30 Kasm 2012 CUMAResm GazeteSay : 28483

YNETMELK

Orman ve Su leri Bakanlndan:YZEYSEL SU KALTES YNETM YNETMELBRNC BLMAma, Kapsam, Dayanak ve TanmlarAmaMADDE 1 (1) Bu Ynetmeliin amac, yzeysel sular ile ky ve gei sularnn biyolojik, kimyasal, fiziko-kimyasal ve hidromorfolojik kalitelerinin belirlenmesi, snflandrlmas, su kalitesinin ve miktarnn izlenmesi, bu sularn kullanm maksatlarnn srdrlebilir kalknma hedefleriyle uyumlu bir ekilde koruma kullanma dengesi de gzetilerek ortaya konulmas, korunmas ve iyi su durumuna ulalmas iin alnacak tedbirlere ynelik usul ve esaslarn belirlenmesidir.KapsamMADDE 2 (1) Bu Ynetmelik, ak deniz haricindeki btn yzeysel sular ile ky ve gei sularn kapsar.DayanakMADDE 3 (1) Bu Ynetmelik, 29/6/2011 tarihli ve 645 sayl Orman ve Su leri Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin 2 nci, 9 uncu ve 26 nc maddeleri ile 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayl evre Kanununun 3 nc ve 9 uncu maddelerine dayanlarak hazrlanmtr.Tanmlar ve ksaltmalarMADDE 4 (1) Bu Ynetmelikte geen;a) Arka plan konsantrasyonu: Bir maddenin, insan faaliyetleri sonucu bozulmam veya ihmal edilebilir lde bozulmu su ktlesindeki konsantrasyonunu,b) Artk: Bir maddenin kullanldktan sonra geriye kalan ve kullanlmayan ksmn,c) Atk: Her trl retim ve tketim faaliyetleri sonunda, fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik zellikleriyle kartklar alc ortamlarn tabii bileim ve zelliklerinin deimesine sebep olarak dolayl veya dorudan zararlara yol aabilen ve ortamn kullanm potansiyelini etkileyen kat, sv veya gaz halindeki maddelerle atk enerjiyi,) Ayrntl deerlendirme raporu: Su ktleleri ile alakal olarak, ierisinde tedbirler programnn da yer ald, risk deerlendirmelerini ieren ayrntl raporu,d) Bakanlk: Orman ve Su leri Bakanln,e) Belirli kirletici: Su ktlesine, kalitesini olumsuz ynde etkileyebilecek miktarda dearj edilen ve yzeysel su ktlesinin iyi ekolojik duruma ulamas iin evresel kalite standard belirlenmi olan madde veya madde gruplarn,f) Biyota: Bir blgede yaayan canllarn btnn,g) Byk lde deitirilmi su ktlesi (BDSK): nsan faaliyetlerinin yol at fiziksel deiikliklerin bir sonucu olarak zellik bakmndan nemli lde deimi yzeysel su ktlesini,) evresel hedef: Bir su ktlesindeki sucul canllarn en yksek mertebede korunmas iin kimyasal, fiziko-kimyasal, ekolojik, hidromorfolojik ve miktar asndan su ktlesinin ulaabilecei en iyi su durumunu,h) evresel kalite standard: Belli bir kirleticinin ya da kirletici gruplarnn suda, dip keltisinde veya biyotada insan sal ve evreyi korumak iin amamas gereken konsantrasyonlar,) Destekleyici kalite unsuru: Bir su ktlesinin kalite snfna karar verilmesi maksadyla izlenmesi gereken genel kimyasal ve fizikokimyasal kalite unsurlarn ve hidromorfolojik etki bileenlerini,i) Doal su ktlesi: Deiiklie uramam veya tabii durumundan ok az deiiklie uram su ktlesini,j) Doal zenginleme: Bir su ktlesinin, insan mdahalesi olmakszn, toprak, ta, kaya ve kayalarn yapsnda tabii olarak bulunan maddeleri almasn,k) Ekolojik durum: Yzeysel sular ile ilikilendirilen su ekosistemlerinin yap ve ileyiini,l) Ekolojik kalite oran (EKO): Farkl tipteki su ktlelerinin biyolojik kalitesinin llmesi ve biyolojik kalite unsurlarnn karlatrlmas iin kullanlan oran,m) Gei sular: Nehir azlar civarndaki, ky sularna yakn olmalar ancak ayn zamanda tatl su akntlarndan nemli lde etkilenmeleri neticesinde ksmen tuzlu olma zelliine sahip yzeysel su ktlelerini,n) Gvenlik faktr: Su ortamndaki trler aras ve tr ii hassasiyet farkllklarn gz nnde bulundurmaya yarayan say ya da faktr,o) Hassas blge: trofik olduu belirlenen veya gerekli tedbirler alnmazsa yakn gelecekte trofik hale gelebilecek tabii tatl su gllerini, dier tatl su kaynaklarn, haliler ve ky sularn etkileyen blgeleri,) Hassas su alan: trofik olduu belirlenen veya gerekli tedbirler alnmazsa yakn gelecekte trofik hale gelebilecek su kaynaklar, ky ve gei sular ile tedbir alnmamas halinde yksek nitrat konsantrasyonlarihtiva edebilecek ime suyu temini maksatl sular ve dier sebeplerle daha ileri artma gerektiren sular,p) yi evre durumu: Yzeysel sular ile birlikte ky ve gei sularnn ekolojik olarak temiz, salkl ve kendi imknlar dahilinde retken, eitli ve dinamik yaplar oluturan kullanmnn srdrlebilir seviyede olduu, bu sayede mevcut ve gelecek kuaklar iin muhtemel kullanmnn gvence altnda bulunduu durumu,r) yi ekolojik durum: Bir su ktlesinde izlenen biyolojik ve destekleyici kalite unsurlarnn, referans artlara sahip olma veya tabii durumdan az oranda sapma gstermesi durumunu,s) yi ekolojik potansiyel (EP): Byk lde deitirilmi veya yapay su ktlesi iin ulalabilecek iyi su kalitesi ile mevcut su kalitesi arasndaki fark,) yi yzeysel su durumu: Yzeysel su kaynann hem ekolojik durumunun hem de kimyasal durumunun iyi kalite snfnda olmas halini,t) Karm blgesi: Yzeysel alc su ortamna yaplan dearjlarda, dearj noktasndan balayarak Ek-8de tanmlanan blgeyi,u) Ky sular: Trkiye kylarnn en d u noktalarndan izilen dz esas hattan itibaren deniz tarafna doru bir deniz mili (1852 m) mesafeye kadar uzanan sular ve bunlarn deniz taban ve altn,) Koruma blgeleri: Ek-3te sralanan alanlar,v) Maksimum ekolojik potansiyel (MEP): Ekolojik adan referans noktadaki deer ile izlenen trn yzdesinin arpm yoluyla bulunan deeri,y) Natura 2000 alanlar: Habitatn ve trlerin korunmas maksadyla Avrupa Birliinin Ku (79/409/EEC) ve Habitat Direktifleri (92/43/EEC) altnda belirlenmi korunan alanlarn,z) Operasyonel izleme: Kirleticiler asndan risk altnda bulunan su ktlelerinde, kirletici giriinin olduu yerlerde yaplan izlemeyi,aa) trofik: