawsze były i będą – nie ma więc sensu kredytować, poprzez gromadze-nie zapasów, sieci handlowych.

• Do wszelkich promocji podchodź-my krytycznie – często okazuje się, że produkt jest tylko z pozoru tani. w polu naszego widzenia zazwyczaj prezentowane są te towary, do któ-rych sklep czy wytwórca chce nas przekonać – najciekawsze produkty, pod względem stosunku ceny do ja-kości, często kryją się na najniższych półkach marketu.

• Idąc na zakupy, warto mieć pod ręką smartfon z aplikacjami porównują-cymi ceny produktów – nie ma lep-szego sposobu na ocenę, czy promocja jest tak atrakcyjna, jak przedstawia ją reklama (często okazuje się, że sklepy internetowe mają lepsze ceny niż tra-dycyjne w ofercie typu „minus 49%”). największe rozbieżności w marżach dotyczą takich produktów jak kosme-tyki czy leki. dodatkowo warto korzy-stać z aplikacji serwisów z komenta-rzami na temat poszczególnych grup towarów (np. kosmetyków) – pozwoli nam to wybrać tańszy – a nierzadko lepszy – produkt z danej kategorii.

tRansPORt I Czas wOLny• Zostawmy raz samochód w garażu,

przetestujmy dojazd do pracy komuni-kacją miejską, wyciągnijmy zakurzony rower. będziemy zaskoczeni, jak bar-dzo zmienił się na przestrzeni ostatnich lat tabor miejski i jego punktualność. przesiadka na rower to ukłon nie tylko w stronę portfela, ale także własnego zdrowia oraz środowiska naturalnego. Świetny przykład daje duńska księżniczka mary, która dwójkę


16

swoich dzieci wozi do przedszkola rowerem nawet zimą.

• Jeśli jesteśmy skazani na samochód (np. mieszkamy na dalekich przedmieściach), zainteresujmy się ideą carpoolingu, czy-li wspólnych przejazdów do pracy lub wygodnego punktu przesiadkowego do komunikacji miejskiej. podpytajmy sąsiadów, czy nie chcieliby się przyłączyć do ekonomicznej i ekologicznej akcji. je-śli uda nam się zorganizować sąsiedzką podwózkę dzieci do szkoły, zaoszczędzi-my sporo minut, które w nerwowe po-ranki są na wagę złota.

• Ideę współdzielenia warto zaadaptować do różnych sfer naszego życia. dlaczego nie zorganizować wspólnej niani dla kil-ku równolatków w bloku? koszty opieki spadną diametralnie, a dzieci będą miały cenny kontakt z rówieśnikami. na zasadzie dzielenia się bazuje coraz więcej biznesów – przewozy (np. uber) czy wypoczynku (np. airbnb). zaufanie, niezbędny waru-nek powodzenia takiego modelu, buduje system wiarygodnych referencji innych użytkowników. to dzięki nim w ubiegłym roku pewnej rodzinie z krakowa udało się

znaleźć przez internet parę mieszkającą na maderze, która na wakacje chętnie zamie-niła się na domy. przeżyli wakacje swojego życia znacznie taniej, niż zakładali.

• Szukając pomysłu na czas wolny, pa-miętajmy, że nie trzeba dużo zapłacić, by się dobrze bawić. zwłaszcza dzie-ci uwielbiają proste rozrywki, które znamy z czasów naszego dzieciństwa

– weekend pod znakiem podchodów w lesie zakończony ogniskiem zapewne bardziej zapadnie im w pamięć niż wy-prawa z rodzicami do hotelu spa… je-śli regularnie uprawiamy jakieś hobby, szukajmy dobrych promocji – np. abo-namentów na basen czy tańszych bile-tów do kina w określone dni tygodnia (np. dwa bilety w cenie jednego).

• Miłośnicy książek zanim „klikną” zakup kolejnej książki w internecie, powinni odświeżyć znajomość z osiedlową bi-blioteką. w ostatnich latach większość czytelni przeszła informatyczną rewolu-cję – książki można rezerwować w inter-necie, a informację o tym, że oczekiwany kryminał już jest do odbioru, dostaniemy poprzez sms czy e-mail.

PODEjŚCIE DO żyCIa• Upraszczajmy nasze życie, pozbywajmy

się nadmiaru rzeczy. minimalizm to nie jest ortodoksyjna ideologia zarezerwo-wana dla osób, które twierdzą, że do ży-cia wystarczy im 40 przedmiotów. to tak naprawdę świadome odchudzanie życia – z niepotrzebnych rzeczy, toksycznych relacji, nielubianych zajęć. tymczasem wielu z nas pracuje coraz więcej, by ku-pować rzeczy, których nie potrzebujemy, nierzadko po to, by zaimponować lu-dziom, których nie cenimy. Czy napraw-dę warto? – niech to filozoficzne pytanie towarzyszy nam nie tylko podczas waka-cji. pomocą służą blogi i książki poświę-cone prostocie życia, zwłaszcza te pisane z polskiej perspektywy.

• Uczmy dzieci świadomego podejścia do konsumpcji i dobrych wyborów – za-miast spełniać kolejne prośby o niezdrowe przekąski czy słodycze, gazetki, figurki, pozwólmy dzieciom poznać smak i siłę własnych pieniędzy. przekażmy im rów-nowartość tych impulsywnych zakupów – np. 50 zł miesięcznie – niech sami zdecy-dują, czy lepiej przeznaczyć je na drobiazgi, czy zbierać, np. na rower.

Minimalizm to nie jest ortodoksyjna ideologia zarezerwowana dla osób, które twierdzą, że do życia wystarczy im 40 przedmiotów. to tak naprawdę świadome odchudzanie życia – z niepotrzebnych rzeczy, toksycznych relacji, nielubianych zajęć.

W i e d z a


Foto

: Shu

tters

tock

.com


e d u k a c j a

PRządowy program „Rodzina 500 plus” jest szansą na to, by zwiększyć skłonność rodzin, które uzyskały dodatkowe świadczenia, do systematycznego, długoterminowego oszczędzania. Inwestując choć część otrzymanych środków – na przykład za pośrednictwem Programu Moja Perspektywa – już teraz możemy się zatroszczyć o lepsze widoki na przyszłość dla naszych dzieci.


najlepsza inwestycja w przyszłość dziecka

prof. monika marcinkowska z uni-wersytetu łódzkiego, cytowana przez polską agencję prasową, uważa, że „wielkim sukcesem będzie, jeżeli pie-niądze z rządowego programu nie zostaną wydane od razu na bieżące potrzeby, na konsumpcję, ale przynaj-mniej ich część zostanie przeznaczona na oszczędzanie na dorosłe życie obec-nych dzieci”.istotnie, program „rodzina 500 plus” to dobra okazja, by bardziej świadomie podejść do życia: zaoszczędźmy owe dodatkowe 500 zł i zobaczmy, jak ta de-cyzja wpłynie na nasz budżet. wielce prawdopodobne, że wraz z rosnącą war-tością oszczędności szybko dołączymy do grona osób przekonanych, że ograniczenie konsumpcji może

program systematycznego Oszczędzania Moja perspektywa1

być równie przyjemne co fol-gowanie jej. rządowe wsparcie

– 6 tys. zł rocznie na każde kwalifiku-jące się do programu dziecko – to nie-bagatelna kwota. warto zadbać o jej dobre zagospodarowanie.

