Zanieczyszczenia i ochrona wd

Jednym z elementw niezbdnych do utrzymania ycia, obok tlenu i poywienia jest woda. Bez niej umiera kade ywe stworzenie. Jest podstawowym skadnikiem potrzebnym do ycia i dziaalnoci czowieka. Woda jest substancj najbardziej potrzebn, rodkiem utrzymania podstawowych zasad higieny, surowcem oraz rodkiem uywanym w produkcji przemysowej, a take rdem energii. Jej warto ronie wraz z rozwojem cywilizacyjnym spoeczestw, rozwojem miast oraz przemysu i rolnictwa.

Zanieczyszczenie wd jest problemem rangi wiatowej. Jeszcze mniej wicej do redniowiecza dominoway zanieczyszczenia wd pochodzenia naturalnego. Zwizane byy gwnie z rozwojem i obumieraniem wodnych organizmw rolinnych i zwierzcych. Powodowane byy take wypukiwaniem pewnych substancji ze ska i gleb. Wraz z rozwojem miast, a nastpnie orodkw przemysowych do wd zaczto odprowadza coraz wicej szkodliwych substancji.

Wraz ze wzrostem ludnoci na Ziemi i rozwojem przemysu, wzrosa take ilo zanieczyszcze. Zanieczyszczenia to niekorzystne zmiany waciwoci fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody. Spowodowane s wprowadzaniem w nadmiarze substancji nieorganicznych (staych, pynnych, gazowych), organicznych, radioaktywnych lub ciepa, ktre ograniczaj lub uniemoliwiaj wykorzystywanie wody do picia i w celach gospodarczych.

Jako wody charakteryzuj waciwoci fizyczne, czyli mtno, przezroczysto, barwa, smak, oraz zapach i temperatura; waciwoci chemiczne (gwnie twardo wody) oraz waciwoci bakteriologiczne czyli zawarto bakterii chorobotwrczych , wrd ktrych najgroniejszymi s bakterie tyfusu brzusznego, czerwonki, cholery oraz innych chorb, powodujcych schorzenia przewodu pokarmowego.

Caa woda, take woda z kranu, pochodzi z obiegu hydrologicznego: z oceanw, jezior i rzek, z pl i lasw, z ktrych stale wznosi si w postaci pary i powoduje powstawanie chmur. Tworzenie si chmur prowadzi do opadw deszczu, gradu i niegu. Na drodze ku ziemi pochania dwutlenek wgla, amoniak i inne gazy, wymywa czstki brudu i zanieczyszczenia chemiczne z atmosfery i przenosi je do ziemi. Wody morskie zanieczyszczone s przede wszystkim przez wycieki ropy, mycie statkw i awarie zbiornikw oraz prby nuklearne.

Zanieczyszczenia wd s spowodowane gwnie substancjami chemicznymi, bakteriami i innymi mikroorganizmami, obecnymi w wodach naturalnych w zwikszonej iloci. Substancje chemiczne, organiczne i nieorganiczne (mineralne) wystpuj w postaci roztworw, roztworw koloidalnych i zawiesin. Skad chemiczny zanieczyszcze jest ksztatowany czynnikami naturalnymi, np. rozkadaniem substancji z gleb i ska, rozwojem i obumieraniem organizmw wodnych oraz czynnikami antropogenicznymi.

Do najczciej wystpujcych substancji zanieczyszczajcych wody nale: pestycydy, detergenty, barwniki, fenole, wglowodory ropopochodne (alifatyczne i aromatyczne), substancje powierzchniowo czynne, aminy aromatyczne, chloropochodne bifenylu, sole (azotany, chlorki, fosforany, siarczany), jony metali cikich (oowiu (Pb), miedzi (Cu), rtci (Hg), kadmu (Cd), arsenu (As) i innych), radioizotopy. Wrd organizmw ywych najwiksz rol w zanieczyszczaniu wd odgrywaj bakterie Escherichia coli. Wikszo antropogenicznych zanieczyszcze wd dziaa toksycznie na organizmy wodne. Zanieczyszczenia bardzo trwae w rodowisku wodnym i bardzo trudno ulegajce chemicznym i biochemicznym procesom nazywa si substancjami refrakcyjnymi.

