11
Wyzwania i kierunki rozwoju województwa mazowieckiego w okresie 2014-2020
a „Programowanie perspektywy finansowej
2014-2020 – Umowa partnerstwa – wstępny projekt”
Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego
Warszawa, 29 sierpnia 2013 r.
2
Plan prezentacji
1. Uwarunkowania strategiczne na poziomie Unii Europejskiej, kraju i województwa
2. Szczególna sytuacja województwa mazowieckiego- zmiana kategorii regionu z punktu widzenia polityki spójności,- kwestia subwencji regionalnej („janosikowego”),- silne zróżnicowanie wewnętrzne,- definicja „Polski Wschodniej”.
3. Uwagi do projektu Umowy partnerstwa i zagadnienia do dyskusji
4. Konkluzje
3
Perspektywa finansowa 2014-2020
Wskaźniki realizacji:Zatrudnienie
– Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata na poziomie 75%Badania i rozwój oraz innowacje
– 3% PKB UE przeznaczane na innowacje i B+RZmiany klimatu i energia (20/20/20)
– Ograniczenie emisji CO2 o min.20% w stosunku do poziomu z 1990 r.– 20%. energii ze źródeł odnawialnych – Wzrost efektywności energetycznej o 20 proc.
Edukacja– Liczba młodych ludzi przedwcześnie kończących naukę na poziomie max. 10%– Liczba osób w wieku 30-34 z wyższym wykształceniem na poziomie min. 40%
Ubóstwo i wykluczenie społeczne – Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o 20
mln.
Europa 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu
Umowa partnerstwa
• wskazuje kierunki działań polityki Unii Europejskiej w Polsce
• określa priorytety i cele interwencji oraz zarys systemu finansowania i wdrażania funduszy strukturalnych
• przekłada cele strategii unijnych i krajowych na rodzaje działań do podjęcia w latach 2014-2020
• stanowi punkt odniesienia przy opracowywaniu programów operacyjnych (krajowych i regionalnych)
4
5
Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego – drogowskazem w nowej perspektywie finansowej
W związku z tym Samorząd Województwa:• wskazał dziedziny o największym potencjale
rozwojowym w ramach aktualizacji Strategii• koncentruje działania i środki na najważniejszych
obszarach• będzie inicjował współpracę między
przedsiębiorcami, środowiskami naukowymi i sektorem publicznym
Strategia powinna być strategią pomnażania środków na rozwój, a nie tylko ich redystrybucji
6
Cele rozwojowe w aktualizowanej strategii
Gospodarka
Wzrost konkurencyjności regionu poprzez
rozwój działalności produkcyjnej oraz
transfer i wykorzystanie
nowych technologii
Transport/ Przestrzeń
Trwały i zrównoważony rozwój regionu
oparty o endogeniczne
czynniki rozwoju oraz wzrost dostępności
Społeczeństwo
Poprawa jakości życia oraz
wykorzystanie kapitału ludzkiego i społecznego do
tworzenia nowoczesnej gospodarki
Zapewnienie gospodarce
regionu zdywersyfikowaneg
o zaopatrzenia w energię przy
zrównoważonym gospodarowaniu
zasobami środowiska
Kultura
Wykorzystanie kultury
i dziedzictwa kulturowego do rozwoju przemysłów kreatywnych
Region
Miasta
Obszary wiejskie
Przemysł i produkcja
Wzrost zdolności konkurencyjnej przemysłu w regionie poprzez stymulowanie zmian strukturalnych, pobudzanie aktywności
innowacyjnej oraz efektywne wykorzystanie zasobów
C E
L E
R
A M
O W
E
CE
LE
ST
RA
TE
GIC
ZN
E
Środowisko/ Energetyka
CE
L P
RIO
RY
TE
TO
WY
OMW
7
• Wyjście z grupy regionów słabiej rozwiniętych
• Silne zróżnicowania wewnętrzne
• Obciążenie „janosikowym”
Szczególna sytuacja województwa mazowieckiego
8
Pomiędzy konwergencją a konkurencyjnością
PKB pc wg parytetu siły nabywczej w odniesieniu do średniej UE (2009)
182%
45%
45%
66%
49%74%
Ogromne dysproporcje w województwie mazowieckim stanowią istotną barierę rozwojową.
