1

Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 5Szkoła Podstawowa nr 23 im. Jana Pawła II

w Rzeszowie

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniaoraz potrzeb środowiska szkolnego.

Program ten ma charakter otwarty, będzie mógł być poddawany modyfikacjom i unowocześnieniom.

Rzeszów 2015

2

PROGRAM ZAWIERA

I. Wstęp. II. Założenia teoretyczne programu profilaktyki. III. Podstawy prawne. IV. Charakterystyka wieku rozwojowego – młodszy wiek szkolny oraz klasy IV-VI. V. Diagnoza. VI. Cele i przewidywane efekty. VII. Metody pracy.VIII. Zadania szkoły wynikające z programu profilaktyki. IX. Formy współpracy z rodzicami w rozwiązywaniu problemów.X. Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych. XI. Przykładowe programy z zakresu profilaktyki. XII. Ewaluacja programu. XIII. Instytucje wspierające szkołę w działaniach profilaktycznych.XIV. Literatura z zakresu profilaktyki.

Program profilaktyki w Szkole Podstawowej nr 23 w Rzeszowie ma za zadanie wspomagać uczniaw radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi jego prawidłowemu rozwojowi. Programprofilaktyki jest zgodny z podstawą programową oraz programem wychowawczym szkoły. Zostałzatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 8 września 2015 roku.

3

I. WSTĘP

Program Profilaktyki został opracowany na potrzeby Szkoły Podstawowej nr 23 w Rzeszowie w wynikudiagnozy środowiska lokalnego, analizy ankiet „ Bezpieczna Szkoła” i aktów prawa oświatowego.

Program obejmuje zarówno pierwszy etap edukacyjny - klasy I - III oraz drugi etap edukacyjny klasy IV - VI.Treści przekazywane uczniom oraz sposoby realizacji są dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów orazpotrzeb środowiska lokalnego.

Program Profilaktyki tworzy spójną całość ze Szkolnymi Programami Nauczania oraz ProgramemWychowawczym Szkoły.

Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawcówi rodziców przy współpracy z różnorodnymi instytucjami działających na rzecz rodziny i dziecka.

II. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE PROGRAMU PROFILAKTYKI

Termin profilaktyka wywodzi się z języka greckiego (prophylassein) co oznacza „ strzec się, zapobiegać”.W. Okoń w „Słowniku Pedagogicznym” definiuje profilaktykę jako "ogół działań zapobiegawczych niepożądanymzjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi". Ponadto podkreśla się w literaturze, że celem działalnościprofilaktycznej jest zapobieganie negatywnym stanom rzeczy zarówno tym, które dopiero mają zaistnieć, jak i tym,które w postaci zalążkowej już istnieją. Każda odmiana profilaktyki zapobiega negatywnym stanom, które dotycząróżnych sfer życia społecznego, dlatego ogólnie mówi się o profilaktyce społecznej. Również w wychowaniu, podobniejak w innych dziedzinach życia powinien skutecznie funkcjonować odpowiedni system działalności, zwanyprofilaktyką wychowawczą. Profilaktyka wychowawcza jest systemem działań racjonalnych, zapobiegającychwystępowaniu i rozpowszechnianiu się zjawisk patologii społecznej. Potocznie traktuje się profilaktykę wychowawcząjako zapobieganie przejawom demoralizacji. W takim rozumieniu tego pojęcia działania sprowadzają się do realizacjinastępujących tematów: zapobieganie agresji i przemocy, wagarom, zapobieganie wszelkiego rodzaju uzależnieniom.

4

Profilaktyka wychowawcza musi obejmować całą społeczność szkolną i nie może się ograniczać do działańadresowanych tylko do uczniów z grupy podwyższonego ryzyka.

Profilaktyka to proces, który wspiera zdrowie przez umożliwienie ludziom uzyskania pomocy potrzebnej im dokonfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostkom osiąganie subiektywniesatysfakcjonującego, społecznie akceptowanego, bogatego życia (Z. Gaś, 1997).

Profilaktyka prowadzona jest na trzech poziomach w zależności od stopnia ryzyka :

1. Profilaktyka pierwszorzędna Adresowana jest do grupy niskiego ryzyka , czyli np. do całej społeczności szkolnej. Działania podejmowane w jejramach kierowane są do ludzi zdrowych i wspomagają prawidłowe procesy rozwoju fizycznego i psychicznego. Mająna celu promocję zdrowego stylu życia, opóźnienie wieku inicjacji , a przez to zapobieganie lub zmniejszenie zasięguzachowań ryzykownych. Na tym poziomie oddziaływań ważne jest rozwijanie różnorodnych umiejętności, którepozwala każdemu rodzić sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi z przeżywanymi w związku z nimi emocjami.Realizatorami działań na tym poziomie są przede wszystkim nauczyciele wspierani przez pedagogów szkolnych lubpsychologów, a terenem tych działań jest głównie szkoła.

2. Profilaktyka drugorzędowa Adresowana jest do grupy zwiększonego ryzyka, do osób przejawiających pierwsze objawy dysfunkcji ( zaburzeń ) np.uczniowie eksperymentujący ze środkami odurzającymi. Celem działań profilaktycznych na tym poziomie jestograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, tworzenie warunków, które umożliwiają wycofanie się z zachowańryzykownych. Realizatorami tych działań są socjoterapeuci, psycholodzy szkolni, wykwalifikowani trenerzy na terenieszkół lub w poradniach psychologiczno – pedagogicznych.

