uygulamaların yapılmasını gerektiren bir mevzuat oluşturulabilirse; o zaman ko-nuyla ilgili anlayışımızda, projelerin doğru uygulanmasını sağlamada ve denetlemede önemli mesafeler kaydedilecektir.

İnşaat mühendisliğinin olmazsa olmazı

26 ŞUBAT 2015

SABAH GAZETESİ’NiN ÜCRETSİZ İLAN EKİDİR

Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği

eki Reel Sektör tarafından hazırlanmaktadır.

■ Temelleri İstanbul’da atılan bir bilim olan zemin mekaniği ve geoteknik mü-hendisliği hakkında bilgi verir misiniz?

Büyük altyapı ve üstya-pı projeleri, zeminle yoğun etkileşim içinde olmalıdır. Bu da zemin davranışını iyi bilme, bilgiyi de sistematiğe dökme ihtiyacını doğurur. İhtiyacın farkına varan ilk isim, zemin mekaniğinin babası olarak adlandı-rılan Karl von Terzaghi’dir. Terzaghi, 1915-1918 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. 1918-1925 arasında da Boğaziçi Üniversitesi’nde görev yaptı. Zemin mekaniğinin bilimsel bir disiplin olarak ev-rensel ölçekte kabul edilmesini sağlayan temel ilke ve kurallar bu dönemde oluşturulduğu için İstanbul, bu bilimin doğum yeri oldu. Zemin mekaniği ve geoteknik mühendisliğinde esas olan; zeminin yapı yüklerinin etkisi altında ve yapıyla birlikte nasıl davranacağını öngörmek, hesaplamak ve olası sorunları önleyecek çareleri bulmaktır. Bu yüzden de zemin mekaniği ve geoteknik mühendisliği, inşaat mühendisliğinin olmazsa olmazıdır.

“BU YAŞAM KALİTESİNE ERİŞEMEZDİK”■ Zemin davranışının araştırılması ve sayısal-laştırılması, genel yaşam kalitesine ve güvenli-ğine ne gibi katkılar sağlıyor? 

Geoteknik mühendisliğinin yarattığı biri-kim olmasaydı; inşa ettiğimiz yapıları ortaya koyamaz, altyapı projelerini bugünkü seviyede gerçekleştiremez, sahip olduğumuz yaşam kali-tesine ve güvenliğine ulaşamazdık.

İnşaat mühendisliği, eylem odaklı bir mes-lek dalıdır. Hayatı daha yaşanabilir bir hale ge-tirir, medeniyeti büyütür, ilerleyen endüstri ve teknolojinin içine yerleşeceği ortamları hazırlar.

İşte bu noktada inşaat mühendisleri, yük-lendikleri görevi ayaklarını sağlam zemine basarak yerine getirmek durumundadır. Ancak şunu da belirtmek gerekir; zemin mühendisliği bir bilim olma özelliğinin yanı sıra, aynı zaman-da bir sanat dalıdır. Çünkü zemin son derece değişken bir malzemedir. Dolayısıyla elde edi-len birikimin, zemin mühendisliğindeki önemi büyüktür.

ARTAN NÜFUS, ZEMİNİ DE ETKİLİYOR■ Türkiye farklı zemin yapılarının yer aldığı, depreme açık bir coğrafya. Bu çeşitliliğe göre, hangi zeminlerde ne gibi tedbirler alınmalı ve nelere dikkat edilmelidir?

Ülkemizin neredeyse yüzde 96’sı farklı derecelerde deprem tehdidi altında bulunuyor. Hızlı artan bir nüfusa sahibiz; kaynaklarımız tü-keniyor, ekilebilir araziler ve ormanlar azalıyor, zemin bozuluyor. Dolayısıyla hangi tür zemin-lerde ne tür inşaat tekniklerinin uygulanacağına doğru karar verilmesi büyük önem taşıyor.

