Zdarzenie niepożądane adverseevent - umed.wroc.pl · Farmakologia ogólna Anna Wiela-Hojeńska Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Zdarzenie

Farmakologia ogólna

Anna Wiela-Hojeńska

Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Zdarzenie niepożądaneadverse event

każda niepożądana reakcja, występująca u pacjenta w czasie lub po leczeniu,

niezależnie czy jest uznana za związaną z danym produktem leczniczym, czy nie

przyczyną nie musi być (chociaż może) zastosowany lek

Niepożądane działanie leku (ndl)Adverse Drug Reaction (ADR)

(definicja przyjęta przez WHO w 1972 r.)Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne

(zm. 2007, 2011)

każde szkodliwe i niezamierzone działanie leku, które występuje podczas stosowania dawekzalecanych u ludzi w celach profilaktycznych,

diagnostycznych, terapeutycznych lub dla modyfikacji funkcji fizjologicznych

nie można wykluczyć związku przyczynowego między zastosowanym lekiem a powikłaniem


Dyrektywa 2010/84/UE

każde niekorzystne i niezamierzone

działanie produktu leczniczego


Dyrektywa 2010/84/UE

szkodliwe i niezamierzone skutki stosowania produktu leczniczego, które wynikają z jego

stosowania w sposób dozwolony, jak równieżstosowania: błędnego,

poza warunkami określonymi w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu,

niezgodnego z przeznaczeniem, przedawkowania,

błędu medycznego

Ciężkie niepożądane działanie lekuserious adverse drug reaction

· zgon pacjenta· zagrożenie życia (krwotok śródmózgowy, wstrząs

anafilaktyczny)· konieczność leczenia szpitalnego lub jego

przedłużenie (>24 h)· trwały lub znaczny uszczerbek na zdrowiu

(upośledzenie zdolności do wykonywania prawidłowych czynności życiowych – FDA)

· choroba, wada wrodzona, uszkodzenie płodu· inne, które lekarz według swojego stanu wiedzy uzna

za ciężkie („Current Challenges in Pharmacovigilance: Pragmatic Approach” – Report of CIOMS WorkingGroup V, Geneva 2001)

Czy reakcja

ciężka = poważna?

NIE!

Poważne niepożądane działanie lekusevere adverse drug reaction

· określa stopień nasilenia reakcji· reakcja łagodna, o średnim stopniu

nasilenia, o dużym nasileniu· nasilenie reakcji może decydować o tym

czy jest ona ciężka

Niespodziewane niepożądane działanie lekuunexpected adverse reaction

każde działanie niepożądane, którego charakter lub stopień nasilenia nie jest zgodny z informacjami zawartymi w:- Charakterystyce Produktu Leczniczego

(Summary of Product Characteristics, SPC) - zatwierdzonych drukach informacyjnych

dla produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu- Broszurze Badacza

dla produktów leczniczych nie dopuszczonych do obrotu

Niepożądane działania leków typu A(drug actions)

reakcje zależne od właściwości farmakologicznych leku, podanej dawki, obserwowane w czasie prowadzenia badań klinicznych, możliwe do przewidzenia

- hipotonia po zastosowaniu dużej dawki inhibitora konwertazy angiotensyny

- hipoglikemia podczas terapii lekami przeciwcukrzycowymi

Niepożądane działania leków typu A

· Rozbieżność pomiędzy zakładanym a uzyskanym efektem leczenia farmakologicznego

· Pierwotne i wtórne powikłania terapii związane z farmakologicznym działaniem leku

IKA – przewlekły, męczący, suchy kaszel, uczucie podrażnienia w gardle, zmiana barwy głosu

stymulacja przez bradykininę syntezy metabolitów kaskady kwasu arachidonowego, nasilenie syntezy NO; skutkiem działania prostaglandyn i NO jest stan zapalny, wywołujący kaszel

· Interakcje– lek – lek– lek – pożywienie– lek – używki– lek – badania laboratoryjne

Czynniki ryzyka ototoksycznościantybiotyków aminoglikozydowych

· starszy wiek· upośledzona czynność nerek· odwodnienie· zwiększone stężenie antybiotyku w surowicy

