Upload
builien
View
223
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Założenia fizjoterapii
Fizjoterapia
Fizjoterapia (ang. physical therapy,
physiotherapy, PT) jest to zespół metod
leczniczych wykorzystujących zjawisko
reaktywności organizmu na bodźce.
Fizjoterapia polega na świadczeniu
usług powodujących rozwinięcie,
utrzymanie lub przywrócenie w jak
najpełniejszym zakresie czynności
ruchowych i funkcjonalnych.
Fizjoterapia
Fizykoterapia
Wykorzystanie
bodźców fizykalnych
Kinezyterapia
Wykorzystanie leczniczych
form ruchu
Masaż
Wywieranie i zwalnianie
ucisku na tkanki
Kinezyterapia
• Terapia ruchem – Ćwiczenia lecznicze:
wykorzystują jeden określony
rodzaj pracy
– Metody terapeutyczne:
jednoczesne, systemowe
wykorzystanie wielu ćwiczeń i
pokrewnych interwencji
Cele:
Profilaktyka i leczenie
•Przeciwdziałanie hipokinezji
•Normalizacja zakresu ruchomości
stawowej
•Zapobieganie osłabieniu i zanikom
mięśni
•Zapobieganie obrzękom
•Korekcja postawy ciała
•Poprawa stereotypu ruchu
•Poprawa wydolności krążeniowo-
oddechowej
•Stymulacja ośrodkowego układu
nerwowego
•Zwiększenie wydolności w
czynnościach, promocja
samodzielności
Postawa ciała
http://joygardnerteaches.blogspot.com/p/posture.html
idealna
plecy wklęsło-wypukłe
plecy płaskie
plecy kołyskowe
Antagoniści mięśni posturalnych
Mostkowo-obojczykowo-sutkowy
Piersiowe
Pochyłe
Dźwigacz łopatki
Czworoboczny – część górna
Prostownik grzbietu w odcinku szyjnym
Prostownik grzbietu w odcinku lędźwiowym
Biodrowo-lędźwiowy
Napinacz powięzi szerokiej
Kulszowo-goleniowe
Synergie mięśni posturalnych
Prosty brzucha
Pośladkowe
Prostownik grzbietu odcinka piersiowego
Czworoboczny – część dolna
Równoległoboczny
Zębaty przedni
Czworogłowy – głowa przyśrodkowa
Piszczelowy przedni
Ćwiczenia lecznicze
• Izometryczne (oporowe): • Poprawia maksymalną siłę rozwijaną przez mięsień, nie poprawia
wydolności krążeniowej
• czas skurczu: 6-8 sek.
• Przeciwwskazania: ostra niewydolność krążenia, wczesny okres po zawale serca, tętniak aorty, niewydolność oddechowa
• Izotoniczne: • Normalizuje napięcie mięśniowe, poprawia wytrzymałość mięśnia
na obciążenie wysiłkiem, wydolność krążeniowo-oddechową
• Wskazane są ćwiczenia w seriach powtórzeń o wzrastającym obciążeniu
• Izokinetyczne (oporowe przystosowawcze): • Szybki wzrost wytrzymałości tkanki mięśniowej
• Zmniejszone ryzyko urazów i zespołów przeciążeniowych
Podział ze względu na skurcz mięśnia
Ćwiczenia lecznicze • METODYKA
• Bierne: wykonywane przez terapeutę bez współudziału pacjenta
• wskazane przy braku dowolnej czynności mięśnia. Stosowane w celu profilaktyki przykurczów i poprawy trofiki tkanek narządu ruchu, istotna jest także stymulacja proprioceptywna powstająca podczas rozciągania tkanek okołostawowych i docisku na staw
• Czynno-bierne: bierny ruch wykonywany przez terapeutę i czynne rozluźnienie mięśni przez pacjenta. Stosowane w stanach po zdjęciu unieruchomienia, w chorobach reumatycznych
• Czynne: wykonywane przez pacjenta pod kierunkiem lub przy pomocy terapeuty. Celem jest zwiększenie siły i masy mięśni, przywrócenie zdolności prawidłowego działania mięśni
• w odciążeniu, wolne, z dawkowanym oporem
Ćwiczenia lecznicze
Ćwiczenia bierne, wskazania:
• Porażenia wiotkie i spastyczne mięśni, niedowłady znacznego
stopnia
• Jako wstępne ćwiczenia po długotrwałym unieruchomieniu stawu
Ćwiczenie bierne, przeciwskazania:
• Ostry stan zapalny stawu i otaczających tkanek
• Zakrzepowe zapalenie żył głębokich kończyn
• Zator tętnicy płucnej, zawał płuca lub serca
Ćwiczenia lecznicze
• METODYKA • Synergistyczne: wykorzystujące zjawisko funkcjonalnych sprzężeń mięśni:
• Zginacze szyi – mięśnie brzucha
• Prostowniki szyi – prostowniki biodra
• Prostowniki stopy – prostowniki kolana
• Zginacze nadgarstka – zginacze łokcia
• Prostowniki nadgarstka – prostowniki łokcia
• Oddechowe
• Ogólnokondycyjne
• Indywidualne
• Zespołowe: trening w formie zabawy, stacyjny (obwodowy), w formie ścisłej
Ćwiczenia posturalne
Sinaki M. Critical appraisal of physical rehabilitation measures after osteoporotic vertebral fracture. Osteoporos Int 2003;14(9):773-9.
