11

Wyzwania i kierunki rozwoju województwa mazowieckiego w okresie 2014-2020

a „Programowanie perspektywy finansowej

2014-2020 – Umowa partnerstwa – wstępny projekt”

Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego

Warszawa, 29 sierpnia 2013 r.

2

Plan prezentacji

1. Uwarunkowania strategiczne na poziomie Unii Europejskiej, kraju i województwa

2. Szczególna sytuacja województwa mazowieckiego- zmiana kategorii regionu z punktu widzenia polityki spójności,- kwestia subwencji regionalnej („janosikowego”),- silne zróżnicowanie wewnętrzne,- definicja „Polski Wschodniej”.

3. Uwagi do projektu Umowy partnerstwa i zagadnienia do dyskusji

4. Konkluzje

3

Perspektywa finansowa 2014-2020

Wskaźniki realizacji:Zatrudnienie

– Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata na poziomie 75%Badania i rozwój oraz innowacje

– 3% PKB UE przeznaczane na innowacje i B+RZmiany klimatu i energia (20/20/20)

– Ograniczenie emisji CO2 o min.20% w stosunku do poziomu z 1990 r.– 20%. energii ze źródeł odnawialnych – Wzrost efektywności energetycznej o 20 proc.

Edukacja– Liczba młodych ludzi przedwcześnie kończących naukę na poziomie max. 10%– Liczba osób w wieku 30-34 z wyższym wykształceniem na poziomie min. 40%

Ubóstwo i wykluczenie społeczne – Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o 20

mln.

Europa 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu

Umowa partnerstwa

• wskazuje kierunki działań polityki Unii Europejskiej w Polsce

• określa priorytety i cele interwencji oraz zarys systemu finansowania i wdrażania funduszy strukturalnych

• przekłada cele strategii unijnych i krajowych na rodzaje działań do podjęcia w latach 2014-2020

• stanowi punkt odniesienia przy opracowywaniu programów operacyjnych (krajowych i regionalnych)

4

5

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego – drogowskazem w nowej perspektywie finansowej

W związku z tym Samorząd Województwa:• wskazał dziedziny o największym potencjale

rozwojowym w ramach aktualizacji Strategii• koncentruje działania i środki na najważniejszych

obszarach• będzie inicjował współpracę między

przedsiębiorcami, środowiskami naukowymi i sektorem publicznym

Strategia powinna być strategią pomnażania środków na rozwój, a nie tylko ich redystrybucji

6

Cele rozwojowe w aktualizowanej strategii

Gospodarka

Wzrost konkurencyjności regionu poprzez

rozwój działalności produkcyjnej oraz

transfer i wykorzystanie

nowych technologii

Transport/ Przestrzeń

Trwały i zrównoważony rozwój regionu

oparty o endogeniczne

czynniki rozwoju oraz wzrost dostępności

Społeczeństwo

Poprawa jakości życia oraz

wykorzystanie kapitału ludzkiego i społecznego do

tworzenia nowoczesnej gospodarki

Zapewnienie gospodarce

regionu zdywersyfikowaneg

o zaopatrzenia w energię przy

zrównoważonym gospodarowaniu

zasobami środowiska

Kultura

Wykorzystanie kultury

i dziedzictwa kulturowego do rozwoju przemysłów kreatywnych

Region

Miasta

Obszary wiejskie

Przemysł i produkcja

Wzrost zdolności konkurencyjnej przemysłu w regionie poprzez stymulowanie zmian strukturalnych, pobudzanie aktywności

innowacyjnej oraz efektywne wykorzystanie zasobów

C E

L E

R

A M

O W

E

CE

LE

ST

RA

TE

GIC

ZN

E

Środowisko/ Energetyka

CE

L P

RIO

RY

TE

TO

WY

OMW

7

• Wyjście z grupy regionów słabiej rozwiniętych

• Silne zróżnicowania wewnętrzne

• Obciążenie „janosikowym”

Szczególna sytuacja województwa mazowieckiego

8

Pomiędzy konwergencją a konkurencyjnością

PKB pc wg parytetu siły nabywczej w odniesieniu do średniej UE (2009)

182%

45%

45%

66%

49%74%

Ogromne dysproporcje w województwie mazowieckim stanowią istotną barierę rozwojową.

