Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.2
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów studia I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia praktyczny
P R O G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Podstawy energoelektroniki2. Punkty ECTS 63. Rodzaj przedmiotu obieralny4. Język przedmiotu polski5. Rok studiów III6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 5 Wykłady: 15; Laboratoria: 30; Projekt: 15
Liczba godzin ogółem 60
C - Wymagania wstępne
Wiedza: Posiada podstawowe wiadomości z fizyki, elektrotechniki, elektroniki oraz analizymatematycznejUmiejętności: umie stosować wiedzę z zakresu elektrotechniki, elektroniki oraz miernictwa wielkościelektrycznyKompetencje społeczne: Ma świadomość konieczności poszerzania swoich kompetencji, gotowość dopodjęcia współpracy w ramach zespołu
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 Poznanie budowy i właściwości elementów i układów
CW2 Poznanie podstawowych charakterystyk energoelektronicznych przekształtników energii, głównie układów prostownikowych o stałej i regulowanej amplitudzie napięcia wyjściowego, sterowników napięcia przemiennego i napięcia stałego oraz falowników
CW3 Opanowanie podstawowych metod obliczeń obwodów magnetycznych w przetwornikach elektromagnetycznych
Umiejętności
CU1 Potrafi określić podstawowe parametry użytkowe elementu energoelektronicznego na podstawie danych katalogowych lub/i symbolu producenta
1
CU2 Potrafi opracować układ pomiarowy pozwalający określić podstawowe charakterystyki
CU3 Korzystając z danych producenta i instrukcji obsługi potrafi uruchomić sterownik i falownik
Kompetencje społeczne
CK1 Rozumie potrzebę dokształcania się
CK2 Umie pracować w zespole
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności(U) i kompetencji społecznych (K)
Kierunkowyefekt
kształcenia
Wiedza (EPW…)EPW1 ma elementarną wiedzę w zakresie podstaw elektroenergetyki oraz systemów i
sieci elektroenergetycznychK_W09
EPW2 ma uporządkowaną wiedzę w zakresie teorii obwodów elektrycznych, elektronicznych i energoelektronicznych oraz w zakresie teorii sygnałów i metod ich przetwarzania
K_W12
EPW3 ma wiedzę w zakresie fizyki, obejmującą mechanikę, termodynamikę, mechanikę płynów, elektryczność i magnetyzm, optykę oraz fizykę ciała stałego,w tym wiedzę niezbędną do zrozumienia podstawowych zjawisk fizycznych występujących w elementach i układach elektrycznych, energetycznych i elektronicznych oraz w ich otoczeniu
K_W02
Umiejętności (EPU…)EPU1 potrafi projektować proste układy i systemy energetyczne do różnych zastosowań K_U12
EPU2 potrafi korzystać z kart katalogowych i not aplikacyjnych w celu dobrania odpowiednich komponentów projektowanego układu
K_U13
EPU3 potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wnioskować oraz formułować i uzasadniać opinie
K_U01
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 Student rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia
drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) — podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych;
K_K01
EPK2 Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania
K-K04
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Energoelektronika – cele i zadania, ogólna charakterystyka, elementy półprzewodnikowe w energoelektronice, typy układów energoelektronicznych, klasyfikacja oraz podstawowe funkcje
1
W2 Układy AC/AC – sterowniki napięcia przemiennego. 2
W3 Układy AC/DC – prostowniki niesterowane i sterowane … 4
W4 Układy DC/DC – sterowniki napięcia stałego (tyrystorowe i tranzystorowe) 3
W5 Układy DC/AC – falowniki niezależne tranzystorowe – układy i metody sterowania. 3
2
W6 Wybrane zagadnienia kompatybilności układów energoelektronicznych. 2
Razem liczba godzin wykładów 15
Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin
L1 Badanie tyrystora 2
L2 Badanie triaka i układu triak-diak 3
L3 Badanie tranzystora IGBT 3
L4 Badanie jednofazowego sterownika mocy AC-AC (wyznaczanie charakterystyk sterowania dla obciążenia R, RL, RLE)
3
L5 Badanie trójfazowego sterownika mocy 3
L6 Tyrystorowy prostownik trójfazowy AC-DC 4
L7 Badanie przekształtnika DC-DC (okresowego obniżającego napięcie typu Buck i podwyższającego Boost), pomiar sprawności energetycznej
4
L8 Badanie przekształtnika DC-AC (falownik bipolarny typu 2T i pełny mostek typu 4T), kształtowanie napięcia metodą PWM.
4
L9 Badanie falownika o rezonansie szeregowym i równoległym 4
Razem liczba godzin laboratoriów 30
Lp. Treści projektów Liczba godzin
P1 Wprowadzenie do projektowania w wykorzystaniem współczesnych narzędzi typu CAD do projektowania układów energoelektronicznych
5
P2 Projekt prostego przekształtnika energoelektronicznego obejmujący następujące zagadnienia, sterowanie półprzewodnikowym elementem mocy, dobór prądowy i napięciowy, obliczenia strat i dobór układu chłodzenia, opracowanie dokumentacji i projektu.
9
P3 Prezentacja wykonanego projektu 1
Razem liczba godzin projektów 15
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład Wykład informacyjny Komputer, projektor, fizyczne modele omawianych obiektów
Laboratoria Ćwiczenia laboratoryjne, prezentacja zjawisk, ćwiczenia doskonalące umiejętność budowania układów pomiarowych, pomiar parametrów elektrycznych i mechanicznych badanych obiektów
Dostępne wyposażenie laboratoryjne
Projekt Dyskusja dydaktyczna, pytania i odpowiedzi,wprowadzenie do projektowania w wybranymśrodowisku CAD, analiza modeli obwodowych izjawisk
modele fizyczne omawianychobiektów, charakterystykimateriałowe
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F2 – obserwacja/aktywność (przygotowanie do zajęć, ocena ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć i
P1 - egzamin pisemny i ustny
3
jako pracy własnej)
Laboratoria F2 – obserwacja/aktywność; F3 – praca pisemna (sprawozdanie - raport z przeprowadzonych badań)
P3-ocena podsumowująca powstała na podstawie ocen formujących, uzyskanych w semestrze
Projekt F2 – obserwacja/aktywność (przygotowanie do zajęć, ocena ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć i jako pracy własnej)
P2 – zaliczenie na podstawie złożonego projektu
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Ćwiczenia Laboratoria Projekt
F2 P1. …… …. …. F3 P3 … … F2 P2 ..
EPW1 X X XEPW2 X X XEPW3 X X XEPU1 X XEPU2 X X X XEPU3 X XEPK1 X X X XEPK2 X X X X
I – Kryteria oceniania Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie
OcenaPrzedmiotowy
efektkształcenia
(EP..)
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
EPW1 Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą z litera-tury podstawowej; zna podstawowe zagad-nienia związane z prowa-dzeniem badań i prezen-tacją wyników
Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą zliteratury podstawowej ifakultatywnej;zna większość zagadnieńzwiązanych zprowadzeniem badań iprezentacją wyników
Opanował wiedzę przekazaną nazajęciach oraz pochodzącą zliteratury podstawowej i fakulta-tywnej; zna zagadnienia związane zprowadzeniem badań i potrafisamodzielnie rozwiązywaćproblemy
EPW2 Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą zliteratury podstawowej;zna podstawowezagadnienia związane zteorią identyfikacjąelementów i układówenergoelektronicznych
Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą z literatury podstawo-wej i fakultatywnej;zna większość zagadnieńzwiązanych z doborem iobliczeniami prostychukładów
Opanował wiedzę przekazaną naoraz pochodzącą z literaturypodstawowej i fakultatywnej; zna zagadnienia związane zprojektowaniem i eksploatacjązaawansowanych sterowników ifalowników
EPW3 Zna wybrane zagadnieniazwiązane z metodamipomiaru podstawowychwielkościcharakteryzującychurządzenia i układy
Ma poszerzoną wiedzę w zakresie zagadnieńzwiązanych z metodamipomiaru podstawowychwielkości charaktery-zujących urządzenia
Ma wiedzę w wykraczającą pozazakres problemowy zajęć
4
elektryczne i układy elektryczneEPU1 Realizuje powierzone
zadania popełniającnieznaczne błędy
Realizuje powierzonezadania popełniającnieistotne błędy
Realizuje powierzone zadaniabezbłędnie
EPU2 Realizuje powierzonezadania popełniającnieznaczne błędy
Realizuje powierzonezadania popełniającnieistotne błędy
Realizuje powierzone zadaniabezbłędnie. Samodzielnieposzukuje metod rozwiązaniaproblemu
EPU3 Realizuje powierzonezadania popełniającnieznaczne błędy
Realizuje powierzonezadania popełniającnieistotne błędy
Realizuje powierzone zadaniabezbłędnie
EPK1 Rozumie potrzebę i znamożliwości ciągłegodokształcania się (studiadrugiego stopnia, studiapodyplomowe, kursy) —podnoszenia kompetencjizawodowych, osobistychi społecznych ale stosujesię do zasad wniewielkim stopniu
Rozumie potrzebę i znamożliwości ciągłegodokształcania się (studiadrugiego i trzeciegostopnia, studiapodyplomowe, kursy) —podnoszeniakompetencjizawodowych, osobistychi społecznych ; stosujesię do zasad wograniczonym stopniu
Rozumie potrzebę i zna możliwościciągłego dokształcania się (studiadrugiego i trzeciego stopnia, studiapodyplomowe, kursy) —podnoszenia kompetencjizawodowych, osobistych ispołecznych ; stosuje się do zasadw ograniczonym stopniu.Samodzielnie poszukujemożliwości uzupełnienia i poszerzenia wiedzy
EPK2 Ma niewielkąświadomośćodpowiedzialności zapracę własną orazgotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy w zespolei ponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma świadomośćodpowiedzialności zapracę własną orazgotowość podporządko-wania się zasadom pracyw zespole i ponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma pełną świadomośćodpowiedzialności za pracę własnąoraz gotowość podporządkowaniasię zasadom pracy w zespole iponoszenia odpowiedzialności zawspólnie realizowane zadania
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Wykład: P1; laboratorium: P3; projekt: P2
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1. Barlik R., Nowak M.: Technika tyrystorowa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1997.2. Frąckowiak L., Januszewski S.: Energoelektronika. Cz. 1, Półprzewodnikowe przyrządy i moduły
energoelektroniczne, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001.3. Mikołajuk K.: Podstawy analizy obwodów energoelektronicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
Warszawa 1998.4. Mohan N., Undeland N., Robins W.: Power Electronics, Jon Wiley & Sons Inc., New York 1999.5. Tunia H., Smirnow A., Nowak M., Barlik R.: Układy energoelektroniczne. Obliczanie, modelowanie,
projektowanie, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1982.Literatura zalecana / fakultatywna:1. Frąckowiak L., Energoelektronika. Cz. 2, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2000.2. Kaźmierkowsk i M., Krishnan R., Blaabjerg H., Control in Power Electronics, Academic Press,
Amsterdam 2002.3. Piróg S., Energoelektronika, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 1998.4. Strzelecki R., Supronowicz H., Współczynnik mocy w systemach zasilania prądu przemiennego i metody jego poprawy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.
