Yenidoğan EnfeksiyonlarıProf. Dr. Asım Gültekin

Yenidoğan bebekler genellikle dünyaya sağlıklı olarak gelirler

Doğumdan önce Doğum esnasında Doğumdan sonra Enfeksiyonlara yakalanabilirler

TOKSOPLAZMA

KONJENİTAL TOKSOPLAZMOZİS

İntrasellüler bir parazit olan Toksoplazma gondinin intrauterin neden olduğu enfeksiyondur.

Toksoplazmozis dünyada en yaygın enfeksiyonlardan biri olmasına rağmen hastalık nispeten oldukça azdır.

Prenatal tanı ve tedavisi mümkündür. Esas konağı kediler olup;

– Ookist– Trofozoit (veya Taşizoit)– Doku kisti olmak üzere 3 formu vardır.

Patogenez:

İnsanlara bulaş; enfekte kedilerin veya onların feçeşlerindeki kistlerden direkt temas veya ara konakların kistleri içeren etlerinin iyi pişirilmeden yenmesi ile geçer (Çiğ köfte :-).

Ayrıca ookistler ile enfekte olan toprakta yetişen sebzeler veya kontamine sular ile de enfeksiyon gelişebilir.

Patogenez-3

Enfeksiyon gebeliğin herhangi bir döneminde fetusa geçebilir fakat transplasental geçiş riski en çok üçüncü trimesterdedir.

Maternal enfeksiyondan sonra fetusa geçiş riski ortalama %40 dır.

Birinci ve ikinci trimesterde fetusa geçiş yüzdesi düşüktür fakat fetuse olan zararı daha fazladır.

Klinik belirtiler

Konjenital toksoplazmazisin klasik tetradı: HİDROSEFALİ (%20) EPİLEPSİ SEREBRAL KALSİFİKASYON (%37) KORİORETİNİT (%86)’ dir

Konjenital toksoplazmazisde retikuloendotelial sistem, karaciğer, akciğerler ve myokardı da tutan kas tutulumu olabilir.

Klinik belirtiler-2

MSS enfeksiyonunda kortikal ve periventriküler nekroz gelişir.Bu doku kalsifiye olur ve kranial USG da diffuz intrahemisferik kalsifikasyonlar görülür.

Ayrıca: Mikrosefali Mikroftalmi Anemi Trombositopeni Sarılık ve hepatosplenomegali görülebilir.

KONJENİTAL TOKSOPLAZMAYA BAĞLI HİDROSEFALİ

KONJENİTAL TOKSOPLAZMAYA BAĞLI İNTRAKRANİAL KALSİFİKASYONLAR

TOKSOPLAZMAYA BAĞLIAKUT KORİRETİNİT

TOKSOPLAZMAYA BAĞLIKRONİK KORİRETİNİT

Korunma

Gebe olmayan enfekte kadınlar 6 ay süre ile gebe kalmamalıdırlar.

Gebe kadınlar çiğ ya da az pişmiş etleri yemekten kaçınmalı ve çiğ eti elledikten hemen sonra ellerini yıkamalıdırlar.

Kedi fecesi içerebileceğinden bahçede çalışmaktan kaçınmalı ve toprakla temas edilirse eller yıkanmalıdır.

KONJENİTAL RUBELLA

Rubella (kızamıkçık); çocuklar ve erişkinde subklinik veya hafif seyirli döküntülü bir hastalıktır.

İlk kez 1814 yılında George Maton tarafından tarif edilen hastalık 1866 yılında Henry Veale tarafından “Rubella” olarak adlandırılmıştır.

Norman Gregg gebelikte ilk trimesterde geçirilen Rubella enfeksiyonunun; IUGG, katarakt,mikrosefali, sağırlık, konjenital kalp hastalığı, mental retardasyon gibi konjenital malformasyonlarla seyrettiğini bildirmiş ve “konjenital Rubella Sendromunu” tarif etmiştir.

Patogenez

İntrauterin geçiş ve fetal hasarda gebelik haftası önemlidir.

Gebelik haftası ile malformasyon riski– Gebeliğin ilk 4 haftası: %30-50– 5-8 hafta: %25– 9-12 hafta: %8(İlk trimesterde toplam risk:%20 dir.)

Konjenital Rubella Sendromu

Transplasental geçiş olmasına rağmen konjenital rubella sendromu gelişme olasılığı gebelik yaşına göre farklılıklar gösterir.

Gelişme olasılıkları; – I. Ayda %50– II. Ayda %25 – III. Ayda %10 – IV. Ayda %11-24 – V. Ayda % 6 – V. Aydan sonra belirgin risk yoktur.