3. Profilaktyka trzeciorzędowa Adresowana jest do grupy wysokiego ryzyka czyli osób u których rozwinięte są symptomy choroby ( zaburzenia ) np.uzależnionych od narkotyków. Działania prowadzone tym etapie maja na celu zablokowanie pogłębiania się procesuchorobowego i degradacji społecznej oraz uniemożliwienie powrotu do normalnego życia w społeczeństwie. Z jednejstrony przeciwdziałają nawrotom zaburzeń, z drugiej umożliwiają osobom uzależnionym prowadzenie życia

5

akceptowanego społecznie. Na tym poziomie profilaktyka prowadzona jest przez lekarzy specjalistów, psychologów,psychoterapeutów, rehabilitantów, pracowników socjalnych i specjalistów z zakresu resocjalizacji. Działaniaprofilaktyczne prowadzone są równocześnie lub po zakończeniu specjalistycznej terapii.

III. PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483).2. Konwencja o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 i 527).3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.).4. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.).5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych

(Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55).6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35,

poz. 230 ze zm.).7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Z 2003 r. Nr 24, poz. 198).8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów

publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624).9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej

wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458).10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania

i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U.Nr 11, poz. 114).

11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasaddziałania publicznych poradni psychologiczno – pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych(Dz. U. Nr 5, poz. 46).

12.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych formdziałalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26,poz. 226).

6

IV. CHARAKTERYSTYKA GRUPY WIEKOWEJ, DO KTÓREJ ADRESOWANY JEST PROGRAM PROFILAKTYKI

Dzieci w młodszym wieku szkolnym:

Wiek 6-10 lat to wiek, w którym oczekujemy od dziecka zdobycia podstaw wiedzy, mającej zasadnicze znaczeniedo jego przystosowania się do późniejszego życia. Dlatego też bardzo istotne jest wspieranie rozwoju uczniów 6 i 7–letnich rozpoczynających naukę w szkole oraz dzieci 5 – letnich w oddziałach przedszkolnych.

Dziecko w tym wieku rozwija się bardzo szybko i poznaje wiele umiejętności. Jeżeli spotka się z pochwałąi zachętą otoczenia, wówczas wzrasta jego motywacja do dalszego działania i poczucie własnej wartości. Jeśli otoczeniezlekceważy jego wysiłki, wówczas jego zdolności nie rozwiną się, a ono samo może wzrastać w poczuciu niższościi zagrożenia.

Dom rodzinny jest pierwszym środowiskiem, w którym dziecko przebywa do czasu rozpoczęcia nauki w szkole.Stosunek dziecka do szkoły i nauczycieli, jego samopoczucie w gromadzie rówieśników w dużej mierze zależą od cechosobowości, postaw i nawyków zaszczepionych w domu rodzinnym. Współpraca rodziców ze szkołą ma duże znaczenie w kształtowaniu postaw społecznych i moralnych, zapewniapoczucie bezpieczeństwa i oparcia uczuciowego w sytuacjach nowych i trudnych.

Bardzo intensywne są w tym okresie przeżycia natury społecznej. Młody człowiek obserwuje zachowaniei działanie osób dorosłych ze szczególnym uwzględnieniem postępowania nauczyciela-wychowawcy. Szuka onooparcia w osobach dorosłych, przy czym szczególnego znaczenia nabiera w jego oczach nauczyciel- wychowawca,którego autorytet w sprawach szkolnych przewyższa nawet autorytet rodziców.

Między sobą dzieci obcują na zasadzie kontaktów indywidualnych, stopniowo ucząc się współdziałania,współpracy i wspólnych zespołowych gier. Życie społeczne dzieci w tej fazie przebiega pod okiem i kierunkiemnauczyciela. Niepowodzenia szkolne mogą stać się w przyszłości faktycznymi niepowodzeniami ludzi dorosłych, gdyżpozycja dziecka w klasie często przenoszona jest na inne grupy nieformalne i formalne oraz wpływa na jegozachowanie.

7

W tym okresie dzieci są szczególnie otwarte na nowe informacje, ale nie potrafią dokonywać krytycznej selekcji.Są niecierpliwe w poznawaniu nowych informacji i zdobywaniu doświadczeń, a także niezwykle ufne. Wierzą w to, comówią dorośli, od nich chcą się dowiadywać co jest dobre, a co złe. Zwykle jeszcze nie podważają autorytetu dorosłychi potrzebują od nich wskazówek postępowania.

Profilaktyka na tym poziomie wiekowym powinna być nastawiona głównie na pracę nad mocnymi stronami dziecka.

Uczniowie klas IV-VI:

W tej fazie rozwoju nasilają się wpływy rówieśnicze. Młodzież zaczyna eksperymentować z alkoholemi papierosami, coraz częściej sięga również po środki odurzające. Uczniowie, w związku z tym, potrzebują nowychinformacji, umiejętności przeciwstawiania się presji rówieśników oraz możliwości doświadczenia własnej siłyi budowania poczucia własnej wartości. Sprzyjają temu wspólne działania klasowe oraz budowanie zdrowych więzirodzinnych.