5
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 60Konsultacje 20Czytanie literatury 20
Przygotowanie do laboratorium 10Przygotowanie do kolokwium 5Przygotowanie do sprawdzianu 5Przygotowanie do udziału w projektowaniu 10Przygotowanie do egzaminu 10
Suma godzin: 150Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 6
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak
Data sporządzenia / aktualizacji
Dane kontaktowe (e-mail, telefon) [email protected]
Podpis
6
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.3
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów studia I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia praktyczny
P R O G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Układy przekształnikowe w elektroenergetyce2. Punkty ECTS 63. Rodzaj przedmiotu Obieralny4. Język przedmiotu Polski 5. Rok studiów III6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia
prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 5 Wykłady: 15; Laboratoria: 30; Projekt: 15
Liczba godzin ogółem 60
C - Wymagania wstępne
Pozytywna ocena z przedmiotów modułu matematycznego, fizyki oraz podstaw elektrotechniki i elektroniki
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 przekazanie wiedzy dotyczącej zaawansowanych układów przekształtnikowych w systemach energetycznych
Umiejętności
CU1 zrozumienie zasad stosowania i doboru układów przekształtnikowych w energetyce
Kompetencje społeczne
CK1 przygotowanie do ciągłego uczenia się i podnoszenia posiadanych kompetencji
CK2 uświadomienie wagi i rozumienia skutków i odpowiedzialności za podejmowane decyzji w pracy inżynierskiej
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności(U) i kompetencji społecznych (K)
Kierunkowyefekt
kształcenia
Wiedza (EPW…)
1
EPW1 ma wiedzę w zakresie analizy działania elementów i oraz głównych układów przekształtnikowych stosowanych w energetyce
K_W01
EPW2 posiada podstawową wiedzę w zakresie układów zaawansowanych przekształtnikowych
K_W12
Umiejętności (EPU…)EPU1 potrafi wynaleźć oraz interpretować informacje z literatury i innych źródeł w zakresie
układów przekształtnikowychK_U01
EPU2 potrafi wykorzystać poznane metody i modele do analizy energetycznych układów przekształtnikowych
K_U07
EPU3 posługuje się właściwymi metodami i urządzeniami do pomiaru wielkości elektrycznych charakteryzujących układy przekształtnikowe w energetyce
K_U10
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 ma świadomość potrzeby stałego uczenia się i ciągłego podnoszenia swoich
kompetencjiK_K01
EPK2 ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane działania podczas pracy K_K04
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Koncepcje i właściwości urządzeń sprzęgających i sterujących przepływem energii w systemach prądu przemiennego: układy bezpośrednie (FACTS i FACDS) versus układy z przetwarzaniem na prąd stały( H(M)VDC i LVDC). Układy typu Custom Power.
2
W2 Teorie mocy jako narzędzia do sterowania układami energoelektronicznymi w systemach elektroenergetycznych.
2
W3 Przekształtniki energoelektroniczne dużej mocy i średniego napięcia: najważniejsze układy przekształtników wielopulsowych, falowniki wielopoziomowe, wybrane zagadnienia aplikacyjne.
2
W4 Bocznikowe urządzenia przekształtnikowe w zastosowaniach elektroenergetycznych: kompensatory SVC i STATCOM, energetyczne filtry aktywne , filtry hybrydowe - budowa i działanie, podstawy sterowania, właściwości, obszary zastosowania.
2
W5 Szeregowe urządzenia przekształtnikowe w zastosowaniach elektroenergetycznych: tyrystorowe przesuwniki kąta fazowego (TCPAR), statyczne szeregowe kompensatory synchroniczne (SSSC), układy dynamicznego odtwarzana napięcia (DVR).
2
W6 Układy bezprzerwowego/rezerwowego zasilania w energię elektryczną: urządzenia UPS, bateryjne dobór baterii akumulatorowych zasobników energii, systemy centralne i rozproszone, układy z redundancją; podstawowe warunki współpracy UPS-agregat.
2
W7 Energoelektronika w systemach „zielonej” energii: energetyka wiatrowa – rozwiązania i właściwości sprzęgów indywidualnych i grupowych w farmach wiatrowych (w tym offshore), systemy fotowoltaiczne – połączenia i sprzęgi z siecią AC i DC; sterowanie i sprzęganie generatorów MEW; zastosowania w innych niekonwencjonalnych systemach
2
W8 Układy przekształtnikowe do współpracy z zasobnikami: rodzaje i podstawowe właściwości zasobników (akumulatory, superkondensatory, kinetyczne, ogniwa paliwowe, kompresyjne, nadprzewodnikowe), wybrane rozwiązania dedykowanych przekształtników.
1
Razem liczba godzin wykładów 15
Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin
L1 Właściwości i charakterystyki podstawowych układów beztransformatorowych sprzęgów przekształtnikowych systemów PV z siecią AC
6
L2 Właściwości i sterowanie wielowejściowej przetwornicy energoelektronicznej sprzęgającej źródła z siecią lokalną DC i z zastosowaniem algorytmu MPPT
6
L3 Ekonomiczne układy przetwornic energoelektronicznych dla kogeneracyjnych systemów zasilania z ogniwami Peltiera;
6
L4 Falownik 3-poziomowy 4-przewodowy w układzie STATCOM i filtra aktywnego 6L5 Tranzystorowy trójfazowy stabilizator napięcia i przesuwnik kata fazowego 6
Razem liczba godzin laboratoriów 30
2
Lp. Treści projektów Liczba godzin
P1 Formułowanie założeń projektowych i wybór systemu bezprzerwowego zasilania indywidualnego odbiorcy z niestabilnym podstawowym źródłem energii elektrycznej (PV/turbina wiatrowa małej mocy)
3
P2 Wybór rodzaju i dobór parametrów (pojemność, moc) zasobnika energii do zasilacza UPS 3P3 Obliczenia projektowe głównego przekształtnika energoelektronicznego wybranego zasilacza
UPS 3
P4 Wybór i ocena oraz obliczenia projektowe łącznika energoelektronicznego w układzie „bypass” 3P5 Badania symulacyjne i dokumentacja projektowa opracowanych rozwiązań 3
Razem liczba godzin projektów 15
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład wykład konwersatoryjny, wykład problemowy Projektor
Laboratoria konsultacje, praca w grupach, ćwiczenia laboratoryjne Zestawy laboratoryjne
Projekt konsultacje, praca w grupach, metoda projektu, zadaniaprojektowe
Projektor, tablica
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F2, aktywność podczas wykładów – rozwiązywanie problemów
P1, egzamin pisemny – dwa sprawdzianyP1, rozwiązywanie zadań, problemów w trakcie wykładu
Laboratoria F1, ocena przygotowania do realizacji eksperymentuF2, ocena realizacji eksperymentu
F3, ocena sprawozdania podsumowującego wykonany eksperyment
P3, ocena średnia z realizacji eksperymentów i sprawozdań
Projekt F2, obserwacja/aktywność, przygotowanie do zajęć P2, kolokwium podsumowująceP3, ocena podsumowująca z ocen formujących, uzyskanych w semestrze
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Laboratoria Projekt
F2 P1 F1 F2 F3 P3 F2 P2 P3
EPW1 x x x x x x xEPW2 x x x x x x xEPU1 x x x x x x xEPU2 x x x x x x xEPU3 x x x x x x xEPK1 x x x x x x xEPK2 x x
I – Kryteria oceniania Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie
OcenaPrzedmiotowy
efektkształcenia
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
3
(EP..)
