Wymagania edukacyjne z języka polskiegomysp.edu.pl/docs/PSO/JA.pdf · bajki • z pomocą nauczyciela formułuje własny sąd o postaciach i zdarzeniach Ponadto UCZEŃ: • nazywa

Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego

1

Wymagania edukacyjne z języka polskiego

klas 4 - 7 szkoły podstawowej

Program: „Między nami” - program nauczania języka polskiego w klasach 4 – 8 szkoły podstawowej:

J. Piasta-Siechowicz, A. Łuczak, A. Murdzek, E. Prylińska

Wymagania edukacyjne

1. Stosuje się dwa poziomy wymagań: podstawowy i ponadpodstawowy.

2. Wymagania ponadpodstawowe zawierają w sobie wymagania podstawowe. Aby zaliczyć poziom

ponadpodstawowy należy najpierw zaliczyć poziom podstawowy.

Wymagania programowe, wg których nauczyciel będzie planował zajęcia oraz oceniał osiągnięcia

uczniów i skuteczność własnej pracy wynikają z podstawy programowej, programu nauczania i

oparte są na dwustopniowym systemie wymagań taksonomii celów nauczania B. Niemierki.

WYMAGANIA PODSTAWOWE WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE

Zawierają treści:

- najważniejsze w uczeniu się danego

przedmiotu,

- możliwe do opanowania przez wszystkich

uczniów,

- często powtarzające się w procesie

nauczania,

- proste, uniwersalne umiejętności z zakresu

nauczania języka polskiego.

Zawierają treści:

- złożone, mniej przystępne niż zaliczone do

podstawowych wymagań,

- wymagające korzystania z różnych źródeł,

- umożliwiające rozwiązywanie problemów,

- pozwalające łączyć wiedzę z różnych

przedmiotów i dziedzin.


2

Analiza i interpretowanie tekstów

KLASA IV Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe

Analiza

i interpretowanie

tekstów

UCZEŃ:

• mówi o swoich reakcjach czytelniczych oraz

nazywa je

• identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi z

pomocą nauczyciela

• z pomocą nauczyciela określa i nazywa

elementy świata przedstawionego w utworze

epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie,

zdarzenia

• wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne,

przede wszystkim w baśniach i legendach oraz

prozie realistycznej

• wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji

• z pomocą nauczyciela nazywa środki

stylistyczne, takie jak porównanie, przenośnia,

epitet

• odróżnia autora od osoby mówiącej

w utworze literackim

• zna pojęcia: wers, strofa, rym, refren

• wie, jaką funkcję pełnią akapit w tekście

• nazywa elementy świata przedstawionego w

utworze epickim, przede wszystkim w baśni i

legendzie oraz prozie realistycznej

• z pomocą nauczyciela opowiada o

wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność

zdarzeń

• z pomocą nauczyciela wskazuje dialog w

tekście

• z pomocą nauczyciela potrafi zidentyfikować

baśń, legendę, hymn

• wskazuje typowe dla komiksu cechy

• wyodrębnia film i spektakl spośród innych

przekazów i tekstów kultury

• odczytuje sens utworów na poziomie

semantycznym (dosłownym); odczytuje morał

bajki

• z pomocą nauczyciela formułuje własny sąd o

postaciach i zdarzeniach

Ponadto UCZEŃ:

• nazywa i uzasadnia swoje reakcje czytelnicze

• samodzielnie identyfikuje nadawcę i odbiorcę

wypowiedzi

• analizuje oraz objaśnia funkcję elementów

świata przedstawionego w utworze epickim,

takich jak: czas, miejsce, bohaterowie,

zdarzenia

• wskazuje i wyjaśnia elementy realistyczne

i fantastyczne, przede wszystkim w baśniach

i legendach oraz prozie realistycznej

• wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji

• wskazuje tekście środki stylistyczne, takie jak

porównanie, przenośnia, epitet

• odróżnia autora od osoby mówiącej

w utworze literackim, wskazuje narratora w

utworach epickich

• wskazuje w tekście wers, strofę, rym, refren

• rozumie funkcję akapitu jako logicznie

wyodrębnionej całości w tekście

• nazywa i omawia elementy świata

przedstawionego w utworze epickim, przede

wszystkim w baśni i legendzie oraz prozie

realistycznej

• opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala

kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną

zależność

• samodzielnie wskazuje dialog w tekście

• samodzielnie identyfikuje baśń, legendę, hymn

• charakteryzuje komiks jako tekst kultury,

wskazuje typowe dla niego cechy

• rozumie swoistość tekstów kultury

przynależnych do literatury, teatru, filmu,

muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych

• odczytuje przesłanie utworu, a

w szczególności pouczenie w bajce

• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach


3

• przypisuje cechy bohaterom i z pomocą

nauczyciela ocenia ich postawy w odniesieniu

do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść,

przyjaźń – wrogość, prawdomówność –

nieszczerość

• odczytuje sens utworów na poziomie

semantycznym (dosłownym)

• charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich

postawy odnoszące się do takich wartości, jak

miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość,

prawdomówność –nieszczerość

• dokonuje odczytania tekstów przez przekład

intersemiotyczny

KLASA V Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe

Analiza

i interpretowanie

tekstów

Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:

• nazywa swoje reakcje czytelnicze

i przywołuje elementy świata przedstawionego,

które je wywołują

• potrafi zidentyfikować tekst jako komunikat; z

pomocą nauczyciela rozróżnia typy

komunikatu: informacyjny, literacki,

reklamowy, ikoniczny

• z pomocą nauczyciela wskazuje elementy

realistyczne i fantastyczne w mitach, bajkach,

noweli, dzienniku i pamiętniku


stylistyczne, takie jak wyraz

dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie,

zdrobnienie, zgrubienie

• z pomocą nauczyciela charakteryzuje osobę

mówiącą (narratora i podmiot liryczny) na

podstawie jej wypowiedzi

• z pomocą nauczyciela wyodrębnia elementy

tworzące rytm w utworze lirycznym

• z pomocą nauczyciela wyodrębnia w utworze

epickim wydarzenia układające się w wątki,

wskazuje wątek główny oraz wątki poboczne, a

także potrafi wskazać bohaterów głównych i

drugoplanowych

• z pomocą nauczyciela wskazuje różnice

pomiędzy dialogiem a monologiem


mit, bajkę, nowelę, opowiadanie, dziennik

• z pomocą nauczyciela wskazuje typowe cechy

dla mitu, bajki, noweli, dziennika i pamiętnika

• wyodrębnia spektakl teatralny spośród innych

przekazów, z pomocą nauczyciela nazywa

elementy charakterystyczne dla dzieła

teatralnego, zna pojęcia: gra aktorska,

dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja,

scena, widownia, próba

• z pomocą nauczyciela potrafi określić zadania

członków ekipy filmowej oraz wymienić etapy

powstawania filmu, zna pojęcie adaptacji

filmowej

Ponadto UCZEŃ:

• konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi

odbiorcami

• rozróżnia typy komunikatu: informacyjny,

literacki, reklamowy, ikoniczny

• wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne

w mitach, bajkach, noweli, dzienniku i

pamiętniku

• wskazuje w tekście środki stylistyczne, takie

jak wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie,

ożywienie, zdrobnienie, zgrubienie

• samodzielnie charakteryzuje osobę mówiącą

(narratora i podmiot liryczny) na podstawie jej

wypowiedzi

• omawia elementy tworzące rytm w utworze

lirycznym

• wyodrębnia w utworze epickim wydarzenia

układające się w wątki, wskazuje i omawia

wątek główny oraz wątki poboczne, wskazuje

w utworze bohaterów głównych i

drugoplanowych

• odróżnia dialog od monologu

• samodzielnie identyfikuje mit, bajkę, nowelę,

opowiadanie, dziennik

• charakteryzuje mit, bajkę, nowelę, dziennik i

pamiętnik i wskazuje typowe dla nich cechy

• wyodrębnia spektakl teatralny spośród innych

przekazów, nazywa elementy charakterystyczne

dla dzieła teatralnego, zna pojęcia: gra aktorska,

dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja,

scena, widownia, próba, reżyseria, scenariusz,

charakteryzacja

• określa zadania członków ekipy filmowej, zna

etapy powstawania filmu, rozumie pojęcie

adaptacji filmowej

• określa zadania twórców dzieła teatralnego –


4

• potrafi wymienić twórców dzieła teatralnego –

aktora, reżysera, dekoratora, choreografa,

suflera, reżysera dźwięku, reżysera światła

• zna pojęcie: adaptacja filmowa; z pomocą

odczytuje właściwe informacje o

przedstawieniu z programu i afisza teatralnego

• z pomocą nauczyciela wskazuje w przekazie

elementy o charakterze emocjonalnym

i perswazyjnym

• z pomocą nauczyciela przedstawia własne

rozumienie bajki

• z pomocą nauczyciela omawia sytuację

bohaterów utworu odnosząc się do swoich

doświadczeń

• z pomocą nauczyciele wyszukuje odniesienia

treści tekstów kultury do własnego

doświadczenia

• ukierunkowany przez nauczyciela odbiera

filmy, koncerty, spektakle, programy radiowe i

telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i

młodzieży

•

aktora, reżysera, dekoratora, choreografa,

suflera, reżysera dźwięku, reżysera światła

• rozumie pojęcie adaptacji teatralnej; odczytuje

informacje o przedstawieniu

z programu i afisza teatralnego

• dostrzega w przekazie elementy o charakterze

emocjonalnym i perswazyjnym

• przedstawia własne rozumienie bajki

• konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi

doświadczeniami

• odnosi treści tekstów kultury do własnego

doświadczenia

• świadomie i z uwagą odbiera filmy, koncerty,

spektakle, programy radiowe i telewizyjne,

zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży

KLASA VI Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe

Analiza

i interpretowanie

tekstów


• z pomocą nauczyciela dokonuje porównań

swoich wrażeń związanych z odbiorem tekstów

• z pomocą nauczyciela rozróżnia i wskazuje

środki perswazji

• wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne

przypowieści, opowiadaniu, powieści, utworach

fantasy;


stylistyczne, takie jak apostrofa, anafora,

pytanie retoryczne, powtórzenie

• z pomocą nauczyciela określa zależności

między zastosowanymi w utworze środkami

stylistycznymi a treścią

• potrafi wskazać z pomocą nauczyciela

zależność osoby mówiącej (narratora, podmiotu

lirycznego) i świata ukazanego

w utworze;

• z pomocą nauczyciela określa typ narracji

(pierwszoosobowa, narracja trzecioosobowa)

• wskazuje elementy tworzące rytm

• zna terminy: wiersz rymowany i nierymowany

(biały)

• z pomocą nauczyciela wyodrębnia części

Ponadto UCZEŃ:

• porównuje swoje reakcje wrażenia związane z

odbiorem tekstów

• rozróżnia i wskazuje środki perswazji, rozumie

ich funkcję

• rozpoznaje typowe elementy fikcji,

charakterystyczne dla poznanych gatunków, w

tym w prozie fantastycznonaukowej i utworach

fantasy

• wskazuje w tekście środki stylistyczne, takie

jak apostrofa, anafora, pytanie retoryczne,

powtórzenie

• dostrzega zależności między zastosowanymi w

utworze środkami stylistycznymi a treścią

• omawia zależność osoby mówiącej (narratora,

podmiotu lirycznego) i świata ukazanego

w utworze;

• posługuje się terminami: narracja

pierwszoosobowa, narracja trzecioosobowa

• omawia funkcje elementów rytmu

• posługuje się terminami: wiersz rymowany i

nierymowany (biały)

• omawia powiązania między częściami tekstu


5

(rozdział, podrozdział) w dłuższym utworze

prozatorskim, np. w opowiadaniu, powieści,

oraz funkcje elementów konstrukcyjnych

utworu, w tym tytułu, podtytułu, motta, puenty,

punktu kulminacyjnego

• omawia akcję w utworze dramatycznym, z

pomocą nauczyciela wskazuje punkt

kulminacyjny oraz powiązania między

częściami utworu dramatycznego (akt, scena)

• z pomocą nauczyciela określa funkcje dialogu i

monologu w utworze


przypowieść, powieść i utwór dramatyczny oraz

odmiany powieści i opowiadania: obyczajowe,

przygodowe, detektywistyczne,

fantastycznonaukowe; wskazuje cechy

gatunkowe tych utworów

• z pomocą nauczyciela wskazuje typowe cechy

dla opowiadania, powieści

• potrafi wskazać programy informacyjne,

rozrywkowe, reklamy; z pomocą nauczyciela

nazywa ich tworzywo (obraz, dźwięk)

• wskazuje z pomocą nauczyciela elementy

dzieła filmowego i telewizyjnego oraz

wyodrębnia film spośród innych dziedzin

sztuki, z pomocą rozróżnia film animowany

i aktorski

• zna pojęcia z zakresu sztuki filmowej, np.

scena, plan

• z pomocą nauczyciela wskazuje różnice między

tekstem literackim a jego adaptacją

• z pomocą nauczyciela wskazuje sensy

przenośne w przypowieści

• ukierunkowany przez nauczyciela wykorzystuje

w interpretacji tekstów doświadczenia własne

oraz elementy wiedzy o kulturze

(rozdział, podrozdział) w dłuższym utworze

prozatorskim, np. w opowiadaniu, powieści,

oraz omawia funkcje elementów

konstrukcyjnych utworu, w tym tytułu,

podtytułu, motta, puenty, punktu

kulminacyjnego

• omawia akcję w utworze dramatycznym,

wskazuje punkt kulminacyjny, rozumie

powiązania między częściami utworu

dramatycznego (akt, scena)