Şev duraylılığının sorunlu olduğu araziler, yüksek dayanımlı gibi görünse de yatay denge sorunludur. Bu tür zeminlerde sık rastlanan “su taşıyan kum mercekleri”, göçmeye sebep ola-bilir. Dolayısıyla tabakalanmaların, su taşıyan oluşumların çok iyi tespit edilip drenaj yapıl-ması şarttır.

Öte yandan yumuşak zeminler çok çabuk deformasyona uğrar, yük taşıma yetenekleri ise sınırlıdır. Bu tür zeminlerde yapılacak uy-gulamalardan önce çok ince hesaplamalar ve deplasman araştırmaları gerçekleştirilmelidir. Önemli olan, tüm yapının ve zeminin, uygula-nacak olan her türlü yöntemin özellikleri ve et-kileşim biçimleri dikkate alınarak değerlendiril-mesi, böylece en uygun çözüme ulaşılmasıdır. ■ Kentsel dönüşüm projeleri, çarpık kent-leşmeye karşı büyük bir mücadeleye önayak oldu. Ancak halen, usulsüz inşa edilmiş çok sayıda yapı bulunuyor. Güvenliği tehdit eden bu konu hakkındaki görüşleriniz nelerdir?

Kentsel dönüşümün ana hedeflerinden biri de sağlıksız ve güvensiz yapıların, deprem tehdidine karşı daha güvenli yapılarla değişti-rilmesidir. Bir deprem veya afet durumunda bi-naların sağlamlığının birincil derecede önemli olduğu muhakkaktır.

Bir diğer konu ise süreci; şehirlerin doğası-nı, tarihini, altyapısını ve bize sunduklarını yıp-ratmadan ilerletebilmektir. Söz konusu sürecin çok kısa sürede tamamlanmasını beklememek gerekir. Böyle bir acele, amacın kendisine zarar verir. Kaliteli bir tasarımla, teknolojinin sundu-ğu imkanlardan yararlanarak, şehre çok yönlü ve bilinçli çözümler getirerek inşaat yapmak; sadece daha güvenli değil aynı zamanda daha modern ve yaşanabilir bir kent yaratmanın te-mel hedeflerinden olmalıdır. ■ Toplumsal bilinç anlamında bulunduğumuz nokta hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Geoteknik mühendisliği toplumun genel yaşam düzeyini ve güvenliğini çok yakından ilgilendiren, özel bir eğitim ve ihtisaslaşma gerektiren bir bilimsel disiplindir. Geoteknik mühendisliğinin inşaat mühendisliğinin uz-

uygulamaların yapılmasını gerektiren bir mevzuat oluşturulabilirse; o zaman ko-nuyla ilgili anlayışımızda, projelerin doğru uygulanmasını sağlamada ve denetlemede

İnşaat mühendisliğinin olmazsa olmazı

26 ŞUBAT 2015

Prof. Dr. Feyza Çinicioğlu

Zemin mekaniği ve geoteknik mühendisliği,

manlık alanı olduğu; dünya çapında kabul edilmiş bir olgudur. Avrupa Birliği normlarında geoteknik mühendisi; bu alanda özel ihtisasa sahip inşaat mühendisidir. Uzman bir inşaat mühendisi geo-teknik etüt kapsamında jeoloji, jeofizik, bazen de

kimya mühendisinin yapacağı incelemelere ihtiyaç duyar. Büyük yatırımlar yapan önemli kuruluşlar, çalışmalarını bu anlayış-la planlar.

Eğer her kuruluşta, her ölçekte doğru

ZEMİN MEKANİĞİve GEOTEKNİK MÜHENDİSLİĞİ

Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Derneği Başkanı Prof. Dr. Feyza Çinicioğlu, Türkiye’nin zemin algısını ve yapılaşmada geoteknik disiplinin önemiyle ilgili sorularımızı yanıtladı.

Bu

bir

iland

ır

Geoteknik ölçüm ve çözümleriyle denizaltı araştırmaları ve yerbilimi hizmetlerinde

DÜNYANIN EN BÜYÜK FİRMASIYIZ

www.fugrosial.com.tr

REEL SEKTOR 1 CMYK