Uluslararası Jeoloji ve Mühendislik Standartları

Dr. Cengiz Demirci

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

Dr. Cengiz Demirci

Uluslararası Rezerv Raporlama Standartları ve

JORC Code

• Jeolojik Rezerv / İşletilebilir Rezerv ve Finansal hesaplamaların uygulanması

• Uluslararası standartlar ve bu standartların madencilik-jeotermal-petrol projelerine uygulanması

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

madencilik-jeotermal-petrol projelerine uygulanması

• İzleme-takip sistemleri

• Jeolojik-jeokimya-jeofizik çalışmalarda protokoller ve önemi

Neden bu kadar ciddi Madencilik kurallarına ihtiyacımız var?

• Madencilik ve Maden Arama çok büyük miktarda risk sermayesine ihtiyaç duyar,

• Yatırımcıların proje tatmini yatırım için çok kritiktir,

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

kritiktir,

• Endüstri tarihsel olarak büyük ve ilkesiz piyasa oyuncularının yer aldığı bir sektör,

• Kandırmaya ve spekülasyona uygun bu sebeple skandalların görüldüğü bir sektör,

Büyük Madencilik Skandalları

• Bre-X (1996)-salting

• Naxos (1996)-proprietary assaying

• Cartaway (May 1996) –visual estimates

• Timbuktu (June 1996) –salting

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

• Timbuktu (June 1996) –salting

• Delgratia (March 1997) –salting/proprietary assaying

• Golden Rule/HixonGold (May 1997) –salting

• Southwestern? (July 2007) –assay data tampering?

Bankalara gidecek projelerde CP (competentperson) ihtiyacı, detayları ve arama

sonuçlarının CP tarafından değerlendirilmesi

• Veritabanı yönetimi; şeffaflık ve güvenilirlik

• Uluslararası raporlama standartların projelere

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

• Uluslararası raporlama standartların projelere katkısı (maliyetleri düşürme ve verilerin güvenilirliğini artırma)

Kural koyucuların ikilemi

• Piyasalardaki iyi niyetli olmayan aktörlere karşı sert olurken çoğunluğu (iyi niyetli yatırımcıları) rahatsız etmeden kuralları oluşturma sermaye piyasalarının en önemli problemi;– Sadece kurallar (JORC, SAMREC, 43-101) yeni bir

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

– Sadece kurallar (JORC, SAMREC, 43-101) yeni bir skandalı (Bre_X gibi) yeterli değildir,

– Özellikle hızla gelişen marketler (Türkiye gibi) hızla kurallara uymayan ve etik değerleri olmayan yatırımcıların iştahını açıyor,

– Uyanık olma ve “due diligence” (durum tespiti) şu anda herşeyden daha önemli ve ön planda,

Uluslar arası standartlar

• Kanada, Avustralya, ABD, Birleşik Krallık ve Güney Afrika borsalarına kayıtlı Madencilik ve Arama firmalarında çalışan her personel yasal olarak JORC Code, Samrec, 43-101 veya

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

olarak JORC Code, Samrec, 43-101 veya benzeri kodların bütün detaylarını bilmek zorundadır.

• Her türlü faaliyet belirlenen kurallar içerisinde düzenli olarak raporlanmak zorundadır.

NI43-101, JORC Code, Samrec temel özellikleri

• Standart bir dil kullanımı,• Her türlü raporlamada “Competent Person” (CP)

tarafından hazırlanan halkı bilgilendirme raporları,

• Standart halka açıklama sistemi,

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

• Standart halka açıklama sistemi,• Açıklamayı destekleyen bir teknik rapor,• Endüstri “best practice guidelines” (temel

uygulama sistemi)• Gizleme yerine açıklama yapmayı mecbur kılan

bir sistem olması,

Uluslar arası standartla istenen sonuçlar

• Yatırımcı yeterli ve güvenilir bilgiyle yatırım için ihtiyaç duyduğu bilgiye ulaşır,

• Yanlış yöne yatırımcıyı sürükleyecek hatalı (veya yoruma açık-jeolojik rezerv gibi) bilgi verilmez,

• Karşılaştırmalı ve detaylı açıklamaları teşvik eder,

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

• Karşılaştırmalı ve detaylı açıklamaları teşvik eder,• Sonuçların önemi net ve açık bir biçimde anlatılır,• Başka projelerle karşılaştırmak istediğinizde sonuçların

değerlendirilmesi kolaydır,• Her türlü risk değerlendirilmiştir ve yatırımcı verilerin

sınırlarını çok iyi bilir,• Teknik bilgiye güven inşa edilir,

Uluslararası standartlar ve verimlilik

• Proje maliyetlerini uluslararası standartlar ile düşürme

• Projelerde JV, IPO, proje satışı, arama faaliyetlerinin uygulanmasında JORC Code ve

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

faaliyetlerinin uygulanmasında JORC Code ve örnekler

• Kalite kontrol

W E

Seam 7

Kömürün ilk oluşum modeli ve kömür tabakaları

Cengiz Demirci PhD, MSc, BSc, SAIMM

Principal Geologist

Seam 1

Seam 2

Seam 3Seam 4

Seam 5Seam 6

Seam 7

ÖLÇEKSİZDİR

W E

Seam 7

Cengiz Demirci PhD, MSc, BSc, SAIMM

Principal Geologist

Seam 3

Seam 5

Seam 7

Seam 1

Seam 2

Seam 4

Seam 6

ÖLÇEKSİZDİR

W E

Kömürün şu anki gerçek durumu

Cengiz Demirci PhD, MSc, BSc, SAIMM

Principal Geologist

ÖLÇEKSİZDİR

W E

Cengiz Demirci PhD, MSc, BSc, SAIMM

Principal Geologist

ÖLÇEKSİZDİR

W E

1 11

1 1 1

Cengiz Demirci PhD, MSc, BSc, SAIMM

Principal Geologist

1 1

1 1 1 1 1 1 1

2 2

2 2 2

22

22

2 22

3

33 3

33

3 3

4 4

44

4 4

ÖLÇEKSİZDİR

W E

Cengiz Demirci PhD, MSc, BSc, SAIMM

Principal Geologist

ÖLÇEKSİZDİR

Seam 3

Seam 5

Seam 7

Seam 1

Seam 2

Seam 4

Seam 6

Real Case (Gerçek durum)

Drilling and Correlation (Sondaj sonrası yorum)

Cengiz Demirci PhD, MSc, BSc, SAIMM

Principal Geologist

Seam 3

Seam 2

Seam 1

Seam 4

Drilling and Correlation (Sondaj sonrası yorum)

ÖLÇEKSİZDİR

Coal seamKömür tabakası

Dikkuyu

Sapmışkuyu

Cengiz Demirci PhD, MSc, EMBA, BSc, SAIMM

Principal Geologist

Ø