Yeni DÖNEMĠ Islahatlar Bunu bir tehdit olarak gören yeniçeriler · 2020. 5. 25. · Mansure-i Muhammediye’ye uymadığı için döneminde eski ihtiĢamı MIZIKA-Ġ HÜMAYUN

1

OSMANLI DEVLETĠ DAĞILMA DÖNEMĠ

Islahatlar

II. MAHMUT 1808 – 1839

Alemdar Olayı 1808

Rusçuk Ayanı (Bulgar Ayanı), Alemdar (Bayraktar) Mustafa PaĢa’nın

Kabakçı Mustafa PaĢa isyanını bastırmasıdır. IV.Mustafa tahttan indirip yerine II.Mahmut’u

baĢa geçirdi.

Sened-i Ġttifak 1808

- II.Mahmut’un, Ayanlarla imzaladığı sözleĢmedir. PadiĢah ayanların varlığını tanıdı

PadiĢah vergi konusunda adaletli olacak

Ayanlar padişah emirlerine uyacaklar

Yapılacak ıslahatlara destek olacaklar

Eyaletlerden asker toplanmasına yardımcı olacaklar

Ġlk padiĢahın yetkileri demokratik olarak kısıtlanmıĢtır.

1215 Magna Charta’ya benzer

A- ASKERĠ ALANDA

Sekban-ı Cedit 1808

Nizam-ı Cedit’in Sekban-ı Cedit adıyla yeniden kurulmasıdır.

Durumdan hoĢnut olmayan IV.Mustafa ve adamları yeniçeri sarayını basıp Alemdar’ı öldürdüler.

KADI ABDURRAHMAN PAġA, 3000 kadar yeniçeriyi öldürmesine rağmen yeniçeriler üstün geldi.

Sekban-ı Cedit dağıtılmak zorunda kaldı.

EĢkinci Ocağı 1825

Yeniçeriocağını kaldırmak isteyen II.Mahmut, ocağın yerine alması için kurdu.

Bunu bir tehdit olarak gören yeniçeriler ayaklanarak eĢkinciocağını kaldırdı.

Vaka-i Hayriye 1826

SADRAZAM SELĠM PAġA halkında desteği ile At Meydanına çekilen Yeniçeriocağını topa tuttu.

6000 kiĢi öldü, 20.000 kiĢi sürgüne yollandı.

II. Mahmut yayınladığı fermanla Yeniçeriocağını kaldırdığını duyurdu.

1826 Asakir-i Mansure-i Muhammediye

Muhammed’in Zafer KazanmıĢ Orduları

Yeniçeriocağının kaldırılmasından sonra kuruldu.

Seraskerlik: Ordunun baĢkomutanlığını yürütmek için Yeniçeriağasının yerine kuruldu.

Bil bakalım…

- Tımarlı Sipahilerin ortadan kaldırılmasıyla eyaletlerdeki askeri boĢluğu doldurmak için

ANADOLU’da kuruldu.

REDĠF BĠRLĠKLERĠ 1834

Bil bakalım…

- Tımarlı Sipahilerin ortadan kaldırılmasıyla eyaletlerdeki askeri boĢluğu doldurmak için

RUMELĠ’de kuruldu.

- Redif Birlikleri Müşirliklere bağlandı.

MÜġĠRLĠKLER 1836

2

B- ĠDARĠ VE YÖNETĠM ALANINDA

Divan-ı Hümayun kaldırıldı. Yerine

NAZIRLIKLAR kuruldu.

Hükümet iĢleri için yerine HEYET-Ġ VÜKELA kuruldu.

BoĢluklara uygun açıklamaları yazınız… MECLĠS-Ġ MAARĠFĠ UMUMĠYE

ADEVĠ NEZARETĠ

BAġ VEKALET

HARĠCĠYE NAZIRLIĞI

MALĠYE

DAHĠLĠYE NAZIRLIĞI

BAB-I MEġĠHAT DAĠRESĠ

Sadrazam : BAġ VEKALET

NiĢancı: DAHĠLĠYE NAZIRLIĞI

Reis’ül Küttap: HARĠCĠYE NAZIRLIĞI

Defterdar: MALĠYE

Kazasker: ADEVĠ NEZARETĠ (adalet) MECLĠS-Ġ MAARĠFĠ UMUMĠYE (meb)

ġeyhülislam: BAB-I MEġĠHAT DAĠRESĠ

Kanun, Tüzük ve Yönetmelik için

MECLĠS-Ġ VALAYI AHKÂM-I ADLĠYE

(Yargıtay) kuruldu.

ABDÜLAZĠZ döneminde 8 Mart 1868’de

DĠVAN-I AHKÂM-I ADLĠYE kuruldu

KuruluĢ esasına göre

MECLĠS-Ġ VALAYI AHKÂM-I ADLĠYE ġuray-ı Devlet’e dönüĢtü. (DanıĢtay)

ġuray-ı Devlet’in görevi 1922’de sona erdi.

Cumhuriyet döneminde yeniden kuruldu. 1927’de çalıĢmaya baĢladı.

1879’da II.ABDÜLHAMĠT döneminde İSTİNAF MAHKEMELERİ kuruldu. (Yeniden baĢlama anlamına gelir, ilk mahkemenin verdiği kararı bir üst mahkemenin incelemesidir.)

DĠVAN-I AHKÂM-I ADLĠYE, 1879’da

MAHKEME-İ TEMYİZ Adını aldı.

TBMM tarafından Sivas’ta

MUVAKKAT TEMYĠZ HEYETĠ kuruldu.

Bu heyet EskiĢehir’e taĢındığında

TEMYĠZ MAHKEMESĠ adını almıĢtır.

1924 Anayasasına göre adı YARGITAY oldu

AH MEMURUM CANIM MEMURUM

Bil bakalım…

- MEMURLARIN terfi ve yargılama iĢlemleri için kurulmuĢtur?

DARÜġ ġURAY- BABI ALĠ

MEMURLUKLAR, Dâhiliye ve Hariciye olmak üzere ikiye ayrıldılar.

MEMURLARIN, Rütbe ve NiĢanları ile ilgili düzenlemeler yapıldı.

MEMURLUKLARA, maaş bağlandı. Tımar ve Zeamet kaldırıldı.

MEMURLUKLARIN üzerindeki

MÜSADERE USULÜ kaldırıldı. Özel Mülkiyet güvence altına alındı.

MEMURLUKLARIN, Kavuk, Sarık, ġalvar ve Çarık giymeleri yasaklandı. (1829)

MEMURA, Setre (Ceket), Fes, Pantolon giyme mecburiyeti getirildi.

1826 EVKAF-I HUMAYUN NEZARETİ (Vakıf Bakanlığı)

Ġlk Muhtarlık teĢkilatı kuruldu.

Devlet dairelerine padiĢah resimleri asılması gelenek haline geldi.

Ġlk nüfus sayımı yapıldı.

Askeri ve ekonomik amaçlı yalnızca erkekler sayıldı

Mülk sayımı yapıldı.

Kadınlarında sayıldığı ilk modern anlamda nüfus sayımı 1927’de yapıldı

3

Bil bakalım…

- Milli Savunma Bakanlığı ve Genel Kurmay BaĢkanlığı’nın yaptığı görevleri yerine getirdi.

- Görevleri daha sonra Erkân-ı Harbiye’ye verildi. - Askerlik iĢlerinin düzenlenmesi için kuruldu.

DARÜ’ġ ġURAY-I ASKERĠ

Bil bakalım…

- Yeniçeriocağı ile birlikte kapatılan TULUMBACILAR OCAĞI yerine kuruldu.

- Kurulmasında 1828 BÜYÜK HOCA PAġA YANGINI etkilidir.

YANGINCI TABURU 1828

Bil bakalım…

- Ġlk kez diplomat yetiĢtirmek için açılmıĢtır.

- Fransızca eğitim verilmiĢtir

TERCÜME ODALARI 1821

XVIII. Yüzyılda alınan yenilgiler sonrası antlaĢmalarda zorluk yaĢanması üzerine

TERCÜME HEYETLERĠ kuruldu

Bil bakalım…

- Ġstanbul’a giriĢ / çıkıĢlarda uygulanan zorunlu

VĠZE UYGULAMASIDIR.

MÜRUR TEZKERESĠ

Bil bakalım…

- Ġlk kez diplomat yetiĢtirmek için açılmıĢtır.

