Mn: Dinh dng
Mc Lc
I. Hin trng3II. Nguyn nhn3III. Phn loi4IV. Nguy c 5V. Phng
nga5VI. m bo hp l cc nhu cu dinh dung cho tr5VII. Xy dng khu phn n
v thc n8
Danh sch thnh vin nhm:
Phn cng thuyt trnh: Thin Nga: slide 1 2 3 4 Trc Hng: slide 5 6 7
8 Ng Trm: 9 10 11 12 Xinh Ti: 13 14 15 16 Ngc Nhung 17 18 19 20 Ngc
Nga: 21 22 23 Khnh Vn: 24 25 Anh Khoa: 26 27 28 29
I. Hin trng: Hin nay tnh hnh tha cn v bo ph ang tng ln vi tc bo
ng khng nhng ccquc gia pht trinm c ccquc gia ang pht trin. y tht s
l mi e da tim n trong tng lai. Ti cc nc ang pht trin bo ph tn ti
song song vi thiu dinh dng, gp nhiu thnh ph hn nng thn. T l tha cn
v bo ph khong 6,5% cc thnh ph ln. T l bo ph tr hc sinh tiu hc H Ni
l 4,2% (2013) v 12,2% Thnh ph H Ch Minh (2013). Tr em v ngi trng
thnh c nhu cu dinh dng rt khc nhau. Vi th vi nhng tre bi tha cn,
beo phi, khng nn p dng ch n king ca ngi trng thnh cho tr khng b nh
hng n s pht trin v sc khe ca tr. Do tr cn pht trin chiu cao nn ngoi
tr nhng trng hp bo ph nng cn gim cn ( 2, 3), a s ch cn gi nguyn cn
nng, khng tng cn, khi tr pht trin chiu cao s vn t cn nng hp l.
i vi tr nh nng lng calo mi ngy ca tr c tng ng gia t l ca cc cht
nh: P 10-15%, L 12-13%, G 71-72% II. Nguyn nhn: Nhiu yu t gp phn:
di truyn, li sng. Mt s ri lon v ni tit, hi chng v gen hay mt s thuc
c th lm tng cn qu mc. Thi quen n ung: thc n nhanh, thc n bo, khu
phn n ln, ung sa b thay v sa m. t vn ng: xem TV hay chi game qu
nhiu (trn 4 gi mi ngy), li tp th dc th thao (c th do qu nng k) .
Nguyn nhn bo ph Vit Nam:+ Ni lo s ca cha m v suy dinh dng: p con n
(giai on 1-5 tui), ung sa cng thc qu lu + S cnh tranh khng lnh mnh
ca cc ph huynh: hi chng con hng xm/con bn.+ Quan nim sai lm v hnh
th 1 a tr bnh thng: b bm mi p v mi th hin s chm sc chu o hay giu
c.+ Quan nim tr hao cn nng phng khi b bnh.III. Phn loi: Bo ph l iu
kin sc khe m trong lng cht bo trong c th tch ly qu nhiu n mc m n gy
nhng nh hng xu n sc khe.N c xc nh bng ch s BMI (body mass index) v
hn na l c nh gi qua s phn b m thng qua t l eo-hng v tng cc yu t ri
ro v tim mch.BMI c quan h gn gi vi t l m trong c th v tng lng m
trong c th. BMI c tnh bng cch chia cn nng (kg) cho bnh phng chiu
cao (mt) theo cng thc:
Nhm 8_ D13_TP05Page 12
BMITrong :W l cn nng H l chiu cao CH S KHI C TH (BMI)Cn nng
(kg)/bnh phng chiu cao (m).S dng cho tr t 2 tui tr ln.Ch s tin on
lng m trong c th. L chun lm sng tt nht nh ngha bo ph.Theo BMI ca T
chc Yt th gii (WHO) v Hip hi i ng cc nc chu (IDI & WPRO).
IV. Nguy c: Bo ph c th nh hng n tim, phi, khp xng v xng. C th dn
n cc bnh nghim trng nh: cao huyt p, tiu ng, bnh tim, tai bin mch
mu, cc bnh h hp. T l mc bnh ca tr bo ph.