Projekt Umowy partnerstwa:

• wsparcie dla obszarów pozametropolitalnych powinno być jak najbardziej zbliżone pod względem zakresu interwencji do tego kierowanego do najuboższych regionów UE-27

• wsparcie adresowane do Warszawy powinno wzmacniać jej potencjały stymulując rozwój tego ośrodka jako największej polskiej lokomotywy rozwoju

9

Propozycje zmian podziału statystycznego

• Podział na grupy regionów w ramach których przyznawane jest wsparcie z funduszy UE dokonywany jest na poziomie NTS 2

• Wyodrębnienie dwóch NTS 2 w ramach województwa mazowieckiego umożliwiłoby obszarom o niższym poziomie rozwoju korzystanie ze wsparcia przewidzianego dla celu konwergencja po 2020 roku

• Proponowany podział na NTS 2:

• Miasto stołeczne Warszawa

• Pozostała część województwa

Propozycja samorządu województwa skierowana do MRR

10

PO Polska Wschodnia a województwo mazowieckie

Proponowane zmiany w PO PW:

• Delimitacja na poziomie NUTS 3

• Obszary o najniższym poziomie PKB per capita

Podregiony Mazowsza

radomski (74,7%)ostrołecko-siedlecki (76,1%)

Podregiony Polski Wschodniej

lubelski (87,7%)białostocki (84,5%)kielecki (81,5%)olsztyński (81,6%)

• Objęcie wyznaczonych obszarów województwa mazowieckiego PO PW - zmniejszenie różnic wewnątrzregionalnych i zwiększenie spójności, zgodnie z celem Krajowej strategii rozwoju regionalnego.

PKB per capita w 2010 w odniesieniu do średniej krajowej

Propozycja samorządu województwa skierowana do MRR

11

Środki UE i obciążenia wynikające z subwencji regionalnej

• W 2010 roku wpłaty na subwencje regionalną netto stanowiły 53% dochodów własnych województwa, w roku 2011 – 38%, a w roku 2012 – 40%

• Obciążenie „janosikowym” powoduje wzrost zadłużenia województwa

• Wiąże się z tym brak środków na inwestycje, w tym również na wkład własny w ramach projektów współfinansowanych ze środków UE

Mazowsze w latach 2007-2013

otrzymało na programy

kwota w mld złotych

RPO 7,3

PO Kapitał Ludzki 3,1

Razem 10,4Źródło: Komunikat Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (przeliczone wg uproszczonego kursu 1€ = 4PLN; ostateczne kwoty subwencji dla gmin na rok wg www.mf.gov.pl)

Na subwencję regionalną i równoważącą jednostki samorządu

terytorialnego wpłacą w latach 2007 – 2013

województwo 4,5 mld zł

powiaty 2,8 mld zł

gminy 2,6 mld zł

Razem 9,9 mld zł

Środki UE dla województwa mazowieckiego Wpłaty netto na subwencję regionalną i równoważącą

Alokacja dla Mazowsza

• Mimo przesunięcia środków w ramach mechanizmu elastyczności w przyszłej perspektywie finansowej województwo mazowieckie, ze względu na zaliczenie go do „regionów rozwiniętych”, otrzyma mniej środków niż w latach 2007-2013. Zgodnie z projektem Umowy partnerstwa przewidziana dla Mazowsza alokacja środków z funduszy to 3.373 mld euro, w tym 1.924 mld euro na RPO.

• W przeliczeniu na 1 mieszkańca, przypada dla Mazowsza 636 euro, co stanowi zaledwie 48% alokacji środków jakie średnio przypadną na 1 mieszkańca w pozostałych 15 województwach (1.322 euro).