RODzIna PLus… funDuszEkażdy powinien oszczędzać z myślą o przyszłości, ale rodzice mający na utrzymaniu dzieci są w szczególnej sy-tuacji. są świadomi, że w miarę upływu lat i wchodzenia na kolejne szczeble edu-kacji potrzeby dzieci będą systematycz-nie rosły. najpierw dodatkowe zajęcia, korepetycje, możliwość realizacji nietu-zinkowych pasji, potem – zamiejscowe studia, wynajem czy kupno mieszka-nia. rozpoczynając oszczędzanie już teraz, zadbamy o lepsze perspektywy

dla naszych dzieci. inwestowanie co miesiąc 500 zł w produkty dające szan-sę uzyskania dodatkowego dochodu to możliwość zgromadzenia cennego kapi-tału, który ułatwi start w dorosłe życie. w długoterminowym oszczędzaniu wsparciem mogą być fundusze inwesty-cyjne. szeroki wybór strategii, dopaso-wanych do profilu każdego inwestora, w połączeniu z regularnym oszczędza-niem pozwala zadbać o zabezpieczenie przyszłości. wieloletni horyzont inwe-stycyjny daje możliwość uwzględnienia w portfelu funduszy charakteryzujących

się większym potencjałem zysku w dłu-gim okresie. w miarę zbliżania się do celu inwestycji wskazane byłoby, aby miejsce funduszy o wyższym ryzyku zajmowały rozwiązania o niższym pro-filu ryzyka.

LEPsza PERsPEKtywa DLa DzIECIwygodną formą regularnego inwesto-wania z wykorzystaniem funduszy inwe-stycyjnych jest program moja perspekty-wa, który stwarza szansę na zbudowanie kapitału na przyszłość, nawet przy nie-wielkich regularnych kwotach. program wyróżnia automatyczne dostosowanie poziomu ryzyka i potencjału wzrostu do planowanego okresu oszczędzania: w miarę upływu lat zmieniają się propor-cje podziału wpłat pomiędzy poszcze-gólne fundusze/subfundusze, z których zbudowany jest portfel.w ramach programu można wybrać je-den z sześciu portfeli programu – każdy z nich stanowi zdywersyfikowany koszyk składający się z trzech różnych funduszy/subfunduszy pioneer. nowością są dwa uruchomione w kwiet-niu 2016 roku portfele oparte przede wszystkim na funduszach dłużnych: portfel obligacyjny – rodzina plus oraz portfel konserwatywny – rodzina plus. dołączyły one do czterech dotychczas oferowanych portfeli: portfel polski plus, portfel międzynarodowy, portfel umiar-kowany, portfel globalny.

autOmatyCznE wsPaRCIEpo określeniu na starcie planowanego horyzontu inwestycji oraz częstotli-wości wpłat2 (raz na miesiąc, co dwa

każdy powinien oszczędzać z myślą o przyszłości, ale rodzice mający na utrzymaniu dzieci są w szczególnej sytuacji. są świadomi, że w miarę upływu lat i wchodzenia na kolejne szczeble edukacji potrzeby dzieci będą systematycznie rosły.


e d u k a c j a

Nowe Portfele Programu wraz z proporcjami podziału wpłat pomiędzy poszczególne subfundusze oferowane w ramach tych portfeli

Czas do końca Programu [lata]: 1 i mniej powyżej 1 do 3 powyżej 3 do 5 powyżej 5 do 10 więcej niż 10

pioneer FiO – subfundusz pioneer Obligacji – Dynamiczna Alokacja 2 20% 30% 40% 50% 60%

pioneer Funduszy Globalnych sFiO – subfundusz pioneer Obligacji strategicznych 10% 10% 20% 30% 30%

pioneer FiO – subfundusz pioneer Obligacji plus 70% 60% 40% 20% 10%

Portfel obligacyjny – Rodzina Plus

Czas do końca Programu [lata]: 1 i mniej powyżej 1 do 3 powyżej 3 do 5 powyżej 5 do 10 więcej niż 10

pioneer strategie Funduszowe sFiO – subfundusz pioneer strategii Globalnej – konserwatywny 20% 30% 40% 50% 60%

pioneer FiO – subfundusz pioneer Obligacji – Dynamiczna Alokacja 2 30% 30% 30% 30% 20%

pioneer FiO – subfundusz pioneer Obligacji plus 50% 40% 30% 20% 20%

Portfel konserwatywny – Rodzina Plus

19Magazyn piOneer pekaO TFi

e d u k a c j a

podkreślamy, jest to, by jak najszybciej zacząć regularnie oszczędzać. start programu „rodzina 500 plus” daje ku temu okazję.

1 W artykule również jako: program Moja perspektywa, program.

2 szczegółowe zasady określające wysokość i częstotliwość wpłat, jak również informacje na temat opłat manipulacyjnych zawarte są w Warunkach uczestnictwa w programie.

3 Zniżki mają charakter warunkowy i zostają cofnięte w przypadku wypłaty środków lub rozwiązania umowy przed ustalonym okresem z przyczyn określonych w Warunkach uczest-nictwa w programie.

4 realokacja – zmiana udziału środków dotychczas zgromadzonych w poszczegól-nych funduszach/subfunduszach w portfelu programu. Oznacza dokonanie konwersji/zamiany jednostek uczestnictwa między funduszami/subfunduszami.

szczegółowe zasady uczestnictwa w progra-mie Moja perspektywa określają Warunki uczestnictwa w tym programie, dostępne u prowadzących dystrybucję oraz w inter-necie na stronie www.pioneer.com.pl. lista prowadzących dystrybucję dostępna jest na stronie www.pioneer.com.pl. z uwagi na to, że program Moja perspektywa oparty jest na lokowaniu środków w fundusze inwestycyjne, inwestycja wiąże się z ryzykiem inwestycyj-nym. Uczestnik powinien mieć świadomość możliwości osiągnięcia zysku, ale również poniesienia straty.

lub trzy miesiące) kolejne wpłaty do programu są automatycznie dzielone pomiędzy fundusze/subfundusze two-rzące wybrany przez inwestora portfel programu. proporcje podziału wpłat zmieniają się wraz z upływem cza-su: tak, by maksymalizować potencjał wzrostu w pierwszej fazie oszczędzania, a następnie chronić wypracowane we wcześniejszych latach wyniki. wybór portfeli dostępnych w programie wpi-suje się w potrzeby inwestorów, którzy mają różną skłonność do ryzyka inwe-stycyjnego, ale też inne preferencje, np. w odniesieniu do zakresu dywersyfika-cji geograficznej. dwa nowe portfele: portfel obligacyj-ny – rodzina plus oraz portfel kon-serwatywny – rodzina plus, cechuje konserwatywna polityka inwestycyjna. są one kierowane do osób, które chcą zainwestować środki, ale jednocześnie

nie akceptują zbyt wysokiego ryzy-ka inwestycyjnego. Środki lokowane są – w różnych proporcjach – przede wszystkim w polskie i zagraniczne fundusze obligacyjne. taka strategia pozwala osobom, które chcą na przy-kład zadbać o przyszłość dzieci (rów-nież tym, którzy przy okazji programu „rodzina 500 plus” będą regularnie inwestować), relatywnie bezpiecznie rozpocząć budowę długoterminowego zabezpieczenia przyszłości kolejnego pokolenia. najważniejsze, co często

Dwa nowe portfele: Portfel obligacyjny – rodzina Plus oraz Portfel konserwatywny – rodzina Plus, cechuje konserwatywna polityka inwestycyjna. są one kierowane do osób, które chcą zainwestować środki, ale jednocześnie nie akceptują zbyt wysokiego ryzyka inwestycyjnego.