KONJENİTAL RUBELLA DÖKÜNTÜSÜ

KONJENİTAL RUBELLAYA BAĞLI KATARAKT

Korunma

Serolojik olarak (-) olan kadınlar aşılanmalı Aşıdan sonraki üç aylık dönemde kontrasepsiyon

uygulanmalı Gebelikte aşılama kontrendike Bağışık olmayan gebeler rubella şüphesi olanlardan

uzak durmalı Emzirme postpartum aşılanma için kontrendikasyon

oluşturmaz. Ig proflaksisi önerilmez.

KONJENİTAL CMV ENFEKSİYONU

CMV en sık rastlanan konjenital viral enfeksiyon etkenidir.

CMV enfeksiyonları erişkinler için selim karakterdedir.

Hayatın ileriki dönemlerinde işitme kaybı ve öğrenme güçlüğü ile ortaya çıkan subklinik konjenital enfeksiyona neden olur.

Bulaşma Yolu

Fetal geçiş dört yolla olur. 1) Transplasental

2) Serviksten yukarı doğru 3) Doğum esnasında 4) Anne sütü ile

Neonatal CMV enfeksiyonlarının yarısı doğum sırasında geçiş nedeniyle olmaktadır.

Enfeksiyonun geçirildiği gebelik haftasının fetal geçiş ve fetal enfeksiyonun şiddeti üzerine etkisi bilinmemektedir.

Konjenital CMV Enfeksiyonu (1)

Semptomatik (%10) Prognoz kötü Sarılık, ateş, HSM,

trombositopeni, anemi %20-30 postpartum ex Sağırlık, mental ve motor

gerilik

Asemptomatik (%90) Prognoz daha iyi %10-15 uzun dönemde

sağırlık, mental gerilik

•En yaygın ve en ciddi konjenital En yaygın ve en ciddi konjenital enfeksiyonenfeksiyon•Primer enfeksiyonlu annelerin %40‘ ında Primer enfeksiyonlu annelerin %40‘ ında gelişirgelişir

KONJENİTAL HERPES ENFEKSİYONU

Genel popülasyonda bulunan HSV suşları 2 serolojik subtipte sınıflandırılmaktadır.

HSV-1; – oral enfeksiyonların (gingivastomatit,farenjit) %98’ ine, – primer genital herpes vakalarının %7-50’ ine ve – yenidoğan dönemi hariç ensefalitlerin hemen tamamına sebep olur.

HSV-2;– genital herpes vakalarının %90’ı, – rekürran genital herpes vakalarının %99’u ve – septik menejitlerin büyük çoğunluğuna sebeptir.

HSV Tip -2 yenidoğandaki herpes enfeksiyonlarının %75-85’inden sorumludur.

Korunma

Eğer annede doğum sırasında aktif genital herpes infeksiyonu varsa ve membranlar intaktsa veya 4 saatten daha kısa süreli rüptür olmuşsa sezeryan ile doğum düşünülmelidir.

Birçok merkezde genital herpesin 36. haftadan sonra çeşitli dozlarda Asiklovir ile tedavisi denenmektedir.

PARVOVİRUS B-19

Tek sarmallı DNA virüsüdür. Eritema enfeksiyozum (5. Hastalık) etkenidir. Bulaşma, solunum sekresyonları, kan ve kan

ürünleriyle olur. Maternal infeksiyona bağlı fetal ölüm oranı %10 Fetusda eritrosit üretim arrestine neden olur.

Anemiyi takiben ödem, kalp yetersizliği ve hidrops fetalis gelişir.

Tanımlama Yeni Doğan Sepsisi

Yenidoğan bebekte kan kültüründe mikroorganizma üremesi ile giden klinik hastalık tablosudur.

Polin ve Gene 1992, Llorenz ve McCracken 1993

Yenidoğanda infeksiyona karşı oluşan sistemik inflamatuar cevaptır (SIRS).

Heumann, Glauser 1994

Epidemiyoloji

İnsidans: – 1000 canlı doğumda 1-10

(Menenjit %25-40 oranında)– Pretermde 1000 canlı doğumda 4-25

Risk: – 1000-1500 gr bebekte %12-15

– 500-1000 gr bebekte %25-40

Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem -1

Fiziksel Engeller: YETERSİZ– Deri ince– Göbek yarası– Mide asiditesi, peristaltizm

T hücreli immün sistem– NK sitotoksik aktivitesi azalmış– Sitokin salınımı immatür (INF-γ)– Pretermde IL-2 reseptörleri için mRNA düşük

B hücreli immün sistem– Sistemik enfeksiyona karşı tip spesifik antikor

cevabı yok– Hücreler immatür, Ig sentezi geç– Pretermde transplasental geçen Ak düzeyi

düşük. IgM, A, G2, G4 eksik– Sekretuar IgA sentezi :6-8. hafta (postnatal)

Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem -2

Kompleman sistemi– Opsonik aktivite düşük

Opsonik proteinler IgG2 ve M tipinde– Fibronektin düşük (lökosit yapışması, bakteri klirensi)– C3bi reseptör ekspresyonu azalmış– C3 düşük, total kompleman aktivitesi erişkinin % 50-80’ i

Mononüklear fagositik sistem– MN hücrelerden salınan CSF’ler yetersizz– Kemotaksis zayıf (doku inflamatuar cevabı yetersiz)– Nötrofil depo havuzu yetersiz (nötropeni)– Oksidatif metabolik anormallikler mevcut – Killing ve fagositoz yetersiz

Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem - 3

Yenidoğan Sepsisi-Risk Faktörleri

SEPSİS

Maternal Faktörler

Neonatal Faktörler

Çevresel Faktörler

1. EMR: Tüm gebeliklerin %10’nda2. Korioamniyonit: Tüm gebeliklerin %1’inde

– Neonatal sepsis normal popülasyonda 1000’de 1 EMR varsa 100’de 1 Korioamnionit te varsa 10’da 1’e çıkar

3. Vaginal flora patojenleri– GBS: Gebede kolonizasyon %5-30

Bebekte kolonizasyon %50 Bebekte enfeksiyon %1-2

– Bakteriyel vaginozis: Prematür doğum riski 3 kat artar

Maternal Risk Faktörleri - 1

Maternal Risk Faktörleri - 2

4. Üriner enfeksiyon5. Obstetrik manipülasyonlar

– Vaginal muayene– İnternal fetal monitorizasyon

6. Septik veya travmatik doğum7. Antenatal steroidler8. Diğer

– Kardeş öyküsü (3 ayın altında sistemik bakteriyel enfeksiyondan kaybedilmiş veya bilinen GBS enfeksiyonu)

– Sosyoekonomik durum– Gebelik sayısı– Yaş (<20 yıl, >30 yıl)– Antenatal bakım

Neonatal Risk Faktörleri

1. Prematürelik<1500 gr Sepsis 25 kat

Mortalite 4 kat fazla2. Erkek cinsiyet3. Perinatal asfiksi (APGAR<6, 5.dakika)4. Mekonyumlu amnion sıvısı IU sepsis Gasping MAS 5. Oksijen tedavisi (mekanik ventilasyon)6. Konjenital anomaliler ve metabolik hastalıklar (galaktozemi)7. İlk doğan ikiz8. İnvaziv işlemler (ETE, kateterler, NGT)9. Glükokortikoid, demir tedavileri, IV lipidler10. Hiperbiluribinemi (T hücre fonksiyonu ve nötrofil fonksiyonu azalır)

Çevreyle İlgili Risk Faktörleri

YD’ın normal flora gelişimi– 1. Hafta GIS kolonizasyonu (+)– Anne sütü: Laktobasiller + E.coli– Anne sütü almayanda: E.coli ve diğer gr (-)

mikroorganizma Bebek NICU’de ise kolonizasyon, dirençli

patojenlerle olacaktır. Anne veya ev ortamının hijyeni

Neonatal Sepsis Etkenleri -1

1. Bakteriler– Aerob– Anaerob

2. Mantarlar3. Viruslar4. Protozoalar ve diğerleri

Neonatal Sepsis Etkenleri -2

1. Bakteriyel Patojenler– Tarihçe:

GAS (1930)E.coli (1940)Staph. aureus (1950)E.coli (1960)GBS (1970-)S.epidermidis ve aureus (1990)

Neonatal Sepsis Etkenleri -3

Günümüzde1. GBS (8 serotipi var)

Tip Ia, II, III, V sık Tip III: Geç sepsis, erken menenjit Tip V ve VIII: İnvaziz hastalık

2. E.coli. K1 antijeni (+)3. Staph.aureus4. Staph. epidermidis5. Enterik bakteriler, klebsiella, proteus, serratia, acinetobakter6. H.influenza7. Listeria monositogenaz8. N.meningitidis9. S.pneumania10. Anaeroblar (%5-23): Bacteroides fragilis, Clostridium perfringens, clostridium türleri

2- Mantarlar– Candida Albicans– Malassezia furfur– Pytrosporon orbiculare

3- Viruslar– Enteroviruslar– CMV ve EBV– Adenoviruslar– Parvovirus B19– HSV

4- Protozoalar ve diğerleri– T.gondii– T.pallidum– M.tuberculosis

Konjenital enfeksiyon

Neonatal Sepsis Etkenleri -4

Nosokomial enfeksiyonların önlenmesinde dikkat edilmesi gerekenler

1-El temizliği 2-Yenidoğan bakım ünitelerinde dikkatli

antibiotik kullanımı 3-Katater kullanımında dikkatli olunması 4-Cilt ve göbek bakımı 5-Enfekte bebeklerin izolasyonu 6-Galoş giyimi 7-Yeterli sağlık personeli