Wyszukiwanie i publikowanie w

zasobach Open Access

dr inż Beata Korzystka

Pracownia E-biblioteki BeataKorzystkaputpoznanpl

bdquoNależy stworzyć otwartą kulturę naukową w ktoacuterej

wszystkie możliwe informacje są przenoszone z

umysłoacutew badaczy i laboratorioacutew do sieci oraz do

narzędzi pozwalających je strukturyzować i filtrować

Trzeba przenieść wszystko dane opinie naukowe

pytania idee wiedzę codzienną modele pracy

badawczej i wszystko inne Informacja niedostępna w

sieci nie będzie przydatnardquo

Michael Nielsen The Future of Science

Wprowadzenie

Open Access (według deklaracji OA)

Parę słoacutew o Open Access

Wolny bezpłatny ale też powszechny trwały i natychmiastowy dostęp do

danych i publikacji elektronicznych o charakterze naukowym i edukacyjnym

Każdy ma prawo czytać kopiować drukować rozpowszechniać indeksować

cytować oraz przeszukiwać zasoby otwarte w tym pełne teksty artykułoacutew

naukowych opublikowanych w modelu OA bez ograniczeń finansowych

prawnych i technicznych przy zachowaniu praw autorskich i integralności

pracy

W pierwszym rzędzie otwarty dostęp dotyczy prac publikowanych w

czasopismach naukowych ale może także obejmować dane naukowe

programy oraz inne form publikacji jak książki monografie nagrania preprinty

postprinty

Artykuły dostępne na tych zasadach przeważnie publikowane są na licencjach

otwartych np Creative Commons

Inicjatywy na rzecz OA podejmowane w Polsce i na

świecie

bull Open Access Initiative (nauka)

bull Open Educational Resources (edukacja)

bull Creative Commons Polska (prawo)

bull Open Source Initiative (oprogramowanie)

bull Free Culture Movement (kultura)

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

Otwarte archiwa i repozytoria gromadzą i udostępniają treści i zapewniają przestrzeń dyskową oraz narzędzia do przechowywania treści

W repozytoriach i archiwach znajdują się zaroacutewno teksty niepublikowane

i nierecenzowane (preprinty) jak i publikacje ktoacutere przeszły proces recenzji

i zostały zaakceptowane do druku (postprinty)

Droga złota ndash czasopisma

Czasopisma Open Access publikują artykuły recenzowane i starają się utrzymać wysoki poziom publikacji Prawa autorskie do tekstoacutew w większości

przypadkoacutew pozostają własnością autoroacutew Stopień otwartości czasopism

naukowych nie jest jednakowy Część czasopism udostępnia wszystkie

materiały w otwartym dostępie bez opoacuteźnienia Niektoacutere pozwalają autorom

na archiwizację jedynie postprintoacutew inne periodyki zgadzają się na autoarchiwizację

Autoarchiwizacja (ang self-archiving) mdash proces polegający na wprowadzeniu do cyfrowego

archiwum metadanych dotyczących pracy oraz pełnotekstowego pliku Praca wysyłana jest do

repozytorium przez jej autora pracownika naukowego

Publikowanie w otwartym dostępie odbywa się dwiema drogami

Open Archives i Open Access Journals

Model komunikacji naukowej

Open Archives (repozytoria dziedzinowe

instytucjonalne biblioteki cyfrowe archiwa)

Zielona droga

Open Access Journals

Czasopisma pełnotekstowe recenzowane

w otwartym dostępie Złota droga

Licencje Creative Commons

Licencje Creative Commons działają na zasadzie ldquopewne prawa

zastrzeżonerdquo - granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te

wytyczone na zasadzie ldquowszelkie prawa zastrzeżonerdquo

Creative Commons szanuje prawo twoacutercoacutew do określenia stopnia w jakim

chcą się dzielić swoją twoacuterczością z innymi stąd wiele typoacutew licencji (CC 30)

jest proponowanych Jednocześnie zachęca do tworzenia wspoacutelnej kultury

ktoacuterej elementy mogą być swobodnie wymieniane i zmieniane

Licencje Creative Commons zostały opracowane z myślą o wszelkiego

rodzaju materiałach stronach internetowych muzyce zdjęciach filmach

literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych - przede

wszystkim tych rozprowadzanych przez Internet

httpcreativecommonsorglicensesby25pl

bdquoNależy stworzyć otwartą kulturę naukową w ktoacuterej

wszystkie możliwe informacje są przenoszone z

umysłoacutew badaczy i laboratorioacutew do sieci oraz do

narzędzi pozwalających je strukturyzować i filtrować

Trzeba przenieść wszystko dane opinie naukowe

pytania idee wiedzę codzienną modele pracy

badawczej i wszystko inne Informacja niedostępna w

sieci nie będzie przydatnardquo

Michael Nielsen The Future of Science

Wprowadzenie

Open Access (według deklaracji OA)

Parę słoacutew o Open Access

Wolny bezpłatny ale też powszechny trwały i natychmiastowy dostęp do

danych i publikacji elektronicznych o charakterze naukowym i edukacyjnym

Każdy ma prawo czytać kopiować drukować rozpowszechniać indeksować

cytować oraz przeszukiwać zasoby otwarte w tym pełne teksty artykułoacutew

naukowych opublikowanych w modelu OA bez ograniczeń finansowych

prawnych i technicznych przy zachowaniu praw autorskich i integralności

pracy

W pierwszym rzędzie otwarty dostęp dotyczy prac publikowanych w

czasopismach naukowych ale może także obejmować dane naukowe

programy oraz inne form publikacji jak książki monografie nagrania preprinty

postprinty

Artykuły dostępne na tych zasadach przeważnie publikowane są na licencjach

otwartych np Creative Commons

Inicjatywy na rzecz OA podejmowane w Polsce i na

świecie

bull Open Access Initiative (nauka)

bull Open Educational Resources (edukacja)

bull Creative Commons Polska (prawo)

bull Open Source Initiative (oprogramowanie)

bull Free Culture Movement (kultura)