- Fransızca eğitim verilmiĢtir

TERCÜME ODALARI 1821

Bil bakalım…

- Karantina Servisi uygulamak için açıldı.

- Amaç salgın hastalıkları önlemek

MECLĠS-Ġ TAHAFFUZ 1838

C- EĞĠTĠM ALANINDA Ġstanbul’da ilköğretim zorunlu oldu.

1913 Ġptidaiye Kanun-u Mavafakati ( İlköğretim geçici kanunu) TÜM ÜLKEDE ZORUNLU HALE GELDĠ - V.MEHMETREŞAT – Avrupa’ya EĞĠTĠM AMAÇLI ilk kez öğrenci

gönderildi.

Avrupa’ya ĠNCELEME AMAÇLI ilk kez LALE DEVRĠ’nde elçilik açılan ülkelere gönderildi.

MEHTERHANE-Ġ HÜMAYUN kaldırıldı. 1826

Avrupa standartlarında kurulan Asakir-i Mansure-i Muhammediye’ye uymadığı için kaldırıldı.

II. Abdülhamit döneminde eski ihtiĢamı canlandırmak için tekrar kuruldu.

MIZIKA-Ġ HÜMAYUN kuruldu (Bando Okulu) 1826

KuruluĢun baĢına, 17 Eylül 1828’de bir Ġtalyan müzik adamı olan; DONĠZETTĠ PAġA getirildi.

1924’te kurulan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının çekirdeği sayılır.

TIPHANE-Ġ AMĠRE açıldı. (Tıp Mektebi)

1826

Ordunun tabip ve cerrah ihtiyaçlarını karĢılamak amacıyla kuruldu.

Tıp eğitimi Fransızca yapıldı

MUSTAFA BEHÇET EFENDĠ bu mektebin nizamını hazırlamıĢ ve Türkiye’de modern tıp mektebinin kurucusu olmuĢtur.

CERRAHNAME açıldı. 1836

1836’da Tıphane-i amire ve Cerrahname birleĢtirildi.

1839’da Galatasaray’a taĢındı. (Abdülmecit)

TaĢındıktan sonra adını MEKTEB-Ġ TIBBIYEYĠ ADLĠYEYĠ ġAHANE olarak değiştirildi.

BaĢına Avustralyalı doktor AMBROĠSE BERNARD getirildi.

4

İlk Resmi Gazete TAKVĠM-Ġ VEKÂYĠ çıkarıldı.

1 Kasım 1831

Mısır valisi Mehmet Ali PaĢa’nın Mısır’da çıkardığı Resmi Ġlk Türkçe Gazete VEKÂY-Ġ MISRĠYYE’dir.

Bestelenen

MarĢ Kullanılan

Dönem Bestekar

Bestelenen PadiĢah

Mahmudiye 1808-1839

Guiseppe Donizetti

- Gaetano Donizetti

II.Mahmut

Mecidiye 1839-1861 Guiseppe Donizetti

Abdülmecit

Aziziye 1861-1876 Callisto Guatelli

Abdülaziz

Hamidiye 1876-1909 NECĠP PAġA

II.Abdülhamit

Reşadiye 1909-1918 Italo

Selvelli Mehmet ReĢat

Önemli:

- Tanzimat Devri(1839 – 1876) sırasında bestelenen Mecidiye Marşı ile bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin kullanıdığı “BEYAZ AY YILDIZLI BAYRAK” resmi bayrak olarak kullanıldı.

Bil bakalım…

- RüĢtiyelere öğrenci yetiĢtirecek Sıbyan Okullarına hazırlık sınıfı olarak açıldı - Daha sonra Mektebi Tıbbiye ve Mektebi Harbiye gibi yüksek okullara askeri hazırlık sınıfı olarak açıldı.

MEKTEBĠ ĠDADĠ 1838

Bil bakalım…

Asakir-i Mansure-i Muhammediye’nin asker ihtiyacını karĢılamak için açılmıĢ harp okuludur?

MEKTEB-Ġ FÜNUN-U HARBĠYE 1834

Bil bakalım…

- Eğitim sistemimizin düzenleme iĢleriyle ilgili ilk yapılanmasıdır. - Eğitimin çeĢitli kademelerinden olup meslek edindirmeye yönelik çalıĢmalar yapmıĢtır.

MECLĠS-Ġ UMÛR-U NÂFĠA 1838

Bil bakalım…

- Sıbyan Mektebinin devamı sayılır.

- Osmanlı’da açılan ĠLK RÜġTĠYE MEKTEBĠ’dir.

MEKTEBĠ MAARĠFĠ ADLĠYE 1839

Bil bakalım…

- Osmanlı’da açılan RüĢtiye Mekteplerinden sorumlu bakanlık

MEKATĠP-Ġ RÜġTĠYE NEZARETĠ 1838

Bil bakalım…

- 18 yaĢına kadar eğitim gördüler - Evkaftan maaĢ alırlardı. - PadiĢah huzurunda imtihandan sonra isteklerine göre çeĢitli devlet dairelerinde görevlendirildi.

MEKTEBĠ ULUMU EDEBĠYE 1839

Öğretmen Bilgisi:

- Zamanla bu iki kurum yeniliklere ve Tanzimat reformlarına ıĢık tutamadı.

- Bu nedenle rüĢtiyelerin yeniden yapılanmasına karar verildi.

- 1867’den itibaren ilk kez gayri Müslim çocukların alınması prensipte kabul edildi. - Ancak giriĢ için TÜRKÇE ĠMTĠHAN Ģart konuldu.

5

D- EKONOMĠ ALANINDA YERLĠ MALI KULLANIMI zorunlu hale getirildi.

I.Abdülhamit de zorunlu hale getirmiĢtir.

III. Selim döneminde geniĢletildi. 1839 BALTA LĠMANI TĠCARĠ SÖZLEġMESĠ

imzalandı.

Lonca Sistemi çöktü.

Yabancı mallar ülkeyi istila etti. YED-Ġ AHĠT (Devlet Tekeli) kaldırıldı.

Balta Limanı sözleĢmesi ile kaldırıldı.

Tahıl, yün, haĢhaĢ, zeytinyağı, ipek, meyan kökü gibi malzemelerin sadece devlet tarafından belirlenmiĢ kiĢiler tarafından ithalatının veya ihracatının yapıldığı sistemin kaldırılması

Yerli üreticiye GÜMRÜK KOLAYLIĞI getirildi.

Amaç, yerli üretimi arttırmak

Yabancı mallarla rekabet edebilmek. Ġzmit’te ÇUHA (KUMAġ) FABRĠKASI açıldı.

Amaç, yerli kumaş kullanımı arttırmak

Dışarıya para çıkışını engellemek Bakırköy’de BEZ

Beykoz’da DERĠ

Eyüp’te ĠPLĠK

fabrikaları açıldı. Özel teĢebbüsler desteklendi. BAYTAR MEKTEBĠ açıldı. Uzmanlar

Prusya’dan getirildi. YOL YAPIMINA önem verildi.

Amaç, ekonomik kalkınma, merkezi otorite

Önemli…

- III.SELĠM: Avrupa’yı örnek alıp inkılâp niteliğindeki ilk köklü ıslahat giriĢimini yaptı. - II.MAHMUT: En kapsamlı ıslahatları yaptı

TANZĠMAT DÖNEMĠ ISLAHATLAR 1839 – 1876

ABDÜLMECĠT 1839 – 1861

ABDÜLAZĠZ 1861 – 1876

TANZĠMAT FERMANI 3 Kasım 1839

Abdülmecit döneminde ilan edildi.

Mustafa ReĢit PaĢa tarafından hazırlandı.

Gülhane Parkı’nda halka okundu.

Osmanlıcılık, Tanzimat’la baĢlar, Balkan harbi

ile biter.

Nedenler:

Avrupalı devletlerin içiĢlerimize karıĢmasını engellemek

Dağılmayı engellemek

Azınlıkları devlete bağlamak

Mısır meselesine destek sağlamak

Maddeler

Herkesin can,mal ve ırz güvenliği sağlanacak

Tanzimat’tan önce bunu ilk sağlayan padişah

FATĠH (II. Mehmet) Müsadere usulü tamamen kaldırıldı. Herkes

Mal, mülk sahibi olabilecek Askerlik, VATAN HĠZMETĠNE dönüĢecek (5yıl) Mahkemeler açık olacak ve kimse

yargılanmadan cezalandırılmayacak RüĢvet ve iltimas kaldırılacak PadiĢah dahil herkes kanunlara uyacak

6

Bilmen gerekenler var…

Yayınlanmasında DIġ BASKI YOKTUR.