Sularn, besi maddelerince zellikle azot ve/veya fosfor bileiklerince, alg ve daha yksek yapl bitkilerin remesini hzlandracak, bylece sudaki canllarn dengesini bozacak ve su kalitesinde istenmeyen bozulmalara yol aacak ekilde zenginlemesini,bb) zmleme kapasitesi: Su ktlesinin kirlenmemi durumuna dnmek iin btn kirleticileri, su ortamndaki canllara veya suyu tketen insanlara zarar vermeden alma kapasitesini,cc) Referans art: Her bir su ktlesi tipolojisi iin tahrip edilmemi durumu ve ekolojik kalite oran leinde ok iyi veya tabii durumdan ok az sapma gsteren su durumunu,) Referans noktas: Yzeysel sularda, basklarn olmad veya etkilerinin ekosistemin ileyiini etkilemedii, bozulmann olmad ve doala yakn zellikteki noktalar,dd) Su ktlesi: Bir akarsu, nehir veya kanal, gl veya rezervuar, gei suyu veya ky suyunun bir ksm veya tamam olan ve benzer zellikler gsteren yzeysel suyun ynetilebilir bir birimini,ee) Tehlikeli maddeler: Su ve evresi iin nemli risk tekil eden ve zehirlilik, kalclk ve biyolojik birikme zelliinde olan madde veya madde gruplarn,ff) Tipolojik snflandrma: Bir su ktlesinin corafi konumunun, hidromorfolojik durumunun, jeolojik yapsnn, bulunduu yerin ikliminin, suyun fiziksel zelliklerinin ve dier unsurlarn dikkate alnarak snflandrlmasn,gg) Trofik seviye: Bir su ktlesinin besin maddesi konsantrasyonu, klorofil-a, fitoplankton biyoktlesi ve k geirgenlii gz nnde bulundurularak belirlenen durumunu,) Yapay su ktlesi (YSK): Daha nce doal olarak mevcut olmayan ve insan faaliyeti sonucu ortaya kan yzeysel su ktlesini,hh) Yzeysel sular: Yeralt sular haricindeki btn i sular, gei sular ve ky sularn,ifade eder.KNC BLMGenel Hkmlerlke ve esaslarMADDE 5 (1) Yzeysel su kalitesinin korunmasna dair ilke ve esaslar unlardr.a) Yzeysel sularn kalitesini ve ekolojik zelliklerini korumak, iyiletirmek, mevcut kalitesinden geriye gidiini nlemek ve evresel hedeflere ulamak esastr.b) Yzeysel sularn biyolojik, fiziko-kimyasal ve kimyasal adan kalitelerinin korunmas maksadyla her trl atk ve artk, mevcut su kalite durumunu ve ekolojisini bozacak ekilde alc su ortamna braklamaz.c) Ekosistemin btncl korunmas bakmndan, yzeysel sular ile birlikte bu sularla etkileim ierisinde olan karasal alanlarda faaliyet gsteren sanayi tesislerinde, btnleik kirlilik nleme ve kontrol, temiz retim, mevcut en iyi teknikler ve en iyi evresel uygulamalara ncelik verilmesi esastr.) Atksularn alc ortama dearj standartlarnn, alc ortamdaki evresel kalite standartlar dikkate alnarak belirlenmesi esastr.d) Hassas su alanlarna yaplacak dearjlarda, bu alanlara zel olarak belirlenmi evresel hedeflere uyulmas esastr.e) Yayl kirletici giriinin azaltlmas iin iyi tarm uygulamalar kodlarnda yer alan nlem ve tedbirlerin alnmas esastr.Alc su ortamlarnn korunmasMADDE 6 (1) Alc ortama dearj kriterleri, snflandrmas yaplm ve kalite standartlar belirlenmi olan yzeysel su ktleleri ve bu su ktleleri ile etkileim ierisinde bulunan evsel ve sanayi kirletici kaynaklarn bu alanlara olabilecek etkileri, alann zmleme kapasitesi ve Bakanlka belirlenen evresel kalite standartlar gz nne alnarak, ilgili kurum ve kurulularca belirlenir.(2) Alc ortama tarmsal faaliyetlerden gelen kirlilikle ilgili gerekli tedbirler evresel kalite standard esas alnarak Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakanlnca alnr.Hassas su alanlar/blgelerMADDE 7 (1) Su kirlilii asndan hassas su alanlar ile nitrata hassas su alanlar Bakanlka belirlenir. Nitrata hassas blgeler ise Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakanl ve Bakanlka mtereken belirlenir.(2) Sularn ekolojik ve kimyasal kalite durumlarn gsteren haritalar Bakanlka hazrlanr.NC BLMYzeysel Su Ktlelerinde Bask ve Etkilerin DeerlendirilmesiYzeysel su ktlelerinde bask ve etkilerin deerlendirilmesiMADDE 8 (1) Yzeysel su ktlelerinde bask ve etkilerin deerlendirilmesi, Ek-1de yer alan kriterler dikkate alnarak ilgili kurum ve kurulularla birlikte koordineli olarak Bakanlk tarafndan belirlenir. Buna gre;a) Su ktlesine etki eden noktasal ve yayl kaynakl basklar ile biyolojik ve hidromorfolojik basklar ve etkiler dikkate alnarak su kalite deerlendirmesi yaplr.b) Bask ve etkiler deerlendirilirken fiziksel, kimyasal ve biyolojik veriler ile suyun kullanm durumuna ilikin veriler toplanr. evresel hedeflere ulamada darboaz oluturan nemli basklar tespit edilir. Bask ve etkilere ilikin deerlendirmeler ve risk analizleri Bakanlka yaplr.c) Su kalite deerlendirmelerine gre risk altnda, potansiyel risk altnda ve risk altnda olmayan yzeysel su ktleleri belirlenir.) Sularn kullanm maksatlar Ek-5te yer alan Tablo 5e gre belirlenir.(2) Risk altnda olan yzeysel su ktleleri iin ayrntl deerlendirme yaplr. Ayrntl deerlendirme raporu;a) Su kalitesinin iyiletirilmesi iin tedbirler programn,b) zleme programn,c) Kirlilik potansiyeline gre hazrlanan risk analizlerini,ihtiva eder.(3) Belirlenen yzeysel su ktleleri ile ilgili bilgilerin envanteri Bakanlka tutulur, veri tabanna aktarlr ve haritalanr. Oluturulan veri taban, ilgili kurum ve kurulular ile paylalr.DRDNC BLMSu Kalitesi Ynetimi in Tedbirler Programevresel hedeflerMADDE 9 (1) Yzeysel su ktlelerinde evresel hedefler, havza baznda Ek-2ye uygun olarak yaplan snflandrma neticesine gre, Bakanlk tarafndan belirlenir. Bakanlk;a) Yzeysel sularn kalitesinin bozulmasnn nlenmesi,b) Doal su ktlelerinde, iyi kimyasal su durumu ve iyi ekolojik duruma ulalmas,c) Yapay ve byk lde deitirilmi su ktlelerinde, iyi kimyasal su durumu ve iyi ekolojik potansiyele ulalmas maksadyla su ktlelerinin iyiletirilmesi, gelitirilmesi, korunmas ve slah edilmesi,iin gerekli tedbirleri belirler ve uygulamalarnn takibini yapar.