Dzieci w klasach IV – VI są bardzo podatne i chętne do naśladowania bohaterów filmowych, gierkomputerowych oraz starszych braci, sióstr, kolegów, a także nauczycieli. W tym wieku nabiera wielkiego znaczeniaprzestrzeganie zasad i różnych wartości. Wierzą dorosłym i oczekują od nich wsparcia w poznawaniu najwyższychwartości zawiązanych z człowiekiem i jego godnością. Pojawia się u nich zdolność oceniania nie tylko siebie i kolegów,ale też dorosłych. Jednakże głównym kryterium oceny pozostaje nadal porównywanie siebie z innymi (główniez rówieśnikami), ale bez komponentu intelektualnego.

Z badań przeprowadzonych w Polsce wynika, że dzieci w tym wieku doświadczają różnych form przemocyw Sieci. Wysoką skalę i wagę problemu potwierdzają też coraz częstsze doniesienia medialne o tego typu zdarzeniach.Cyberprzemoc zdefiniować można najkrócej jako przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.Najczęściej tego terminu używa się w odniesieniu do przemocy rówieśniczej z użyciem telefonów komórkowych lubInternetu. Zapobieganie cyberprzemocy wymaga uświadomienia najmłodszym, na czym polega ten problem i jakiemoże mieć konsekwencje zarówno dla ofiary, jak i sprawcy. Dzieci zazwyczaj nie informują nikogo o doświadczonejprzemocy. W związku z tym, należy uczniów naszej szkoły wyposażyć w wiedzę, jak zachować się w sytuacjidoświadczenia przemocy w Sieci i gdzie szukać pomocy.

8

Profilaktyka na tym poziomie wiekowym w stosunku do młodszego wieku szkolnego wieku szkolnego powinna byćposzerzona o następujące treści ogólne:

1. rozwijanie osobistej odpowiedzialności za swoje zachowanie;2. rozwijanie zdrowego stylu życia;3. kształtowanie zdrowych relacji w szkole i w rodzinie;4. budowanie zdrowego poczucia własnej wartości i rozwoju osobistego;

oraz o treści specyficzne takie jak:

zdobywanie wiedzy na temat tego, jaki wpływ na rozwój i zdrowie człowieka ma zażywanie środkówpsychoaktywnych, oraz inne zachowania ryzykowne;

poznanie co to jest uzależnienie, jaki ma wpływ na życie jednostki jej rodziny oraz społeczeństwa; poznanie zasad moralnych i prawnych dotyczących używania substancji psychoaktywnych; nauczenie radzenia sobie z presją rówieśniczą; dbanie o to, aby żadne dziecko nie stało się ofiarą lub sprawcą cyberprzemocy. rozwinięcie umiejętności gospodarowania wolnym czasem.

V. DIAGNOZA ŚRODOWISKAZespół Szkolno-Przedszkolny nr 5 funkcjonuje na dużym osiedlu mieszkaniowym, zamieszkiwanym również

przez rodziny rozbite i dysfunkcyjne. Dzieciom z takich rodzin towarzyszy silne poczucie winy za zaistniałą w domusytuację a także wstyd i brak poczucia bezpieczeństwa. To ogromne obciążenie powoduje, że czują się bezradne iczęsto sposobem na poradzenie sobie w trudnej sytuacji jest dla nich agresja, bunt, izolacja a w przyszłości ucieczka wśrodki odurzające.

9

W związku z powyższym dostrzeganie problemów wychowawczych w szkole wymaga zauważenia ich nie tylkoprzez nauczycieli, ale także przez rodziców i samych uczniów. Wówczas rozpoznane zagrożenia ujęte są w szerszymkontekście, nie tylko jako problem szkoły czy samego ucznia, ale całego środowiska, z którego uczeń się wywodzi.Takie ujęcie problemu pozwala na wytyczenie jednolitego kierunku działania środowiska rodzinnego i szkolnego.

Określając problemy wychowawcze występujące w szkole oparto się na obserwacji, rozmowach z uczniami,nauczycielami i rodzicami, analizie zeszytów pochwał i uwag oraz na wynikach ewaluacji wewnątrzszkolnej dotyczącejstanu bezpieczeństwa w szkole, przeprowadzonej w roku szkolnym 2013/2014.

Stwierdza się występowanie następujących problemów:

agresji słownej i przemocy we wzajemnych kontaktach między uczniami, a w związku z tym obniżenia poczuciabezpieczeństwa w szkole,

trudności w zdyscyplinowaniu uczniów, niedostateczna kontrola postępów dzieci w nauce ze strony rodziców, brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne uczniów, nieumiejętność wykorzystania czasu wolnego, np. podczas przerwy, hałas podczas przerw i podczas posiłku na jadalni, niskiej kultury języka, używania wulgaryzmów, bezkrytycznego odbioru wzorców i zachowań prezentowanych w mediach (uzależnienia od komputera), przypadki cyberprzemocy, braku dyscypliny, nieodpowiedniego zachowania w stosunku do nauczycieli i innych pracowników szkoły, braku poczucia własnej wartości.

