Założenia do planu zaopatrzenia Gminy Brańszczyk w ciepło ... · duże znaczenie ma ochrona środowiska. W granicach gminy znajdują się 32 użytki ekologiczne, ... kumak nizinny

1

Założenia do planu zaopatrzenia Gminy Brańszczyk

w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe

Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. wykonała opracowanie pt.

„Założenia do planu zaopatrzenia Gminy Brańszczyk

w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe”

na podstawie umowy z dnia 30 stycznia 2012r.

Warszawa, 2012

2

TYTUŁ PROJEKTU:

„Założenia do planu zaopatrzenia Gminy Brańszczyk w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe”

OPIS TECHNICZNY

Zespół redakcyjny w składzie:

mgr inż. Michał Kasjaniuk

mgr inż. Katarzyna Chorab

mgr Monika Zawadzka

3

Spis treści 1. Wstęp .................................................................................................................................................. 5

1.1. Podstawa prawna i formalna opracowania. ................................................................................. 5

2.Ogólna charakterystyka gminy Brańszczyk .......................................................................................... 7

2.1. Położenie i warunki naturalne ...................................................................................................... 7

2.2 Ludność ........................................................................................................................................ 16

2.2.1 Prognoza liczby ludności ....................................................................................................... 20

2.3 Mieszkalnictwo ............................................................................................................................ 21

2.4. Charakterystyka infrastruktury technicznej ............................................................................... 26

2.4.1. Wodociągi i kanalizacja ....................................................................................................... 26

2.4.2. Odpady komunalne ............................................................................................................. 29

2.4.3. Komunikacja ........................................................................................................................ 29

2.5 Gospodarka ................................................................................................................................. 31

3. Zaopatrzenie gminy w energię cieplną .............................................................................................. 37

3.1 Charakterystyka stanu obecnego ................................................................................................ 37

3.2 Aktualne zapotrzebowanie mocy i energii cieplnej ..................................................................... 37

3.3 Prognoza zapotrzebowania na moc i energię cieplną do roku 2030 .......................................... 39

3.4 Wpływ przedsięwzięć termo modernizacyjnych na bilans zapotrzebowania ciepła................... 47

4. Zaopatrzenie w energię elektryczną.................................................................................................. 49

4.1 Charakterystyka stanu obecnego ................................................................................................ 49

4.2 Prognoza zużycia energii elektrycznej ......................................................................................... 51

4.3 Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej ................................................................................. 54

4.4 Modernizacja i rozbudowa systemu energetycznego ................................................................. 58

5. Zaopatrzenie w paliwa gazowe ......................................................................................................... 61

5.1 Obecny stan gazyfikacji miasta – struktura odbiorców gazu ...................................................... 61

5.2 Prognoza zużycia paliw gazowych w gminie Brańszczyk do roku 2030....................................... 64

6. Bilans paliw ........................................................................................................................................ 68

7. Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z

uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. ........................................... 70

7.1. Energia z biomasy i odpadów ..................................................................................................... 70

7.1.1. Biomasa stała ....................................................................................................................... 71

7.1.2. Biopaliwa ............................................................................................................................. 72

7.1.3. Biogaz .................................................................................................................................. 73

7.2. Energia wiatrowa ........................................................................................................................ 73

4

7.3. Energia słoneczna ....................................................................................................................... 77

7.4. Energia geotermalna .................................................................................................................. 78

7.5. Pompy ciepła .............................................................................................................................. 81

7.6. Energia wodna ............................................................................................................................ 83

7.7. Kogeneracja z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii .................................................... 83

7.8. Podsumowanie ........................................................................................................................... 84

8. Współpraca w zakresie z energetyki z gminami ościennymi ............................................................ 86

5

1. Wstęp

1.1. Podstawa prawna i formalna opracowania.

Podstawą prawną do opracowania „Założeń do planu zaopatrzenia Gminy

Brańszczyk w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe” jest ustawa - prawo

energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Tekst jednolity Dz. U. 2006 nr 89 poz. 625).

przypisująca gminie zadanie własne planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy (Art. 18) i zobowiązująca

Wójta do opracowania „Założeń do planu...” i ich aktualizacji co najmniej raz na 3 lata

(Art. 19).

Podstawą formalną opracowania „Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Brańszczyk” jest umowa zawarta z

Gminą Brańszczyk w dniu 30 stycznia 2012r.

Treść niniejszego opracowania odpowiada wymogom ustawy – prawo

energetyczne zawartym w art. 19 pkt. 3, tj. zawiera:

Ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe.

Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej

i paliw gazowych.

Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw

i energii z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych

w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej wytwarzanej

w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła

odpadowego z instalacji przemysłowych.

Zakres współpracy z innymi gminami.

Celem opracowania jest określenie prognozy potrzeb energetycznych oraz

wskazanie kierunków i przedstawienie możliwości do:

racjonalizacji użytkowania energii cieplnej (oszczędności energii cieplnej),

6

zagospodarowania lokalnych zasobów energii odnawialnej,

zmniejszenia zanieczyszczeń powietrza,

wyboru strategii zaopatrzenia w energię mieszkańców i podmiotów

gospodarczych.

Niniejsze opracowanie zostało wykonane zgodnie z umową, obowiązującymi

przepisami, Polskimi Normami i zasadami wiedzy technicznej. Opracowanie wydane

jest w stanie zupełnym ze względu na cel oznaczony w umowie.

7

2.Ogólna charakterystyka gminy Brańszczyk

2.1. Położenie i warunki naturalne

Gmina Brańszczyk położona jest w Województwie Mazowieckim, na Nizinie

Mazowieckiej w Dolinie Dolnego Bugu, we wschodniej części powiatu

wyszkowskiego, którego siedzibą jest Wyszków. Położenie gminy i powiatu zostało

zilustrowane na mapach poniżej.

Ryc. 2.1. Położenie powiatu wyszkowskiego w województwie mazowieckim.

Źródło:www.albumpolski.pl

Ryc. 2.2. Położenie Gminy Brańszczyk w powiecie wyszkowskim

Źródło:www.osp.org.pl

8

W skład powiatu wyszkowskiego, jak widać na mapie 2, wchodzi sześć gmin,

w tym jedna gmina miejsko- wiejska i pięć gmin wiejskich. Gmina Brańszczyk jest

gminą wiejską, graniczącą w ramach powiatu z trzema innymi wspólnotami

samorządowymi:

od południa z miejsko- wiejską gminą Wyszków,

od zachodu z wiejską gminą Rząśnik,

od północy z wiejską gminą Długosiodło.

Natomiast od wschodu gmina Brańszczyk graniczy z powiatem węgrowskim

i ostrowskim.

W gminie Brańszczyk wydzielono 22 sołectwa, jej siedzibą jest wieś

Brańszczyk, zaś pozostałe sołectwa wchodzące w skład gminy to: Białebłoto-Kobyla,

Białebłoto-Kurza, Białebłoto-Nowa Wieś, Białebłoto-Stara Wieś, Budykierz, Dalekie-

Tartak, Dudowizna, Knurowiec, Niemiry, Nowe Budy, Nowy Brańszczyk, Ojcowizna,

Poręba-Kocęby, Poręba Średnia, Przyjmy, Stare Budy, Trzcianka, Tuchlin, Turzyn,

Udrzyn, Udrzynek. Według danych GUS za 2010 rok całkowita powierzchnia gminy

wynosi 167 km2, co stanowi 19,12% powierzchni całego powiatu. Gminę zamieszkuje

8329 osób (stan na 31.12.2010).

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski J. Kondratowicza, obszar

gminy Brańszczyk znajduje się w obrębie dwóch mezoregionów fizyczno-

geograficznych:

Międzyrzecza Łomżyńskiego (część makroregionu Niziny

Północnomazowieckiej), które obejmuje północną i centralną część gminy

i położone jest w widłach dolin Narwi i Bugu. Południowa część międzyrzecza

charakteryzuje się monotonną i płaską rzeźbą, na którą składają się na

równiny sandrowe z licznymi przepływami wód polodowcowych w kierunku

doliny Bugu.

Doliny Dolnego Bugu (część makroregionu Niziny Środkowomazowieckiej),

która obejmuje południową część gminy. Mezoregion ten stanowi odcinek

doliny między Małkinią, a Kotliną Warszawską. Dolina ma kilka kilometrów

szerokości i obejmuje łąkowy teras zalewowy z licznymi starorzeczami

i wyższe terasy akumulacyjne, przeważnie zawydmione i zalesione.

W większej części warunki naturalne (fizjograficzne) kształtuje właśnie dolina

9

Dolnego Bugu. Są to obszary o nieuregulowanych stosunkach wodnych,

podmokłe, okresowo zalewane. Na terenach tych przeważają łąki i pastwiska.

Z przedstawionej powyżej rzeźby terenu pośrednio wynika rodzaj gleb

występujących w gminie Brańszczyk. Przeważają gleby słabych klasy bonitacyjnych

V i VI, wykształcone na piaskach, które należą do słabych kompleksów glebowych.

Występują one głównie w północnej, centralnej oraz południowo-zachodniej części

gminy (fragmenty sołectw: Trzcianka, Turzyn). W gminie Brańszczyk występują także

gleby dobre – III klasy bonitacyjnej, głównie na obszarze wysoczyzny w rejonie

Przyjm, Brańszczyka, Nowego Brańszczyka, Niemir i Trzcianki. Natomiast gleby

IV klasy bonitacyjnej dominują na obszarze wysoczyzny i otaczają żyzne gleby

III klasy bonitacyjnej. Gleby III klasy zlokalizowane są w dolinie Bugu, tj. mady

bagienne i torfy oraz na wysoczyźnie, gdzie występują gleby bielicowe.

Gmina Brańszczyk jest gminą wiejską, wynika to przede wszystkim ze

struktury gruntów. Aż 7810 ha w gminie to użytki rolne, co stanowi 47% jej ogólnej

powierzchni .Drugą grupą pod względem powierzchni w gminie są lasy i grunty leśne,

która to grupa stanowi ok. 45% powierzchni gminy. Poniżej w tabeli 1 przedstawiony

został szczegółowy podział gruntów w gminie Brańszczyk.

Tabela 2.1. Struktura użytkowania gruntów w gminie Brańszczyk.

Użytek Powierzchnia w ha

Grunty orne 4515

Sady 28

Łąki 2444

Pastwiska 823

Lasy i grunty leśne 7660

Grunty pozostałe i nieużytki 1291

Suma 16761

Źródło: dane statystyczne GUS.

Poniżej na wykresie 1, graficznie został przedstawiony procentowy podział gruntów

w gminie Brańszczyk.

10

46%

8%

27%

0%

14%

5%

Lasy i grunty leśne Grunty pozostałe i nieużytki Grunty orne Sady Łąki Pastwiska

Wykres 2.1. Procentowy podział gruntów w gminie Brańszczyk.


Reasumując, w strukturze gminy zdecydowanie dominują tereny zadrzewione

(do których zaliczane są lasy, grunty leśne), zupełnie inaczej niż w całym

województwie mazowieckim, gdzie przeważają grunty orne. Łąki i pastwiska

stanowiące niespełna 20% gruntów w gminie położone są głównie w Dolinie Dolnego

Bugu.

Szata roślinna gminy Brańszczyk charakteryzuje się dużą różnorodnością

gatunkową i ma charakter wybitnie niżowy. Obszar gminy w niewielkim stopniu jest

przekształcony przez człowieka, istnieją tu dogodne warunki dla rozwoju świata fauny

i flory. Na uwagę w gminie zasługują rozległe kompleksy leśne, które ograniczając

przestrzeń możliwą do rolniczego wykorzystania, wzbogacają różnorodność

biologiczną gminy Brańszczyk. Jednym z najważniejszych kompleksów leśnych

w gminie jest Puszcza Biała, a właściwie jej fragment, leżący w obszarze gminy.

Puszcza zdominowana jest przez drzewostan sosnowy (ponad 90%).Występuje tu

cenny rodzimy ekotyp sosny, w niewielkim stopniu występują także drzewostany

dębowo-grabowe, jesionowo-olszowe i olszowe. Teren ten należy do obszarów

chronionych Natura 2000, do obszaru specjalnej ochrony ptaków. Wyłączając

Puszczę Białą, w obszarze gminy Brańszczyk dominują siedliska takie jak: bór

mieszany świeży, bór świeży i las mieszany świeży. W obniżeniach dominują ols i las

wilgotny. Najcenniejszymi drzewostanami są drzewostany sosnowe, w ich runie

można spotkać: mchy, borówkę czernicę i brusznicę, wrzosy, paproć orlicę, widłaki

11

i konwalię majową. Rosną tu również gatunki znajdujące się pod ochroną tj.: storczyk

krwisty, storczyk szerokolistny, podkolan biały, kruszczyk szerokolistny i listera

jajowata. W gminie Brańszczyk spotykane są urodziwe kwiaty sasanki łąkowej,

wawrzynka wilcze łyko, goryczki wąskolistnej, kosaćca syberyjskiego, lilii złotogłów,

orlika pospolitego, naparstnicy zwyczajnej, także będące pod ochroną.

W starorzeczach występują grzybienie białe i grążele żółte. Nad rzeką pojawiają się

barwne murawy piaskolubne, z takimi gatunkami jak fioletowo kwitnąca macierzanka

piaskowa (gatunek leczniczy), zawciąg pospolity, goździk kropkowany i goździk

kartuzek, kocanki piaskowe oraz biała lepnica tatarska.

Środowisko przyrodnicze gminy Brańszczyk w zakresie fauny charakteryzuje

się gatunkami zwierząt tj.: łosie, jelenie, sarny, dziki, lisy, borsuki, kuny leśne

i domowe oraz bobry. Zdarzały się przypadki odnotowania wilka. Szczególną uwagę

należy zwrócić na ornitofaunę. W gminie Brańszczyk występują zjawiskowe gatunki

ptaków znajdujące się pod ochroną m.in.: czarne bociany i coraz liczniejsze

w ostatnich latach żurawie, z ptaków drapieżnych myszołowy, jastrzębie, pustułki,

liczne są kruki, pojawiają się rzadkie orliki krzykliwe i kanie czarne.

W związku z tak bogatym środowiskiem przyrodniczym w gminie Brańszczyk

duże znaczenie ma ochrona środowiska. W granicach gminy znajdują się 32 użytki

ekologiczne, których łączna powierzchnia wynosi 62,19 ha, co stanowi nie całe 0,5%

całkowitej powierzchni gminy. Znajduje się tu 13 pomników przyrody. Są to: dąb

szypułkowy – 8 szt., modrzew polski – 2 szt., lipa drobnolistna – 2 szt., wiąz – 1 szt.

Dodatkowym atutem gminy Brańszczyk są tereny Natura 2000, znajdujące się w jej

granicach administracyjnych, wchodzące w skład europejskiego systemu obszarów

chronionych. W ramach systemu wyróżnia się tu trzy następujące obszary:

PLB140001 Dolina Dolnego Bugu, obszar specjalnej ochrony ptaków

(Dyrektywa Ptasia). Mimo że większość terenu stanowią siedliska rolnicze

w formie suchych pastwisk, to dolina bogata jest w miejsca o wysokiej

wartości przyrodniczej. Stanowią je tereny bagienne w okolicach ujść

dopływów Bugu czy fragmentów jego dawnego koryta. W korycie Bugu nie

odcisnęła się działalność człowieka, przez co można obserwować naturalne,

piaszczyste wyspy, niekiedy w malowniczy sposób obrośnięte wierzbowymi

lub topolowymi łęgami rzecznymi. Brzegi porastają bujne zarośla wierzbowe,

12

występują też lasy iglaste i liściaste. Na terenach Doliny Dolnego Bugu rośnie

skrajnie rzadko występująca na terenie Polski sasanka otwarta czy starodub,

który jest również gatunkiem chronionym przez dyrektywę. Bogactwo świata

ptaków potwierdza występowanie aż 39 gatunków chronionych ptasią

dyrektywą. Występują tu chronione dyrektywą ssaki: bóbr europejski i wydra, a

także płazy i gady m.in., kumak nizinny i żółw błotny. W zbiornikach wodnych

pływa 7 gatunków ryb chronionych dyrektywą.

PLB140009 Puszcza Biała, jako obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa

Ptasia) o powierzchni 64 tys. ha. Jest to jeden z największych kompleksów

leśnych na Mazowszu, usytuowany w widłach Narwi i Bugu. Teren

w większości pokryty jest lasami iglastymi - sośninami oraz w niewielkim

stopniu występują tu drzewostany dębowo-grabowe, jesionowo-olszowe

i olszowe. W dolinach rzecznych znajdują się również siedliska łąkowe

i zaroślowe oraz dwa kompleksy stawów rybnych. Duże walory przyrodnicze

ostoi przejawiają się w bogactwie lasów o nisko przekształconej szacie

roślinnej, charakteryzujących się bogatą florą i fauną, a także dobrze

zachowanym, naturalnym charakterze swobodnie meandrujących rzek Bugu

i Narwi. Na terenie ostoi występuje co najmniej 29 gatunków ptaków

z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 13 gatunków z Polskiej Czerwonej

Księgi.

PLB140005 Ostoja Nadbużańska, jako specjalny obszar ochrony siedlisk

(Dyrektywa Siedliskowa), obejmuje ok. 260 km odcinek doliny Bugu od ujścia

Krzny do Jeziora Zegrzyńskiego. Większość doliny pokrywają suche,

ekstensywnie użytkowane pastwiska. Obszary bagienne są usytuowane

głównie przy ujściach rzek, dopływów Bugu oraz wokół pozostałych

fragmentów dawnych koryt rzecznych. Koryto Bugu jest w większości nie

zmienione przez człowieka, pozostały tu liczne, piaszczyste wyspy, nagie lub

porośnięte wierzbowymi lub topolowymi łęgami nadrzecznymi, z dobrze

rozwiniętymi zaroślami wierzbowymi. Do ostoi włączony jest także kompleks

lasów liściastych między miejscowościami Drażniew i Platerów. Lasy zajmują

niecałe 20% obszaru. Dominują siedliska nieleśne: łąki i pastwiska oraz

uprawy rolnicze. Szczególnie cenny jest kompleks nadrzecznych lasów

13

o zachowanym naturalnym charakterze oraz szereg zbiorowisk łąkowych

i związanych z siedliskami wilgotnymi, typowo wykształconych na dużych

powierzchniach. 16 rodzajów siedlisk z tego obszaru znajduje się

w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Stwierdzono tu występowanie

20 gatunków z II Załącznika Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Jest to jeden

z najważniejszych obszarów dla ochrony ichtiofauny w Polsce. Obejmuje ona

10 gatunków ryb z II Załącznika Dyrektywy Rady 92/43/EWG, z kozą złotawą

i kiełbiem białopłetwym. W obszarze ostoi zlokalizowane są stanowiska

rzadkich gatunków roślin, w tym 2 gatunki z II Załącznika Dyrektywy Rady

92/43/EWG. Występuje także bogata fauna bezkręgowców, m.in. interesujące

gatunki pająków. Obszar ma również duże znaczenie dla ochrony ptaków.