Projekt Umowy partnerstwa:
• wsparcie dla obszarów pozametropolitalnych powinno być jak najbardziej zbliżone pod względem zakresu interwencji do tego kierowanego do najuboższych regionów UE-27
• wsparcie adresowane do Warszawy powinno wzmacniać jej potencjały stymulując rozwój tego ośrodka jako największej polskiej lokomotywy rozwoju
9
Propozycje zmian podziału statystycznego
• Podział na grupy regionów w ramach których przyznawane jest wsparcie z funduszy UE dokonywany jest na poziomie NTS 2
• Wyodrębnienie dwóch NTS 2 w ramach województwa mazowieckiego umożliwiłoby obszarom o niższym poziomie rozwoju korzystanie ze wsparcia przewidzianego dla celu konwergencja po 2020 roku
• Proponowany podział na NTS 2:
• Miasto stołeczne Warszawa
• Pozostała część województwa
Propozycja samorządu województwa skierowana do MRR
10
PO Polska Wschodnia a województwo mazowieckie
Proponowane zmiany w PO PW:
• Delimitacja na poziomie NUTS 3
• Obszary o najniższym poziomie PKB per capita
Podregiony Mazowsza
radomski (74,7%)ostrołecko-siedlecki (76,1%)
Podregiony Polski Wschodniej
lubelski (87,7%)białostocki (84,5%)kielecki (81,5%)olsztyński (81,6%)
• Objęcie wyznaczonych obszarów województwa mazowieckiego PO PW - zmniejszenie różnic wewnątrzregionalnych i zwiększenie spójności, zgodnie z celem Krajowej strategii rozwoju regionalnego.
PKB per capita w 2010 w odniesieniu do średniej krajowej
Propozycja samorządu województwa skierowana do MRR
11
Środki UE i obciążenia wynikające z subwencji regionalnej
• W 2010 roku wpłaty na subwencje regionalną netto stanowiły 53% dochodów własnych województwa, w roku 2011 – 38%, a w roku 2012 – 40%
• Obciążenie „janosikowym” powoduje wzrost zadłużenia województwa
• Wiąże się z tym brak środków na inwestycje, w tym również na wkład własny w ramach projektów współfinansowanych ze środków UE
Mazowsze w latach 2007-2013
otrzymało na programy
kwota w mld złotych
RPO 7,3
PO Kapitał Ludzki 3,1
Razem 10,4Źródło: Komunikat Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (przeliczone wg uproszczonego kursu 1€ = 4PLN; ostateczne kwoty subwencji dla gmin na rok wg www.mf.gov.pl)
Na subwencję regionalną i równoważącą jednostki samorządu
terytorialnego wpłacą w latach 2007 – 2013
województwo 4,5 mld zł
powiaty 2,8 mld zł
gminy 2,6 mld zł
Razem 9,9 mld zł
Środki UE dla województwa mazowieckiego Wpłaty netto na subwencję regionalną i równoważącą
Alokacja dla Mazowsza
• Mimo przesunięcia środków w ramach mechanizmu elastyczności w przyszłej perspektywie finansowej województwo mazowieckie, ze względu na zaliczenie go do „regionów rozwiniętych”, otrzyma mniej środków niż w latach 2007-2013. Zgodnie z projektem Umowy partnerstwa przewidziana dla Mazowsza alokacja środków z funduszy to 3.373 mld euro, w tym 1.924 mld euro na RPO.
• W przeliczeniu na 1 mieszkańca, przypada dla Mazowsza 636 euro, co stanowi zaledwie 48% alokacji środków jakie średnio przypadną na 1 mieszkańca w pozostałych 15 województwach (1.322 euro).