(Cmaxss > 12-14 µg/mL dla gentamycyny,tobramycyny, netylmycyny; >35-40 µg/mL dla amikacyny)

· równoczesne stosowanie innych ototoksycznych leków· wcześniejsza terapia antybiotykami

aminoglikozydowymi· dializa· długi czas leczenia

Czynniki ryzyka nefrotoksycznościantybiotyków aminoglikozydowych

neomycyna>paromomycyna>gentamycyna>amikacyna=kanamycyna>tobramycyna>netylmycyna

· starszy wiek· niewydolność nerek· hipotonia· posocznica· kwasica· zmniejszenie objętości płynów ustrojowych· współistniejące uszkodzenie wątroby· długi czas trwania leczenia (10 dni)· zwiększone stężenie antybiotyku w surowicy

(Cminss > 2-3 µg/mL dla tobramycyny, gentamycyny,netylmycyny; >10 µg/mL dla amikacyny)

· równoczesne stosowanie innych nefrotoksycznych antybiotyków· uprzednia terapia antybiotykami aminoglikozydowymi

Antybiotyki aminoglikozydowe

blokada przekaźnictwanerwowo-mięśniowego

czynniki ryzyka:· miastenia gravis· równoczesne stosowanie leków blokujących

przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe (galamina, pankuronium, tubokuraryna, sukcynylocholina) -nasilenie działania zwiotczającego mięśnie, przedłużenie okresu porażenia mięśniowego, niebezpieczeństwo bezdechu

Niepożądane interakcje antybiotyków aminoglikozydowych z innymi lekami

Inne leki Rodzaj i następstwo interakcji

Cisplatyna, furosemid, kwas etakrynowy

Nasilenie działania ototoksycznego

Acyklowir, amfoterycyna, cefalotyna, cefradyna, cisplatyna, cyklosporyna, furosemid, kapreomycyna, karboplatyna, kwas etakrynowy, metoksyfluran, wankomycyna

Nasilenie działania nefrotoksycznego

Niepożądane działania wankomycyny· wykwity skórne, stany zapalne błon śluzowych, świąd· zespoły: Stevensa i Johnsona, Lyella· bolesny skurcz mięśni· zespół „czerwonego człowieka” – odczyn

anafilaktoidalny: świąd, zaczerwienienie skóry, silny spadek ciśnienia krwi, wstrząs, sporadycznie zatrzymanie akcji serca – szybki wlew antybiotyku

nefrotoksyczność:· >28, >20-30 mg/mL: Cminssototoksyczność:· >80-100 μg/mL: Cmaxneutropenia: zależna od D i czasu stosowania >14 dni

Niepożądane interakcje wankomycynyz innymi lekami

Inne leki i substancje Rodzaj i następstwo interakcji

Antybiotyki aminoglikozydowe, cyklosporyna, cisplatyna, furosemid

Nasilenie działania nefrotoksycznego, ototoksycznego

Środki znieczulenia ogólnego

Zwiększone ryzyko wystąpienia: rumienia, pokrzywki, świądu

Leki zmniejszające napięcie mięśni np. sukcynylocholina

Nasilenie i wydłużenie działania zwiotczającego mięśnie

Wpływ leków przeciwbólowych na izoformycyklooksygenazy

preferencyjne inhibitory COX-1indometacyna, ketoprofen, Aspiryna

leki o podobnym działaniu na COX-1 i COX-2naproksen, ibuprofen, piroksykam, diklofenak, nabumeton

preferencyjne inhibitory COX-2nimesulid, meloksykam

selektywne inhibitory COX-2celekoksyb, etorikoksyb, parekoksyb

leki pozbawione działania przeciwzapalnegometamizol, paracetamol, nefopam

Im bardziej lek hamuje aktywność COX-1, tym większe jest ryzyko wystąpienia niepożądanych działań dotyczących

zwłaszcza przewodu pokarmowego, układu oddechowego, nerek

Niepożądane działania NLPZprzewód pokarmowy:

objawy dyspeptycznekrwawienia owrzodzenia i perforacja żołądka enteropatia z towarzyszącą utratą białka i następową hipoproteinemiąowrzodzenie jelita grubego przypominające wrzodziejące zapalenie jelita