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

Otwarte archiwa i repozytoria gromadzą i udostępniają treści i zapewniają przestrzeń dyskową oraz narzędzia do przechowywania treści

W repozytoriach i archiwach znajdują się zaroacutewno teksty niepublikowane

i nierecenzowane (preprinty) jak i publikacje ktoacutere przeszły proces recenzji

i zostały zaakceptowane do druku (postprinty)

Droga złota ndash czasopisma

Czasopisma Open Access publikują artykuły recenzowane i starają się utrzymać wysoki poziom publikacji Prawa autorskie do tekstoacutew w większości

przypadkoacutew pozostają własnością autoroacutew Stopień otwartości czasopism

naukowych nie jest jednakowy Część czasopism udostępnia wszystkie

materiały w otwartym dostępie bez opoacuteźnienia Niektoacutere pozwalają autorom

na archiwizację jedynie postprintoacutew inne periodyki zgadzają się na autoarchiwizację

Autoarchiwizacja (ang self-archiving) mdash proces polegający na wprowadzeniu do cyfrowego

archiwum metadanych dotyczących pracy oraz pełnotekstowego pliku Praca wysyłana jest do

repozytorium przez jej autora pracownika naukowego

Publikowanie w otwartym dostępie odbywa się dwiema drogami

Open Archives i Open Access Journals

Model komunikacji naukowej

Open Archives (repozytoria dziedzinowe

instytucjonalne biblioteki cyfrowe archiwa)

Zielona droga

Open Access Journals

Czasopisma pełnotekstowe recenzowane

w otwartym dostępie Złota droga

Licencje Creative Commons

Licencje Creative Commons działają na zasadzie ldquopewne prawa

zastrzeżonerdquo - granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te

wytyczone na zasadzie ldquowszelkie prawa zastrzeżonerdquo

Creative Commons szanuje prawo twoacutercoacutew do określenia stopnia w jakim

chcą się dzielić swoją twoacuterczością z innymi stąd wiele typoacutew licencji (CC 30)

jest proponowanych Jednocześnie zachęca do tworzenia wspoacutelnej kultury

ktoacuterej elementy mogą być swobodnie wymieniane i zmieniane

Licencje Creative Commons zostały opracowane z myślą o wszelkiego

rodzaju materiałach stronach internetowych muzyce zdjęciach filmach

literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych - przede

wszystkim tych rozprowadzanych przez Internet

httpcreativecommonsorglicensesby25pl

Open Access (według deklaracji OA)

Parę słoacutew o Open Access

Wolny bezpłatny ale też powszechny trwały i natychmiastowy dostęp do

danych i publikacji elektronicznych o charakterze naukowym i edukacyjnym

Każdy ma prawo czytać kopiować drukować rozpowszechniać indeksować

cytować oraz przeszukiwać zasoby otwarte w tym pełne teksty artykułoacutew

naukowych opublikowanych w modelu OA bez ograniczeń finansowych

prawnych i technicznych przy zachowaniu praw autorskich i integralności

pracy

W pierwszym rzędzie otwarty dostęp dotyczy prac publikowanych w

czasopismach naukowych ale może także obejmować dane naukowe

programy oraz inne form publikacji jak książki monografie nagrania preprinty

postprinty

Artykuły dostępne na tych zasadach przeważnie publikowane są na licencjach

otwartych np Creative Commons

Inicjatywy na rzecz OA podejmowane w Polsce i na

świecie

bull Open Access Initiative (nauka)

bull Open Educational Resources (edukacja)

bull Creative Commons Polska (prawo)

bull Open Source Initiative (oprogramowanie)

bull Free Culture Movement (kultura)

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

Otwarte archiwa i repozytoria gromadzą i udostępniają treści i zapewniają przestrzeń dyskową oraz narzędzia do przechowywania treści

W repozytoriach i archiwach znajdują się zaroacutewno teksty niepublikowane

i nierecenzowane (preprinty) jak i publikacje ktoacutere przeszły proces recenzji

i zostały zaakceptowane do druku (postprinty)

Droga złota ndash czasopisma

Czasopisma Open Access publikują artykuły recenzowane i starają się utrzymać wysoki poziom publikacji Prawa autorskie do tekstoacutew w większości

przypadkoacutew pozostają własnością autoroacutew Stopień otwartości czasopism

naukowych nie jest jednakowy Część czasopism udostępnia wszystkie

materiały w otwartym dostępie bez opoacuteźnienia Niektoacutere pozwalają autorom

na archiwizację jedynie postprintoacutew inne periodyki zgadzają się na autoarchiwizację

Autoarchiwizacja (ang self-archiving) mdash proces polegający na wprowadzeniu do cyfrowego

archiwum metadanych dotyczących pracy oraz pełnotekstowego pliku Praca wysyłana jest do

repozytorium przez jej autora pracownika naukowego

Publikowanie w otwartym dostępie odbywa się dwiema drogami

Open Archives i Open Access Journals

Model komunikacji naukowej

Open Archives (repozytoria dziedzinowe

instytucjonalne biblioteki cyfrowe archiwa)