(2) Hassas alanlar dndaki alanlarda bulunan yzeysel su ktlelerinde evresel hedeflere ulalmas esastr. Ek-3te verilen alanlarda, alana zg tanmlanan evresel hedeflere uyulur. Bakanlk, bu alanlara ilikin olarak belirlenen evresel hedeflere ulalamamas durumunda ilave tedbirler belirleyebilir. zel hedeflerin olmamas durumunda ise iyi durum hedefi gz nnde bulundurulur.(3) Hassas alanlar ve koruma blgeleri iin zel olarak belirlenmi hedeflere ve ilgili mevzuata uyulur.(4) Belirli bir su ktlesi ile birden fazla hedefin alkal olmas durumunda en kstlayc olan uygulanr.(5) Belirlenen evresel hedeflere ulalamama ihtimalinin bulunduu durumlarda, modelleme teknikleri kullanlarak, ilgili kurum ve kurulularla yaplacak ortak alma neticesinde, daha dk hedefler belirlenebilir.evresel kalite standardMADDE 10 (1) Ek-4te verilen madde ve madde gruplar iin evresel kalite standartlar ulusal dzeyde ve ilave olarak her bir havza iin o havzaya zg belirli kirleticiler iin evresel kalite standartlar da havza dzeyinde Bakanlka belirlenir.(2) evresel kalite standartlar belirlenene kadar Ek-5te verilen tablolardaki limit deerlere uyulur. Belirli kirleticiler ile ilgili evresel kalite standartlar belirlendikten sonra alc ortamlara atksu dearjlar ile ilgili gerekli dzenlemeler, ilgili kurum/kurulularca yaplr.(3) evresel kalite standartlar belirlenirken havza baznda noktasal ve yayl kirlilik kaynaklar ile birlikte su ortamnda gerekletirilen daha nceki izleme verilerinin envanteri Bakanlka yaplr.(4) Toplanan envanter bilgileri deerlendirilir ve evresel kalite standartlar Ek-5 dikkate alnarak belirlenir.(5) Karm blgesinin bittii noktada evresel kalite standardnn almamas kaydyla, zellikleri Ek-8de tanmlanan karm blgesinde evresel kalite standard alabilir.(6) Su rnleri istihsal alanlar ile ilgili alc ortam standartlar Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakanlnca belirlenir.ReferansMADDE 11 (1) Ulusal izleme programndan elde edilen neticelerin mukayese edilebilirliini salamak ve izleme neticelerinin ekolojik duruma gre snflandrmasn yapmak maksadyla her tipolojiye uygun olarak referans art veya referans su ktlesi seilir.(2) Seilen referans su ktlesinin, snf belirlenecek olan su ktlesi ile benzer tipolojik zelliklere sahip ve tabii duruma en yakn veya tabii durumdan ok az sapma gstermi olmas gerekir.(3) Referans su ktlesinin olmad durumlarda referans artlar Bakanlka belirlenir.Yzeysel sularn snflandrlmasMADDE 12 (1) Yzeysel sular iin evresel snflandrma, ekolojik ve kimyasal durumun ortak deerlendirmesiyle Ek-2de verilen deerlendirme emalar gz nne alnarak Bakanlka yaplr. Kimyasal durum, ncelikli maddelerin izlenmesi neticesinde belirlenir. Ekolojik durum, su ktlesinin biyolojik, hidromorfolojik, genel kimyasal ve fiziko-kimyasal kalite unsurlar ile birlikte belirli kirleticilerin izlenmesi ve beraberce deerlendirilmesi ile belirlenir.zleme verilerinin deerlendirilmesiMADDE 13 (1) Bir yllk izleme verilerinde veri says 10un altnda ise aritmetik ortalama alnarak deerlendirme yaplr. lk ylda numune says 10un zerinde olan verilerin deerlendirmesinde Ek-2 (B-1) ve yl zeri izleme verilerinin bulunduu durumlarda yaplacak deerlendirmede Ek-2 (B-2)de verilen metotlar kullanlr.(2) Yzeysel sularn snflandrlmasna ynelik deerlendirme, Ek-6daki izleme tablolarndan (Tablo 7.1, 7.2, 7.3) elde edilen veriler dorultusunda Ek-5 Tablo 5teki kriterler kullanlarak Ek-2deki Yzeysel Su Ktlelerinin Snflandrma emasna gre yaplr.(3) Kimyasal ve ekolojik durum deerlendirilmesinde, su ktlelerinin karm blgelerinin ak ynndeki u tarafnda seilecek noktalardaki izleme neticeleri dikkate alnr.(4) Su ktlesinin niha snf, ekolojik ve kimyasal durumlarnn birlikte deerlendirilmesi neticesinde tespit edilir. Snf tespitinde belirleyici olan ekolojik durumdur. Kimyasal kalite parametreleri izleme neticelerinin, evresel kalite standartlarndan yksek kmas halinde tespit edilen kimyasal durum, su kalite snfn belirleyen ekolojik kalite durumunu sadece bir snf aaya indirir ve asgari orta seviyeye drr.(5) Su ktlelerinin snflandrlmas, Ek-6daki parametrelere gre izleme yaplncaya kadar, Ek-5te verilen kalite kriterlerine gre yaplr.Trofik seviye belirlenmesiMADDE 14 (1) Ky ve gei sularnn trofik seviyeleri, Ek-7de yer alan Tablo 8 ve Tablo 9a gre belirlenir, hesaplanr ve seilen referans noktasndaki izleme verileri ile karlatrlarak deerlendirilir.(2) Gl, glet ve baraj rezervuarlarnn trofik seviyeleri Ek-7de yer alan Tablo 10da verilen snflandrmaya gre belirlenir. Deerlendirme neticesinde su ktlesinin trofik seviyesinin durumuna gre, su kalitesinin iyiletirilmesine ynelik olarak uygun tedbirleri Bakanlk, ilgili kurum ve kurulularla koordineli olarak belirler ve uygulamalarn takibini yapar.(3) me ve kullanma suyu temin edilen rezervuarlarda balk yetitiricilii tesisleri kurulamaz. Ancak Devlet Su leri Genel Mdrlnce ekonomik blge oluturulan rezervuarlarda, Gda Tarm ve Hayvanclk Bakanl ile mtereken belirlenen uygulama esaslar erevesinde evre ve ehircilik Bakanl ve Bakanlktan olumlu gr almak kaydyla su rnleri avclna ve maksimum su seviyesindeki gl alan75.000 hadan byk baraj gllerinde minimum su kotundaki rezervuar alannn %0,1ine kadar alanda su rnleri yetitiriciliine izin verilebilir. me suyu alma yapsna en az 1000 metreden daha yakn olan alanlarda ve bu yaplarn bulunduu koylarda su rnleri yetitiricilii yaplamaz.(4) Baraj gllerinde minimum su kotundaki rezervuar alannn Bakanlka tama kapasitesi belirlenene kadar, en fazla %3ne kadar alanda Bakanln uygun gr ile balk yetitiricilii tesislerinin kurulmasna izin verilir.