Czynniki ryzyka uszkodzenia przewodu pokarmowego przez NLPZ

starszy wiek pacjentachoroba wrzodowa w wywiadziestosowanie dużych dawek lekuunieruchomienieniewydolność krążeniarównoczesne stosowanie innych leków o działaniu ulcerogennympalenie papierosówspożywanie nadmiernych ilości alkoholu

Leki nasilajace gastrotoksyczność NLPZrównoczesne stosowanie 2 lub większej liczby NLPZ – błąd, brak synergizmu terapeutycznego, synergizm działań niepożądanychglikokortykosteroidybifosfoniany stosowane doustniedoustne leki przeciwzakrzepowe – wzrost ryzyka krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowegoinhibitory wychwytu zwrotnego serotoninyspironolakton

Optymalizacja terapii niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi

nie łączyć NLPZ !


dobór leku dostosować do potrzeb chorego, uwzględniając dobowy rytm dolegliwości· chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów,

zesztywniające zapalenie stawów cierpiąnajbardziej w nocy i nad ranem

· chorzy na chorobę zwyrodnieniową stawówcierpią najbardziej w godzinach popołudniowychi wieczornych


wybierać leki o krótkim biologicznym okresie półtrwania, gdyż utrzymują one dłużej większe stężenia w jamie stawowej niż w surowicy, dawkowanie ich może być rzadsze, terapia bezpieczniejsza

pamiętać, że zwiększenie dawki NLPZ nie powoduje nasilenia działania przeciwbólowego (efekt pułapowy)


pamiętać o możliwości powikłań dotyczących zwłaszcza przewodu pokarmowego, nerek

koksyby nie zastępują kwasu acetylosalicylowego w profilaktyce zatorowo-zakrzepowej !

pamiętać o dużym ryzyku wystąpienia niepożądanych interakcji podczas równoczesnego stosowania NLPZ z innymi lekami

Interakcje NLPZ

Leki zastosowane jednocześnie z NLPZ

Rodzaj i następstwo interakcji

Leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi (beta-adrenolityki, inhibitory konwertazyangiotenzyny, diuretyki)

Osłabienie hipotensyjnego działania tych leków na skutek zmniejszenia przez NLPZ syntezy prostaglandynrozszerzających naczynia

Interakcje NLPZLeki zastosowane

jednocześnie z NLPZRodzaj i następstwo interakcji

Pochodne kumaryny Wzrost ryzyka wystąpienia krwawieńz przewodu pokarmowego na skutek hamującego wpływu NLPZ na czynność płytek krwi i na wytwarzanie protrombiny

Pochodne kumaryny Wzrost ryzyka wystąpienia krwawieńz przewodu pokarmowego na skutek wypierania pochodnych kumaryny z połączeń z białkami krwi

Interakcje NLPZ

Leki zastosowane jednocześnie z NLPZ


Leki przeciwcukrzycowe Nasilenie hipoglikemizującegodziałania przez własne działanie hipoglikemiczne niektórych NLPZ

Pochodne sulfonylomocznika

Nasilenie działania hipoglikemicznego na skutek wypierania leków przeciwcukrzycowych zpołączeń z białkami krwi oraz hamowania ich metabolizmu


jednocześnie z NLPZRodzaj i następstwo

interakcji

Fluorochinolony Nasilenie toksycznego działania na OUN

Cyklosporyna, takrolimus, inhibitory konwertazyangiotensyny

Nasilenie przez NLPZ nefrotoksyczności

Sole litu Nasilenie przez NLPZ toksyczności


jednocześnie z NLPZ


Metotreksat Nasilenie toksyczności metotreksatu na skutek wypierania z połączeń z białkamii zmniejszenia przesączania kłębkowego tego leku

Digoksyna Wzrost stężenia digoksyny na skutek wypierania z połączeń z białkami i zmniejszenia wydalania przez nerki


jednocześnie z NLPZRodzaj i następstwo interakcji

Kortykosteroidy Wzrost stężenia kortykosteroidów na skutek zmniejszenia wydalania przez nerki, wystąpienie gastropatii, krwawienia z przewodu pokarmowego

