Zasady pisania prac licencjackich - zdg.wum.edu.pl · Dyplomowa praca licencjacka powinna mieć charakter pracy kazuistycznej - opisu ... Opieka nad kobietą ciężarną chorującą

Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, 2012 r.

Zasady pisania prac licencjackich

Dr n. med. Barbara Baranowska

Konsultacja merytoryczna:

Prof. dr hab. n. med. Ewa Dmoch-Gajzlerska, Dr n. med. Grażyna Bączek

Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, 2012 r. 1

1. Forma pracy

Dyplomowa praca licencjacka powinna mieć charakter pracy kazuistycznej - opisu

przypadku1,2. Praca licencjacka powinna się pomieścić na 15-20 stronach formatu A4, a spis

cytowanej literatury powinien uwzględniać najnowsze źródła bibliograficzne. Objętość pracy

licencjackiej nie może jednak przekraczać 30 stron.

2. Promotor

Promotorem prac może być położna z ważnym prawem wykonywania zawodu z tytułem

co najmniej magistra. Lekarze nie mogą być promotorami prac licencjackich

(kazuistycznych).

3. Terminy składania wniosków zatwierdzenie tematu pracy

Wniosek o zatwierdzenie tematu pracy dyplomowej powinien być podpisany przez

promotora. Dostępny jest na stronie wirtualnego dziekanatu. Wniosek o zatwierdzenie

tematu pracy dyplomowej należy złożyć w sekretariacie Zakładu Dydaktyki Ginekologiczno-

Położniczej, a po uzyskaniu zgody Dziekana dostarczyć do Dziekanatu. Temat pracy

licencjackiej powinien być zatwierdzony, co najmniej na jeden semestr przed terminem

zakończenia studiów.3 Termin składania wniosków o zatwierdzenie tematu pracy dla

studentów studiów stacjonarnych: 18 stycznia, dla studentów studiów pomostowych: 10

grudnia.

3. Przygotowanie i obrona pracy

Termin składania prac licencjackich dla studentów studiów stacjonarnych: 31 maja, dla

studentów studiów pomostowych: 10 maja.

Pracę należy złożyć w dwóch egzemplarzach oraz w wersji elektronicznej na CD-ROM-ie

wraz z oświadczeniami studenta i opiekuna pracy. Instrukcja przygotowania CD-ROM-u

1 Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 9 maja 2012 roku, w sprawie standardów kształcenia

dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa; Dz. U. z 5.06.2012 r. poz. 631;

2 Zarządzenie Kierownika ZDGP 1/2012 z dnia 30.10.2012 r.

3 Regulamin Studiów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, załącznik do uchwały nr 39/2010, Senatu

WUM z 26.04.2010 r.


znajduje się w zarządzeniu Rektora nr 11/2009 z dnia 05 lutego 2009 zał. 3.

(http://www.wum.edu.pl/dokumenty/zarzadzenia_rektora/2009/zarzadzenie_rektora_11-2009_zalacznik_3.pdf)

Praca podlega ocenie przez ogólnopolski program antyplagiatowy. Po uzyskaniu

korzystnego wyniku, praca jest kierowana do recenzji. Nie ma obron prac licencjackich.

Pracę ocenia jeden recenzent. W przypadku rozbieżności w ocenie pracy licencjackiej o

dopuszczeniu do egzaminu końcowego decyduje Dziekan, który może zasięgnąć opinii

drugiego recenzenta.4

Tytuł pracy licencjackiej musi być identyczny z zatwierdzonym przez Dziekana. Wzór

strony tytułowej musi być zgodny ze wzorem podanym w „Informacji dotyczącej zakończenia

studiów licencjackich/magisterskich” w wirtualnym dziekanacie.

4. Studium przypadku

Przez studium przypadku należy rozumieć szczegółowy i systematyczny opis sytuacji

oddziałujących na pacjenta w ciągu jakiegoś okresu czasu, a także opisu zmian, jakie w tym

czasie zachodzą w psychice i zachowaniu człowieka, w jego zdrowiu, funkcjonowaniu w

chorobie.

