Człowiek najlepsza inwestycja

Dotyczy projektu „Nowy system doskonalenia nauczycieli w powiecie pułtuskim”,realizowanego w ramach Działania 3.5. Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół, ProgramuOperacyjnego Kapitał Ludzki na podstawie umowy Nr UDA-POKL.03.05.00-00-114/12-00zawartej pomiędzy Powiatem Pułtuskim ul. Białowiejska 5, 06-100 Pułtusk, a OśrodkiemRozwoju Edukacji Al. Ujazdowskie 28, 00-478 Warszawa.

Przygotowanie nauczycieli do zmian wynikających z Nowej Matury 2015

- biologia.

Opracowanie i prowadzenie: Joanna MarekKonsultant ds. edukacji przyrodniczej ODN Łomża

Program szkolenia:1.Podstawa programowa narzędziem pracy nauczyciela – przygotowanie nauczyciela i ucznia do nowej matury.2.Umiejętności proste i złożone kształtowane na IV etapie edukacyjnym.3.Charakterystyka arkuszy maturalnych od roku 2014/2015 pod kątem sprawdzanych umiejętności.4.Przykładowe zadania maturalne – ich analiza.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

Podstawa programowa narzędziem pracy nauczyciela1.Podstawa Programowa zawiera szczegółowy opis wymagao. 2.Określa, co musi stanowid główną materię programu i czego uczeo ma się nauczyd. 3.Pozwala precyzyjnie określid, co będzie oceniane – a więc zbudowad wymagania na stopnie szkolne.4.Określa wymagania egzaminacyjne. 5.Odpowiada na fundamentalne pytania procesu nauczania: po co uczyd? , czego uczyd? , jak uczyd?, jak oceniad?

3

4

Podstawa programowa

Program nauczania

Podręcznik

Planowanie pracy dydaktycznej

5

Biologię w zakresie rozszerzonym na IV etapie edukacyjnymnależy traktowad jako zaawansowany kurs przygotowujący dostudiów na kierunkach wymagających solidnych podstaw z tejdziedziny nauk przyrodniczych.Na poziomie rozszerzonym, w przeliczeniu na jednostkęlekcyjną, liczba wymagao szczegółowych jest wyższa niż napoziomie gimnazjalnym i podstawowym ponadgimnazjalnym,należy jednak pamiętad, że na tym etapie edukacyjnym należyznacznie większą niż poprzednio uwagę zwrócid nasamokształcenie – umiejętnośd absolutnie niezbędną nastudiach wyższych.

6

Zagadnienia wybrane do realizacji w I klasieliceum kontynuują wątek praktyczny,w zakresie biotechnologii i inżynieriigenetycznej oraz ochrony różnorodnościbiologicznej – problemów, z którymi uczeomoże się spotkad codziennie w mediachi o których powinien wyrobid sobie własnezdanie.

7

Planując realizacje treści nowej podstawy programowej biologuwzględnia zalecane dwiczenia, wycieczki i obserwacje.Uczeo wykonuje następujące dwiczenia lub dokonujeobserwacji:

1) wyszukuje (w domu, w sklepie spożywczym itd.) produkty

uzyskane metodami biotechnologicznymi;

2) na wycieczce do ogrodu zoologicznego, botanicznego lub

muzeum przyrodniczego zaznajamia się z problematyką ochrony

gatunków ginących;

3) na wycieczce do najbliżej położonego obszaru chronionego

zapoznaje się z problematyką ochrony ekosystemów.

8

W ramach przedmiotu biologia, realizowanego w zakresierozszerzonym, w ciągu całego cyklu kształcenia, powinny sięodbyd:1) co najmniej dwie wycieczki (zajęcia terenowe) umożliwiającepoglądową realizację takich działów, jak ekologia i różnorodnośdorganizmów;2) wycieczki do muzeum przyrodniczego, ogrodu botanicznego lubogrodu zoologicznego wspomagające realizację materiału zbotaniki i zoologii.Ważnym elementem kształcenia przyrodniczego, jest rozwijaniezdolności do krytycznego myślenia oraz umiejętności poznawaniaświata za pomocą odpowiednio zaplanowanych iudokumentowanych obserwacji i doświadczeo.

9

Atrakcyjna forma zajęd to np. prezentowaniefragmentów wiadomości z telewizji dotyczącychomawianych zagadnieo, może pomóc zachęcid uczniówdo kontynuowania nauki biologii zarówno w zakresiepodstawowym jaki i rozszerzonym.Zajęcia terenowe w nauczaniu biologii są niezbędne.Uczniowie w trakcie takich nietypowych lekcji mogązobaczyd w rzeczywistości to o czym uczą się nalekcjach. Ponadto takie zajęcia aktywizują uczniówi pogłębiają ich zainteresowania szczegółowymizagadnieniami.