Założeniem rządowego programu „rodzina 500 plus” jest wsparcie rodziców w wy-chowywaniu dzieci oraz zachęcenie do posiadania kolejnych. Według danych Mi-nisterstwa rodziny, pracy i polityki spo-łecznej do świadczenia uprawnionych jest 2,7 mln rodziców i opiekunów. Łącznie wsparcie może trafić do 3,7 mln dzieci. 500 zł miesięcznie przysługuje na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie, które nie ukończyło 18. roku życia. świadczenie na pierwsze dziecko otrzymają natomiast te rodziny, w których dochód na osobę nie przekracza 800 zł netto lub 1200 zł netto – jeśli w rodzinie wychowywane jest dziecko niepełnosprawne.przez pierwsze 20 dni od uruchomienia (do 6 maja 2016 roku) wnioski złożyło ponad 2,1 mln osób, w tym ok. 476 tys. przez inter-net. 95% osób skorzystało z elektronicznych formularzy udostępnionych przez banki.

500 zł dla 3,7 mln dzieci

• prosty i wygodny sposób na oszczędzanie w długim okresie.

• Mechanizm dostosowania poziomu ryzy-ka i potencjału wzrostu inwestycji do pla-nowanego okresu oszczędzania.

• Możliwość wyboru jednego z sześciu port-feli programu – każdy z nich to zdywersy-fikowany koszyk składający się z trzech funduszy/subfunduszy pioneer zróżnico-wanych pod względem potencjału zysku i ryzyka inwestycyjnego.

• Zniżki w opłatach manipulacyjnych przy nabywaniu jednostek uczestnictwa, na zasadach określonych w Warunkach uczestnictwa w programie3.

• Możliwość realokacji4 już zgromadzo-nych środków – zgodnie ze wskazaniem inwestora.

Cechy Programu

P


Portfel indywidualny w Programie IKZE to nowe rozwiązanie dla osób, które planują oszczędzać na emeryturę, chcąc przy tym samodzielnie kształtować skład swojego portfela. Dostęp do kilkudziesięciu funduszy/subfunduszy pozwala realizować różnorodne strategie inwestycyjne. Dodatkową „nagrodą” dla osób oszczędzających na IKZE jest atrakcyjna ulga podatkowa.


skomponuj swój własny portfel ikze

portfel indywidualny oferuje cenioną przez wielu inwestorów elastyczność: każdy uczestnik samodzielnie decyduje o dobo-rze funduszy/subfunduszy, które – w jego opinii – najlepiej wpiszą się w obraną przez niego strategię inwestycyjną. do decyzji klienta należy również podział wpłat na po-szczególne fundusze/subfundusze. w skład portfela indywidualnego może wchodzić maksymalnie sześć funduszy/subfunduszy, spośród blisko 30 dostępnych w ramach programu ikze.

DOstęP DO wIELu stRatEgII I RynKówinwestor może zmieniać fundusze/subfun-dusze tworzące portfel indywidualny, a tak-że modyfikować procentowe udziały środ-ków zgromadzonych w poszczególnych funduszach/subfunduszach. ma do wyboru różnorodne strategie inwestycyjne, oparte na rozmaitych klasach aktywów z rynków z całego świata. z portfela indywidualnego mogą skorzystać także ci inwestorzy, którzy już są uczestni-kami programu ikze i posiadają portfel

e d u k a c j a

program pioneer indywidualne Konta Zabezpieczenia emerytalnego1

limit wpłat na ikzE w 2016 roku wynosi 4866 zł.tę kwotę możemy odliczyć od podstawy opodatkowania, dzięki czemu odzyskamy 18% lub 32% wpłaty (w zależności od progu podatkowego).

modelowy. wystarczy złożyć odpowiednią dyspozycję, która pozwoli na przeniesienie środków z portfela modelowego do portfela indywidualnego. odwrotna operacja, czyli zamiana portfela indywidualnego na mo-delowy, nie jest możliwa.

IKzE DLa KażDEgOindywidualne konto zabezpieczenia eme-rytalnego to dobry pomysł na to, by zacząć regularne oszczędzanie z myślą o emery-turze. ulgi podatkowe często mobilizowa-ły polaków do działania – warto i tym ra-zem skorzystać z preferencji podatkowych. roczna wpłata na ikze może być odpisana od podstawy opodatkowania w zeznaniu rocznym. oznacza to, że zwrot podatku za 2016 rok może wynieść nawet 1557 zł (w 32-procentowym progu podatkowym) lub 876 zł (w progu 18-procentowym), o ile wykorzystamy maksymalny limit wpłat na ikze na ten rok (tj. 4866 zł). dostępności ikze sprzyjają także niewy-górowane – w przypadku programu ikze – progi wpłat. pierwsza z nich powinna wynieść co najmniej 200 zł. warto jednak

• Możliwość samodzielnej kompozycji i zmia-ny składu portfela.

• Dostęp do blisko 30 funduszy i subfunduszy.

• Minimalna pierwsza wpłata 200 zł (nie mniej niż 100 zł na każdy wybrany fun-dusz/subfundusz), kolejne wpłaty – co najmniej 100 zł na każdy wybrany fundusz/subfundusz.

• Możliwość odliczenia wpłaty na iKZe od podstawy opodatkowania.

• Limit wpłat na iKZe w 2016 roku wynosi 4866 zł.

Nowy Portfel Indywidualny IKZE

Oszczędzanie z ulgą (podatkową)Wykorzystując maksymalny limit wpłat na iKZe na 2016 rok (tj. 4866 zł), odzyskamy – w ramach ulgi podatkowej – od 876 zł (dla 18-procentowego progu podatkowego) do 1557 zł (dla 32-procentowego progu podatkowego).