EPW1 Zna wybrane definicje izjawiska z zakresupodstawowych zagadnieńukładówprzekształtnikowych iobjaśnia je
Zna większość definicji izjawisk z zakresupodstawowychzagadnień układówprzekształtnikowych iobjaśnia je
Zna wszystkie wymagane definicje izjawiska z zakresu podstawowychzagadnień układówprzekształtnikowych i objaśnia je
EPW2 Dla wybranych zjawisk zzakresu podstawowychzagadnień układówprzekształtnikowych iidentyfikuje ich cechy
Dla większości zjawisk zzakresu podstawowychzagadnień układówprzekształtnikowychidentyfikuje ich cechy
Dla wszystkich zjawiska z zakresupodstawowych zagadnień układówprzekształtnikowych identyfikuje ichcechy
EPU1 Formułuje spójny opis ipotrafi zastosować zdobytąwiedzę z układówprzekształtnikowych dowybranych zjawisk iprocesów wykorzystującumiejętność ichmodelowania
Formułuje spójny opis ipotrafi zastosowaćzdobytą wiedzę zukładówprzekształtnikowych dowiększości zjawisk iprocesówwykorzystującumiejętność ichmodelowania
Formułuje spójny opis i potrafizastosować zdobytą wiedzę z układówprzekształtnikowych do wszystkichwymaganych zjawisk i procesów
EPU2 Potrafi rozwiązywaćwybrane pokrewnezagadnienia z energetyki,troszcząc się o podnoszeniekompetencji zawodowych
Potrafi rozwiązywaćwiększość pokrewnychzagadnień z energetyki,troszcząc się opodnoszeniekompetencjizawodowych
Potrafi rozwiązywać wszystkiewymagane pokrewne zagadnienia zenergetyki, troszcząc się opodnoszenie kompetencjizawodowych
EPU3 Posługuje się wybranymiurządzeniami i metodamido określenia wielkościukładówprzekształtnikowych
Posługuje sięwiększością urządzeń imetod do określeniawielkości układówprzekształtnikowych
Posługuje się wszystkimiwymaganymi urządzeniami imetodami do określenia wielkościukładów przekształtnikowych
EPK1 Jest świadomy społecznejroli inżyniera nauktechnicznych
Jest świadomyspołecznej roliinżyniera nauktechnicznych wprzekazywaniu wiedzy
Jest świadomy społecznej roliinżyniera nauk technicznych wprzekazywaniu wiedzy ozastosowaniu jej w rozwiązywaniupodstawowych problemów
EPK2 Ma niewielką świadomośćodpowiedzialności za pracęwłasną oraz gotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy w zespole iponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma świadomośćodpowiedzialności zapracę własną orazgotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy wzespole i ponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma pełną świadomośćodpowiedzialności za pracę własnąoraz gotowość podporządkowania sięzasadom pracy w zespole i ponoszeniaodpowiedzialności za wspólnierealizowane zadania
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Egzamin
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1.R. Strzelecki, H. Supronowicz, Współczynnik mocy w systemach zasilania prądu przemiennego i metody jego poprawy , Oficyna Wyd. Pol. Warszawskiej, Warszawa 2000.2.Z. Fedyczak, R. Strzelecki, Energoelektroniczne układy sterowania mocą prądu przemiennego, Wyd. A. Marszałek, 19973.T. Sutkowski, Rezerwowe i bezprzerwowe zasilanie w energię elektryczną – urządzenia i układy, COSiW SEP,
4
Warszawa 2007 4.M. Hartman, Wielopoziomowe falowniki napięcia. Wyd. AM w Gdyni, Gdynia 2007Literatura zalecana / fakultatywna:1.G. Benysek G., M. Jarnut M.: Energooszczędne i aktywne systemy budynkowe. Techniczne i eksploatacyjne aspekty implementacji miejscowych źródeł energii elektrycznej. Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2013 2.R. Strzelecki, G. Benysek, Power Electronics in Smart Electrical Networks, Springer 2008.3.J. Machowski, Regulacja i stabilność systemu elektroenergetycznego. Oficyna Wyd. Politech. Warszawskiej, Wa-a 20074.R. Strzelecki, Technologie energoelektroniczne w nowoczesnych systemach elektroenergetycznych, Zeszyty AM w Gdyni, Nr 62, 2009 5.Undderstanding FACTS. Concept and Technology of Flexible AC Transmission Systems. IEEE Press, New York, 20006.R. Strzelecki, Aktywne układy kondycjonowania – nowa jakość czy moda? Przegląd Elektrotechniczny, vol.78, no.7:196-202, 2002.7.R. Strzelecki, G. Benysek, A. Noculak, Wykorzystanie urządzeń energoelektronicznych w systemie elektroenergetycznym,Przegląd Elektrotechniczny, vol.79, no.2:41-49, 2003.8.Z. Lubośny, Elektrownie wiatrowe w systemie elektroenergetycznym, WNT, Warszawa 20069.R. Strzelecki, H. Supronowicz, Filtracja harmonicznych w sieciach zasilających prądu przemiennego. Komitet Elektrotechniki PAN, Wyd. A. Marszałek, Toruń 1998.
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 60Czytanie literatury 15Przygotowanie do zajęć. 25Przygotowanie do kolokwium 20Konsultacje z nauczycielem 15Przygotowanie do egzaminu 15
Suma godzin: 150Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 6
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak
Data sporządzenia / aktualizacji
Dane kontaktowe (e-mail, telefon)
Podpis
5
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.4
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów studia I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia praktyczny
P R O G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Projektowanie mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii
2. Punkty ECTS 63. Rodzaj przedmiotu obieralny4. Język przedmiotu polski 5. Rok studiów III6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia
dr inż. Ryszard Piątkowski
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 5 Wykłady: 30; Projekt: 30
Liczba godzin ogółem 60
C - Wymagania wstępne
Podstawy elektroenergetyki
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 student ma podstawową wiedzę w zakresie technologii i typów systemów solarnych, elektrowni wodnych i wiatrowych, systemów geotermalnych, systemów zasilanych biomasą
CW2 ukształtowanie podstawowej wiedzy z zakresu pracy i eksploatacji mikroinstalacji OZE
Umiejętności
CU1 student potrafi zebrać i przeanalizować odpowiednie dane i na ich podstawie określić zasadność stosowania OZE
CU2 student potrafi dobrać elementy i zaprojektować mikrosystem OZE
Kompetencje społeczne
CK1 student potrafi wymienić wady i zalety technologii OZE, które mają szczególny wpływ na środowisko oraz rozumie zagrożenia związane ze stosowaniem tych technologii
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności Kierunkowyefekt
1
(U) i kompetencji społecznych (K) kształcenia
Wiedza (EPW…)EPW1 student zna technologie pozyskiwania energii z OZE K_W05EPW2 student ma wiedzę z zakresu OZE oraz umie zdefiniować poprawne warunki ich
eksploatacjiK_W18
EPW3 student ma wiedzę z zakresu przyłączania do sieci elektroenergetycznej i przesyłu energii elektrycznej z mikroinstalacji OZE
K_W13
Umiejętności (EPU…)EPU1 potrafi zorganizować i przeprowadzić projekt mikroinstalacji OZE K_U02EPU2 potrafi opracować dokumentacje techniczną z projektowanego zadania K_U03EPU3 potrafi porównać technologię i oszacować kosztorys realizowanego zadania K_U08
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 rozumie potrzebę formułowania i przekazywania społeczeństwu informacji i opinii
dotyczących OZEK_K06
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Systematyka energii odnawialnych. Znaczenie odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym Polski, UE i Świata. Podstawowe pojęcia i jednostki energii oraz ich równoważniki.
2
W2 Konwencjonalne układy sprzęgania odnawialnych źródeł energii z instalacjami elektrycznymi. Układy typu Off Grid, Grid Tied oraz hybrydowe.
2
W3 Niekonwencjonalne układy sprzęgania odnawialnych źródeł energii z instalacjami elektrycznymi.
2
W4 Magazyny energii elektrycznej. 2W5 Mikrosiłownie wiatrowe. Ocena potencjału energetycznego wiatru. 2
W6 Konfiguracje C 2
W7 Mikrosiłownie fotowoltaiczne. Obliczanie potencjału energetycznego słońca. 2
W8 Konfiguracje układu elektrycznego mikrosiłowni fotowoltaicznych. 2
W9 Mikrosiłownie wodne. Ocena potencjału energetycznego przepływu wody. 2
W10 Konfiguracje układu elektrycznego mikrosiłowni wodnych. 2
W11 Instalacje z kolektorami słonecznymi. 2
W12 Instalacje z pompami ciepła. 2
W13 Źródła kogeneracyjne ( CHP).μ 2
W14 Kotły gazowe. Mikroinstalacje z Silnikami Stirlinga. 2
W15 Instalacje wykorzystujące biogaz i biomasę. 2
Razem liczba godzin wykładów 30
Lp. Treści projektów Liczba godzin
P1 Projekt mikroinstalacji fotowoltaicznej. 10P2 Projekt mikroinstalacji wiatrowej. 10P3 Projekt mikroinstalacji kogeneracyjnej. 10
Razem liczba godzin projektów 30
2
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład wykład konwersatoryjny, wykład problemowy Projektor
Projekt konsultacje, praca w grupach, metoda projektu, zadaniaprojektowe
Projektor, tablica
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F2, aktywność podczas wykładów – rozwiązywanie problemów
P1, egzamin pisemny – dwa sprawdzianyP1, rozwiązywanie zadań, problemów w trakcie wykładu
Projekt F2, obserwacja/aktywność, przygotowanie do zajęć P2, kolokwium podsumowująceP3, ocena podsumowująca z ocen formujących, uzyskanych w semestrze
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Projekt
F2 P1 F2 P2 P3
EPW1 x x x xEPW2 x x x xEPW3 x x x xEPU1 x x x x xEPU2 x x x x xEPU3 x x x x xEPK1 x x x x x
I – Kryteria oceniania Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie
OcenaPrzedmiotowy
efektkształcenia
(EP..)