Abdülmecit, kendi hakkını kendi sınırladı

Hukukun üstünlüğü ilkesi benimsendi.

Mısır sorunu için Londra Konferansında ilan

edildi.

Anayasalcılık hareketinin baĢlangıcıdır.

MeĢrutiyet’e - Anayasal Düzene - atılan İlk adımdır.

Müslüman / Hıristiyan eĢitliği sağlanmaya

çalıĢıldı.

ISLAHAT FERMANI 18 ġubat 1856

Abdülmecit döneminde ilan edildi.

Mehmet Emin Ali PaĢa tarafından

hazırlandı.

Maddeler

Gavur sözcüğü yasaklanacak Azınlıklar bir defaya mahsus bedel ödeyerek

askerlikten muaf tutulacak

Cizye vergisi kaldırılacak

Nakd-i Bedel ve Ġane-i Askeriye

tahsil edildi. Ġltizam Usulü, kaldırıldı.

Muhassıllar vergi toplamaya baĢladı.

Ġltizam Usulünü

- FATĠH ilk uyguladı

- ABDÜLMECĠT kaldırdı.

MUHASSIL: İltizam Usulü kaldırıldıktan sonra salyaneli eyaletlerde vergi toplayan kişi

Gayr-i Müslimler;

BANKA / ġĠRKET / OKUL / KĠLĠSE açabilecek DEVLET MEMURU olabilecek ĠL GENEL MECLĠSĠ ÜYESĠ olabilecek

- KAZANDIKLARI ĠLK SĠYASĠ HAK -


Yayınlanmasında DIġ BASKI VARDIR.

Paris BarıĢ Konferansında etkili olmak için

ilan edildi.

Gayr-i Müslimler Mülk edinebildiler.

Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı milliyetçilik isyanlarını engelleyemedi.

Tam VatandaĢlık için rejimin değiştirilmesine

karar verildi.

A- HUKUK ALANINDA

AÇIKLAMALARA UYGUN YAPILAN YENĠLĠKLERĠ BELĠRTĠNĠZ?

Devlet yönetmeliklerini hazırlamak için kuruldu.

MECLĠS-Ġ ALĠ TANZĠMAT 1854

ġeriat Mahkemelerinin yanında Avrupa Hukuk kurallarına göre işleyen Laik sistemde açılan yeni mahkemelerdir.

1864 Vilayet Nizamnamesiyle ilk olarak

BAĞDAT’ta açıldı.

NĠZAMĠYE MAHKEMELERĠ 1864

Bugünkü YARGITAY’dır.

Ġlk kez yasama ile yürütme birbirinden ayrılmıĢtır.

Yasama yürütmeyi denetleme hakkı elde etmiĢtir.

DĠVAN-I AHKAM-I ADLĠYE 1868 - “Meclis-i Valayı Ahkâm-ı Adliye” II.Mahmut döneminde açılmıştı.

Bugünkü DANIġTAY’dır.

Fransa’dan alındı.

Conseil d’Etat (Fransız DanıĢtayı) kurumundan etkilenerek kuruldu.

Devlet görevlilerine karĢı açılan davalara bakar.

ġURAY-I DEVLET 1868

7

Osmanlı’da Ġlk Medeni Kanundur.

16 Bölüm, 1851 Maddeden oluĢur.

Sadece Hanefi Mezhebinden olanlar yararlanabildi.

17 ġubat 1926 Medeni Kanunu’na kadar

yürürlükte kaldı.

MECELLE 1876

B- MALĠ ALANDA


Basılan Ġlk kağıt para’dır.

Rağbet görmediği için MADENİ PARA usulüne geçildi.

KAĠME-Ġ NAKDĠYE 1843

20 KuruĢ değerindeki GümüĢ Sikke

(MADENİ PARA)

MECĠDĠYE 1844

ÇağdaĢ bir arĢiv oluĢturmak ve

Belgeleri arĢivlemek için açılmıĢtır.

HAZĠNE-Ġ EVRAK NEZARETĠ 1846

Osmanlı’da açılan ilk bankadır.

Levanten / Galata Bankerleri tarafından

açıldı.

BANK-I DERSAADET 1847

1854’ten 1945’e kadar Boğaziçi’nde yolcu ve yük taĢımacılığı yapan…

Ġlk Anonim Ortaklığı ġirketi’dir.

Ġlk Seferini Üsküdar’a yaptı.

ġirkette TÜRK olarak ĠLK çalıĢan

Beykozlu RIZA ÖMER KAPTAN

ġĠRKET-Ġ HAYRĠYE 1854

Osmanlı’da açılan Ġlk yabancı sermayeli banka’dır.

Tanzimat döneminde açılan ĠNGĠLTERE destekli ilk bankadır.

BANK-Ġ OSMANÎ 1856

Kırım Harbi sonrası İngiltere’den ilk dış borç alındı. 200.000 Sterlin

Tanzimat döneminde açılan ĠNGĠLTERE ve FRANSA destekli bankadır.

BANK-Ġ OSMANÎ ġAHANE 1863

1863’te, MEMLEKET SANDIKLARI açıldı.

1868’de ĠSTANBUL EMNĠYET SANDIĞI açıldı.

TANZĠMAT DÖNEMĠ DIġI 1883’te Menafi Sandıkları, Memleket

Sandıklarının yerini aldı.

1888’de ZĠRAAT BANKASI kuruldu.

- II.ABDÜLHAMĠT -

Osmanlı yayınladığı kararname ile

dıĢ borçların faizlerini yarıya indirdi. (MORATORYUM) Avrupalı devletler bu kararnameye Ģiddetle karĢı çıktı. Duyun-u Umumiye’ye zemin hazırladı.

RAMAZAN KARARNAMESĠ 1875 (TENZİL FAİZ KARARNAMESİ)

8

C- EĞĠTĠM ALANINDA


Tanzimat döneminde eğitim alanında

FRANSA ve PRUSYA’dan yararlanılmıĢtır.

Batılı anlamda müzik dersi alan ilk padiĢah

ABDÜLMECĠT

1856’da Topkapı Sarayı’ndan DOLMABAHÇE SARAYINA taĢınıldı. ABDÜLMECİT DÖNEMİNDE

17 Kasım 2011’de TBMM tarihinde ilk kez hangi padiĢah için Dolmabahçe Sarayı’nda

anma töreni düzenlendi? ABDÜLMECĠT


Fener Rum Patrikhanesinin din adamı yetiĢtirmek için açtığı özel okuldur.

HEYBELĠADA RUHBAN OKULU 1844

Eğitim iĢlerini düzenlemek için açıldı.

Sıbyan Mektebi’nin ıslahı, dayağın yasaklanması gerçekleĢti

MECLĠS-Ġ MAÂRĠF-Ġ UMÛMĠYE 1846

RüĢtiyelere ERKEK ÖĞRETMEN yetiĢtirmek

için açıldı.

DARÜL MUALLĠM 1848

Avrupa tarzında inşa edilen ilk eğitim kurumu

Bezm-i Alem Valide Sultan’ın katkılarıyla devlet memuru yetiĢtirmek için açıldı.

Daha sonra idadi (Lise’ye hazırlık) oldu.

DARÜL MAARRĠF 1850

Ġstanbul’da Kadı ve Naip yetiĢtiren okul

MUALLĠMHANE-Ġ NÜVVAP 1853

TANZĠMAT DÖNEMĠ DIġI 1884’te Mekteb-i Nüvvap

1911’de Medresetü’l Kuzzat (Kadılar Medresesi) adını aldı.

1851’de açılan Bilim kuruludur.

Kurucusu Mustafa ReĢit PaĢa

Fransız Ġlimler Akademisi örnek alınarak

kuruldu.

Kurulun en önemli baĢarısı AHMET CEVDET PAġA’ya yazdırılmıĢ

Tarih-Ġ Cevdet

ENCÜMEN-Ġ DANĠġ 1851 – 1862

Yahudilerin açtığı Ġlk modern Okul

MUSEVĠ ASRĠ MEKTEBĠ 1854

Meclis-i Vükelaya bağlı bir Nâzır tarafından yönetilmesi için kuruldu.