21

e d u k a c j a


pamiętać, że jeżeli do portfela indywidual-nego wybierzemy więcej niż jeden fundusz/subfundusz, to pierwsza wpłata na każdy fundusz/subfundusz wchodzący w skład tego portfela nie powinna być niższa niż 100 zł. kolejne wpłaty powinny natomiast wynieść minimum 100 zł na dany fundusz/ subfundusz (zarówno w portfelu indywi-dualnym, jak i w portfelu modelowym).portfel indywidualny poszerza dotychcza-sową ofertę programu ikze, w ramach którego dostępne są następujące portfele modelowe: stabilnego inwestowania i dy-namicznego inwestowania, składające się z trzech subfunduszy. zaletą portfeli modelowych jest mechanizm dostosowa-nia poziomu ryzyka i potencjału wzrostu

inwestycji do okresu oszczędzania pozo-stającego do ukończenia przez oszczędza-jącego 65. roku życia. im bliżej osiągnięcia tego wieku, tym większy udział subfundu-szy o niższym ryzyku.obecna oferta programu ikze spełnia zatem oczekiwania zarówno inwestorów,

Foto

: Shu

tters

tock

.com

którzy samodzielnie chcą komponować portfel ikze, jak i tych, którzy preferują gotowe rozwiązania przygotowane przez specjalistów.

BOmBa DEmOgRafICzna tyKaikze nie jest jedyną formą oszczędzania na emeryturę – właściciel ikze może po-siadać również indywidualne konto eme-rytalne (ike) czy konto w pracowniczym programie emerytalnym (ppe). warto pamiętać, że im szybciej zaczniemy oszczę-dzać na emeryturę, tym lepiej. trendy de-mograficzne nie pozostawiają nam dużego pola manewru: prognozy mówią o tym, że w 2050 roku połowa polaków będzie miała więcej niż 50 lat (obecnie mediana2 wieku społeczeństwa wynosi 38 lat). obowiązu-jący system emerytalny nie będzie w stanie utrzymać finansowego ciężaru starzenia się społeczeństwa. dlatego lepiej już dziś zacząć oszczędzać, np. 100 czy 200 zł, niż za paręnaście lat stanąć przed koniecznością odkładania na czarną godzinę znacznej części pensji. Czas jest bowiem największym sprzymierzeń-cem regularnie oszczędzających.

1 W artykule również jako: program iKZe. 2 Mediana – wartość, powyżej i poniżej której znaj-

duje się jednakowa liczba osób.pioneer pekao tFi s.A. oferuje prowadzenie indywidualnych Kont Zabezpieczenia emerytalnego w ramach programu pioneer indywidualne Konta Zabezpieczenia emerytalnego. szczegółowe zasady uczestnictwa w programie iKZe określają Warunki uczestnictwa w programie iKZe dostępne u podmio-tów prowadzących dystrybucję oraz w internecie na stronie www.pioneer.com.pl. Lista prowadzących dystrybucję dostępna jest na www.pioneer.com.pl. Z uwagi na to, że program iKZe oparty jest na loko-waniu środków w fundusze inwestycyjne, inwestycja wiąże się z ryzykiem inwestycyjnym. Uczestnik powinien mieć świadomość możliwości osiągnięcia zysku, ale również poniesienia straty.

Komentarz

Piotr Szulec, dyrektor ds. komunikacji inwestycyjnej Pioneer Pekao Investment Management S.A. Portfel indywidualny umożliwia dostęp do wielu strategii inwestycyjnych, od akcyjnych przez zrównoważone, stabilnego wzrostu po obligacyjne, a także ekspozycję na różne rynki, np. rynek amerykański, rynki wschodzące czy Europę Wschodnią. Tak szerokie spektrum geograficzne i dostęp do zagranicznych rynków pozwala reagować na zmieniające się tendencje rynkowe, co ma istotne znaczenie przy założeniu wieloletniego horyzontu oszczędzania na emeryturę.

876 zł18%

1557 zł32%

0 zł 1000 zł 2000 zł 3000 zł 4000 zł 5000 zł 6000 zł

Co to jest fatCa?fatCa (ang. foreign account tax Compliance act) to regulacja stanów zjednoczonych ameryki, której celem jest zapewnienie, aby osoby fizyczne oraz podmioty posiadające obowiązek podatkowy w usa wywiązywały się z niego. fatCa nakłada na zagranicz-ne instytucje finansowe, w tym także polskie, obowiązki sprawozdawcze dotyczące między innymi rachunków prowadzonych przez te instytucje na rzecz obywateli usa lub rezydentów amerykańskich. polska zobowiązała się do realizacji względem usa wyni-kających z fatCa obowiązków w dro-dze umowy międzynarodowej zawartej z usa, podpisanej w dniu 7 paździer-nika 2014 roku [umowa].

gdzie można znaleźć informacje na temat obo-wiązujących w Polsce przepisów wynikających z fatCa?zasady wykonywania na terytorium rzeczypospolitej polskiej zobowią-zań wynikających z umowy zawartej z usa zostały uregulowane w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o wy-konywaniu umowy między rządem rzeczypospolitej polskiej a rządem stanów zjednoczonych ameryki w sprawie poprawy wypełniania mię-dzynarodowych obowiązków podatko-wych oraz wdrożenia ustawodawstwa

fatCa (dz.u. z 2015 r., poz. 1712) [ustawa fatCa]. weszła ona w życie z dniem 1 grudnia 2015 roku.

Czy fundusze inwestycyjne zostały uregulo-wane w ustawie fatCa? jeśli tak, jakie to ma konsekwencje dla uczestników? fundusz jako polska raportująca in-stytucja finansowa oraz towarzystwo pozyskują i przetwarzają określone informacje o swoich klientach oraz ich rachunkach w rozumieniu ustawy fatCa. w szczególności fundusz jest zobowiązany do odebrania od uczestni-ków oświadczenia dotyczącego obywa-telstwa usa lub rezydencji amerykań-skiej (tzw. oświadczenia fatCa).ponadto, zgodnie z obowiązującymi przepisami, występuje konieczność po-twierdzenia zasadności oświadczenia na podstawie innych informacji i do-kumentów przekazanych przez klienta, a także monitorowania zmiany okolicz-ności związanych z kontem. jeśli w toku tych czynności okaże się, że pierwotne

oświadczenie może być niepopraw-ne lub nierzetelne, klient może zostać poproszony o złożenie odpowiednich wyjaśnień, dokumentów lub ważnego oświadczenia, zgodnie z obowiązują-cymi przepisami. odmowa ich złoże-nia będzie skutkowała obowiązkiem traktowania konta jako podlegającego raportowaniu.

Co to w praktyce oznacza, że konto prowadzone w funduszu zostanie „zaraportowane”?w odniesieniu do osób fizycznych obowiązek raportowania będzie reali-zowany poprzez przekazywanie mini-strowi właściwemu do spraw finansów publicznych lub organowi przez niego upoważnionemu informacji o klientach oraz o ich kontach prowadzonych przez fundusze, jeśli klient złoży oświadcze-nie potwierdzające, że jest obywatelem usa lub rezydentem amerykańskim lub zajdzie wyżej opisany przypadek odmo-wy złożenia wyjaśnień, dokumentów bądź ważnego oświadczenia.

klient pyta, cOk odpowiadaOpracowanie:Zespół pioneer pekao tFi s.A.


e d u k a c j a

centrum Obsługi Klienta801 641 641 lub (+48) 22 640 40 40*

Opłata za minutę połączenia zgodna z taryfą danego operatora. * Numer dostępny także dla dzwoniących z zagranicy oraz z telefonów komórkowych.