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż Dolina Dolnego Bugu stanowi w sieci

ECONET-PL obszar węzłowy o znaczeniu międzynarodowym. Krajowa sieć

ekologiczna ECONET-POLSKA jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów

węzłowych najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym i reprezentatywnych

dla różnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sobą powiązanych

korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie

tego systemu.

Przez wzgląd na unikalne walory obszaru gminy Brańszczyk planowane jest

utworzenie rezerwatów przyrody:

Knurowiec – rezerwat florystyczny o powierzchni 25 ha,

Nowe Budy – rezerwat ornitologiczny o powierzchni 550 ha.

Dodatkowo, w związku z planami rozszerzenia zasięgu Nadbużańskiego Parku

Krajobrazowego przewiduje się włączenie w jego granice obszaru gminy Brańszczyk.

W granicach administracyjnych gminy Brańszczyk nie występują obecnie

udokumentowane złoża kopalin podstawowych sklasyfikowane w „Bilansie zasobów

kopalin i wód podziemnych w Polsce – wg stanu na 31 XII 2002r.”. Istnieje natomiast

kilka rozpoznanych rejonów występowania kopalin pospolitych (piaski, żwiry, gliny

oraz iły) o niewielkiej zasobności, w związku z tym mają charakter lokalny. Warto

zwrócić uwagę na występujące na omawianym terenie złoża torfu, które zalegają

w rejonie wsi Białebłoto na obszarze ok. 20 ha oraz w okolicy wsi Udrzynek na

14

powierzchni ok. 63 ha. Torfy występują również w okolicy Starych Bud i Turzyna. Na

terenie gminy Brańszczyk istnieją dwa wyeksploatowane już udokumentowane złoża.

Pierwsze to „Trzcianka” – złoże kruszywa naturalnego wykorzystywanego

w budownictwie drogowym – eksploatacja złoża zakończyła się w 1993r. Zaś drugie

złoże nosi nazwę „Brańszczyk” – złoże gliny i iłów, występowało w trzech rejonach

w obrębie granic wsi Brańszczyk. Za negatywny należy uznać jest fakt, że żadne

z wyrobisk powstałych w wyniku eksploatacji nie zostało zrekultywowane.

Sytuacja hydrologiczna gminy jest dobra, ma na to wpływ rozbudowana sieć

wód powierzchniowych i podziemnych. Jednak wciąż niezbędne są działania w tym

zakresie, głównie polegające na zatrzymaniu degradacji wód podziemnych oraz

odtworzeniu zasobów wodnych w ramach „małej retencji”. Przeważająca cześć

powierzchni gminy znajduje się w zlewni Bugu. Jedynie północne fragmenty należą

do zlewni Narwi. Woda z obszaru gminy odprowadzana jest przez rzekę główną Bug

oraz jej dopływy: Strugę i Tuchełkę wraz z innymi dopływami i rowami. Rzeki Struga

i Tuchełka charakteryzują się licznymi rozgałęzionymi odnogami – w większości rowy

melioracyjne, którymi płyną drobne cieki. System rowów melioracyjnych w dużej

mierze odprowadza wodę z zagłębień terenowych o utrudnionych warunkach

odpływu powierzchniowego. Na system wód powierzchniowych składają się również

rozlewiska, podmokłe łąki oraz bagna pełniące rolę naturalnych zbiorników

retencyjnych. W centralnej części gminy znajdują się zbiorniki wód powierzchniowych

stojących – są to kompleksy stawów rybnych. Ponadto, w gminie, w centrum

miejscowości Brańszczyk jest zlokalizowany zbiornik retencyjny, który w czasie

dużych spływów powierzchniowych retencjonuje wodę. W okresach suchych woda ze

zbiornika wykorzystywana jest do nawadniania. Zbiornik ten pełni również funkcje

rekreacyjne dla mieszkańców miejscowości Brańszczyk. Wskutek powyższych

uwarunkowań gmina Brańszczyk może się szczycić bezpieczeństwem

hydrologicznym, które bezpośrednio wynika także z alokacji wód podziemnych.

W obrębie granic gminy Brańszczyk znajdują się liczne zasoby wód podziemnych,

główne z nich to:

zbiornik GZWP nr 221 – „Dolina Kopalna Wyszków”, który jest zbiornikiem

porowym i łączna powierzchnia jego zasobu wynosi 590km2, zbiornik ten w naturalny

sposób zabezpieczony jest przed wpływami z powierzchni ziemi;

15

zbiornik GZWP nr 215A – „Subniecka Warszawska – część centralna”,

będący zbiornikiem porowym, który został objęty strefą wysokiej ochrony.

Na terenie gminy wody podziemne zlokalizowane są na pięciu poziomach,

w tym wody podziemne podskórne, które ze względu na płytkie zaleganie, narażone

są na zanieczyszczenie substancjami spływającymi z powierzchni ziemi.

Z pozostałych czterech poziomów woda pobierana jest za pomocą studni, bądź

poprzez wodociąg (konieczność uzdatniania). Zasoby wód podziemnych w gminie

Brańszczyk są pod ochroną, toteż występują ograniczenia w lokalizacji inwestycji

mogących negatywnie oddziaływać na jakość wód podziemnych. Na obszarze strefy

wysokiej ochrony wymagane jest ustalenie właściwych zasad nawożenia gleb

i stosowania odpowiednich środków ochrony roślin.

Obszar gminy Brańszczyk należy do regionu Krainy Wielkich Dolin dzielnicy

podlaskiej. Charakteryzuje się kontynentalizacją klimatu, dużymi amplitudami

średnich rocznych temperatur, nagłymi przejściami temperatur w ciągu roku oraz

niewielką ilością opadów. Średnia temperatura roku wynosi 7,1 – 7,2°C. Średnie

opady roczne wynoszą ok. 550 mm (w okresie wegetacyjnym przypada średnio 64%

rocznych opadów). Okres wegetacyjny dla obszaru gminy wynosi średnio 200 -210

dni. Średnia wilgotność dla gminy utrzymuje się na poziomie 80% przy czym

wilgotność w dolinach jest znacznie wyższa niż na obszarach wyniesionych.

Ponadto, tereny pokryte lasem sosnowym (m.in. Puszcza Biała) charakteryzują się

swoistym mikroklimatem, który cechuje się korzystnymi warunkami termicznymi

i wilgotnościowymi. Specyficzne, dla tego mikroklimatu, jest także nasycenie

powietrza olejkami eterycznymi, które wytwarzane są przez drzewa iglaste.

Zgodnie z normą PN-82-B-02403 pt. „Temperatury obliczeniowe zewnętrzne”

gmina Brańszczyk leży w III strefie klimatycznej podziału Polski (ryc. 1.), w której

obliczeniowa temperatura zewnętrzna dla potrzeb ogrzewania wynosi: Tzew = -20°C.

16

Ryc. 2.3. Podział Polski na strefy klimatyczne wg normy PN-82-B-02403.

Źródło: norma PN-82-B-02403

Gmina Brańszczyk jest dość dobrze skomunikowana z pozostałą częścią

województwa mazowieckiego, jest położona 60 km od Warszawy i 12 km od

Wyszkowa (głównego miasta powiatu). Gmina leży przy trasie nr 8 wiodącej

z Warszawy do Białegostoku dającej też możliwość dojazdu do Olsztyna i Suwałk.

Dzięki dogodnemu położeniu geograficznemu, rozbudowanej infrastrukturze,

walorom krajobrazowym i czystym ekologicznie terenom gmina Brańszczyk

przygotowana jest do podejmowania turystów i inwestorów.

2.2 Ludność

Według danych GUS pod koniec roku 2010 gminę Brańszczyk zamieszkiwało

8 329 osób (stan na 31.12.2010). Daje to średnią gęstość zaludnienia gminy równą

51 osób/km2. Lokalne uwarunkowania demograficzne kształtują głównie:

- ujemny poziom przyrostu naturalnego w ostatnich latach;

17

- stały i proporcjonalny współczynnik feminizacji (w ostatnich 5 latach

utrzymywał się on na poziomie blisko 100-103%);

- dodatnie saldo migracji (wyjątkiem jest rok 2005);

- powolne starzenie się lokalnej społeczności (spadek odsetka osób w wieku

przedprodukcyjnym).

Podstawowe dane o liczbie ludności i wskaźnikach demograficznych

2002-2010 przedstawiono w Tabeli 2.2.

Tabela 2.2. Czynniki demograficzne w gminie Brańszczyk w latach 2002-2010

- rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Ludność ogółem osoba 8345 8370 8375 8327 8357 8367 8323 8342 8329

kobiety na 100 mężczyzn

osoba 100 100 100 101 102 103 103 102 100

ludność na 1 km2 (gęstość zaludnienia)

osoba 51 51 50 50 51 51 51 51 51

Urodzenia osoba 73 69 87 75 78 99 101 96 75

Zgony osoba 99 116 116 106 101 116 118 124 102

Przyrost naturalny osoba -26 -47 -29 -31 -23 -17 -17 -28 -27

Przyrost naturalny na 1000 ludności

- -3,1 -5,6 -3,5 -3,7 -2,8 -2,0 -2,0 -3,4 -3,2

Saldo migracji osoba -3 72 34 -17 53 27 -27 47 14

Źródło: dane statystycznych GUS.

Dane zestawione w Tabeli 2.2. wskazują na bardzo duże zróżnicowanie

ogólnego salda migracji w latach 2002-2010, od wartości „-27” do +72

w poszczególnych latach. Liczba zgonów we wszystkich rozpatrywanych latach była

wyższa od liczby urodzeń, co przekładało się na ujemny przyrost naturalny.

Całkowita liczba ludności gminy w latach 2002-2010 nie uległa większym zmianom,

jej wahania obrazuje poniższy wykres.

18

Zmianę liczby ludności gminy w latach 2002-2010 obrazuje poniższy wykres.

Wykres 2.2. Zmiana liczby ludności w gminie Brańszczyk w latach 2002-2010.


W Tabeli 2.3. przedstawiono podział (według udziałów procentowych) ludności

gminy Brańszczyk na grupy ekonomiczne w latach 2004-2010.

Tabela 2.3. Struktura ekonomiczna gminy Brańszczyk w latach 2004-2010

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Ludność w wieku przedprodukcyjnym

% 19,0 18,7 18,2 17,6 17,6 17,8 18,1

Ludność w wieku produkcyjnym

% 61,6 61,8 62,3 62,2 61,4 60,9 60,3

Ludność w wieku poprodukcyjnym

% 19,4 19,5 19,6 20,2 20,9 21,3 21,6

Źródło: dane statystyczne GUS

8100

8200

8300

8400

8500

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

19

Obecna sytuację struktury ekonomicznej ludności obrazuje poniższy wykres.

Wykres 2.3. Obecna struktura ekonomiczna ludności w gminie Brańszczyk.


W ogólnej liczbie mieszkańców gminy 18 % stanowią dzieci i młodzież

w wieku przedprodukcyjnym (osoby w wieku przedprodukcyjnym to mężczyźni

i kobiety w wieku 0-17lat), niemal 2/3 populacji (dokładnie 60%) to osoby w wieku

produkcyjnym (za osoby w wieku produkcyjnym uznaje się mężczyzn w wieku 18-64

lata i kobiety w wieku 18-59). Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym wynosi 22%

i jest stosunkowo wysoki (w porównaniu do innych gmin podobnej wielkości).

Sytuacja taka świadczy o starzeniu się społeczeństwa gminy Brańszczyk i jest

niekorzystne z punktu widzenia ekonomii miasta. Dodatkowo z danych zawartych

w Tabeli.. wynika, że systematycznie spada odsetek osób w wieku produkcyjnym

(o 1,3% w skali 5 lat) i wzrasta odsetek osób starszych (o 2,2,% w skali 6 lat).

Jednocześnie coraz mniejszy udział w strukturze ekonomicznej gminy stanowią też

osoby najmłodsze-spadek z 19% w soku 2004 do 18,1% w roku 2010. Opisane

procesy zmian struktury ekonomicznej ludności gminy Brańszczyk należy uznać za

niekorzystne dla przyszłej sytuacji gospodarczej jej mieszkańców.

Przy obecnie występujących tendencjach demograficznych w gminie

Brańszczyk oraz z uwagi na coraz wyższą średnią długość życia w społeczeństwie,

można założyć, że starzenie się struktury mieszkańców gminy będzie postępowało

nadal. Ujemne wartości salda migracji w niektórych latach ostatniej dekady mogą być

Ludność w wieku przedprodukcyjnym

18%

Ludność w wieku produkcyjnym

60%

Ludność w wieku poprodukcyjnym

22%

20

spowodowane wzrostem poziomu edukacyjnego młodzieży z gminy, która

wyjeżdżała na studia do większych miast. W latach 2009-2010 zanotowano

ponownie dodatnie saldo migracji, które związane jest z powszechnym zjawiskiem

suburbanizacji, czyli przenoszenia się mieszkańców miast na tereny wiejskie, co

w przypadku Brańszczyka jest uzasadnione z uwagi na położenie geograficzne,

walory ekologiczne i krajobrazowe oraz dobrze rozwiniętą infrastrukturę techniczną

(sieć wodociągowa, gazowa, energetyczna, telekomunikacyjna, oczyszczalnie

ścieków) i drogową.

2.2.1 Prognoza liczby ludności

Można stwierdzić, iż gmina Brańszczyk pomimo niewielkiego spadku liczby

ludności w skali ostatniej dekady nie jest gminą wyludniającą się, a najbliższych

latach możliwy jest wzrost ogólnej liczby ludności z uwagi na osiedlanie się nowych

mieszkańców napływających z okolicznych miast.

Tabela 2.4. pokazuje prognozę wzrostu liczby ludności w latach 2015-2030 dla

Polski, Województwa Mazowieckiego i Powiatu Wyszkowskiego (ludność Powiatu

w 2010-72 249)

Tabela 2.4. Prognoza liczby ludności dla kraju, województwa i powiatu.

2015 2020 2025 2030

Polska*

ogółem 38 016 059 37 829 889 37 438 095 36 796 020

wieś 15 118 373 15 180 163 15 139 070 14 996 483

Mazowieckie*

ogółem 5 353 636 5 429 840 5 471 012 5 480 198

wieś 1 878 773 1 886 722 1 881 189 1 863 607

powiat

wyszkowski**

ogółem 73212 73 462 73 139 72 134

*Źródło: Dane według GUS „Prognoza ludności na lata 2008-2035”.

**Dane według GUS „Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2011 – 2035”.

21

Biorąc pod uwagę wszystkie przedstawione powyżej tendencje

demograficzne, warunkujące liczbę ludności gminy Brańszczyk prognoza liczby

ludności do roku 2030 przedstawia się następująco:

Tabela 2.5. Ludność w latach 2010-2030

2010 2015 2020 2025 2030

8329 8440 8470 8431 8315

Źródło: opracowanie własne.

2.3 Mieszkalnictwo

Na terenie gminy Brańszczyk znajduje się (według danych GUS na

31.12.2010) 2531 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 214 757m2. Przeciętna

liczba osób w 1 mieszkaniu wynosi 3,34 (wskaźnik dla województwa oscyluje

w okolicach 3). Przeciętna powierzchnia użytkowa przypadająca na 1 mieszkanie

wynosi 84,9 m2, a na 1 mieszkańca 25,4 m2 (są to wartości bliskie analogicznym

danym dla innych gmin o podobnej wielkości na terenie Mazowsza).

Tabela 2.6. przedstawia zmiany w zasobach mieszkaniowych w gminie Brańszczyk

w latach 2002-2010.

Tabela 2.6. Zmiany w zasobach mieszkaniowych w gminie Brańszczyk w latach 2002-2010.

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

mieszkania 2387 2413 2419 2433 2442 2465 2486 2510 2531

izby 9406 9560 9589 9662 9710 9827 9959 10089 10199

powierzchnia użytkowa mieszkań

196120 199352 200010 201822 202918 206053 209306 212308 214757


Ogólna liczba mieszkań na terenie gminy w latach 2002-2010 wzrosła o około

6%, podczas gdy ich całkowita powierzchnia użytkowa wzrosła o około 9,5%.

Świadczy to o wzroście przeciętnej powierzchni mieszkań w mieście, co potwierdza

Tabela 2.7.

22

Tabela 2.7. Przeciętna powierzchnia mieszkaniowa w gminie.

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

1 mieszkania m2 82,2 82,6 82,7 83,0 83,1 83,6 84,2 84,6 84,9

na 1 osobę m2 23,1 23,5 23,6 24,0 24,1 24,4 24,8 25,0 25,4


Struktura nowododanych mieszkań w ostatnich 8 latach kształtowała się

następująco:

Tabela 2.8. Nowo oddane mieszkania.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

mieszkania mieszk. 17 26 13 21 11 26 24 30 23

izby izba 93 154 69 123 62 140 153 163 121

powierzchnia użytkowa

m2 2142 3232 1536 2958 1344 3764 3683 3761 2666


Budynki oddane do użytkowania w latach 2004-2010 przedstawia Tabela 2.9.

Tabela 2.9. Budynki oddane do użytkowania.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

ogółem

ogółem bud. 26 39 17 28 15 34 35 42 27

mieszkalne bud. 18 34 15 24 15 33 31 38 25

niemieszkalne bud. 8 5 2 4 0 1 4 4 2

powierzchnia użytkowa

mieszkań w nowych

budynkach mieszkalnych

m2 2142 3232 1536 2958 1344 3764 3683 3761 2666

powierzchnia użytkowa nowych

budynków niemieszkalnych

m2 - - 1409 722 0 89 1473 642 326

kubatura nowych

budynków ogółem

m3 36238 33406 17254 17986 8069 19278 29729 24876 16214

kubatura nowych

budynków mieszkalnych

m3 34183 20067 8464 15704 8069 18914 21317 20772 13849

budownictwo indywidualne

ogółem bud. 24 37 17 28 15 34 34 42 27

mieszkalne bud. 17 34 15 24 15 33 31 38 25

23

kubatura nowych

budynków ogółem

m3 35078 26828 17254 17986 8069 19278 25977 24876 16214

kubatura nowych

budynków mieszkalnych

m3 33433 20067 8464 15704 8069 18914 21317 20772 13849


Według danych zawartych w Tabelach 2.8. i 2.9. przeciętny roczny przyrost

powierzchni użytkowej w ostatnich latach budynkach mieszkalnych wynosił około

2800m2, natomiast w przypadku obiektów niemieszkalnych wzrost kształtował się

przeciętnie na poziomie ok. 665m2.