Bugünkü MEB

Ġlk Maarif Nâzırı Abdurrahman Sami PaĢa

Ġlk MüsteĢar Hayrullah Efendi

MAARĠFĠ UMUMĠYE NEZARETĠ 1857

Fransa’ya gönderilecek askeri öğrencilerin

Fransızca öğrenmeleri için Paris’te açıldı.

MEKTEBĠ OSMANĠ 1857

Kaymakam ve Nahiye Müdürü yetiĢtirmek için açıldı.

Bugünkü SĠYASAL BĠLĠMLERĠN temeli olan okuldur.

Ġlk Sivil Yüksek Okuludur.

MEKTEBĠ MÜLKĠYEYĠ ġAHANE 1859

9

Ġlk Kız RüĢtiyesidir. ÇEVRĠ KALFA KIZ RÜġTĠYESĠ

Sultan Ahmet’te açıldı.

NAS RÜġTĠYESĠ 1859

TANZĠMAT DÖNEMĠ DIġI Kız RüĢtiyelerinden mezun olanların artması ile

bir üst okulda okumaları için 1911’de

ĠNAS ĠDADĠSĠ adıyla açıldı. (Ġlk Kız Ġdadisi)

1922’de ĠSTANBUL KIZ LĠSESĠ adını aldı.

Mithat PaĢa tarafından, Tanzimat döneminde öksüz, yetim, kız ve erkek çocukların korunup eğitilmesi sanayi alanında teknik eleman eğitimi verilerek topluma kazandırılması amaçlandı.

Sonraki adı Ġnas Sanayi Mektebi 1914

ISLAHANE 1860

TANZĠMAT DÖNEMĠ DIġI 1914 Ġnas Sanayi Mektebi

(Kız Sanayi Mektebi)

Kızlara zanaat ve el işi öğretmiştir.

- V.MEHMET REġAT -

Amerikan usulü eğitim vermek için süresi

beĢ yıl olup karma eğitim sistemi olan okuldur.

ROBERT KOLEJĠ 1863

TANZĠMAT DÖNEMĠ DIġI

Osmanlı’da açılan ilk yabancı okuldur

Cizvit tarikatı tarafından Beyoğlu’nda açılan en eski Latin Katolik Okuludur.

III. Murat döneminde açıldı.

SAĠNT BENOĠT 1583 (Sen Benuva)

Devlet Görevlilerin yabancı dil eğitimi için açıldı.

Sultan Ahmet’te açıldı.

LĠSAN MEKTEBĠ 1864

Fransızların teklifi ile Fransızca eğitim vermek amacı ile açılmıĢtır.

Mekteb-i Osmani’nin maliyetli olması sonucunda açıldı.

AçılıĢı sonrası Mekteb-i Osmani kapatıldı.

MEKTEBĠ SULTANĠ 1868 GALATASARAY SULTANĠSĠ

1869’da hazırlanan nizamname ile RüĢtiye ve

Ġdadiler birleĢtirilip SULTANĠ adıyla

sınıflandırdı.

Askeri tıbbiye ve Harp Okullarına hazırlayacak idadiler (Liseler) açıldı.

Aynı yıl idadilerin bütün vilayetlerde açılmasına karar verildi.

Vilayetlerde Müslüman / Gayr-i Müslüman yan yana okudu.

Klasik Osmanlı medrese eğitiminden vazgeçildi.

Fransa örnek alındı.

MAARĠFĠ UMUMĠYE NĠZAMNAMESĠ 1869

Kız RüĢtiyelere bayan öğretmen yetiştirmek

için açıldı.

Ġlk kadın müdürü

FATIMATÜZZEHRA HANIM

DARÜLMUALLĠMAT 1870

Osmanlı eğitim kurumlarındaki bölümler

- Ġbtida-i (Sıbyan) Ġlkokul - RüĢtüye Ortaokul - Ġdadi (Sultani) Lise - Darülfünun Üniversite

1870’te Ġlk Üniversite açıldı. 1900’de Ġstanbul

Darülfünun’u 1933 Reformuyla Ġstanbul Üniversitesi oldu.


Ġnâs Darülfünun 1914 – 1915

(İlk kızlar Üniversitesi)

Kızların yükseköğrenim görebilmesi için açılan üç yıllık yükseköğrenim kurumu

- V.MEHMET REġAT –

Evli yada dul kadınlar alınmadı.

1920’de Darülfünun’a bağlandı.

1920 – 1921 dönemi Hukuk Fakültesi ilk kez kız öğrenci aldı.

(ĠLK KARMA EĞĠTĠM / Kız – Erkek)

10

Abdülaziz döneminde kimsesiz çocuklar için açılan eğitim okuludur.

DARÜġġAFAKA 1873 (ġevkat Evi)

Hatırlatma:

- Darülaceze, 1895’te II.Abdülhamit tarafından

din, ırk ve cinsiyet farkı gözetmeksizin bakıma muhtaç, kimsesiz, yaĢlı ve sakat insanların ihtiyaçlarının karĢılandığı yer

- Darüleytam, 1914’te V.Mehmet ReĢat

döneminde açıldı. Yetim ve öksüz kalan çocukların bakımının yapıldığı yer

DĠĞER GELĠġMELER

Abdülmecit döneminde kuruldu.

Jandarma TeĢkilatı’nın kuruluĢu olarak

kabul edilir.

UMUR-U ZAPTĠYE 1839

Ġltizam sisteminin kaldırılmasıyla sancak merkezlerinde halkın seçimi ile kuruldu.

Mahalli seviyede halk yönetime katıldı.

MeĢrutiyet Meclisi’nin temellerini oluĢturur.

MUHASIL MECLĠSLERĠ 1840

1840’ta POSTA NEZARETĠ kuruldu./Abdülmecit

1863’te ĠLK POSTA PULU kullanıldı./ Abdülaziz

Ġlk POSTA NAZIRI AGÂH EFENDĠ

Ġlk TELGRAF HATTI kuruldu

- Ġlk telgraf hattı ĠSTANBUL / EDĠRNE döĢendi.

- Daha sonra EDĠRNE / VARNA / KIRIM

- 1860’ta ĠSTANBUL / ANKARA HATTI - Ġlk Çekilen telgraf “KIRIM HARBİNDE RUSLARIN SİVASTOPOL’U BOMBALAMASI”


II.Abdülhamit döneminde telgraf hatları Yemen’den Hicaz’a kadar uzatıldı.

Telgrafçılık öğrenimi için Fransa’ya öğrenciler gönderildi.

1867’de Abdülaziz döneminde WASHINGTON’da Ġlk Osmanlı Büyükelçiliği açıldı.

10 Nisan 1845 POLĠS NĠZAMNAMESĠ yayınlanarak günümüz polis teĢkilatının temeli kuruldu.

ĠHTĠSAP NEZARETĠ, 1826 Yeniçeriocağının

kaldırılmasıyla Seraskerle birlikte Ġstanbul’un güvenliğinden sorumlu idiler.

1845’te görevlerinin bir kısmı polis teĢkilatına

bırakılınca görevi sadece esnafı ve fiyatları denetleme olarak kaldı.

Cep Bilgi

YARMAK: Tespit edilen ilk zabıta görevlisi Tudun, Şad(yüksek rütbeli komutan) ve Subaşıların zabıta işlerinden sorumludur.

Mecma-ı Âsâr-ı Atika (1846) (Eski Eserler Koleksiyonu)

Abdülmecit’in Yalova gezisi sonrasında Bizans eserleri 1846’da Aya Ġrini’de toplatıldı.

1869 Abdülaziz döneminde düzenlenerek Müze-i Humayun olarak adlandırıldı.

Ġlk Müze Müdürü Dr.Good

(Galatasaray Lisesi Öğretmenlerinden)

Bir ara kapandıysa da Ahmet Vefik baĢkanlığında yeniden açıldı.

BaĢına Alman asıllı DETHĠER getirildi.

1874’te asar-ı atika nizamnamesi çıkarıldı.

Eserler Çinili KöĢke taĢındı.

Aya Ġrini askeri müze olarak kullanıldı.