Aby nasz program profilaktyki stał się programem skutecznym, a profilaktyka osiągała swoje cele niezbędna jestwspółpraca na różnych poziomach takich jak: szkoła, klasa, środowisko (rodzice, otoczenie).

Zatem do zadań należy:

10

Wychowawcy: ? integracja zespołu klasowego; dbałość o poczucie bezpieczeństwa, zdrowia i akceptacji wzajemnej uczniów w klasie; współpraca z rodzicami; wyposażanie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

Kadra szkoły: podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników; dbanie o prawidłowy obieg informacji; planowanie i sprawna organizacja; czuwanie nad spójnością oddziaływań profilaktycznych i wychowawczych wszystkich pracowników.

Rodzice: udział w realizacji programu; pedagogizacja; podejmowanie wspólnych celów i zadań Środowisko lokalne; diagnozowanie potrzeb; pomoc w oddziaływaniach profilaktycznych i wychowawczych.

VI. CELE I PRZEWIDYWANE EFEKTY

CEL OGÓLNY

Celem działań profilaktycznych jest kształcenie umiejętności radzenia sobie z różnymi trudnymi sytuacjamii problemami mogącymi mieć szkodliwy wpływ na zdrowie, kształtowanie osobowości młodego człowieka. Należy

11

położyć szczególny nacisk na rozpowszechnianie prawdziwych i rzetelnych informacji o zjawisku, którego profilaktykadotyczy oraz właściwy rozwój osobowości dziecka.

CELE SZCZEGÓŁOWE

dostrzeganie znaczenia dbałości o prawidłowy rozwój swojego organizmu, dbanie o higienę miejsca pracy, wdrażanie do zachowania codziennej higieny ciała, ubioru, właściwa organizacja odrabiania prac domowych, przekonanie uczniów o ważności dbania o własne zdrowie, stworzenie modelu właściwego wypoczywania, uświadomienie uczniom, które z ich zachowań stwarzają zagrożenie dla innych, postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć, możliwości uzyskania pomocy w sytuacjach trudnych, kształtowanie umiejętności empatycznych, komunikowania się

i rozwiązywania konfliktów, poznanie miejsc i sytuacji stwarzających zagrożenie w szkole i drodze do domu, bycie tolerancyjnym dla innych, praca nad sobą, znajomość swoich atutów oraz słabości, rozwijanie związków z grupą społeczną, poczucia odpowiedzialności za grupę (klasa, rodzina, społeczność

lokalna), rozwijanie samoświadomości, samooceny, samodyscypliny, przestrzeganie zasad i norm etycznych, dostarczenie wiedzy o powodach wchodzenia w uzależnienie, umiejętność podjęcia decyzji "nie", by nie wejść w uzależnienie, zapoznanie ze szkodliwością alkoholu, nikotyny, nadużywania leków, narkotyków, uczenie młodzieży umiejętności przeciwstawienia się naciskowi

i manipulacji ze strony otoczenia,

12

pokazanie młodzieży, jak radzić sobie w sytuacjach trudnych, kryzysowych bez uciekania do zachowań autodestrukcyjnych,

wyposażenie młodzieży, nauczycieli, wychowawców oraz rodziców i opiekunów w wiedzę i umiejętności społeczne pozwalające na bezpieczne radzenie sobie z uzależnieniami,

promocja stylu życia alternatywnego wobec używek, kształtowanie u uczniów nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności tworzenia

środowiska sprzyjającego zdrowiu.

PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Uczeń potrafi:

planować swój czas pracy i wypoczynku, właściwie odrabiać prace domowe, wybrać właściwe formy spędzania wolnego czasu, zachować bezpieczeństwo podczas gier i zabaw, zajęć w szkole i w drodze do szkoły, bezpiecznie uczestniczyć w ruchu pieszym i rowerowym, znać negatywne skutki wpływu używek na organizm, pomóc innym ludziom, którzy tego potrzebują, żyć zgodnie, zachowywać zasady koleżeństwa i przyjaźni, dbać o zdrowie, unikać chorób zakaźnych, właściwie odżywiać się, dostrzec i nazwać swoje uczucia, współodczuwać, szukać pomocy w sytuacjach dla niego trudnych, dostrzec zagrożenie, podjąć właściwą decyzję związana z przeciwdziałaniem uzależnienia od różnych substancji, akceptować siebie, pracować nad słabościami, a wykorzystywać swoje mocne strony,

13

umiejętnie korzystać ze środków masowego przekazu, podejmować decyzje i ponosić za nie odpowiedzialność, przestrzegać norm etycznych i moralnych obowiązujących w społeczeństwie.

VII. METODY PRACY

Ankiety

Burza mózgów Sesje dyskusyjne w grupie Prelekcje, pogadanki Rozmowa Rysunki, plakaty Ulotki Przedstawienia, teatrzyki Konkursy, quizy, krzyżówki Rozgrywki sportowe Gry dydaktyczne i zabawy (sytuacyjne i interakcyjne) Drama i odgrywanie ról

VIII. ZADANIA SZKOŁY WYNIKAJĄCE Z PROGRAMU PROFILAKTYKI

Zadanie główne Zadania szczegółowe Sposoby realizacji Odpowiedzialni za realizację

1. Diagnozowanie - Wstępna diagnoza - Przeprowadzenie diagnozy

14

potrzeb dzieci 6-letnich.

występujących problemówwśród dzieci 6-letnich.