Struktura zasobów mieszkaniowych według form własności przedstawia się

następująco:

Tabela 2.10. Zasoby mieszkaniowe według form własności.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

zasoby gmin (komunalne)

mieszkania mieszk. 23 22 22 26 26 27 b.d. b.d. b.d.

zasoby zakładów pracy


zasoby osób fizycznych


zasoby pozostałych podmiotów



Według najbardziej aktualnych danych dostępnych w GUS (stan na

31.12.2007) struktura zasobów mieszkaniowych w gminie Brańszczyk wyglądała

następująco:

Tabela 2.11. Procentowy udział mieszkań wg. form własności.

mieszkania jako % ogółu

zasoby gmin (komunalne) 1,10 zasoby zakładów pracy 1,38 zasoby osób fizycznych 97,2

zasoby pozostałych pomiotów 0,32


24

Wykres 2.4. Struktura zasobów mieszkaniowych w gminie Brańszczyk.


Według najbardziej aktualnych danych, tj. według stanu na 31.12.2007 niemal

całość zasobów mieszkaniowych w gminie Brańszczyk stanowią obiekty należące do

osób fizycznych – 97,2%.

Mieszkania zamieszkane stale według okresu budowy – stan na 31.12.2010.

Tabela 2.12. Mieszkania zamieszkane stale według okresu budowy

Mieszkania zamieszkane wg okresu budowy budynku

przed 1918

mieszkania mieszk. 26

powierzchnia użytkowa m2 1643,0

1918 - 1944



1945 - 1970



1971 - 1978



1979 - 1988



1989 - 2002

zasoby gmin (komunalne)

1,1% zasoby zakładów pracy

1,38%

zasoby osób fizycznych

97,2%

zasoby pozostałych podmiotów

0,32%

25



2001 - 2002



2003-2010


powierzchnia użytkowa m2 23538


Według danych zawartych w Tabeli 2.11. struktura mieszkalnictwa w gminie

Brańszczyk jest dość przestarzała, około 61% całkowitej powierzchni użytkowej

stanowią obiekty wybudowane przed rokiem 1985. Fakt ten w połączeniu z niskim

odsetkiem przeprowadzonych na terenie gminy termorenowacji budynków, przekłada

się wprost na dość duże zużycie jednostkowe energii na ogrzewanie w odniesieniu

do powierzchni. Dodatkowo należy wspomnieć, że w obszarze gminy Brańszczyk

występują obiekty wybudowane jeszcze w XIX wieku lub na przełomie wieków XIX

i XX, a wiele z nich jest wpisanych do rejestru obiektów chronionych.

Zmiany w wyposażeniu mieszkań w gminie Brańszczyk w latach 2002-2010

zostały podane w Tabeli 2.13.

Tabela 2.13. Wyposażenie mieszkań w gminie Brańszczyk.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

wodociąg mieszk. 2119 2135 2141 2155 2164 2219 2240 2264 2285

ustęp spłukiwany

mieszk. 1522 1549 1555 1569 1578 1618 1639 1663 1684

łazienka mieszk. 1580 1607 1613 1627 1636 1678 1699 1723 1744

centralne ogrzewanie

mieszk. 1236 1265 1271 1285 1294 1317 1338 1362 1383

gaz sieciowy mieszk. 50 52 55 55 55 99 99 117 118


W roku 2010 z ogólnej liczby 2531 mieszkań 2285, czyli 90,3% było

wyposażone w wodociąg, natomiast w pozostałe instalacje kolejno: ustęp spłukiwany

– 66,5%, łazienka – 69%, centralne ogrzewanie – 54,65%, oraz gaz sieciowy –

4,66%. Porównując te statystyki z adekwatnymi danymi w innych gminach

o podobnej wielkości z terenu Mazowsza, należy stwierdzić iż wyposażenie mieszkań

26

w gminie Brańszczyk prezentuje bardzo przeciętny standard, szczególnie z uwagi na

niemal całkowity brak gazyfikacji gminy.

Tabela 2.14. pokazuje wyposażenie gminy Brańszczyk w instalacje techniczno –

sanitarne w latach 2003-2010

Tabela 2.14. Odsetek mieszkań wyposażonych w poszczególne instalacje.

rok 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

wodociąg % 88,5 88,5 88,6 88,6 90,0 90,1 90,2 90,3

łazienka % 66,6 66,7 66,9 67,0 68,1 68,3 68,6 68,9

centralne ogrzewanie

% 52,4 52,5 52,8 53,0 53,4 53,8 54,3 54,6


Dane w Tabeli pokazują, że odsetek mieszkań wyposażonych w poszczególne

instalacje na przestrzeni lat 2003-2010 nie wykazywał większych zmian, niemniej

jednak jako pozytywne należy uznać utrzymywanie się minimalnej tendencji poprawy

wyposażenia w przypadku każdego rodzaju instalacji.

2.4. Charakterystyka infrastruktury technicznej

2.4.1. Wodociągi i kanalizacja

Pod pojęciem infrastruktury technicznej rozumieć należy urządzenia, sieci

przesyłowe i związane z nimi obiekty świadczące niezbędne i podstawowe usługi dla

określonej jednostki przestrzenno– gospodarczej w zakresie m.in. dostarczania

ciepła, wody, usuwania ścieków i odpadów oraz transportu.

Ze względu na wiejski charakter gminy Brańszczyk system wodno-

kanalizacyjny nie jest zbytnio rozbudowany. Jednak w porównaniu z sytuacją

w województwie gmina prezentuje się nie najgorzej, chociaż wskaźniki osiągnięte

w gminie są niższe od wskaźników osiągniętych w województwie.

27

System wodociągowy gminy Brańszczyk obsługiwany jest przez Zakład

Gospodarki Komunalnej w Brańszczyku, podlegający władzom gminy Brańszczyk.

Wodociągi funkcjonują w oparciu o ujęcia wody przedstawione w poniższej tabeli.

Tabela 2.15. Lokalizacja ujęć wody w gminie Brańszczyk.

Lp. Lokalizacja ujęcia Miejscowości zaopatrywane przez ujęcie

1 Trzcianka Trzcianka, Brańszczyk, Nowy Brańszczyk, Niemiry

2 Turzyn Turzyn, Turzyn (Kolonia), Ojcowizna

3 Białebłoto Nowa Wieś, Białebłoto, Stara Wieś, Białebłoto Kobyla,

Białebłoto Kurza, Budykierz, Knurowiec

4 Nowe Budy Nowe Budy, Stare Budy, Przyjmy, Tuchlin

5 Udrzyn Udrzyn, Dudowizna, tereny rekreacyjne

6 Poręba Średnia Poręba Średnia, Poręba Kocęby, Udrzynek

7 Dalekie Tartak Dalekie Tartak

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zebranych przez gminę Brańszczyk w 2008 roku.

Poniżej w tabeli 2.16. przedstawiona została długość czynnej sieci

wodociągowej rozdzielczej oraz połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych

i zbiorowego zamieszkania na przestrzeni lat.

Tabela 2.16. Dane dotyczące sieci wodociągowej gminy Brańszczyk na przestrzeni lat.

ROK 1995 2000 2005 2010

długość czynnej sieci rozdzielczej (km) 61,9 96,9 102,2 109,1

połączenia prowadzące do budynków

mieszkalnych (szt.) 1486 2019 2447 2615


Na podstawie wyżej przedstawionych danych stwierdzić można, że największy

rozwój sieci wodociągowej w gminie nastąpił w latach 1995 – 2000. Jest to

stosunkowo nowy system, za jego pośrednictwem w 2010 roku do gospodarstw

domowych doprowadzono 353000 m3 wody. Według danych GUS tę ilość wody

wykorzystało 7 192 osoby., co stanowi 85% ogółu ludności i można to uznać za dość

dobry wynik.

Natomiast jeśli chodzi o odbiór odpadów komunalnych, gmina posiada

zawartą umowę z Mazowieckim Przedsiębiorstwem Komunalnym w Ostrołęce na

odbiór nieczystości stałych z terenu gminy. Przedsiębiorstwo posiada również umowy

28

zawarte z indywidualnymi właścicielami posesji z terenu gminy na odbiór nieczystości

stałych. Poniżej w Tabeli 2.17 przedstawiona została długość czynnej sieci

kanalizacyjnej oraz połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego

zamieszkania na przestrzeni lat.

Tabela 2.17. Dane dotyczące sieci kanalizacyjnej gminy Brańszczyk na przestrzeni lat.

ROK 1995 2000 2005 2010

długość czynnej sieci kanalizacyjnej (km.) 1,4 2,2 12,0 20,5

połączenia prowadzące do budynków

mieszkalnych (szt.) 8 34 411 675


Gwałtowny rozwój sieci kanalizacyjnej w gminie Brańszczyk nastąpił na

przestrzeni lat 2000-2010. Jest to dość nowy system, za jego pośrednictwem w 2010

roku odprowadzono 146 000 m3 ścieków. Według danych GUS system ten w 2010

roku obsłużył 2 200 osób, co stanowi 26% ogółu ludności i można to uznać za dość

słaby wynik.

W gminie funkcjonują dwie oczyszczalnie ścieków:

pierwsza: zlokalizowana w Brańszczyku, uruchomiona w 1993r.,

oczyszczalnia typu BIOBLOK – BIS 90 o maksymalnej przepustowości 350

m3/d;

druga: zlokalizowana w miejscowości Udrzynek, uruchomiona w 2003r.,

oczyszczalnia typu CBR – FOS, o maksymalnej przepustowości 260 m3/d.

W sumie obydwie oczyszczalnie obsługują ok. 34% ogółu ludności gminy.

W gminie, w najbliższych latach planowane są inwestycje w zakresie systemu

kanalizacji. Do końca 2013r. w Trzciance wybudowana zostanie nowoczesna

oczyszczalnia ścieków. Oprócz tego blisko 1000 mieszkańców Trzcianki i Niemir

zyska dostęp do systemu kanalizacji, w ramach projektu wybudowany zostanie

system kanalizacji o długości około 9 km, z którego korzystać będzie 237

gospodarstw domowych. W dalszym etapie planuje się budowę systemu na terenie

wsi: Białebłoto – Kobyła, Białebłoto – Kurza, Białebłoto – Stara Wieś, Nowa Wieś,

Budykierz, Knurowiec.

29

2.4.2. Odpady komunalne

Gmina Brańszczyk zbiera w ciągu roku ok. 536,6 ton zmieszanych odpadów

komunalnych. Składowanie odpadów na terenie gminy Brańszczyk stanowi duży

problem ze względu na niebezpieczeństwo zanieczyszczenia zasobów wód

podziemnych. W związku z tym pojawia się potrzeba składowania odpadów poza

granicami gminy. Możliwe jest to poprzez zawarcie porozumień z gminami

sąsiednimi. Gmina Brańszczyk nie posiada swojego składowiska odpadów. Na

podstawie umów korzystała dotychczas ze składowiska zlokalizowanego w gminie

Wyszków (składowisko Tumanek - funkcjonuje od roku 1973r.). Obecnie nieczystości

stałe trafiają na wysypiska w Ostrołęce i Ostrowi Mazowieckiej za pośrednictwem

Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego z Ostrołęki działającego na podstawie

umów podpisanych z mieszkańcami. W chwili obecnej jedynie część odpadów jest

przetwarzana, a część surowców odzyskiwana. W następstwie modernizacji

urządzeń przewiduje się wzrost surowców odzyskiwanych z odpadów. Władze

gminne powinny dążyć do promowania i rozpowszechniania segregacji odpadów

w gminie na poziomie gospodarstw domowych. Dzięki temu proces odzyskiwania

materiałów z odpadów oraz ich utylizacji w będzie efektywniejszy.

Na terenie gminy Brańszczyk w miejscowości Turzyn funkcjonuje firma

zajmująca się odzyskiem odpadów - S.J. PERSPEKTYWA Przedsiębiorstwo

Inżynieryjno-Budowlane i Recyklingu. Jego wydajność wynosi ok. 3000 Mt/rok.

Przedsiębiorstwo przetwarza papę odpadową a otrzymany w tym procesie produkt

wykorzystywany jest przy budowie dróg.

2.4.3. Komunikacja

Gmina Brańszczyk jest dość dobrze skomunikowana z pozostałą częścią

województwa mazowieckiego, jest położona 60 km od Warszawy i 12 km od

Wyszkowa (głównego miasta powiatu). Gmina leży przy trasie nr 8 wiodącej

z Warszawy do Białegostoku dającej też możliwość dojazdu do Olsztyna i Suwałk.

Gmina Brańszczyk posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg lokalnych. Najbardziej

intensywny rozwój w tym obszarze nastąpił w roku 2000, gmina wybudowała wtedy

ponad 15 km nowych dróg asfaltowych. Łączna długość dróg powiatowych na terenie

gminy Brańszczyk wynosi 52,6 km. Nawierzchnia tych dróg jest bitumiczna. Droga

30

powiatowa nr 28530 (Udrzynek – Udrzyn – Brok), na dwóch odcinkach o łącznej

długości 3 km od roku 2010 posiada nawierzchnię asfaltową. Drogi gminne

znajdujące się w obrębie granicy administracyjnej gminy Brańszczyk mają łączną

długość 64,55 km. W przeważającej części (71%) są to drogi o nawierzchni żwirowo-

gruntowej. Pozostałe (29%) posiada nawierzchnię bitumiczną.

Wykres 2.4. Procentowy podział dróg w gminie Brańszczyk wg nawierzchni.


Wskaźnik gęstości dróg twardych wynosi ok. 53 km/100 km2. Z takim

wynikiem gmina Brańszczyk plasuje się na pierwszym miejscu w powiecie

wyszkowskim. W obrębie dróg w gminie Brańszczyk odbywa się ruch samochodów

osobowych i ciężarowych. Najbardziej obciążona jest droga krajowa nr 8, na której

odbywa się ruch tranzytowy. Badanie ruchu kołowego na jej odcinku (Wyszków –

Ostrów Mazowiecka) wykazało 10454 pojazdy samochodowe na dobę.

Warto wspomnieć o transporcie kolejowym w gminie Brańszczyk, chociaż nie

zajmuje on w gminie zbyt dużych terenów. Przez fragment północno-zachodniej

części gminy przebiega jednotorowa, zelektryfikowana linia kolejowa relacji Ostrołęka

– Wyszków – Tłuszcz – Warszawa. Na terenie gminy znajduję się jedna stacja

kolejowa – Dalekie Tartak. Łączna długość linii kolejowych przebiegających przez

teren gminy wynosi 3,7 km. Jest to linia o znaczeniu lokalnym.

W zakresie komunikacji zbiorowej w gminie Brańszczyk mieszkańcy mają

dostęp do komunikacji autobusowej (Państwowe Przedsiębiorstwo Komunikacji

Samochodowej) i kolei (ten aspekt został omówiony wcześniej). Komunikacja

autobusowa (PPKS w Ostrołęce Placówka Terenowa w Wyszkowie) zapewnia

31

połączenie gminy z Ostrowią Mazowiecką, Wyszkowem, Warszawa i Ciechanowem.

Ponadto gminę obsługuje PPKS w Ostrowi z Placówką Terenową w Broku

i zapewnia przewozy na trasie Ostrów Mazowiecka oraz Ciechanowiec – Małkinia –

Brok – Poręba Wieś – Wyszków.

Teren gminy jest w całości stelefonizowany w oparciu o nową sieć

telekomunikacyjną i cyfrową centralę w miejscowości Brańszczyk oraz koncentratory

w Porębie Średniej i Nowej Wsi. W miejscowościach Poręba-Kocęby oraz Białebłoto-

Kurza znajdują się maszty telefonii komórkowej. Obecnie budowana jest w gminie

nowoczesna sieć telekomunikacyjna, umożliwiająca wszystkim mieszkańcom dostęp

do szybkiego Internetu, telefonu i telewizji.

2.5 Gospodarka

Gmina jest obszarem typowo rolniczym. Rolnictwo stanowi znaczący sektor

w gospodarce gminy.

Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań; Powszechny

Spis Rolny z 2002 roku na terenie gminy w spisie wzięło udział 1788 gospodarstw.

Wśród nich 1104 wykazało wyłącznie prowadzenie działalności rolniczej, 64 prowadzi

działalność wyłącznie pozarolniczą, 126 rolniczą i pozarolniczą, a 494 nie prowadzi

działalności rolniczej i pozarolniczej.

Rolniczy charakter gminy powoduje, że na obszarze gminy brak jest

większych podmiotów prowadzących działalność usługową lub produkcyjną.

Dominują drobne przedsiębiorstwa usługowe związane z transportem,

przetwórstwem rolnym, usługami budowlanymi i mechaniką samochodową. Dużo jest

także podmiotów prowadzących działalności handlową (głównie sklepy spożywczo –

przemysłowe).

Według danych GUS dnia 31.12.2010 roku na terenie gminy Brańszczyk

zarejestrowanych było 479 podmiotów gospodarki narodowej. Ich ogólna liczba

zwiększyła się w ciągu ostatnich 8 lat o około 7,4%, co oznacza przeciętny roczny

wzrost o niemal 1%. Wśród podmiotów gospodarczych gminy Brańszczyk w roku

2010 jedynie 4,6% stanowiły podmioty sektora publicznego (22 podmioty), natomiast

pozostałe 95,4% przynależało do sektora prywatnego. W latach 2002-2010 rozkład

32

udziału poszczególnych sektorów utrzymywał się na względnie stałym poziomie.

Tabela 2.18. Przedstawia zmiany w liczebności poszczególnych sektorów

i podsektorów w latach 2002-2010.

Tabela 2.18. Podmioty gospodarki narodowej.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON

Jednostki wpisane wg sektorów własnościowych

podmioty gospodarki narodowej ogółem

jed.gosp. 446 452 449 454 455 480 504 465 479

sektor publiczny - ogółem jed.gosp. 21 21 21 21 22 23 24 22 22

sektor publiczny - państwowe i samorządowe jednostki prawa

budżetowego

jed.gosp. 19 19 19 19 20 21 21 20 20

sektor publiczny - spółki handlowe

jed.gosp. 1 1 1 1 1 1 1 0 0

sektor publiczny - państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa

pomocnicze

jed.gosp. 1 1 1 1 1 0 0 0 0

sektor prywatny - ogółem jed.gosp. 425 431 428 433 433 457 480 443 457

sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące

działalność gospodarczą

jed.gosp. 377 382 377 380 377 403 425 387 397

sektor prywatny - spółki handlowe

jed.gosp. 6 7 7 7 8 8 10 10 9

sektor prywatny - spółdzielnie jed.gosp. 2 2 2 2 2 2 2 2 2

sektor prywatny - fundacje jed.gosp. 1 1 1 1 1 1 1 1 1

sektor prywatny - stowarzyszenia i organizacje

społeczne

jed.gosp. 11 12 13 14 14 14 14 14 16


Według danych zawartych w Tabeli 2.18. na przestrzeni lat 2002-2010

nastąpił wzrost ogólnej liczby podmiotów gospodarczych o około 7,4%, co

w odniesieniu do praktycznie zerowego wzrostu liczby ludności jest wartości wysoką

i stanowi o dobrym tempie rozwoju gospodarczego i ekonomicznego gminy, jak

również o postępującym wzroście jej konkurencyjności ekonomicznej w regionie.