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki, leki przeciwarytmiczne

Nasilenie działania obok wymienionych leków przez zahamowanie ich metabolizmu

Grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia niepożądanych interakcji NLPZ

· osoby starsze· osoby cierpiące z powodu niewydolności wątroby i nerek· osoby z zaburzeniami metabolicznymi (niedoczynność

tarczycy)· ciężko chorzy (niewydolność krążenia, zapalenie płuc) · chorzy z zaostrzeniem chorób, takich jak: zaburzenia rytmu

serca, padaczka, cukrzyca, astma · pacjenci cierpiący z powodu przewlekłych schorzeń,

wymagający długotrwałej farmakoterapii· osoby o genetycznie uwarunkowanej zmniejszonej

aktywności izoenzymu CYP2C9, odpowiedzialnego zametabolizm diklofenaku, ibuprofenu, naproksenu, piroksykamu, celekoksybu

Niepożądane działania leków typu B(bizarre, patient reactions)

reakcje niezależne od zastosowanej dawki leku, zagrażające życiu chorego (reakcje alergiczne i pseudoalergiczne)

- reakcja anafilaktyczna + pseudoalergiczny„zespół czerwonego człowieka” związany z terapią wankomycyną

Polekowe reakcje uczuleniowe(7% populacji, 10-20% hospitalizowanych chorych, odpowiadają za>15%

wszystkich niepożądanych działań)Typy według podziału Gella i Coombsa (1963)l I zależy od IgE (pokrzywka, astma, kolka jelitowa, anafilaksja)

l II cytotoksyczny (niedokrwistość hemolityczna, granulocytopenia, małopłytkowość)

l III kompleksów immunologicznych (zapalenie naczyń)l IV reakcje opóźnione (wyprysk kontaktowy, rumień toksyczny, zespółtoksycznej nekrolizy naskórka)

l reakcje fotoalergicznel choroby autoimmunologiczne (układowy toczeń rumieniowaty)l alergiczne polekowe uszkodzenie wątrobyl alergiczna polekowa nefropatial płucne reakcje nadwrażliwości na lekil gorączka polekowa

l reakcje niealergiczne – tzw. reakcje rzekomoalergiczne lub anafilaktoidalne wywołane przez rentgenowskie środki cieniujące, narkotyczne leki przeciwbólowe

l idiosynkrazja – obrzęk naczynioruchowy, gwałtowne napady astmy, wstrząs po kwasie acetylosalicylowym, agranulocytoza po podaniu metamizolu(1968-2005:61 zgonów wg WHO)

l reakcje nietolerancji – dzwonienie w uszach po małej, pojedynczej dawce kwasu acetylosalicylowego

Różnice między niepożądanymi działaniami leków

typu A i BTyp A Typ B

możliwe do przewidzenia nieprzewidywalne

zależne od dawki nie zależą od dawki

występują często występują rzadko

rzadko są przyczyną zgonu większa niż dla typu A przyczyna zgonów

wymagają indywidualizacji dawkowania

wymagają przerwania stosowania

obserwowane w trakcie badańklinicznych

bardzo rzadko zgłaszane w badaniach klinicznych

Niepożądane działania leków typu C(not true drug reactions, chronic use)

reakcje obserwowane z większą częstością u osób poddanych terapii danym lekiem, ale dla konkretnego pacjenta trudno wykazać czy zastosowany lek był przyczyną ich wystąpienia- choroba zakrzepowa u kobiet stosujących doustne środki

antykoncepcyjne(chronic use) - reakcje zależne od przewlekłego

stosowania leku- osteoporoza związana z długotrwałym stosowaniem

glikokortykosteroidów- lipodystrofia podskórnej tkanki tłuszczowej po insulinie- uzależnienie od opioidowych leków przeciwbólowych- tolerancja na stosowanie leków przeczyszczających,

prowadząca do ich nadużywania

Niepożądane działania lekówtyp D (retarded actions, delayed) - reakcje

ujawniające się po długim czasie od zastosowania leku, tzw. reakcje opóźnione- kardiotoksyczność antybiotyków antracyklinowych- późne dyskinezy po neuroleptykach

typ E (end of use) – reakcje wywołane odstawieniem leku- nasilenie objawów choroby niedokrwiennej serca po nagłym przerwaniu terapii beta-adrenolitykiem

typ F (failure of therapy) - brak skuteczności terapii(głównie z powodu oporności)