• rozumie ich funkcje dialogu i monologu w

utworze

• identyfikuje przypowieść, powieść i utwór

dramatyczny; rozpoznaje odmiany powieści i

opowiadania: obyczajowe, przygodowe,

detektywistyczne, fantastycznonaukowe;

omawia funkcję cech gatunkowych w tych

utworach

• charakteryzuje opowiadanie, powieść

przypowieść i wskazuje typowe dla nich cechy

• wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych

programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy;

nazywa ich tworzywo (obraz, dźwięk) i

dostrzega różnice między celem każdego

komunikatu

• samodzielnie wyodrębnia elementy dzieła

filmowego i telewizyjnego; wyodrębnia film

spośród innych dziedzin sztuki, rozróżnia film

animowany i aktorski

• posługuje się pojęciami z zakresu sztuki

filmowej, np. kadr, scena, plan

•

• wskazuje różnice między tekstem literackim a

jego adaptacją

• dostrzega sensy przenośne w przypowieści;

uzasadnia własne rozumienie utworu

• wykorzystuje w interpretacji tekstów

doświadczenia własne oraz elementy wiedzy o

kulturze

KLASA VII Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe

Interpretacja tekstów

kultury i

wartościowanie


• odczytuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np.

obraz, rzeźba, grafika) na poziomie dosłownym,

na poziomie krytycznym z pomocą nauczyciela

i rówieśników określa temat utworu i poruszony

problem, odnosi się do wybranych kontekstów,

np. biograficznego, historycznego, kulturowego

z pomocą nauczyciela dostrzega aluzje

literackie oraz ukierunkowany próbuje

uzasadniać tego typu odczytania

• ukierunkowany przez nauczyciela posługuje się

pojęciami wartościującymi dotyczącymi

Ponadto UCZEŃ:

• podejmuje próby samodzielnego odczytania

różnych tekstów współczesnych

i dawnych na poziomie przenośnym, a w ich

odczytaniu odnosi się do różnych kontekstów

• dostrzega aluzje literackie i próbuje

samodzielnie uzasadniać tego typu odczytania

• sprawnie posługuje się pojęciami

wartościującymi dotyczącymi patriotyzmu,


6

patriotyzmu, nacjonalizmu, tolerancji, piękna,

brzydoty itp.

nacjonalizmu, tolerancji, piękna, brzydoty itp.

Odbiór tekstów kultury

Wymagania podstawowe

Wymagania ponadpodstawowe

kl. IV

kl.V

kl. VI

Uczeń:

• z pomocą nauczyciela identyfikuje

wypowiedź jako tekst informacyjny

• jak wyżej, ponadto identyfikuje jako tekst

publicystyczny

•jak wyżej, ponadto identyfikuje jako tekst

reklamowy

Uczeń:

• samodzielnie identyfikuje wypowiedź jako tekst

informacyjny

•jak wyżej, ponadto samodzielnie identyfikuje jako

tekst publicystyczny

•jak wyżej, ponadto identyfikuje jako tekst

publicystyczny, aktywnie uczestniczy w rozmowie na

zadany temat, wypowiada się przy użyciu zdań

złożonych

kl. IV

kl. V

Kl. VI

•przy pomocy nauczyciela wyszukuje w

tekście informacje wyrażone wprost i

pośrednio

•jak wyżej

•jak wyżej

• samodzielnie wyszukuje w tekście informacje

wyrażone wprost i pośrednio

•jak wyżej, ponadto tworzy spójne wypowiedzi

• jak wyżej, ponadto buduje zdania złożone

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•przy pomocy nauczyciela określa temat i

główną myśl utworu

•jak wyżej

•jak wyżej

•samodzielnie określa temat i główną myśl utworu

• jak wyżej, ponadto tworzy spójne, logiczne

wypowiedzi

•jak wyżej, ponadto argumentuje

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

• przy pomocy nauczyciela dostrzega relacje

między częściami wypowiedzi (np. tytuł,

wstęp, rozwinięcie, zakończenie), rozumie i

wykorzystuje rolę akapitów w tworzeniu

całości myślowej wypowiedzi

•jak wyżej

•jak wyżej

•samodzielnie dostrzega relacje między częściami

wypowiedzi (np. tytuł, wstęp, rozwinięcie,

zakończenie), rozumie i wykorzystuje rolę akapitów w

tworzeniu całości myślowej wypowiedzi

•jak wyżej, ponadto omawia powiązania między

częściami tekstu

•jak wyżej

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

• przy pomocy nauczyciela odróżnia w

tekście informacje ważne od drugorzędnych

•jak wyżej

•jak wyżej

• samodzielnie odróżnia w tekście informacje ważne od

drugorzędnych

•jak wyżej, ponadto dokonuje analizy elementów treści

i wyciąga własne wnioski


Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•z pomocą nauczyciela odróżnia informacje o

faktach od opinii

• jak wyżej

•jak wyżej

• samodzielnie odróżnia informacje o faktach od opinii

•jak wyżej, ponadto odwołuje się do tekstu czytanego

•jak wyżej, ponadto buduje własny komentarz

Kl. IV

Kl. V

KL. VI

•charakteryzuje komiks jako tekst kultury,

wskazuje charakterystyczne dla niego cechy

•jak wyżej

•jak wyżej

• charakteryzuje komiks jako tekst kultury, wskazuje

charakterystyczne dla niego cechy, samodzielnie

tworzy komiks

•jak wyżej, ponadto przestrzega norm gramatycznych i

interpunkcyjnych

•jak wyżej


7

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•przy pomocy nauczyciela rozumie swoistość

tekstów przynależnych do literatury

•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość

tekstów przynależnych do sztuk plastycznych

•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość

tekstów przynależnych do teatru, filmu,

muzyki i sztuk audiowizualnych

• samodzielnie rozumie swoistość tekstów

przynależnych do literatury

•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość tekstów

przynależnych do sztuk plastycznych, argumentuje

•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość tekstów

przynależnych do teatru, filmu, muzyki i sztuk

audiowizualnych, buduje wypowiedź bogatą pod

względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo i

kompozycyjnie

Kl. V

Kl. VI

• przy pomocy nauczyciela wyodrębnia

elementy składające się na spektakl

teatralny(gra aktorka, reżyseria, dekoracja,

charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty,

muzyka), wyodrębnia elementy dzieła

filmowego i telewizyjnego (scenariusz,

reżyseria, ujęcie, gra aktorska, muzyka)

•jak wyżej, ponadto wskazuje cechy

charakterystyczne przekazów

audiowizualnych(filmu, programu

informacyjnego, programu rozrywkowego)

•samodzielnie wyodrębnia elementy składające się na

spektakl teatralny(gra aktorka, reżyseria, dekoracja,

charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty, muzyka),

wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego

(scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska, muzyka)