Najwicej zanieczyszcze trafia do wd razem ze ciekami. Innymi rdami zanieczyszcze wd s transport wodny i ldowy, stosowanie pestycydw i nawozw sztucznych oraz odpady komunalne i przemysowe. Wody ulegaj zanieczyszczeniu take w wyniku eutrofizacji. Obieg wody w przyrodzie zosta zakcony przez czowieka wycinanie lasw, monokultur rolnictwa, niewaciwe i nadmierne zabiegi rolnicze, urbanizacj.

Negatywne dziaanie na czysto wd posiadaj m. in.:Pestycydy rodki ochrony rolin niekorzystnie wpywajce na stan czystoci wd podziemnych, maj toksyczne dziaanie, mog powodowa proces eutrofizacji, ktry wpywa na starzenie si zbiornika po przez nadmiar substancji odywczych.Detergenty wystpuj w rodkach piorcych i czyszczcych, nie ulegaj procesom biodegradacji, niekorzystnie wpywaj na samooczyszczanie si wody.Metale cikie posiadaj zdolnoci gromadzenia si w osadach w strefach dennych, maj dziaanie toksyczne, szczeglnie dla czowieka, przyczyniaj si do uszkodze midzy innymi mzgu i nerek.

Fenole zwizki aromatyczne, znajduj si w ciekach, z ktrymi przedostaj si do wd, ich wystpowanie wpywa na odraajcy smak wody oraz powoduje oparzenia.Wglowodany aromatyczne (WWA) s substancjami rakotwrczymi, ich rdem s cieki koksowe.Radioizotopy- rdem tych zanieczyszcze s: reaktory jdrowe, wybuchy bomb wodorowych i atomowych, s to substancje rakotwrcze, pozostaj w wodzie przez dugi czas.

Na wiecie wystpuje obecnie wiele rodzajw zanieczyszcze wody. Dzielimy je midzy innymi ze wzgldu na:1. PochodzenieNaturalne (autochtoniczne) takie, ktre pochodz z domieszek zawartych w wodach powierzchniowych i podziemnych np. zasolenie, zanieczyszczenie zwizkami elaza;Sztuczne inaczej antropogeniczne (allochtoniczne), czyli zwizane z dziaalnoci czowieka np. pochodzce ze ciekw, spywy z terenw rolniczych, skadowisk odpadw komunalnych. Zanieczyszczenia sztuczne take moemy podzieli na grup biologicznych (bakterie, wirusy, grzyby, glony) oraz chemicznych (oleje, benzyna, smary, ropa, nawozy sztuczne, pestycydy, kwasy, zasady).

2. Kryterium trwaoci zanieczyszcze:Rozkadalne zawierajce substancje organiczne, potencjalnie trujce, lecz podlegajce przemianom chemicznym do prostych zwizkw nieorganicznych przy udziale bakterii (cieki domowe).Nierozkadalne zawierajce substancje nie ulegajce wikszym przemianom chemicznym i nie atakowane przez drobnoustroje (sole metale cikich).Trwae zawierajce substancje ulegajce rozkadowi biologicznemu w niewielkim stopniu i pozostajce w rodowisku w niezmiennej formie przez dugi okres (pestycydy, fenole, produkty destylacji ropy naftowej).

3. Stopie szkodliwociBezporednio szkodliwe fenole (gazownie, koksownie) kwasy cyjanowodorowy (gazownie), kwas siarkowy i siarczany, kwany deszcz (fabryki nawozw sztucznych, celulozownie, fabryki wkien sztucznych).Porednio szkodliwe takie, ktre prowadz do zmniejszenia iloci tlenu w wodzie poniej poziomu niezbdnego do utrzymania przy yciu organizmw wodnych.

4. rdorda punktowe cieki odprowadzane w zorganizowany sposb systemami kanalizacyjnymi, pochodzce gwnie z zakadw przemysowych i z aglomeracji miejskich.Zanieczyszczenia powierzchniowe lub obszarowe zanieczyszczenia spukiwane opadami atmosferycznymi z terenw zurbanizowanych nie posiadajcych systemw kanalizacyjnych oraz z obszarw rolnych i lenych.Zanieczyszczenia ze rde liniowych lub pasmowych zanieczyszczenia pochodzenia komunikacyjnego, wytwarzane przez rodki transportu i spukiwane z powierzchni drg lub torfowisk oraz pochodzce z rurocigw, gazocigw, kanaw ciekowych, osadowych.