Sinaki M, Lynn SG. Reducing the risk of falls through proprioceptive dynamic posture training in osteoporotic women with kyphotic posturing: a randomized
pilot study. Am J Phys Med Rehabil 2002;81(4):241-6.
Sinaki M. Musculoskeletal challenges of osteoporosis. Aging (Milano) 1998 Jun;10(3):249-62.
Efektywność ćwiczeń leczniczych • Wzmacniające – zazwyczaj wielokrotnie powtarzane, angażujące wybrane
grupy mięśniowe wykonywane w celu wzmocnienia siły i masy
Rozciągające – zwiększające zakres ruchu w stawach poprzez likwidację
przykurczów
Koordynacyjne – poprawiające propriocepcję i kontrolę ruchu
Mobilizujące i ćwiczenia gibkości – wielokrotnie powtarzane, z użyciem
kontrolowanych ruchów w określonym zakresie
Aerobowe
R W I A M K R W I A M K
Efekt przeciwbólowy Efekt czynnościowy
Hayden JA, van Tulder MW, Tomlinson G. Ann Int Med. 2005;142(9): 776-785
Zespoły bólowe dolnego odcinka kręgosłupa
Kinezyterapia a masa kostna
• Najważniejsze ćwiczenia oporowe o
znacznych obciążeniach
• Wpływ ćwiczeń u osób dojrzewających
na szczytową masę kostną – do 20%
PBM
• Efekt osteogenny ćwiczeń jest
odwrotnie proporcjonalny do wieku
Obciążenie mechaniczne to najsilniejszy czynnik wpływający na masę kostną
Kinezyterapia w podeszłym wieku
Korzyści natychmiastowe:
Normalizacja poziomu glukozy Poprawa jakości snu
Poprawa nastroju Redukcja stresu
Przywrócenie pewności siebie Poprawa integracji społecznej
Kinezyterapia w podeszłym wieku
Wzrost wydolności
aerobowej
Poprawa siły
Poprawa zakresu ruchów
Poprawa koordynacji
Poprawa funkcji poznawczych
Nabycie umiejętności Redukcja zaburzeń depresyjnych i lękowych
Wzmocnienie więzi społecznych i kulturowych
Zmniejszenie kosztów opieki zdrowotnej i społecznej
Wzrost zdolności do pracy
Promocja pozytywnego obrazu osoby starszej
Korzyści długoterminowe:
Pionizacja i ćwiczenia lokomocyjne
Zakres ruchomości
• Ćwiczenia czynne w istniejącym zakresie ruchów
• Ćwiczenia bierne
• Ćwiczenia rozciągające (statyczne, dynamiczne)
• Techniki manualne
• Trakcje
• Redresje
• Relaksacja poizometryczna
Wpływ na: torebkę stawową, mięśnie, pochewki powięziowe, ścięgna
Efekt na: chrząstkę i płyn stawowy,
Relaksacja poizometryczna
1. Rozciąganie
3. Czynne rozluźnienie
2. Czynne 8 s. napięcie przeciw oporowi
Relaksacja mięśnia napinacza powięzi szerokiej
Mięsień gruszkowaty
Prostowniki biodra
Mięsień pośladkowy średni
Prostowniki odc. lędźwiowego
Trakcja
Mechanoterapia
DBC - zintegrowany system aktywnej terapii
schorzeń kręgosłupa, wykorzystujący
specjalnie zaprogramowane urządzenia do
ćwiczeń.
Istotą leczenia jest tu odtworzenie
segmentarnego ruchu kręgosłupa z
rozwinięciem jego kontroli nerwowo-
mięśniowej. Równolegle prowadzi się
ćwiczenia czynnościowe i relaksujące.
Wykorzystywana w leczeniu i profilaktyce
Taimela S i wsp. An occupational health intervention programme for workers at high risk for sickness absence. Cost
effectiveness analysis based on a randomised controlled trial. Occup Environ Med 2008;65(4):242-8.
Aparatura CPM
CPM (Continuous Passive Motion) –
ciągły bierny ruch.