(5) Balk yetitiricilii tesislerinin, su sirklasyonunun kolay salanabildii, oligotrofik ve mezotrofik glet ve baraj gllerinde faaliyet gstermesi esastr. Balk yetitiriciliinin yapld alanlarn su kalitesi Bakanlka izlenir ve deerlendirilir. zleme neticesinde Bakanlka gerekli grlmesi hlinde glet ve baraj glnn zmleme kapasitesi belirleninceye kadar yeni kurulacak balk yetitiricilii tesislerinin faaliyet gsterecei alanda, su kalite parametreleri Bakanlka belirlenecek esaslara uygun ekilde llr. lm neticeleri, Ek-7de yer alan Tablo 10a gre Bakanlka deerlendirilir.(6) Balk yetitiricilii tesisleri faaliyete baladktan sonra, faaliyet sahibi tarafndan su kalite parametreleri ile alakal olarak yaptrlan analiz sonular Bakanla sunulur.Kirliliin nlenmesiMADDE 15 (1) Bakanlka yaplacak izleme neticesinde su kalitesinin ve/veya evresel kalite standartlarnn olumsuz ynde etkilendiinin tespit edildii durumlarda yetkili idare/idarelerce duruma ilikin bildirim yaplr, yetkili idare/idarelerce gerekli nlemler alnr, uygulamalarn takibi Bakanlka yaplr.Su kalitesi ynetimi iin tedbirler programMADDE 16 (1) Bakanlk, yzeysel su kirliliinin nlenmesi iin izleme program neticesinde elde edilen verileri ve bu veriler kullanlarak ihtiya duyulmas halinde yaplacak modellemenin neticelerini dikkate alarak, ilgili kurum ve kurulularla birlikte bir tedbirler program hazrlar. Hazrlanan tedbirler programnda ncelikle zayf ve kt durumdaki su ktleleri iin belirlenmi olan tedbirler uygulanr. Tedbirlerin uygulamalarnn takibi Bakanlka yaplr.(2) Program erevesinde yaplan izlemelere gre iyileme eiliminin grlmedii ve/veya ktye gidiin tespit edildii noktalarda, iyilemenin gereklememe sebepleri ayrntl olarak analiz edilir, gerektiinde kalitenin ktlemesine yol aan parametreler asndan izleme skl artrlr ve detayl bilimsel almalar Bakanlka yaplr ve/veya yaptrlr.(3) Bata ky ve gei sular olmak zere btn yzeysel sularda iyiletirme maksadyla yaplacak olan tarama ilemleri sonucunda ortaya kan atk ve/veya artk rsubatn tekrar su ortamnda bertarafn salayacak olan boaltma ileminden nce, atk ve/veya artklarn muhteviyat belirlenir. Boaltlaca alan kimyasal ve ekolojik adan olumsuz olarak etkilemeyeceini belirten bilimsel raporun ilgili kurum ve kurululara sunulmasn mteakip, rapor dorultusunda gerekletirilecek uygulamalarn takibinin yaplabilmesi iin ilgili kurum ve kurulularca Bakanla bilgi aktarmnda bulunulur.(4) Tedbirler program ierisinde belirtilen tm koruma tedbirlerinin ekolojik etkinlii ve fayda analizi Bakanlka yaplr.(5) Bakanlk, bu Ynetmelik kapsamnda alnan temel tedbirler dnda yzeysel sularda koruma veya iyiletirme salamak maksadyla gerekli almalar yapar, ilgili kurum ve kurulularla birlikte ilave tedbirleri belirler ve uygulamalarn takibini yapar.(6) Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten itibaren be yl ierisinde Bakanlk tarafndan, ilgili kurum ve kurulularla birlikte, alt yllk dnemler iin Tedbirler Program hazrlanr ve uygulamalarn takibi yaplr. Bu dnemlerin ikinci yarsndan itibaren Tedbirler Program gzden geirilir ve gncellenir. Gncelletirilmi program uyarnca oluturulan yeni veya gzden geirilmi tedbirlere, oluturulmalarndan itibaren yl ierisinde ilerlik kazandrlr.Koruma blgeleriMADDE 17 (1) Ek-3te verilen koruma blgeleri iin belirlenen zel koruma artlar dnda uygulanmas gereken tedbirlerin bulunmas durumunda, bunlar Tedbirler Programnda belirtilir.(2) Bakanlk, bu Ynetmeliin ilgili maddelerinde saylan alanlarda, gerekli grld hallerde Tedbirler Programnda belirtilen hususlardan daha kstlayc tedbirleri ilgili kurum ve kurulularla koordineli olarak belirler ve uygulamalarn takibini yapar.BENC BLMeitli ve Son HkmlerzlemeMADDE 18 (1) Bakanlka oluturulacak izleme program erevesinde ve bu Ynetmelik kapsamnda, yzeysel sularn kalite ve miktarnn izlenmesi salanr. Elde edilen veriler Ulusal Su Veri Tabanna aktarlarak su kalitesinin deerlendirilmesi ve snflandrlmas Bakanlka yaplr.(2) Yzeysel sulardan numune alnmas ilgili mevzuat hkmlerine gre yaplr.Denetim ve yaptrmMADDE 19 (1) Bu Ynetmelik kapsamnda deerlendirilen yzeysel su ktlelerinin mevcut durumunun bozulmasna yol aan faaliyetler, ilgili mevzuat erevesinde ilgili kurum ve kurulularca denetlenir ve gerektiinde yaptrm uygulanr.stisna hallerMADDE 20 (1) Yzeysel su ktlelerinin kalitesinin iyiletirilmesi maksadyla belirlenen hedeflere ulalmasnn herhangi bir sebeple mmkn olamamas ve bu durumun bilimsel olarak ortaya konulmas halinde hedefin uygulanmas istenmez ve yeni evresel hedefler Bakanlka belirlenir.(2) Yzeysel su kaynaklarnn korunmas, kirlenmesinin nlenmesi ve kirlenmi olan su kaynaklarnn su kalitesinin iyiletirilmesi maksatlaryla blgenin hidrolojik, ekolojik ve evresel zellikleri ile birlikte, alann jeolojik formasyonu ve/veya arka plan konsantrasyonlar dikkate alnr.(3) Kaza ve doal afetler dolaysyla su kalitesinin bozulduunun ve su ktlesinin doal zenginlemeye uradnn tespit edilmesi halinde, belirlenen evresel hedefler Bakanlka gzden geirilir ve yeni evresel hedefler belirlenir.(4) Birinci, ikinci ve nc fkralarda saylan istisnalar, hibir halde su kalitesinin korunmas iin zorunlu artlar yok sayamaz.Yrrlkten kaldrlan hkmlerMADDE 21 (1) 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayl Resm Gazetede yaymlanan Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinin 7 nci, 8 inci, 9 uncu, 10 uncu, 11 inci, 14 nc ve 15 inci maddeleri yrrlkten kaldrlmtr.YrrlkMADDE 22 (1) Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer.YrtmeMADDE 23 (1) Bu Ynetmelik hkmlerini Orman ve Su leri Bakan yrtr.