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
EPW1 Zna wybrane definicje izjawiska z zakresupodstawowych zagadnieńmikroinstalacji OZE iobjaśnia je
Zna większość definicji izjawisk z zakresupodstawowychzagadnieńmikroinstalacji OZE iobjaśnia je
Zna wszystkie wymagane definicje izjawiska z zakresu podstawowychzagadnień mikroinstalacji OZE iobjaśnia je
EPW2 Dla wybranych zjawisk zzakresu podstawowychzagadnień mikroinstalacjiOZE i identyfikuje ich cechy
Dla większości zjawisk zzakresu podstawowychzagadnieńmikroinstalacji OZEidentyfikuje ich cechy
Dla wszystkich zjawiska z zakresupodstawowych zagadnieńmikroinstalacji OZE identyfikuje ichcechy
EPW3 Definiuje wybrane wielkościmikroinstalacji OZEcharakteryzującezachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje większośćwielkościmikroinstalacji OZEcharakteryzującychzachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje wszystkie wymaganewielkości mikroinstalacji OZEcharakteryzujące zachowanieukładów, urządzeń i procesów
EPU1 Formułuje spójny opis ipotrafi zastosować zdobytą
Formułuje spójny opis ipotrafi zastosować
Formułuje spójny opis i potrafizastosować zdobytą wiedzę z
3
wiedzę z mikroinstalacjiOZE do wybranych zjawisk iprocesów wykorzystującumiejętność ichmodelowania
zdobytą wiedzę zmikroinstalacji OZE dowiększości zjawisk iprocesówwykorzystującumiejętność ichmodelowania
mikroinstalacji OZE do wszystkichwymaganych zjawisk i procesów
EPU2 Potrafi rozwiązywaćwybrane pokrewnezagadnienia z energetyki,troszcząc się o podnoszeniekompetencji zawodowych
Potrafi rozwiązywaćwiększość pokrewnychzagadnień z energetyki,troszcząc się opodnoszeniekompetencjizawodowych
Potrafi rozwiązywać wszystkiewymagane pokrewne zagadnienia zenergetyki, troszcząc się opodnoszenie kompetencjizawodowych
EPU3 Posługuje się wybranymiurządzeniami i metodamido określenia wielkościmikroinstalacji OZE
Posługuje sięwiększością urządzeń imetod do określeniawielkościmikroinstalacji OZE
Posługuje się wszystkimiwymaganymi urządzeniami imetodami do określenia wielkościmikroinstalacji OZE
EPK1 Jest świadomy społecznejroli inżyniera nauktechnicznych
Jest świadomyspołecznej roliinżyniera nauktechnicznych wprzekazywaniu wiedzy
Jest świadomy społecznej roliinżyniera nauk technicznych wprzekazywaniu wiedzy ozastosowaniu jej w rozwiązywaniupodstawowych problemów
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Egzamin
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1.Benysek G., Jarnut M., Energooszczędne i aktywne systemy budynkowe. Techniczne i eksploatacyjne aspekty implementacji miejscowych źródeł energii elektrycznej, Oficyna Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2013.2.Klugmann-Radziemska E., Odnawialne źródła energii. Przykłady obliczeniowe, Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2011.3.Łotocki H., ABC systemów fotowoltaicznych sprzężonych z siecią energetyczną. Poradnik dla instalatorów, Wydawnictwo KaBe, Krosno 2011.Literatura zalecana / fakultatywna:1. Lubośny Z., Farmy wiatrowe w systemie elektroenergetycznym, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 2009.2. Lewandowski W. M.., Proekologiczne odnawialne źródła energii, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007.3. Tytko R., Odnawialne źródła energii: wybrane zagadnienia, Wyd. OWG, Warszawa 2009.
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 60Czytanie literatury 15Przygotowanie do zajęć. 25Przygotowanie do kolokwium 20Konsultacje z nauczycielem 15Przygotowanie do egzaminu 15
Suma godzin: 150Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 6
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego dr inż. Ryszard Piątkowski
Data sporządzenia / aktualizacji
4
Dane kontaktowe (e-mail, telefon)
Podpis
5
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.5
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów studia I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia praktyczny
P R O G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Aparaty i urządzenia elektryczne2. Punkty ECTS 63. Rodzaj przedmiotu Obieralny4. Język przedmiotu Polski5. Rok studiów III6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 6 Wykłady: 15; Laboratoria: 30
Liczba godzin ogółem 45
C - Wymagania wstępne
wiedza :Podstawowe wiadomości z zakresu elektrotechniki, matematyki, fizyki i metrologii elektrycznejumiejętności: Potrafi przeprowadzić analizę matematyczną prostych obwodów elektrycznych, umie czytać schematy elektryczne, wiadomości z podstaw elektrotechniki i miernictwa elektrycznegokompetencja społeczne: Ma świadomość konieczności poszerzania swoich kompetencji, gotowość do podjęcia współpracy w ramach zespołu
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 Poznanie zjawisk występujących w urządzeniach i układach elektroenergetycznych oraz ich opisu matematyczno-fizycznego.
CW2 Poznanie zasad działania urządzeń elektroenergetycznych, układów i roli stacji transformatorowo-rozdzielczych
CW3 , dobór przyrządów pomiarowych i realizacja układu probierczego oraz wykonanie badań
Umiejętności
CU1 Umie scharakteryzować zjawiska występujące w urządzeniach i układach elektroenergetycznych
CU2 Umie wyjaśnić zasadę działania urządzeń elektroenergetycznych
1
Kompetencje społeczne
CK1 Rozumie potrzebę dokształcania się
CK2 Umie pracować w zespole
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności(U) i kompetencji społecznych (K)
Kierunkowyefekt
kształcenia
Wiedza (EPW…)EPW1 ma wiedzę w zakresie fizyki, obejmującą mechanikę, termodynamikę,
mechanikę płynów, elektryczność i magnetyzm, optykę oraz fizykę ciała stałego,w tym wiedzę niezbędną do zrozumienia podstawowych zjawisk fizycznychwystępujących w elementach i układach elektrycznych, energetycznych ielektronicznych oraz w ich otoczeniu
K_W02
EPW2 ma elementarną wiedzę w zakresie podstaw elektroenergetyki oraz systemów isieci elektroenergetycznych
K_W09
EPW3 ma podstawową wiedzę w zakresie diagnostyki urządzeń energetycznych,technik zabezpieczeniowych, zna i rozumie metody pomiaru podstawowychwielkości charakteryzujących urządzenia i układy elektryczne i mechaniczneróżnego typu, zna metody obliczeniowe i narzędzia informatyczne niezbędnedo analizy wyników eksperymentów
K_W14
Umiejętności (EPU…)EPU1 potrafi posłużyć się właściwie dobranymi metodami i urządzeniami
umożliwiającymi pomiar podstawowych wielkości charakteryzującychelementy i układy energetyczne
K_U10
EPU2 potrafi korzystać z kart katalogowych i not aplikacyjnych w celu dobraniaodpowiednich komponentów projektowanego układu lub systemuenergetycznego
K_U13
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 Student rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia
drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) — podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych;
K_K01
EPK2 Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania
K_K04
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Nagrzewanie przewodów prądami roboczymi: wyznaczenie krzywej nagrzewania i stygnięcia, stan ustalony nagrzewania, nagrzewanie prądami zwarciowymi.
3
W2 Oddziaływania elektrodynamiczne: siły w przewodach równoległych, przewodachprostopadłych, przy przepływie prądów przemiennych, w układach szyn zbiorczych.
3
W3 Łuk elektryczny i jego gaszenie: model łuku, charakterystyki łuku prądu stałego i przemiennego, warunki gaszenia.
2
W4 Napięcia powrotne w obwodach elektroenergetycznych 2
2
W5 Zasada działania i zadania urządzeń elektroenergetycznych: transformatorów, szyn zbiorczych, wyłączników, rozłączników, odłączników, przekładników. …
3
W6 Rola stacji transformatorowo-rozdzielczej w układzie elektroenergetycznym. Układy stacji, ich wyposażenie i działanie. Ogólne zasady doboru urządzeń.
2
W7 Razem liczba godzin wykładów 15
Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin
L1 Wyznaczanie krzywej nagrzewania 4L2 Wyznaczanie krzywej stygnięcia 4L3 Badanie charakterystyk zewnętrznych wkładek topikowych 4
L4 Badanie dynamiki napędu wyłącznika i rozłącznika zasilanych napięciem stałym i przemiennym
6
L5 Badanie układów gaszenia łuku elektrycznego w aparatach rozłączających 6
L6 Badanie obciążalności styków i zestyku ślizgowego 6
Razem liczba godzin laboratoriów 30
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład Wykład informacyjny Komputer, projektor
Laboratoria Ćwiczenia laboratoryjne, prezentacja zjawisk, ćwiczenia doskonalące umiejętność budowania układów pomiarowych, pomiar parametrów elektrycznych i mechanicznych badanych obiektów
Dostępne wyposażenie laboratoryjne; wyjazd studyjny do rozdzielni
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F2 – obserwacja/aktywność (przygotowanie do zajęć, ocena ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć i jako pracy własnej)
P1 - egzamin pisemny i ustny
Laboratoria F2 – obserwacja/aktywność; F3 – praca pisemna (sprawozdanie - raport z przeprowadzonych badań)
P3-ocena podsumowująca powstała na podstawie ocen formujących, uzyskanych w semestrze
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Ćwiczenia Laboratoria Projekt
F2 P1. ….. …… …. …. F3 P3 … … .. .. ..
EPW1 XEPW2 XEPW3 XEPU1 X XEPU2 X XEPK1 X X X XEPK2 X X X X
3
I – Kryteria oceniania Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie
OcenaPrzedmiotowy
efektkształcenia
(EP..)