Zanieczyszczenia wody dzieli si te m. in. na:

Zanieczyszczenia komunalneS to cieki miejskie czyli mieszanina odpadw z gospodarstw domowych, fekaliw, odpadw ze szpitali, ani, pralni i zakadw przemysowych. Znaczn ich cz stanowi wystpujce w postaci zawiesiny lub rozpuszczone zwizki organiczne, gwnie biaka, tuszcze i wglowodany. Zawieraj one take detergenty, chorobotwrcze drobnoustroje, ktre s rdem takich chorb, jak tyfus, cholera, dur brzuszny, choroba Heinego Mediny. Jeszcze jednym wanym skadnikiem ciekw s metale cikie (ow, rt).Substancje te, jeli przenikn do organizmw zwierzcych, w tym organizmu ludzkiego, powoduj uszkodzenia wtroby, naczy krwiononych, serca, ukadu nerwowego i koci.

Zanieczyszczenia przemysowePowstaj midzy innymi przy wydobywaniu surowcw, w trakcie chodzenia urzdze, filtracji, destylacji i podczas wielu innych czynnoci wykonywanych w rnorakiej produkcji. Ich skad jest bardzo zrnicowany i zaleny od rodzaju produkcji, np. cieki z garbarni zawieraj zwizki wapnia, chromu, siarczki, chlorki, zwizki azotu, a take tuszcze i inne zwizki organiczne. S one szkodliwe dla organizmw ywych, gdy dziaaj na nie, niszczc wtrob, przewd pokarmowy i ukad krenia.

Zanieczyszczenia rolniczeSkadaj si na nie rodki ochrony rolin, ktre maj na celu niszczenie szkodliwych organizmw, niszczc rwnie organizmy poyteczne. Due znaczenie maj take nawozy sztuczne, tylko czciowo wykorzystywane przez roliny. Ich nadmiar spywa z wodami deszczowymi i gruntowymi do zbiornikw wodnych, powodujc gromadzenie si rodkw odywczych tylko dla pewnych gatunkw rolin, co w efekcie prowadzi do zakcenia rwnowagi ekologicznej.

Stopie zanieczyszczenia wd okrela si za pomoc tzw. wskanikw zanieczyszczenia, ktry mwi o steniu danej substancji w miligramach na 1 dm wody. Jednym z najwaniejszych wskanikw zanieczyszczenia wd powierzchniowych jest stenie rozpuszczonego tlenu, ktre moe przyjmowa maksymaln warto 8,9 mg/dm3 mniejsze stenie tlenu wiadczy o zanieczyszczeniu wd zwizkami organicznymi, rozkadalnymi biochemicznie; spadek stenia tlenu poniej 4 mg/dm3 powoduje obumieranie wielu organizmw wodnych. Innymi wskanikami zanieczyszczenia wd naturalnych s: biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, bdce miar zawartoci rozkadalnych biochemicznie zwizkw organicznych; chemiczne zapotrzebowanie tlenu miara zawartoci wszystkich zwizkw organicznych; obecno zawiesin mineralnych i organicznych, a take nieorganicznych i organicznych zwizkw azotu, fosforu.

Prcz sposobw oceny zanieczyszczenia wd opartych na wskanikach fizycznych i chemicznych stosuje si metody badania stanu biologicznego wody. Najczciej jest stosowany tzw. system saprobowy, wykorzystujcy wyniki analizy hydrobiologicznych wd.

W zalenoci od skadu organizmw wodnych, wody dzieli si na:Oligosaprobowe czysteZanieczyszczone:II klasa woda do hodowli ryb z wyjtkiem ososiowatych, do hodowli zwierzt gospodarskich, urzdzania isk, rekreacji i sportw wodnych;III klasa woda suca do nawadniania terenw rolniczych, ogrodniczych i upraw pod szkem, zaopatrzenia zakadw przemysowych z wyjtkiem tych, ktre wymagaj wody o jakoci wody pitnej.

Przez zanieczyszczenie wd rozumiemy niekorzystne zmiany waciwoci fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody spowodowane wprowadzaniem w nadmiarze substancji nieorganicznych (staych, pynnych, gazowych), organicznych, radioaktywnych czy wreszcie ciepa, ktre ograniczaj lub uniemoliwiaj wykorzystywanie wody do picia i celw gospodarczych. Najwiksz iloci wody zuywaj: - energetyka, - hutnictwo, - grnictwo, - przemys chemiczny i papierniczy.