Ynetmeliin eklerini grmek iin tklaynz

EK-1Yzeysel Su Ktlelerinde Bask ve Etkilerin Deerlendirilmesi

Yzeysel su ktlelerinin deerlendirilmesinde aadaki hususlar belirlenir.

Su ktleleri yapay, byk lde deitirilmi ve doal su ktleleri eklinde kategorilere ayrlr. Nehirler, gller, ky ve gei sularnn yeri ve snrlar koordinatlar ile beraber belirlenir. Su ktlesinin yatak yaps ile alakal olarak jeokimyasal, jeolojik ve topografik zellikleri belirlenir. Etkileim iinde bulunduu su ve kara ekosistemleri ortaya konur. Belirlenen su ktlelerinin maruz kald bask ve etkiler nicelik olarak tespit edilir. Noktasal basklar Yayl basklar Hidromorfolojik basklar Su kullanm ve tedariki sonucu ortaya kan basklar Dier nemli insan faaliyetlerinden kaynaklanan basklar Havza baznda su ktlelerinde nemli miktarda kirlilik meydana getiren veya youn dearjlarla kirlilik meydana getirebilecek madde veya madde gruplar belirlenerek bunlara ilikin etki deerlendirmesi yaplr. Su ktlelerinin yzeysel su durumlarnn, belirlenen basklara maruz kalabilme riskinin deerlendirmesi yaplr.