Znaczące wzrosty liczby podmiotów gospodarczych są przeważnie notowane

w latach, w których występowało duże dodatnie saldo migracji.

Tabela 2.19. Pracujący według płci.

33

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Pracujący wg płci

ogółem osoba 533 515 573 634 644 666 664 746 774

mężczyźni osoba 182 159 210 263 280 275 291 323 339

kobiety osoba 351 356 363 371 364 391 373 423 435


Według danych w Tabeli 2.19. ogólna liczba osób pracujących w okresie od

2002 do 2010 wzrosła o około 45%, podczas gdy liczba ludności gminy w zasadzie

nie uległa zmianie. Pozytywną tendencję rynku pracy w gminie Brańszczyk

potwierdza Tabela 2.20. przedstawiająca udział osób bezrobotnych w ogólnej liczbie

mieszkańców miasta.

Tabela 2.20. Bezrobocie w gminie Brańszczyk.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Bezrobotni zarejestrowani wg płci

ogółem osoba - 976 934 896 704 609 461 583 587

mężczyźni osoba - 558 522 502 383 320 244 316 328

kobiety osoba - 418 412 394 321 289 217 267 259

Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym

ogółem % - 20,2 19,2 18,3 14,2 12,0 9,1 11,3 11,3

mężczyźni % - 21,0 19,5 18,7 14,2 11,7 8,9 11,3 11,6

kobiety % - 19,2 18,7 17,7 14,1 12,4 9,3 11,3 11,0


Statystyki zawarte w Tabeli 2.20. wskazują na systematyczny spadek odsetka

osób bezrobotnych od roku 2002 do roku 2008, po czym nastąpił jego niewielki

wzrost, który może być związany z ogólnym kryzysem rynkowym. Obecna wartość

stopy bezrobocia jest jednak niższa od tej z roku 2002 o około 9% w skali ogółu

ludności w wieku produkcyjnym.

Strukturę dochodów i wydatków budżetowych gminy Brańszczyk przedstawia

Tabela 2.21. Według danych z Tabeli przeciętny dochód na jednego mieszkańca

gminy w roku 2010 wyniósł 2581 zł. Jest to wartość przeciętna w porównaniu do

innych gmin o podobnej liczebności (w woj. mazowieckim). Na uwagę zasługuje fakt,

że wartość ta wzrosła o około 104% na przestrzeni ostatnich 8 lat. Tak wysoki wzrost

w ciągu 8 lat jest raczej rzadko spotykany w skali całego województwa a nawet

34

Polski. Udział dochodów własnych w tej sumie wynosił w roku 2010 30,5%.. Wydatki

na jednego mieszkańca w roku 2010 wyniosły 2483,12 zł, co oznacza, że były nieco

niższe niż przeciętny dochód.

35

Tabela 2.21. Dochody i wydatki budżetowe w gminie Brańszczyk.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Dochody ogółem

gminy łącznie z miastami na prawach powiatu

ogółem zł 10692258,00 12779360,00 11898360,00 14562447,00 15866003,31 17573253,46 19351883,06 20474196,83 21879150,32

Dochody własne


razem zł 3355152,00 3002338,00 3270302,00 3564306,00 4797693,25 5091815,82 6174300,94 6234532,36 6665529,56

Dotacje


dotacje ogółem (celowe + dotacje §§ 200, 620)

ogółem zł - - - - - - - 3856219,47 4712728,76

inwestycyjne zł - - - - - - - 76532,98 72500,00

Dochody na 1 mieszkańca


ogółem zł 1265,81 1501,86 1400,63 1723,57 1887,01 2092,05 2294,78 2428,15 2581,00

dochody własne zł 397,20 352,84 384,97 421,86 570,61 606,17 732,16 739,39 786,31

Wydatki z budżetu ogółem


ogółem zł 10761510,00 12882592,00 14128061,00 13449509,00 19212458,46 16939699,84 19430592,32 19187877,66 21049366,72

Wydatki na 1 mieszkańca


ogółem zł 1274,00 1514,00 1663,10 1591,85 2285,02 2016,63 2304,11 2275,60 2483,12

na oświatę i wychowanie

zł 537,37 612,95 728,56 727,19 859,76 804,34 881,22 938,49 950,79

na kulturę i ochronę

dziedzictwa narodowego

zł 24,03 25,03 27,77 27,40 52,86 30,95 43,47 44,23 48,18


36

Poziom średnich dochodów i wydatków na 1 mieszkańca (w złotówkach) na

przestrzeni lat 2002-2010 przedstawia poniższy wykres.

Wykres 2.5. Dochody i wydatki budżetowe w odniesieniu do 1 mieszkańca (zł).


Dane na wykresie pokazują, że dochody przewyższały wydatki do momentu

wystąpienia ogólno rynkowego kryzysu gospodarczego, natomiast w latach 2002-

2008 sytuacja kształtowała się zmiennie.

0,00

500,00

1000,00

1500,00

2000,00

2500,00

3000,00

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Dochody

Wydatki

37

3. Zaopatrzenie gminy w energię cieplną

3.1 Charakterystyka stanu obecnego

Na obszarze gminy Brańszczyk nie funkcjonują scentralizowane systemy

ogrzewania. Mieszkańcy gminy w energię cieplną zaopatrywani są za pośrednictwem

pieców indywidualnych i lokalnych kotłowni opalanych drewnem,węglem, koksem,

gazem bądź olejem opałowym. Gaz wykorzystywany do celów grzewczych pochodzi

w większości z sieci. Rozwinięta w gminie sieć gazowa stwarza możliwość

zwiększania ilości podmiotów zasilanych energią cieplną pochodzącą ze spalania

gazu. Obecnie w sieć gazową zaopatrzone są miejscowości: Brańszczyk, Niemiry,

Poręba Średnia, Udrzynek, Poręba – Kocęby. Według uzyskanych danych na chwilę

obecną nie wykorzystuje się biomasy do celów grzewczych na terenie gminy

Brańszczyk.

3.2 Aktualne zapotrzebowanie mocy i energii cieplnej

Z uwagi na brak szczegółowych danych statystycznych, dotyczących

zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania, ciepłą wodę użytkową oraz ciepło

potrzebne do przygotowywania posiłków, a tym samym – danych dotyczących

zużycia paliw na wymienione cele w gospodarstwach indywidualnych (jak

i w obiektach usługowych), przy obliczaniu zapotrzebowania na moc i energię cieplną

zastosowano metodę opierającą się na wskaźnikach (założeniach) przy

wykorzystaniu informacji zawartych w Rocznikach Statystycznych Województwa

Mazowieckiego i Narodowym Spisie Powszechnym Gminy Brańszczyk 2002 oraz

danych udostępnionych przez Urząd Gminy (dotyczących powierzchni obiektów

użyteczności publicznej).

Aktualne zapotrzebowanie energii i mocy cieplnej zostało policzone przy

założeniach:

orientacyjne zapotrzebowanie na ciepło dla budynków sektora

mieszkaniowego kształtuje się następująco:

38

◦ 300 kWh/m²/rok dla budynków wybudowanych do roku 1985

◦ 120 kWh/m²/rok dla budynków wybudowanych w latach 1985-2000

◦ 90 kWh/m²/rok dla budynków wybudowanych po roku 2000;

prace termo renowacyjne wykonane na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat na

terenie gminy Brańszczyk pozwoliły na obniżenie przeciętnego

zapotrzebowania na moc cieplną na poziomie ok. 15%;

zapotrzebowanie jednostkowe (J/m2) ciepła dla budynków użyteczności

publicznej kształtuje się przeciętnie na poziomie identycznym jak w przypadku

mieszkalnictwa;

zapotrzebowanie ciepła na cele ciepłej wody użytkowej stanowi około 20%

zapotrzebowania na cele grzewcze;

w całkowitej sumie zapotrzebowania na energię cieplną uwzględniono budynki

mieszkalne oraz budynki użyteczności publicznej (budynki niemieszkalne), nie

brano pod uwagę drobnych obiektów handlowo-usługowych z uwagi na brak

precyzyjnych danych co do ich całkowitej powierzchni użytkowej oraz

marginalny udział w odniesieniu do pozostałych grup (mieszkalne

i użyteczności publicznej).

Uwzględniając powyższe założenia i wielkości szacunkowe obliczono roczne

zapotrzebowanie ciepła na cele grzewcze oraz ciepłą wodę użytkową na poziomie:

Tabela 3.1 Zapotrzebowanie energię cieplną w gminie Brańszczyk w roku 2010.

Gmina Brańszczyk GJ/Rok

Budynki mieszkalne 150 609,08 Budynki niemieszkalne 11 571,45

Razem 162 180,53


Oraz wielkość zapotrzebowania na moc cieplną:

Tabela 3.2 Zapotrzebowanie na moc cieplną w gminie Brańszczyk w roku 2010

Gmina Brańszczyk MW

Budynki mieszkalne 17,951

Budynki niemieszkalne 1,379

Razem 19,330


39

3.3 Prognoza zapotrzebowania na moc i energię

cieplną do roku 2030

Całkowita powierzchnia lokali mieszkaniowych w roku 2010 wynosiła

214 757m² (na podstawie danych statystycznych GUS), natomiast lokali

w budynkach niemieszkalnych 16 500m2 (na podstawie danych udostępnionych

przez Urząd Gminy Brańszczyk). Na podstawie danych określających przyrost

powierzchni użytkowej w gminie w ciągu ostatniej dekady, wyliczono że przeciętna

wartość roczna dla sektora mieszkaniowego wynosiła 2800m2, natomiast dla

budownictwa niemieszkalnego około 667m2.

W rozważaniach przyjęto 3 scenariusze rozwoju powierzchni użytkowej

w gminie Brańszczyk. Ponadto założono, iż przyrost nowych powierzchni w sektorze

budownictwa niemieszkalnego będzie postępował proporcjonalnie do przyrostu

w mieszkalnictwie:

Scenariusz 1 – minimalny: tempo przyrostu nowych powierzchni użytkowych będzie

się kształtowało na poziomie połowy aktualnego tempa wzrostu

Scenariusz 2 – pośredni: zostanie zachowane aktualne tempo przyrostu nowych

powierzchni użytkowych

Scenariusz 3 – maksymalny: tempo przyrostu nowych powierzchni użytkowych

wzrośnie o połowę.

Dla każdego scenariusza rozpatrzono dwa warianty, tj. wariant bez podjęcia działań

termo renowacyjnych oraz po przeprowadzeniu działań termo renowacyjnych

dążących do obniżenia jednostkowego zapotrzebowania na ciepło w budynkach

mieszkalnych i niemieszkalnych.

Uwzględniając założenia w poszczególnych scenariuszach, prognozowane wartości

powierzchni użytkowych (wyrażone w m²) kształtują się następująco:

40

Dla scenariusza 1:

Tabela 3.3. Szacunkowa powierzchnia użytkowa według scenariusza 1.

Rok Budynki mieszkalne [m2] Budynki niemieszkalne [m2]

2010 214 757,00 16 500,00

2015 221 757,00 18 165,00

2020 228 757,00 19 830,00 2025 235 757,00 21 495,00 2030 242 757,00 23 160,00


Scenariusz numer 1 przewiduje systematyczny wzrost powierzchni użytkowej

o około 3,26% dla mieszkalnictwa w skali każdych 5 kolejnych lat, natomiast dla

powierzchni niemieszkalnych aż o 10% (względem bazowej wartości z roku 2010).

Dla scenariusza 2:

Tabela3.4. Szacunkowa powierzchnia użytkowa według scenariusza 2.

Rok Budynki mieszkalne [m2] Budynki niemieszkalne [m2]

2010 214 757,00 16 500,00

2015 228 757,00 19 830,00

2020 242 757,00 23 160,00

2025 256 757,00 26 490,00

2030 270 757,00 29 820,00



o około 6,5% dla mieszkalnictwa oraz o około 20% dla budynków niemieszkalnych

w skali każdych kolejnych 5 lat.

Dla scenariusza 3:

Tabela 3.5. Szacunkowa powierzchnia użytkowa według scenariusza 3.

Rok Budynki mieszkalne [m2] Budynki niemieszkalne[m2]

2010 214 757,00 16 500,00 2015 235 757,00 21 495,00 2020 256 757,00 26 490,00 2025 277 757,00 31 485,00 2030 298 757,00 36 480,00



o blisko 9,8% dla mieszkalnictwa oraz około 30% dla budynków niemieszkalnych

41

w skali każdych kolejnych 5 lat.

W obliczeniach przyjęto następujące założenia:

zapotrzebowanie na energię i moc dla c.w.u. stanowi 20% zapotrzebowania

dla celów grzewczych

bazowe zapotrzebowanie na energię cieplną dla celów grzewczych ustalono

na poziomie średniej występującej obecnie, tj. 701,3 MJ/m2/Rok dla obiektów

mieszkalnictwa i obiektów użyteczności publicznej (wartości skorygowane

w stosunku do obniżenia zapotrzebowania po termomodernizacji)

założono, że w wyniku termo renowacji i działań na rzecz racjonalnego

użytkowania energii całkowite zużycie energii cieplnej i zapotrzebowanie na

moc będzie się zmniejszało proporcjonalnie o 10% co każde 5 lat, tj. 10%

obniżenia do roku 2015, 20% do roku 2020, 30% do roku 2025 oraz 40% do

roku 2030.

Po uwzględnieniu powyższych założeń otrzymano następujące wartości rocznego

zapotrzebowania na energię:

Scenariusz 1:

Dane podane w GJ (gigadżulach)

Bez termorenowacji:

Tabela 3.6. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – bez termorenowacji.

Rok Budynki mieszkalne [GJ/Rok]

Budynki niemieszkalne [GJ/Rok]

2010 150 609,08 11 571,45 2015 155 518,18 12 739,11 2020 160 427,28 13 906,78

2025 165 336,38 15 074,44

2030 170 245,48 16 242,11


42

Po termorenowacji:

Tabela 3.7. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – po termorenowacji.



2010 150 609,08 11 571,45 2015 141 380,17 11 581,01 2020 133 689,40 11 588,98

2025 127 181,83 11 595,73

2030 121 603,92 11 601,51


Całkowite zapotrzebowanie (mieszkalnictwo + obiekty użyteczności

publicznej):

W ostatecznym wyniku uwzględniono efekt termo renowacji, jak również wzięto pod

uwagę założenie, że zapotrzebowanie energii na c.w.u. odpowiada 20%

zapotrzebowania na cele grzewcze.

Bez termorenowacji:

Tabela 3.8. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – zapotrzebowanie całkowite bez termorenowacji.

Rok Ogółem [GJ/Rok] CG* [GJ/Rok] CWU** [GJ/Rok]

2010 162 180,53 135 145,04 27 035,50

2015 168 257,30 140 208,81 28 048,49

2020 174 334,06 145 272,57 29 061,49

2025 180 410,83 150 336,34 30 074,48

2030 186 487,59 155 400,11 31 087,48


*CG-cele grzewcze; **CWU- ciepła woda użytkowa

Po termorenowacji:

Tabela 3.9. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – zapotrzebowanie całkowite po termorenowacji.

Rok Ogółem [GJ/Rok] CG [GJ/Rok] CWU [GJ/Rok]

2010 162 180,53 135 145,04 27 035,50 2015 152 961,18 127 462,55 25 498,63

2020 145 278,39 121 060,48 24 217,91

2025 138 777,56 115 643,34 23 134,22

2030 133 205,42 111 000,08 22 205,34


Według scenariusza numer 1 w przypadku braku jakichkolwiek działań na

rzecz zmniejszenia zużycia energii, tj. termo renowacji i racjonalizacji zużycia, będzie

43

notowany systematyczny, lecz powolny wzrost zapotrzebowania na energię aż do

roku 2030- o około 3,75% co 5 lat, osiągając w roku 2030 blisko 115% wartości z

roku 2010.

W drugim wariancie scenariusza 1 – po uwzględnieniu obecnie występujących

trendów rozwojowych energetyki, zużycie energii w gminie Brańszczyk będzie

systematycznie malało, osiągając w 2020r. niespełna 90% wartości z roku 2010,

a w końcu rozpatrywanego okresu (2030r.)-82%.

Scenariusz 2 (wszystkie założenia jak w scenariuszu 1):

Dane w GJ.

Bez termorenowacji




2010 150 609,08 11 571,45

2015 160 427,28 13 906,78

2020 170 245,48 16 242,11

2025 180 063,68 18 577,44

2030 189 881,88 20 912,77


Po termorenowacji

Tabela 3.11. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – po termorenowacji.



2010 150 609,08 11 571,45

2015 145 842,99 12 642,53

2020 141 871,24 13 535,09

2025 138 510,53 14 290,34

2030 135 629,92 14 937,69



publicznej):

44

Bez termorenowacji

Tabela 3.12. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – zapotrzebowanie całkowite bez termo renowacji.


2010 162 180,53 135 145,04 27 035,50 2015 174 334,06 145 272,57 29 061,49 2020 186 487,59 155 400,11 31 087,48

2025 198 641,12 165 527,65 33 113,47

2030 210 794,65 175 655,18 35 139,47


Po termorenowacji

Tabela 3.13. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – zapotrzebowanie całkowite po term renowacji.


2010 162 180,53 135 145,04 27 035,50 2015 158 485,51 132 065,98 26 419,53

2020 155 406,33 129 500,09 25 906,23

2025 152 800,86 127 328,96 25 471,90

2030 150 567,61 125 467,99 25 099,62


Według scenariusza numer 2 – przy zachowaniu obecnego tempa rozwoju

nowych powierzchni mieszkaniowych w gminie - wzrost zużycia energii dla wariantu

bez modernizacji będzie dość wyraźny, w roku 2015 wyniesie on około 107,5%

wartości bazowej. Przeprowadzenie działań termo renowacyjnych wspólnie z polityką

oszczędności energii pozwolą podobnie jak w scenariuszu 1 na obniżenie wartości

zapotrzebowania na energię cieplną, jednak będzie ono znacznie niższe niż

w poprzednim przypadku z uwagi na bardziej intensywny przyrost powierzchni

użytkowej w prognozie. Całkowite zapotrzebowanie na energię będzie spadało

o około 2,3% co każde 5 lat osiągając w roku 2030 92,84% wartości z roku 2010.

45

Scenariusz 3 (wszystkie założenia jak w scenariuszu 1 i 2):

Dane w GJ.