Klasyfikacja zanieczyszcze

Na wiecie wystpuj obecnie nastpujce klasy czystoci wd: Klasa pierwsza:Wody w tej klasie charakteryzuj si bardzo dobr jakoci: speniaj wymagania okrelone dla wd powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem waciwym dla kategorii A1, warto wskanikw jakoci wody nie wskazuj na adne oddziaywanie antropogeniczne.

Klasa druga:Wody w tej klasie mona okreli jako wody o charakterze dobrym: speniaj w odniesieniu do wikszoci jakoci wody wymagania okrelone dla wd powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem waciwym dla kategorii A2, warto biologicznych wskanikw jakoci wody wskazuj na niewielki wpyw oddziaywania czynnikw antropogenicznych

Klasa trzecia:Wody w danej klasie okreli mona jako wody zadowalajce: speniaj wymagania okrelone dla wd powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem waciwym dla kategorii A2, warto biologicznych wskanikw jakoci wody wskazuj na umiarkowany wpyw oddziaywania czynnikw antropogenicznych

Klasa czwarta:Wody tej klasy scharakteryzowa mona jako niezadowalajcej jakoci: speniaj wymagania okrelone dla wd powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem waciwym dla kategorii A3, warto biologicznych wskanikw jakoci wody wskazuj, na skutek oddziaywa antropogenicznych, zmiany ilociowe i jakociowe w populacjach biologicznych.

W Polsce ocen jakoci wd przeprowadza si na podstawie monitoringu czystoci rzek, czyli pomiarw Wojewdzkiego Inspektoratu Ochrony rodowiska. Wedug oceny jakoci z 2002 roku w klasie nie odpowiadajcej normom znalazo si a 14,2% wd. Na podstawie rozporzdzenia Ministra rodowiska z 11 lutego 2004 roku, klasyfikacji wd dokonuje si w piciostopniowej skali, co jest zgodne z Ramow Dyrektyw Wodn UE. Prawie kade wykorzystanie wody powoduje jej zanieczyszczenie. Mona jednak je zminimalizowa poprzez budow oczyszczalni ciekw, skadowanie odpadw w miejscach do tego przeznaczonych, sadzenie drzew w okolicach zbiornikw, zakadanie filtrw na wod.

Ocena jakoci jezior w Polsce w 2002 roku:5,8% klasa I39,2% klasa II40,8% klasa III14,2% wody nie odpowiadajce normomUnia Europejskastawia sobie za cel ochron krajowych wd powierzchniowych, przepywowych, przybrzenych i gruntowych. Kraje czonkowskie zostay zobowizane do zapobiegania pogorszenia stanu wd oraz do odnowy wszelkich zasobw wd powierzchniowych.

Zanieczyszczenia wd w Polsce:ZANIECZYSZCZENIA WD PYNCYCH Stan czystoci rzek polskich od lat ulega pogorszeniu. Od 1964r. kiedy to rozpoczto ujednolicanie kryteriw badania jakoci wd rzecznych, zmniejszya si dugo odcinkw rzek z wodami I klasy czystoci, przybyo natomiast wd klas wyszych oraz nie odpowiadajcych normom.ZANIECZYSZCZENIA JEZIOR Jeziora w Polsce s najbardziej zagroone zrzutem do nich ciekw komunalnych i przemysowych, jak rwnie spywem powierzchniowym wymywanych nawozw mineralnych. Efektem tego jest eutrofizacja, czyli wzrost yznoci wd, spowodowany napywem nadmiernej i substancji organicznych. Niebezpieczny jest take dopyw pestycydw zawierajcych w swoim skadzie metale cikie oraz wglowodory chlorowane. Niebezpieczestwo ze strony pestycydw polega na ich kumulacji w organizmach oraz na tym, e przez dugi czas pozostaj w wodzie w formie toksycznej i powoduj wymarcie wielu organizmw. Degradacja wd jezior jest procesem praktycznie nieodwracalnym. Wody zatrutych jezior jedynie w minimalnym stopniu s w stanie same si oczyci.