EK-2Yzeysel Su Ktlelerinin Kalite Durum Snflandrmas (A) Kalite snflamas sonular, tablolar, su kalite profili veya su kalite haritalar eklinde sunulabilir. Bu Ynetmeliin Ek-5 Tablo 5 A, B, C, D parametre gruplaryla birlikte karakteristik deerlerle ve/veya romen rakamlaryla kalite snflar gsterilir. Su kalitesi parametrelerinin karakteristik deeri, alnan numunelerin analiz sonularnn, standart deerleri at numune says ile bu numunelerin analiz sonularnn en yksek ve en dk deeri olarak hesaplanr. Bu deer, (B)de verilen istatistiksel veri deerlendirme yntemleri kullanlarak hesaplanr. evresel Kalite Standartlar belirleninceye kadar Ek-5 Tablo 6daki standart deerlere gre renk esas alnarak yaplacak snflandrma Tablo 1deki gibidir:Tablo 1: Su Kalite Snf Renk KodlarSu KalitesiRenk

Snf IMavi

Snf IIYeil

Snf IIISar

Snf IVKrmz

Bir su ktlesi iin evresel Kalite Standartlar belirlendikten sonra, ekil 1, 2 ve 3 dikkate alnarak snflandrma yaplr.

ekil 1. Ekolojik Durum Deerlendirmesi

ekil 2. BDSK ve YSK iin Ekolojik Potansiyel Snflandrmas

yi ve zeri Ekolojik PotansiyelBiyolojik unsurlar iin maksimum ekolojik potansiyel (MEP) deerlerinde sadece kk deiiklikler vardr.Genel fiziko-kimyasal kalite unsurlar, ekosistemin ilerliini salamak zere oluturulan aralklardadr Tehlikeli ve ncelikli tehlikeli maddeler belirlenen evresel kalite standartlarn gememektedir.

Orta Ekolojik PotansiyelBiyolojik kalite unsurlar iin MEP deerlerinde orta boyutlu deiiklikler sz konusudur

Zayf Ekolojik PotansiyelBiyolojik kalite unsurlar iin MEP deerlerinde byk deiiklikler vardr.

Kt Ekolojik PotansiyelBiyolojik kalite unsurlar iin MEP deerlerinde ciddi deiiklikler sz konusudur (yani MEP biyolojik topluluunun byk ksmlar yoktur)

(1) Doal su ktleleri iin ulalmak istenen hedef, ok iyi ekolojik durumdur. Bu duruma ulalmak iin gerekli tedbirler belirlenir ve uygulamaya alnr.

Byk lde deitirilmi ve yapay su ktleleri iin, iyi ekolojik potansiyele ulamak esastr. Bu su ktlelerinde deiimin geri dnsz olmas durumunda belirlenen hedef aaya ekilebilir. Yaplacak snflandrmada yukarda gsterilen renk snflandrmas uygulanr.

Snfn belirlenmesinde en nemli unsur, biyolojik kalite unsurlardr.

Biyolojik kalite durumunun belirlenmesi maksadyla saysal bir lek olan Ekolojik Kalite Oran (EKO) hesaplanr. EKO izlenen deerin referans deere blnmesiyle bulunur ve 0-1 arasnda bir deerdir:

EKOnun 1den byk kmas durumunda izlenen yntem gzden geirilir ve yeniden deerlendirilir.

(2) Maksimum Ekolojik Potansiyel (MEP), referans noktadaki deer ile izlenen trn yzdesinin arpm yoluyla bulunur:

MEP = Referans Deer x zlenen Trn Yzdesi

(3) Termal artlar, oksijenlendirme, tuzluluk, besin seviyesi ve pH durumundan oluan fiziko-kimyasal parametreler iin referans su ktlesindeki kalite deerleri, referans deer olarak alnr.

(4) Belirli kirleticiler iin; evresel hedef aadaki ekilde belirlenir. Arka Plan (AP) konsantrasyonu, evresel Kalite Standardndan (KSden) dkse evresel Hedef (H), KSye eittir.AP 30

pH6,5-8,56,5-8,56,0-9,06,0-9,0 dnda

letkenlik (S/cm)< 400400-10001001-3000> 3000

Renk RES 436 nm: 1.5RES 525 nm: 1.2RES 620 nm: 0.8RES 436 nm: 3RES 525 nm: 2.4RES 620 nm: 1.7RES 436 nm: 4.3 RES 525 nm: 3.7RES 620 nm: 2.5RES 436 nm: 5RES 525 nm: 4.2RES 620 nm: 2.8

(A) Oksijenlendirme Parametreleri

znm oksijen (mg O2/L)a> 86-83-6< 3

Oksijen doygunluu (%)a9070-9040-70< 40

Kimyasal oksijen ihtiyac (KO) (mg/L)< 2525-5050-70> 70

Biyolojik oksijen ihtiyac (BO5) (mg/L)< 44-88-20> 20

B) Nutrient (Besin Elementleri) Parametreleri

Amonyum azotu (mg NH4+-N/L)< 0,2b0,2-1b1-2b> 2

Nitrit azotu (mg NO2-N/L)< 0,0020,002-0,010,01-0,05> 0,05

Nitrat azotu (mg NO3-N/L)< 55-1010-20> 20

Toplam kjeldahl-azotu (mg/L)0.51.55> 5

Toplam fosfor (mg P/L)< 0,030,03-0,160,16-0,65> 0,65

C) z Elementler (Metaller)

Cva (g Hg/L)< 0,10,1-0,50,5-2> 2

Kadmiyum (g Cd/L) 22-55-7> 7

Kurun (g Pb/L)1010-2020-50> 50

Bakr (g Cu/L)2020-5050-200> 200

Nikel (g Ni/L)2020-5050-200> 200

inko (g Zn/L)200200-500500-2000> 2000

D) Bakteriyolojik Parametreler

Fekal koliform (EMS/100 mL)1010-200200-2000> 2000

Toplam koliform (EMS/100 mL)100100-2000020000-100000> 100000

Tehlikeli maddelerTehlikeli maddeler ve bu tabloda verilmeyen dier kirleticiler konuyla ilgili lke envanteri (referans deerler) oluturulduktan sonra, 1 Ocak 2015den itibaren deerlendirilecektir.