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
EPW1 Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą z litera-tury podstawowej; zna podstawowe zagad-nienia związane z prowa-dzeniem badań i prezen-tacją wyników
Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą z literaturypodstawowej i fakultatyw-nej;zna większość zagadnieńzwiązanych z prowadze-niem badań i prezentacjąwyników
Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą z literaturypodstawowej ifakultatywnej; zna zagadnienia związane zprowadzeniem badań ipotrafi samodzielnierozwiązywać problemy
EPW2 Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą zliteratury podstawowej;zna podstawowezagadnienia związane zzasadamifunkcjonowania sytemurozdziału energiielektrycznej
Opanował wiedzęprzekazaną na zajęciachoraz pochodzącą z literatury podstawowej ifakultatywnej;zna większość zagadnieńzwiązanych z budowa izasadami działaniaaparatów elektrycznych
Opanował wiedzęprzekazaną na orazpochodzącą z literaturypodstawowej ifakultatywnej; zna najnowsze rozwiązaniaw zakresie konstrukcji izasada działania aparatów
EPW3 Zna wybrane zagadnieniazwiązane z metodamipomiaru podstawowychwielkościcharakteryzującychurządzenia i układyelektryczne
Ma poszerzoną wiedzę w zakresie zagadnieńzwiązanych z metodamipomiaru podstawowychwielkości charakteryzują-cych urządzenia i układyelektryczne
Ma wiedzę w wykraczającąpoza zakres problemowyzajęć
EPU1 Realizuje powierzonezadania popełniającnieznaczne błędy
Realizuje powierzonezadania popełniającnieistotne błędy
Realizuje powierzonezadania bezbłędnie.Samodzielnie poszukujemetod rozwiązaniaproblemu
EPU2 Potrafi zidentyfikowaćurządzenie na podstawiedanych deklarowanych wkarcie wyrobu
Potrafi samodzielnie dobraćzamiennik urządzenia lubaparatu na podstawiedanych katalogowych…
Potrafi zaproponowaćsamodzielnie rozwiązanietechniczne w wykonaniujednostkowym
EPK1 Rozumie potrzebę i znamożliwości ciągłegodokształcania się (studiadrugiego stopnia, studiapodyplomowe, kursy) —podnoszenia kompetencjizawodowych, osobistychi społecznych ale stosujesię do zasad wniewielkim stopniu
Rozumie potrzebę i znamożliwości ciągłegodokształcania się (studiadrugiego i trzeciego stopnia,studia podyplomowe, kursy)— podnoszenia kompetencjizawodowych, osobistych ispołecznych ; stosuje się dozasad w ograniczonymstopniu
Rozumie potrzebę i znamożliwości ciągłegodokształcania się (studiadrugiego i trzeciego stopnia,studia podyplomowe,kursy) — podnoszeniakompetencji zawodowych,osobistych i społecznych ;stosuje się do zasad wograniczonym stopniu.Samodzielnie poszukujemożliwości uzupełnienia i poszerzenia wiedzy
EPK2 Ma niewielką Ma świadomość Ma pełną świadomość
4
świadomośćodpowiedzialności zapracę własną orazgotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy w zespolei ponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
odpowiedzialności za pracęwłasną oraz gotowośćpodporządko-wania sięzasadom pracy w zespole iponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
odpowiedzialności za pracęwłasną oraz gotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy w zespole iponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Wykład: P1; laboratorium: P3
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1. Maksymiuk J. : Aparaty elektryczne, WNT, Warszawa, 19922. Królikowski C., Boruta Z., Kamińska A.: Technika łączenia obwodów elektroenergetycznych. Przykłady
obliczeń, PWN Warszawa 1992Literatura zalecana / fakultatywna:1. Flurscheim C.H.: Power circuit breaker theory and design. Peter Peregrinus Ltd, 19802. Greenwood A.: Electrical transients in power systems, John Wiley and Sons, New York, 1991
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 45Konsultacje 28Czytanie literatury 33Przygotowanie laboratorium 7Przygotowanie do sprawdzianu 7Udział w wyjeździe studyjnym. 10Przygotowanie do sprawdzianu 5Przygotowanie do egzaminu 15
Suma godzin: 150Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 6
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego prof. nadzw. dr hab. inż. Paweł Idziak
Data sporządzenia / aktualizacji 25.11.2016 r
Dane kontaktowe (e-mail, telefon) [email protected]
Podpis
5
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.6
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów studia I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia praktyczny
P R O G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Generacja rozproszona i energetyka prosumencka 2. Punkty ECTS 63. Rodzaj przedmiotu Obieralny4. Język przedmiotu Polski5. Rok studiów III6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia
dr inż. Ryszard Piątkowski
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 5 Wykłady: 15; Laboratoria: 30; Projekt: 15
Liczba godzin ogółem 60
C - Wymagania wstępne
Podstawy elektroenergetyki, Podstawy elektrotechniki i elektroniki
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 zapoznanie studentów z problematyką generacji rozproszonej
CW2 ukształtowanie wiedzy z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii w inteligentnych budynkach
Umiejętności
CU1 ukształtowanie umiejętności projektowania i doboru systemów generacji rozproszonej
CU2 potrafi stosować poznane pojęcia, metody przy rozwiązywaniu problemów na innych przedmiotach i w praktyce inżynierskiej
Kompetencje społeczne
CK1 przygotowanie do permanentnego uczenia się i podnoszenia posiadanych kompetencji
CK2 wyrobienie umiejętności kreatywnego myślenia na etapie rozwiązywania problemów
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności(U) i kompetencji społecznych (K)
Kierunkowyefekt
1
kształcenia
Wiedza (EPW…)EPW1 Zna podstawy teoretyczne działania układów generacji rozproszonej K_W07, K_W09EPW2 Zna metody prowadzące do podnoszenia efektywności energetycznej K_W09, K_W13EPW3 Zna mechanizmy rządzące rozproszonym systemem elektroenergetycznym K_W13, K_W15
Umiejętności (EPU…)EPU1 Potrafi dobrać układy wyprowadzenia mocy K_U03, K_U12EPU2 Potrafi dobrać układy poprawiające efektywność energetyczną K_U08, K_U15,
K_U16
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 ma świadomość potrzeby stałego uczenia się i ciągłego podnoszenia swoich
kompetencjiK_K01
EPK2 myśli w sposób kreatywny K_K05EPK3 ma świadomość wagi problematyki związanej z generacją rozproszoną i prosumencką K_K02, K_K06
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Pojęcie generacji rozproszonej i prosumenckiej. 2W2 Źródła zakłóceń w rozproszonym systemie elektroenergetycznym. 2W3 Wymagania normatywne w zakresie współpracy jednostek wytwórczych energii z systemem
elektroenergetycznym. 2
W4 Układy wyprowadzenia mocy ze źródeł rozproszonych. 2W5 Energetyka prosumencka – rola odbiorcy końcowego w systemie elektroenergetycznym. 2
W6 Technologie prosumenckie. 2
W7 Efektywność wykorzystania energii elektrycznej. 1
W8 Sposoby poprawy efektywności energetycznej. 2
Razem liczba godzin wykładów 15
Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin
L1 Badania właściwości układów OFF-GRID. 5L2 Badania właściwości układów GRID-TIDE. 5L3 Badania właściwości układów HYBRID. 5
L4 Badania właściwości układów efektywnego oświetlenia. 5L5 Badania właściwości układów do zarządzania energią. 5
L6 Badania właściwości układów do monitoringu zużycia energii. 5
Razem liczba godzin laboratoriów 30
Lp. Treści projektów Liczba godzin
P1 Projekt w zakresie doboru układów GRID-TIDE. 3P2 Projekt w zakresie doboru układów OFF-GRID. 3P3 Projekt w zakresie doboru układów HYBRID. 3
P4 Projekt w zakresie doboru układów podnoszących efektywność energetyczną. 3P5 Projekt w zakresie doboru układów efektywnego oświetlenia. 1
2
P6 Projekt w zakresie doboru układów do zarządzania energią 2
Razem liczba godzin projektów 15
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład wykład konwersatoryjny, wykład problemowy Projektor
Laboratoria konsultacje, praca w grupach, ćwiczenia laboratoryjne Zestawy laboratoryjne
Projekt konsultacje, praca w grupach, metoda projektu, zadaniaprojektowe
Projektor, tablica
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F2, aktywność podczas wykładów – rozwiązywanie problemów
P1, egzamin pisemny – dwa sprawdzianyP1, rozwiązywanie zadań, problemów w trakcie wykładu
Laboratoria F1, ocena przygotowania do realizacji eksperymentuF2, ocena realizacji eksperymentu
F3, ocena sprawozdania podsumowującego wykonany eksperyment
P3, ocena średnia z realizacji eksperymentów i sprawozdań
Projekt F2, obserwacja/aktywność, przygotowanie do zajęć P2, kolokwium podsumowująceP3, ocena podsumowująca z ocen formujących, uzyskanych w semestrze
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Laboratoria Projekt
F2 P1 F1 F2 F3 P3 F2 P2 P3
EPW1 x x x x x x xEPW2 x x x x x x xEPW3 x x x x x x xEPU1 x x x x x x xEPU2 x x x x x x xEPK1 x x x x x x xEPK2 x xEPK3 x x x x
I – Kryteria oceniania Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie
OcenaPrzedmiotowy
efektkształcenia
(EP..)
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
EPW1 Zna wybrane definicje izjawiska z zakresupodstawowych zagadnieńgeneracji rozproszonej ienergetyki prosumenckiej iobjaśnia je
Zna większość definicji izjawisk z zakresupodstawowychzagadnień generacjirozproszonej i energetykiprosumenckiej i objaśniaje
Zna wszystkie wymagane definicje izjawiska z zakresu podstawowychzagadnień generacji rozproszonej ienergetyki prosumenckiej i objaśnia je
EPW2 Dla wybranych zjawisk z Dla większości zjawisk z Dla wszystkich zjawiska z zakresu
3
zakresu podstawowychzagadnień generacjirozproszonej i energetykiprosumenckiej i identyfikujeich cechy
zakresu podstawowychzagadnień generacjirozproszonej i energetykiprosumenckiejidentyfikuje ich cechy
podstawowych zagadnień generacjirozproszonej i energetyki prosumenckiejidentyfikuje ich cechy
EPW3 Definiuje wybrane wielkościgeneracji rozproszonej ienergetyki prosumenckiejcharakteryzującezachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje większośćwielkości generacjirozproszonej i energetykiprosumenckiejcharakteryzującychzachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje wszystkie wymaganewielkości generacji rozproszonej ienergetyki prosumenckiejcharakteryzujące zachowanieukładów, urządzeń i procesów
EPU1 Potrafi rozwiązywaćwybrane pokrewnezagadnienia z energetyki,troszcząc się o podnoszeniekompetencji zawodowych
Potrafi rozwiązywaćwiększość pokrewnychzagadnień z energetyki,troszcząc się opodnoszeniekompetencjizawodowych
Potrafi rozwiązywać wszystkiewymagane pokrewne zagadnienia zenergetyki, troszcząc się opodnoszenie kompetencjizawodowych
EPU2 Posługuje się wybranymiurządzeniami i metodamido określenia wielkościgeneracji rozproszonej ienergetyki prosumenckiej
Posługuje sięwiększością urządzeń imetod do określeniawielkości generacjirozproszonej i energetykiprosumenckiej
Posługuje się wszystkimiwymaganymi urządzeniami imetodami do określenia wielkościgeneracji rozproszonej i energetykiprosumenckiej
EPK1 Jest świadomy społecznejroli inżyniera nauktechnicznych
Jest świadomyspołecznej roliinżyniera nauktechnicznych wprzekazywaniu wiedzy
Jest świadomy społecznej roliinżyniera nauk technicznych wprzekazywaniu wiedzy ozastosowaniu jej w rozwiązywaniupodstawowych problemów
EPK2 Ma niewielką świadomośćodpowiedzialności za pracęwłasną oraz gotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy w zespole iponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma świadomośćodpowiedzialności zapracę własną orazgotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy wzespole i ponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma pełną świadomośćodpowiedzialności za pracę własnąoraz gotowość podporządkowania sięzasadom pracy w zespole i ponoszeniaodpowiedzialności za wspólnierealizowane zadania
EPK3 Rozumie potrzebę i znamożliwości ciągłegodokształcania się (studiadrugiego stopnia, studiapodyplomowe, kursy) —podnoszenia kompetencjizawodowych, osobistychi społecznych ale stosuje siędo zasad w niewielkimstopniu
Rozumie potrzebę i znamożliwości ciągłegodokształcania się(studia drugiego itrzeciego stopnia, studiapodyplomowe, kursy)— podnoszeniakompetencjizawodowych,osobistych ispołecznych ; stosuje siędo zasad wograniczonym stopniu
Rozumie potrzebę i zna możliwościciągłego dokształcania się (studiadrugiego i trzeciego stopnia, studiapodyplomowe, kursy) — podnoszeniakompetencji zawodowych, osobistychi społecznych ; stosuje się do zasad wograniczonym stopniu. Samodzielnieposzukuje możliwości uzupełnienia i poszerzenia wiedzy
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Egzamin
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1. S. Heier, R. Waddington, Grid Integration of Wind Energy Conversion Systems, John Wiley & Sons, 2006. 2. A. Luque, Handbook of Photovoltaic Science and Engineering, John Wiley & Sons, 2003.