ZANIECZYSZCZENIA MORZA BATYCKIEGO

Stan rodowiska Morza Batyckiego jest rwnie alarmujcy. W polskiej strefie przybrzenej nastpio zaburzenie rwnowagi biologicznej i chemicznej, spowodowane dopywem wraz ze ciekami przemysowymi i komunalnymi zwizkw biogennych, soli metali cikich, wglowodorw chlorowanych, ropy i ropopochodnych. Na du skal wystpuj take zanieczyszczenia termiczne i radioaktywne. W niektrych akwenach, jak Zatoka Gdaska i Zatoka Pucka, Zalew Szczeciski, Zatoka Pomorska, doszo do silnej eutrofizacji, bdcej wynikiem koncentracji fosforanw, azotanw i innych substancji. Wyrazio si to w rozszerzeniu powierzchni przydennych obszarw beztlenowych skaonych siarkowodorem, powstaym w wyniku rozkadu materii organicznej przez bakterie beztlenowe. Wpyno to ujemnie na zoobentos i ryby yjce przy dnie; spowodowao zniszczenie tradycyjnych tarlisk dorsza oraz znaczne zatrucie ryb, np. wgorzy, dorszy, narybku szprota. Doprowadzane do morza nie oczyszczone cieki komunalne s przyczyn zagroenia. Najwiksza ilo zanieczyszcze przedostaje si do Morza Batyckiego wraz z wodami Wisy i Odry. Nie bez znaczenia s te zanieczyszczenia pochodzce z eglugi. Warto doda, e Batyk naley do najbardziej skaonych mrz pod wzgldem zawartoci substancji radioaktywnych.

Z pewnoci nie jestemy i nigdy nie bdziemy w stanie cakowicie zapobiec zanieczyszczaniu wd. Powinnimy jednak podejmowa dziaania majce na celu ograniczenie dalszego zanieczyszczania wd. Najbardziej skuteczn form ograniczania dalszego zanieczyszczenia wd powierzchniowych jest oczyszczanie ciekw komunalnych i przemysowych. Obecnie w Polsce liczba oczyszczalni ciekw jest wci zbyt maa w stosunku do zapotrzebowania.

Jednak nie wszystkie polskie oczyszczalnie przeprowadzaj proces oczyszczania ciekw w trzech etapach, po ktrych cieki mog by odprowadzone do zbiornikw wodnych. Aby utrzyma polskie rzeki w czystoci, naley wic budowa nowe oczyszczalnie i modernizowa stare. Wymaga to niestety olbrzymich nakadw finansowych, na ktre Polska nie moe sobie pozwoli. W tej sytuacji mona liczy na pomoc innych pastw. Aby zapobiec dalszemu zanieczyszczaniu wd powierzchniowych, naley rwnie systematycznie kontrolowa ich stan. Oceny stanu wd mona dokona na podstawie licznych bada fizykochemicznych i biologicznych.

Wody podziemne s obecnie zanieczyszczone w bardzo niewielkim stopniu. Dlatego te wymagaj szczeglnej ochrony. Aby zapobiec zanieczyszczaniu tych wd, naley przede wszystkim nie dopuci do odprowadzania do nich adnych ciekw, nawet oczyszczonych. Obecne prawo wodne wydao ju taki zakaz. W celu utrzymania czystoci wd podziemnych naley rwnie waciwie lokalizowa i eksploatowa wysypiska niebezpiecznych odpadw.

Ze wzgldu na pochodzenie zanieczyszczenia wd dzielimy na naturalne i sztuczne. O naturalnym zanieczyszczeniu mwimy, gdy woda zawiera roztwory domieszek soli, gazw, substancji organicznych i drobnoustrojw. Najmniej domieszek zawiera woda zopadw atmosferycznych, najwicej woda morska i wody podziemne, zanieczyszczone zoami naturalnymi. Wraz z rozwojem miast i przemysu zaczy dominowa zanieczyszczenia sztuczne, pochodzce ze ciekw, spywy z terenw rolniczych i skadowiskodpadw komunalnych. Zanieczyszczenia sztuczne moemy take podzieli na biologiczne (bakterie, wirusy, grzyby, glony) i chemiczne (oleje, benzyna, smary, ropa, nawozy sztuczne, pestycydy, kwasy, zasady).

Gwn przyczyn degradacji wd s cieki odprowadzane z kanalizacji przemysowych i komunalnych. S to tzw.zanieczyszczenia punktowe i obejmuj wody zuywane w zakadach produkcyjnych i usugowych. Charakteryzuj si wysokim steniem i s odprowadzane w sposb zorganizowany. Do zanieczyszcze punktowych nale rwnie wody uyte do celw higienicznych i gospodarczych, z gospodarstw domowych, zakadw pracy i placwek publicznych, wody deszczowe i roztopowe.