(a) Konsantrasyon veya doygunluk yzdesi parametrelerinden sadece birisinin salanmas yeterlidir.(b) pH deerine bal olarak serbest amonyak azotu konsantrasyonu 0.02 mg NH3N/L deerini gememelidir.(c) Kalite snflarna gre sularn kullanm maksatlar:Snf I - Yksek kaliteli su; 1) me suyu olma potansiyeli yksek olan yzeysel sular, 2) Yzme gibi vcut temas gerektirenler dahil rekreasyonel maksatlar iin kullanlabilir su, 3) Alabalk retimi iin kullanlabilir nitelikte su, 4) Hayvan retimi ve iftlik ihtiyac iin kullanlabilir nitelikte su, Snf II - Az kirlenmi su; 1) me suyu olma potansiyeli olan yzeysel sular, 2) Rekreasyonel maksatlar iin kullanlabilir nitelikte su, 3) Alabalk dnda balk retimi iin kullanlabilir nitelikte su, 4) Meri mevzuat ile tespit edilmi olan sulama suyu kalite kriterlerini salamak artyla sulama suyu, Snf III - Kirlenmi su;Gda, tekstil gibi nitelikli su gerektiren tesisler hari olmak zere, uygun bir artmadan sonra su rnleri yetitiricilii iin kullanlabilir nitelikte su ve sanayi suyu, Snf IV - ok kirlenmi su;Snf III iin verilen kalite parametrelerinden daha dk kalitede olan ve st kalite snfna ancak iyiletirilerek ulaabilecek yzeysel sular.

Tablo 6: Rekreasyon Maksadyla Kullanlan Ky ve Gei Sularnn Salamas Gereken Standart Deerler

ParametreStandart

RenkBulanklkBerraklkIk geirgenliiRenkte sra d bir deiiklik olmamaldr

Seki derinlii: 1 m - %90 (klavuz)

2 m - %95 (zorunlu)

pH69

Karbon kalntlar ve yzen maddelerBulunmayacaktr.

Yzer madde (ya ve gres dahil)Ahap, plastik vb paralar gibi yzen maddeler, gzle grlebilir ya tabakas veya kpk olmamaldr.

znm oksijen%80-120 doygunluk (%90 )

Intestinal entrokok* (koloni/100 mL)100 (%95) (klavuz)

200 (%95) (zorunlu)

185 (%90) (yeterli)

Escherichia coli* (koloni/100 mL)250 (%95) (klavuz)

500 (%95) (zorunlu)

500 (%90) (yeterli)

*Mikrobiyolojik deerlendirmeYzme sularndan elde edilen mikrobiyolojik verilerin, normal olaslk fonksiyonunun log10 yzdelik deerlendirmesine dayanarak, yzdelik deer aadaki gibi elde edilir: (i) Veri dizisi iinde deerlendirilecek btn bakteriyel saymlarn log10 deerleri alnr. (Sfr deeri elde edilirse, bunun yerine kullanlan analitik yntemin minimum lm limitinin log10 deeri alnr.)(ii) log10 deerlerinin aritmetik ortalamas hesaplanr (). (iii) log10 deerlerinin standart sapmas hesaplanr (). Veri olaslk fonksiyonunun yzde 90 st aadaki denklem ile elde edilir: Yzde 90 st = antilog ( + 1.282 ).Veri olaslk fonksiyonunun yzde 95 st aadaki denklem ile elde edilir: Yzde 95 st = antilog ( + 1,65 ).

7

EK-6Yzeysel Su Ktlelerinin zleme Tablolar

Tablo 7.1: Ky ve Gei Su Ktlelerinin zleme TablosuSu Ktlesistasyon Yeri ve TipolojisiMatriks ve zleme Parametrelerizleme PeriyoduAklamalar

Ky ve Gei Sularstasyon Yeri seimi ve Tipoloji Belirlenmesi iin Gerekli Kriterler:

Enlem-Boylam Derinlik Dip keltisi Yaps Tuzluluk

Ekolojik DurumBiyolojik Parametreler Biyolojik parametreler ilk 3 yl mevsimsel olarak izlenir.

ncelikli maddeler, bu Ynetmelik Ek-4te listelenen parametrelerdir.

Fitoplankton (Tr eitlilii, bolluk, biyoktle)2 kez/1 yl

Makrofit (Tr eitlilii, bolluk)1 kez/4 yl

Bentik omurgaszlar (Tr eitlilii, bolluk)1 kez/4 yl

Balk veya batk (demersal) trler (Tr eitlilii, bolluk)1 kez/1 yl

Zooplankton ve Makrozooplankton (Tr eitlilii, bolluk)2 kez/1 yl

Hidromorfolojik Parametreler

Derinlik deiimi 1 kez/8 yl

Deniz dibinin yaps, zellikleri ve alt katmanlar (batimetri)1 kez/8 yl

Dip keltisi yaps1 kez/8 yl

Dalga rejimi1 kez/8 yl

Tatl su girdileri 1 kez/8 yl

Genel Kimyasal ve Fizikokimyasal Parametreler

Scaklk2 kez/1 yl

pH2 kez/1 yl

Geirgenlik2 kez/1 yl

Tuzluluk2 kez/1 yl

O, Oksijen doygunluu2 kez/1 yl

Nutrient - Besin Elementleri ( TP, TN, DIN, TIN, DIP, Si)2 kez/1 yl

Klorofil-a2 kez/1 yl

Kimyasal DurumKirleticiler/Sediman ve Biyota

Sediman-Metaller (Al, Cu, Zn, Cr, Cd, Hg, Pb, As ve PAH ,HH (PAH ve HH), Org-C, Org-N1 kez/4 yl

Midye-Metaller (Al, Cu, Zn, Cr, Cd, Hg, Pb, As ve PAH ,HH (PAH ve HH)1 kez/1 yl

ncelikli Maddeler 1 kez/4 yl

Belirli Kirleticiler1 kez/4 yl

Su KtlesiTrstasyon Yeri/Tipoloji

Matriks ve zleme Parametreleri

Aklamalar

Yzeysel SularNehir Kalite Unsurlarstasyon Yeri seimi ve Tipoloji Belirlenmesi iin Gerekli Kriterler:

Rakm Eim Ya Ak rejimi Drenaj Alan Jeoloji

Ekolojik DurumBiyolojik Parametreler Biyolojik parametreler ilk 3 yl mevsimsel olarak izlenir.

ncelikli maddeler, bu Ynetmelik Ek-4te listelenen parametrelerdir.