Zielona droga

Open Access Journals

Czasopisma pełnotekstowe recenzowane

w otwartym dostępie Złota droga

Licencje Creative Commons

Licencje Creative Commons działają na zasadzie ldquopewne prawa

zastrzeżonerdquo - granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te

wytyczone na zasadzie ldquowszelkie prawa zastrzeżonerdquo

Creative Commons szanuje prawo twoacutercoacutew do określenia stopnia w jakim

chcą się dzielić swoją twoacuterczością z innymi stąd wiele typoacutew licencji (CC 30)

jest proponowanych Jednocześnie zachęca do tworzenia wspoacutelnej kultury

ktoacuterej elementy mogą być swobodnie wymieniane i zmieniane

Licencje Creative Commons zostały opracowane z myślą o wszelkiego

rodzaju materiałach stronach internetowych muzyce zdjęciach filmach

literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych - przede

wszystkim tych rozprowadzanych przez Internet

httpcreativecommonsorglicensesby25pl

Inicjatywy na rzecz OA podejmowane w Polsce i na

świecie

bull Open Access Initiative (nauka)

bull Open Educational Resources (edukacja)

bull Creative Commons Polska (prawo)

bull Open Source Initiative (oprogramowanie)

bull Free Culture Movement (kultura)

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

Otwarte archiwa i repozytoria gromadzą i udostępniają treści i zapewniają przestrzeń dyskową oraz narzędzia do przechowywania treści

W repozytoriach i archiwach znajdują się zaroacutewno teksty niepublikowane

i nierecenzowane (preprinty) jak i publikacje ktoacutere przeszły proces recenzji

i zostały zaakceptowane do druku (postprinty)

Droga złota ndash czasopisma

Czasopisma Open Access publikują artykuły recenzowane i starają się utrzymać wysoki poziom publikacji Prawa autorskie do tekstoacutew w większości

przypadkoacutew pozostają własnością autoroacutew Stopień otwartości czasopism

naukowych nie jest jednakowy Część czasopism udostępnia wszystkie

materiały w otwartym dostępie bez opoacuteźnienia Niektoacutere pozwalają autorom

na archiwizację jedynie postprintoacutew inne periodyki zgadzają się na autoarchiwizację

Autoarchiwizacja (ang self-archiving) mdash proces polegający na wprowadzeniu do cyfrowego

archiwum metadanych dotyczących pracy oraz pełnotekstowego pliku Praca wysyłana jest do

repozytorium przez jej autora pracownika naukowego

Publikowanie w otwartym dostępie odbywa się dwiema drogami

Open Archives i Open Access Journals

Model komunikacji naukowej

Open Archives (repozytoria dziedzinowe

instytucjonalne biblioteki cyfrowe archiwa)

Zielona droga

Open Access Journals

Czasopisma pełnotekstowe recenzowane

w otwartym dostępie Złota droga

Licencje Creative Commons

Licencje Creative Commons działają na zasadzie ldquopewne prawa

zastrzeżonerdquo - granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te

wytyczone na zasadzie ldquowszelkie prawa zastrzeżonerdquo

Creative Commons szanuje prawo twoacutercoacutew do określenia stopnia w jakim

chcą się dzielić swoją twoacuterczością z innymi stąd wiele typoacutew licencji (CC 30)

jest proponowanych Jednocześnie zachęca do tworzenia wspoacutelnej kultury

ktoacuterej elementy mogą być swobodnie wymieniane i zmieniane

Licencje Creative Commons zostały opracowane z myślą o wszelkiego

rodzaju materiałach stronach internetowych muzyce zdjęciach filmach

literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych - przede

wszystkim tych rozprowadzanych przez Internet

httpcreativecommonsorglicensesby25pl

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

Otwarte archiwa i repozytoria gromadzą i udostępniają treści i zapewniają przestrzeń dyskową oraz narzędzia do przechowywania treści

W repozytoriach i archiwach znajdują się zaroacutewno teksty niepublikowane

i nierecenzowane (preprinty) jak i publikacje ktoacutere przeszły proces recenzji

i zostały zaakceptowane do druku (postprinty)

Droga złota ndash czasopisma

Czasopisma Open Access publikują artykuły recenzowane i starają się utrzymać wysoki poziom publikacji Prawa autorskie do tekstoacutew w większości

przypadkoacutew pozostają własnością autoroacutew Stopień otwartości czasopism

naukowych nie jest jednakowy Część czasopism udostępnia wszystkie

materiały w otwartym dostępie bez opoacuteźnienia Niektoacutere pozwalają autorom

na archiwizację jedynie postprintoacutew inne periodyki zgadzają się na autoarchiwizację

Autoarchiwizacja (ang self-archiving) mdash proces polegający na wprowadzeniu do cyfrowego

archiwum metadanych dotyczących pracy oraz pełnotekstowego pliku Praca wysyłana jest do

repozytorium przez jej autora pracownika naukowego

Publikowanie w otwartym dostępie odbywa się dwiema drogami

Open Archives i Open Access Journals

Model komunikacji naukowej

Open Archives (repozytoria dziedzinowe

instytucjonalne biblioteki cyfrowe archiwa)

Zielona droga

Open Access Journals

Czasopisma pełnotekstowe recenzowane

w otwartym dostępie Złota droga

Licencje Creative Commons

Licencje Creative Commons działają na zasadzie ldquopewne prawa

zastrzeżonerdquo - granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te

wytyczone na zasadzie ldquowszelkie prawa zastrzeżonerdquo

Creative Commons szanuje prawo twoacutercoacutew do określenia stopnia w jakim

chcą się dzielić swoją twoacuterczością z innymi stąd wiele typoacutew licencji (CC 30)

jest proponowanych Jednocześnie zachęca do tworzenia wspoacutelnej kultury

ktoacuterej elementy mogą być swobodnie wymieniane i zmieniane

Licencje Creative Commons zostały opracowane z myślą o wszelkiego

rodzaju materiałach stronach internetowych muzyce zdjęciach filmach

literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych - przede

wszystkim tych rozprowadzanych przez Internet

httpcreativecommonsorglicensesby25pl

Publikowanie w otwartym dostępie odbywa się dwiema drogami

Open Archives i Open Access Journals

Model komunikacji naukowej

Open Archives (repozytoria dziedzinowe

instytucjonalne biblioteki cyfrowe archiwa)