- Objęcie wsparciem dzieci6-letnich ze względu na obniżenie wieku szkolnego.

- Rozmowy z rodzicami.

- Edukacja uczniów w zakresie uczenia, radzenia sobie z problemami.

uczniów klas I- Analiza kart informacyjnych o gotowości szkolnej ucznia.

- Kierowanie na badania specjalistyczne do poradni PPP uczniów przejawiających problemy.- Prowadzenie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych oraz korekcyjno-kompensacyjnych.

- Udzielanie im porad i wskazówek.- Udostępnianie wykazu instytucji, w których można uzyskać wsparcie.

- Dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości uczniów. - Motywowanie uczniów do nauki poprzez stosowanie nowoczesnych metod pracy.

- Wychowawcy klas- Pedagog szkolny- Psycholog

2. Wdrażanie do przestrzegania norm i zasad obowiązujących

- Uczenie umiejętności radzenia sobie z emocjami i kulturalnego ich wyrażania.

- Lekcje z wychowawcą: zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły, procedurami określającymi

- Dyrekcja- Wychowawcy klas- Nauczyciele przedmiotów

15

w szkole.

- Lubię swoją szkołę – zapobieganie wagarom i niewłaściwym zachowaniom w grupie - zapobieganie agresji czynnej i słownej.- Wzmacnianie poczucia przynależności do grupy klasowej.

- Szanujemy cudzą własność- profilaktyka kradzieży, niszczenia mienia społecznego. - Szanujemy siebie nawzajem – zapobieganie różnym przejawom dyskryminacji np. rasowej,społecznej, materialnej itp.

sytuacje zagrożenia w szkole, tworzenie regulaminów klasowych.

- Monitoring frekwencji, zajęcia pozalekcyjne, rozmowy z dziećmi, rodzicami, projekcje filmów.

- Organizowanie imprez i uroczystości szkolnych integrujących społeczność szkolną: dyskoteki, zabawy, zawody sportowe, konkursy.

- Działania w procesie dydaktycznym oraz wychowawczym.

-Prowadzenie zajęć i imprez integrujących zespoły klasowe: Dzień Chłopaka, Dzień Kobiet, Dzień Dziecka, wycieczki.

- Pedagog szkolny- Policja- Samorząd uczniowski

3. Kształtowanie umiejętności dbania o własnebezpieczeństwo.

- Udział uczniów w próbnych alarmach przeciwpożarowych.

- Spotkania z policjantem nt. odpowiedzialności karnej nieletniego, bezpieczeństwa wruchu drogowym.

- Wychowawcy- Wychowawcy świetlicy- Pedagog szkolny

16

- Przybliżenie zagrożeń, najakie mogą być narażone dzieci w trakcie zabawy, która może przebiegać w różny sposób i odbywać sięw miejscach nie zawsze bezpiecznych.

- Stwarzanie warunków dokształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu.

- Kształtowanie postawy empatii i asertywności.

- Spotkania z pedagogiem szkolnym.- Pogadanki- Próbne alarmy przeciwpożarowe.

- Spotkania z policjantem.- Organizowanie zajęć w terenie nt. bezpiecznego poruszania się po drodze.- Przeprowadzenie szkolenia nt. udzielania pierwszej pomocy.

- Realizowanie programu „Szkoła bez przemocy”.

- Higienistka szkolna- Policja

4. Promowanie zdrowego stylu życia.

- Wdrażanie do aktywnegowypoczynku i rekreacji.

- Rozwijanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy wobec własnego zdrowia.

-Pogadanki nt. bezpiecznego spędzania wolnego czasu.-Zajęcia sportowe, zajęcia warsztatowe.- Pogadanki, rozmowy, dyskusje, dramy.- Wycieczki, „zielone szkoły”.- Udział w imprezach i konkursach ogólnoszkolnych, zajęciach pozalekcyjnych, kółkach zainteresowań.

- Wychowawcy klas- Nauczyciele przedmiotów- Pedagog szkolny- Higienistka szkolna- Nauczyciele WF-u- Samorząd uczniowski

17

-Promowanie zdrowego odżywiania.

-Dbanie o higienę swojego ciała.

-Rozwijanie aktywności fizycznej.

- Udział w programie „Szkoły promujące zdrowie”.- Pogadanki, konkursy.- Pogadanki, konkursy, zajęciapraktyczne, np. przygotowanie zdrowych kanapek.

-Rozmowy indywidualne, przeglądy czystości.

- Udział uczniów w programach: „Szkoła Przyjazna Żywieniu i Aktywności Fizycznej”.-Zajęcia rekreacyjne i sportowe, gimnastyka śródlekcyjna, wycieczki zdrowotne. -Udział w zawodach sportowych.

5. Uświadamianie uczniów i rodziców o negatywnych

- Higiena pracy umysłowej.

- Zalety i wady pracy z

- Pogadanki o właściwym korzystaniu np. z komputera.

- Zajęcia informatyczne.