Inn grup stanowi zanieczyszczenia obszarowe, spukiwane z terenw rolniczych i lenych. Nale do nich nawozy i pestycydy, rodki ochrony rolin, ktre s niezwykle grone z uwagi na wysokie stenie substancji chemicznych i brak mechanizmw kontroli. Do zanieczyszcze tego typu zaliczamy take odpywy przemysowe z terenw bez systemw kanalizacyjnych oraz odpywy ze skadowisk komunalnych. Okoo jedna trzecia zanieczyszcze wd pochodzi z atmosfery. Wody opadowe absorbuj pyy i gazy znajdujce si w powietrzu, po czym przenikaj do gleby lub trafiaj bezporednio do zbiornikw wodnych. Zanieczyszczenia z opadw atmosferycznych przenikaj do wd gruntowych, skd mog przedostawa si dowd powierzchniowych.

W celu minimalizacji wpywu zanieczyszcze na wody powierzchniowe i grunty stosuje si zabieg oczyszczania ciekw. Proces polega na usuwaniu ze ciekw osadw i substancji rozpuszczonych w wodzie. Zalenie od rodzajw zanieczyszcze korzysta si z metod mechanicznych, fizycznych, chemicznych lub biologicznych.

Wody powierzchniowe s obecnie zanieczyszczane najczciej na skutek odprowadzania do rzek ciekw komunalnych i przemysowych. Zatem najefektywniejsz form ochrony wd jest oczyszczanie ciekw. Wymaga to jednak budowy kosztownych oczyszczalni ciekw. W oczyszczalniach ciekw neutralizacja szkodliwych substancji zachodzi najczciej w trzech etapach. W etapie pierwszym - mechanicznym, dziki kratom, sitom, urzdzeniom rozdrabniajcym usuwane s czci stae. Zawiesiny usuwane s w osadnikach i piaskownikach.

Etap drugi oczyszczania ciekw polega na usuniciu substancji organicznych przez zesp mikroorganizmw (bakterie, grzyby jednokomrkowe, pierwotniaki) tworzcych tzw. osad czynny. Po rozkadzie wszystkich zanieczyszcze organicznych na dwutlenek wgla i wod bakterie i grzyby s usuwane ze ciekw przez pierwotniaki. W trzecim etapie nastpuje usuwanie fosforanw i azotanw ze ciekw. Uywa si do tego celu bakterii denitryfikacyjnych lub glonw, ktre zamieniaj azotany (NO3) na azot atmosferyczny (N2). Fosforany mog by usuwane ze ciekw metodami chemicznym, poprzez dziaanie solami metali, w wyniku czego wytrcaj si trudno rozpuszczalne w wodzie sole fosforanowe.

W niektrych oczyszczalniach przeprowadzany jest rwnie czwarty etap oczyszczania ciekw, po ktrym cieki mog by uywane, jako wody przemysowe. W procesie tym do oczyszczania ciekw wykorzystywane s liczne procesy fizykochemiczne:koagulacja - czenie czstek koloidowych wiksze zespoy, w wyniku czego powstaje osad zwany koagulatem,flokulacja (kaczkowanie) - przeksztacanie trudno opadajcych drobin zawiesin w wiksze,filtracja - oddzielanie cieczy od zawieszonych w niej czstek staych,adsorpcja - proces zachodzcy na granicy dwu faz, w wyniku ktrego stenie substancji jest wiksze lub mniejsze od stenia substancji w gbi fazy.

Nieco inaczej oczyszczane s cieki przemysowe, ktre zawieraj gwnie zanieczyszczenia nieorganiczne. Stosowane s tu m.in. takie metody fizykochemiczne, jak sedymentacja, filtracja, koagulacja, strcanie chemiczne.

Do oczyszczania ciekw wykorzystuje si:Procesy fizyczne cedzenie, sedymentacja, flotacja oraz filtracja s wykorzystywane do usuwania ze ciekw staych zanieczyszcze.Procesy biologiczne wynikajce z dziaalnoci yciowej mikroorganizmw, m.in. bakterii, a take glonw i rolin s wykorzystywane do usuwania koloidalnych i rozpuszczonych zanieczyszcze organicznych i nieorganicznych ze ciekw oraz przetwarzania osadw ciekowych w form dogodn do ostatecznego ich zagospodarowania.Procesy chemiczne s wykorzystywane do oczyszczenia ciekw przemysowych, a take do usuwania ze ciekw bytowo -gospodarczych zwizkw biogennych.