Urządzenia do treningu stereotypu
chodu
Diagnostyka i
terapia manualna • Nauka o rozpoznawaniu, profilaktyce i leczeniu
odwracalnych zaburzeń czynnościowych narządu ruchu
• Typowe techniki: – Mobilizacje – powiększanie zakresu
ruchu stawowego z wykorzystaniem
przesuwania powierzchni stawowych
- Manipulacje – mobilizacje z wykorzy-
staniem impulsu, pchnięcia końcowego,
niekiedy z przekroczeniem granic
fizjologicznych
- techniki na tkankach miękkich
(neuromobilizacje, poprzeczny masaż
włókien, oddziaływania na punkty
spustowe
- Techniki ze zwiększaniem zakresu
ruchomości powinny być uzupełnione
ćwiczeniami wzmacniającymi
Przeciwwskazania:
•Choroby nowotworowe
•Gruźlica kostna
•Złamania i niestabilności
•Ostry zespół bólowy z
zaburzeniami neurologicznymi w
przebiegu przepukliny jądra
miażdżystego
•Osteoporoza
•Niektóre wady wrodzone układu
ruchu
•Kręgozmyk
•Niewydolność tętnic kręgowych
•Nieskompensowane dysfunkcje
narządów wewnętrznych
•Ciąża, leki
Fizykoterapia
• Lecznicze wykorzystanie czynników fizycznych: – Temperatura
• Nagrzewanie
• Chłodzenie
– Krioterapia
– Promieniowanie elektromagnetyczne
• Promieniowanie laserowe
– Pole elektryczne
• Stałe
• Zmienne
– Pole magnetyczne
– Fala akustyczna
• Ultradźwięki
• Terapia falą uderzeniową
Termoterapia – efekt ciepła
• Redukcja napięcia mięśni
• Wzrost elastyczności tkanki łącznej
• Redukcja lepkości mazi stawowej
• Wzrost przepływu skórnego, produkcji potu, spadek oporu obwodowego (40%)
• Wzrost tętna (do 100%), spadek ciśnienia rozkurczowego i średniego, ciśnienie skurczowe niezmienione
• Odwodnienie
• Aktywacja osi podwzgórze-przysadka- nadnercza w celu włączenia mechanizmów termoregulacji
– Wzrost osoczowego poziomu noradrenaliny, ACTH, koryzolu (w wyniku chłodzenia)
– Spadek poziomu sodu
• Aktywacja układu R-A-A
• Wzrost wydzielania wazopresyny
• Wpływ na układ oddechowy
– Wzrost VC, PEF, FEV1
• Poprawa wentylacji pęcherzykowej
• Wzrost aktywności enzymów (w tym mediatorów
stanu zapalnego)
Sauna - bezpieczństwo • Brak dowodów na wzrost ryzyka dekompensacji stabilnej
choroby niedokrwiennej serca, skompensowanego
nadciśnienia
• Brak dowodów na wpływ na ryzyko krwawień, zakrzepicy (u
osób bez czynnej zakrzepicy lub krwawienia)
• Brak dowodów na ryzyko zabiegów w saunie u zdrowych dzieci
Kukkonen-Harjula K, Kauppinen K. Health effects and risks of sauna bathing. Int J Circumpolar Health. 2006;65(3):195-205.
Przeciwwskazania:
•Choroba nowotworowa
•Nadczynność tarczycy
•Niestabilna choroba wieńcowa
•Niedociśnienie ortostatyczne
•Stenoza aortalna
•Infekcje gorączkowe
•Zaostrzenie RZS
•Pokrzywka cholinergiczna
•Wysypki z cechami sączenia
Nagrzewanie i leki • Spadek przepływu wątrobowego
– Interakcja z „efektem pierwszego przejścia” – spowolnienie
metabolizmu (midazolam, propranolol)
• Wzrost przepływu skórnego
– Wzrost absorpcji leków ze skóry i taki podskórnej (insulina, nitraty)
• Efekty uboczne poszczególnych leków
– Β-blokery - Redukują efekt głębokiej hipertermii
– Leki obniżające ciśnienie – potęgują efekt hipotensyjny sauny: ryzyko
omdleń
– Nitraty – potęgują efekt hipotensyjny (bóle głowy)
– Sympatykomimetyki – wzmacniają efekt adrenergiczny sauny
(tachykardia)
Kukkonen-Harjula K, Kauppinen K. Health effects and risks of sauna bathing. Int J Circumpolar Health. 2006;65(3):195-205.
• Podwyższenie progu bólowego
• Obniżenie napięcia mięśni
• Korzystnie działa w wysiękach, obrzękach
• Korzystnie działa w różnych stadiach zapalenia
Ochładzanie
Krioterapia
• Stymulacja układów regulacyjnych ustroju poprzez
krótkotrwałe (30-180 sekund) ogólne lub miejscowe
oddziaływanie temperatury –110 –180oC.