Studium przypadku jest metodą badania, w której autor dąży do możliwie

wszechstronnego opisu pacjenta, z uwzględnieniem bogatego zestawu zmiennych, przy

czym badacza interesują zarówno wartości zmiennych, jak i zależności między nimi.

Przystępując do badania nie formułuje się hipotez wstępnych, a jedynie dąży do zbadania

zjawiska w jego rzeczywistym kontekście. Punktem wyjścia w analizie przypadku jest więc

przedmiot badania w stosunku do podporządkowanej mu metodologii badań. Nowak S.

(1970)

„Jest to całościowe (holistyczne) podejście nastawione na opis sytuacji, w jakiej tkwi

badana jednostka – w celu jej dokładnego poznania i zrozumienia.” Pałka S. (1998)

Metoda badawcza w pracach licencjackich powinna odpowiadać studium przypadku wg

Stake zwanym instrumentalnym (instrumental) - gdzie badacz ma na celu wgląd w

4 Regulamin Studiów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, załącznik do uchwały nr 39/2010, Senatu

WUM z 26.04.2010 r.


określone kwestie. Może on zrewidować uogólnienia związane z danym zagadnieniem.

Stake R., (2000)

5. Cel studium przypadku

Celem studium przypadku jest opisanie aktualnej sytuacji, w której znajduje się

badany podmiot (np. pacjent, położnica przebywająca w domu, uczestnik kursu szkoły

rodzenia) w sposób możliwe najpełniejszy i kompletny z zamiarem poddania jej analizie.

Jak pisze Punch „podstawowa koncepcja polega na tym, że zbadamy szczegółowo

jeden przypadek (…) przy wykorzystaniu każdej metody, która wydaje się właściwa.

Podczas, gdy może istnieć bogata gama określonych zamierzeń oraz pytań badawczych, to

głównym celem jest możliwie jak najpełniejsze zrozumienie tego przypadku” Punch K (1998)

Praca licencjacka pisana w formie studium przypadku:

Ma na celu wskazanie opanowania wiedzy w zakresie studiów na kierunku

położnictwo,

Pozwala na wykazanie umiejętności objęcia pacjenta całościową opieką (proces

pielęgnowania) w tym umiejętności diagnozowania stanu, problemów i potrzeb

pacjenta, opracowywania planów i programów opieki dostosowanych do

wcześniej ustalonego stanu pacjenta, określenia zasad realizacji planów i

programów opieki nad pacjentem, oceny i weryfikacji podjętych działań.

Ma na celu wskazanie opanowania naukowych metod pracy, umiejętności

formułowania myśli i poglądów,

Ma na celu wskazanie umiejętności wyszukiwania i prezentowania literatury

przedmiotu oraz opanowanie techniki pisania pracy dyplomowej,

6. Przedmiot studium przypadku na potrzeby pisania pracy licencjackiej

Przedmiotem badania jest osoba opisywana (np. pacjent, położnica przebywająca w

domu, uczestnik kursu szkoły rodzenia) wraz z uwzględnieniem szerszego kontekstu (np.


środowiska rodzinnego), poddana analizie w ramach określonego czasu, z uwzględnieniem

procesu pielęgnowania.

7. Przydatne techniki badawcze w pracach kazuistycznych

Wywiad – m. in. kwestionariuszowy, środowiskowy, swobodny, pogłębiony.

Rozmowa kierowana.

Obserwacja – zewnętrzna, uczestnicząca, relacje innych osób, np. członków rodziny,

lekarza prowadzącego.

Analiza dokumentów i analiza treści:

o dokumentacja medyczna np. historie choroby, wyniki badań i testów

diagnostycznych,

o testy np. sprawności,

o skale np. akceptacji choroby AIS, BPCQ - Kwestionariusz Przekonań na

Temat Kontroli Bólu, CECS - Skala Kontroli Emocji, COPE - Wielowymiarowy

Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem, CSQ - Kwestionariusz

Strategii Radzenia Sobie z Bólem, DS14 - Skala do Pomiaru Typu D, CECS -

Skala Kontroli Emocji, GSES - Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności, IZZ -