Analiza wymagao szczegółowych

1.Ile razy w trzyletnim etapie edukacyjnym pojawia się dana treśd nauczania? 2.Ile czasu potrzeba na wydwiczenie tej umiejętności (spełnienie przez ucznia wymagania)? 3.Jakie metody i formy pracy ucznia służą zdobyciu tej umiejętności? 4.Jaki materiał nauczania służy dwiczeniu tej umiejętności? 5.Jakie umiejętności składowe potrzebne są do spełnienia tego wymagania?

10

11

Celem kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym jest:

1.Przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyk.2.Zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadao i rozwiązywania problemów.3.Kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.

Egzamin maturalny z biologii sprawdza:w jakim stopniu absolwent spełnia wymagania zzakresu biologii określone w podstawie programowejkształcenia ogólnego dla IV etapu edukacyjnegow zakresie podstawowym i rozszerzonym.

Ważne:Zadania w arkuszu egzaminacyjnym mogą równieżodnosid się do wymagao przypisanych do etapu III(gimnazjum).

Zadania w arkuszu maturalnym z biologii na poziomie rozszerzonym mają na celu sprawdzenie:

1.Wiedzy i jej stosowania do identyfikowania i analizowania problemów.2.Umiejętności rozumowania, argumentowania i wnioskowania.3.Umiejętności wykorzystywania informacji pochodzących

z różnorodnych źródeł.4. Umiejętności projektowania doświadczeo oraz analizowania i interpretowania wyników.5. Umiejętności wykorzystywania narzędzi matematycznych do opisu i analizy zjawisk i procesów.

Arkusz egzaminacyjny z biologii na poziomie rozszerzonym będzie zawierał około 25 zadao.

Zadania będą dobrane w taki sposób, aby reprezentowałyróżnorodne wymagania ogólne i szczegółowe z podstawyprogramowej, będą sprawdzały zarówno wiedzę, jaki rozmaite umiejętności zdającego, w szczególnościumiejętności złożone.

1. Umiejętności proste, odwołują się zazwyczaj do poziomu wiadomości i opisywane takimi czasownikami operacyjnymi, jak posługuje się, wymienia, opisuje itp.

2. Umiejętności złożone, opisane w celach kształcenia (wymaganiach ogólnych) albo zawarte w treściach nauczania, identyfikujemy po czasownikach operacyjnych wyjaśnia, analizuje, interpretuje, formułuje itp.

16

Umiejętności proste wymagają żmudnego i czasochłonnego powtarzania zdobytych wiadomości. Umiejętności złożone, należy odnieśd do umiejętności prostych. Umiejętności złożone są często rozumiane jako suma umiejętności prostych.Umiejętności złożone - umiejętności, które odwołują się do myślenia krytycznego, abstrakcyjnego, myślenia w kategoriach zjawiska, strategii czy współzależności różnych elementów systemu lub procesu.

17

np. w biologii - uczeo identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z poznanych grup.

Umiejętnośd ta wymaga od uczniów wykazania się, w logicznym porządku, kilkoma umiejętnościami prostymi:

analizą cech nieznanego organizmu,

wyłonieniem potencjalnych cech diagnostycznych,

sprawdzaniem tych cech w celu identyfikacji organizmu.

Jest to zatem ciąg rozumowania prowadzący do rozwiązania

postawionego problemu, w trakcie którego uczeo odwołuje się

do kilku umiejętności prostych.

Umiejętności złożone – biologia

uczeo:1.Wyjaśnia procesy i zjawiska oraz zależności budowy i funkcjonowania organizmów od środowiska ich życia.2.Przedstawia związki przestrzenne między elementami układów żywych i związków czasowych, czyli sekwencji zdarzeo w różnych procesach biologicznych, a także związków między strukturą i funkcją na różnych poziomach organizacji życia.3.Przetwarza informacje biologiczne z postaci liczbowej w postad wykresu lub diagramu, z postaci tekstu do postaci schematu lub tabeli, albo w jeszcze inny sposób, jak też ich porządkowania chronologicznego, przestrzennego, czy przyczynowo –skutkowego.4.Wykazuje związek obecnej różnorodności życia z przebiegiem procesu ewolucji.5.Analizuje eksperyment – sposób jego planowania, przeprowadzania, stawiania hipotez i wniosków formułowanych na podstawie dołączonych wyników.6.Prowadzi rozumowanie oparte na treściach biologicznych, w tym – objaśnianie i krytyczna oceny podanych informacji, wyjaśnianie związków przyczynowo -skutkowych pomiędzy faktami, formułowanie opinii i wniosków w związku z przedstawionymi w zadaniu informacjami, dobieranie właściwych argumentów na poparcie swych stwierdzeo