Oświadczenie fatCa dotyczy obywatelstwa usa lub rezydencji amerykańskiej. Kto jest uznawa-ny za rezydenta amerykańskiego? przez rezydenta amerykańskiego, zgodnie z przepisami kodeksu podat-kowego usa (ang. internal revenue Code), rozumie się osobę fizyczną spełniającą jeden z warunków wymie-nionych poniżej, tj. osobę, która:• uzyskała prawo stałego pobytu

w usa (tzw. zielona karta), • spełnia test długości pobytu w USA,

tzn. przebywała w usa przez co naj-mniej 31 dni w ciągu roku i jednocześ- nie liczba dni, w których dana osoba przebywała na terenie usa w ciągu bieżącego roku i dwóch poprzednich lat kalendarzowych, wynosi co naj-mniej 183 dni (ustalając liczbę dni pobytu stosuje się mnożnik 1 dla

liczby dni pobytu w roku bieżącym, mnożnik 1/3 dla dni pobytu w roku poprzednim i mnożnik 1/6 dla dni pobytu dwa lata wstecz),

• dokonała wyboru rezydencji ame-rykańskiej po spełnieniu warunków przewidzianych w przepisach usa (tzw. wybór pierwszego roku).

Kto powinien złożyć oświadczenie fatCa?oświadczenie fatCa powinien zło-żyć każdy uczestnik, który w okre-sie od dnia 1 lipca 2014 roku do dnia 30 listopada 2015 roku włącznie (tzw. okres przejściowy) otworzył pierwsze konto w funduszach inwestycyjnych pioneer. począwszy od 1 grudnia 2015 roku, zgodnie z ustawą fatCa, fundusz uzy-skuje oświadczenie fatCa w trakcie

procedur związanych z otwarciem kon-ta (jego treść zawarta jest w formularzu zlecenia).oświadczenie fatCa nie ma zastoso-wania do uczestnictwa w ramach pro-gramu ike, programu ikze lub pra-cowniczego programu emerytalnego.

gdzie można złożyć oświadczenie fatCa?oświadczenie fatCa można złożyć za pośrednictwem dowolnej placówki jednego z niżej wymienionych podmio-tów prowadzących dystrybucję fundu-szy pioneer: • Bank Pekao S.A., • Centralny Dom Maklerski Pekao S.A.,• Dom Inwestycyjny Xelion sp. z o.o.wszystkie adresy dostępne są na stronie www.pioneer.com.pl oraz w Centrum obsługi klienta.

Co się stanie, jeśli uczestnik nie złoży oświad-czenia fatCa?w przypadku nieotrzymania przez pioneer pekao tfi s.a. oświadczenia fatCa w terminie 12 miesięcy od dnia 1 grudnia 2015 roku, tj. do dnia 1 grud-nia 2016 roku włącznie, konta uczest-nika w funduszach pioneer, objęte regulacją fatCa, zostaną zablokowa-ne, co będzie skutkowało czasowym uniemożliwieniem dysponowania i ko-rzystania ze zgromadzonych środków. odblokowanie konta nastąpi w ciągu trzech dni roboczych od momentu otrzymania ww. oświadczenia.

Foto

: Shu

tters

tock

.com


e d u k a c j a

HPodczas II wojny światowej wzięła udział w brawurowej akcji ratowania rezerw Banku Polskiego, gubiąc przy tym swój złoty medal olimpijski, pierwszy dla Polski po odzyskaniu niepodległości. Lekkoatletka, malarka, poetka, poliglotka. Niezwykle piękna i utalentowana kobieta – Halina Konopacka.


Złota polka

halina (właściwie leonarda kazimie-ra) konopacka, urodziła się 26 lutego 1900 roku, czyli w czasach, gdy sport uprawiało się z zamiłowania, a nie dla sławy czy pieniędzy. jej brat tadeusz był piłkarzem, a później trenerem dru-żyny polonii. prowadził przedwojenną audycję w polskim radiu „gimnastyka poranna”.

Rzut DysKIEm I… jajECznICąsport towarzyszył jej od najmłodszych lat. pasja zaczęła się od dziecięcych przejażdżek na kucyku w warszaw-skim parku, potem doszło szusowanie na nartach w ukochanych tatrach i ro-dzinne turnieje tenisowe. jako student-ka polonistyki na uniwersytecie war-szawskim wstąpiła do akademickiego klubu sportowego. dyskiem zaraził ją w 1924 roku fran-cuski selekcjoner lekkoatletów mau-rice baquet. Świadkowie tamtych dni wspominają, że już w pierwszej spon-tanicznej, od niechcenia, próbie rzu-ciła dyskiem dalej, niż wynosił ówcze-sny rekord polski. później do kolekcji rekordów dołożyła także poprawiane wielokrotnie wyniki w skoku wzwyż czy pchnięciu kulą. ale to właśnie dysk zapewnił jej w 1928 roku w amsterda-mie złoty medal olimpijski. mazurek

dąbrowskiego wybrzmiał wtedy po raz pierwszy od czasów odzyskania niepodległości. przed startem mówiła do siebie: „moja mała biało-czerwona chorągiewka musi wyrosnąć w wielki sztandar”. tak denerwowała się wystę-pem, że – według anegdoty – w dniu zawodów miała rozbić talerz z jajeczni-cą, uważając, że jest przesolona. z ciekawostek: drugie złoto dla pol-ski z amsterdamu przywiózł… poeta kazimierz wierzyński – za tom „laur olimpijski”.


e d u k a c j a

Halina konopacka

na igrzyskach w 1928 roku w amsterdamie po raz pierwszy w zmaganiach lekkoatletycznych startowały kobiety. tę szansę wykorzystała Halina konopacka, dając milionom Polaków okazję do wzruszeń – melodia Mazurka Dąbrowskiego na tak wielkiej imprezie wybrzmiała pierwszy raz od odzyskania niepodległości.

PIęKna CzERBIEtaw kolekcji nagród przywiezionych z amsterdamu przez halinę konopac-ką był także tytuł miss olimpijska. na zachowanym (dostępnym na youtube) filmie z tamtych czasów widać, jak pięk-ną była kobietą. wysoka, z fantastyczną figurą, odbiegającą od stereotypu typo-wej dyskobolki, pogodnie uśmiechnię-ta. po prostu Czerbieta. pseudonim ten zapewnił jej noszony – także na zawo-dach – czerwony, własnoręcznie dzier-gany berecik. karierę lekkoatletyczną niepokonana konopacka porzuca w 1931 roku, od-dając dysk, jak sama stwierdza, w do-bre ręce – jadwidze wajsównie, póź-niejszej brązowej (1932, los angeles) i srebrnej (1936, berlin) medalistce olimpijskiej. sportu jednak nigdy nie porzuciła, nadal grała w tenisa, docie-rając między innymi do półfinału mi-strzostw polski w 1937 roku. działała także aktywnie w wielu organizacjach sportowych, w tym międzynarodo-wych. niewątpliwie przyczyniła się do rozsławienia sportu wśród kobiet. wkład ten zauważył i docenił sam marszałek piłsudski.