• Dodatkowym obciążeniem będzie wyższy udział własny w realizowanych inwestycjach (z 15 do 20%).
Źródło: obliczenia własne na podstawie projektu Umowy partnerstwa z 12 lipca 2013 r. oraz danych z Banku Danych Lokalnych
12
13
Specyficzna sytuacja Mazowsza - propozycje rozwiązań
• Zmiana ustawy o dochodach samorządu terytorialnego w zakresie subwencji równoważącej i regionalnej – złagodzenie obciążenia „janosikowym”
– ograniczenie wpłat do budżetu państwa z tytułu subwencji regionalnej do 30% dochodów własnych województwa
– zmiana ustawy powinna być rozpatrywana także w kontekście podziału środków unijnych w okresie 2014-2020 (wyjście z grupy regionów słabiej rozwiniętych – niższa alokacja środków unijnych i wyższy wymagany wkład własny)
• Zmiana podziału NTS 2 – szansa na perspektywę po 2020
• Objęcie części województwa Programem Operacyjnym Polska Wschodnia
• Realizacja dużych, zintegrowanych projektów w ramach programów krajowych dofinansowanych ze środków unijnych (Kontrakt Terytorialny)
Uwagi do projektu Umowy partnerstwa (1/3)
• Zasadne jest wykorzystanie mechanizmu elastyczności w celu zmniejszenia dysproporcji między kategoriami regionów
• Zapisy projektu Umowy partnerstwa nie zapewniają wystarczających środków na planowane działania i inwestycje w województwie. Mazowsze oczekuje:
– zmniejszenia poziomu ring-fencingów, o których mowa w projekcie UP z 65% alokacji EFRR dla Mazowsza do minimalnego poziomu określonego w projektach rozporządzeń unijnych;
– zagwarantowanie wyższego parytetu środków z budżetu krajowego na realizację projektów w ramach Kontraktu Terytorialnego (kraj – 60% SWM – 40%)
• Nie uwzględniono propozycji województwa w takich kwestiach, jak przyjęcie algorytmu wyznaczania Obszarów Strategicznej Interwencji „Polska Wschodnia” na poziomie regionów NTS 3, a nie jak dotychczas, na poziomie NTS 2.
14
Uwagi do projektu Umowy partnerstwa (2/3)
• Niedostateczne uwzględnienie uwarunkowań regionalnych; potrzeba uwzględnienia celów strategii rozwoju województwa i wykorzystania RPO do rozwoju potencjałów regionu.
• Umowa partnerstwa powinna określać, że w ramach Kontraktu terytorialnego negocjowane i uzgadniane będę przedsięwzięcia rozwojowe realizowane w ramach krajowych PO i uzupełniająco w ramach RPO. Nie ma podstaw, aby Kontrakt terytorialny stanowił narzędzie odgórnego programowania RPO.
15
Uwagi do projektu Umowy partnerstwa (3/3)
• Konieczne jest wypracowanie mechanizmów realnej koordynacji między Europejskimi Funduszami Strukturalnymi i Inwestycyjnymi (EFRR, EFS, FS) a EFRROW i EFMR. Umowa partnerstwa powinna przesądzić o głębokiej regionalizacji PROW i PORiM poprzez przekazanie zarządom województw istotnej roli w realizacji tych programów.
• Nie mają uzasadnienia zaproponowane w Umowie partnerstwa wyższe od wymaganych przez KE poziomy koncentracji środków na wybranych celach tematycznych. Dokument powinien przewidywać maksymalną elastyczność w podziale środków na cele tematyczne, a ring-fencing uwzględniać na poziomach określonych w pakiecie legislacyjnym 2014-2020.
• Opisany w UP system koordynacji między programami operacyjnymi Polityki Spójności jest przeregulowany, m.in. nie jest zasadne powołanie odrębnego Podkomitetu ds. koordynacji EFS oraz celów tematycznych 8-10 i Instytucji Koordynującej EFS.
16
1717
Dziękuję za uwagę