• Wskazania:
• Choroby zapalne narządu ruchu (rzs,
zzsk), choroba zwyrodnieniowa stawów,
fibromialgia. przewlekłe zespoły bólowe,
zespół Sudecka,
niedowłady spastyczne (sm, mpdz)
Przeciwwskazania: Niewydolność krążenia, nowotwory, infekcje,
niedokrwistość, odmrożenia, krioglobulinemia, hemoliza,
hemoglobinuria, choroba Raynaud, zaburzenia czucia
Promieniowanie elektromagnetyczne
• Ultrafiolet (100-400 nm)
– UV-C: 200-280 nm
– UV-B: 280-315 nm
– UV-A: 315-400 nm
• Pasmo widzialne: 380-780 nm
• Podczerwień (770-15.000 nm)
– IR-A: 770-1.500 nm
– IR- B: 1.500-4.000 nm
– IR- C: 4.000-15.000 nm
• Zdolność wnikania do tkanek zależy od długości fali: UV-C: warstwa rogowa naskórka; UV-A: 2mm
• Wrażliwość zależy od karnacji skóry oraz od naświetlanego regionu, substancji światłouczulających
• Odczyn rumieniowy
• Rumień cieplny (poszerzenie naczyń)
• Rumień fotochemiczny
• 7-dehydrocholesterol → prowitamina D3
• Wywoływanie efektu stymulującego
(tempo przemian metabolicznych,
konsumpcji tlenu, stymulacja układu
wydzielania wewnętrznego)
• Efekt przeciwzapalny
Biologiczne oddziaływanie UV
Fotochemoterapia: naświetlanie po podaniu
psoralenów (furokumaryn): łuszczyca
(PUVA), przyłuszczyca, ziarniniak grzybiasty,
liszaj płaski, łupież czerwony, świerzbiączka,
wyprysk rozlany
Strefy wrażliwości na
UV
1 1
max. 1 2 3 4 5 min.
2 2
3
4
5
5
3
5
4
Biologiczne oddziaływanie UV
Naświetlania profilaktyczne: zapobieganie krzywicy i wzmożenie sił
obronnych ustroju
Lecznicze zastosowania promieni UV:
• Choroby gardła i nosa, przewlekłe nieżyty oskrzeli, astma oskrzelowa
• Krzywica
• Choroba reumatyczna, zwyrodnieniowa, nerwobóle
• Stany zapalne tkanek miękkich, czyraczność
• Owrzodzenia troficzne, trudno gojące się rany
• Utrudniony zrost kostny
• Łuszczyca, łysienie plackowate, trądzik pospolity
Przeciwwskazania: choroba
nowotworowa, czynna gruźlica płuc, nadczynność tarczycy, zakażenia ogniskowe,
cukrzyca, miażdżyca naczyń z NT, niewydolność krążenia, niedokrwistość złośliwa,
padaczka, RZS w trakcie leczenia solami Au, nadwrażliwość na światło
Biologiczne oddziaływania światła
widzialnego i podczerwieni
• Penetracja do skóry właściwej i tkanki podskórnej (IR-A i IR-B)
• Światło widzialne:
– Psychostymulujące • Filtr czerwony: stymulujące
• Filtr niebieski: działanie uspokajające
• Podczerwień:
– Efekt termiczny: • Miejscowy: rozgrzanie tkanki podskórnej
• Konsensualny: oddziaływanie odruchowe na naczynia głębokie
– Redukcja napięcia mięśni
Biologiczne oddziaływanie promieni
podczerwonych
Wskazania:
• Przewlekłe i podostre stany zapalne, w których możliwe jest miejscowe
stosowanie ciepła
• Przewlekłe i podostre zapalenie stawów i tkanek okołostawowych
• Nerwobóle
• Stany po przebytym zapaleniu skóry i tkanek miękkich pochodzenia
bakteryjnego
• Jako zabieg wstępny przed ćwiczeniami, masażem, jonoforezą
Przeciwskazania:
choroba nowotworowa, niewydolność krążenia, czynna TBC, zaburzenia
w ukrwieniu obwodowych części kończyn, skłonność do krwawień, stany
gorączkowe, ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich, stany
wyniszczenia
Termoterapia: sauna sucha • Sauna sucha dalekiej podczerwieni
• Zazwyczaj 7-14 μm
• Mniejszy dyskomfort w stosunku do sauny tradycyjnej
• Głębsze wnikanie ciepła • Efekt relaksujący
• Stymulacja krążenia obwodowego i ośrodkowego
• Wskazania: • Czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca:
• Hipercholesterolemia
• Nadciśnienie
• Cukrzyca
• Otyłość
• Nikotynizm
Beever R. Far-infrared saunas for treatment of cardiovascular risk factors Summary of published evidence. Can Fam Physician 2009;55:691-6