za gŁOsEm Duszywzdychało do niej wielu mężczyzn, jed-nak serce haliny zdobył członek mię-dzynarodowego komitetu olimpijskiego, dyplomata, minister skarbu, pułkownik ignacy matuszewski. jako były ambasa-dor polski we włoszech mąż okazał się doskonałym przewodnikiem po rzymie, który wybrali jako cel podróży poślubnej w grudniu 1928 roku.małżeństwo dało jej przepustkę na najważniejsze salony ii rzeczypospo-litej, gdzie cieszyła się opinią dobrze wychowanej, dowcipnej, eleganckiej kobiety. z upływem lat coraz bardziej męczył ją – jak przyznawała po latach

w wywiadach – fakt, że wielu widziało w niej „sportowego mechanicznego ro-bota”, a przecież ona posiadała również duszę. idąc za jej głosem, została w 1935 roku redaktor naczelną pisma „start”, poświęconego sportowi kobiecemu. była także autorką uznanego tomiku wierszy, zbioru wspomnień z młodości. publikowała również w „skamandrze” i „wiadomościach literackich”, ciesząc

się uznaniem grydzewskiego, wierzyń-skiego czy słonimskiego. pomimo nie-wątpliwego talentu pisarskiego i tak nic nie mogło przyćmić jej dokonań spor-towych (na ulicach często było słychać hasło „kiepura pyskiem, konopacka dyskiem!”) – do czasu brawurowej „zło-tej” akcji.

O 30 taKICh, CO uRatOwaLI sKaRBjedną z pasji konopackiej były rajdy sa-mochodowe. można sobie wyobrazić, jaki zachwyt wzbudzała piękna polka prowadząca z gracją i kunsztem lan-cię w wersji kabriolet. rajdowe nawyki okazały się na wagę… złota. konopac-ka wzięła udział – jako szofer jedne-go z autobusów – w brawurowej akcji wywiezienia złota z banku polskiego we wrześniu 1939 roku. sukces tajnego konwoju pozwolił uratować przed prze-jęciem przez okupanta ok. 500 mln zł, które były nieocenionym wsparciem dla rządu polskiego na obczyźnie.akcją współdowodził jej mąż. niestety, spryt i odwaga uczestników akcji nie

zostały docenione. małżeństwo zostało oskarżone o defraudację, aresztowane i wtrącone do więzienia w amsterda-mie. dzięki osobistej interwencji ignace-go paderewskiego u samego prezydenta roosevelta matuszewscy stosunkowo szybko odzyskali wolność i przedostali się do nowego jorku.pułkownik matuszewski umarł na-gle na atak serca 3 sierpnia 1946 roku.

wdowa, żeby zarobić na życie, zorgani-zowała m.in. szkółkę narciarską, otwo-rzyła sklep ze sprzętem narciarskim, prowadziła salon mody.w 1949 roku Czerbieta wyszła ponow-nie za mąż, za jerzego szczerbińskie-go, tenisistę, współwłaściciela firmy meblarskiej. niestety, i to małżeństwo przerwała – po 10 latach – śmierć męża. wdowa przeprowadziła się na florydę, gdzie zaczęła malować pod pseudoni-mem helen george. tematem jej ob-razów były głównie kwiaty, ale dobrze sprzedawały się także sygnowane przez nią pejzaże. halina konopacka odwiedziła pol-skę trzykrotnie, ostatni raz – w 1975 roku. obdarzona niezwykłymi ta-lentami i urodą, wszechstronna ko-bieta zmarła w 1989 roku w domu opieki społecznej na florydzie. nie miała dzieci. urna z prochami zosta-ła przywieziona do polski i znajduje się w rodzinnym grobie konopac-kich, na Cmentarzu bródnowskim w warszawie. Fo

to: N

arod

owe A

rchi

wum

cyf

rowe

25Magazyn piOneer pekaO TFi

e d u k a c j a

Jedną z pasji Haliny konopackiej były rajdy samochodowe. Można sobie wyobrazić, jaki zachwyt wzbudzała piękna Polka prowadząca z gracją i kunsztem lancię w wersji kabriolet. rajdowe nawyki okazały się na wagę… złota.

25


e d u k a c j a

N

Wypłacane przez państwowy system emerytalny świadczenia będą się obniżać – zapewne w kategoriach bezwzględnych, a na pewno w relacji do przeciętnych dochodów w kraju. I nie zmienią tego nawet najlepsze reformy emerytalne, bo herbata od samego mieszania nie staje się słodsza…

autor: prof. Witold Orłowski

tykającą bombę – koncepcję systemu emerytalnego, która przyprawia dziś o ból głowy! ale prawdę mówiąc, taką samą koncepcję systemu emerytalnego po bismarcku odziedziczyła cała europa. a półtora wieku temu, gdy ją kanclerz tworzył, nie była wcale złym pomysłem.

uBEzPIECzEnIE PRzED staROŚCIąprzed czasami reformy emerytalnej bismarcka człowiek pracował tak dłu-go, jak tylko wystarczyło mu sił. a kie-dy już nie starczało, tracił cały dochód i był zdany na łaskę swoich dzieci. a je-śli nie miał dzieci (albo dzieci nie mia-ły ochoty na niego łożyć), był zdany na jałmużnę albo umierał z głodu. niemcy jako pierwsi wpadli na pomysł, by to państwo zajęło się zapewnieniem lu-dziom dochodów na starość. oczywiście nie chodziło o to, by państwo po prostu utrzymywało seniorów. pomysł polegał na tym, by wprowadzić dla pracowni-ków najemnych obowiązkowy system „ubezpieczenia przed starością”. dopóki pracownik pracował, z każdej pensji miał mieć potrącaną niedużą składkę na takie ubezpieczenie. w zamian za to, kiedy osiągnął wiek 65 lat, administrujące tym

nie mamy w polsce zbyt wielu powodów, aby dobrze wspominać kanclerza ottona von bismarcka. prowadził wrogą nam politykę, wspólnie z rosjanami dusił polskie zrywy niepodległościowe, zwal-czał polskich przedsiębiorców, germani-zował szkolnictwo. i jeszcze na dodatek ów niemiecki dywersant pozostawił nam

prof. Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny pwc i rektor Akademii Vistula

emerytury: przyspieszona lekcja demografii

ubezpieczeniowym systemem państwo wypłacało mu, aż do śmierci, skromną emeryturę. a skąd miało wziąć na to pie-niądze? to proste. senior już nie praco-wał, ale za to pracowały – i odprowadza-ły przymusową składkę – jego dzieci. tak więc pieniądze zbierane w formie składek od pracujących miały służyć do wypłaca-nia emerytur dla osób starszych.pieniędzy tych nie trzeba było dużo, w owych czasach ludzie żyli bowiem o 20 lat krócej niż dziś, a większość z nich umierała przed osiągnięciem wieku eme-rytalnego. słowem, ludzie odkładali składki przez kilkadziesiąt lat, a korzy-stali ze świadczeń – o ile przekroczyli magiczne 65 lat – najwyżej przez kilka. oznaczało to, że składka emerytalna mogła być bardzo niska. Co więcej, był to okres szybkiego wzrostu liczby ludności.