Bez termorenowacji




2010 150 609,08 11 571,45

2015 165 336,38 15 074,44

2020 180 063,68 18 577,44

2025 194 790,98 22 080,43

2030 209 518,28 25 583,42


Po termorenowacji

Tabela 3.15. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – po termorenowacji



2010 150 609,08 11 571,45

2015 150 305,80 13 704,04

2020 150 053,07 15 481,20

2025 149 839,22 16 984,95

2030 149 655,92 18 273,87



publicznej):

Bez termorenowacji

Tabela 3.16. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – zapotrzebowanie całkowite bez termorenowacji.


2010 162 180,53 135 145,04 27 035,50

2015 180 410,83 150 336,34 30 074,48

2020 198 641,12 165 527,65 33 113,47

2025 216 871,41 180 718,95 36 152,46

2030 235 101,71 195 910,25 39 191,45


46

Po termorenowacji

Tabela 3.17. Wyniki obliczeń rocznego zapotrzebowania na energię – zapotrzebowanie całkowite po termo renowacji.


2010 162 180,53 135 145,04 27 035,50 2015 164 009,84 136 669,40 27 340,44 2020 165 534,27 137 939,71 27 594,56

2025 166 824,17 139 014,58 27 809,59

2030 167 929,79 139 935,90 27 993,90


Scenariusz numer 3 zakłada najbardziej bardziej intensywny wzrost

całkowitego zużycia energii na terenie gminy Brańszczyk – o 11,24% w skali każdych

kolejnych 5 lat. Przeprowadzenie prac termo renowacyjnych wpłynie na spowolnienie

wzrostu zużycia energii, jednak nie spowoduje jego obniżenia jak w poprzednich

2 scenariuszach. Wzrost będzie jednak bardzo powolny i wyniesie jedynie 1,13%

w skali 5 lat.

Za najbardziej prawdopodobny uznaje się scenariusz 2, dlatego też według

scenariusza 2 będzie w dalszej części projektu liczony bilans paliw i efekt

ekologiczny. Nawet w przypadku scenariusza 3 przeprowadzenie odpowiednich

działań termo renowacyjnych i propagujących oszczędne wykorzystanie energii

wpłynie na znaczne spowolnienie wzrostu zapotrzebowania na energię cieplną–

w tym wariancie dla roku 2030 zużycie roczne będzie o około 28,6% niższe niż

w przypadku nie podejmowania opisanych działań.

Wynik taki należy uznać za bardzo dobry, szczególnie w odniesieniu do innych

gmin i miejscowości z terenu województwa. Jedynie kilka pośród 314 gmin

Mazowsza legitymuje się podobnymi wartościami. Wskazuje to na bardzo duży

potencjał oszczędności możliwych do uzyskania z tytułu modernizacji

energetycznych na terenie gminy Brańszczyk.

47

3.4 Wpływ przedsięwzięć termo modernizacyjnych na

bilans zapotrzebowania ciepła

Rosnące ceny nośników energii – węgla, gazu, oleju itp. zmuszają

mieszkańców do podjęcia działań zmniejszających ilość zużywanej energii. Dlatego

też, w wyniku działań termorenowacyjnych i modernizacyjnych obecne

zapotrzebowanie ciepła sukcesywnie będzie ulegało zmniejszeniu. Dla budynków

mieszkalnych do najważniejszych zadań w tym zakresie należą:

ocieplenie budynków,

wymiana okien i drzwi,

modernizacja instalacji,

zainstalowanie zaworów termostatycznych i automatyki.

Problem ocieplania ścian i wymiany stolarki wynika z technologii budownictwa

sprzed 1991 r, a szczególnie sprzed 1981 r. W tym okresie obowiązywały różne

normy współczynników przenikania ciepła „K”, które rzutowały na ogólne straty ciepła

a mianowicie: PN-64/B-02405, PN-74/B-03404, PN-82/B-02020 i PN-91/B-02020.

Zmiany współczynników przenikania ciepła „U” wybranych przegród dla okresu od

1964 r. podano w poniższej tabeli.

Tabela 3.18. Współczynniki przenikania ciepła „U”.

Rodzaj przegrody budowlanej

Współczynnik "U" [W/m2K] według normy

PN-64/B-03404

PN-74/B-03404

PN-82/B-03404

PN-91/B-02020

Wg. rozporządzenia

MSW i A z 1998 r.

Wg. Rozporządzenia

Min. Infrastruktury z 12.04.2002r.

Wg. Rozporządzenia

Min. Infrastruktury z 06.11.2008r.

Ściana zewnętrzna

1,16 1,16 0,75 0,55 0,3-0,45 0,3-0,45 0,3

Stropodach 0,87 0,7 0,45 0,3 0,3 0,3 0,25

Strop nad piwnicą

nieogrzewaną

1,16 1,16 1 0,6 0,6 0,6 0,45

Okno

zespolone

3,5 2,9 2,6 2,6 2-2,6 2-2,6 1,8

Drzwi zewnętrzne

3,5 2,9 2,5 3 2,6 2,6 2,6

Źródło: Normy polskie.

Z porównania powyższych współczynników „U” wynika, że termo renowacja

daje duże możliwości zmniejszenia strat ciepła. Poniżej podano oszczędności energii

48

cieplnej możliwe do uzyskania przez poszczególne elementy termorenowacji

i modernizacji:

ocieplanie ścian zewnętrznych ok. 15 ÷ 25%,

wymiana okien i drzwi na te o mniejszym współczynniku przenikania ciepła ok.

10 ÷ 15% oszczędności,

uszczelnianie stolarki okiennej i drzwiowej ok. 5%,

ocieplanie stropodachu i stropu nad piwnicami ok. 5 ÷ 7%,

montaż ekranów zagrzejnikowych 3 ÷ 5%.

kompleksowa modernizacja wewnętrznej instalacji c.o. wraz z montażem

zaworów termostatycznych we wszystkich pomieszczeniach ok. 10 ÷ 25%.

Praktyczna wielkość uzyskanych oszczędności zależy od aktualnego stanu

budynku i jego charakterystyki cieplnej. Zmniejszenie zapotrzebowania ciepła będzie

następować w miarę postępu prac termo renowacyjnych. Należy oczekiwać, że

proces ten będzie nadal prowadzony, gdyż przynosi wymierne oszczędności ciepła

i kosztów ogrzewania, a także wpływa na podniesienie komfortu, jednak w znacznym

stopniu będzie to zależało od możliwości finansowych mieszkańców. Obecnie już się

obserwuje działania dające możliwości oszczędności ciepła, polegające na wymianie

okien, drzwi i docieplaniu ścian zewnętrznych budynków. Efekty realizacji

poszczególnych przedsięwzięć termo modernizacyjnych są różne w przypadku

poszczególnych budynków. Należy zwrócić uwagę na fakt, że efekty

z poszczególnych działań nie sumują się wprost.

49

4. Zaopatrzenie w energię elektryczną

4.1 Charakterystyka stanu obecnego

Gmina Brańszczyk w energię elektryczną zasilana jest ze stacji

transformatorowo – rozdzielczej 220/110/15 kV zlokalizowanej w miejscowości

Turzyn. Energia elektryczna rozdzielana jest i dostarczana z tej stacji za

pośrednictwem sieci elektroenergetycznej rozdzielczej średniego napięcia 15 kV

wyposażonej w lokalne stacje transformatorowo - rozdzielcze 15/0,4 kV. Z tych stacji

energia elektryczna trafia do indywidualnych odbiorców za pośrednictwem

miejscowych linii niskiego napięcia 380/220 V kablowych lub napowietrznych. Sieć

elektroenergetyczna (15kV) w gminie jest dobrze rozwinięta i posiada rezerwy

przepustowości elektrycznej zarówno sieci magistralnej jak i odgałęźnej 15 kV oraz

dostateczną ilością stacji transformatorowych 15/0,4 kV.

Odbiorcy i zużycie energii

Według danych za rok 2010 w gminie Brańszczyk znajduje się 4299

odbiorców. Łączne zużycie energii elektrycznej razem z oświetleniem ulic wynosiło

12 GWh.

Tabela 4.1. przedstawia ilość odbiorców w rozbiciu na indywidualnych

i przemysłowych oraz sumaryczną ilość zużytej energii elektrycznej.

Tabela 4.1. Sumaryczna ilość odbiorców i zużytej przez nich energii elektrycznej.

Rok Odbiorcy zasilani z sieci 110 kV

Odbiorcy zasilani z sieci 15 kV

Odbiorcy zasilani z sieci 0,4 kV

Ilość odbiorców

Zużycie energii [GWh]

Ilość odbiorców


Ilość odbiorców


2006 0 0 5 0,5 3894 9

2007 0 0 5 0,5 3915 10

2008 0 0 5 0,5 3930 10

2009 0 0 6 0,5 3953 11

2010 0 0 6 1 4293 11

Źródło: dane udostępnione przez PGE Oddział Warszawa.

50

Stacje zasilające teren gminy Brańszczyk

Tabela 4.2. zawiera dane dotyczące mocy i obciążenia stacji RPZ 110/15 kV zasilających

teren gminy Brańszczyk

Tabela 4.2. Stacje 110/15 kV zasilające teren gminy Brańszczyk.

Lp. Nazwa RPZ Moc zainstalowanych

trafo. [MVA]

Obciążenie w szczycie

2008 [MVA] 2009 [MVA] 2010 [MVA]

1 Ostrów Mazowiecka

50 19,5 20 20

2 Wyszków 1 20 6 6 6

3 Przetycz 20 3 3 3,5


Tabela 4.3. zawiera dane opisujące obciążenie stacji transformatorowych 15/0,4 kV.

Tabela 4.3. Obciążenie stacji trafo. w %.


Linie zasilające teren gminy Brańszczyk

Tabela 4.4. przedstawia długość poszczególnych rodzajów linii z podziałem na napięcia.

Tabela 4.4. Długość linii elektroenergetycznych.

Rok Linie 110 kV Linie 15 kV Linie 0,4 kV

Napowietrzne Kablowe Napowietrzne Kablowe Napowietrzne Kablowe

2008 34,4 Brak 91,5 1,2 99,9 13,1

2009 34,4 Brak 91,7 1,2 100 13,1

2010 34,4 Brak 92,1 1,2 100,2 13,2


Procentowe obciążenie stacji transformatorowych 15/0,4 kV w

szczycie

Poniżej 50 %

Od 50% do 74%

Powyżej 75%

Ilość stacji transformatorowych

[szt.]

71 19 3

51

Tabela 4.5. zawiera wykaz linii 15 kV zasilających teren gminy Brańszczyk.

Tabela 4.5. Linie 15 kV zasilające teren gminy Brańszczyk w roku 2010.

Lp Nazwa linii 15 kV Obciążenie w szczycie [%]

Ilość przyłączonych stacji

transformatorowych [szt.]

1 OSM-Brok 27 95

2 PCZ-Białebłoto 24 33 3 WYS-Brańszczyk 27 36 4 WYS-Dalekie 26 18 5 WYS-Łochów 21 56 6 WYS-Tłuszcz 27 42 7 WYS-Trzcianka 44 11 8 WYS-Wyszków 2 33 15 9 WYS-ZOR 48 6 10 WYS-Metalurgia 72 2 11 WYS-ZPD 67 14

Średnie obciążenie linii

w szczycie wynosi 37,8%

Suma stacji trafo. zasilających teren gminy Brańszczyk

wynosi 93 szt. Źródło: dane udostępnione przez PGE Oddział Warszawa.

4.2 Prognoza zużycia energii elektrycznej

Prognozowanie zapotrzebowania na energię w gminie Brańszczyk określono

przy wykorzystaniu danych statystycznych zużycia energii elektrycznej w gminie

w roku 2010 oraz prognozy zapotrzebowania na energię elektryczną w okresie do

2025 roku według opracowania zespołu do spraw polityki energetycznej „Polityka

energetyczna Polski do 2030 roku” (marzec 2009r.). Według prognozy w okresie

2010-2030 w rolnictwie nastąpi spadek zapotrzebowania na energię finalną o 12%,

a w gospodarstwach domowych wzrost o 5%. Spadek zapotrzebowania dotyczyć

będzie paliw stałych (rezygnacja z węgla), a będzie wzrastało zużycie energii

elektrycznej. Zapotrzebowanie na energię elektryczną w Polsce w prognozowanym

okresie będzie wzrastać w średniorocznym tempie ok. 2,3% - w 2030 roku wzrost

w stosunku do 2010 o 40%.

52

Aktualnie zużycie energii elektrycznej na osobę w Polsce wynosi około 50%

zużycia w Unii Europejskiej i wzrost będzie następował w wyniku wzrostu poziomu

życia Polaków i rozwoju gospodarczego kraju.

Kształtowanie się popytu na energię elektryczną w gminie Brańszczyk, w okresie

do 2030 roku będzie zależało między innymi od następujących czynników :

stopnia zwiększania liczby ludności,

zmian w wyposażeniu gospodarstw domowych w odbiorniki elektryczne,

rozwoju sektora usług i produkcyjnego,

efektów racjonalizacji zużycia energii elektrycznej.

Uwzględniając przedstawione wyżej dane i uwagi proponuje się wariantową

prognozę zapotrzebowania na energię elektryczną. Zakłada się, że zużycie energii

elektrycznej na 1 mieszkańca w całym okresie do 2030 roku będzie wzrastać

w średniorocznym tempie:

w wariancie 1 - 1,15%

w wariancie 2 - 2,3%

Za bardziej realny uważa się wariant 1.

Tabela 4.6. Ludność w latach 2010-2030

2010 2015 2020 2025 2030

8329 8440 8470 8431 8315


Obliczone dla określonych wyżej założeń prognozowane roczne

zapotrzebowanie na energię elektryczną wyniesie:

53

Tabela 4.7. Prognozowane roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną.

2010 2015 2020 2025 2030

Wariant 1 12,00 GWh

12,86 GWh

13,60 GWh

14,24 GWh

14,74 GWh

Wariant 2 12,00 GWh

13,56 GWh

15,01 GWh

16,34 GWh

17,49 GWh


Przy założeniu strat sieciowych około 9% i czasu użytkowania mocy

w szczycie obciążenia RPZ-ów 3200h/a, prognozowane zapotrzebowanie mocy

szczytowej w stacjach 110/15kV (dla potrzeb gminy Brańszczyk) wyniesie:

Tabela 4.8. Zapotrzebowanie mocy szczytowej (dla potrzeb gminy Brańszczyk) w stacjach 110/15kV.

2010 2015 2020 2025 2030

Wariant 1 3,415 MW 3,600 MW 3,870 MW 4,052 MW 4,195 MW

Wariant 2 3,415 MW 3,859 MW 4,269 MW 4,650 MW 4,977 MW


Wpływ wzrostu zapotrzebowania mocy na system zasilający:

W chwili obecnej sieć 15kV teren gminy Brańszczyk zasilany jest z trzech

stacji GPZ 110/15kV.

W GPZ „Ostrów Mazowiecka” zainstalowany jest jeden transformator

110/15kV o mocy 50 MVA. Obciążenie w szczycie dla transformatora wynosi 40%

natomiast rezerwa transformatorowa wynosi 60%.

W GPZ „Wyszków 1” zainstalowany jest jeden transformator 110/15kV o mocy

20 MVA. Obciążenie w szczycie dla transformatora wynosi 30% natomiast rezerwa

transformatorowa wynosi 70%.

W GPZ „Przetycz” zainstalowany jest jeden transformator 110/15kV o mocy 20

MVA. Obciążenie w szczycie dla transformatora wynosi 17,5% natomiast rezerwa

transformatorowa wynosi 82,5%.

W praktyce eksploatacyjno-ruchowej operatorów sieci dystrybucyjnej

przyjmuje się zapewnienie rezerwy transformatorowej na poziomie 75-80%

obciążenia szczytowego w szczycie wieczornym (zimowym) za całkowicie

wystarczające dla zasilania odbiorców. Przy konieczności odstawienia jednego

54

transformatora dokonywane są odpowiednie przełączenia sieci SN na zasilanie

z innych stacji 110/15kV.

Z analizy prognoz w gminie Brańszczyk zapotrzebowanie na moc szczytową

w roku 2030 wzrośnie od 22,84% do 45,74%. Przy aproksymacji wzrostu obciążenia,

rezerwa transformatorowa wyniesie od 42% do 67%, w zależności od wariantu.

Z uwagi na obciążenie w 2010 roku linii 15 kV, żadna z nich nie powinna

zostać przeciążona w roku 2030. Mimo wszystko, zalecana jest również budowa

nowych stacji 15/0,4 kV aby odciążyć istniejące stacje.

Tabela 4.9. Wzrost obciążenia linii 15 kV w roku 2030.

Lp Nazwa linii 15 kV Obciążenie w szczycie w 2010 [%]

Obciążenie w szczycie w 2030 w zależności od wariantu [%]

1 OSM-Brok 27 33,2-39,42

2 PCZ-Białebłoto 24 29,52-35,04

3 WYS-Brańszczyk 27 33,2-39,42

4 WYS-Dalekie 26 31,98-37,96

5 WYS-Łochów 21 25,83-30,66

6 WYS-Tłuszcz 27 33,2-39,42

7 WYS-Trzcianka 44 54,12-64,24

8 WYS-Wyszków 2 33 40,59-48,18

9 WYS-ZOR 48 59,04-70,08

10 WYS-Metalurgia 72 88,56-105,12

11 WYS-ZPD 67 82,41-97,82


4.3 Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej

Istotnym czynnikiem wpływającym na wielkość zużycia energii elektrycznej przez

jej odbiorców jest racjonalizacja zużycia energii elektrycznej poprzez następujące

działania :

w zakresie oświetlenia

- stosowanie i wymianę źródeł światła tradycyjnego na nowoczesne,

energooszczędne,

55

- stosowanie i wymianę opraw na nowoczesne, ekonomiczne w zużyciu

energii,

- właściwą eksploatację urządzeń oświetleniowych,

- stosowanie opraw z czujnikami ruchu,

- dobór właściwego natężenia oświetlenia,

- regulację oświetlenia.

w zakresie ogrzewania elektrycznego pomieszczeń

- realizację termicznej izolacji osłon budowlanych,

- stosowanie termicznych osłon transparentnych,

- stosowanie nowoczesnych okien zespolonych,

- stosowanie rolet na oknach,

- stosowanie układów wentylacyjnych regulowanych

i zautomatyzowanych,

- stosowanie energooszczędnych grzejników i systemów grzewczych.

w zakresie przygotowania ciepłej wody użytkowej:

- stosowanie urządzeń z automatyczną regulacją temperatury,

- właściwy dobór pojemności urządzeń,

- odpowiednie obniżenie temperatury przygotowania wody użytkowej,

- stosowanie odpowiednich izolacji bojlerów.

w zakresie gospodarstw domowych:

- stosowanie właściwych i energooszczędnych maszyn, szybkowarów,

- stosowanie przykryć w procesie gotowania i właściwych obrysów

naczyń,

- stosowanie kuchni mikrofalowych,

- ograniczenie do niezbędnej częstotliwości wietrzenia pomieszczeń

kuchennych,

- stosowanie energooszczędnych lodówek, zamrażarek, zmywarek,

pralek, odpowiednich proszków do prania, właściwej temperatury

grzania wody w procesie prania, odpowiedniej wielkości wsadu bielizny,

- używanie energooszczędnego sprzętu RTV.

w zakresie gospodarstw rolnych i ogrodniczych:

- stosowanie automatycznych procesów w produkcji hodowlanej,

56

- stosowanie energooszczędnych napędów i urządzeń w produkcji

roślinnej i hodowlanej.

w zakresie obiektów przemysłowych:

- modernizację technologii produkcji,

- stosowanie i wymianę napędów na energooszczędne,

- regulację prędkości obrotowej silników maszyn,

- stosowanie energoelektroniki i automatyzacji procesów produkcyjnych,

- monitoring obciążeń i zapotrzebowania energii.

w zakresie wdrażania nowoczesnych metod stymulowania racjonalnych

systemów użytkowania energii:

- planowanie wg najmniejszych kosztów,

- zarządzanie popytem na moc i energię,

- zintegrowane planowanie energetyczne,

w zakresie ochrony sieci i odbiorców przed szkodliwymi skutkami generacji

wyższych harmonicznych i nadmiernym zużyciem energii:

- stosowanie układów filtrujących,

- odpowiednie zasilanie odbiorców,

- harmonizacje w zakresie poziomu mocy zwarciowej,

- stosowanie energoelektroniki i automatyzacji procesów produkcyjnych.