4
3. R. O'Hayre, Fuel Cell Fundamentals, John Wiley & Sons, 2006.4. W. Mielczarski, Rynki energii elektrycznej - wybrane aspekty techniczne i ekonomiczne, ARE i EP-C, Warszawa 2000. 5. G. Benysek, Improvement in the quality of delivery of electrical energy using power electronics systems, Springer-Verlag Ltd, Londyn, 2007.Literatura zalecana / fakultatywna:1. E. Klugmann, E. Klugmann-Radziemska, Alternatywne źródła energii. Energetyka fotowoltaiczna, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1999. 2. W. Lewandowski, Proekologiczne źródła energii odnawialnej, WNT, Warszawa 2001. 3. J. Marecki, Podstawy przemian energii, WNT, Warszawa 1995.4. J. Arrillaga, N. Watson, Power System Harmonics, John Wiley & Sons, 2003. 5. J. Machowski et all, Power System Dynamics and Stability, John Wiley & Sons, 1997.
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 60Czytanie literatury 15Przygotowanie do zajęć. 25Przygotowanie do kolokwium 20Konsultacje z nauczycielem 15Przygotowanie do egzaminu 15
Suma godzin: 150Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 6
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego dr inż. Ryszard Piątkowski
Data sporządzenia / aktualizacji
Dane kontaktowe (e-mail, telefon)
Podpis
5
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.7
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów studia I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia praktyczny
P R O G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Odnawialne źródła energii 2. Punkty ECTS 63. Rodzaj przedmiotu Obieralny4. Język przedmiotu Polski5. Rok studiów III6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia
dr inż. Ryszard Piątkowski
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 5 Wykłady: 15; Laboratoria: 30; Projekt: 15
Liczba godzin ogółem 60
C - Wymagania wstępne
Wiedza z zakresu fizyki, podstawowych przemian energetycznych i konwencjonalnych źródeł energii
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 zapoznanie studentów ze źródłami energii alternatywnymi dla paliw kopalnych
CW2 ukształtowanie wiedzy z zakresu metod pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych
Umiejętności
CU1 ukształtowanie umiejętności z zakresu oceny fizycznych możliwości pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych
CU2 ukształtowanie umiejętności z zakresu efektywności energetycznej odnawialnych źródeł energii
Kompetencje społeczne
CK1 wyrobienie umiejętności kreatywnego i analitycznego myślenia
CK2 przygotowanie do podnoszenia posiadanych kompetencji
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności(U) i kompetencji społecznych (K)
Kierunkowyefekt
kształcenia
1
Wiedza (EPW…)EPW1 ma świadomość trendów rozwoju oraz zasoby odnawialnych źródeł energii K_W15EPW2 zna sposoby pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych K_W05EPW3 zna podstawy przemian energetycznych zachodzących w odnawialnych źródłach
energiiK_W02
Umiejętności (EPU…)EPU1 potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia związane z odnawialnymi źródłami energii K_U01EPU2 wie jakiś są zasoby odnawialnych źródeł energii w Polsce K_U18EPU3 potrafi określić wydajność energetyczna przetworników wykorzystujących odnawialne
źródła energiiK_U08
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 ma świadomość konieczności oszczędzania energii i podnoszenia jej efektywności K_K02
EPK2 ma świadomość potrzeby stałego podnoszenia posiadanych kompetencji i wiedzy K_K01
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Wprowadzenie, pojęcia podstawowe dotyczące odnawialnych źródeł energii. 2W2 Energia wiatru, podstawowe pojęcia, warunki wiatrowe w Polsce i Europie, rodzaje, budowa i
właściwości przetworników energii wiatru, współczynnik sprawności przetwarzania energii wiatru na energię elektryczną, przemiany energetyczne zachodzące w turbinach wiatrowych, rozwiązania techniczne, wady i zalety, rola elektrowni wiatrowych w systemie energetycznym (SE) i ich wpływ na pracę SE
2
W3 Energia słońca, podstawowe pojęcia, pozyskiwanie energii cieplnej – kolektory słoneczne – zasada działania, budowa, rodzaje, właściwości, współczynnik sprawności konwersji, pozyskiwanie energii elektrycznej, przykłady rozwiązań, zalety i wady
2
W4 Energia słońca – pozyskiwanie energii elektrycznej -ogniwa fotowoltaiczne – budowa, zasada działania, rodzaje i właściwości, współczynnik sprawności konwersji, przykłady rozwiązań mikro-, małych i wielkich elektrowni fotowoltaicznych, zalety i wady, elektrownie solarne CSP.
2
W5 Energia wody, podstawowe pojęcia, potencjał energetyczny cieków wodnych w Polsce, budowa, zasada działania i rodzaje elektrowni wodnych, rodzaje turbin ich parametry, rola elektrowni wodnych w systemie energetycznym, przykłady elektrowni wodnych w Polsce i na Świecie, zawodowe i małe elektrownie wodne MEW, wady i zalety, energia pływów i falowaniamórz, przetworniki energii fali.
2
W6 Energia geotermalna, podstawowe pojęcia, potencjał energetyczny źródeł geotermalnych w Polsce i Europie, sposoby wykorzystania energii geotermalnej, budowa, rodzaje i właściwości wymienników ciepła, rodzaje pomp ciepła, przykłady rozwiązań, wady i zalety.
1
W7 Energia biomasy i biogazu, podstawowe pojęcia, potencjał energetyczny biomasy i biogazu, przykłady instalacji do pozyskiwania energii elektrycznej z biomasy i biogazu
1
W8 Ciepło odpadowe i układy kogeneracyjne, układy ORC – podstawowe pojęcia, współczynnik sprawności układów ORC, rozwiązania techniczne.
1
W9 Niekonwencjonalne sposoby pozyskiwania energii – energy harvesting 1
W10 Aspekty formalno-prawne i systemy wsparcia dla instalacji i wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
1
Razem liczba godzin wykładów 15
Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin
L1 Turbina wiatrowa 4L2 Ogniwa fotowoltaiczne 8L3 Kolektory słoneczne 4
L4 Elektrownie wodne 6L5 Budowa i zasada działania biogazowni 4
L6 Pompa ciepła 4
Razem liczba godzin laboratoriów 30
2
Lp. Treści projektów Liczba godzin
P1 Projekt w zakresie doboru turbiny do rodzaju elektrowni wodnej. 5P2 Projekt w zakresie oceny potencjału energetycznego farmy wiatrowej ciągłych. 5P3 Projekt w zakresie oceny potencjału energetycznego kolektora słonecznego. 5
Razem liczba godzin projektów 15
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład wykład konwersatoryjny, wykład problemowy Projektor
Laboratoria konsultacje, praca w grupach, ćwiczenia laboratoryjne Zestawy laboratoryjne
Projekt konsultacje, praca w grupach, metoda projektu, zadaniaprojektowe
Projektor, tablica
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F2, aktywność podczas wykładów – rozwiązywanie problemów
P1, egzamin pisemny – dwa sprawdzianyP1, rozwiązywanie zadań, problemów w trakcie wykładu
Laboratoria F1, ocena przygotowania do realizacji eksperymentuF2, ocena realizacji eksperymentu
F3, ocena sprawozdania podsumowującego wykonany eksperyment
P3, ocena średnia z realizacji eksperymentów i sprawozdań
Projekt F2, obserwacja/aktywność, przygotowanie do zajęć P2, kolokwium podsumowująceP3, ocena podsumowująca z ocen formujących, uzyskanych w semestrze
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Laboratoria Projekt
F2 P1 F1 F2 F3 P3 F2 P2 P3
EPW1 x x x x x x xEPW2 x x x x x x xEPW3 x x x x x x xEPU1 x x x x x x xEPU2 x x x x x x xEPU3 x x x x x x xEPK1 x x x x x x xEPK2 x x
I – Kryteria oceniania Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie
OcenaPrzedmiotowy
efektkształcenia
(EP..)