Zielona droga

Open Access Journals

Czasopisma pełnotekstowe recenzowane

w otwartym dostępie Złota droga

Licencje Creative Commons

Licencje Creative Commons działają na zasadzie ldquopewne prawa

zastrzeżonerdquo - granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te

wytyczone na zasadzie ldquowszelkie prawa zastrzeżonerdquo

Creative Commons szanuje prawo twoacutercoacutew do określenia stopnia w jakim

chcą się dzielić swoją twoacuterczością z innymi stąd wiele typoacutew licencji (CC 30)

jest proponowanych Jednocześnie zachęca do tworzenia wspoacutelnej kultury

ktoacuterej elementy mogą być swobodnie wymieniane i zmieniane

Licencje Creative Commons zostały opracowane z myślą o wszelkiego

rodzaju materiałach stronach internetowych muzyce zdjęciach filmach

literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych - przede

wszystkim tych rozprowadzanych przez Internet

httpcreativecommonsorglicensesby25pl

Licencje Creative Commons

Licencje Creative Commons działają na zasadzie ldquopewne prawa

zastrzeżonerdquo - granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te

wytyczone na zasadzie ldquowszelkie prawa zastrzeżonerdquo

Creative Commons szanuje prawo twoacutercoacutew do określenia stopnia w jakim

chcą się dzielić swoją twoacuterczością z innymi stąd wiele typoacutew licencji (CC 30)

jest proponowanych Jednocześnie zachęca do tworzenia wspoacutelnej kultury

ktoacuterej elementy mogą być swobodnie wymieniane i zmieniane

Licencje Creative Commons zostały opracowane z myślą o wszelkiego

rodzaju materiałach stronach internetowych muzyce zdjęciach filmach

literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych - przede

wszystkim tych rozprowadzanych przez Internet

httpcreativecommonsorglicensesby25pl

Cztery podstawowe warunki licencji CC to

Uznanie autorstwa BY (ang Attribution)

Utwoacuter należy oznaczyć w sposoacuteb określony przez Twoacutercę lub Licencjodawcę

Wolno kopiować rozprowadzać przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim

utwoacuter oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem że

zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru

Użycie niekomercyjne (ang Noncommercial)

Nie wolno używać tego utworu do celoacutew komercyjnych

Wolno kopiować rozprowadzać przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim

utwoacuter oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celoacutew

niekomercyjnych

Bez utworoacutew zależnych (ang No derivative works)

Nie wolno zmieniać przekształcać ani tworzyć nowych dzieł na podstawie tego

utworu

Wolno kopiować rozprowadzać przedstawiać i wykonywać utwoacuter jedynie w jego

oryginalnej postaci ndash tworzenie utworoacutew zależnych nie jest dozwolone

Na tych samych warunkach (ang Share Alike)

Wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej na jakiej

udostępniono utwoacuter oryginalny

Typy licencji

Uznanie autorstwa 30 Polska ndash Licencja ta pozwala na kopiowanie

zmienianie rozprowadzanie przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie pod

warunkiem oznaczenia autorstwa Jest to licencja gwarantująca najszersze

swobody licencjobiorcy

Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 30 Polska ndash Licencja ta

pozwala na kopiowanie zmienianie rozprowadzanie przedstawianie i

wykonywanie utworu tak długo jak tylko na utwory zależne będzie udzielana

taka sama licencja Jest to licencja używana przez Wikipedię i jej siostrzane

projekty

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 30 Polska ndash Licencja ta pozwala

na kopiowanie zmienianie remiksowanie rozprowadzanie przedstawienie

i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych Warunek ten nie

obejmuje jednak utworoacutew zależnych (mogą zostać objęte inną licencją)

Źroacutedło Tekst licencji httpcreativecommonsorglicensesby30pllegalcode

Typy licencji

Uznanie autorstwa 30 Polska ndash Licencja ta pozwala na kopiowanie

zmienianie rozprowadzanie przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie pod

warunkiem oznaczenia autorstwa Jest to licencja gwarantująca najszersze

swobody licencjobiorcy

Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 30 Polska ndash Licencja ta

pozwala na kopiowanie zmienianie rozprowadzanie przedstawianie i

wykonywanie utworu tak długo jak tylko na utwory zależne będzie udzielana

taka sama licencja Jest to licencja używana przez Wikipedię i jej siostrzane

projekty

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 30 Polska ndash Licencja ta pozwala

na kopiowanie zmienianie remiksowanie rozprowadzanie przedstawienie

i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych Warunek ten nie

obejmuje jednak utworoacutew zależnych (mogą zostać objęte inną licencją)

Źroacutedło Tekst licencji httpcreativecommonsorglicensesby30pllegalcode

Typy licencji cd

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 30

Polska ndash Licencja ta pozwala na rozpowszechnianie przedstawianie i

wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo jak

utwory zależne będą roacutewnież obejmowane tą samą licencją

Uznanie autorstwa-Bez utworoacutew zależnych 30 Polska ndash Ta licencja zezwala

na rozpowszechnianie przedstawianie i wykonywanie utworu zaroacutewno w

celach komercyjnych i niekomercyjnych pod warunkiem zachowania go w

oryginalnej postaci (nie tworzenia utworoacutew zależnych)

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworoacutew zależnych 30

Polska ndash Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie przedstawianie i

wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem

zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworoacutew zależnych) Jest

to najbardziej restrykcyjna z licencji

Źroacutedło httpcreativecommonsplpoznaj-licencje-creative-commons

Możesz dowiedzieć się więcej na temat szczegoacutełoacutew publikowania

na zasadach licencji Creative Commons

httpcreativecommonsorgchooselang=pl

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

(przykład repozytorium dziedzinowego na świecie) Arxivorgndash (Cornel University Library) Jedno z najstarszych repozytorioacutew funkcjonujące

od roku 1991 Zawiera preprinty z dziedziny fizyki matematyki biologii informatyki

finansoacutew i statystyki Obecnie zawiera ponad 700 tys e-printoacutew

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

(przykłady repozytorioacutew dziedzinowych na świecie)