Omurgasz fauna (Bolluk, tr eitlilii, hassas tr varl, eitlilik)3 yl

Balk (Bolluk, Tr eitlilii, Yaam Dngs, Hassas Tr Varl)3 yl

Fitobentoz (Bolluk, Tr eitlilii, Hassas Tr Varl) 3 yl

Makrofitler (Bolluk, Tr eitlilii, Hassas Tr Varl) 3 yl

Fitoplankton (Bolluk, Tr eitlilii, Alg Patlamas Skl, Biyoktle)2 kez / yl

Hidromorfolojik Parametreler

Hidrolojik Rejim

Su Debisi ve Dinamii (Tarihi Akmlar, Modellenmi Akmlar, Gerek Zamanl Akmlar)Srekli

YAS Balants (Su Tablas Seviyesi, Yzeysel Su Dearj)Srekli

Nehrin Akm Sreklilii

Bariyer Says ve Tipi6 yl

Sucul Canllarn Geii6 yl

Morfolojik Durum

Nehir Derinlik ve Genilik Deiimi (Nehir Kesiti, Debi)6 yl

Nehir Yata Yaps (Kesit, Partikl Boyutu, CWD Varl ve Yeri)6 yl

Ky Yaps (Uzunluk /Genilik, Tr Dalm, Sreklilik /rt)6 yl

Akm Hz6 yl

Kanal Yaps6 yl

Fizikokimyasal Parametreler

Termal Durum (Scaklk)4 kez / yl

Tuzluluk (Elektriksel letkenlik)4 kez / yl

Oksijen Durumu (znm Oksijen)4 kez / yl

Asidifikasyon (pH, Alkalinite)4 kez / yl

Ntrient Durumu (Toplam Fosfor, znebilir Reaktif P, Toplam Azot, Nitrat+Nitrit, Amonyum)4 kez / yl

Dier (AKM, Bulanklk)

Kimyasal DurumKirleticiler / Sediman ve Biyota

Sediman - Metaller (Al, Cu, Zn, Cr, Cd, Hg, Pb, As ve PAH, HH, Org-C, Org-N)

Biyota- Metaller (Al, Cu, Zn, Cr, Cd, Hg, Pb, As ve PAH, HH,)

ncelikli Maddeler 12 kez / yl

Belirli Kirleticiler4 kez / yl

Dier Tehlikeli Maddeler4 kez / yl

Tablo 7.2: Nehir Su Ktlelerinin zleme Tablosu

Su KtlesiTrstasyon Yeri ve TipolojisiMatriks ve zleme Parametrelerizleme Periyodu Aklamalar

Yzeyse SularGl Kalite Unsurlarstasyon Yeri seimi ve Tipoloji Belirlenmesi iin Gerekli Kriterler:

Rakm Derinlik Jeoloji Alan Tuzluluk

Ekolojik DurumBiyolojik Parametreler Biyolojik parametreler ilk 3 yl mevsimsel olarak izlenir.

ncelikli maddeler, bu Ynetmelik Ek-4te listelenen parametrelerdir.

Omurgasz fauna (Bolluk, Tr eitlilii, hassas tr varl, eitlilik)3 yl

Balk (Bolluk, Tr eitlilii, Yaam Dngs, Hassas Tr Varl)3 yl

Fitobentoz (Bolluk, Tr eitlilii, Hassas Tr Varl) 3 yl

Makrofitler (Bolluk, Tr eitlilii, Hassas Tr Varl) 3 yl

Fitoplankton (Bolluk, Tr eitlilii, Alg Patlamas Skl, Biyoktle)2 kez / yl

Hidromorfolojik Parametreler

Hidrolojik Rejim

Su Debisi ve Dinamii (Tarihi Akmlar, Modellenmi Akmlar, Gerek Zamanl Akmlar, Karm ve Sirklasyon)12 kez / yl

YAS Balants (Su Tablas Seviyesi, Yzeysel Su Dearj)12 kez / yl

Yenilenme Zaman (Hacim/Derinlik, Ak/D Ak)12 kez / yl

Morfolojik Durum

Derinlik Deiimi (Gl Yzeyi, Hacim/Derinlik)6 yl

Gl Yata Yaps ve Miktar (Partikl Boyutu, Su erii/Younluk, Element Kompozisyonu, Sediment Ya ve Oran)6 yl

Ky Yaps (Uzunluk, Ky Tr Dalm, Bitki rts, Yatak zellikleri)6 yl

Fizikokimyasal Parametreler

Termal Durum(Scaklk)4 kez / yl

Tuzluluk (Elektriksel letkenlik)4 kez / yl

Oksijen Durumu (znm Oksijen)4 kez / yl

Asidifikasyon (pH, Alkalinite, TOC)4 kez / yl

Ntrient Durumu (Toplam Fosfor, znebilir Reaktif P, Toplam Azot, Nitrat+Nitrit, Amonyum)4 kez / yl

Saydamlk( Seki Disk Derinlii, Bulanklk, Renk)

Kimyasal DurumKirleticiler / Sediman ve Biyota

Sediman - Metaller (Al, Cu, Zn, Cr, Cd, Hg, Pb, As ve PAH, HH, Org-C, Org-N)

Biyota- Metaller (Al, Cu, Zn, Cr, Cd, Hg, Pb, As ve PAH, HH)

ncelikli Maddeler 12 kez / yl

Belirli Kirleticiler4 kez / yl

Dier Tehlikeli Maddeler4 kez / yl

Tablo 7.3: Gl Su Ktlelerinin zleme Tablosu

EK-7Yzeysel Su Ktlelerinin Trofik Seviyeleri

Tablo 8: Ege ve Akdeniz Ky ve Gei Sular trofikasyon Kriterleri

Su Kalitesi SnfIN (g/l)TP (g/l)Chl a (g/l)Seki Disk(m)

Oligotrofik20-30>2-41.5-3

Hipertrofik>200>30>45TP30 350>TN650 3.5-9.0 4-2

trofik 30>TP100 650>TN1200 9.1-25.0 1.9-1

Hipertrofik >100 >1200 >25.0