• Dodatkowym obciążeniem będzie wyższy udział własny w realizowanych inwestycjach (z 15 do 20%).

Źródło: obliczenia własne na podstawie projektu Umowy partnerstwa z 12 lipca 2013 r. oraz danych z Banku Danych Lokalnych

12

13

Specyficzna sytuacja Mazowsza - propozycje rozwiązań

• Zmiana ustawy o dochodach samorządu terytorialnego w zakresie subwencji równoważącej i regionalnej – złagodzenie obciążenia „janosikowym”

– ograniczenie wpłat do budżetu państwa z tytułu subwencji regionalnej do 30% dochodów własnych województwa

– zmiana ustawy powinna być rozpatrywana także w kontekście podziału środków unijnych w okresie 2014-2020 (wyjście z grupy regionów słabiej rozwiniętych – niższa alokacja środków unijnych i wyższy wymagany wkład własny)

• Zmiana podziału NTS 2 – szansa na perspektywę po 2020

• Objęcie części województwa Programem Operacyjnym Polska Wschodnia

• Realizacja dużych, zintegrowanych projektów w ramach programów krajowych dofinansowanych ze środków unijnych (Kontrakt Terytorialny)

Uwagi do projektu Umowy partnerstwa (1/3)

• Zasadne jest wykorzystanie mechanizmu elastyczności w celu zmniejszenia dysproporcji między kategoriami regionów

• Zapisy projektu Umowy partnerstwa nie zapewniają wystarczających środków na planowane działania i inwestycje w województwie. Mazowsze oczekuje:

– zmniejszenia poziomu ring-fencingów, o których mowa w projekcie UP z 65% alokacji EFRR dla Mazowsza do minimalnego poziomu określonego w projektach rozporządzeń unijnych;

– zagwarantowanie wyższego parytetu środków z budżetu krajowego na realizację projektów w ramach Kontraktu Terytorialnego (kraj – 60% SWM – 40%)

• Nie uwzględniono propozycji województwa w takich kwestiach, jak przyjęcie algorytmu wyznaczania Obszarów Strategicznej Interwencji „Polska Wschodnia” na poziomie regionów NTS 3, a nie jak dotychczas, na poziomie NTS 2.

14

Uwagi do projektu Umowy partnerstwa (2/3)

• Niedostateczne uwzględnienie uwarunkowań regionalnych; potrzeba uwzględnienia celów strategii rozwoju województwa i wykorzystania RPO do rozwoju potencjałów regionu.

• Umowa partnerstwa powinna określać, że w ramach Kontraktu terytorialnego negocjowane i uzgadniane będę przedsięwzięcia rozwojowe realizowane w ramach krajowych PO i uzupełniająco w ramach RPO. Nie ma podstaw, aby Kontrakt terytorialny stanowił narzędzie odgórnego programowania RPO.

15

Uwagi do projektu Umowy partnerstwa (3/3)

• Konieczne jest wypracowanie mechanizmów realnej koordynacji między Europejskimi Funduszami Strukturalnymi i Inwestycyjnymi (EFRR, EFS, FS) a EFRROW i EFMR. Umowa partnerstwa powinna przesądzić o głębokiej regionalizacji PROW i PORiM poprzez przekazanie zarządom województw istotnej roli w realizacji tych programów.

• Nie mają uzasadnienia zaproponowane w Umowie partnerstwa wyższe od wymaganych przez KE poziomy koncentracji środków na wybranych celach tematycznych. Dokument powinien przewidywać maksymalną elastyczność w podziale środków na cele tematyczne, a ring-fencing uwzględniać na poziomach określonych w pakiecie legislacyjnym 2014-2020.

• Opisany w UP system koordynacji między programami operacyjnymi Polityki Spójności jest przeregulowany, m.in. nie jest zasadne powołanie odrębnego Podkomitetu ds. koordynacji EFS oraz celów tematycznych 8-10 i Instytucji Koordynującej EFS.

16

1717

Dziękuję za uwagę