CERN Document Server (Genewa Szwajcaria) ndash dostęp do elektronicznych wersji

preprintoacutew (artykułoacutew materiałoacutew konferencyjnych prac doktorskich i in) z fizyki

cząstek elementarnych

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

(przykład archiwum dziedzinowego na świecie)

PubMedCentral ndash otwarte archiwum czasopism specjalistycznych z zakresu nauk

biomedycznych i nauk o zdrowiu Obecnie zawiera ok 25 mln artykułoacutew

Droga zielona ndash archiwa i repozytoria

(przykład repozytorium wielodziedzinowego na świecie)

Caltech THESIS ndash repozytorium pełnych tekstoacutew prac doktorskich inżynierskich

dyplomowych z roacuteżnych dziedzin aeronautyki biofizyki molekularnej matematyki

stosowanej inżynierii mechanicznej ochrony środowiska i in

Praca inżynierska ndash z inżynierii lotnictwa bdquoDegree of Aeronautical Engineerrdquo

OPENDOAR (Directory of Open Access Repositories) - serwis

zawierający listę repozytorioacutew z całego świata (w tym ok 70 polskich

instytucji) realizujących postulat bezpłatnego dostępu do wiedzy oraz

ideę otwartej nauki

ROAR (Registry of Open Access Repositories) - serwis pozwalający

na rejestrację nowo powstałych repozytorioacutew i przeglądanie już

istniejących (obecnie jest 2963 repozytorioacutew na świecie

dn24102012 r) według takich kryterioacutew jak lokalizacja typ

repozytorium oprogramowanie

OAD (Open Access Repository) ndash portal zawierających wykaz

repozytorioacutew dziedzinowych obejmujących otwarte zasoby wiedzy z

38 dyscyplin naukowych

OpCit Explore Open Archives ndash portal zawierający wykaz otwartych

archiwoacutew na świecie uporządkowanych według roacuteżnych kryterioacutew

Serwisy i portale zawierające listy repozytorioacutew na

świecie

OPENDOAR (Directory of Open Access Repositories) - serwis

zawierający listę repozytorioacutew z całego świata (w tym ok 70 polskich

instytucji) realizujących postulat bezpłatnego dostępu do wiedzy oraz

ideę otwartej nauki

ROAR (Registry of Open Access Repositories) - serwis pozwalający

na rejestrację nowo powstałych repozytorioacutew i przeglądanie już

istniejących (obecnie jest 2963 repozytorioacutew na świecie

dn24102012 r) według takich kryterioacutew jak lokalizacja typ

repozytorium oprogramowanie

OAD (Open Access Repository) ndash portal zawierających wykaz

repozytorioacutew dziedzinowych obejmujących otwarte zasoby wiedzy z

38 dyscyplin naukowych

OpCit Explore Open Archives ndash portal zawierający wykaz otwartych

archiwoacutew na świecie uporządkowanych według roacuteżnych kryterioacutew

Serwisy i portale zawierające listy repozytorioacutew na

świecie

1

2

httpwwwdoajorg

Katalog czasopism pełnotekstowych Open Access (DOAJ)

Droga złota ndash czasopisma

(przykład czasopism publikowanych w otwartym dostępie)

httpwwwdoajorg

Katalog czasopism pełnotekstowych Open Access (DOAJ)

Droga złota ndash czasopisma

(przykład czasopism publikowanych w otwartym dostępie)

Katalog czasopism pełnotekstowych Open Access (DOAJ) -

141 tytułoacutew polskich czasopism

Czasopismo Acoustical Science and Technology posadowione jest na

platformie J-STAGE zawierającej czasopisma open access w dostępie

pełnotekstowym

Serwisy czasopism pełnotekstowych z kolekcji Open

Access udostępnione ze strony BPP

Przykładowe wyszukiwanie w kolekcji czasopism OA Sabinet -

wydawnictwa południowoamerykańskiego

httpwwwsabinetcozapage=open-access-journals

Czasopismo Acoustical Science and Technology posadowione jest na

platformie J-STAGE zawierającej czasopisma open access w dostępie

pełnotekstowym

Serwisy czasopism pełnotekstowych z kolekcji Open

Access udostępnione ze strony BPP

Przykładowe wyszukiwanie w kolekcji czasopism OA Sabinet -

wydawnictwa południowoamerykańskiego

httpwwwsabinetcozapage=open-access-journals

Serwisy czasopism pełnotekstowych z kolekcji Open

Access udostępnione ze strony BPP

Przykładowe wyszukiwanie w kolekcji czasopism OA Sabinet -

wydawnictwa południowoamerykańskiego

httpwwwsabinetcozapage=open-access-journals

JOURNAL OF CONSTRUCTION PROJECT MANAGEMENT AND INNOVATION

pełnotekstowe czasopismo w kolekcji czasopism OA Sabinet - wydawnictwa

południowoamerykańskiego

1

2 3

Directory of Open Access Books (DOAB)

httpwwwdoabooksorg

Przykład książek pełnotekstowych

Directory of Open Access Books (DOAB)

httpwwwdoabooksorg

Przykład książek pełnotekstowych

httpwwwoapenorghome

OAPEN (Open Access Publishing in European Networks)

BioMedCentral ndash wydawca publikujący na zasadach otwartego dostępu ponad

200 czasopism z zakresu nauk medycznych biologicznych bioinformatycznych

Artykuły pełnotekstowe z kolekcji BMC Bioinformatics

1

2

httpwwwplosorgpublicationsjournals

httpwwwplosorgpublicationsjournals

1

2

3

httpwwwczasopismapanplindexphpoption=com_contentampview=articleampid=7ampItemid=125nauki