T l caoT l trung bnhT l thp
Ln nhanh hnVn tm l x hiKo di n ht thi nin thiu ( i vi tr bo ph
bt u mun v nng)Ri lon lipit muChng nhim m ganChuyn ha bt thng
glucoseKo di n ht thi nin thiu (ph thuc vo tui bt u v tnh nghim
trng)Bin chng gii phuKh th khi ngBnh si mtTng huyt p
V. Phng nga: Xy dng khu phn n hp l cho tr. Lc sanh n 1 tui:
khuyn khch b sa m gip trnh ln cn qu mc. T 2-6 tui: tp cho tr nhng
thi quen n ung tt. Hy hnh thnh cho tr s thch thc n tt bng cch cho
tr nhiu loi thc n lnh mnh. T 7-12 tui: khuyn khch tr hot ng th cht
mi ngy (tham gia i th thao, bng, bi li, i b chung vi cha m) T 13-17
tui: tr thch nhng loi thc n nhanh v bo, do nn trnh cho tr nhng loi
thc n ny. Khuyn khch tr tham gia chn nhng thc n lnh mnh v ph gip lm
nhng mn n lnh mnh. Nn khuyn khch tr tham gia hot ng th cht. Gim thi
gian xem TV hay chi game. Trnh va n va xem TV. Khuyn khch n tri cy,
rau ti v n ba sng mi ngy. Hn ch nc ung c ng.
VI. am bao hp ly cac nhu cu dinh dng cua tre:(Theo TS.BS. Phan
Bch Nga/ SKS)1. Nhu cu cht m: Do tr ang tui ln nn nhu cu cht m cao
hn ngi trng thnh: Tr t 1-3 tui nhu cu m l 35gr/ngy, tr ln hn
45-65gr/ngy. Nu tr vn ung khong 500ml sa/ngy s cung cp 12-13gr
m/ngy, m ng vt (n tng tm cua c, n gim tht) s cn khong 100g tht,
trng, tm, c/ngy vi tr < 3 tui v 200gr/ngy tr ln hn. Cn lu , vi
tr < 10 tui nhu cu m ng vt lun lun cao hn m thc vt. Nn n u ph, u
xanh, u tng 150-200g u/ngy bn cnh m ng vt.2. Nhu cu cht bo: Tiu th
lipid qu thp trong ba n hng ngy nh hng n chc phn nhiu c quan t chc
trong c th, c bit l pht trin no b v hon thin h thng thn kinh tr em,
nht l tr nh. Cc acid bo ng thi l vt mang ca cc vitamin cn thit tan
trong dung mi du m, nh A, D, E, K ha tan v hp th. Hu qu ca ch n qu
ngho nn cht bo tr nh v tr em ni chung l chm tng trng v thiu dinh
dng do khng chuyn ha c cc vitamin tan trong du m.
Cn nu tiu th qu tha th chng ta u bit s lm nng thm tnh trng tha
cn bo ph c lin quan n cc bnh mn tnh khng ly v hi chng ri lon chuyn
ha. V vy, cho tr tha cn bo ph n lng cht bo l rt quan trng v trn thc
t nhng i tng ny d b n qu nhiu (n nh bnh thng tr mp hay n) hoc qu t
cht bo (do n king nghim ngt). Cn lu rng, tr nh c nhu cu nng lng cht
bo rt cao, ti 35-40% tr t 1-3 tui, 30% tr trn 3 tui trong khi ngi
trng thnh khng qu 25%. Do , t l cn i gia lipid ng vt v lipid thc vt
c khuyn ngh l 70% v 30%.=> V vy, mc d thc n ca tr thng c tht,
trng, tm, c (vn c mt lng nht nh lipid ng vt) nhng vn cha p ng nhu
cu lipid nn vn cn cho tr n thm du m theo t l mt ba du n xen k mt ba
m. V, k c tr ang tha cn bo ph, m bo nhu cu cht bo cho tr pht trin,
vn nn cho tr n du, m ti thiu 3 tha c ph loi 5ml/ngy (gim ch khng nn
b hn nhng mn xo rn).3. Nhu cu cht x v vitamin: Tr nn n nhiu rau v
hoa qu (t ngt: v d nh da chut, da gang, c u nng lng khu phn thp v
khng b cm gic rng d dy): 200-500g rau c/ngy, ty tui.