Dethier’in ölümü üzerine Çinili KöĢk Müze Müdürlüğüne 1881’de OSMAN HAMDĠ BEY

atandı. ĠLK TÜRK MÜZE MÜDÜRÜ

- II.ABDÜLHAMĠT -

Ġlk Bayındırlık Bakanlığıdır.

Ġmar ĠĢlerini merkezden yürütmek için kuruldu.

NAFĠA NEZARETĠ 1848 Ġlk Nafia Nazırı Ġsmail PaĢa

11

Osmanlı Devletinde döĢenen ilk demir yolu hattı

KAHĠRE / ĠSKENDERĠYE HATTI 1854

Anadolu’da döĢenen “Ġngiliz destekli” ilk demir yolu hattı

AYDIN / ĠZMĠR HATTI 1860

Osmanlı Devleti’nin kendi döĢediği ilk demir yolu hattı

HAYDARPAġA / ĠZMĠT HATTI 1873

Osmanlı’da kurulan Ġlk sahil güvenlik örgütü

RUSUMAT EMANETĠ 1859

Topraktan alınan vergilerin kaldırılıp % 10 oranında vergi konulmasıdır.

Tapu Nizamnamesi çıkarılarak mülk ve arazilerin yazımı yapıldı.

Özel Mülkiyete güvence konuldu.

ARAZĠ KANUNNAMESĠ 1858

Türk basın tarihinin “YARI RESMĠ ĠLK TÜRKÇE GAZETESĠ”

WILLIAM CHURCHILL adında Ġngiliz tarafından kuruldu.

1860’a kadar devam etti.

CERĠDE-Ġ HAVADĠS 1840

AGÂH EFENDĠ ve ġĠNASĠ tarafından çıkarılan

ĠLK ÖZEL GAZETE

TERCÜMAN- AHVAL 1860

Dili Türkçe olan ilk cemiyet ve çıkardığı derginin adı nedir?

CEMĠYET-Ġ ĠLMĠYEYĠ OSMANĠYE 1860 Mecmua-i Fünun

Osmanlıda basılan ĠLK TÜRK DERGĠSĠ

Meslek Dergisi Özelliğinde

VEKAYĠ TIBBIYE 1862

Münif PaĢa ve Fuat PaĢa ilim ve fennin yurda yayılması için kurdu.

Veka-i Tıbbiye’den sonra açılan dergidir.

Abdülaziz kapatmıĢtır. Bunun üzerine Münif PaĢa Ruzname-i Ceride-i Havadis’in yazarlığını yaptı.

MECMUA-Ġ FÜNUN 1862

ġinasi tarafından yayımlandı.

1865’te ġinasi, Fransa’ya gittikten sonra Namık Kemal çıkardı.

Oda Avrupa’ya gidince Recaizade Ekrem yayınladı.

1866’da kapandı.

TASFĠR-Ġ EFKAR 1862

William Churchill’in ölümünden sonra oğlunun Ceride-i Havadis’i kapatmasından sonra açtığı gazetedir.

Yazarı MÜNĠF PAġA’dır.

RUZNAME-Ġ CERĠDE-Ġ HAVADĠS 1864

Ali Suavi’nin çıkarmıĢ olduğu hükümeti sert bir dille eleĢtirdiği gazetedir.

Kısa bir süre sonra kapatıldı.

MUHBĠR 1867

Ġlk kadın dergisidir.

BaĢ yazarı FATMA ALĠYE TOPUZ İlk kadın romancı

TERAKKĠ-Ġ MUHADDERAT 186 Kadınların YükseliĢi


TERCÜMAN-I HAKĠKAT 1878

Ahmet Mithat Efendi’nin baĢarılı ve tenkit etmeyen, Ģantaj içerisinde olmayan ciddi haberciliği ile en uzun en itibarlı gazete oldu

- II.ABDÜLHAMĠT -

12


NĠSVAN-I ĠSLAM 1892

FATMA ALĠYE TOPUZ’un Avrupalı kadınlara Ġslam’da kadını anlatmıĢtır.

- II.ABDÜLHAMĠT -

Ġlk Mizah Dergisidir.

Teodor Kasap ve Namık Kemal’in çıkardığı dergidir.

DĠYOJEN 1869


ĠKDAM 1894

1894 – 1928 arası günlük yayımlanan gazete

- II.ABDÜLHAMĠT -

Ġlk Hukuk Gazetesi

CERDĠE-Ġ MEHAKĠM 1874


CERĠDE-Ġ ADLĠYE 1909

Hukuk alanında yayımlanan diğer gazete

- II.ABDÜLHAMĠT -

Kanunların yayımlandığı gazetedir.

Bugünün resmi gazetesi

DÜSTUR 1874

I.Dünya SavaĢında Ali Kemal tarafından çıkarılan PEYAM GAZETESĠ ile birleĢtirilmiĢ PEYAM-I SABAH adını almıĢtır.

Ġlk Miladi takvimi kullanan gazetedir.

Milli mücadeleyi olumsuz etkiledi.

1922’de kapatıldı.

SABAH 1876

Osmanlıda ĠLK YURT DIġI GEZĠSĠ yapan padiĢahtır.

Yavuz’dan sonra MISIR’I ZĠYARET EDEN ĠKĠNCĠ Osmanlı PadiĢahıdır.

Süleyman Seyyid ve ġeker Ahmet PaĢa’yı resim öğrenimi için yurt dıĢına gönderdi.

Osmanlı’da HEYKELĠNĠ YAPTIRAN ĠLK ve TEK PADĠġAHTIR

ABDÜLAZĠZ 1874

Abdülaziz’in baĢ pehlivanıdır.

Abdülaziz’in baş pehlivanı Kel Aliço ile 1885’te başlayan mücadele akşam sona erdi.

Abdülaziz’in baĢpehlivanı oldu

Amerika’da onu yenebilen Türk olmadı.

Terrible Türk (Korkunç Türk) olarak tanındı.

ABD dönüĢü 21 Mayıs 1898’de bindiği Fransız bandıralı gemi, Ġngiliz bandıralı gemiyle çarpıĢtı.

Kurtulan olmadı

KOCA YUSUF 1857 / 1898

Kırkpınar Yağlı güreĢleri ilk defa I.MURAT

döneminde yapıldı

ĠDARĠ BĠRĠM

YÖNETĠCĠ GÜVENLĠK ADALET

Eyalet

Beylerbeyi SubaĢı Kadı

Sancak

Sancakbeyi SubaĢı Kadı

Kaza

Kadı SubaĢı Kadı

Köy

Köy Kethüdası

YiğitbaĢı Kadı Naibi

ĠDARĠ BĠRĠM YÖNETĠCĠ

Eyalet

MüĢir

Sancak

Mutasarrıf

Kaza

Kaza Müdür

Köy

Muhtar

13

VĠLAYET NĠZAMNAMESĠ 1842

Abdülmecit döneminde hazırlandı

Eyaletlere atanan yöneticiye müĢir denir.

Islahat Fermanı ile iltizam sistemi kaldırıldı

Sancaklardan vergileri MUTASARRIF topladı.

- ABDÜLMECĠT –


Vilayet

Vali

Liva

Mutasarrıf

Kaza

Kaza Müdürü

Köy

Muhtar


ABDÜLAZĠZ döneminde hazırlandı

Bütün eyaletler VĠLAYET oldu.

Ġlk kez TUNA’da uygulandı

Sınırların daralması nedeniyle

VĠLAYET SĠSTEMĠNE geçildi.

Vilayetlere merkezden VALĠ atandı. Sancakların yerini LĠVA aldı.

- ABDÜLAZĠZ -


Vilayet

Vali

Liva

Mutasarrıf

Kaza

Kaza Müdürü

Nahiye

Nahiye Müdürü

Köy

Muhtar


Nahiye adı verilen kaza ile köy arasındaki idari birim oluĢturuldu.

1913’e kadar yürürlükte kaldı

II. ABDÜLHAMĠT Maarif Perver / Kızıl Sultan

1876 – 1909

Camiden çok okul yaptırdığı için MAARRĠF PERVER olarak anıldı.

Ermenilere karĢı aman vermeyen II.Abdülhamit’e karĢı Fransız akademisi

“La Sultan Rouge” tabirini kullandı.

Ermenilerle birlikte hareket eden ittihatçılar “KIZIL SULTAN” diye tabir etti.

Doğu’da Kürt AĢiret Reislerinin Ermenilere karĢı örgütlendiği düzensiz milis birliklerine

HAMĠDĠYE ALAYLARI denir.