- Wychowawcy.- Pedagog szkolny.- Higienistka szkolna.

18

skutkach różnego rodzaju uzależnień.

komputerem oraz wynikających zagrożeń dlaludzkiego życia.

- Umiejętność rozpoznawania i radzenia sobie z presją mediów.

- Pozyskiwanie informacji z różnych źródeł nt. problemu uzależnień w szkole, skali i zasięgu zjawiska.

- Uświadamianie uczniom zagrożeń wynikających z palenia tytoniu, zażywanianarkotyków i spożywania alkoholu.

- Pogadanki, rozmowy.

- Pedagogizacja rodziców.

- Cykl spotkań dla uczniów i rodziców mających na celu zapoznanie ze szkodliwością nadużywania alkoholu, nikotyny, lekarstw, przyczynami i skutkami sięgania po narkotyki, dopalaczy, napojów energetyzujących.

- Realizacja programu „Bezpieczna szkoła”.-Ankiety, rozmowy z uczniami, rodzicami, nauczycielami, obserwacja.- Zajęcia warsztatowe.

- Dyrekcja.- Wszyscy pracownicy szkoły.

- Wychowawcy.- Nauczyciele przedmiotów.- Wychowawcy świetlicy.

6. Budowanie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie.

- Wyrabianie umiejętnościradzenia sobie ze stresem.

- Indywidualne rozmowy z uczniami.- Lekcje wychowawcze.- Spotkanie z pedagogiem

- Dyrekcja- Pedagog szkolny- Wychowawcy

19

- Odkrywanie i rozwijanie zdolności, talentów i predyspozycji.

szkolnym.

- Działania w procesie dydaktycznym i wychowawczym.- Działalność w kołach zainteresowań.- Wystawa prac plastycznych.- Zachęcanie do udziału w zajęciach pozalekcyjnych.- Organizacja apeli okolicznościowych.

- Wychowawcy- Nauczyciele przedmiotów- Wychowawcy świetlicy

IX. FORMY WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW

Szkoła współpracuje z rodzicami w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych.

Formy tej współpracy w SP nr 23 w Rzeszowie:

1. Zbiorowe formy współpracy. Spotkania, tzw. wywiadówki (dotyczą przekazania informacji o osiągnięciach uczniów w nauce

i zachowaniu,) Spotkania poświęcone pedagogizacji rodziców (dotyczą problemów wychowania i profilaktyki), Spotkania z ekspertem (pedagogiem, rodzicem, pracownikiem PPP, policji). Spotkania rodziców z dyrektorem szkoły.

2. Indywidualne formy współpracy (stanowią one uzupełnienie i wzbogacają kontakty zbiorowe). Konsultacje rodziców z wychowawcą, nauczycielem przedmiotu, pedagogiem, dyrektorem, Korespondencje (za pomocą zeszytu do korespondencji, listów i pism informujących), Rozmowy telefoniczne,

20

Wizyty domowe.

X. PROCEDURY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH

ZASADY OGÓLNE

Postępowanie w sytuacjach kryzysowych z udziałem ucznia powinno być prowadzone w możliwie najszybszymczasie i przy zapewnieniu bezpieczeństwa psychofizycznego ucznia.

Uczeń i jego rodzice mają prawo do pełnej informacji o sytuacji i podjętych przez szkołę działaniach ichdotyczących.

Uczniowie wykraczający poza normy i zasady zachowania akceptowane w szkole ponoszą sankcje przewidzianew Regulaminie Szkoły.

W sytuacji, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, a ichzastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia pisemnie Sąd Rodzinny lub policję.Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji.

Nauczyciel dokumentuje zaistniałe zdarzenie na terenie szkoły, sporządzając możliwie dokładną notatkęz ustaleń i przekazuje ją do sekretariatu szkoły.

1. PROCEDURY POSTĘPOWANIA WOBEC UCZNIA ZAGROŻONEGO DEMORALIZACJĄ.Dotyczy ucznia, który narusza zasady współżycia społecznego (używa wulgarnych słów, nie stosuje się do

poleceń nauczyciela, wchodzi w konflikt z rówieśnikami, nie wywiązuje się z obowiązków ucznia).

1. Nauczyciel lub wychowawca stara się wpłynąć na zmianę zachowania ucznia rozmawiając z nim.

2. Informuje rodziców o niewłaściwym zachowaniu dziecka.

3. W sytuacji, gdy zachowanie ucznia w dalszym ciągu budzi niepokój, wychowawca informuje o tym pedagogaszkolnego i proponuje rodzicom badanie dziecka w poradni psychologiczno-pedagogicznej.

21

4. Pedagog szkolny wzywa do szkoły rodziców ucznia (prawnych opiekunów) i informuje ich o problemachwynikających z zachowania ucznia.

5. W obecności ucznia i rodziców pedagog szkolny przeprowadza rozmowę wychowawczą, zobowiązując ucznia dopoprawnego zachowania, a rodziców do szczególnego nadzoru nad dzieckiem.

6. Wychowawca zawiera kontrakt z uczniem i jego rodzicami.

7. W przypadku braku zainteresowania ze strony rodziców do współpracy ze szkołą na rzecz dziecka,niedotrzymaniem warunków kontraktu i brakiem poprawy w zachowaniu ucznia, pedagog szkolnyw porozumieniu z dyrektorem szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji Sąd Rodzinny lub policję(specjalistę do spraw nieletnich).