Potencjalne możliwości zmniejszenia zużycia energii elektrycznej w wyniku

omówionych wyżej działań wynoszą kilkanaście procent (w przypadku oświetlenia

nawet kilkadziesiąt procent). W przypadku oświetlenia celowe jest zastępowanie

żarówek świetlówkami kompaktowymi, a lamp sodowych o dużej mocy oprawami

LED. Najoszczędniejszymi źródłami światła są oprawy LED.

Lampy LED wchodzące na rynek w ostatnim okresie, w stosunku do stosowanych od

wielu lat lamp sodowych charakteryzują się wieloma zaletami :

porównywalna skuteczność świetlna,

większa żywotność,

praca nawet przy dużych zmianach napięcia zasilającego,

bezpieczeństwo – emisja światła stałego (brak efektu stroboskopowego),

niski pozom promieniowania UV,

większa wytrzymałość mechaniczna,

57

krótki czas włączenia i wyłączenia,

lampy wykonywane z materiałów nie szkodliwych dla środowiska (brak

ołowiu, kadmu, rtęci itp.),

możliwość modernizacji.

Oszczędności w zużyciu energii elektrycznej można uzyskać poprzez

stosowanie małych elektrowni wiatrowych. Obecnie na rynku są dostępne małe

elektrownie wiatrowe o mocy rzędu dziesiątych części kW do kilkudziesięciu kW.

Małe elektrownie wiatrowe mogą służyć do zasilania wydzielonych instalacji

elektrycznych lub wyposażone w inwerter mogą być przyłączane bezpośrednio do

sieci energetycznej – po uzgodnieniu i podpisaniu umowy z operatorem sieci

dystrybucyjnej.

Korzyści w przypadku współpracy z siecią energetyczną:

brak kosztownych przeróbek instalacji elektrycznych,

pewność zasilania szczególnie przy słabych peryferyjnych sieciach

narażonych na częste wyłączenia,

ochrona odbiorników (szczególnie elektronicznych) wrażliwych na zmiany

zasilania.

Jednym ze sposobów racjonalizacji zużycia energii elektrycznej, gdzie można

uzyskać istotne oszczędności, jest zmniejszenie strat. Zmniejszenie strat w układzie

sieciowym może być m. in. wynikiem stopniowego udoskonalania organizacji pracy

sieci, jej struktury, wprowadzania nowych przyrządów pomiarowych oraz lepszego

ewidencjonowania zużycia. W pierwszej kolejności powinny być uwzględnione

następujące środki, zmierzające do poprawy w tej dziedzinie:

Straty obciążeniowe w liniach wszystkich napięć.

Przeciwdziałanie:

- wymiana przewodów w liniach napowietrznych i kablowych na większe

przekroje,

- ograniczenie asymetrii obciążeń, w szczególności w sieciach niskiego

napięcia,

58

- likwidację przeciążeń w sieci z uwzględnieniem systemu zarządzania

popytem na energię i moc,

- uzasadnione ekonomicznie i technicznie nakłady na rekonstrukcję i rozwój

sieci,

- wdrożenie racjonalnej kompensacji mocy biernej,

- stosowanie optymalnych ruchowo struktur i konfiguracji układów

sieciowych, w tym prawidłowej lokalizacji rozcięć w sieci.

Straty w transformatorach.

Przeciwdziałanie:

- wymiana istniejących transformatorów na jednostki o większej sprawności,

- kontrola obciążeń i identyfikacja zmienności obciążeń,

- kompensacja mocy biernej.

Straty w przyłączach i przyrządach pomiarowych.

Przeciwdziałanie:

- zwiększona częstotliwość zabiegów kontrolnych,

- legalizacja przyrządów pomiarowych,

- prawidłowe określenie wymagań przy wydawaniu warunków technicznych

przyłączenia.

Straty handlowe.

Przeciwdziałanie:

- wzmożona kontrola układów pomiarowych,

- prawidłowa ewidencja poboru energii,

- skuteczne wykrywanie kradzieży.

Przy zastosowaniu w/w. środków można spodziewać się zmniejszenia strat w sieci

SN/nN nawet o ok. 2÷3%.

4.4 Modernizacja i rozbudowa systemu

energetycznego

Poniżej w Tabeli 4.10. został przedstawiony zakres planowanych inwestycji.

59

Tabela 4.10. Planowane inwestycje w systemie elektroenergetycznym w gminie Brańszczyk na

najbliższe lata (według danych PGE Dystrybucja Oddział Warszawa).

Budykierz:

- Przebudowa słupowej stacji transformatorowej nr 0324 transformatorem 100 kVA;

- Przebudowa odcinka linii napowietrznej SN-15 kV przewodem PAS 50 mm2 o

długości 100m;

- Budowa nowej stacji transformatorowej z transformatorem 100 kVA oraz budowa

linii SN 100m;

- Przebudowa linii napowietrznej nN o długości 2,5 km z zastosowaniem przewodu

AsXSn 4x70mm2;

- Przebudowa przyłączy szt. 40.

Dudowizna:

- Budowa stacji 15/0,4 kV typu STSp 20/250, linii napowietrznej SN w systemie

PAS3x1x50mm2, napowietrznej linii nN typu AsXSn 4x70mm2 i przyłącze kablowe

typu YAKXS 4x35mm2 i złącze ZK1a+P

Turzyn:

- Budowa stacji 15/0,4 kV typu STSp 20/250, linii napowietrznej SN w systemie PAS

3x1x50 mm2, przyłącze kablowe typu YAKXS 4x120mm2 i złącze ZK1a+P.

Białe Błoto-Kurza:

- Przebudowy linii nN napowietrznej od stacji Białebłoto Stara Wieś III nr [1605], do

słupa nr 1-10 na linię typu AsXSn 4x70mm2, od słupa nr 1-11 do działki nr 94/2

zaprojektować linię kablową YAKXS 4x70mm2 zakończoną złączem ZK-3 z

nadbudową na rozłączniki, przyłącze kablowe YAKXS 4x35mm2 i złącze kablowe

ZK1a+P;

- Wymiana istniejących przyłączy napowietrznych szt. 10 na AsXSn 4x16mm2

Białe Błoto – Nowa Wieś:

- Budowa stacji 15/0,4 kV typu STSp 20/250, linii napowietrznej SN w systemie

PAS3x1x50mm2, napowietrznej linii nN typu AsXSn 4x70mm2 i przyłącze kablowe

typu YAKXS 4x120mm2 i złącze kablowe ZK1a+P.

Brańszczyk:

- Istniejącą linię nN przebudować na wielotorową od stacji transformatorowej nr

1099. Po przebudowie trasy linii nN napowietrznej wykonać przyłącze napowietrzne

AsXSn 4x70mm2, przyłącze kablowe YAKXS 4x120mm2 i złącze kablowe ZK1a+P.

60

Poręby Kocęby:

- Modernizacja sieci elektroenergetycznej.

- Budowa słupowej stacji transformatorowej STSp 20/250 z jednostką transformatora

63 kVA.

- Budowa linii napowietrznej SN-15 kV do projektowanej stacji transformatorowej

przewodem PAS 50 mm2 o długości 0,5km.

- Przebudowa istniejącej linii napowietrznej nN długości 0,25km. Projektowane

odcinki wykonać przewodem AsXSn 4x70mm2. Przebudowa przyłączy szt. 17.

61

5. Zaopatrzenie w paliwa gazowe

5.1 Obecny stan gazyfikacji miasta – struktura

odbiorców gazu

Obecnie na terenie gminy w zasięgu sieci gazowej znajdują się mieszkańcy

wsi Brańszczyk, Niemiry, Poręba Średnia, Udrzynek, Poręba – Kocęby. Gaz

doprowadzany jest z sieci średniego i niskiego ciśnienia powiązanych z istniejącą na

terenie gminy stacją redukcyjno-pomiarową w Porębie Średniej oraz Brańszczyku.

Gmina Brańszczyk jest obecnie zgazyfikowana w blisko 10% (łącznie

w sektorze mieszkalnictwa i użyteczności publicznej). Według danych uzyskanych

przez Urząd Gminy Brańszczyk, z 2 272 budynków w gminie (budynki mieszkalne

i użyteczności publicznej) gazem ogrzewane są 232 budynki. Gaz dostarczany jest

dla celów komunalno-bytowych i ogrzewania mieszkań w budownictwie

jednorodzinnym. Ocenia się, że niemal wszystkie pośród tych budynków

wykorzystują gaz z sieci, a jedynie w nielicznych przypadkach gaz z butli.

Według danych GUS w sektorze mieszkalnictwa w roku 2010 do sieci gazowej

podłączone było 121 gospodarstw domowych, co stanowi 4,78% z ogólnej liczby

2531 gospodarstw na terenie gminy. Z sieci gazowej korzystały 404 osoby, co

odpowiada około 4,85% ogółu ludności. Odsetek ten jest bardzo niski i stanowi

o słabym zgazyfikowaniu gminy. Jednocześnie istnieje spory potencjał rozwoju sieci

gazowej, a co za tym idzie przestawienia się mieszkańców gminy z ogrzewania

paliwami stałymi na paliwo gazowe. Bezpośrednim efektem takiego działania byłby

wymierny efekt ekologiczny.

Tabele 5.1 i 5.2 przedstawiają strukturę odbiorców korzystających z gazu

sieciowego w latach 2002-2010.

62

Tabela 5.1 Dane dotyczące odbiorców paliwa gazowego dla gminy Brańszczyk w latach 2002-2010 z

uwzględnieniem odbiorców ogrzewających mieszkania gazem.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

odbiorcy gazu gosp. dom.

81 87 - 97 98 102 109 117 121

odbiorcy gazu ogrzewający

mieszkania gazem

gosp. dom.

73 - - 81 42 37 37 43 99

ludność korzystająca z sieci gazowej

osoba - 202 193 190 190 192 336 395 404

Źródło: Dane statystyczne GUS.

Tabela 5.2 Udział odbiorców paliwa gazowego w ogólnej liczbie mieszkańców w latach 2002-2009.

Korzystający z instalacji w % ogółu ludności

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

gaz % - 2,4 2,3 2,3 2,3 2,3 4,0 4,7 4,8


Według danych zawartych w Tabelach 5.1 i 5.2 w latach 2002-2010 liczba

gospodarstw domowych korzystających z gazu systematycznie rosła, osiągając

w roku 2010 około 150% poziomu z roku 2002, podczas gdy w tym samym

przedziale czasowym liczba mieszkań wzrosła jedynie o 6%. Pomimo powolnego

wzrostu odsetka mieszkań i ludności korzystającej z sieci gazowej, gazyfikacja gminy

jest stosunkowo niska.

Tabele 5.3. i 5.4. przedstawiają dane dotyczące rocznego zużycia paliwa gazowego

dla gminy Brańszczyk.

Tabela 5.3. Zużycie gazu w gminie Brańszczyk.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

zużycie gazu w tys.

Nm3*

tys.Nm3 188,80 - - 111,00 117,80 100,40 99,00 114,80 133,50

zużycie gazu na

ogrzewanie mieszkań

w tys. Nm3

tys.Nm3 185,9 - - 106,1 91,5 74,5 84,5 78,4 125,8


63

*Jednostka rozliczeniowa, oznaczająca ilość suchego gazu zawartą w objętości 1 m3 przy ciśnieniu

101,325 kPa i temperaturze 0° C.

Tabela 5.4. Jednostkowe zużycie gazu.

Gaz z sieci

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

na 1 mieszkańca

gminy

Nm3

22,4 11,8 11,8 13,1 14,0 12,0 11,7 13,6 15,7

na 1 korzystającego / odbiorcę

Nm3

2330,9

1149,4

1000,0

1144,3

1202,0

984,3

908,3

981,2

1103,3


Według danych zawartych w powyższych Tabelach zdecydowana większość

paliwa gazowego zużywana jest na cele grzewcze. Efektem tego są wahania

w rocznym zużyciu, które wynikają przede wszystkim z warunków klimatycznych

występujących w poszczególnych latach.

Tabela 5.5. przedstawia charakterystykę długości gazociągów w gminie Brańszczyk

w latach 2002-2010.

Tabela 5.5. Charakterystyka długości gazociągów w gminie Brańszczyk w latach 2002-2010.

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

długość czynnej sieci ogółem w m

m 37300 36200 38000 38030 37957 38710 38710 38840

długość czynnej sieci

przesyłowej w m

m 21800 20700 22500 22540 22467 23220 23220 23220

długość czynnej sieci rozdzielczej w

m

m 37257 15500 15500 15500 15490 15490 15490 15490 15620


Tabela 5.6. przedstawia dane dotyczące gęstości gazyfikacji gminy Brańszczyk.

Tabela 5.6. Gęstość gazyfikacji gminy – sieć na 100 km2.

Sieć rozdzielcza na 100 km2

rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

sieć gazowa km - 9,2 9,2 9,2 9,3 9,3 9,3 9,3 9,4


64

Przyrost ogólnej długości sieci gazowej w latach 2002-2010 wyniósł około 4%,

co daje średnią wartość 0,5% rocznie. Wynik taki świadczy o bardzo powolnym

rozwoju sieci gazowej oraz wskazuje na konieczność bardziej intensywnej gazyfikacji

gminy.

Odsetek odbiorców wśród gospodarstw domowych zdecydowanych na

wykorzystywanie gazu ziemnego, jako nośnika energii do celów grzewczych

i komunalno-bytowych jest bardzo wysoki, należy uznać że rozwój sieci gazowniczej

jest w tym przypadku bardzo korzystny.

Głównymi argumentami przemawiającymi za takim krokiem są:

dość szybki zwrot inwestycji z uwagi na duże zainteresowanie zmianą źródeł

ciepła z węglowych na gazowe (duży odsetek gospodarstw zainteresowanych

podłączeniem do sieci gazowej);

mniejsza awaryjność i zwiększenie stopnia wygody obsługi kotłów (wysoki

stopień automatyzacji kotłów gazowych);

ogromny efekt środowiskowy wynikający ze spalania bardziej ekologicznego

paliwa gazowego w zastępstwie za węgiel.

5.2 Prognoza zużycia paliw gazowych w gminie

Brańszczyk do roku 2030

Prognozy zostały wykonane na podstawie szacowanego całkowitego zużycia

gazu, w oparciu o dane nt. odsetka obiektów ogrzewanych gazem (dane

udostępnione przez Urząd Gminy Brańszczyk), ponieważ dane o zgazyfikowaniu

gminy są niekompletne.

Prognoza zużycia gazu została opracowana w dwóch wariantach:

Wariant 1: przy zachowaniu obecnej struktury zużycia paliw.

Wariant 2: po zgazyfikowaniu gminy.

65

Obliczone wartości rocznego zapotrzebowania zostały podane w GJ

(gigadżulach), tak aby zobrazować ich proporcjonalność do całościowego

zapotrzebowania oraz w tys. Nm3 gazu ziemnego.

Wariant 1:

Prognoza została opracowana w oparciu o obecnie istniejącą strukturę

zużycia paliw na cele grzewcze i c.w.u. w gminie, z uwzględnieniem wzrostu

zapotrzebowania oszacowanego w rozdziale 3 – według najbardziej umiarkowanego

scenariusza nr. 2. Ponadto w każdym przypadku rozpatrzono sytuację bez podjęcia

działań termo renowacyjnych i po przeprowadzeniu termorenowacji.

Bez termorenowacji

Tabela 5.7. Ciepło wytwarzane ze spalania gazu – wariant 1 – bez termorenowacji.

Rok GJ/Rok

2010 16 542,41

2015 17 782,07

2020 19 021,73

2025 20 261,39

2030 21 501,05


Tabela 5.8. Gaz zużywany na cele grzewcze – wariant1 – bez termorenowacji.

Rok tys. Nm3

2010 590,80

2015 635,07

2020 679,35

2025 723,62

2030 767,89


Po termorenowacji

Tabela 5.9. Ciepło wytwarzane ze spalania gazu – wariant 1 – po termorenowacji.

Rok GJ/Rok

2010 16 542,41

2015 16 165,52

2020 15 851,45

2025 15 585,69

2030 15 357,90


66

Tabela 5.10. Gaz zużywany na cele grzewcze – wariant1 – po termorenowacji.

Rok tys. Nm3

2010 590,80

2015 577,34

2020 566,12

2025 556,63

2030 548,50


Według szacunków, bez przeprowadzenia działań termo renowacyjnych

zużycie gazu będzie stale rosło z uwagi na jego wykorzystanie na cele grzewcze.

Przyrost będzie kształtował się na poziomie około 7,5% w skali każdych 5 lat, co

w konsekwencji oznacza około 30% wzrost zużycia do końca rozpatrywanego

okresu, czyli do roku 2030.

W przypadku przeprowadzenia działań na rzecz efektywności energetycznej

i ocieplenia obiektów na terenie gminy, zużycie paliwa gazowego będzie spadało –

o około 2,3% po pierwszych 5 latach, a w roku 2030 osiągnie wartość o 7,2% niższą

niż w bazowym roku 2010.