1905’te Ermeniler II. Abdülhamit’e Yıldız Camisinde Cuma selamlığında suikast düzenlediler.

II.Abdülhamit muhalifi Tevfik Fikret “ Ey Ģanlı avcı, tuzağını boĢa kurmadın / attın yazık ki, yazık ki vuramadın “ dizelerini kaleme aldı.

II.Abdülhamit, 31 Mart olayı ile tahttan

indirilerek SELANĠK’e sürgüne gönderildi.

Selanik’in savaĢsız Bulgaristan’a geçmesi sonrası Ġstanbul’da

BEYLERBEYLĠĞĠ SARAYI’na getirildi.

- II.Abülhamit’in yönetimi Dolmabahçe Sarayından buraya taĢıdığı yerdir. - II.Abdülhamit Dolmabahçe’de sadece 236 gün kaldı. - Suikast Ģüphesiyle buradan devlet yönetimini

taĢıdığı yer YILDIZ SARAYI’dır.

- Necip PaĢa tarafından II. Abdülhamit için bestelenmiĢtir.

- 1876 – 1909 arası kullanılmıĢtır.

HAMĠDĠYE MARġI

14

TERSHANE KONFERANSI 23 Aralık 1876

Osmanlı’nın Balkanlardaki Bulgar isyanını bastırmasındaki yöntem sonrası Avrupa Kamuoyunun baskısıyla Ġstanbul’da yapılan ve kağıt üzerinde kalan konferanstır.

Osmanlı kararları kabul etmedi.

Rusya, Osmanlıya saldırdı. (93 Harbi)

Osmanlı, konferans kararlarını etkisiz kılabilmek için “Kanuni Esasi” yi ilan ettiğini açıkladı.

I.MEġRUTĠYET 23 Aralık 1876 / 13 ġubat 1878

Ġlanı Öncesi Bilinmesi Gerekenler Anayasal Devlet Düzeni’ne geçildi.

Halk, Ġlk defa yönetime ortak oldu

Kanuni Esasi, BELÇĠKA ve PRUSYA Anayasalarından etkilenerek oluĢturuldu.

1876 Anayasası ve 1961 Anayasası ile çift

meclisli yapı benimsendi.

1876 Anayasası: Meclis-i Mebusan / Meclis-i Ayan

1961 Anayasası: Seneto Meclisi / Temsilciler Meclisi Mithat PaĢa’nın Kanuni Esasi için hazırladığı

taslak metin KANUNU CEDĠT

Öğretmen Bilgisi:

- Mithat paşacı grup tam vatandaşlık için Abdülaziz’i tahttan indirdi. V.Murat’ı tahta çıkardı. - Tahttan indirenler arasında Ali Suavi, ġinasi, Namık Kemal, Mithat PaĢa gibi önemli Jön Türkler bulunmaktadır. - Ancak Akıl sağlığı yerinde olmadığı için yaptığı antlaşma ile II.Abdülhamit’i tahta çıkardı.

Rusya ile 93 Harbi sonrası Osmanlı – Alman

yakınlaĢması yaĢandı. Bu yakınlaĢma orduda Alman etkisine neden

oldu. MÜġĠR WONDER GOLTZ

Ġlk Olumlu sonucunu 1897 Osmanlı – Yunan

SavaĢında kendini gösterdi.

93 Harbi sonrası imzalanan Edirne Mütarekesi (31 Ocak 1878)’den sonra 13 gün sonra

13 ġubat 1878’de II. Abdülhamit meclisi süresiz olarak tatil etti. Halepa Fermanı, Çırağan Vakası II. Abdülhamit döneminde yaĢandı.

KANUNĠ ESASĠ MADDELER Herkes kanun ve devlet karĢısında eĢit haklara

sahip Herkese eğitim-öğretim, mülkiyet hakkı basın,

yayın ve din özgürlüğü verildi. Yasama yetkisi, Âyan ve Mebusan Meclisine

aittir. Ayan Meclisi üyeleri, padiĢah tarafından ömür

boyu seçilebilirdi. Mebusan Meclisi üyelerini ise dört yıllığına

halktan erkekler seçebilecekti. Yürütme yetkisi baĢında padiĢahın bulunduğu

(Heyet-i Vükela) bakanlar kurulluna aittir. PadiĢah hükümeti kurma yetkisine sahiptir. Gerekirse hükümeti görevden alabilir. Hükümet

padiĢaha karĢı sorumludur. PadiĢah istediği zaman meclisi açıp kapatabilir. Kanun teklifi hükümete aittir. PadiĢah istediği

yasayı veto edebilir. Yasalar padiĢahın onayı ile yürürlüğe girebilir. PadiĢah sürgün etme yetkisine sahiptir.

Yeniden baĢlama anlamına gelir. Ġlk Mahkemenin verdiği kararı, bir üst

mahkemenin yeniden incelemesidir. 1879’da II. Abdülhamit döneminde açıldı.

ĠSTĠNAF MAHKEMELERĠ

Ġlk noterlik teĢkilatıdır. Fransız Noterlik Kanunu esas alındı.

MUKAVELAT MUHARĠRLERĠ NĠZAMNAMESĠ 1879

15

II.Abdülhamit’in 93 Harbi sonrası kurduğu Osmanlı tarihinde ilk defa geniĢ kapsamlı

polis ve istihbarat teĢkilatı

YILDIZ ĠSTĠHBARAT TEġKĠLATI 1880

Öğretmen Bilgisi: - Bu teşkilatı kurmasında amcasının esrarengiz ölümü, SHERLOCK HOLMES dedektif hikâyelerinden etkilenmesidir. - Aynı zamanda siyasi rakipleri hakkında bilgi toplamak kendisi için hazırlanan darbe ve suikast girişimlerini önleme amacını taşır.

Bu kararname ile borçlar konusunda

Osmanlı iflasını açıklamıĢtır. Bu kararnameye göre;

- Osmanlı vergilerine el konulmuĢ - Ekonomik bağımsızlık sona ermiĢtir. - Avrupalı Devletler tarafından vergilerin toplanması ve denetimi için,

DUYUN-U UMUMĠYE kuruldu. 1881

MUHARREM KARARNAMESĠ

Duyun-u Umumiye idaresinde yer alan ülkeler,

ĠNGĠLTERE / FRANSA / ALMANYA / ĠTALYA AVUSTURYA / OSMANLI / GALATA BANKERLERĠ’nden olmak üzere yedi

temsilciden oluĢmaktadır.

Cep Bilgi: Duyunu-u Umumiye Binasını, 1897’de

FRANSIZ LEVANTEN ALEXANDRE VALLAURY inşa etti. ATATÜRK’ün emriyle bina Ġstanbul Lisesi’nin emrine verildi.

1875 Ramazan Kararnamesi ile ilan edilen Moratoryum’dan 1881 Muharrem Kararnamesine kadar geçen süredir.

RUSÛM-I SĠTTE

ĠLK TÜRK MÜZE MÜDÜRÜ Deither’in ölümü üzerine Çinili KöĢk Müze

Müdürlüğü’ne 1881’de OSMAN HAMDĠ BEY

atandı.

Osman Hamdi Bey’in II. Abdülhamit tarafından MÜDÜR olarak atanmasıyla resmen kuruldu.

Paris’teki Ecole Des Beaux – Art okulu

örnek alınarak kuruldu.

SANAYĠ NEFĠSE MEKTEBĠ 1882 Güzel Sanatlar Akademisi

1853’te Abdülmecit döneminde 1853’te kurulan Kadı ve Naip yetiĢtiren

“ MUALLĠMHANE-Ġ NÜVVAP ”,

II.Abdülhamit döneminde

MEKTEB-Ġ NÜVVAP adını aldı.

Menafi Sandıkları ve Memleket Sandıkları’nın yerine kuruldu.

ZĠRAAT BANKASI 1888

1887’de JAPON ĠMPARATORU KOMEĠĠ’nin yeğeninin savaĢ gemisiyle Ġstanbul’u ziyaret etmesinin ardından iade-i ziyaret olarak bu fırkateyn ile Japonya’ya ziyaret etmiĢtir.

Fırkateyn 11 ayda varabildi. DönüĢ yolunda KUġĠMOTO açıklarında tayfuna

yakalandı. KAYALARA ÇARPARAK BATTI 16 Eylül 1890

ERTUĞRUL FIRKATEYNĠ

Fatma Aliye Topuz, Avrupalı kadınlara Ġslam’da kadını anlatmıĢtır.