Zastosowanie sauny suchej (waon therapy)
• Termoterapia z oddziaływaniem suchą sauną o temperaturze 60 stopni – Wzrost temperatury wnętrza ciała o 1,2 stopnia C
• Wskazania: np. choroba niedokrwienna serca, niewydolność krążenia w stadiach NYHA A,B,C,D schorzenia tętniczych naczyń obwodowych
• Efekt: • Poprawa funkcji śródbłonka (wzrost sekrecji syntetazy NO)
• Wzrost przepływu obwodowego • Redukcja wskaźnika kostka/ramię
• Poprawa wydolności krążenia
• Stabilizacja autonomicznego układu nerwowego
• Redukcja objawów bólowych choroby niedokrwiennej serca i w niedokrwieniu obwodowym
Miyata M. Waon Therapy for Cardiovascular Disease – Innovative Therapy for the 21st Century. Circulation J. 2010;74:617-621
Technika zabiegów
• Sucha ekspozycja na suche ciepło, bez imersji wodnej (15 minut)
• Spoczynek w pozycji leżenia tyłem pod kocem przez około 30 minut. Zalecane dopajanie
Miyata M. Waon Therapy for Cardiovascular Disease – Innovative Therapy for the 21st Century. Circulation J. 2010;74:617-621
Efekty kliniczne Poprawa trofiki
tkanek
Zg
on
y lu
b p
ow
tórn
e
przyję
cia
Okres obserwacji (miesiące)
Kihara et al. Waon therapy improves the prognosis of patients with chronic heart failure. J Cardiol 2009; 53: 214 –218. Tei C, et al. Successful thermal therapy for end-stage peripheral artery disease. J Cardiol 2006; 47: 163 –164.
Poprawa rokowania w przewlekłej niewydolności krążenia
Efekty uboczne
• Oparzenia
• Choroby nowotworowe skóry
• Zaćma, uszkodzenie siatkówki
Przeciwwskazania:
• Choroba nowotworowa (także przebyta)
• Ostre stany zapalne i infekcje
• Nadczynność tarczycy
• Padaczka
• Niewydolność krążenia ze stenozą aortalną,
kardiomiopatia przerostowa
Laser niskoenergetyczny
• Promieniowanie spójne, monochromatyczne, równoległe
• Penetracja promieniowania od kilku do kilkudziesięciu milimetrów
• Energia dostarczona z promieniowaniem
maleje wykładniczo wraz z głębokością
• Efekt biologiczny:
– Absorpcja energii przez tkanki
– Wpływ na sygnalizację komórkową
– Reakcje enzymatyczne
– Układy cytochromów
• poprawa ukrwienia i trofiki tkanek,
pobudzenie procesów regeneracji,
syntezy komórkowej
Maksymalne przenikanie.
f = 550-950 nm
Moc 1-6 mW
Dawka energii:
0,1 – 5 J / zabieg
http://www.chem.duke.edu/~wwarren/tissueimaging.php
Biologiczne oddziaływanie
promieniowania laserowego
Wskazania:
• Trudno gojące się rany i owrzodzenia
• Utrudniony zrost kostny
• Przewlekłe stany zapalne
• Choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalenia okołostawowe, nerwobóle,
stany zapalne ścięgien, powięzi, pochewek ścięgnistych i kaletek
stawowych
• Zespoły bólowe w przebiegu dyskopatii
• Neuropatia cukrzycowa
• Trądzik pospolity
Elektroterapia – prądy stałe
• Galwanizacja
• Jonoforeza
Katoda – efekt przekrwienny
Anoda – efekt przeciwbólowy
Przeciwwskazania: zaburzenia czucia, zmiany skórne, stymulator
serca, wszczepy metalowe
Leki w postaci zjonizowanej:
NLPZ, hydrokortyzon, ksylokaina, tolazolina,
jony Zn, J, Ca
Efekt przepływu prądu przez tkanki:
Zjawiska elektrochemiczne: elektroliza
Zjawiska elektrokinetyczne: elektroosmoza,
elektroforeza
Zmiana pobudliwości błon komórkowych
Zjawiska elektrotermiczne
Niedowłady wiotkie, zaburzenia krążenia obwodowego
Zespoły bólowe
Dawkowanie obiektywne: 0,01-0,5 mA/cm2; subiektywne: zależne od doznań czuciowych
Prąd do 0,2 mA/cm2
Jonoforeza
Jonoforeza J: blizny, przykurcze
Jonoforeza Ca: utrudniony zrost kostny, zespół Sudecka, obwodowe
zaburzenia naczynioruchowe, stany zapalne gałki ocznej