Czynniki powodujące różnice w działaniu leków – poprzez zmianę ich właściwości

farmakodynamicznych i farmakokinetycznych

cechy osobnicze chorego– wiek (dzieci, osoby starsze)– płeć (kobiety)– masa ciała– uwarunkowania genetyczne– ciąża

Wartości parametrów farmakokinetycznychantybiotyków aminoglikozydowych u dzieci

Applied Clinical Pharmacokinetics, 2008

Pacjent Biologiczny okres półtrwania

(h)

Współczynnik dystrybucji

(l/kg)wcześniaki(<34 tygodnia)

6-10 0,5-0,6

noworodki (ok. 40 tygodnia)

4-5 0,4-0,5

dzieci6-miesięczne

2-3 0,3-0,4

Wartości parametrów farmakokinetycznychwankomycyny u dzieci


Pacjenci Biologiczny okres półtrwania

(h)


(l/kg)

Klirens

(ml/min)

wcześniaki(32 tydzień)

10 0,7 15

noworodki(ok. 40 tygodnia)

7 0,7 30

dzieci 3-miesięczne

4 - 50

dzieci 4-8-letnie

2-3 0,7 130-160

Wpływ starszego wieku na występowanie niepożądanych działań leków

zmiany morfologiczne i czynnościowe powodujące zmiany farmakokinetyki i ostatecznego działania lekówwielochorobowość i wielolekowośćmaskowanie objawów ndl przez współistniejące procesy chorobowe lub zmiany związane z wiekiem – kaskada zapisywania leków (prescribing cascade) – np. terapia inhibitorami konwertazy angiotenzyny – kaszel –nierozpoznanie przyczyny – włączenie leków przeciwkaszlowych np. kodeiny – dz.niepożądane – zaparcia lub ich nasilenie – stosowanie leków przeczyszczającychstosowanie średnio od 3 do 8 leków dziennie – ryzyko wystąpienia niepożądanych interakcjimała podatność chorych na zaleceniaingerencja chorych w schematy leczenia -błędy w przyjmowaniu leków – zapominanie o wzięciu leków, omyłkowe pobranie podwójne

Czynniki warunkujące większączęstość występowania ndl

u kobiet w porównaniu z mężczyznami

różnice fizjologiczneprzyjmowanie większej liczby lekówstosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych

Interakcje doustnych środków antykoncepcyjnych(A) z równocześnie stosowanymi lekami (B)

Leki (B) stosowane równocześnie z doustnymi

środkami antykoncepcyjnymi(A)


Amoksycylina, ampicylina, cefalosporyny, erytromycyna, penicylina G, karbenicylina, klarytromycyna, kloksacylina, kotrymoksazol, duże dawki witaminy C, sole żelaza, sukralfat, tetracykliny

(B) zmniejszają wchłanianie i krążenie wątrobowo-jelitowe(A) – zmniejszenie skuteczności (A)





Efawirenez, felbamat, fenobarbital, fenytoina, karbamazepina, newirapina, okskarbazepina, prednizon, preparaty dziurawca, topiramat, ryfampicyna

(B) pobudzają metabolizm (A) – osłabienie działania, zmniejszenie skuteczności





Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne

(A) zwiększają wchłanianiei hamują metabolizm (B) –nasilenie działania (B), zwiększenie toksyczności

Cyklosporyna, teofilina (A) hamują metabolizm (B) –nasilenie działania (B), zwiększenie toksyczności





Pochodne kumaryny, leki przeciwcukrzycowe

(A) działają antagonistyczniez (B) – osłabienie działania (B)