Inwentarz Zachowań Zdrowotnych, KompOs - Skala Kompetencji Osobistej,

JSR - Jak Sobie Radzisz? LKZ - Lista Kryteriów Zdrowia, LOT-R - Test

Orientacji Życiowej, LWO - Lista Wartości Osobistych, MHLC -

Wielowymiarowa Skala Umiejscowienia Kontroli Zdrowia, Mini-COPE -

Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem, Mini-MAC - Skala

Przystosowania Psychicznego do Choroby Nowotworowej, PRF - Lista

Oczekiwań Pacjenta, PSS-10 - Skala Odczuwanego Stresu, SEG - Skala

Ekspresji Gniewu, SWLS - Skala Satysfakcji z Życia, TAB - Skala Typu A/B -

wersja DM, TYP-A - Skala Typu A-Framingham5

o dokumenty urzędowe, osobiste.

5 Studenci, który potrzebują arkuszy do testów psychologicznych podczas pisania pracy, muszą dostarczyć wypełnione

upoważnienie. Upoważnienie wypełnia promotor. Promotor musi mieć uprawnienia do korzystania z testu. Upoważnienie musi być poświadczone przez sekretariat uczelni (pieczątka i podpis pracownika sekretariatu).

http://www.practest.com.pl/dla-studentow

http://www.practest.com.pl/dla-studentow


8. Zasady obowiązujące w pisaniu studium przypadku

dogłębne poznanie zjawiska,

właściwa komunikacja między badaczem i badanym,

właściwa interpretacja wyników,

zachowanie anonimowości pacjenta i dochowanie tajemnicy zawodowej,

wiarygodność obserwacji,

trafność,

rzetelność - źródłem ograniczeń rzetelności jest subiektywizm badacza. Kryteriami

oceny rzetelności są:

• otwartość, szczerość i spontaniczność wypowiadania się osób badanych,

• właściwa interpretacja wyników badań dokonywanych na podstawie analizy

wypowiedzi, uzyskanych danych obserwacyjnych, analizy dokumentów,

• bliskość kontaktów badacza z badanymi w jego naturalnym środowisku przy

braku czynników zakłócających przeprowadzanie badań,

• częstotliwość i systematyczność kontaktów między obiema stronami

biorącymi udział w badaniu pod kątem wcześniej przyjętego celu badań.

Łobocki M, (2006)

9. Zgoda na prowadzenie badań

W większości przypadków wymagana jest zgoda na dostęp do danych pacjenta,

dokumentacji medycznej. Prośba o zgodę na udostępnienie danych medycznych powinna

być podpisana przez Kierownika Zakładu na wniosek promotora i skierowana do dyrektora

placówki medycznej, w której przechowywana jest dokumentacja pacjenta.


10. Harmonogram pisania pracy licencjackiej

Przed przystąpieniem do pisania pracy należy zrobić harmonogram działań:

Odkryć obszary własnych zainteresowań, zastanowić się nad przypadkiem

(rozpoznaniem, problemem zdrowotnym) do opisania.

Zdefiniować temat roboczy pracy (zakres tematyczny pracy) – biorąc pod uwagę, że

temat pracy dyplomowej musi określać problematykę pracy i jej zakres. Ze względu

na ograniczone możliwości wyboru podmiotu do opisu studium przypadku, tytuły prac

licencjackich mogą się powtarzać u różnych studentów.

Przykładowy tytuł pracy: Opieka nad kobietą ciężarną chorującą na stwardnienie

rozsiane – praca kazuistyczna

Wybrać promotora – to bardzo istotny krok, od tej chwili rozpoczyna się stałą

współpracę z wybranym wykładowcą. Są dwie metody wyboru: pierwsza polega na

odnalezieniu fachowca, który specjalizuje się dokładnie w wybranym przez studenta

obszarze tematycznym, druga – to często wybór osoby, którą jest już studentowi

znana z zajęć czy praktyk, i dodatkowo będzie zainteresowana tematyką pracy. Od

tej chwili student otrzymuje wsparcie. Najlepiej jest na bieżąco kontaktować się z

promotorem i omawiać pomysły, kolejne etapy pracy. Przysłanie ukończonej pracy

bez wcześniejszych konsultacji, może się zakończyć rozczarowaniem i koniecznością