-techniczne 20 tytułoacutew czasopism PAN publikowanych w modelu Open Access

httpwwwczasopismapanplindexphpoption=com_contentampview=articleampid=7ampItemid=125nauki

-techniczne 20 tytułoacutew czasopism PAN publikowanych w modelu Open Access

1

2

3

The European Digital Mathematics Library ndash EuDML (2010-2013) httpeudmlorghomeactionjsessionid=A3402FA485A9D1FBB7A86DB27D0AF387

The European Digital Mathematics Library ndash EuDML (2010-2013) httpeudmlorghomeactionjsessionid=A3402FA485A9D1FBB7A86DB27D0AF387

httpeudmlorgdoc125459citations

bull Baza BazHum Bibliograficzna baza danych zawartości polskich

czasopism z zakresu nauk humanistycznych i społecznych

bull Baza Agro Bibliograficzna baza danych rejestrująca artykuły z polskich

czasopism z zakresu nauk przyrodniczych rolniczych i technicznych

bull Baza BazTech Bibliograficzno ndash abstraktowa baza danych rejestrująca

artykuły z polskich czasopism z zakresu nauk technicznych oraz z

wybranych czasopism z zakresu nauk ścisłych i ochrony środowiska

bull Polish Scientific Journal Contents Bibliograficzno ndash abstraktowa baza

danych rejestrująca artykuły z polskich czasopism naukowych z zakresu

nauk przyrodniczych

Polskie bazy danych OA (wybrane przykłady)

bull Zasoby polskie ICM Kolekcja wybranych książek z zakresu humanistyki i

nauk społecznych zdigitalizowana w roku 2007 (DIR- zasoby polskie)

bull Otwoacuterz książkę Cyfrowa kolekcja wspoacutełczesnych książek naukowych

udostępnionych przez autoroacutew (polskich naukowcoacutew) na licencjach

Creative Commons

bull BWN - Kolekcja nauk przyrodniczych Pełnotekstowa baza danych

przechowująca artykuły z polskich czasopism naukowych z zakresu nauk

przyrodniczych

bull Polska Biblioteka Wirtualna Matematyki Pełnotekstowa baza danych

przechowująca bieżące i archiwalne artykuły z polskich czasopism

matematycznych i fizycznych

bull Słownik Geograficzny Kroacutelestwa Polskiego Słownik geograficzny

Kroacutelestwa Polskiego i innych krajoacutew słowiańskichrdquo w wersji elektronicznej

z możliwością przeszukiwania pełnego tekstu

Zasoby pełnotekstowe OA w Polsce

1 Modele ekonomiczne

2 Sposoby korzystania z opcji Open Access

Źroacutedło Przewodnik po otwartej nauce praca zbiorowa ICM UW dostęp 24102012 httpotwartanaukaplprzewodnik-po-otwartej-nauce

Źroacutedło Przewodnik po otwartej nauce praca zbiorowa ICM UW dostęp 24102012 httpotwartanaukaplprzewodnik-po-otwartej-nauce

httpvlsicmeduplzasady2010krajoweSpringerOpenChoicehtml

Narodowy program publikacji naukowych Springer

Open ChoiceOpen Access w Polsce

1 Lista czasopism Springer objętych programem Open

Choice - rozszerzona w roku 2012 ndash 1271 tytułoacutew

2 Open Access nie może być zastosowany do artykułoacutew

ktoacutere zostały już opublikowane

3 Opcja Springer Open Access dla polskich autoroacutew jest finansowana w 100 centralnie przez MNiSW w ramach

umowy SpringerICM

4 Sposoacuteb korzystania z opcji Open Access przez autora

jest pokazany w prezentacji httpvlsicmeduplzasady2010krajoweInstitutional_OA_at_S

pringerpdf

Dzięki podpisanej umowie polscy naukowcy będą zwolnieni z opłat za

opublikowanie tekstoacutew ktoacutere drukowane będą po raz pierwszy Prawa

autorskie nie przechodzą na wydawnictwo a autorzy mogą wybrać

zasady udostępniania i użytkowania tekstu posługując się w tym

zakresie np licencjami Creative Commons

Źroacutedło httpvlsicmeduplzasady2010krajoweSpringerOpenChoicehtml

httpotwartanaukaplblog201005open-choice-for-free

httpwwwsherpaacukromeoindexphpfIDnum=|ampmode=simpleampla=en

httpwwwsherpaacukromeoPDFandIRphpla=en

httpwwwdepotceonpl

httpwwweuropeanaeuportal

httpwwwdart-europeeubasic-searchphp

httpfbcpioniernetpl

1

2

httpsuwbiblospkedupl

Open AGH (Repozytorium Otwartych zasoboacutew Edukacyjnych AGH w Krakowie)

httpopenaghedupl

Działania i projekty BPP zrealizowane na rzecz

otwartej nauki i edukacji

Bibliografia publikacji pracownikoacutew Politechniki Poznańskiej - baza BIBLIO

Baza BazTech Bibliograficzno ndash abstraktowa baza danych rejestrująca

artykuły z polskich czasopism z zakresu nauk technicznych oraz z wybranych

czasopism z zakresu nauk ścisłych i ochrony środowiska

Materiały dydaktyczne online - zawierające publikacje pracownikoacutew PP (wolnodostępne w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej lub lokalnie z terminali BPP)

Baza danych Podręcznik ndash zawiera aktualne wykazy podręcznikoacutew i

skryptoacutew akademickich z linkowaniami do katalogu online BPP

SYMPOnet Baza zawiera informacje o materiałach z konferencji zjazdoacutew

kongresoacutew sympozjoacutew krajowych i zagranicznych z zakresu techniki i nauk