Stosowanie leków w czasie ciąży wymaga szczególnej ostrożności z powodu

zmian czynności narządów kobiety ciężarnej w różnych okresach ciąży

oraz bezpośredniego wpływu leków na płód

czego następstwem mogą być

zaburzenia kinetyki leków

zniekształcenia narządównieprawidłowy rozwój zarodkawe wczesnym okresie ciąży

różne niepożądane działania leków na organizm płodu wnastępnych okresach ciąży

Genetycznie uwarunkowany polimorfizm

metylotransferazy tiopuryny (TPMT-thiopurine S-methyltransferase), której substratem jest m.in. azatioprynaczęstość występowania fenotypów TPMT w populacji kaukaskiej:

ekstensywnych metabolizerów (EM) – 89%pośrednich metabolizerów (IM) – 11%słabych metabolizerów (PM) – 0,3%

mielosupresja u PM po podaniu standardowych dawek azatiopryny

Wartości parametrów farmakokinetycznychantybiotyków aminoglikozydowych u dorosłych



(h)


(l/kg)z prawidłowączynnością nerek

2 (1,5-3) 0,26 (0,2-0,3)

z upośledzonączynnością nerek

50 (36-72) 0,26

otyli (>30 IBW) 2-3 -oparzeni 1,5 0,26poddawani hemodializie

3-4 0,26

poddawani dializie otrzewnowej

36 0,26

Wartości parametrów farmakokinetycznychwankomycyny u dorosłychApplied Clinical Pharmacokinetics, 2008


(h)


(l/kg)Dorośli z prawidłowączynnością nerek

8 (7-9) 0,7 (0,5-1)

Dorośli z upośledzonączynnością nerek

130 (120-140) 0,7 (0,5-1)

Dorośli otyli

(>30% IBW)

3-4 -

Dorośli z oparzeniami 4 0,7

Przykłady modyfikacji działania leków pod wpływem zwiększającego się

zanieczyszczenia biosferyOsłabienie działania leków – pobudzenie metabolizmu - indukcja enzymów mikrosomalnychwątroby pod wpływem policyklicznych węglowodorów zawartych w powietrzu, w dymie papierosów, niektórych insektycydów, herbicydówNasilenie działania leków – kumulacja leków w organizmie – hamowanie aktywności enzymów mikrosomalnych wątroby pod wpływem przemysłowego zatrucia ołowiem, tlenkiem węgla

Przyczyna wystąpienia niepożądanych działań leków

stosowanie leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label)

wymienionymi w Charakterystyce Produktu Leczniczego

Stosowanie leków „off label”inna: · jednostka chorobowa· dawka · droga podania (np. doustnie postać

przeznaczoną do iniekcji)· forma leku (np. z tabletki sporządzenie

zawiesiny celem podania noworodkowi) · populacja (np. podanie dziecku leku

przeznaczonego do stosowania u dorosłych)

Metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania

niepożądanych działań lekówIndywidualizacja farmakoterapii– unikanie niepotrzebnej polifarmakoterapii

i zbytecznego przedłużania terapii– wnikliwa obserwacja chorego w trakcie

leczenia– zbieranie dokładnego wywiadu – uwzględnianie czynników ryzyka

występowania niepożądanych działań leków– przestrzeganie przeciwwskazań i ograniczeń

stosowania leków


niepożądanych działań leków

Indywidualizacja farmakoterapii– unikanie stosowania leków o podobnych

niepożądanych działaniach– farmakoterapia „szyta na miarę”


niepożądanych działań leków

Indywidualizacja farmakoterapii– kontrola stanu klinicznego chorych– badanie wydolności narządów

odpowiedzialnych za eliminację leków z organizmu

– monitorowanie stężeń leków w płynach biologicznych

Ocena profilu bezpieczeństwa leku– określenie związku przyczynowo-

skutkowego pomiędzy stosowanym lekiem a obserwowaną reakcją

– obliczanie współczynnika korzyści do ryzyka związanego ze stosowaniem danej substancji leczniczej


niepożądanych działań lekówNadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii

pharmacovigilance(pharmacon – lek, vigilare – zachować czujność)

Dlaczego potrzebny jest nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii?