2. PROCEDURA POSTĘPOWANIA W SYTUACJI PRZEMOCY W SZKOLE.1. Nauczyciel słownie i stanowczo reaguje na zachowanie ucznia, doprowadza do przerwania incydentu, rozdziela

i odizolowuje sprawcę i ofiarę.2. Zgłasza zaistniały fakt wychowawcy klasy lub w razie jego nieobecności pedagogowi szkolnemu, dyrektorowi

szkoły i sporządza notatkę o zdarzeniu . 3. Wychowawca ustala okoliczności zajścia, dokonuje oceny skali problemu, wyraża komunikat o zakazie zachowań

agresywnych i zadośćuczynieniu, dokonuje adnotacji w zeszycie uwag, w zależności od skali problemu,informuje o zajściu dyrektora i pedagoga szkolnego, stosuje karę adekwatną do popełnionego czynu.

4. Jeżeli w przemocy uczestniczy więcej niż jedna osoba (cała grupa), należy rozmawiać z każdymz osobna, w celu ustalenia okoliczności zaistniałego konfliktu a następnie ze wszystkimi uczestnikami zajściajednocześnie.

5. W przypadku powtarzającego się problemu, rozmowy prowadzone są z zachowaniem hierarchii:

a. wychowawca – pedagog – uczeń (rodzice zostają poinformowani, zastosowanie kar regulaminowych:upomnienie dyrektora szkoły z adnotacją w dzienniku szkolnym, pisemne powiadomienie rodzicówo nagannym zachowaniu),

22

b. wychowawca – pedagog – rodzice – uczeń (zostaje zawarty kontrakt, zaproponowanie rodzicom uczniaskorzystanie z pomocy specjalistów),

c. wychowawca – pedagog – dyrektor – rodzice –uczeń (w przypadku złamania kontraktu), nagana dyrektoraszkoły na forum szkoły lub przeniesienie do innej klasy na wniosek zespołu wychowawczego,

6. W sytuacji, gdy uczeń w dalszym ciągu pozostaje agresywny, jego rodzice odmawiają współpracy, dyrektorszkoły lub osoba przez niego upoważniona ma obowiązek powiadomienia Policji (specjalisty ds. nieletnich) lubSądu Rodzinnego (wniosek dyrekcji o wgląd w sytuację rodzinną). Dalszy tok postępowania leży w kompetencjitych instytucji.

7. W przypadku nieskuteczności zastosowanej w szkole procedury interwencyjnej dopuszcza się możliwośćprzeniesienia ucznia do innej szkoły w porozumieniu z dyrektorem i powiadomieniem Kuratorium Oświaty.

8. W sytuacji, gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.) lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jegotożsamość nie jest nikomu znana, osoba wyznaczona przez dyrektora szkoły powiadamia Policję, zabezpieczającewentualnie ślady przestępstwa.

A. Postępowanie wobec ucznia, który doznał obrażeń1. Wychowawca lub nauczyciel dyżurujący zapewnia uczniowi poszkodowanemu pomoc higienistki szkolnej lub

wzywa lekarza oraz powiadamia rodziców.2. Wychowawca lub osoba dyżurująca informuje dyrektora szkoły i pedagoga szkolnego.3. Pedagog szkolny sporządza notatkę z okoliczności zajścia.4. W przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków

dyrektor lub osoba przez niego upoważniona niezwłocznie powiadamia policję.

B. Postępowanie wobec ucznia – sprawcy czynu karalnego dotyczącego obrażeń lub uszkodzenia ciała1. Uczeń poszkodowany lub świadek zdarzenia informuje pracownika szkoły, nauczyciela, wychowawcę lub

pedagoga o zaistniałym zdarzeniu.2. Pedagog sporządza notatkę z zaistniałego zdarzenia powiadamia dyrektora szkoły.3. Wychowawca lub pedagog zawiadamia telefonicznie rodziców i wzywa ich do szkoły.4. Jeżeli sprawa jest poważna (nastąpiło uszkodzenie ciała)higienistka szkolna wzywa pogotowie, a pedagog

zawiadamia policję.

23

5. Uczeń ponosi konsekwencje popełnionego czynu, zgodnie z szkolnym systemem kar i nagród.

C. Procedura postępowania w przypadku kiedy nauczyciel jest ofiarą przemocy1. Nauczyciel, który jest ofiarą przemocy ze strony uczniów nie powinien ukrywać tego faktu. Powinien ujawnić

zdarzenie zanim wróci ponownie na lekcję do klasy, w której doszło do zdarzenia.2. Pokrzywdzony nauczyciel rozmawia z innymi nauczycielami, pedagogiem, dyrekcją o zaistniałym zdarzeniu

związanym z agresją uczniów.3. Dyrektor szkoły razem z nauczycielem rozmawia z każdym sprawcą przemocy. Każdy uczeń ponosi

indywidualną odpowiedzialność za swoje czyny.4. Dyrektor wzywa rodziców uczniów i informuje ich o zdarzeniu.5. Sprawcy zostają ukarani zgodnie z obowiązującymi w szkole regułami.6. Jeżeli została naruszona godność nauczyciela i zachodzi podejrzenie, że zostało złamane prawo, nauczyciel

powiadamia policję.