•jak wyżej, ponadto wskazuje cechy charakterystyczne

przekazów audiowizualnych(filmu, programu

informacyjnego, programu rozrywkowego), posługuje

się pojęciami

Kl. V

Kl. VI

•rozumie, czym jest adaptacja utworu

literackiego(np. filmowa, sceniczna, radiowa)

•jak wyżej, ponadto wskazuje różnice między

tekstem literackim, a jego adaptacją

• rozumie, czym jest adaptacja utworu literackiego(np.

filmowa, sceniczna, radiowa), posługuje się pojęciami

•jak wyżej, ponadto wskazuje różnice między tekstem

literackim, a jego adaptacją, tworzy spójne, logiczne

wypowiedzi

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•odnosi treści tekstów kultury do własnego

doświadczenia

•jak wyżej

•jak wyżej

• samodzielnie odnosi treści tekstów kultury do

własnego doświadczenia

•jak wyżej, ponadto buduje komentarz

•jak wyżej, ponadto buduje wypowiedź bogatą pod

względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo i

kompozycyjnie

kl. IV

kl. V

kl. VI

•przy pomocy nauczyciela dokonuje

odczytania tekstów poprzez przekład

intersemiotyczny (np. rysunek, drama,

spektakl teatralny

•jak wyżej

•jak wyżej

• samodzielnie dokonuje odczytania tekstów poprzez

przekład intersemiotyczny (np. rysunek, drama,

spektakl teatralny

•jak wyżej, ponadto wykorzystuje doświadczenia

własne

•jak wyżej, ponadto wyraża sądy, mówi płynnie i

precyzyjnie

kl. IV

kl. V

kl. VI

• świadomie i z uwagą odbiera filmy,

koncerty, spektakle, programy radiowe i

telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci

i młodzieży

•jak wyżej

•jak wyżej

• świadomie i z uwagą odbiera filmy, koncerty,

spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza

adresowane do dzieci i młodzieży, przy pomocy

nauczyciela nazywa wrażenia

•jak wyżej, ponadto próbuje wyrazić własne opinie i

oceny

• jak wyżej, ponadto samodzielnie pozyskuje

informacje ważne dla danego zagadnienia


8

Kształcenie literackie i kulturowe

Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe

kl. IV

kl.V

kl. VI

Uczeń:

• z pomocą nauczyciela omawia

elementy świata przedstawionego,

wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji

• omawia elementy świata

przedstawionego, wyodrębnia obrazy

poetyckie w poezji

•jak wyżej,

Uczeń:

• samodzielnie omawia elementy świata

przedstawionego, wyodrębnia obrazy poetyckie w

poezji, aktywnie uczestniczy w rozmowie na

zadany temat

•jak wyżej, ponadto samodzielnie charakteryzuje

elementy świata przedstawionego i obrazy

poetyckie

•jak wyżej, ponadto wypowiada się przy użyciu

zdań złożonych

kl. IV

kl. V

Kl. VI

•rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia

i wyjaśnia elementy realistyczne i

fantastyczne w utworach

•jak wyżej, ponadto ze szczególnym

uwzględnieniem ich w prozie

realistycznej

•jak wyżej, ze szczególnym

uwzględnieniem ich w prozie

fantastycznonaukowej lub utworach

fantasy

• rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia i wyjaśnia

elementy realistyczne i fantastyczne w utworach,

samodzielnie wypowiada się na zadany temat

•rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia i wyjaśnia

elementy realistyczne i fantastyczne w utworach ze

szczególnym uwzględnieniem ich w prozie

realistycznej, tworzy spójne wypowiedzi

•rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia i wyjaśnia

elementy realistyczne i fantastyczne w utworach ze

szczególnym uwzględnieniem ich w prozie

realistycznej, fantastycznonaukowej lub utworach

fantasy, tworzy spójne wypowiedzi, buduje zdania

złożone

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•przy pomocy nauczyciela rozpoznaje

czytany utwór jako baśń, legendę,

bajkę, opowiadanie, powieść

•jak wyżej, ponadto rozpoznaje

przypowieść, mit, dziennik, pamiętnik

lub powieść

•jak wyżej, ponadto rozpoznaje hymn,

nowelę

•samodzielnie rozpoznaje i rozróżnia czytane

utwory

• samodzielnie rozpoznaje czytany utwór jako baśń,

legendę , bajkę, przypowieść, mit, dziennik,

pamiętnik, powieść, opowiada o przeczytanym

tekście, tworzy spójne, logiczne wypowiedzi

•jak wyżej, ponadto rozpoznaje przypowieść, hymn,

nowelę, opowiada o przeczytanym tekście,

posługując się zdaniami złożonymi, wskazuje cechy

gatunkowe

Kl.IV

Kl. V

Kl. VI

•zna i rozpoznaje w tekście literackim

epitet, porównanie, wyrazy

dźwiękonaśladowcze, rym

•jak wyżej, ponadto zna i rozpoznaje

przenośnię, zdrobnienie, zgrubienie,

powtórzenie

•jak wyżej

•zna i samodzielnie rozpoznaje w tekście literackim

epitet, porównanie, wyrazy dźwiękonaśladowcze,

rym

•jak wyżej, ponadto zna i rozpoznaje w tekście

literackim przenośnię, zdrobnienie, zgrubienie,

powtórzenie, określa ich funkcje

•jak wyżej, ponadto dostrzega zależności między

zastosowanymi w utworze środkami stylistycznymi

a treścią

Kl. V

Kl. VI

•wyodrębnia funkcje elementów

konstrukcyjnych utworu, w tym

tytułu, podtytułu, motta, puenty,

punktu kulminacyjnego

•jak wyżej

•samodzielnie wyodrębnia i omawia funkcje

elementów konstrukcyjnych utworu, w tym tytułu,

podtytułu, motta, puenty, punktu kulminacyjnego

•jak w klasach poprzednich oraz omawia

powiązania między częściami tekstu

Kl. IV

•z pomocą nauczyciela rozpoznaje

elementy rytmizujące wypowiedź-

wers, rym, strofa, refren, liczba sylab

•samodzielnie rozpoznaje elementy rytmizujące

wypowiedź- wers, rym, strofa, refren, liczba sylab

w wersie


9

Kl. V

Kl. VI

w wersie

•samodzielnie rozpoznaje elementy

rytmizujące wypowiedź- wers, rym,

strofa, refren, liczba sylab w wersie

•jak wyżej

•jak wyżej, ponadto omawia funkcje elementów

rytmu

•posługuje się terminami: wiersz rymowany i biały

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•przy pomocy nauczyciela opowiada o

wydarzeniach fabuły oraz ustala

kolejność zdarzeń

•jak wyżej oraz rozumie ich wzajemną

zależność

•jak wyżej

•samodzielnie opowiada o wydarzeniach fabuły,

ustala kolejność zdarzeń

•szczegółowo opowiada o wydarzeniach fabuły,

ustala kolejność zdarzeń, rozumie ich wzajemną

zależność

•jak wyżej, ponadto tworzy spójne wypowiedzi,

aktywnie uczestniczy w rozmowie

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•rozpoznaje dialog i rozumie funkcje