pisania pracy od nowa, czy ponownego zbierania materiałów. Promotor to osoba,

która pomaga studentowi w ostatecznym sformułowaniu tematu, wyborze metody i

narzędzia badawczego, poszukiwaniu literatury. Nie jest to jednak osoba, która ma za

studenta pracę napisać, czy poprawiać liczne błędy ortograficzne. Promotorowi

należy przesyłać do sprawdzenia odpowiednio przygotowane poszczególne

fragmenty pracy. Tekst poprawiony, wyjustowany, pisany odpowiednią czcionką.,

uzupełniony o bibliografię. Należy zapoznać się z obsługą funkcji „Recenzja” w

edytorze tekstów np. Wordzie, aby wstawiać komentarze i śledzić jakie zmiany

naniósł promotor.

Szukać osobę, podmiotu studium przypadku, i omówić wyboru z promotorem.

Uzyskać zgodę na badania.


Stworzyć planu pracy i skonsultować go z promotorem.

Wyszukać i zbierać literaturę – często może okazać się, że ktoś badał już coś

podobnego. Odkrywając nowe pomysły, warto na bieżąco modyfikować plan pracy i

konsultować go z promotorem. Czasem warto zmienić temat w trakcie pracy, gdy

okaże się, że wcześniej przyjęte założenia nie są możliwie do realizacji.

Opracować narzędzia badawcze np. kwestionariusz do wywiadu, arkusz zbierania

danych itp., warto korzystać też z pomysłów innych, odnalezionych w wyszukanej

literaturze przedmiotu.

Przeprowadzić badania – z zachowaniem zasad poprawności metodologicznej i

etyki.

Rozpocząć pisanie wprowadzenia/wstępu.

Opracować opis przypadku, spisać wywiady, wprowadzić do arkusza dane z

dokumentacji.

Stworzyć omówienie/dyskusję.

Uporządkować bibliografię.


11. Układ pracy licencjackiej

11.1. Wstęp/Wprowadzenie/ Teoretyczne podstawy pracy

Powinien składać się z kilku – kilkunastu akapitów i powinien zajmować od 1 do kilku

stron.

Jest to rodzaj wprowadzenia, krótkiej charakterystyki (ogólne informacje o stanie

badań w interesującym nas zakresie), sprecyzowania tematu, mający na celu

wprowadzenie czytelnika w badaną problematykę.

Ograniczniki – należy opisać, które fragmenty pracy zostały świadomie przez autora

pominięte.

Nie jest to kilku rozdziałowa cześć teoretyczna, jak w przypadku prac magisterskich,

ani wyczerpujące przedstawienie tematu jak w pracach poglądowych. Do wiedzy

teoretycznej z danego zakresu warto się odnieść w dyskusji. Nie powinno się

powtarzać identycznych informacji we wprowadzeniu jak i w dyskusji.

11.2. Metodyka, cel pracy, problemy badawcze

Przedstawienie celu pracy,

Opis techniki i narzędzi badawczych z uwzględnieniem charakterystyki miejsca

przeprowadzonych badań i organizacja badań (np. wywiad, obserwacja, pomiar

bezpośredni i pośredni, analiza materiału klinicznego.)

Można sformułować pytania badawcze.

Przykładowy cel pracy: Celem pracy jest zwrócenie uwagi na problem opieki nad

pacjentką ciężarną chorującą na stwardnienie rozsiane. Opisanie przebiegu

diagnostyki i leczenia z uwzględnieniem komplikacji położniczych oraz problemów

diagnostycznych, terapeutycznych i pielęgnacyjnych. Celem pracy jest

przedstawienie najważniejszych aspektów choroby, w odniesieniu do sytuacji

ciężarnej i zaproponowanie wielokierunkowej opieki.


11.3. Opis przypadku Dane w zależności od specyfiki opisywanego przypadku mogą zawierać:

Charakterystyka osoby:

wiek,

płeć,

zawód,

dane dotyczące środowiska rodzinnego i zawodowego itp.

Stan zdrowia:

wyniki badania fizycznego,

opis stanu psychicznego,

rozwój fizyczny i umysłowy w przypadku dziecka,

zasadnicze objawy.

