Prof. Dr. Deniz SUNA ERDİNÇLERCTF Geriatri BD

Yaşlanma

Fizyolojik değ. Patolojik değ. Stres Farklı koşullar

Laboratuvar testlerinin sonuçları da etkilenir

Adaptasyon ↓

Yaşlanma

Yaşlanmayla organ fonksiyonları azalır

Sinir iletim hızı %10 yavaşlarBöbrek fonksiyonu % 40

azalır Fonksiyonlardaki düşüşler

“Normal laboratuvar değerleri” ile birlikte olabilir !...

Referans aralıklarının belirlenmesi

Komorbidite Fizyolojik ve anatomik değişiklikler Bireysel farklılık (yaşlanma, beslenme,

egzersiz) Polifarmasi

GÜÇ!!!

“ Kişiye, hastalıklara, ilaçlara ve eski sonuçlara göre değerlendirilmeli”

Tanı

1. Anamnez2. Fizik muayene3. Testler : Laboratuvar, radyolojik, EKG

vb.

Tüm testlerin amacı

“Klinik belirsizliği” en aza indirmektir

Laboratuvar ilkeleri 1:

Mükemmel test ? (%100 duyarlı, özgün, kesin tahmin ettirici!)

En duyarlı (sensitif): En az yanlış (-) sonuç (hastalık yok!)

En özgün (spesifik): En az yanlış (+) sonuç (hastalığı doğrular /dışlar!)

Laboratuvar ilkeleri 2:

Sonuç pek çok nedenden dolayı yanlış olabilir!...

(N): Laboratuvara göre değişebilir Yaş, cins, ırk, boyut, fizyolojik durum… (N): Sağlıklıların %95’i 20-40 yaş ort.

± 2 SD (%5 sağlıklı : “yanlış anormal”)

Tekrar; gerekirse başka bir laboratuvar!…

Laboratuvar ilkeleri 3:

(N) mi? Kişinin bazal değerine göre (↑), (↓) Aralıklarla takip (Örn.: MI/CK takibkas

kitlesi) H. öncesi değerler, daha iyi referans olur! Aynı hastalık için ≥2 farklı test (+) tanıyı ↑ Anormallik düzeyi ne kadar fazla ise, klinik

anlam da o kadar fazladır Takiplerdeki klinikle tutarsızlık Tekrarla!...

Laboratuvar ilkeleri 4:

Test; tanı, ayırıcı tanı, tedavi/prognozu değiştirecekse istenmeli

Aşırı test ve tekrar gereksiz Hata oranı ↑

Tarama testleri?- 1 test anormal %1,5- 8 testlik panelde%25- 20 testlik panelde %55 !!!

Sekreterya hataları > Teknik hatalar... İlaç etkileri…

Laboratuvar Testlerini Etkileyen Faktörler

YaşYaşlala birlikte görülen birlikte görülen laboratuar değişikliklerilaboratuar değişiklikleri

ESH, Hemogram, idrar tahlili KC fonksiyon testleri Renal fonksiyon Elektrolitler Endokrin fonksiyon değişiklikleri Metabolik değişiklikler Tiroid testleri Solunum fonksiyonları

İlaç tedavileri

Özellikle kırılgan yaşlılarda hafif volüm değişiklikleri ilaç tedavilerini potansiyalize eder ya da etkisiz kılabilir.

Toksik dozlar, yan etkiler çok daha düşük dozlarda ortaya çıkabilir

Sonuç

Anamnez Detaylı FM ve ÇYGD Akılcı laboratuvar testleri Detaylı yorum Bir bütün olarak değerlendirilmeli Bireysel faktörler Geçmiş sonuçlar dikkate alınmalıdır

TEŞEKKÜRLER