ścisłych gromadzonych przez ponad 60 bibliotek technicznych w kraju

Biblioteka Cyfrowa Politechniki Poznańskiej

Udostępnia materiały dydaktyczne publikowane przez pracownikoacutew PP wydawane przez

wydawnictwo PP oraz wybrane zdigitalizowane zbiory BPP udostępnione w otwartym dostępie w ramach projektu Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa lub z pewnymi ograniczeniami bdquopewne prawa zastrzeżonerdquo wyłącznie z terminal BPP

httpwwwlibraryputpoznanplbcppindexhtml

1

2

Podział na poszczegoacutelne kolekcje w Bibliotece Cyfrowej

Politechniki Poznańskiej

Pełny opis rozprawy doktorskiej dostępnej w kolekcji

Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej (większość rozpraw dostępna jest wyłącznie

z terminali BPP zlokalizowanych na terenie biblioteki)

Projekt naukowego repozytorium Politechniki

Poznańskiej (opracowywanie projektu - etap końcowy)

Celem projektu jest bieżące dokumentowanie i archiwizowanie dorobku piśmienniczego

i wydawniczego pracownikoacutew i doktorantoacutew oraz prac dyplomowych studentoacutew

Typy zamieszczanych utworoacutew

- książki w tym skryptypodręczniki itp

- rozprawy habilitacyjne

- rozprawy doktorskie

- prace dyplomowe studentoacutew - za rekomendacją promotora

- artykuły (preprinty i postprinty artykułoacutew)

- prezentacje wykłady (w tym materiały do wykładoacutew)

- programy komputerowe i inne)

httpdlibrapsncpl

httpwwwwbcpoznanpldlibra

Pełny opis rozprawy doktorskiej dostępnej w kolekcji

Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej (większość rozpraw dostępna jest wyłącznie

z terminali BPP zlokalizowanych na terenie biblioteki)

Projekt naukowego repozytorium Politechniki

Poznańskiej (opracowywanie projektu - etap końcowy)

Celem projektu jest bieżące dokumentowanie i archiwizowanie dorobku piśmienniczego

i wydawniczego pracownikoacutew i doktorantoacutew oraz prac dyplomowych studentoacutew

Typy zamieszczanych utworoacutew

- książki w tym skryptypodręczniki itp

- rozprawy habilitacyjne

- rozprawy doktorskie

- prace dyplomowe studentoacutew - za rekomendacją promotora

- artykuły (preprinty i postprinty artykułoacutew)

- prezentacje wykłady (w tym materiały do wykładoacutew)

- programy komputerowe i inne)

httpdlibrapsncpl

httpwwwwbcpoznanpldlibra

Projekt naukowego repozytorium Politechniki

Poznańskiej (opracowywanie projektu - etap końcowy)

Celem projektu jest bieżące dokumentowanie i archiwizowanie dorobku piśmienniczego

i wydawniczego pracownikoacutew i doktorantoacutew oraz prac dyplomowych studentoacutew

Typy zamieszczanych utworoacutew

- książki w tym skryptypodręczniki itp

- rozprawy habilitacyjne

- rozprawy doktorskie

- prace dyplomowe studentoacutew - za rekomendacją promotora

- artykuły (preprinty i postprinty artykułoacutew)

- prezentacje wykłady (w tym materiały do wykładoacutew)

- programy komputerowe i inne)

httpdlibrapsncpl

httpwwwwbcpoznanpldlibra

Szkolenie na platformie e-learningowej Moodle

Kurs dostępny jest na platformie SJO (od 15 września 2012 r)

pod adresem httpfomalhautclcputpoznanplmoodle22

Kurs został przygotowany w ramach projektu bdquoEra Inżyniera Rozbudowa potencjału rozwojowego

Politechniki Poznańskiejrdquo

Projekt (wstępna realizacja) Biblioteki PolitechnikiPozańskiej

httpotwartanaukapl

httpotwartanaukapl

Konsultacje społeczne Komisji Europejskiej dotyczące otwierania

edukacji

httpwwwnowyebibinfopublikacje-ebib361004-konferencja-oa-2012

Materiały konferencyjne o Open Access

httpwwwnowyebibinfopublikacje-ebib361004-konferencja-oa-2012

Materiały konferencyjne o Open Access

httpoalibrarianblogspotcom

Korzyści dla autora

większa efektywność prowadzenia procesu badawczego

wymiana doświadczeń w ramach społeczności w sieci i budowanie prestiżu naukowego w bezpośredniej wymianie doświadczeń

poszerzenie obszaru badań naukowych poprzez nawiązanie kontaktoacutew z innymi

instytutami i jednostkami badawczymi

wzrost poszukiwań informacji w Internecie zwłaszcza informacji na temat znaczących i aktualnych badań w poszczegoacutelnych gałęziach przemysłu czy nauki a co za tym idzie wzrost cytowalności prac autoroacutew publikujących w otwartym dostępie

szybsze wykorzystanie i wdrożenie badań

brak powielania badań i z tego tytułu wzrost korzyści finansowych (uniknięcie kolejnego finansowania tego samego typu zagadnienia)

wzrost odpowiedzialności za naukę i publikowane wyniki (kontrola wynikoacutew nie tylko

poprzez recenzowanie ale przez opinie innych naukowcoacutew na serwisach społecznościowych)

większe zrozumienie i otwartość na wiedzę poprzez dostęp do szczegoacutełowych specjalistycznych informacji jak i do całego zagadnienia w roacuteżnych kontekstach

naukowych

udostępnianie surowych danych ktoacutere ponownie mogą być wykorzystane przez szerokie grono innych naukowcoacutew i wykorzystane do analiz laboratoryjnych badań i wyciągania