Przebieg diagnozy, leczenia, pielęgnacji:

należy zachować chronologię w opisie diagnozy i leczenia.

należy sformułować problemy pielęgnacyjne i planowane działania pielęgnacyjne.

W przypadku prac kazuistycznych warto posługiwać się procesem

pielęgnowania.

Uwaga, osobą opisywaną może być noworodek (np. studium przypadku

dotyczące opieki nad wcześniakiem), może tez być to opis retrospektywny – czyli,

że opisywana sytuacja miała miejsce klika miesięcy, czy lat wcześniej (np.

studium przypadku dotyczące kobiety, która utraciła dziecko kilka lat miesięcy

wcześniej).

Można korzystać z przygotowanych przez wykładowców Zakładu

Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej „szablonów procesu pielęgnowania”,


jednak zalecane jest przygotowanie autorskiego schematu procesu

pielęgnowania (uwzględniającego takie elementy jak: rozpoznanie problemów,

proponowane rozwiązania i planowane działania, realizacja, ocena działania.)

Proces pielęgnowania może obejmować kilka godzin (np. proces pielęgnacji

pacjentki po operacji ginekologicznej) albo kilka tygodni (np. proces

pielęgnowania ciężarnej z dużą otyłością).

Nie należy pisać studium przypadku na podstawie własnego przypadku.


11.4. Omówienie/Dyskusja

W tej części pracy autor powinien odnieść swoje wyniki i obserwacje do danych

literaturowych oraz przeprowadzić sprawną polemikę z innymi badaczami

zgłębiającymi podobne zagadnienia.

W przypadku omówienia warto stosować chronologię np. diagnoza kliniczna,

diagnoza pielęgniarska, określenie hierarchii problemów, realizacja procesu

pielęgnowania, rozwiązywanie problemów pacjenta, ocena wyników opieki.

Dyskusja powinna zawierać elementy prognozy analizowanego zjawiska, rokowania,

wątpliwości, omówienie i komentarze.

Dyskusja pozwala również na przypuszczenia i interpretację, których nie możemy

sformułować w formie wniosków.

11.5. Wnioski

W przypadku pracy o charakterze studium przypadku powadzonym według procesu

pielęgnowania wnioski powinny uwzględniać:

o ocenę stopnia osiągnięcia (lub nie osiągnięcia) celu pielęgnowania,

o wskazania dla pacjenta lub jego rodziny,

o rokowanie.

11.6. Piśmiennictwo

• Bibliografia powinna występować wg kolejności cytowania,

• Powinna być stosowana konsekwentnie w całej pracy (każda pozycja powinna

zawierać kolejno od lewej strony rozdzielone przecinkiem: w przypadku artykułów:

nazwiska trzech pierwszych autorów wraz z inicjałami imion, tytuł publikacji, tytuł

czasopisma, rok wydania, tom/rocznik, strony od – do.; w przypadku książek:


nazwiska wszystkich autorów wraz z inicjałami imion, tytuł książki, wydawnictwo, rok

wydania).

• Pozycje bibliografii powinny pochodzić z ostatnich dziesięciu lat.

• Optymalnie praca powinna opierać się na min. 15 pozycjach piśmiennictwa. Dobrze

widziane przez recenzentów jest, aby co najmniej 1-2 pozycje były obcojęzyczne.

• Bibliografia powinna opierać się na aktualnych i rzetelnych pozycjach zgodnych z

EBM (medycyną opartą na dowodach).

• Nie należy opierać się na opracowaniach niezgodnych z zasadami dobrej praktyki i

etyki (np. niewłaściwe jest pisanie pracy o szkodliwości antykoncepcji hormonalnej w

oparciu jedynie na broszurach wydawanych przez koncerny farmaceutyczne).

• Obecnie każdy student ma dostęp poprzez intranet do baz pełnotekstowych,

czasopism medycznych on-line (np. Pubmed, ProQuest), biblioteki Cochrane’a.

• Pozycje internetowe powinny zawierać datę, oraz godzinę odczytania. Najlepiej, aby

pozycje internetowe stanowiły mniejszość, chyba, że są odnośnikami do stron

czasopism naukowych.

• W przypadku, gdy umieszczamy w pracy dane niepublikowane, nie należy ich

wpisywać do spisu piśmiennictwa.