w utworze

•jak wyżej

•jak wyżej, ponadto odróżnia dialog

od monologu

• bez pomocy nauczyciela rozpoznaje dialog i

rozumie funkcje w utworze

•jak wyżej

•jak wyżej, ponadto odróżnia dialog od monologu

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

• charakteryzuje podmiot liryczny,

narratora i bohaterów w czytanych

utworach

•jak wyżej, posługując się zdaniami

rozwiniętymi

•jak wyżej

•samodzielnie charakteryzuje podmiot liryczny,

narratora i bohaterów w czytanych utworach

•charakteryzuje podmiot liryczny, narratora i

bohaterów w czytanych utworach, posługuje się

zdaniami rozwiniętymi, używa cytatów


względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo

i kompozycyjnie

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•rozróżnia narrację pierwszoosobową i

trzecioosobową

•jak wyżej, ponadto rozumie ich

funkcje w utworze

•jak wyżej

•posługuje się terminami narrację

pierwszoosobowa i trzecioosobowa

•jak wyżej, ponadto rozumie ich funkcje w utworze,

odwołuje się do tekstu

•jak wyżej

Kl. IV

Kl. V

Kl. VI

•wskazuje w utworze bohaterów

głównych i drugoplanowych,

•jak wyżej, ponadto określa ich

cechy, określa tematykę i

problematykę utworu

•jak wyżej

•samozdielnie wskazuje w utworze bohaterów

głównych i drugoplanowych,

•jak wyżej, ponadto określa ich cechy, określa

tematykę i problematykę utworu, odwołuje się do

tekstu, wskazuje w tekście opinie na temat

prezentowanych postaci



i kompozycyjnie

kl. IV

kl. V

kl. VI

•wskazuje i omawia wątek główny i

wątki poboczne

•jak wyżej

•jak wyżej

•wskazuje i omawia wątek główny i wątki

poboczne oraz argumentuje

•jak wyżej, ponadto wnioskuje, wyraża sądy i

opinie świadczące o samodzielności myślenia

•jak wyżej mówi płynnie i precyzyjnie, wyciąga

wnioski z przesłanek zawartych w tekście

kl. IV

kl. V

kl. VI

•nazywa wrażenia, jakie wzbudza w

nim czytany tekst

•jak wyżej

•jak wyżej

•samodzielnie nazywa wrażenia, jakie wzbudza w

nim czytany tekst, próbuje wyrazić własne opinie i

oceny


• jak wyżej, ponadto wyraża sądy i opinie

kl. IV •przy pomocy nauczyciela objaśnia •samodzielnie objaśnia znaczenia dosłowne i


10

TWORZENIE WYPOWIEDZI


kl. IV Uczeń:

• uczestniczy w rozmowie na zadany

temat

• tworzy uporządkowaną wypowiedź,

stosując odpowiednią do danej formy

gatunkowej kompozycję i układ

graficzny; stosuje akapity

• z pomocą nauczyciela dokonuje

selekcji informacji;

• z pomocą tworzy wypowiedzi w

następujących formach gatunkowych:

Uczeń:

• aktywnie uczestniczy w rozmowie na zadany

temat

• tworzy logiczną, uporządkowaną wypowiedź,

stosując odpowiednią do danej formy

gatunkowej kompozycję i układ graficzny,

• dokonuje selekcji informacji;

• tworzy spójne wypowiedzi w następujących

formach gatunkowych: dialog, opowiadanie

(twórcze, odtwórcze), opis, list,

• bezbłędnie wygłasza z pamięci tekst, ze

zrozumieniem oraz odpowiednią intonacją,

dykcją i z następstwem pauz;

kl. V

kl. VI

znaczenia dosłowne i przenośne w

tekstach

•jak wyżej, ponadto rozpoznaje

intencje niewyrażone wprost

•jak wyżej

przenośne w tekstach, uzasadnia własne zdanie

przez odwołanie się do tekstu

•jak wyżej, ponadto samodzielnie rozpoznaje

intencje niewyrażone wprost , uzasadnia własne

zdanie przez odwołanie się do tekstu

•jak wyżej, ponadto wyciąga wnioski z przesłanek

zawartych w tekście

kl. IV

kl. V

kl. VI

•określa doświadczenia bohaterów

literackich i porównuje je z własnymi

• jak wyżej

• jak wyżej

•określa doświadczenia bohaterów literackich i

porównuje je z własnymi, odwołuje się do

czytanego tekstu

•jak wyżej, ponadto uzasadnia własne zdanie przez

odwołanie się do tekst

•jak wyżej, ponadto, argumentuje, wyraża sądy i

opinie

kl. IV

kl. V

kl. VI

•przedstawia własne rozumienie

utworu

•jak wyżej, ponadto, je uzasadnia

•jak wyżej, ponadto wykorzystuje w

interpretacji tekstów doświadczenia

własne oraz elementy wiedzy o

kulturze

• przedstawia własne rozumienie utworu w jasny i

przekonywujący sposób

•jak wyżej, ponadto

wyraża własne sądy i opinie oraz je uzasadnia

•jak wyżej, ponadto wykorzystuje w interpretacji

tekstów doświadczenia własne oraz elementy

wiedzy o kulturze i uzasadnia swoje zdanie

kl. IV

kl. V

kl. VI

•wyraża własny sąd o postaciach i

zdarzeniach

• jak wyżej

•jak wyżej

•wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach,

używa odpowiednich argumentów

•jak wyżej, ponadto mówi płynnie i precyzyjnie



i kompozycyjnie

kl. IV

kl. V

kl. VI

•wskazuje wartości w utworze

•jak wyżej, ponadto określa wartości

ważne dla bohatera

•jak wyżej

•wskazuje wartości w utworze, próbuje wyrazić

własne opinie

•jak wyżej, ponadto określa wartości ważne dla

bohatera, argumentuje i uzasadnia własne zdanie

przez odwołanie się do tekstu, tworzy spójne

wypowiedzi, aktywnie uczestniczy w rozmowie

•jak wyżej


11

dialog, opowiadanie (twórcze,

odtwórcze), opis, list,

• wygłasza z pamięci krótki tekst, ze

zrozumieniem oraz odpowiednią

intonacją, dykcją i z następstwem pauz

korzystając z podpowiedzi nauczyciela

• tworzy odtwórczy ramowy plan

krótkiego tekstu z wykorzystaniem

pomocy (np. rozsypanki)

• opowiada o przeczytanym tekście,

posługując się prostymi zdaniami

• rozróżnia współczesne formy

komunikatów (np. e-mail, SMS) i

posługuje się nimi

• stara się wykorzystywać wiedzę o

języku w tworzonych wypowiedziach.