Zesp urzdze i obiektw sucych oczyszczaniu ciekw nosi nazwoczyszczalni ciekw. W duych oczyszczalniach ciekw, obsugujcych centralne systemy kanalizacyjne, najczciej stosowane s rozwizania, w ktrych poszczeglne procesy oczyszczania prowadzone s w wydzielonych urzdzeniach. W lokalnych systemach unieszkodliwiania ciekw zalecane s metody oczyszczania, umoliwiajce jednoczesny przebieg procesw oczyszczania ciekw w jednym urzdzeniu, co znacznie zmniejsza nakady inwestycyjne i koszty eksploatacji.

Do urzdze uywanych w oczyszczaniu nale:osadniki w ktrych zachodz gwnie procesy sedymentacji i floatacji, powodujce wydzielanie staych zanieczyszcze ze ciekw oraz procesy beztlenowego rozkadu osadw ciekowych,filtry w ktrych zachodz gwnie procesy filtracji i absorpcji, lecz rwnie biologiczny rozkad zanieczyszcze tlenowych z zatrzymanych ciekw,komory z przeduonym napowietrzaniem osadu czynnego lub ze zoami biologicznymi, w ktrych zachodz przy intensywnym udziale mikroorganizmw biologiczne procesy tlenowe rozkadu zanieczyszcze w ciekach i tlenowa stabilizacja osadw,stawy biologiczne i oczyszczalnie korzeniowe stanowice rodzaj "ekologicznego reaktora", w ktrych zachodz procesy wykorzystywane w sztucznych oczyszczalniach ciekw, a ponadto procesy charakterystyczne dla naturalnego rodowiska ze znacznym udziaem rolinnoci (fotosynteza, fotoutlenianie, pobr zanieczyszcze przez roliny i inne).

W maych oczyszczalniach ciekw mog by take wykorzystywane kultury mikroorganizmw w postaci tzw.osadu czynnego, wymieszanych ze ciekami bd w postaci bony bakteryjnej, zaszczepionej na powierzchni zoa biologicznego.Najbardziej powszechnym urzdzeniem do oczyszczania ciekw w lokalnych systemach s osadniki gnilne nazywane inaczej doami gnilnymi lubszambami. Objto takiego osadnika musi by dostosowana do jego funkcji oczyszczania ciekw i przerbki osadw, ktre wraz z kouchem powinny by okresowo usuwane.Ze wzgldu na rodzaj i ilo oczyszczanych ciekw rozrnia si oczyszczalnie: miejskie, grupowe, osiedlowe, domowe oraz przemysowe

Stopie oczyszczania ciekw przemysowych i komunalnych z 2003 roku:Na 2,2 km/rok ciekw wymagajcych oczyszczenia oczyszczone zostay 2 km cieki oczyszczone, z czego:0,6 km/rok cieki oczyszczone procesami fizycznymi0,2 km/rok cieki oczyszczone procesami chemicznymi0,6 km/rok cieki oczyszczone procesami biologicznymi0,6 km/rok oczyszczanie z podwyszonym usuwaniem biogenw

Mechaniczne sposoby oczyszczania wd:proces cedzenia: due ciaa pywajce wskutek swej wielkoci s zatrzymywane na kratach lub na sitach, na tej samej zasadzie pracuj rwnie filtry piaskowe.proces wznoszenia (flotacji): wskutek mniejszej gstoci ni woda substancje wypywaj na powierzchni wody, np. w odtuszczaczach, w komorach wstpnego napowietrzania,proces sedymentacji: wskutek wikszej gstoci ni cieki ciaa stae opadaj na dno osadnikw.

Chemiczne sposoby oczyszczania wd:Dodawanie chemikaliw wytwarzajcych kaczki przypiesza sedymentacj zawiesin lub niszczy bakterie (chlor).

Biologiczne sposoby oczyszczania wd:Do oczyszczania ciekw wykorzystuje si aktywno przyrody oywionej:W rodowisku naturalnym gleby lub w stawach i jeziorach,W rodowisku sztucznie wytworzonym w zoach biologicznych, w komorach osadu czynnego lub w komorach fermentacji ciekw .

Zanieczyszczania wd to powany, midzynarodowy problem. Aby zapobiec dalszemu zanieczyszczaniu musimy zmieni swoje dotychczasowe dziaania. Budujc nowe oczyszczalnie mamy szanse zmniejszy ilo zanieczyszcze wody na caym wiecie.Od nas zaley przyszo wd i caego rodowiska na wiecie.