Jonoforeza prokainy/lignokainy: nerwobóle, astma oskrzelowa
Jonoforeza histaminy: owrzodzenia troficzne, samorodna sinica
kończyn, odmrożenia, nerwobóle, przewlekłe stany zapalne stawów
Jonoforeza antybiotyków: stany zapalne skóry i tkanek miękkich
Jonoforeza hydrokorytzonu: stany zapalne stawów, pochewek
ścięgnistych, skóry i tkanek miękkich
Elektroterapia – prądy impulsowe • 0,5-500 Hz – niskie częstotliwości
Elektrostymulacja mięśni:
•Mięśnie porażone wykazują zaburzenia repolaryzacji,
zatem mają zdolność reakcji na impulsy trójkątne
•Zasady oddziaływań: zapobieganie zanikowi i
zwyrodnieniu łacznotklankowemu
•Przeciwdziałanie wytwarzaniu stereotypów zastępczych
Prądy diadynamiczne:
Oddziaływanie przeciwbólowe:
Ośrodkowo – aktywacja odruchów
na poziomie rdzenia i wzgórza
Obwodowo – rozszerzenie naczyń
Dawkowanie obiektywne: na podstawie
efektu motorycznego; subiektywne:
zależne od doznań czuciowych
Elektroterapia – prądy impulsowe • 3-5 kHz – średnie częstotliwości
Prądy interferencyjne (Nemeca):
• Efekt przeciwbólowy
• Pobudzanie do skurczu mięśni szkieletowych
• Redukcja napięcia współczulnego
• Rozszerzenie naczyń krwionośnych,
usprawnienie krążenia obwodowego
• Usprawnianie procesów odżywczych i
przemiany materii tkanek
E1 E1
E2
E2
Elektroterapia – prądy impulsowe • 13,5- 2375 MHz wielkie częstotliwości
Efekt termiczny: ciepło endogenne
Przeciwwskazania:
Choroby nowotworowe, czynne procesy zapalne, stany
po leczeniu promieniowaniem jonizującym, ciąża, okres
menstruacji, obecność implantów metalowych
Pole magnetyczne impulsowe
• Efekt cieplny, porządkowanie układu cząsteczek wody (tzw. efekt Mojżesza)
• Zmiany stanu błonowych układów sygnalizacyjnych zależnych od jonów wapnia • Transmisja synaptyczna • Pobudliwość neuronów • Przepuszczalność bariery krew-mózg (F: 0,3-0,5 T; f: 8-215 Hz and
915 Mhz);
• Wpływ na stabilność polimerów, lizosomów • Zmiany stanu spinu elektronów w produktach pośrednich
reakcji chemicznych • Zmiany aktywności enzymatycznej
• Wpływ na transdukcję czynników wzrostu
• Strukturalne zmiany układów fosfolipidowych
Ueno S. IEEE Trans Magn, 1994; Shelton RC. CNS Drugs. 2010; Murabayashi S. Ther Apher Dial
2004; Garber HJ, Oldendorf WH, et al. Magnetic Resonance Imaging 1989; Liburdy RP. FEBS Letters
1992; Hsieh DS Langer R, Folkman J. Proc Noli Acad Sci 1981; Aaron RK. Clin Orthop Relat Res.
2004.
Indukcja: 0,1 – 1 mT do 1,5 T
Impulsowe pole magnetyczne wielkiej
częstotliwości
• Działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwbólowe
Wskazania:
Trudno gojące się rany, owrzodzenia troficzne
Stany zapalne tkanek okołostawowych
Stany po urazach tkanek miękkich
Stany po zabiegach chirurgicznych, stomatologicznych
Stany zapalne przydatków, macicy, zatok obocznych nosa
Krwiaki pourazowe
(terapuls, diatermia mikrofalowa)
Przeciwwskazania: obecność metalowych zespoleń, rozrusznik serca, procesy
nowotworowe, zaburzenia ukrwienia, stany zapalne żył, ropnie i wylewy krwawe
Pole magnetyczne i biologia kości
• Aktywizuje różnicowanie chondrocytów w procesie
kostnienia na podłożu chrzęstnym, komórek osteo-
progenitorowych bez wpływu na proliferację lub
rekrutację komórek.
• Przyspiesza syntezę macierzy chrzęstnej (PG i GAG).
• Wspomaga kostnienie na pograniczu implantów
• Zapobiega spadkowi gęstości mineralnej kości u zwierząt unieruchomionych (aktywacja TGF-β1 i hamowanie IL-1, IL-6 i MMP).
• W działaniu anabolicznym wolnozmiennych PM mogą uczestniczyć insulinowy receptor substratowy-1 (IRS-1), śródbłonkowa syntetaza NO i rybosomalna podjednostka kinazy S6.