Wariant 2:

Prognoza została opracowana dla przypadku zgazyfikowania gminy,

z uwzględnieniem wzrostu zapotrzebowania oszacowanego w rozdziale 3 – według

najbardziej umiarkowanego scenariusza nr.2. Ponadto w każdym przypadku

rozpatrzono sytuację bez podjęcia działań termo renowacyjnych i po

przeprowadzeniu termorenowacji

W prognozie uwzględniającej budowę sieci gazowej na terenie gminy

Brańszczyk założono, że do roku 2020 do sieci gazowej podłączonych zostanie około

50% wszystkich odbiorców, natomiast do roku 2030 70% odbiorców.

Bez termorenowacji

Tabela 5.11. Ciepło wytwarzane ze spalania gazu – wariant 2 – bez termorenowacji.

Rok GJ/Rok

2010 16 542,41 2020 99 320,56

2030 164 571,20


67

Tabela 5.13 Gaz zużywany na cele grzewcze – wariant2 – bez termorenowacji.

Rok tys. Nm3

2010 590,80

2020 3 547,16

2030 5 877,54


Po termorenowacji

Tabela 5.14 Ciepło wytwarzane ze spalania gazu – wariant 2 – po termorenowacji.

Rok GJ/Rok

2010 16 542,41

2020 82 767,13

2030 117 550,85


Tabela 5.15 Gaz zużywany na cele grzewcze – wariant2 – po termorenowacji.

Rok tys. nm3

2010 590,80

2020 2 955,97

2030 4 198,24


Wariant drugi zakłada znaczną intensyfikację gazyfikacji gminy, co

w konsekwencji przełoży się na bardzo duży wzrost zużycia gazu, głównie z uwagi

na jego wykorzystanie na cele grzewcze. Efektem tego będzie zmiana struktury

zużycia paliw na terenie gminy, co wpłynie korzystnie na środowisko (bilans paliw

w rozdziale 6).

68

6. Bilans paliw

Poniższa tabela pokazuje aktualną strukturę zużycia paliw pierwotnych na

cele grzewcze.

Tabela 6.1 Procentowa struktura zużycia paliw na cele grzewcze w gminie Brańszczyk w 2010 roku.

Paliwo paliwa stałe*

olej gaz razem

Udział procentowy [%] 88,26 1,54 10,2 100

*głównie węgiel i drewno


Wariant 1

Poniższa prognoza przedstawia zużycie poszczególnych paliw na cele

grzewcze w gminie Brańszczyk wyrażone w GJ energii cieplnej. Prognoza jest

obliczona w oparciu o scenariusz umiarkowany wzrostu zapotrzebowania na energię

cieplną, tj. scenariusz nr.2 z uwzględnieniem przeprowadzenia działań termo

renowacyjnych. W szacunkach przyjęto, że rozwój sieci gazowniczej będzie

postępował w tempie takim jak do tej pory. Oznacza to, że rozkład procentowy

zużycia poszczególnych paliw nie zmieni się do roku 2030.

Tabela 6.2 Prognoza zużycia paliw w gminie Brańszczyk wyrażona w GJ energii cieplnej.

gaz olej paliwa stałe razem

2010 16 542,41 2 497,58 143 140,54 162 180,53 2020 15 851,45 2 393,26 137 161,62 155 406,33

2030 15 357,90 2 318,74 132 890,97 150 567,61


Wariant 2

Wariant 2 uwzględnia natomiast założony w poprzednim rozdziale scenariusz

intensywnej gazyfikacji gminy.

Tabela 6.3 Prognoza zużycia paliw w gminie Brańszczyk wyrażona w GJ energii cieplnej – przy


paliwa stałe olej gaz razem

2010 143 140,54 2 497,58 16 542,41 162 180,53 2020 76 149,10 1 554,06 77 703,16 155 406,33

69

2030 43 664,61 1 505,68 105 397,33 150 567,61


W tym przypadku procentowy udział poszczególnych paliw w strukturze

wytwarzania energii cieplnej an terenie gminy będzie wyglądał następująco:

Tabela 6.4. Prognoza procentowego udziału paliw pierwotnych w strukturze wytwarzania ciepła przy


paliwa stałe olej gaz razem

2010 88,26 1,54 10,2 100

2020 49 1 50 100

2030 29 1 70 100


Z przeprowadzonych analiz wynika, że w przypadku większego

zgazyfikowania gminy Brańszczyk, a co za tym idzie przejścia znacznej ilości

mieszkańców na ogrzewanie gazowe, nastąpi systematyczny spadek udziału paliw

stałych w wytwarzaniu energii cieplnej - od niemal 90% w roku 2010, poprzez 49% w

roku 2020, aż do 29% w roku 2030.

Proces ten wiąże się ze znacznym spadkiem emisji substancji szkodliwych do

środowiska, zwiększając jednocześnie walory turystyczne gminy Brańszczyk.

70

7. Możliwości wykorzystania istniejących

nadwyżek i lokalnych zasobów paliw

i energii, z uwzględnieniem skojarzonego

wytwarzania ciepła i energii elektrycznej.

7.1. Energia z biomasy i odpadów

Biomasa to stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub

zwierzęcego ulegające biodegradacji. Biopaliwa stałe produkowane z biomasy są

wykorzystywane w procesie spalania, gazyfikacji lub pirolizy do produkcji energii

cieplnej i elektrycznej. Biopaliwa ciekłe (olej, alkohol) znajdują zastosowanie głównie

w transporcie. Alkohol metylowy i etylowy pochodzenia roślinnego może być

dodawany do paliw tradycyjnych. Natomiast biogaz (biogaz rolniczy, biogaz

z oczyszczalni ścieków, gaz wysypiskowy) czyli biopaliwo gazowe uzyskane

w wyniku fermentacji beztlenowej, zawiera około 50-70% metanu i może służyć do

produkcji energii elektrycznej lub cieplnej, może być również dostarczany do sieci

gazowej.

Wartości opałowe dla przykładowych rodzajów biomasy zamieszczono w tabeli …. :

Tabela 7.1. Wartość opałowa wybranych rodzajów biomasy.

Wyszczególnienie Wartość opałowa MJ/kg

Słoma żółta 14,3

Słoma szara 15,2

Trociny 14,5

Drewno opałowe 15,6

Źródło: Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa

mazowieckiego.

Gmina Brańszczyk w stosunku do całego powiatu może być uznana za „gminę

leśną”, wskaźnik lesistości kształtuje się na wysokim poziomie ok. 45% ogólnej

powierzchni, z czego niewielka część jest własnością prywatną. Dość spora część

gruntów leśnych w gminie Brańszczyk podlega różnym formom ochrony przyrody.

71

W związku z tym wykorzystanie zasobów pochodzących z tego źródła, jest

ograniczone.

7.1.1. Biomasa stała

Biomasa stała pochodzić może z produktów, odpadów i pozostałości produkcji

rolnej (np. słoma, siano, rzepak), leśnej (drewno kawałkowe, trociny, wióry, zrębki,

kora), sadów, poboczy dróg, przemysłu przetwarzającego produkty roślinne

i zwierzęce oraz z upraw energetycznych (rośliny drzewiaste szybko rosnące, byliny

dwuliścienne, trawy wieloletnie).

Tabela 7.2. Zasoby energetyczne z drewna w powiecie wyszkowskim.

Powiat Powierzchnia

terenów leśnych (ha) Zasoby drewna

(m3/rok)

Potencjał energetyczny GJ/rok

Powiat wyszkowski 28 710 16 353 104 662

Źródło: Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa mazowieckiego.

W porównaniu ze średnią dla innych powiatów województwa mazowieckiego,

powiat wyszkowski, a także gmina Brańszczyk, posiada dość duże zasoby

energetyczne drewna. Jednak wykorzystanie tych zasobów do celów energetycznych

jest ograniczone ze względu na różne formy ochrony przyrody, którymi objęte są

kompleksy leśne gminy.

Tabela 7.3. Zasoby i potencjał energetyczny drewna odpadowego z poboczy dróg i miejskich terenów dla powiatu wyszkowskiego.

Powiat Drogi gminne i powiatowe

(km) Łączne zasoby

(m3/rok)

Potencjał energetyczny (GJ/rok)

Wyszkowski 614 921 5 894


Natomiast jeśli chodzi o potencjał energetyczny słomy na terenie powiatu

wyszkowskiego, m. in. W gminie Brańszczyk, nie stwierdzono występowania jej

nadwyżek. W związku z tym nie występują możliwości wykorzystania tego surowca

w celach produkcji energii.

72

7.1.2. Biopaliwa

Do produkcji biopaliw ciekłych (spirytusu etylowego i estru metylowego)

wykorzystuje się rośliny oleiste, zbożowe i okopowe. Etanol można produkować ze

wszystkich roślin zawierających skrobię (zboża, ziemniaki, kukurydza) oraz

zawierających cukier (buraki cukrowe). Największą wydajnością charakteryzuje się

produkcja etanolu z buraków cukrowych 4 410 l/ha, co jest równoważne jest

2 953 l benzyny. Bioetanol może być stosowany, jako paliwo samochodowe

w postaci czystej w specjalnie przystosowanych to tego paliwa silnikach lub może

być mieszany z benzyną.

Zarówno żyto, jak i ziemniaki i kukurydza mogą być uprawiane na glebach

dobrych i słabszych. Gmina Brańszczyk posiada wysoki udział gruntów ornych

w całkowitej powierzchni. Występujące gleby na terenie gminy w większości są

zaliczane do klas słabych, które to doskonale nadają się pod uprawę surowców do

produkcji biopaliw. Do tej pory w gminie nie produkowano biopaliw, ani nie

prowadzono upraw roślin nadających się do ich produkcji. W związku

z występowaniem sprzyjających warunków w gminie dlatego rodzaju działalności,

należy rozważyć możliwość jej prowadzenia.

Głównym surowcem do produkcji biodiesla (oleju napędowego stanowiącego

lub zawierającego komponent w postaci estrów metylowych lub etylowych olejów

roślinnych) jest rzepak. Z jednej tony rzepaku można otrzymać 400 kg oleju. Rzepak

jest rośliną wymagającą odpowiednich warunków glebowych i klimatycznych.

Najlepsze pod uprawę rzepaku są gleby żyzne, zasobne w próchnicę

i niezakwaszone. Nieodpowiednie są gleby piaszczyste, podmokłe i zbyt kwaśne.

Rzepak jest wrażliwy na przebieg pogody w czasie zimy, a zwłaszcza na niskie

temperatury. Gmina Brańszczyk w swojej strukturze posiada głównie gleby słabych

klas, wyjątkiem są nieliczne obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody, gdzie

występują gleby klas dobrych. Wynikiem takich uwarunkowań jest brak możliwości

uprawy rzepaku na terenie gminy, ze względu złych warunków glebowych

i klimatycznych, bądź ze względów środowiskowych m.in. takich jak negatywny

wpływ uprawy monokulturowej na środowisko przyrodnicze obszarów chronionych.

73

7.1.3. Biogaz

Biogaz (zwany też gazem gnilnym lub błotnym) to mieszanka głównie metanu

i dwutlenku węgla powstająca w procesach fermentacji beztlenowej substancji

organicznych. Biogaz nadający się do celów energetycznych może być pozyskany

poprzez:

fermentację odchodów zwierzęcych (obornik) w biogazowniach rolniczych;

fermentację organicznych odpadów przemysłowych i konsumpcyjnych na

wysypiskach;

fermentację osadu czynnego w komorach fermentacyjnych w oczyszczalniach

ścieków.

Na terenie gminy Brańszczyk pomimo wiejskiego charakteru, nie funkcjonuje

żadna biogazownia rolnicza. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku wysypisk. Na

terenie gminy nie jest zlokalizowane żadne legalne wysypisko, czy też składowisko

odpadów przemysłowych i konsumpcyjnych. W tym zakresie gminę Brańszczyk

wspomagają sąsiednie jednostki samorządowe. Jedyna możliwość wytworzenia

biogazu do celów energetycznych w gminie, to wytworzenie go w oczyszczalniach

ścieków. Żadna, z dwóch dotychczas funkcjonujących nie działa w tym kierunku,

chociaż jedna jest stosunkowo nowym obiektem, nie ma informacji o wykorzystaniu

przez nią biogazu. Szansą na ewentualny rozwój gminy w tym obszarze jest budowa

nowej oczyszczalni ścieków, wykorzystującej biogaz do celów energetycznych.

7.2. Energia wiatrowa

Obecnie wykorzystywane turbiny wiatrowe pracują w zakresie prędkości wiatru

od 4 do 20 m/s. Jeśli prędkość wiatru wykracza poza te granice turbina jest

zatrzymywana. Prędkość wiatru decyduje o mocy turbiny i nawet niewielki wzrost

średniej prędkości wiatru daje duży przyrost mocy i ilości wyprodukowanej energii.

Na przykład wzrost średniej prędkości wiatru od 5,5 m/s do 6 m/s powoduje

zwiększenie produkcji energii elektrycznej o 50%.

W Polsce średnia roczna prędkość wiatru waha się w granicach 2,8 – 3,5 m/s.

Średnia roczna prędkość wiatru powyżej 4 m/s występuje w Polsce na wysokości

powyżej 25 m na obszarze ponad 60% kraju. Rozkład prędkości wiatru zależy

74

w znacznym stopniu od lokalnych warunków topograficznych, a także od warunków

„szorstkości terenu” (teren gładki – klasa szorstkości 0). Roczny czas wykorzystania

mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej wynosi od 1500–2500 h/a i rzadko jest

wyższy niż 3000 h/a, co oznacza możliwość wykorzystania tylko w 30% maksymalnej

mocy zainstalowanej. W wyniku wieloletnich pomiarów wykonanych przez Instytut

Meteorologii i Gospodarki Wodnej uzyskano mapę zasobów wiatru na obszarze

Polski.

Ryc. 7.1. Strefy energetyczne wiatru w Polsce. Mezoskala.

Źródło: opracowanie IMiGW.

Instytut energetyki w Gdańsku opracował mapę Województwa Mazowieckiego

z uwzględnieniem obszarów o wyjątkowo korzystnych warunkach dla rozwoju

energetyki wiatrowej.

75

Ryc. 7.2. Zasoby energii wiatrowej w Województwie Mazowieckim.


Z zamieszczonych wyżej map wynika, że Gmina Brańszczyk znajduje się

w obrębie wyjątkowo korzystnych warunków wiatrowych. Pamiętać należy jednak

o lokalnych uwarunkowaniach gminy Brańszczyk – duża powierzchnia terenów

zadrzewionych zwiększa szorstkość terenu, zmniejszając przy tym średnią prędkość

wiatru i zwiększając ilość dni bezwietrznych.

Należy pamiętać, że planowanie budowy turbin wiatrowych wiąże się

z szeregiem ograniczeń. W gminie Brańszczyk szczególne będą się one wynikały

z faktu występowania dużej liczby obszarów chronionych. Ponadto w bezpośrednim

sąsiedztwie turbin nie powinno być obiektów budowlanych, gdyż:

76

jakikolwiek obiekt znajdujący się w odległości do 1 km od turbiny, którego

wysokość stanowi co najmniej 25% wysokości wież tej turbiny, jest

przeszkodą i ma negatywny wpływ na produkcję energii,

zabudowa mieszkaniowa nie powinna znajdować się bliżej niż 500 m od

turbin, ponieważ może to powodować naruszenie zapisów normy, która mówi,

że poziom hałasu emitowanego np. przez turbiny nie może przekraczać 40

dB,

zaleca się także sytuowanie turbin w odległości nie mniejszej niż 500 m od

siedzib ludzkich ze względu na możliwość wystąpienia efektu

stroboskopowego.

Powinna być również zachowana odpowiednia odległość turbin względem

siebie. Zgodnie z zaleceniami producentów odległość ta powinna wynosić od 5 do 8

średnic wirnika turbiny. Na przykład w przypadku turbiny 2 MW V80 powinna wynosić

400-640 m. Mniejsza odległość powodowałaby obniżenie produkcji energii przez

turbiny. Wymagania te w znacznym stopniu ograniczają wykorzystanie energii

wiatrowej na terenach miejskich.

Wszystkie opisane ograniczenia w znacznym stopniu utrudniają wykorzystanie

korzystnych warunków wiatrowych w obrębie gminy. Sensownym rozwiązaniem

w terenie miejskim mogą być turbiny o osi pionowej, nie powodujące uciążliwości

tytułu hałasu, jak również możliwe do usytuowania na dachach budynków

mieszkalnych. Jednak ze względu na niższy stopień rozwinięcia technologii niż

w przypadku turbin konwencjonalnych, opłacalność tego typu inwestycji wiąże się

z większym ryzykiem. Na przykład w przypadku turbin konwencjonalnych, na koniec

roku 2008 całkowite nakłady inwestycyjne na 1 MW farmy wiatrowej o mocy 40 MW

szacowano na ponad 6 mln zł. a okres zwrotu inwestycji na 8 lat.

Obecnie na terenie gminy Brańszczyk zasoby wiatru nie są wykorzystywane

do celów energetycznych, pomimo korzystnej lokalizacji gminy względem warunków

wiatrowych. Zalecany jest rozwój tej gałęzi energetyki na terenie gminy.

77

7.3. Energia słoneczna

Najważniejszymi parametrami określającymi potencjał teoretyczny i praktyczny

wykorzystania energii słonecznej są:

natężenie promieniowania słonecznego,

sumy (godzinowe, dzienne, miesięczne, roczne) promieniowania słonecznego,

usłonecznienie czyli czas, w którym widoczna jest tarcza Słońca lub umownie,

wyrażony w godzinach czas, w którym natężenie promieniowania słonecznego

przekracza 200 W/m2.

W wyniku analizy rozkładu przestrzennego rocznych sum promieniowania

całkowitego z natężeniem powyżej 100 W/m2 dokonano rejonizacji zasobów energii

słonecznej w Polsce pod względem możliwości ich wykorzystania. Gmina

Brańszczyk należy do strefy Polski centralnej oznaczonej symbolem „R III”,

charakteryzującej się przeciętnymi jak na warunki kraju warunkami nasłonecznienia.

Potencjalna roczna energia użytkowa w tym obszarze wynosi 985 kWh/m2,

a w sezonie letnim 449 kWh/m2. Rzeczywiste warunki nasłonecznienia mogą

odbiegać od podanych wyżej z powodu lokalnego zanieczyszczenia atmosfery

i różnych warunków terenowych. Roczna dawka napromieniowania słonecznego na

1 m2 płaszczyzny poziomej w rejonie stołecznym Polski wynosi 967 kWh przy

usłonecznieniu 1580 godzin. W poszczególnych latach mogą występować odchylenia

rzędu 12%.

Ryc. 7.3. Rejonizacja Polski pod względem możliwości wykorzystania energii słonecznej.


mazowieckiego.