nowych wnioskoacutew i hipotez naukowych

Korzyści dla Uczelni

promocja uczelni na świecie (poprzez utworzenie własnego repozytorium

instytucjonalnego znacznie wzrasta liczba odwiedzin strony uczelni) i

zwiększenie jej widoczności

lepsze zarządzanie zasobami wiedzy i danymi naukowymi ktoacutere są zebrane w

jednym miejscu -zebranie całości dorobku naukowego na jednej platformie

wykorzystanie danych w repozytorium do oceny i analizy profilu kształcenia i

badań naukowych poszczegoacutelnych uczelni

poprawa jakości badań naukowych w uczelni oraz nowe propozycje

wspoacutełpracy pracownikoacutew uczelni z naukowcami z zagranicy

zwiększenie innowacyjności badań naukowych poprzez lepszą wspoacutełpracę z

zagranicą przemysłem

poprawa efektoacutew kształcenia poprzez zwiększenie wymiany studentoacutew

dyplomantoacutew czy doktorantoacutew-wpływ na rozwoacutej przyszłej kadry zawodowej

uczelni

Korzyści dla Kraju

mniejsze nakłady na innowacje

udział kraju w światowym nurcie badań naukowych (e-science) -zysk

ekonomiczny

a) w zakresie zakupu literatury naukowej Model Open Access bądź zakup

dostępu do literatury światowej w ramach licencji krajowych przynosi duże

korzyści finansowe gdyż literatura potrzebna do badań i nauki finansowana

jest z jednego źroacutedła a dostęp do tych zasoboacutew jest roacutewnocenny dla

wszystkich uczonych w kraju

b) pobudzenie podmiotoacutew gospodarczych do rozwoju i szybszego wykorzystania

badań-wzrost innowacyjności gospodarki kraju-wzrost konkurencyjności kraju

c) korzyści przewyższają koszty (raport OECD z 2005 r)

wwwcreativecommonspl

wwwkoedorgpl

Stowarzyszenie Wikimedia Polska

httpwwwicmedupl

httpwwwcommunia-projecteu

httpnowoczesnapolskaorgpl

httpwwwsbppl

httpplwikimediaorg

Korzyści dla Uczelni

promocja uczelni na świecie (poprzez utworzenie własnego repozytorium

instytucjonalnego znacznie wzrasta liczba odwiedzin strony uczelni) i

zwiększenie jej widoczności

lepsze zarządzanie zasobami wiedzy i danymi naukowymi ktoacutere są zebrane w

jednym miejscu -zebranie całości dorobku naukowego na jednej platformie

wykorzystanie danych w repozytorium do oceny i analizy profilu kształcenia i

badań naukowych poszczegoacutelnych uczelni

poprawa jakości badań naukowych w uczelni oraz nowe propozycje

wspoacutełpracy pracownikoacutew uczelni z naukowcami z zagranicy

zwiększenie innowacyjności badań naukowych poprzez lepszą wspoacutełpracę z

zagranicą przemysłem

poprawa efektoacutew kształcenia poprzez zwiększenie wymiany studentoacutew

dyplomantoacutew czy doktorantoacutew-wpływ na rozwoacutej przyszłej kadry zawodowej

uczelni

Korzyści dla Kraju

mniejsze nakłady na innowacje

udział kraju w światowym nurcie badań naukowych (e-science) -zysk

ekonomiczny

a) w zakresie zakupu literatury naukowej Model Open Access bądź zakup

dostępu do literatury światowej w ramach licencji krajowych przynosi duże

korzyści finansowe gdyż literatura potrzebna do badań i nauki finansowana

jest z jednego źroacutedła a dostęp do tych zasoboacutew jest roacutewnocenny dla

wszystkich uczonych w kraju

b) pobudzenie podmiotoacutew gospodarczych do rozwoju i szybszego wykorzystania

badań-wzrost innowacyjności gospodarki kraju-wzrost konkurencyjności kraju

c) korzyści przewyższają koszty (raport OECD z 2005 r)

wwwcreativecommonspl

wwwkoedorgpl

Stowarzyszenie Wikimedia Polska

httpwwwicmedupl

httpwwwcommunia-projecteu

httpnowoczesnapolskaorgpl

httpwwwsbppl

httpplwikimediaorg

Korzyści dla Kraju

mniejsze nakłady na innowacje

udział kraju w światowym nurcie badań naukowych (e-science) -zysk

ekonomiczny

a) w zakresie zakupu literatury naukowej Model Open Access bądź zakup

dostępu do literatury światowej w ramach licencji krajowych przynosi duże

korzyści finansowe gdyż literatura potrzebna do badań i nauki finansowana

jest z jednego źroacutedła a dostęp do tych zasoboacutew jest roacutewnocenny dla

wszystkich uczonych w kraju

b) pobudzenie podmiotoacutew gospodarczych do rozwoju i szybszego wykorzystania

badań-wzrost innowacyjności gospodarki kraju-wzrost konkurencyjności kraju

c) korzyści przewyższają koszty (raport OECD z 2005 r)

wwwcreativecommonspl

wwwkoedorgpl

Stowarzyszenie Wikimedia Polska

httpwwwicmedupl

httpwwwcommunia-projecteu

httpnowoczesnapolskaorgpl

httpwwwsbppl

httpplwikimediaorg

wwwcreativecommonspl

wwwkoedorgpl

Stowarzyszenie Wikimedia Polska

httpwwwicmedupl

httpwwwcommunia-projecteu

httpnowoczesnapolskaorgpl

httpwwwsbppl

httpplwikimediaorg

Przewodnik po otwartych zasobach edukacyjnych

Przewodnik po otwartej nauce httpotwartanaukaplwp-contentuploads201001przewodnik-po-otwartej-naucepdf

Tekst - Kasia Sawko grafika -Karolina Kotowska

Źroacutedło httpkoedorgplmaterialymaterialy-promocyjne

httpcreativecommonspl201108nie-badz-piratem-dziel-sie-ze-swiatem-przewodnik-po-prawie-autorskim-w-sieci

httplibraryputpoznanplpl6_06html

Filmy instruktażowe

Open Access Week na całym świecie

httpwwwopenaccessweekorg