• Niskoamplitudowe złożone PM, które indukują maksymalny gradient
potencjałów 10-5 V/m jest zdolny przyspieszyć przepływ netto jonów
wapnia do ludzkich osteoblastów. Efekt zależy od częstotliwości i jest
największy dla f=15.3-16.3 Hz.
Jansen JHW. BMC Musculoskelet Disord. 2010; 11: 188; Ciombor DM, J Orthop Res. 2002;20(1):40-50; Ciombor DM Osteoarthritis Cartilage.
2003;11(6):455-62. Dallari D, Fini M, Giavaresi G, Bioelectromagnetics. 2009;30(6):423-30. Shen WW, Bioelectromagnetics. 2010;31(2):113-9.
Schnoke M, J Orthop Res. 2007;25(7):933-40. Diniz P, Shomura K, Soejima K. Bioelectromagnetics 2002;23(5):398–405. Fitzsimmons RJ. Clin
Plast Surg. 1994;21(3):401-6. Fitzsimmons RJ. Calcif Tissue Int. 1994;55(5):376-80. Bassett CA. Crit Rev Biomed Eng. 1989;17(5):451-529.
Electromagn Biol Med. 2007;26(3):167-77.
Impulsowe pole magnetyczne małej
częstotliwości
Wskazania:
Choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa i dużych stawów
RZS
Złamania kości, utrudnienie zrostu, choroba Sudecka
Urazy stawów, mięśni, więzadeł, ścięgien
Trudno gojące się rany i owrzodzenia, oparzenia
Nerwobóle
Zanurzenia krążenia obwodowego
Pole magnetyczne – wybrane działania
• Spondylodeza międzytrzonowa (RCT)
• w odcinku lędźwiowym • Osiągnięto 92% wgojenia przeszczepów kostnych w grupie
PEMF, podczas gdy w kontroli 65% (p>0,05).
• Korzystny wpływ PEMF (30 min./d./9 mies.)na wgojenie
przeszczepu międzytrzonowego u kobiet.
U mężczyzn bez zauważalnego efektu
• w odcinku szyjnym • PEMF znamiennie lepszy wynik szyjnej
spondylodezy z dostępu przedniego
(przeszczep kostny + płyta) w 6 miesiącu
po operacji. W 12 miesiącu bez różnicy
od grupy kontrolnej.
Mooney V. Spine (Phila Pa 1976). 1990;15(7):708-12.
Linovitz RJ, et al. Spine (Phila Pa 1976). 2002;27(13):1383-9.
Foley KT, et al. Spine J. 2008;8(3):436-42.
• Wyniki randomizowanych prób kontrolowanych
– artroskopowa rekonstrukcja ACL: redukcja czasu zdrowienia i nasilenia odczynu zapalnego
– RZS, fibromialgia: redukcja bólu
– Osteoporoza pierwotna i wtórna:
redukcja bólu, wzrost BMD
– Posterydowa martwica kości:
możliwy efekt prewencyjny
– Ból po urazie whiplash: redukcja
bólu
Benazzo F. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2008;16(6):595-601.
Chuang LQ et al. Chin Med J 2008; 121(20):2095-2099. Tabrah F, et al. J Bone Miner Res. 1990;5(5):437-42.
Ishida M et al. Clin Orthop Relat Res 2008; 466:1068–1073.
Foley-Nolan D, Moore K, Codd M et al. Scand J Rehabil Med. 1992;24(1):51-9.
Pole magnetyczne – wybrane działania
Silne PM i układ odpornościowy
• Ludzkie monocyty obwodowe stymulowane
statycznym PM (0,5 T) zmniejszają
ekspresję CD69 i zwiększają produkcję
IFN-γ i IL-4.
• Komórki czerniaka myszy znamiennie
zwiększają produkcję TNF-α w odpowiedzi
na 16-dniową ekspozycję na pulsujące PM.
• Krótkotrwała (60-330 s) ekspozycja na pole
o intensywności 0,3-1,2 T hamuje proliferację
limfocytów B i T w odpowiedzi na stymulację
mitogenem.
• Pobudzanie pulsującym PM f=1Hz; F=1,9 T) zwiększa zdolności migracji reaktywnych astrocytów w uszkodzonym rdzeniu kręgowym dzięki aktywacji ścieżki mitogennej MEK1,2/ERK.