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
EPW1 Zna wybrane definicje izjawiska z zakresupodstawowych zagadnień
Zna większość definicji izjawisk z zakresupodstawowych
Zna wszystkie wymagane definicje izjawiska z zakresu podstawowychzagadnień OZE i objaśnia je
3
OZE i objaśnia je zagadnień OZE iobjaśnia je
EPW2 Dla wybranych zjawisk zzakresu podstawowychzagadnień OZE iidentyfikuje ich cechy
Dla większości zjawisk zzakresu podstawowychzagadnień OZEidentyfikuje ich cechy
Dla wszystkich zjawiska z zakresupodstawowych zagadnień OZEidentyfikuje ich cechy
EPW3 Definiuje wybrane wielkościOZE charakteryzującezachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje większośćwielkości OZEcharakteryzującychzachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje wszystkie wymaganewielkości OZE charakteryzującezachowanie układów, urządzeń iprocesów
EPU1 Formułuje spójny opis ipotrafi zastosować zdobytąwiedzę z OZE do wybranychzjawisk i procesówwykorzystując umiejętnośćich modelowania
Formułuje spójny opis ipotrafi zastosowaćzdobytą wiedzę z OZEdo większości zjawisk iprocesówwykorzystującumiejętność ichmodelowania
Formułuje spójny opis i potrafizastosować zdobytą wiedzę z OZE dowszystkich wymaganych zjawisk iprocesów
EPU2 Potrafi rozwiązywaćwybrane pokrewnezagadnienia z energetyki,troszcząc się o podnoszeniekompetencji zawodowych
Potrafi rozwiązywaćwiększość pokrewnychzagadnień z energetyki,troszcząc się opodnoszeniekompetencjizawodowych
Potrafi rozwiązywać wszystkiewymagane pokrewne zagadnienia zenergetyki, troszcząc się opodnoszenie kompetencjizawodowych
EPU3 Posługuje się wybranymiurządzeniami i metodamido określenia wielkości OZE
Posługuje sięwiększością urządzeń imetod do określeniawielkości OZE
Posługuje się wszystkimiwymaganymi urządzeniami imetodami do określenia wielkości OZE
EPK1 Jest świadomy społecznejroli inżyniera nauktechnicznych
Jest świadomyspołecznej roliinżyniera nauktechnicznych wprzekazywaniu wiedzy
Jest świadomy społecznej roliinżyniera nauk technicznych wprzekazywaniu wiedzy ozastosowaniu jej w rozwiązywaniupodstawowych problemów
EPK2 Ma niewielką świadomośćodpowiedzialności za pracęwłasną oraz gotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy w zespole iponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma świadomośćodpowiedzialności zapracę własną orazgotowośćpodporządkowania sięzasadom pracy wzespole i ponoszeniaodpowiedzialności zawspólnie realizowanezadania
Ma pełną świadomośćodpowiedzialności za pracę własnąoraz gotowość podporządkowania sięzasadom pracy w zespole i ponoszeniaodpowiedzialności za wspólnierealizowane zadania
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Egzamin
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1.Klugmann E., Klugmann-Radziemska E., Alternatywne źródła energii. Energetyka fotowoltaiczna, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 19992. Flaga A., Inżynieria wiatrowa. Podstawy i zastosowania, Arkady, Warszawa 20083. Rubik M. : Pompy ciepła w systemach geotermii niskotemperaturowej, MULTICO Oficyna Wyd. Warszawa 20114. Sarnik M., Podstawy fotowoltaiki, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2008Literatura zalecana / fakultatywna:1. Lewandowski W., Proekologiczne odnawialne źródła energii, WNT, Warszawa20062. Heier S., Waddington R., Grid Integration of Wind Energy Conversion Systems, John Wiley & Sons, 20063. Jastrzębska G., Odnawialne źródła energii i pojazdy proekologiczne, WNT, Warszawa 2007/2009
4
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 60Czytanie literatury 15Przygotowanie do zajęć. 25Przygotowanie do kolokwium 20Konsultacje z nauczycielem 15Przygotowanie do egzaminu 15
Suma godzin: 150Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 6
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego dr inż. Ryszard Piątkowski
Data sporządzenia / aktualizacji
Dane kontaktowe (e-mail, telefon)
Podpis
5
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.8
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia
praktyczny
P RO G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Automatyka w systemach elektroenergetycznych2. Punkty ECTS 43. Rodzaj przedmiotu obieralny4. Język przedmiotu język polski5. Rok studiów IV6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia dr inż. Grzegorz Andrzejewski
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 7 Wykłady: 30 Projekt: 30
Liczba godzin ogółem 60
C - Wymagania wstępne
Automatyka i robotyka
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 przekazanie wiedzy z zakresu budowy i funkcjonowania układów automatyki w systemach elektroenergetycznych
Umiejętności
CU1 wyrobienie umiejętności projektowania, wdrażania i obsługi układów automatyki w systemach elektroenergetycznych
Kompetencje społeczne
CK1 uświadomienie ważności kształcenia się w kontekście skutków działalności inżynierskiej
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W),umiejętności (U) i kompetencji społecznych (K)
Kierunkowy efekt
kształcenia
Wiedza (EPW…)EPW1
student ma podstawową wiedzę z zakresu funkcjonowania układów automatyki w systemach elektroenergetycznych
K_W11
EPW2
ma podstawową wiedzę w zakresie diagnostyki urządzeń automatyki w systemach elektroenergetycznych
K_W14
Umiejętności (EPU…)EPU1 student potrafi posłużyć się narzędziami wspomagającymi programowanie
układów automatyki w systemach elektroenergetycznychK_U09
EPU2 student potrafi opracować dokumentację dotyczącą realizacji zadania inżynierskiego
K_U03
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie K_K01
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Wprowadzenie: treści programowe, zasady pracy, bezpieczeństwa, zaliczenia. 1W2 Pojęcia podstawowe. 3W3 Charakterystyka zabezpieczeń EAZ. 3
W4 Rezerwowanie zabezpieczeń. 3W5 Charakterystyka zakłóceń. 3W6 Zabezpieczenia sieci niskich napięć: TN, TT i IT. 3W7 Ochrona przed porażeniem elektrycznym. 3W8 Przekładniki napięciowe i prądowe. 3W9 Przekaźniki 3W10 Zespoły zabezpieczeniowe 3W11 Podsumowanie 2
Razem liczba godzin wykładów 30
Lp. Treści projektów Liczba godzin
P1 Wprowadzenie: treści programowe, zasady pracy, bezpieczeństwa, zaliczenia. 1P2 Omówienie i przydział tematów projektów. 3P3 Analiza możliwości implementacyjnych cz. I. 2
P4 Analiza możliwości implementacyjnych cz. II. 3
P5 Dyskusja projektu cz. I. 2P6 Dyskusja projektu cz. II. 2P7 Dyskusja projektu cz. III. 2P8 Dyskusja projektu cz. IV. 2P9 Dyskusja projektu cz. V. 2P10 Przygotowanie dokumentacji projektowej cz. I. 2P11 Przygotowanie dokumentacji projektowej cz. II. 2P12 Prezentacja wyników cz. I. 2P13 Prezentacja wyników cz. II. 3P14 Podsumowanie i zaliczenie. 2
Razem liczba godzin laboratoriów 30
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych formzajęć
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład wykład interaktywny system informatyczny
Projekt realizacja zadania inżynierskiego w grupie system informatyczny, sterowniki Siemens, wyposażenie laboratorium
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F4 – wystąpienie (prezentacja multimedialna) P2 – kolokwium (ustne, pisemne, kolokwium podsumowujące semestr, test sprawdzający wiedzę z całego przedmiotu, rozmowa podsumowująca przedmiot i wiedzę)
Projekt P4 – praca pisemna (projekt)
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Projekt
F4 P1 P4
EPW1 xEPW2 xEPU1 xEPU2 x xEPK1 x
I – Kryteria oceniania
Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcieOcena
Przedmiotowyefekt
kształcenia(EP..)