12. Strona formalno-techniczna pracy

Należy przestrzegać zasad edytorskich stosowanych w literaturze medycznej.

Praca musi być napisana poprawną polszczyzną – bez błędów gramatycznych i

stylistycznych. Szyk zdania !!!!!!!!! (należy zwrócić uwagę na właściwe użycie czasu i

trybu czasowników.)

Język i styl pracy powinien charakteryzować się zrozumiałością, zwięzłością i

precyzją.

Praca powinna być pisana w formie bezosobowej, lub w pierwszej osobie (np. w

pracy przedstawiono…, motywacją podjęcia tematu były moje doświadczenia

zawodowe…).

Optymalnie należy używać czcionki Times New Roman 12 pkt.

Należy zamieścić automatyczną numerację stron (numer strony w stopce,

wyrównany do zewnątrz strony lub wyśrodkowany- konsekwentnie w całej pracy,

bez numeru na pierwszej stronie).

Należy stosować odstępy pomiędzy znakami standardowe (0 pkt.), pomiędzy

wyrazami wstawiać tylko jeden znak spacji.

Należy stosować odstępy między wierszami 1,5 wiersza.

Tekst należy wyjustować obustronnie.

W pracy stosujemy akapity (wcięcie na początku wiersza 1,5 centymetra).

Należy zastosować automatyczne dzielenie wyrazów.

Należy ustawić marginesy według zasady: górny 2,5cm; dolny 2,5cm; prawy 2,5cm;

lewy 3,5cm.

Jeśli stosujemy cudzysłów lub nawias – nie wstawiamy spacji między tekstem, a

tymi znakami np.: „woda”, (woda).


W całej pracy należy wypunktowywać zawsze w ten sam sposób, jeśli potrzebujemy

wypunktowywać piętrowo postępujemy zgodnie z hierarchią:

liczba/litera/kropka/kreska.

Nie należy zamieszczać zbyt obszernych cytatów (wysoki współczynnik

zapożyczeń), oraz opierać większości pracy na jednym źródle. Bardzo dobre

opracowanie dotyczące procedury antyplagiatowej znaleźć można na stronie:

http://www.wum.edu.pl/informacje/pracownicy/pliki/przewodnik_po_procedurze_antyp

lagiatowej.pdf

Odnośniki powinny być umieszczane na końcu zdania przed kropką [2].

Nie wolno używać określeń mowy potocznej (np. zrzucić zbędne kilogramy,

dzidziuś).

Należy unikać zbyt długich zdań, wielokrotnie złożonych.


Piśmiennictwo:

Lenartowicz H, Kózka M. Metodologia badań w pielęgniarstwie. Warszawa,

Wydawnictwa Lekarskie PZWL, 2010

Lesińska-Sawicka M, Kapała W. Case study w pielęgniarstwie. Warszawa, Wydawnictwo

Medyczne Borgis, 2009

Łobocki M. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna

Wydawnicza „Impuls”, 2006

Nowak S., Metodologia badań socjologicznych, PWN, Warszawa, 1970

Pałka S. Orientacje w metodologii badań pedagogicznych, red. Kraków 1998

Punch K. Introduction to social research: quantative and qualitative approches. London:

Sage, 1998

Stake R., Case study [w:] Denzin R, Lincoln Y., red. Handbook od qualitative research.

Sage: Thousend Oaks, 2000

Stychno E, Kulczycka K Badania jakościowe w pielęgniarstwie.., Pielęgniarstwo XXI w,

3-4 (32-33) 2010: 105-108

Stychno E, Kulczycka K. Problemy badawcze w badaniach jakościowych w

pielęgniarstwie., Pielęgniarstwo XXI w, 1-2 (26-27) 2009: 121-124

Turlejska B., Monografia pedagogiczna i studium przypadku, [w:] Orientacje w

metodologii badań pedagogicznych, red. Palka S., Kraków 1998

Documents

Zasady pisania prac licencjackich - zdg.wum.edu.pl · Dyplomowa praca licencjacka powinna mieć charakter pracy kazuistycznej - opisu ... Opieka nad kobietą ciężarną chorującą