Foto

: Shu

tters

tock

.com

, arc

hiwu

m e d u k a c j a

kolejne pokolenia dzieci były liczniejsze od pokoleń rodziców, co oznaczało, że wielu pracujących składało się na eme-rytury dla niewielu seniorów. w ten spo-sób pracownicy wypracowywali własne uprawnienia do emerytury, wypłacanej ze składek, które będzie przymusowo od-prowadzać jeszcze liczniejsze pokolenie wnuków, których emerytury będą wy-płacane ze składek jeszcze liczniejszych prawnuków... i tak dalej aż do końca świata!

PIRamIDa EmERytaLnaza czasów bismarcka system taki działał znakomicie, zarówno w niemczech, jak i w innych krajach, które go wprowadziły później, również w polsce. podobnie było jeszcze przez wiele dekad – coraz szerszy strumień pieniędzy ze składek pozwalał na stałe podwyższanie gwarantowanych przez państwo emerytur, bez konieczno-ści dopłacania przez budżet do systemu. jeśli jednak chwilę się zastanowić, na-tychmiast staje się jasne, że działo się

tak tylko dlatego, że przez całe dziesię-ciolecia liczba pracowników rosła szyb-ciej niż liczba emerytów. w pewnym sensie była to więc piramida finansowa. jej sensem jest to, że uczestnikom wy-płaca się więcej, niż wypracowały ich pieniądze, a brakujące środki „dopoży-cza się” z kapitału nowych klientów, któ-rzy dopiero wchodzą do systemu. skąd więc weźmie się pieniądze na przyszłe wypłaty dla tych „nowych”? zachęcając do wejścia do systemu kolejnych ludzi, już nie po to, by im kiedykolwiek zwró-cić ich składki, ale po to, by je zużyć na wypłaty dla innych. system taki może działać tak długo, jak długo z okresu na okres przybywa nowych klientów. załamuje się wówczas, gdy ich liczba się zmniejsza.

ODwRóCEnIE tREnDupolska emerytalna piramida działała nieźle aż do początku XXi wieku. kolej-ne pokolenia były coraz liczniejsze, pra-cujących przybywało szybciej niż eme-rytów. w 1970 roku polaków w wieku produkcyjnym było 18 mln, a w wieku poprodukcyjnym 3,5 mln (jeden emeryt przypadał na pięć osób w wieku produk-cyjnym). teraz jednak trendy demogra-ficzne gwałtownie się odwracają. dziś osób w wieku produkcyjnym jest w polsce 24 mln, a w wieku poprodukcyjnym po-nad 7 mln (jeden emeryt na trzy osoby w wieku produkcyjnym). według prognoz gus do roku 2050 licz-ba osób w wieku produkcyjnym spadnie do 19,7 mln, a w wieku poprodukcyjnym wzrośnie do blisko 10 mln (jeden eme-ryt na dwie osoby w wieku produkcyj-nym). dzieje się tak zarówno z powodu spadającej od wielu lat liczby dzieci, jak i wydłużającej się długości życia. w roku 1990 mężczyzna, który dożył 60 lat, mógł jeszcze liczyć przeciętnie na 15 lat dalszego życia (kobieta na 20 lat).

Według prognoz Gus do roku 2050 liczba osób w wieku produkcyjnym spadnie do 19,7 mln, a w wieku poprodukcyjnym wzrośnie do blisko 10 mln. Dzieje się tak zarówno z powodu spadającej od wielu lat liczby dzieci, jak i wydłużającej się długości życia.


w ciągu ostatniego ćwierćwiecza oczekiwana długość życia staty-

stycznego 60-latka wzrosła jednak o 4 lata. jeśli nie nastąpią żadne nieprzewidziane gwałtowne zmiany – także te związane ze zjawiskami emigracji i imigracji – polskie społeczeństwo będzie się szybko starzeć. a to oznacza dla systemu emerytalnego rosnące kłopoty, bo wpłacających składki będzie ubywać, natomiast pobierających je – szybko przybywać.

CuDów nIE mano dobrze, ale przecież coś z tym jednak zrobiliśmy. to, że emerytalna piramida z czasem będzie się załamywać, stało się jasne już wiele lat temu. dlatego w końcu lat 90. minionego wieku wprowadzili-śmy w polsce hucznie odtrąbioną refor-mę emerytalną. społeczeństwo chętnie uwierzyło, że ma ona na celu podwyższe-nie emerytur. nic bardziej mylnego! rze-czywistym celem reformy nie był wcale wzrost emerytur, bo bez radykalnego od-wrócenia trendów demograficznych albo znacznego zwiększenia składek (obie rzeczy właściwie nie do wyobrażenia)

wypłacanych przez zus emerytur, a nie finansową katastrofę zus, a w ślad za tym całego budżetu państwa.

tRzy wnIOsKIjaką musimy z tego wszystkiego wyciąg- nąć lekcję? po pierwsze musimy pogodzić się z tym, że stary system emerytalny, w duchu starego niemieckiego kancle-rza, w którym państwo zbierało składki i gwarantowało wysokość świadczenia, z całą pewnością należy już do historii. składek nie wystarczy na przyzwoite emerytury. nie ma wyjścia. ponieważ państwa nie stać na ratowanie stopniowo walącej się piramidy emerytalnej, musi wycofać się z jakichkolwiek gwarancji wysokości świadczenia.po drugie wypłacane przez państwowy system emerytalny świadczenia będą się obniżać – zapewne w kategoriach bez-względnych, a na pewno w relacji do przeciętnych dochodów w kraju. i nie zmienią tego nawet najlepsze reformy emerytalne, bo herbata od samego mie-szania nie staje się słodsza. i po trzecie – jeśli chcemy godnie żyć na emeryturze, musimy zadbać o sie-bie sami. „państwowa” emerytura może wystarczy na to, by człowiek nie umarł z głodu, ale na niewiele więcej. jeśli nie uzupełnimy jej własnymi dobrowolnymi oszczędnościami, czekają nas kłopoty. im szybciej ludzie zdadzą sobie z tego sprawę, tym lepiej!

Felieton jest wyrazem osobistych poglądów autora.

wzrost emerytur jest po prostu niemożli-wy. w rzeczywistości istotą reformy było to, by wysokość emerytur zależała tylko

od tego, ile jest odprowadzanych składek, a nie od jakiejkolwiek „gwarancji”, którą daje państwo. z punktu widzenia całego systemu eme-rytalnego oznaczało to, że zmniejszenie strumienia pieniędzy ze składek automa-tycznie pociągnie za sobą spadek wyso-kości emerytur. w starzejącym się spo-łeczeństwie po prostu nie ma cudów. jeśli ludzi, którzy nie pracują, jest coraz wię-cej, a nie wzrasta suma pieniędzy ze ścią-ganych składek, świadczenia muszą spa-dać. albo piramida się zawali. reformę emerytalną przeprowadziliśmy właśnie po to, by wybrać mniejsze zło – spadek

e d u k a c j a

Jeśli chcemy godnie żyć na emeryturze, musimy zadbać o siebie sami. „Państwowa” emerytura może wystarczy na to, by człowiek nie umarł z głodu, ale na niewiele więcej. Jeśli nie uzupełnimy jej własnymi dobrowolnymi oszczędnościami, czekają nas kłopoty.