4. Nhu cu nc: Tr nn ung nhiu nc, 1,5 lt/ngy.
5. Nhu cu sa: Sa c nhiu canxi di dng kt hp vi casein, t l
canxi/phospho thch hp nn mc ng ha v hp thu cao. Sa cn l ngun
vitamin B1 v B2 rt cn thit, v th tr vn cn ung c sa ti, sa chua (tt
nht l sa khng ng) 400-500ml/ ngy, khng nn ung qu 600ml sa/ngy.
*Lu : tr bo ph trn 1 tui khng nn dng sa bt cng thc, nu tr khng c
b m, ch nn b sung sa ti, sa chua vi lng khuyn ngh nh trn. Tr di 6
thng b m hon ton m tng cn nhanh (1-2kg hng thng) l rt him gp, nhng
trong nhng trng hp ny cng khng nn cai sa m m vn c tip tc cho b m (c
th n 2 tui), sau ny khi cai sa, nhng tr ny s pht trin bnh thng nu c
n b sung hp l.VII. Xy dng khu phn v thc n:1. Xy dng khu phn:Cn i v
nng lng: Theo Vin dinh dng Vit Nam quy nh (bng nhu cu dinh dng
khuyn ngh cho ngi Vit Nam 1997). 12 15% tng s nng lng l do protid
cung cp. 20 25% tng s nng lng l do lipid cung cp (ring tr Mm non
< 30%). 60 65% tng s nng lng l do glucid cung cp. Vin Dinh dng
Vit nam quy nh t l ny l: CPr : CL: CG = 15 : 20 : 65Cn i v protid:
(CPr: 12 15 % nng lng ca khu phn)T l: PrV/ PrTV > 1T s Protit
ngun gc ng vt so vi tng s Protit l 1 tiu chun niln cht lng Protit
trong khu phn.c bit tr em 50% V, 50% TV (cho php 8% V, 6% TV v thc
vtnhiu tr n khng ht).Cn i v lipid: (CL: 20 25 % nng lng ca khu phn-
ring tr mm non CL< 30%).Cn i v glucid: (CG: 60 65 % nng lng ca
khu phn).
2. Xy dng thc n: V d: B X (n); 5 tui nng 28kg, cao 1 mtm V/TV:
50%Bo V/TV: 50% Nng lng chuyn ha c s: 22,5x28+499= 1129(Kcal) Cng
thc tnh nng lng theo tui:E =1000 + 100n= 1000+ 100x5= 1500 (Kcal)
(n l s tui ca tr)Cch tnh ny khng ph thuc vo tnh trng dinh dng ca tr
Tnh tng s nng lng v cc cht dinh dng ca khu phn cho mt ngi theo t l
:P : L : G l 1 :1 : 4.Bit 1g Protid chuyn ha trong c th cho 4 Kcal
x 1 = 4 phnBit 1g Lipid chuyn ha trong c th cho 9 Kcal x 1 = 9
phnBit 1g Glucid chuyn ha trong c th cho 4 Kcal x 4 = 16 phn Tng
cng = 29 phnVy mi cht P, L, G chim bao nhiu % nng lng ?( 29 phn tng
ng 100% nng lng)29 phn100% nng lng4 phn Protidx % nng lng9 phn
Lipidy % nng lng16 phn Glucidz % nng lngTa c:X = (4 x 100) : 29 =
14% ProtidY = (9 x 100) : 29 = 31% LipidZ = (16 x 100) : 29 = 55%
GlucidVy t l % v nng lng do cc cht dinh dng cung cp theo t l:P : L:
G1 : 1 : 414 : 31 : 55 Tnh s gram tng cht Protid, Lipid, Glucid
trong khu phn: 1500 Kcal100% nng lngA? 14% ProtidB?31% LipidC? 55%
Glucid