Zadania – biologiaTypy zadao:1.Zamknięte, np. wyboru wielokrotnego, prawda/fałsz, na dobieranie. 2.Otwarte, uczeo tworzy odpowiedź samodzielnie.W arkuszu będą przeważały zadania otwarte:1.Będą występowały pojedynczo, ale wiele zadao będzie zawierało po kilka poleceo odnoszących się do tego samego materiału źródłowego, do ich rozwiązania niezbędna będzie umiejętnośd integrowania i wykorzystywania wiedzy z różnych dziedzin biologii. 2.Będą odnosid się do różnorodnych materiałów źródłowych zamieszczonych w arkuszu, np. tekstu, fotografii, rysunku, schematu, wykresu, diagramu, zestawu liczb (ujętych w tabeli lub podanych inaczej).

W poleceniu do każdego zadania występuje co najmniej jeden czasownik wskazujący czynnośd, jaką powinien wykonad zdający, aby poprawnie dane zadanie wykonad.W przypadku zadao zamkniętych będą to najczęściej czasowniki takie jak: „wybierz”, „podkreśl”, „zaznacz”.W przypadku zadao otwartych katalog czasowników jest dużo szerszy: ,, opisz’’, ,,uzasadnij’’, ,,oceo’’.

Czasownik Czynności ucznia

wymieo Zdający zapisuje w odpowiedzi nazwę / nazwy (np. narządów, procesów, elementów budowy, gatunków) bez opisu, uzasadnienia ani wyjaśnienia

podaj,określ

Za pomocą zwięzłej odpowiedzi zdający przedstawia np. istotę danego procesu czy zjawiska albo jego przyczynę, używając odpowiedniej terminologii biologicznej, w oparciu o analizę materiału źródłowego lub własną wiedzę, bez wnikania w szczegóły.

opisz Zdający formułuje krótką odpowiedź pisemną, nie ograniczając się tylko do podania nazw, ale również przedstawiając budowę (np. komórki, narządu, organizmu) lub przebieg jakiegoś procesu, zjawiska czy doświadczenia (np. następstwo wydarzeo), bez wyjaśniania przyczyn.

porównaj Zdający wskazuje podobieostwa i różnice między obiektami, procesami, zjawiskami, teoriami, bez wyjaśniania przyczyn tych podobieostw i różnic.

wykaż Przy pomocy krótkiej odpowiedzi zdający ukazuje, że istnieje zależnośd, związek(np. czasowy, przestrzenny, przyczynowo-skutkowy) między faktami biologicznymi (przyczyna-skutek, budowa-funkcja, budowa-tryb życia, budowa - środowisko itp.), bez wnikania w przyczyny tej zależności.

uzasadnij Za pomocą krótkiej odpowiedzi zdający podaje argumenty, czyli fakty biologiczne, przemawiające za hipotezą, tezą, stwierdzeniem, poglądem, opiniąlub przeciwko; argument musi merytorycznie odnosid się do materiału źródłowego w zadaniu lub wiedzy biologicznej zdającego.

wyjaśnij Za pomocą krótkiej odpowiedzi zdający przedstawia zależności lub związki czasowe, przestrzenne, przyczynowo-skutkowe (rozpoznając przyczynę i skutek oraz wskazując drogę, która prowadzi od przyczyny do skutku).

Ocenianie odpowiedzi zdających:

Odpowiedzi udzielone przez zdającego są oceniane przez

egzaminatorów zgodnie ze schematem punktowania określonym

dla każdego zadania.

zadania zamknięte – ocenianie w skali 0 - 1

zadania otwarte - ocenianie w skali 0 - 2 lub 0 – 3.

Każda merytorycznie poprawna odpowiedź, spełniająca warunki

zadania, zostanie oceniona pozytywnie – ocenianie holistyczne.

Przykładowe zadania egzaminacyjne:Informator_A6_Biologia.docxInformator_A6_Geografia.docx

Prezentację opracowano w oparciu o:1.Informator o egzaminie maturalnym z biologii od roku szkolnego 2014/2015 – CKE, OKE Łomża.2.Informator o egzaminie maturalnym z biologii od roku szkolnego 2014/2015 – CKE, OKE Łomża. 3.Materiały własne - ,, Realizacja treści nowej podstawy programowej na lekcjach biologii i geografii w szkole ponadgimnazjalnej.

Dziękuję za uwagę