Foto

: Shu

tters

tock

.com

prospekty informacyjne funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez pioneer pekao tFi s.A. zawierające szczegółowy opis czynników ryzyka zwią-

zanego z inwestowaniem, jak również: szczegółowe dane na temat sytuacji finansowej ww. funduszy, tabele opłat, sprawozdania finansowe oraz

kluczowe informacje dla inwestorów, dostępne są u podmiotów prowadzących dystrybucję oraz w internecie na stronie www.pioneer.com.pl. Lista

podmiotów prowadzących dystrybucję dostępna jest na stronie www.pioneer.com.pl.

szczegółowe zasady uczestnictwa w programie pioneer indywidualne Konta Zabezpieczenia emerytalnego i w programie systematycznego Oszczę-

dzania Moja perspektywa określają Warunki uczestnictwa w tych programach dostępne u podmiotów prowadzących dystrybucję.

Aktywa następujących subfunduszy mogą być lokowane w papiery wartościowe emitowane, poręczone lub gwarantowane przez dowolny z następu-

jących podmiotów: skarb państwa rp, NBp, jednostkę samorządu terytorialnego, państwo członkowskie Ue, jednostkę samorządu terytorialnego

państwa należącego do Ue, państwo należące do OecD lub międzynarodową instytucję finansową, której członkiem jest polska lub co najmniej jed-

no państwo członkowskie Ue w następujących proporcjach: pioneer Obligacji plus do 100%, pioneer Obligacji – Dynamiczna Alokacja 2 do 100%.

Znaczna część aktywów subfunduszy pioneer Obligacji strategicznych i pioneer strategii Globalnej – konserwatywny może być inwestowana w inne

kategorie lokat niż papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego, tj. w tytuły uczestnictwa funduszy zagranicznych.

UWAGA! inwestowanie w fundusze inwestycyjne wiąże się z ryzykiem wynikającym z wahań cen na giełdzie, zmian wysokości stóp procentowych, kur-

sów walut itp. Uczestnik funduszu inwestycyjnego powinien mieć świadomość możliwości osiągnięcia zysku, ale również poniesienia straty. Uczest-

nictwo w funduszach inwestycyjnych pioneer wiąże się z opłatami manipulacyjnymi oraz opłatami za zarządzanie. Historyczne wyniki inwestycyjne

funduszy inwestycyjnych nie są gwarancją osiągnięcia podobnych w przyszłości. Żaden fundusz inwestycyjny nie gwarantuje realizacji założonego

celu inwestycyjnego ani uzyskania określonego wyniku inwestycyjnego. indywidualna stopa zwrotu z inwestycji w dany fundusz inwestycyjny jest

uzależniona od dnia zbycia oraz dnia odkupienia jednostek uczestnictwa przez ten fundusz, a także od wysokości pobranych opłat manipulacyj-

nych, kategorii jednostek uczestnictwa oraz obowiązków podatkowych obciążających uczestnika, w szczególności wysokości podatku od dochodów

kapitałowych.

przed podjęciem decyzji inwestycyjnych zalecane jest zapoznanie się z prospektami informacyjnymi odpowiednich funduszy, kluczowymi informa-

cjami dla inwestorów oraz warunkami uczestnictwa w programach inwestycyjnych.

Niniejszy materiał został sporządzony w celu informacyjnym oraz reklamowym. Nie należy go traktować jako oferty funduszy inwestycyjnych lub

towarzystwa funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.), jak również usługi doradztwa inwe-

stycyjnego oraz udzielania rekomendacji dotyczących instrumentów finansowych lub ich emitentów w rozumieniu Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.

o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. nr 183, poz. 1538 ze zm.), a także nie jest formą świadczenia pomocy prawnej. W materiale wykorzy-

stano źródła informacji, które pioneer pekao investment Management s.A. i pioneer pekao tFi s.A., analizując z najwyższą starannością, uważają za

rzetelne i wiarygodne. Nie istnieje jednak gwarancja, iż są one w pełni wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wszelkie opinie i oceny

zawarte w niniejszym materiale wyrażają jedynie opinię autorów. powielanie, publikowanie bądź rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób jego

całości lub części bez zgody pioneer pekao investment Management s.A. i pioneer pekao tFi s.A. jest zabronione.

pioneer pekao towarzystwo Funduszy inwestycyjnych spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, 02-674 Warszawa, ul. Marynarska 15, wpisana

do rejestru przedsiębiorców Krajowego rejestru sądowego, sądu rejonowego dla m.st. Warszawy, Xiii Wydział Gospodarczy Krajowego rejestru

sądowego, pod numerem Krs 0000016956, posługująca się numerem Nip 521-11-82-650. Kapitał zakładowy: 37 804 000 pLN, łączna kwota

uiszczonych wkładów równa kapitałowi zakładowemu. pioneer pekao tFi s.A. działa na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.

pioneer pekao investment Management spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie pod adresem 02-674 Warszawa, ul. Marynarska 15, wpisana do

rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez sąd rejonowy dla m.st. Warszawy, Xiii Wydział Gospodarczy Krajowego rejestru sądowego, pod

numerem Krs 000019966, Member of the Unicredit Banking Group, register of Banking Groups, posługująca się numerem Nip 525-21-55-710.

Kapitał zakładowy: 28 914 000 pLN, kapitał zakładowy wpłacony: 28 914 000 pLN.

lipiec 2016 r.


i n F O r M a c j a p r a W n a

fatCa – nie zapomnij! Jeżeli należysz do osób, które w okresie 1.07.2014–30.11.2015

otworzyły pierwsze konto w funduszach inwestycyjnych pioneer, do dnia 1 grudnia 2016 r. masz czas na złożenie oświadczenia wymaganego przez tzw. Ustawę FAtcA*. Oświadczenie możesz złożyć w placówkach Banku pekao S.a., centralnego domu Maklerskiego pekao s.A. i Domu inwestycyjnego Xelion sp. z o.o.

Więcej informacji na str. 22 niniejszego numeru Magazynu „pioneer”. www.pioneer.com.pl/fatca

* Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu umowy między rządem rzeczypospolitej polskiej a rządem stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FAtcA (ang. Foreign Account tax compliance Act).

pioneer pekao towarzystwo Funduszy inwestycyjnych s.A.centrum Obsługi Klienta 801 641 641 lub (+48) 22 640 40 40**opłata za minutę połączenia zgodna z taryfą danego operatora** Numer dostępny także dla dzwoniących z zagranicy oraz telefonów komórkowych

Documents

Wydarzenia Wiedza eduk acja lipiec 2016 PIONEER · Wydarzenia Wiedza eduk acja lipiec 2016 PIONEER czas wielkich rozstrzygnięć – komentarz rynkowy Piotra Szuleca Wielki sport,