T t l trn ta quy ra s Kcal :Protid = 210 Kcal Lipid = 465
KcalGlucid = 825 Kcal S gram tng cht ca tng cht cn c:Protid = 210 :
4 = 52,5 gLipid = 465 : 9 = 51,7 gGlucid = 825: 4 = 206,25 g Khu
phn n trong 1 ngy ca tr bo ph:Bui sngTn thc nKhi lng
(gam)protidlipidglucid
Bnh m1007.90.852.6
Ch bng heo306,97.50.09
Bi1000.2-7.3
Tng158.359.99
Tng gi tr nng lng: (15x4.1)+(8.3x9.3)+(59.99x4.1)=385 kcal.Bui
traTn thc nKhi lng (gam)protidLipidglucid
cm1008.61.574.9
tm7012.881.26-
B xanh2001.2-4.8
cam2001.8-16.8
Tng24.482.7696.5
Tng gi tr nng lng:(24.48x4.1)+(2.76x9.3)+(96.5x4.1)=522 kcal.Bui
tiTn thc nKhi lng (gam)protidLipidglucid
Bn1001.7-25.7
Tht nc509.53.5-
Ci xanh1502.55-3.15
Bi1000.2-7.3
Tng13.953.536.15
Tng gi tr nng lng: (13.95x4.1)+(3.5x9.3)+(36.15x4.1)=238
kcal.
Ln thc n:
KIN NGH THC N TRONG TUN CHO TR BO PH (5 tui tr ln)
NgySng
Tra
Ti
Th 2100g bnh m, 30g tht heo ch bng, 100g bi Na chn cm, 70g tm ti
nu b xanh, 1 tri cam100g bn, 50g tht nc luc, rau luc, 100g bi
Th 3Bn riu cua (100g bn, nc trong), 1tri to 100gNa chn cm, 70g c
thu nu ngt, na tri thmNa chn cm, 50g tht nc nu canh c ci trng v c
rt, 100g to
Th 4100g bnh t, 50g ch la, gi trng, 100g biNa chn cm, 50g c g,
bp ci luc, 2 tri qut.Na chn cm,50g c tht lt, canh mp ng, 100g thanh
long.
Th 51 ci bnh gi, 2 tri qutNa chn cm, 70g c lc nu canh chua, 3
tri mn100g bn tu, 50g tht heo nu bng ci, 2 tri qut.
Th 61 gi cho n lin, 30g tht heo ch bng, 200ml sa t boNa chn cm,
100g nm rm rim nc tng,ci ngt luc, 200g thm.100g bn ti, 100g tm hp
cun rau sng bnh trng, 100g i.
Th 7Ph g (100g ph, 30g tht g), 200ml sa chuaNa chn cm, 70g c st
c chua, 2 tri qut.Na chn cm, 50g tht nc nu canh bng h, 3 tri mn
Ch nhtBnh canh tht (100g bnh canh, 30g tht nc), 1 tri cam.Na chn
cm, 50g tht b trn x lch xoong, 200g da hu.100g bn, 30g tm kh nu
canh c chua, 100g to
Tm li: La chn cc thc phm giu protein nh: tht t m, tm, cua, c, gi
nc, sa u nnh, format, trng, sa bt tch b, sa chua lm t sa gy, u Cung
cp vitamin v mui khong: Canxi, st, vitamin E n rau xanh v qu chn
500g/ngy, nn ch bin dng luc, nu canh, lm nm, rau trn xalt. n mui rt
hn ch, ch di 6g/ngy Cn ung nc (2 2,5 lt/ngy) Ch bin thc n: nn lm cc
mn luc, hp v rau trn salat, hn ch cc mn quay, xo.. Nn n ung u n, ba
hng ngy, n nhiu vo ba sng trnh n vt trong ngy. n chm, nhai k khi
n.VIII. Ti liu tham kho: L thuyt dinh dng (lu hnh ni b, nm 2014)-
GVC.ThS. Bi Th Minh Thy