NĠSVAN-I ĠSLAM 1892

1894 – 1928 arası yayımlanan günlük siyasi gazete

ĠKDAM GAZETESĠ 1894

Din, ırk ve cinsiyet farkı gözetmeksizin bakıma muhtaç, bakıma muhtaç, kimsesiz, yaĢlı ve sakat insanların ihtiyaçlarının karĢılandığı bakım evidir.

DARÜLACEZE 1895

16

Ahmet Rıza, kurdu. Fransızca ve Türkçe yayınlandı. Yazılarında meĢrutiyeti ilerleme aracı olarak gördü.

MEġVERET GAZETESĠ 1895

Ġlk Çocuk Hastanesidir.

II.Abdülhamit’in yedi aylık kızı Hatice Sultan’ın 14 ġubat 1898’de difteri hastalığından ölümü üzerine üzüntüye düĢen II:Abdülhamit, dört gün sonra Dr. Ġbrahim Bey’e bir etfal (Çocuklar) hastanesi kurmakla görevlendirdi.

ġĠġLĠ ETFAL HASTANESĠ 1895

1902’den 1929’a kadar çıkan Jön Türk dergisidir.

ġURAY-I ÜMMET DERGĠSĠ 1902

Özürlüler için açılan ilk okuldur. ĠĢitme engelliler için açılan il okuldur.

YILDIZ SAĞIRLAR OKULU 1902

Osmanlı’da saray yada Bab-ı Ali’de görevli dilsizlerdir.

BĠZEBANLAR

ġam ile Medine arasına inĢa ettirilen projenin baĢında Alman Mühendis Meissner bulunuyordu.

Kutsal topraklarla iletiĢimi sağlamak için yapıldı. Proje asıl hedefteki Mekke’ye kadar

uzatılamamıĢtır.

HĠCAZ DEMĠRYOLU PROJESĠ 1900 – 1908

Konya’dan, Bağdat’a ulaĢmak için 1600 km uzunluğundaki projedir.

1930’larda tamamlandı. Tren Hattının inĢası lisansını, Alman Bankası

Deutsche Bank’a verdi.

Ġlk seferini 1940’ta İSMET İNÖNÜ’nün CumhurbaĢkanlığı döneminde yapmıĢtır.

BAĞDAT DEMĠRYOLU PROJESĠ 1903- 1930

Sultan Ahmet Meydanında bulunan Bağdat Demiryolu projesinin Alman firmalara verilmesi üzerine Alman Ġmparator II.Wilhelm tarafından Almanya’da yaptırıp Ġstanbul’da yerine monte ettirilen çeĢmedir.

NEO – BĠZANTEN ÜSLUBU’nda yaptırılmıĢtır.

ALMAN ÇEġMESĠ 1901

Emperyalist Ülkeler çıkarları için bu projeye önem verdiler.

I.Dünya SavaĢında en çok kullanılan demiryolu

hattıdır. Bu demiryolu projesini ortaya atan

ALMAN ĠMPARATORU II.WILHELM

3 B PROJESĠ (BERLĠN – BASOF – BAĞDAT) 1894

ĠSANBUL / BAĞDAT DEMĠRYOLU HATTI’nın baĢlangıç noktasıdır.

Gâr TCDD’nin ana istasyonudur.

HAYDARPAġA TREN GÂRI 1908

Kız çocuklarının eğitimi için ZEKĠYE HANIM tarafından SELANĠK’te kullanıldı.

CEMĠYET-Ġ HAYRĠYEYĠ NĠSVANĠYE 1908

HUKUK ALANINDA yayımlanan gazete

CERĠDE-Ġ ADLĠYE 1909

Fransa’da düzenlenen Dünya BaĢ Pehlivanlığı ġampiyonasında rakibi Paul Pons’u yenerek ġAMPĠYONLAR ġAMPĠYONU UNVANI aldı

Ġstanbul’a döndüğünde II. ABDÜLHAMĠT

tarafından OSMANÎ NĠġANI ile ödüllendirildi. 1902’de henüz 32 yaĢında vefat etti.

KARA AHMET 1870 - 1902

17

II. Abdülhamit’in MeĢrutiyet dönemine son verdikten sonra 24 Temmuz 1908’e kadar uyguladığı baskı dönemine denir.

BASKI ve ĠSTĠBAT DÖNEMĠ 1878 – 1908

1889’da kuruldu.

II.MeĢrutiyet’in ilanında etkili olmuĢtur.

Ġdeolojik olarak Türkçülük düĢüncesini benimsedi

Genç Osmanlıların devamı niteliğinde sayılır.

Avrupalılar JÖN TÜRK diye bahseder (Yeni Osmanlılar)

ĠTTĠHAT ve TERAKKĠ (Birlik ve Ġlerleme) 1889 – 1918

ĠTTĠHAT ve TERAKKĠ’nin OLUġUMU 27 Eylül 1907

Ġshak Sukuti

Ġbrahim Temo Abdullah Cevdet Çerkez Mehmet ReĢit Tarafından 12 kişinin katılımı ile Edirne’de bir bağda 2 Haziran 1889’da Ġnciraltı toplantısı veya 12’ler toplantısı adıyla

ĠTTĠHAT-Ġ OSMANĠ kuruldu. Cemiyet Ġtalyan Carbonari Mason TeĢkilatı’nı

örnek aldı. Hücreler halinde yapılandı. Her üyeye bir sıra numarası verildi. Birinci hücrenin birinci üyesi ĠBRAHĠM TEMO

Selanikli Nazım cemiyet tarafından Paris’e

gönderildi. Burada eski Maarif Müdürü Ahmet Rıza Bey’i cemiyete üye yapıp buradaki muhaliflerle Paris’te; OSMANLI TEREAKKĠ ve ĠTTĠHAT CEMĠYETĠ adı altında birleĢtiler.

Üyeler:

Selanikli NAZIM / Ahmet RIZA Bey ġerafettin MAĞMUMĠ / Milaslı HALĠL Bey 1895’ten itibaren MEġVERET GAZETESĠNĠ çıkardılar.

Cemiyetin kurucularından değildir. Jön Türk düĢüncesinde ve gruplaĢmasında

etkilidir. Mizan Gazetesindeki eleĢtirileri nedeniyle

gazete kapatıldı Reform düĢüncesi ne padiĢahtan nede

Paris’teki Ahmet Rıza’dan ilgi görmedi.

MĠZANCI MURAT BEY

Harp Mektebi öğrencileri Askeri Mektepler Nâzırı Zeki PaĢa’ya suikast giriĢiminde bulundular.

II. Abdülhamit, 630 kiĢiyi tutukladı, 74 kiĢiyi

Fizan’a sürgüne yolladı.

Sürgüne yollananlar ġEREF KURBANLARI olarak anıldılar.

Adem-i Merkeziyet fikrini savunan PRENS SABAHATTĠN’in Paris’te yaptığı kongredir.

Ahmet Rıza ve grubu katılmadı. Kongre ilgi

görmedi.

I.JÖN TÜRK KONGRESĠ 4 ġubat 1902

1906’da SELANĠK’te istibdat yönetimini yıkmak

isteyen OSMANLI HÜRRĠYET CEMĠYETĠ kuruldu.

1906’da ġAM’da MUSTAFA KEMAL,

VATAN ve HÜRRĠYET CEMĠYETĠNĠ kurdu.

Selanik’te bu cemiyetin Ģubesini açtı. Osmanlı Hürriyet Cemiyeti önce Vatan ve Hürriyet Cemiyeti ile birleĢti. Dr. Nazım Bey’in çabaları ile Paris’te bulunan

OSMANLI TERAKKĠ ve ĠTTĠHAT CEMĠYETĠ ile resmen birleĢti. (27 Eylül 1907)

BirleĢme sırasında Cemiyetin adı da değişti.

“ ĠTTĠHAT ve TERAKKĠ CEMĠYETĠ “ Mustafa Kemal, 29 Ekim 1907’de Fethi

Okyar’ın ısrarı ile 322 numaralı üye olarak derneğe girdi.