• Nie można zapewnić bezpieczeństwa stosowania nowych leków u ludzi na podstawie braku obserwacji ndl u zwierząt doświadczalnych

• Mała grupa osób uczestnicząca w badaniach klinicznych (średnio 1500 osób)

• Szczególne warunki prowadzenia badańklinicznych, odbiegające od codziennej praktyki lekarskiej

• Zbyt krótki czas trwania badań dla obserwacji odległych skutków wpływu substancji leczniczej na organizm

Droga informacji o niepożądanym działaniu leku

· wypełnienie formularza i przesłanie do: Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych

www.urpl.gov.pl

03-736 Warszawaul. Ząbkowska 41

Ośrodki regionalne monitorujące niepożądane działania leków w Polsce

· Regionalny Ośrodek Monitorowania Niepożądanych Działań Leków przy Zakładzie Farmakologii Klinicznej Instytutu Kardiologii UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

· Regionalny Ośrodek Monitorowania Niepożądanych Działań Leków przy Katedrze Farmakologii PUM w Szczecinie

· Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych DziałańLeków, Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry i Zakładu Farmakologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

· Regionalny Ośrodek Monitorowania Niepożądanych Działań Leków przy Katedrze i Zakładzie Farmakologii Klinicznej UM im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

· Pracownia Monitorowania Działań Niepożądanych Leków i Poprawy Bezpieczeństwa Farmakoterapii – Katedry i Zakładu Farmakologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku


· ocena raportu pod względem formalnym, nadanie numeru

· ocena związku przyczynowo-skutkowego· przesłanie raportu przez WMNDPL do

centralnej bazy danych Światowej Organizacji Zdrowia w Uppsali i do Europejskiej Agencji Leków (European Medicines Agency) w Londynie


· uaktualnienie informacji o leku – ograniczenie wskazań, dodanie informacji o nowych ndl, zmiana dawkowania, ostrzeżenia, przeciwwskazaniach do stosowania dla poszczególnych grup pacjentów

· skierowanie komunikatu do fachowych pracowników ochrony zdrowia

Co powinien zawierać raport o niepożądanym działaniu leku?dane o produkcie leczniczym, który podejrzewa się o wywołanie ndl (ważna jest informacja o drodze podania)dane o reakcji niepożądanej (diagnoza, ocena reakcji i jej wynik)dane pacjenta (wiek, płeć, masa ciała, inicjały imienia i nazwiska)dane osoby zgłaszającej (imię, nazwisko, pełny adres, numer telefonu)

Niepożądane działania jakich produktów leczniczych powinny być zgłaszane w sposób priorytetowy?

zawierających nową substancję czynną, dopuszczonych po raz pierwszy do obrotu w dowolnym państwie w okresie 5 lat poprzedzającym zgłoszenie złożonych, zawierających nowe połączenie substancji czynnychzawierających znaną substancję czynną, ale podawaną nowądrogąnowych postaci farmaceutycznychktóre uzyskały nowe wskazanieobserwowanych w trakcie ciąży lub bezpośrednio po porodzie

Dyrektywa 84/2010/WE

Dotyczy ona produktów leczniczych, których profil bezpieczeństwa jest szczególnie wnikliwie oceniany.

Obejmuje przede wszystkim leki od niedawna stosowane. Nie oznacza to, że są to leki, których używanie obarczone jest większym ryzykiem.

W procedurze dopuszczania do obrotu dane na ich temat oceniane były według obowiązujących przepisów i standardów naukowych, jednakże ze względu na

krótki okres obserwacji wiedza o tych lekach jest niepełna.

W ulotce i charakterystyce produktu leczniczego każdego leku dodatkowo monitorowanego, obok symbolu czarnego odwróconego trójkąta znajduje

się apel o zgłaszanie działań niepożądanych związanych z jego stosowaniem. Standardowy okres takiej obserwacji to 5 lat.

Lista leków dodatkowo monitorowanych dostępna jest pod adresem: http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Other/2013/04/WC500142453.pdf

Kto może dokonywać zgłoszenia ndl?lekarze medycynylekarze stomatologiifarmaceucipielęgniarki i położnediagności laboratoryjnitechnicy farmaceutyczni, którzy uzyskali uprawnienie do wykonywania czynności fachowych w apteceratownicy medycznifelczerzypacjenci, ich przedstawiciele ustawowi lub opiekunowie

Documents

Zdarzenie niepożądane adverseevent - umed.wroc.pl · Farmakologia ogólna Anna Wiela-Hojeńska Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Zdarzenie