Simkó M, Droste S, Kriehuber R, Weiss DG. Eur J Cell Biol 2001;80(8):562-6. Murabayashi S, Yoshikawa A, Mitamura Y. Ther Apher Dial
2004;8(3):206-11. Salerno S, La Mendola C, Lo Casto A, et al. Int J Radiat Biol. 2006;82(2):77-85. Yamaguchi S, Ogiue-Ikeda M, Sekino M, et.
al. Bioelectromagnetics. 2006;27(1):64-72. Salerno S, Lo Casto A, Caccamo et al. Int J Radiat Biol. 1999;75(4):457-63. Roman A, Zyss T,
Nalepa I. Bioelectromagnetics. 2005;26(3):201-6. Fang ZY, Li Z, Xiong L, et al. Electromagn Biol Med. 2010 Aug;29(3):113-21.
Przeciwwskazania: choroba nowotworowa, czynne infekcje, zaburzenia
wydzielania wewnętrznego, obecnośc rozrusznika serca, ciąża
Ultradźwięki
• Efekt termiczny (tkanka kostna i mięśniowa)
• Efekt „mikromasażu”
• Efekt fizykochemiczny
wzrost dyfuzji przez błony
rozpad niektórych białek
podwyższenie pH płynu środowiska
Przeciwwskazania: okolica serca, płuc, narządów miąższowych, mózgu, oczu,
nasad kości rosnących, kręgosłup w okolicy laminektomii, okolica aktywnej
chrząstki wzrostowej,
Energia mechaniczna deponowana w tkance za pośrednictwem fali akustycznej
Częstotliwości: 800-2400 kHz
Dawki: 0,05-1,5 W/cm2
Ultradźwięki
Wskazania:
• Zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa
• Zespoły przeciążeniowe stawu barkowego, łokciowego
• Nerwoból n. trójdzielnego
• Bóle poamputacyjne
• Przykurcz Dupuytrena, blizny
• Szczękościsk
• Przeciwwskazania: choroba nowotworowa, czynna TBC, ciąża,
niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca, rozrusznik serca,
zaburzenia ukrwienia obwodowego, zakrzepowe zapalenie żył, skazy
krwotoczne, ostre stany gorączkowe i zapalne, wyniszczenie, nie
ukończony wzrost kości, osteoporoza, obecność metalowych zespoleń,
przebyta radioterapia
SWT, ECSW – „fala uderzeniowa”
• Intensywna stymulacja proprioceptywna tłumi przekaz
bólowy
• Wzrost przepływu krwi
• Interakcja z błoną komórkową receptorów bólowych
• Zmiana środowiska wewnętrznego poprzez reakcje
fizykochemiczne
Pasmo częstotliwości: 16 Hz – 20 MHz
Energie: fala niskoenergetyczna: poniżej
0,2 mJ/mm2
Wysokoenergeyczna: pow. 0,2 mJ/mm2
Penetracja fali: do 12,5 cm
Częstotliwość impulsu 1-8 Hz
Balneoterapia
• Kompleksowe oddziaływanie lecznicze
wykorzystujące: – zasoby naturalnych tworzyw (wody, peloidy, gazy lecznicze)
– Oddziaływanie klimatu (ciśnienie, nasłonecznienie, wilgotność
powietrza, charakterystykę promieniowania słonecznego i skład
powietrza)
– Oddziaływania metodami fizykalnymi
– Dietetyczne
– Kinezyterapeutyczne
– Edukację zdrowotną
– Psychoterapię
Przeciwwskazania • Ciężki stan ogólny
• Choroba nowotworowa, stany przednowtworowe
• Żółtaczka
• Choroby zakaźne, obecność ognisk zakaźnych
• Objawowa nadczynność lub niedoczynność tarczycy
• Niewyrównana niewydolność krążenia, wątroby, oddechowa
• Niestabilna choroba wieńcowa
• Zaburzenia zakrzepowo-zatorowe
• Owrzodzenia podudzi
• Tętniak serca lub aorty
• Niekontrolowana padaczka
• Alkoholizm, narkomania
• Ciąża i okres karmienia
Fizjoterapia: element działania kompleksowego
Racjonalny dobór charakteru i dawki zabiegów do indywidualnych wymogów pacjenta
Zachowanie sekwencji oddziaływań: np. poprzedzenie ćwiczeń mobilizacyjnych zabiegami fizykalnymi (krioterapią lub miejscowym nagrzewaniem)
Łączenie oddziaływań
(hydroterapia)
Świadomość oddziaływania
zabiegów na regulację
autonomiczną i hormonalną,
możliwość przedawkowania stymulacji
Masaż leczniczy
• Rozluźnienie mięśni
• Pobudzenie proprioreceptorów
• Działanie przeciwbólowe
Przeciwwskazania
• Ostre choroby i stany zapalne
• Gorączka
• Nowotwory lagodne i złośliwe
• Krwawienia i zagrożenia krwawieniem (antykoagulanty)
• Niedokrwienie tkanek
• Zapalenie żył
• Miejscowe: złamania, urazy tkanek miękkich
Dziękuję za uwagę