I.Dünya SavaĢı baĢladığında Ġttihat ve

Terakki’nin Genel BaĢkanı TALAT PAġA

18

9 Ekim 1918’de Ġttihat ve Terakki’den ayrılanlar, FETHĠ BEY’in baĢkanlığında… OSMANLI HÜRRĠYETPERVER AVAM FIRKASI’nı kurdular. Mustafa Kemal, bu fırkanın üyesidir.

AHMET RIZA, PRENS SABAHATTĠN, ERMENĠ DEVRĠMCĠ FEDERASYONU ve MALUMYAN katıldı.

Toplantı sonu bildirgesi:

“II.Abdülhamit’i tahttan indirmek ve Meclis-i Mebusanı açmak “

II. JÖN TÜRK KONGRESĠ 1907

REVAL GÖRÜġMELERĠ 9 Haziran 1908

Günümüz Estonya’nın baĢkenti TALİN’de

eski adıyla Reval’de yapıldı.

Ġngiltere Kralı VII.Edward ile Rus Çarı Nikola

arasında yapıldı. 1907 Üçlü Ġtilafın kurulması ile her iki devlet

aralarındaki sorunları gidermek Osmanlı’yı paylaĢmak üzere toplandı.

İngiltere, Reval sonrası Balkanlarda Rusya’yı serbest bıraktı. Bu durum I.Balkan Harbi’ne neden oldu.

1908 DEVRĠMĠ Ġngiltere’nin, Makedonya sorununu bahane edip

bölgeye müdahale etmesini istemeyen RESNELĠ NĠYAZĠ, 200 asker ve 200 sivil ile dağa çıkarak isyan etti.

II. Abdülhamit’ten meĢrutiyet’i yeniden ilan

etmesini istedi. 23 Temmuz’da ĠTC MeĢrutiyeti, MANASTIR’da

21 Pare top atıĢıyla ilan etti. Durum Yıldız Sarayı’na bildirildi. 23 Temmuz’u

24 Temmuz’a bağlayan gece Kanuni Esasi’nin yürürlüğe konmasına karar verildi.

II. MEġRUTĠYET 24 Temmuz 1908 / 11 Nisan 1920

ĠTC, gizli Selanik toplantısı sonrası cemiyet,

Fırka’ya dönüĢmeye karar verdi. ĠTC, ġubat 1909’da KAMĠL PAġA Hükümeti’ni

güvensizlik oyu ile düĢürdüler. II. MeĢrutiyet’in ilanı sonrası,

Bulgaristan, Bağımsızlığını ilan etti.

Girit, Yunanistan’a bağlanma kararı aldı.

Avusturya – Macaristan, Bosna-Hersek’i

ilhak etti.

23 Nisan 1920 / 29 Ekim 1923 arasındaki

TBMM Rejimini, III.MeĢrutiyet dönemi olarak adlandıran Türk siyaset adamı ve tarihçi kimdir.

MAHMUT GOLOĞLU 1915 – 1982

31 MART OLAYI 13 Nisan 1909

ĠTC’ye muhalif SERBESTĠ GAZETESĠ’nin

yazarı Hasan Fehmi Bey’in kimliği belirsiz kiĢilerce Galata Köprüsünde öldürülmesi

Ahrar Fırkası’nın ĠTC’ye karĢı muhalefeti Volkan Gazetesi yazarı DERVĠġ VAHDET’in

isyancılara destek vermesi Avcı Taburları’nın isyancılarla hareket etmesi 31 Mart Olayı’na neden oldu. Ġsyana karĢı Selanik’te 1 günde, Hareket

Ordusu toplandı. Trenle YeĢilköy’e gelindi. Ordu Komutanı Mahmut ġevket PaĢa,

Tümen’in Kurmay Subaylarından biri de Mustafa Kemal’dir. Ġsyanın bastırılması sırasında 300’den fazla

insan öldü. DerviĢ Vahdet, Ġzmir’de yakalandı. Ġstanbul

sıkıyönetim mahkemesinde yargılandı. Ayasofya meydanında asılarak idam edildi.

OSMANLI’da REJĠME KARġI ĠLK ĠSYANDIR.

19

31 MART OLAYI SONRASI…

II.Abdülhamit tahttan indirildi. Yerine kardeĢi

V.Mehmet Reşat getirildi. Hüseyin Hilmi PaĢa Hükümeti kuruldu. Bu

hükümet Divan-ı Harbin II.Abdülhamit’in yargılamasına izin vermedi.

Kanuni Esasi’nin maddeleri değiştirildi. II.Abdülhamit, Selanik’e sürgüne gönderildi.

Selanik’in savaş yapmadan Bulgaristan’a teslim olmasıyla II.Abdülhamit BEYLERBEYĠ SARAYI’na getirildi. Ölümüne kadar (1918) burada kaldı.

KANUNĠ ESASĠ’NĠN DEĞĠġTĠRĠLEN MADDELERĠ…

Meclis-i Mebusan, Heyet-i Vükelayı güvensizlik

oyu ile düĢürebilecek. Heyet-i Vükela (Bakanlar Kurulu) güvensizlik

oyu ile düĢürülebilecek Sadrazam’ı PadiĢah atayacak, Bakanları

sadrazam atayacak Uluslararası antlaĢmalar, Meclis-i Umumi’nin

onayına bırakılacak Kanun teklif etmek için padiĢahın iznini alma

Ģartı kaldırıldı. PadiĢahın Veto ettiği yasaları Meclis-i Umumi

2/3 çoğunlukla kabul ederse padiĢah kanunu tastik etmek zorunda kalacak

PadiĢahın sürgün yetkisi kaldırıldı. Kanun dıĢı tutuklama yasağı getirildi.Sansüre

yasak konuldu.

FIRKALAR

ÖZELLİKLERİ VERİLEN PARTİLERİ CEVAPLAYINIZ

Ġbrahim Temo, Ġshak Sukuti, Abdullah Cevdet,

Mehmet RaĢit, Hikmet Emin kurdu.

MeĢveret, Mizan ve Ġçtihat gazeteleri bu partiyi destekledi.

ĠTTĠHAT ve TERAKKĠ FIRKASI 1889

Liberal Jön Türk kanadı Prens Sabahattin Ġstanbul’da kurdu.

Volkan ve Serbesti gazeteleri bu partiyi destekledi.

AHRAR FIRKASI 1908

Ġbrahim Temo kurdu.

1911’de Hürriyet ve Ġtilaf fırkasına katıldı.

OSMANLI DEMOKRAT FIRKASI 1908

Arap Asıllı Osmanlılar kurdu.

FEDAKARAN-I MĠLLET CEMĠYETĠ 1908

Gümülcine Mebusu Ġsmail Bey kurdu.

1911’de Hürriyet ve Ġtilaf fırkasına katıldı.

OSMANLI AHALĠ FIRKASI 1910

ĠĢtirak Dergisi’ni yayınlayan HÜSEYĠN HĠLMĠ

kurdu.

Türkler tarafından kurulan ilk sosyalist partidir.

OSMANLI SOSYALĠST FIRKASI 1910

Ġttihat veTerakki’ye karĢı kurulmuĢ en önemli muhalefet partisidir. Parti Liderleri Damat Ferit, Refik Halit Karay, Ali Kemal

Türkler tarafından kurulan ilk sosyalist partidir.

HÜRRĠYET ve ĠTĠLAF FIRKASI 1911

1912’de ALAYLI SUBAYLAR tarafından SOPALI SEÇĠMLER sonrasında kurulan Ġttihatçıların suikastlarına karĢılık veren, Hürriyet ve Ġtilaf yanlısı silahlı örgüt.

HALASKÂR ZABĠTAN 1912 Kurtarıcı Subaylar

1918 Mondros Mütarekesi sonrasında Ġttihat ve Terakki’nin son kongresinde kendisini fesh ederek kurduğu partidir.

TECEDDÜT FIRKASI 1918

Osmanlı’da Ġlk defa ÇOK PARTĠLĠ HAYATA II.

MEġRUTĠYET ile geçildi.

II.MeĢrutiyet’in ilanı sonrasında bütün partilerin aynı anda gittiği seçim

1912 SOPALI SEÇĠMLERĠDĠR.

Documents

Yeni DÖNEMĠ Islahatlar Bunu bir tehdit olarak gören yeniçeriler · 2020. 5. 25. · Mansure-i Muhammediye’ye uymadığı için döneminde eski ihtiĢamı MIZIKA-Ġ HÜMAYUN