78

Energię słoneczną można wykorzystywać w kolektorach słonecznych do

produkcji ciepłej wody użytkowej i w systemach fotowoltaicznych do generowania

energii elektrycznej. Opłacalność kolektorów słonecznych zależy od wielkości

zapotrzebowania na ciepłą wodę i od ceny energii. Przy dużym zapotrzebowaniu na

ciepłą wodą okres zwrotu kosztów inwestycji jest bardzo krótki. Instalacja kolektorów

słonecznych może być więc szczególnie opłacalna w przypadku hoteli, pensjonatów,

szpitali, basenów i ośrodków sportowych, a także w zakładach przemysłowych

zużywających duże ilości ciepłej wody. Wytwarzanie energii elektrycznej

w systemach fotowoltaicznych nie jest jeszcze konkurencyjne cenowo w porównaniu

z klasycznymi źródłami energii. Dodatkowo instalacja paneli fotowoltaicznych

związana jest z koniecznością wykorzystania do tego celu dużych powierzchni.

Przykładowo pokrywając dachy panelami fotowoltaicznymi o powierzchni 100 m2

i o wydajności 120 W/m2 można wytworzyć 1,2 kW energii elektrycznej.

Ze względu na to, że ceny energii z paliw kopalnych stale rosną,

a jednocześnie maleją koszty inwestycji w układy solarne i pojawia się coraz większa

dostępność i różnorodność rozwiązań, energia słoneczna może stopniowo stać się

konkurencyjna z punktu widzenia ekonomicznego w porównaniu z klasycznymi

źródłami energii.

Na obszarze gminy Brańszczyk nie funkcjonują instalacje do pozyskiwania

energii słonecznej. Zaleca się wykorzystywanie energii słonecznej w gminie do

podgrzewania ciepłej wody użytkowej w obiektach o dużym zapotrzebowaniu na

ciepłą wodę, a w okresie zimowym jako wspomaganie systemów konwencjonalnych.

7.4. Energia geotermalna

Energia geotermalna to wewnętrzne, naturalne ciepło Ziemi nagromadzone

w skałach oraz w wodach wypełniających pory i szczeliny skalne, które można

wykorzystać przede wszystkim na potrzeby produkcji energii elektrycznej, energii

cieplnej (poprzez ciepłownie geotermalne i pompy ciepła) oraz w balneologii. Wody

geotermalne zalegają pod powierzchnią na prawie 80% terytorium Polski, jednak ich

temperatura jest stosunkowo niska i na znacznych obszarach nie przekracza 100°C

79

(stopnie geotermiczne decydujące o temperaturze wody wahają się na poziomie od

10 do 110m). Zasoby cieplne wód geotermalnych w Polsce to według szacunków

około 4 mld Mg tpu (4 miliony ton paliwa umownego). Prowincje i okręgi geotermalne

w Polsce przedstawia poniższa mapa.

Ryc. 7.4. Okręgi geotermalne Polski.

Źródło: Europejskie Centrum Energii Odnawialnej (EC BREC) Ekoinfo- serwis informacyjny ochrony

środowiska.

Okręg Grudziądzko-Warszawski, na obszarze którego znajduje się Gmina

Brańszczyk, to jeden z najbardziej zasobnych w wody geotermalne regionów

w Polsce (część Niżu Polskiego).

Tabela 7.4. Potencjalne zasoby wód geotermalnych w okręgu Grudziądzko – Warszawskim.

Nazwa

regionu/okręgu Obszar (km2) Formacje geologiczne

Objętość wód geotermalnych

(km2)

Grudziądzko-

Warszawski 70 000

Kreda/Jura 2 766 Trias 344

Razem 3 100


mazowieckiego.

80

Region Grudziądzko-Warszawski wraz z regionem Szczecińsko - Łódzkim

(o objętości wód geotermalnych 2.854km2) zawiera około 90% zasobów wszystkich

wód geotermalnych w Polsce.

Oszacowanie potencjału energii geotermalnej możliwej do uzyskania wiąże się

z koniecznością oceny zasobów eksploatacyjnych, tj. przeprowadzenia próbnych

odwiertów, które wymagają wysokich nakładów finansowych. Wielkość zasobów

eksploatacyjnych wód geotermalnych sprowadza się do udokumentowania realnej

i racjonalnej możliwości eksploatacji wód z określoną wydajnością w ustalonym lub

nieograniczonym przedziale na danym terenie. Przy ocenie wielkości zasobów

eksploatacyjnych i możliwości budowy instalacji geotermalnych należy wziąć pod

uwagę następujące uwarunkowania (według W. Góreckiego, Wydział Geologii,

Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków):

energia uzyskana z wód geotermalnych może być wykorzystywana

w miejscach wydobywania wód; zasoby eksploatacyjne będą więc

ograniczone do rejonów miast i miejscowości, rejonów przemysłowych,

rolniczych

i rekreacyjno-wypoczynkowych, znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie

odwiertu;

ze względu na znaczną kapitałochłonność inwestycji geotermalnych, lokalny

rynek ciepłowniczy powinien być bardzo atrakcyjny, zdolny do przyciągnięcia

inwestorów;

budowa instalacji geotermalnych w naturalny sposób ograniczona jest do

obszarów, gdzie występują wody geotermalne o optymalnych własnościach.

Ekonomiczna zasadność (opłacalność) wykorzystania zasobów wód i energii

geotermalnej zależy od wielu czynników, do najważniejszych należy zaliczyć:

warunki hydrogeotermalne tj.: wydajność eksploatacyjna wód podziemnych

oraz temperatura wód geotermalnych (moc cieplna ujęcia), głębokość

zalegania warstwy wodonośnej (koszt wykonania otworów), skład chemiczny

wody/mineralizacja (koszty eksploatacji);

obciążenie instalacji ciepła geotermalnego, tj.: roczny współczynnik obciążenia

instalacji – czas wykorzystania pełnej mocy cieplnej ujęcia, stopień

schłodzenia wody geotermalnej, odległość geotermalnych otworów

81

wiertniczych od odbiorcy ciepła (nakłady na rurociąg przesyłowy wody

geotermalnej), koncentracja zapotrzebowania na ciepło na obszarze jego

odbioru (nakłady na sieć dystrybucji ciepła);

otoczenie makroekonomiczne rozumiane jako: konkurencyjność (relacje

cenowe w stosunku do źródeł konwencjonalnych, ceny paliw);proekologiczna

polityka państwa (dostępność środków finansowych na zasadach

preferencyjnych).

Uwzględniając wielkości zasobów wód geotermalnych w okręgu Grudziądzko-

Warszawskim można przyjąć za uzasadnione podjęcie pracy rozpoznawczych na

terenie gminy Brańszczyk w zakresie możliwości wykorzystania wód geotermalnych

dla potrzeb ciepłownictwa scentralizowanego (zasoby i warunki występowania).

Obecny stan rozpoznania wód geotermalnych w gminie nie jest wystarczający dla

określenia opłacalności inwestycji.

Możliwe jest również wykorzystanie energii wód podskórnych i ciepła ziemi

przy zastosowaniu indywidualnych pomp ciepła (ogrzewanie termodynamiczne).

Urządzenia tego typu są produkowane i mogą być stosowane w domach

jednorodzinnych w terenach o rozproszonej zabudowie. Ponieważ siłą napędową

procesów termodynamicznych w pompie ciepła jest istnienie niezbędnych różnic

temperatur między nośnikiem ciepła a czynnikiem roboczym, zasoby surowcowe dla

tych systemów teoretycznie są nieograniczone. W praktyce koszt instalacji takich

urządzeń i koszt wytworzenia energii przewyższa znacznie źródła konwencjonalne.

7.5. Pompy ciepła

Wykorzystanie pomp ciepła do zaspokajania potrzeb cieplnych (ogrzewania

lub klimatyzacji) staje się coraz bardziej popularne. W optymalnych warunkach pracy

pompa ciepła 75% energii pobiera z otoczenia (z gruntu, z wód powierzchniowych

i podziemnych, z powietrza atmosferycznego), a pozostałe 25% to energia

elektryczna niezbędna do napędu pompy. Pompy ciepła nie emitują zanieczyszczeń

w miejscu instalacji. Pompy ciepła można stosować, jako samodzielne źródło ciepła

lub jako uzupełnienie tradycyjnych instalacji c.o. W przygotowanym w roku 2005

przez Odział Gdański Instytutu Energetyki na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Mazowieckiego Programie możliwości wykorzystania odnawialnych

82

źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego opisano możliwości - zalety i wady -

wykorzystania różnych źródeł zasilania pomp cieplnych:

Z technicznego punktu widzenia dolnym źródłem ciepła mogą być:

Powietrze atmosferyczne. Zaletą rozwiązania jest prostota montażu i niskie

koszty inwestycyjne. Wadą rozwiązania jest fakt, że zimą, temperatura

powietrza spada przy wzrastającym zapotrzebowaniu na ciepło użytkowników

końcowych. W związku z powyższym powietrzne pompy ciepła są znacznie

rzadziej stosowane niż pompy z innym źródłem ciepła (grunt, woda). Znajdują

zastosowanie przede wszystkim w terenie mocno zurbanizowanym, gdzie

budowa wymiennika dolnego jest utrudniona ze względu na uzbrojenie terenu

(np. duże centra biurowo- handlowe);

Zbiorniki wodne. Każdy zbiornik wodny w postaci jeziora czy stawu może być

wykorzystany jako źródło ciepła. Wężownice z rur polietylenowych układa się

na dnie. W większości przypadków wystarczają zbiorniki o powierzchni 1000–

2000 m2 i minimalnej głębokości 1,5–2,5 m;

Wymienniki gruntowe. Wężownice polietylenowe układane są w gruncie

poziomo, na głębokości poniżej głębokości zamarzania gruntu lub

w pionowych odwiertach;

Wody gruntowe. Do zbudowania instalacji w oparciu o ciepło zawarte

w wodzie gruntowej wymagane są dwa odwierty. Woda gruntowa czerpana

jest ze studni zasilającej i doprowadzana do parownika pompy ciepła. Po

oddaniu ciepła, ochłodzona woda doprowadzana jest następnie do studni

chłonnej. Najkorzystniej jest, gdy do dyspozycji jest istniejąca studnia

(indywidualne ujęcie wody) i nie ma potrzeby wykonywać wierceń

rozpoznawczych w gruncie, zwiększających koszty inwestycji;

Ciepło odpadowe z instalacji technologicznych, kolektory ściekowe etc.

Obecnie najczęściej stosowane są sprężarkowe pompy ciepła, w których

sprężarki są napędzane silnikami elektrycznymi oraz duże, absorpcyjne pompy

ciepła, napędzane ciepłem odpadowym. Absorpcyjne pompy ciepła mogą też być

stosowane do wykorzystania ciepła wód geotermalnych, jeśli temperatura nie

pozwala na wykorzystanie zawartego w nich ciepła poprzez bezpośrednie

ogrzewanie wody w systemie ciepłowniczym.

83

7.6. Energia wodna

System wód powierzchniowych gminy Brańszczyk w przeważającej części

tworzy zlewnia rzeki Bug, tylko północne fragmenty systemu tworzy zlewnia Narwi.

Inne główne rzeki w gminie to dopływy Bugu: Struga i Tuchełka, są wspomagane

innymi dopływami i rowami. W systemie wodnym gminy dość duży udział mają

rozlewiska, podmokłe łąki oraz bagna pełniące rolę naturalnych zbiorników

retencyjnych. Dodatkowo w gminie znajdują się zbiorniki wód stojących. System

wodny gminy Brańszczyk charakteryzuje się powolnym spływem lub jego brakiem tj.

w przypadku rozlewisk, bagien czy zbiorników wód stojących. Takie uwarunkowania

nie dają możliwości rozwoju energetyce wodnej na terenie omawianej gminy.

Obecnie na terenie gminy nie funkcjonują małe elektrownie wodne oraz nie

istnieją zbiorniki wodne, które uzasadniałyby przeprowadzenie takich inwestycji

w przyszłości.

7.7. Kogeneracja z wykorzystaniem odnawialnych

źródeł energii

Kogeneracja to wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w jednym procesie

technologicznym (w skojarzeniu). Zaletą kogeneracji jest efektywność energetyczna

(większy stopień wykorzystania energii pierwotnej zawartej w paliwie do produkcji

energii elektrycznej i ciepła). Efektywność energetyczna systemu skojarzonego może

być wyższa nawet o 30% w porównaniu z oddzielnym wytwarzaniem energii

elektrycznej w elektrowni kondensacyjnej i ciepła w kotłowni. Kogeneracja prowadzi

do znacznego ograniczenia emisji dwutlenku węgla i innych szkodliwych związków

chemicznych. W dużych klimatyzowanych obiektach niekoniecznie związanych

z przemysłem możliwe jest stosowanie trójgeneracji, to jest skojarzonej generacji

energii elektrycznej, ciepła i chłodu w urządzeniach chłodniczych.

Kogeneracja jest promowana i wspierana przez Unię Europejską (Dyrektywa

2004/8/WE „W sprawie promocji skojarzonej produkcji w oparciu o zapotrzebowanie

na ciepło użytkowe na wewnętrznym rynku energii”).

84

7.8. Podsumowanie

Z przedstawionej analizy możliwości wykorzystania różnych źródeł energii

odnawialnej w gminie Brańszczyk wynikają następujące wnioski:

1. W gminie istnieją dosyć duże zasoby biomasy stałej, jednak występują

ograniczenia w wykorzystaniu jej jako surowca do produkcji energii dla gminy.

2. Ze względu na stosunkowo dobre nasłonecznienie w gminie istnieje spory

potencjał wykorzystania energii słonecznej (w szczególności kolektorów słonecznych

do produkcji ciepła na potrzeby większych obiektów).

3. Należy promować i wspierać instalacje pomp ciepła, które mogą przynieść

znaczne oszczędności w ogrzewaniu domów jednorodzinnych i budynków.

4. Z uwagi na dużą lesistość gminy i dość szeroko prowadzoną ochronę przyrody

w gminie nie ma możliwości wykorzystania konwencjonalnych turbin wiatrowych.

5. W gminie nie ma większych możliwości wykorzystania energii geotermalnej

(poza pompami ciepła) i wodnej.

6. Należy rozwijać technologie kogeneracji (w szczególności wykorzystujące

biomasę) dające duże możliwości oszczędności w procesie jednoczesnej generacji

energii elektrycznej i cieplnej.

7. Należy promować rozwój energetyki rozproszonej opartej na odnawialnych

źródłach energii, choć bez odpowiednich rozwiązań systemowych jej rozwój będzie

utrudniony.

8. Energia odnawialna może stanowić alternatywę dla klasycznych źródeł

energii, ale każda inwestycja z nią związana musi być starannie przeanalizowana

z punktu widzenia technicznego, prawnego i ekonomicznego.

Wsparciem dla inwestycji w energię odnawialną jest system zielonych

certyfikatów, czyli potwierdzeń wytworzenia energii elektrycznej z odnawialnego

źródła energii. W roku 2010 producent zielonej (odnawialnej) energii otrzymywał:

197,21 zł za 1 MWh sprzedanej zielonej energii. Jest to cena energii

elektrycznej sprzedawanej przez producenta zakładowi energetycznemu

85

(ustawowemu sprzedawcy z urzędu), do którego zostało przyłączone dane

odnawialne źródło energii. Prawo energetyczne określa, że zakup zielonej

energii odbywa się po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej

w poprzednim roku kalendarzowym ustalanej przez Urząd Regulacji

Energetyki,

zielony certyfikat o wartości 270 zł za 1 MWh, który może być sprzedany na

Towarowej Giełdzie Energii,

gwarancję odkupienia całej wyprodukowanej energii odnawialnej.

Może to stanowić sporą zachętę dla inwestowania w energetykę opartą na

odnawialnych źródłach energii.

86

8. Współpraca w zakresie z energetyki

z gminami ościennymi

Według stanu na koniec roku 2011 gmina Brańszczyk nie prowadziła

bezpośredniej współpracy z gminami ościennymi w zakresie zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe. Jedyną formą zależności od gmin ościennych

jest fakt, iż na ich terenie przebiegają linie elektroenergetyczne zasilające gminę

Brańszczyk. Na terenie gminy funkcjonują głównie nośniki energii – ciepło

pochodzące głównie ze spalania paliw stałych w kotłowniach indywidualnych, energia

elektryczna z linii energetycznych oraz paliwo gazowe spalane w indywidualnych

piecach (gaz zarówno z sieci jak i z butli).

Aktualne potrzeby cieplne gminy są zaspokajane całkowicie z indywidualnych

kotłowni. Brak jest infrastruktury ciepłowniczej. Istnieje koncepcja wykorzystania

paliwa gazowego do ogrzewania w przypadku budowy sieci gazowniczej na terenie

gminy. Przedsięwzięcie to łączy się ściśle z ewentualną współpracą z gminami

ościennymi z uwagi na konieczność połączenia rozpatrywanej w gminie sieci

gazowniczej z istniejącymi systemami gazowniczymi. Obecnie na terenie gminy

w zasięgu sieci gazowej znajdują się mieszkańcy wsi Brańszczyk, Niemiry, Poręba

Średnia, Udrzynek, Poręba – Kocęby. Gaz doprowadzany jest z sieci średniego

i niskiego ciśnienia powiązanych z istniejącą na terenie gminy stacją redukcyjno-

pomiarową w Porębie Średniej oraz Brańszczyku.

Podstawą przyszłej gazyfikacji gminy Brańszczyk powinny być plany

i koncepcje gazyfikacji gminy. Sieć gazowa istniejąca i projektowana byłaby

w zarządzie MSG Sp. z o.o. Oddział Gazownia Warszawska.

W rozpatrywanym przypadku nie jest konieczna budowa sieci ciepłowniczej

zaopatrywanej w ciepło pochodzące ze spalania paliwa stałych, ponieważ system

znacznie większe korzyści niesie ze sobą gazyfikacja gminy. Gmina jest niemal

całkowicie zelektryfikowana a ewentualna rozbudowa systemu

elektroenergetycznego powinna być przedmiotem planu rozwoju przedsiębiorstw

obsługujących gminę Brańszczyk. Niemniej jednak sieć elektroenergetyczna (15kV)

w gminie jest dobrze rozwinięta i posiada rezerwy przepustowości elektrycznej

87

zarówno sieci magistralnej jak i odgałęźnej 15 kV oraz dostateczną ilością stacji

transformatorowych 15/0,4 kV.

Ewentualnym obszarem współpraca międzygminnej może być możliwość

zaopatrywania gminy w surowce energetyczne, takie jak biomasa, z zasobów gmin

sąsiednich.

Documents

Założenia do planu zaopatrzenia Gminy Brańszczyk w ciepło ... · duże znaczenie ma ochrona środowiska. W granicach gminy znajdują się 32 użytki ekologiczne, ... kumak nizinny