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
EPW1 zna wybrane zagadnieniadotyczące budowy i działaniaukładów automatyki irobotyki
zna większość zagadnieńdotyczących budowy idziałania układów automatykii robotyki
zna wszystkie wymaganezagadnienia dotyczące budowyi działania układówautomatyki i robotyki
EPW2 zna wybrane zagadnieniadotyczące diagnostykiukładów automatyki irobotyki
zna większość zagadnieńdotyczących diagnostykiukładów automatyki irobotyki
zna wszystkie wymaganezagadnienia dotyczącediagnostyki układówautomatyki i robotyki
EPU1 potrafi wykorzystać niektórewymagane funkcjonalnościnarzędzi do programowaniaukładów automatyki irobotyki
potrafi wykorzystać większośćwymaganych funkcjonalnościnarzędzi do programowaniaukładów automatyki irobotyki
potrafi wykorzystać wszystkiewymagane funkcjonalnościnarzędzi do programowaniaukładów automatyki i robotyki
EPU2 potrafi opracowaćdokumentację technicznądotyczącą realizacji zadaniainżynierskiego w stopniudostatecznym
potrafi opracowaćdokumentację technicznądotyczącą realizacji zadaniainżynierskiego w stopniudobrym
potrafi opracowaćdokumentację technicznądotyczącą realizacji zadaniainżynierskiego w stopniubardzo dobrym
EPK1 rozumie potrzebę uczenia sięwyrażoną przygotowaniemprezentacji i jej wygłoszeniemale tylko na poziomie ogólnym
rozumie potrzebę uczenia sięwyrażoną przygotowaniemprezentacji i jej wygłoszeniemna poziomie szczegółowymale bez dogłębnej znajomościtematyki
rozumie potrzebę uczenia sięwyrażoną przygotowaniemprezentacji i jej wygłoszeniemna poziomie szczegółowym iświadczącym o dogłębnejznajomości tematyki
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Zaliczenie z oceną
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1. Klimasara Winkler W., Wiszniewski A., Automatyka zabezpieczeniowa w systemach elektroenergetycznych. WNT
Warszawa, wydania I-IIILiteratura zalecana / fakultatywna:1. T Automatyka elektroenergetyczna: cz. I. „Przetworniki sygnałów pomiarowych i przekaźniki automatyki
zabezpieczeniowej”; cz. II. „Układy automatyki zabezpieczeniowej i regulacyjnej”, praca zbiorowa pod redakcją B. Synala, Wrocław, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, 1991
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 60Konsultacje 1Czytanie literatury 19Przygotowanie referatu 5Przygotowanie projektu 10Przygotowanie do egzaminu 5
Suma godzin: 100
Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 4
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego dr inż. Grzegorz Andrzejewski
Data sporządzenia / aktualizacji 2016-09-28
Dane kontaktowe (e-mail, telefon)
Podpis
Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C.1.9
Wydział Techniczny
Kierunek Energetyka
Poziom studiów studia I stopnia
Forma studiów studia stacjonarne
Profil kształcenia praktyczny
P R O G R A M P R Z E D M I O T U
A - Informacje ogólne
1. Nazwa przedmiotu Użytkowanie systemów z odnawialnymi źródłami energii
2. Punkty ECTS 43. Rodzaj przedmiotu obieralny4. Język przedmiotu polska 5. Rok studiów IV6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia
dr inż. Ryszard Piątkowski
B – Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze
Semestr 7 Wykłady: 15; Laboratoria: 30
Liczba godzin ogółem 45
C - Wymagania wstępne
Podstawy elektrotechniki, układy energoelektroniczne, podstawy maszyn i urządzeń elektrycznych
D - Cele kształcenia
Wiedza
CW1 zapoznanie studentów z systemami pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł energii
CW2 zapoznanie studentów z warunkami eksploatacji systemów z odnawialnymi źródłami energii
Umiejętności
CU1 ukształtowanie umiejętności z zakresu eksploatacji elementów systemów z odnawialnymi źródłami energii
CU2 ukształtowanie umiejętności z zakresu szacowania kosztów eksploatacyjnych instalacji z OZE
Kompetencje społeczne
CK1 wyrobienie umiejętności kreatywnego i analitycznego myślenia
CK2 przygotowanie do podnoszenia posiadanych kompetencji
E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe
Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności Kierunkowyefekt
1
(U) i kompetencji społecznych (K) kształcenia
Wiedza (EPW…)EPW1 ma świadomość trendów rozwoju systemów z OZE K_W15, K_W16EPW2 ma świadomość procesów starzeniowych zachodzących w elementach systemów z OZE K_W14, K_W17EPW3 zna podstawowe zasady bhp przy eksploatacji systemów z odnawialnymi źródłami
energii K_W18
Umiejętności (EPU…)EPU1 potrafi oszacować koszty eksploatacyjne systemów z odnawialnymi źródłami energii K_U14EPU2 umie stosować przekształtniki energoelektroniczne w układach z odnawialnymi
źródłami energiiK_U13
EPU3 potrafi oszacować współczynnik sprawności systemów z odnawialnymi źródłami energii
K_U18, K_U20
Kompetencje społeczne (EPK…)EPK1 ma świadomość potrzeby stałego podnoszenia posiadanych kompetencji i wiedzy K_K01
F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć
Lp. Treści wykładów Liczba godzin
W1 Wprowadzenie, pojęcia podstawowe dotyczące eksploatacji urządzeń elektrycznych 2W2 Elektrownie i generatory wiatrowe, rodzaje generatorów elektrycznych wykorzystywanych w
turbinach wiatrowych2
W3 Zasady sprzęgania generatorów wiatrowych z siecią, wymagania techniczne i formalnoprawne sprzęgania generatorów wiatrowych z siecią energetyczną, zasady eksploatacji generatorów elektrycznych, metody sprzęgania generatorów wiatrowych z siecią energetyczną
2
W4 Energia słońca, zasady eksploatacji ogniw fotowoltaicznych, sprzęganie ogniw PV z siecią energetyczną, przykłady przemysłowych instalacji z wykorzystaniem ogniw fotowoltaicznych, wymagania formalno-prawne i techniczne.
2
W5 Kolektory słoneczne, przykłady instalacji, zasady eksploatacji i koszty eksploatacyjne 2
W6 Małe elektrownie wodne, rodzaje małych elektrowni wodnych i ich rola w systemie elektroenergetycznym.
1
W7 Zasobniki i magazyny energii, parametry, właściwości, zasady eksploatacji. 1
W8 Energoelektroniczne układy dopasowania parametrów, Przekształtniki AC/DC, AC/AC o sterowaniu fazowym, przekształtniki DC/AC. DC/DC, AC/DC i AC/AC o sterowaniu PWM, Przekształtniki AC/DC o poprawionym współczynniki sprawności.
1
W9 Energoelektroniczne przekształtniki do sprzęgania źródeł OZE z siecią elektroenergetyczną 1
W10 Zasady bhp przy eksploatacji systemów z odnawialnymi źródłami energii 1
Razem liczba godzin wykładów 15
Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin
L1 Elektrownie wiatrowe 5L2 Elektrownie fotowoltaiczne 5L3 Kolektory słoneczne 5
L4 Eksploatacja małej elektrowni wodnej 5L5 Eksploatacja biogazowni rolniczej 5
L6 Energia geotermalna 5
Razem liczba godzin laboratoriów 30
G – Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć
2
Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne
Wykład wykład konwersatoryjny, wykład problemowy Projektor
Laboratoria konsultacje, praca w grupach, ćwiczenia laboratoryjne Zestawy laboratoryjne
H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć
Forma zajęć Ocena formująca (F) – wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy)
Ocena podsumowująca (P) – podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy)
Wykład F2, aktywność podczas wykładów – rozwiązywanie problemów
P1, egzamin pisemny – dwa sprawdzianyP1, rozwiązywanie zadań, problemów w trakcie wykładu
Laboratoria F1, ocena przygotowania do realizacji eksperymentuF2, ocena realizacji eksperymentu
F3, ocena sprawozdania podsumowującego wykonany eksperyment
P3, ocena średnia z realizacji eksperymentów i sprawozdań
H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić „x”)
Efektyprzedmiotowe
Wykład Laboratoria
F2 P1 F1 F2 F3 P3
EPW1 x x x x xEPW2 x x x x xEPW3 x x x x xEPU1 x x x xEPU2 x x x xEPU3 x x x xEPK1 x x x x
I – Kryteria oceniania Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie
OcenaPrzedmiotowy
efektkształcenia
(EP..)
Dostateczny dostateczny plus
3/3,5
dobrydobry plus
4/4,5
bardzo dobry5
EPW1 Zna wybrane definicje izjawiska z zakresupodstawowych zagadnieńOZE i objaśnia je
Zna większość definicji izjawisk z zakresupodstawowychzagadnień OZE iobjaśnia je
Zna wszystkie wymagane definicje izjawiska z zakresu podstawowychzagadnień OZE i objaśnia je
EPW2 Dla wybranych zjawisk zzakresu podstawowychzagadnień OZE iidentyfikuje ich cechy
Dla większości zjawisk zzakresu podstawowychzagadnień OZEidentyfikuje ich cechy
Dla wszystkich zjawiska z zakresupodstawowych zagadnień OZEidentyfikuje ich cechy
EPW3 Definiuje wybrane wielkościOZE charakteryzującezachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje większośćwielkości OZEcharakteryzującychzachowanie układów,urządzeń i procesów
Definiuje wszystkie wymaganewielkości OZE charakteryzującezachowanie układów, urządzeń iprocesów
EPU1 Formułuje spójny opis ipotrafi zastosować zdobytąwiedzę z OZE do wybranychzjawisk i procesówwykorzystując umiejętnośćich modelowania
Formułuje spójny opis ipotrafi zastosowaćzdobytą wiedzę z OZEdo większości zjawisk iprocesówwykorzystującumiejętność ich
Formułuje spójny opis i potrafizastosować zdobytą wiedzę z OZE dowszystkich wymaganych zjawisk iprocesów
3
modelowania
EPU2 Potrafi rozwiązywaćwybrane pokrewnezagadnienia z energetyki,troszcząc się o podnoszeniekompetencji zawodowych
Potrafi rozwiązywaćwiększość pokrewnychzagadnień z energetyki,troszcząc się opodnoszeniekompetencjizawodowych
Potrafi rozwiązywać wszystkiewymagane pokrewne zagadnienia zenergetyki, troszcząc się opodnoszenie kompetencjizawodowych
EPU3 Posługuje się wybranymiurządzeniami i metodamido określenia wielkości OZE
Posługuje sięwiększością urządzeń imetod do określeniawielkości OZE
Posługuje się wszystkimiwymaganymi urządzeniami imetodami do określenia wielkości OZE
EPK1 Jest świadomy społecznejroli inżyniera nauktechnicznych
Jest świadomyspołecznej roliinżyniera nauktechnicznych wprzekazywaniu wiedzy
Jest świadomy społecznej roliinżyniera nauk technicznych wprzekazywaniu wiedzy ozastosowaniu jej w rozwiązywaniupodstawowych problemów
J – Forma zaliczenia przedmiotu
Zaliczenie z oceną
K – Literatura przedmiotu
Literatura obowiązkowa:1. Klugmann E., Klugmann-Radziemska E. , Alternatywne źródła energii. Energetyka fotowoltaiczna, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok, 19992. Heier S., Waddington R., Grid Integration of Wind Energy Conversion Systems, John Wiley & Sons, 20063. O’Haire S., Waddington R., Fuell Cell Fundamentals, John Wiley & Sons, 20064. Mohan N., Undeland T. M., Robbins W. P., Power electronics, John Wiley & Sons, 1995Literatura zalecana / fakultatywna:1. Lewandowski W., Proekologiczne odnawialne źródła energii, WNT, 20062. Flaga A., Inżynieria wiatrowa. Podstawy i zastosowania, Arkady, Warszawa 20083. Sarnik M., Podstawy fotowoltaiki, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 20084. Jastrzębska G., Odnawialne źródła energii i pojazdy proekologiczne, WNT Warszawa, 2007/2009
L – Obciążenie pracą studenta:
Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację
Godziny zajęć z nauczycielem/ami 45Konsultacje 15Czytanie literatury 20Przygotowanie referatu 5Przygotowanie projektu 10Przygotowanie do egzaminu 5
Suma godzin: 100Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 25 godz. ): 4
Ł – Informacje dodatkowe
Imię i nazwisko sporządzającego dr inż. Ryszard Piątkowski
Data sporządzenia / aktualizacji
Dane kontaktowe (e-mail, telefon)
Podpis
4