• tworzy odtwórczy ramowy plan wydarzeń

tekstu

• opowiada o przeczytanym tekście, posługując

się zdaniami złożonymi

• rozróżnia współczesne formy komunikatów

(np. e-mail, SMS) i odpowiednio się nimi

posługuje, zachowując zasady etykiety

językowej

• wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych

wypowiedziach

kl. V jak wyżej, ponadto:

• uczestniczy w rozmowie na

zadany temat, wydziela jej części,

sygnały konstrukcyjne

wzmacniające więź między

uczestnikami dialogu

• tworzy krótką ale logiczną,

semantycznie pełną i

uporządkowaną wypowiedź,

stosując odpowiednią do danej

formy gatunkowej kompozycję i

układ graficzny; stosuje akapity

by stworzyć całość myślową

wypowiedzi;

• tworzy wypowiedzi w

następujących formach

gatunkowych: opowiadanie

twórcze, list oficjalny, relacja z

wydarzenia , dedykacja,

zaproszenie, podziękowanie,

życzenia

• wygłasza z pamięci tekst, ze


intonacją, dykcją, właściwym

akcentowaniem i z następstwem

pauz

• z pomocą (np. ilustracji) tworzy

plan szczegółowy tekstu

• redaguje proste notatki

• tworzy krótkie opowiadania

związane z treścią utworu, np.

dalsze losy bohatera,

komponowanie początku i

• aktywnie uczestniczy w rozmowie na zadany

temat, wydziela jej części, sygnały

konstrukcyjne wzmacniające więź między

uczestnikami dialogu,

• tworzy logiczną, semantycznie pełną i

uporządkowaną wypowiedź, stosując

odpowiednią do danej formy gatunkowej

kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę

akapitów w tworzeniu całości myślowej

wypowiedzi;


formach gatunkowych: opowiadanie twórcze, ,

list oficjalny, relacja z wydarzenia , dedykacja,

zaproszenie, podziękowanie, życzenia

• wygłasza z pamięci dłuższy tekst, ze

zrozumieniem oraz odpowiednią intonacją,

dykcją, właściwym akcentowaniem i z

następstwem pauz

• tworzy plan szczegółowy tekstu

• redaguje notatki

• tworzy opowiadania związane z treścią utworu,

np. dalsze losy bohatera, komponowanie

początku i zakończenia na podstawie fragmentu

tekstu lub na podstawie ilustracji


12

zakończenia na podstawie

fragmentu tekstu lub na

podstawie ilustracji

kl. VI jak wyżej, ponadto:

• z pomocą nauczyciela rozróżnia

argumenty odnoszące się do

faktów i logiki oraz odwołujące

się do emocji

• rozróżnia i wskazuje środki

perswazji



gatunkowych sprawozdanie z

filmu, spektaklu, charakterystyka,

tekst o charakterze

argumentacyjnym

• wygłasza z pamięci tekst, ze


intonacją, dykcją, właściwym

akcentowaniem, z odpowiednim

napięciem emocjonalnym i z

następstwem pauz

• redaguje scenariusz filmowy na

podstawie fragmentów książki

oraz własnych pomysłów

jak wyżej, ponadto:

• rozróżnia argumenty odnoszące się do faktów i

logiki oraz odwołujące się do emocji

• rozróżnia i wskazuje środki perswazji, rozumie

ich funkcję


formach gatunkowych sprawozdanie z filmu,

spektaklu, charakterystyka, tekst o charakterze

argumentacyjnym

• wygłasza z pamięci tekst, ze zrozumieniem

oraz odpowiednią intonacją, dykcją,

właściwym akcentowaniem, z odpowiednim

napięciem emocjonalnym i z następstwem pauz

• redaguje scenariusz filmowy na podstawie

fragmentów książki oraz własnych pomysłów

Kl. VII jak wyżej, ponadto:

• funkcjonalnie wykorzystuje

środki retoryczne

• z pomocą nauczyciela gromadzi i

porządkuje materiał rzeczowy

potrzebny do tworzenia

wypowiedzi; z pomocą

nauczyciela redaguje plan

kompozycyjny własnej

wypowiedzi

• tworzy wypowiedź, stosując

odpowiednią dla danej formy

gatunkowej kompozycję oraz

podejmuje próby tworzenia

spójności językowej między

akapitami

• odwołuje się do obowiązujących

zasad tworzenia tezy i hipotezy

oraz argumentów przy tworzeniu

rozprawki oraz innych tekstów

argumentacyjnych

• funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne

oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę

• gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy

potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje

plan kompozycyjny własnej wypowiedzi

• tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią dla

danej formy gatunkowej kompozycję oraz

zasady spójności językowej między akapitami;

stosuje rytm akapitowy (przeplatanie akapitów

dłuższych i krótszych)

• wykorzystuje znajomość zasad tworzenia tezy i

hipotezy oraz argumentów przy tworzeniu

rozprawki oraz innych tekstów

argumentacyjnych

• odróżnia przykład od argumentu i tworzy je

• tworzy spójne i poprawne semantycznie

wypowiedzi w następujących formach

gatunkowych: rozprawka, streszczenie, opis

sytuacji, opis przeżyć, opis i interpretacja


13

• odróżnia w tekście przykład od

argumentu



gatunkowych: rozprawka,

streszczenie, opis sytuacji, opis

przeżyć, opis i interpretacja

obrazu

• wykonuje przekształcenia na

krótkim tekście cudzym

• formułuje pytania do tekstu

• dokonuje interpretacji głosowej

czytanych i wygłaszanych

tekstów

obrazu

• wykonuje przekształcenia na tekście cudzym

• formułuje pytania do tekstu

• dokonuje interpretacji głosowej czytanych i

wygłaszanych tekstów

Kl. VIII jak wyżej, ponadto:

• z pomocą nauczyciela

przeprowadza wnioskowanie

jako element wywodu

argumentacyjnego

• zgadza się z cudzymi poglądami

lub polemizuje z nimi, starając

się rzeczowo uzasadnić własne

zdanie

• rozpoznaje i rozróżnia środki

perswazji i manipulacji w

tekstach reklamowych

• rozpoznaje manipulację



gatunkowych: recenzja, podanie,

życiorys, CV, list motywacyjny,

przemówienie, wywiad

• podejmuje próby przekształceń

na tekście cudzym, w tym

skraca, streszcza

• przeprowadza wnioskowanie jako element

wywodu argumentacyjnego

• zgadza się z cudzymi poglądami lub

polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając

własne zdanie

• rozpoznaje i rozróżnia środki perswazji i

manipulacji w tekstach reklamowych, określa

ich funkcję

• rozpoznaje manipulację językową i

przeciwstawia jej zasady etyki wypowiedzi

• tworzy samodzielne spójne wypowiedzi w

następujących formach gatunkowych:

recenzja, podanie, życiorys, CV, list

motywacyjny, przemówienie, wywiad

• wykonuje przekształcenia na tekście cudzym,

w tym skraca, streszcza, rozbudowuje i

parafrazuje

Nauka o języku

GRAMATYKA Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe

KLASA IV UCZEŃ:

• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy:

czasownik, rzeczownik, przymiotnik

• rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu i rodzaju gramatycznego

odpowiednio: rzeczownika, przymiotnika,

UCZEŃ:

• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy: czasownik,

rzeczownik, przymiotnik

i określa w tekście funkcje poszczególnych części mowy

• rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu i

rodzaju gramatycznego odpowiednio: rzeczownika,

przymiotnika, czasownika; określa ich funkcje w wypowiedzi

• samodzielnie rozpoznaje rodzinę wyrazów, łączy wyrazy


14

czasownika

• z pomocą nauczyciela rozpoznaje rodzinę

wyrazów, łączy wyrazy pokrewne

pokrewne

KLASA V Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:

• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy:

przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek,

spójnik, partykuła, wykrzyknik

• z pomocą nauczyciela rozpoznaje formy

przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu i rodzaju gramatycznego: liczebnika i zaimka

• poprawnie stopniuje przymiotniki i

przysłówki,

• z pomocą nauczyciela rozpoznaje

bezosobowe formy czasownika: formy

zakończone na -no, -to, konstrukcje z się;

Ponad to UCZEŃ:

• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy: przysłówek,

liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknik,

rozumie ich znaczenie w wypowiedzeniu oraz funkcje w tekście

• samodzielnie rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby,

czasu, trybu i rodzaju gramatycznego: liczebnika i zaimka

• poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki, rozumie ich

rolę w opisie świata oraz używa we właściwych kontekstach

• samodzielnie rozpoznaje bezosobowe formy czasownika:

formy zakończone na -no, -to, konstrukcje z się;

KLASA VI Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:

• z pomocą nauczyciela odróżnia części mowy

odmienne od nieodmiennych

Ponadto UCZEŃ:

• samodzielnie odróżnia części mowy odmienne od

nieodmiennych

KLASA VII


• rozumie konstrukcję strony biernej i czynnej

czasownika

Ponadto UCZEŃ:

• rozumie konstrukcję strony biernej i czynnej czasownika,

przekształca konstrukcję strony biernej i czynnej i odwrotnie, odpowiednio do celu i intencji wypowiedzi

KLASA V UCZEŃ:

• rozpoznaje typy wypowiedzeń, uwzględniając

cel wypowiedzi: wypowiedzenia

oznajmujące, pytające i rozkazujące

UCZEŃ:

• rozpoznaje typy wypowiedzeń, uwzględniając cel wypowiedzi:

wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące rozumie

ich funkcje i je stosuje;


• nazywa części zdania i rozpoznaje ich

funkcje składniowe w wypowiedzeniach

(podmiot, orzeczenie, dopełnienie,

przydawka, okolicznik)


związki wyrazów w zdaniu, wyróżnia

człon nadrzędny i podrzędny oraz typy

związków

• rozpoznaje w tekście typy

wypowiedzeń: zdanie pojedyncze,

zdania złożone (podrzędnie i

współrzędnie), równoważniki zdań,

• z pomocą nauczyciela przekształca

konstrukcje składniowe, np. zdania

złożone w pojedyncze i odwrotnie,

zdania w równoważniki zdań i

odwrotnie

Ponadto UCZEŃ:

• nazywa części zdania i rozpoznaje ich funkcje

składniowe w wypowiedzeniach (podmiot, orzeczenie,

dopełnienie, przydawka, okolicznik) oraz określa

funkcję wyrazów poza zdaniem, rozumie ich znaczenie

i poprawnie stosuje w swoich wypowiedziach

• samodzielnie rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu,

wyróżnia człon nadrzędny i podrzędny oraz typy

związków

• rozpoznaje w tekście typy wypowiedzeń: zdanie

pojedyncze, zdania złożone (podrzędnie i

współrzędnie), równoważniki zdań, rozumie ich funkcje

i stosuje w praktyce językowej

• samodzielnie przekształca konstrukcje składniowe, np.

zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, zdania w

równoważniki zdań i odwrotnie

KLASA VII Jak wyżej, ponad to UCZEŃ:

• rozumie mechanizm upodobnień

fonetycznych, uproszczeń grup

spółgłoskowych i utraty dźwięczności w

wygłosie

• rozpoznaje wyraz podstawowy i wyraz

pochodny; rozumie pojęcie podstawy

Ponadto UCZEŃ:

• rozumie mechanizm upodobnień fonetycznych,

uproszczeń grup spółgłoskowych i utraty dźwięczności

w wygłosie; rozumie rozbieżności między mową a

pismem

• rozpoznaje wyraz podstawowy i wyraz pochodny;

rozumie pojęcie podstawy słowotwórczej; w wyrazie

pochodnym wskazuje temat słowotwórczy i formant,

określa rodzaj formantu,


15

słowotwórczej; w wyrazie pochodnym

wskazuje temat słowotwórczy i formant,

określa rodzaj formantu,

wskazuje rdzeń w wyrazach pokrewnych

• zna zasady tworzenia wyrazów

złożonych, z pomocą nauczyciela

odróżnia ich typy


imiesłowy, rozumie zasady ich

tworzenia i odmiany

• poprawnie stosuje imiesłowowy

równoważnik zdania i przekształca go na

zdanie złożone i odwrotnie

• z pomocą nauczyciela rozróżnia

wypowiedzenia wielokrotnie złożone

• z pomocą nauczyciela odróżnia mowę

zależną i niezależną, przekształca mowę

zależną na niezależną i odwrotnie

• rozumie zasady dotyczące wyjątków od

reguły polskiego akcentu.

wskazuje rdzeń w wyrazach pokrewnych, wskazuje

funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom

pochodnym, rozumie realne i słowotwórcze znaczenie

wyrazu

• zna zasady tworzenia wyrazów złożonych, samodzielnie

odróżnia ich typy

• samodzielnie rozpoznaje imiesłowy, rozumie zasady ich

tworzenia i odmiany

• poprawnie stosuje imiesłowowy równoważnik zdania i

przekształca go na zdanie złożone i odwrotnie oraz

rozumie jego funkcje

• samodzielnie rozróżnia wypowiedzenia wielokrotnie

złożone

• samodzielnie odróżnia mowę zależną i niezależną,

przekształca mowę zależną na niezależną i odwrotnie

• rozumie i stosuje zasady dotyczące wyjątków od reguły

polskiego akcentu

Zróżnicowanie języka Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe

KLASA IV UCZEŃ:

• rozumie dosłowne i przenośne znaczenie

wyrazów w wypowiedzi; rozpoznaje

wyrazy wieloznaczne,

UCZEŃ:

• rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w

wypowiedzi; rozpoznaje wyrazy wieloznaczne, rozumie

ich znaczenie w tekście oraz świadomie wykorzystuje

do tworzenia własnych wypowiedzi


• rozpoznaje w wypowiedziach związki

frazeologiczne

• z pomocą nauczyciela wskazuje główne

cechy języka mówionego i języka

pisanego

• używa stylu stosownego do sytuacji

komunikacyjnej

• zadowalająco posługuje się oficjalną i

nieoficjalną odmianą polszczyzny

Ponadto UCZEŃ:

• rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne,

dostrzega ich bogactwo, rozumie ich znaczenie oraz

poprawnie stosuje w wypowiedziach

• samodzielnie wskazuje główne cechy języka

mówionego i języka pisanego

• zawsze używa stylu stosownego do sytuacji

komunikacyjnej

• doskonale posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą

polszczyzny


• rozróżnia synonimy, antonimy

Ponadto UCZEŃ:

• rozróżnia synonimy, antonimy, rozumie ich funkcje w

tekście i stosuje we własnych wypowiedziach

KLASA VII Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:

• rozpoznaje słownictwo neutralne i

wartościujące

• zna zasady spójności formalnej i

semantycznej tekstu

• z pomocą nauczyciela dostrzega

zróżnicowanie słownictwa

Ponadto UCZEŃ:

• rozpoznaje słownictwo neutralne i wartościujące i ich

funkcje w tekście

• zna i stosuje zasady spójności formalnej i semantycznej

tekstu

• samodzielnie dostrzega zróżnicowanie słownictwa

• samodzielnie rozpoznaje wyrazy rodzime i


16


wyrazy rodzime i zapożyczone, zna typy

skrótów i skrótowców

• z pomocą nauczyciela rozpoznaje nazwy

osobowe i miejscowe, rodzaje nazw

miejscowych, używa poprawnych form

gramatycznych imion, nazwisk, nazw

miejscowych i nazw mieszkańców

• zna sposoby wzbogacania słownictwa

• rozumie znaczenie homonimów

• z pomocą nauczyciela wyróżnia

środowiskowe i regionalne odmiany

języka


słownictwo ogólnonarodowe i

słownictwo o ograniczonym zasięgu (np.

terminy naukowe, archaizmy,

kolokwializmy)

• z pomocą nauczyciela rozróżnia treść i

zakres znaczeniowy wyrazu

• rozumie pojęcie stylu, z pomocą

nauczyciela rozpoznaje styl potoczny,

urzędowy, artystyczny, naukowy,

publicystyczny

zapożyczone, zna typy skrótów i skrótowców

• samodzielnie rozpoznaje nazwy osobowe i miejscowe,

rodzaje nazw miejscowych, używa poprawnych form

gramatycznych imion, nazwisk, nazw miejscowych i

nazw mieszkańców

• zna i stosuje sposoby wzbogacania słownictwa

• rozumie znaczenie homonimów i określa ich funkcje

• samodzielnie wyróżnia środowiskowe i regionalne

odmiany języka

• samodzielnie rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i

słownictwo o ograniczonym zasięgu (np. terminy

naukowe, archaizmy, kolokwializmy)

• z pomocą nauczyciela rozróżnia treść i zakres

znaczeniowy wyrazu

• rozumie pojęcie stylu, samodzielnie rozpoznaje styl

potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy,

publicystyczny

Komunikacja

językowa i kultura

języka

Wymagania podstawowe

Wymagania ponadpodstawowe

KLASA IV UCZEŃ:

• określa sytuację komunikacyjną

• z pomocą nauczyciela identyfikuje

nadawcę i odbiorcę wypowiedzi

• rozumie pojęcia: głoska, litera, sylaba

UCZEŃ:

• określa sytuację komunikacyjną, rozumie jej wpływ na

kształt wypowiedzi

• samodzielnie identyfikuje nadawcę i odbiorcę

wypowiedzi

• rozumie i rozróżnia w praktyce pojęcia: głoska, litera,

sylaba


• z pomocą nauczyciela rozróżnia typy

komunikatu: informacyjny, literacki,

reklamowy, ikoniczny


znaczenie niewerbalnych środków

komunikacji (np. gest, mimika, postawa

ciała)

• zna reguły akcentowania wyrazów

Ponadto UCZEŃ:

• samodzielnie rozróżnia typy komunikatu: informacyjny,


• samodzielnie rozróżnia typy komunikatu: informacyjny,


• zna i stosuje reguły akcentowania wyrazów


• zazwyczaj stosuje intonację poprawną ze

względu na cel wypowiedzi

• rozumie, na czym polega etykieta

językowa

Ponadto UCZEŃ:

• zawsze stosuje intonację poprawną ze względu na cel

wypowiedzi

• rozumie, na czym polega etykieta językowa i stosuje jej

zasady


• rozumie, na czym polega grzeczność

językowa

Ponadto UCZEŃ:

• rozumie, na czym polega grzeczność językowa i stosuje

ją w wypowiedziach

• rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i


17

• rozróżnia normę językową wzorcową

oraz użytkową

• zazwyczaj rozumie, na czym polega błąd

językowy

stosuje się do nich

• zawsze rozumie, na czym polega błąd językowy

Ortografia i

interpunkcja


KLASA IV UCZEŃ:

• zna reguły pisowni

UCZEŃ:

• zna reguły pisowni i pisze poprawnie pod

względem ortograficznym


• zazwyczaj poprawnie używa

znaków interpunkcyjnych: kropki,

przecinka, znaku zapytania, znaku

wykrzyknika, cudzysłowu,

dwukropka, średnika, nawiasu.

Ponadto UCZEŃ:

• zawsze poprawnie używa znaków

interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku

zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu,

dwukropka, średnika, nawiasu.


• zna zasady wymiany głosek w wyrazach

pokrewnych oraz w tematach

fleksyjnych wyrazów odmiennych;

• zazwyczaj poprawnie przytacza cudze

wypowiedzi, stosując odpowiednie znaki

interpunkcyjne;

• zna różnice w pisowni samogłosek

ustnych i nosowych, spółgłosek

twardych i miękkich, dźwięcznych i

bezdźwięcznych

• zna zasady pisowni wyrazów

nieodmiennych i pisowni partykuły

„nie” z różnymi częściami mowy.

Ponadto UCZEŃ:

• wykorzystuje wiedzę o wymianie głosek w wyrazach

pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów

odmiennych;

• zawsze poprawnie przytacza cudze wypowiedzi,

stosując odpowiednie znaki interpunkcyjne;

• wykorzystuje wiedzę o różnicach w pisowni

samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek twardych i

miękkich, dźwięcznych i bezdźwięcznych

• zna i stosuje zasady pisowni wyrazów nieodmiennych i

pisowni partykuły „nie” z różnymi częściami mowy.

Documents

Wymagania edukacyjne z języka polskiegomysp.edu.pl/docs/PSO/JA.pdf · bajki • z pomocą nauczyciela formułuje własny sąd o postaciach i zdarzeniach Ponadto UCZEŃ: • nazywa