D. Procedura postępowania w przypadku przyjścia do szkoły ucznia z urazami wskazującymi naprzemoc fizyczną w domu

Jeżeli nauczyciel zauważy lub uczeń zgłosi mu po przyjściu do szkoły urazy ( złamania, stłuczenia, zasinienia,zranienia itp.) stwarzające podejrzenie, że powstały one w czasie pobytu ucznia w domu postępuje w następującysposób:

1. zapewnia uczniowi bezpieczne warunki, opiekę i wsparcie osoby dorosłej,2. powiadamia wychowawcę, pedagoga lub dyrektora szkoły,3. wspólnie z wychowawcą , pedagogiem lub dyrektorem wysłuchują relacji ucznia,4. wspólnie z innymi osobami np. higienistka szkolna ocenia stan ucznia i udziela mu pomocy lub wzywa pomoc

medyczną,5. powiadamia policję i w razie potrzeby uczestniczy w niezbędnych czynnościach(ew. obdukcja, przewiezienie do

pogotowia opiekuńczego)6. powiadamia rodziców (opiekunów) ucznia.

24

3. PROCEDURY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PRZYWŁASZCZENIA, WYŁUDZENIA LUBZNISZCZENIA CUDZEGO MIENIA

1. Uczeń poszkodowany lub świadek informuje o zaistniałej sytuacji nauczyciela dyżurującego, wychowawcę,innego nauczyciela, innego pracownika szkoły lub pedagoga szkolnego.

2. Powiadomiony o zaistniałej sytuacji nauczyciel stara się nawiązać kontakt z wychowawcą, a w przypadku jegonieobecności rozmawia ze sprawcą i poszkodowanym i fakt ten odnotowuje w zeszycie uwag.

3. Wychowawca wraz ze sprawcą analizuje szkodliwość społeczną czynu i dokonuje wpisu w zeszycie uwag.4. Wychowawca powiadamia rodziców sprawcy kradzieży lub zniszczenia i wzywa ich do szkoły na rozmowę.5. W przypadku powtarzającego się problemu, wychowawca powiadamia dyrektora szkoły i pedagoga, proponuje

rodzicom skorzystanie z pomocy specjalistów.6. Rodzice ponoszą koszty zaistniałej szkody.7. W przypadku zniszczenia cudzego mienia, rodzice ponoszą koszty dyrektor udziela upomnienia.8. W przypadku, gdy wartość kradzieży lub zniszczenia przekracza kwotę zgodną z aktualnym stanem prawnym

sprawa obligatoryjnie jest zgłaszana na policję.9. W sytuacji, gdy sprawca nie przyznaje się do winy, jego rodzice odmawiają współpracy, dyrektor szkoły ma

obowiązek powiadomienia policji. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji.

4. PROCEDURY POSTEPOWANIA W PRZYPADKU INTERWENCJI WOBEC UCZNIÓWZAGROŻONYCH UZALEŻNIENIEM

A. Procedury postępowania w przypadku , gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajdujesię uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków:

1. Izoluje ucznia od kontaktu z innymi uczniami szkoły organizując mu jednocześnie opiekę osoby dorosłej.2. Zawiadamia wychowawcę, dyrektora szkoły i pedagoga szkolnego.3. Wychowawca lub pedagog zawiadamia telefonicznie rodziców ucznia o zaistniałej sytuacji, zapewnia opiekę

uczniowi do czasu przybycia rodzica, sporządza notatkę służbową, którą podpisuje rodzic.4. Wychowawca pedagog lub dyrektor przeprowadza rozmowę z rodzicami w obecności ucznia.

25

5. W sytuacji, gdy kontakt z rodzicami ucznia jest niemożliwy z, pedagog szkolny zwraca się do dzielnicowegoz prośbą o pomoc w skontaktowaniu się.

6. W sytuacji, gdy dyrektor, pedagog i higienistka są nieobecni w szkole, czynności wykonuje wychowawca, np.podczas dyskoteki.

7. Jeśli zachodzi konieczność, wychowawca lub pedagog współpracując z higienistką szkolną, zapewnia uczniowipomoc medyczną, wzywając lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia.

8. Wychowawca wraz z pedagogiem i uczniem ustala przyczynę i okoliczności sięgania po używkę, źródła,z którego ona pochodzi i częstotliwość sięgania po nią, proponuje rodzicom ucznia skorzystanie z pomocyspecjalistów i zobowiązuje ich do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W przypadku narkotyków, informacjęprzekazuje policji.

9. Uczeń ponosi konsekwencje swojego czynu zgodnie z systemem kar regulaminowych: nagana dyrektora szkołyz wpisem do dziennika lekcyjnego.

10. W sytuacji, gdy rodzice ucznia uchylają się od współpracy lub problem powtarza się, pedagog szkolny powiadamia Policję lub Sąd Rodzinny. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji.

B. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancjęprzypominającą wyglądem narkotyk:

1. Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanychlub zniszczeniem do czasu przyjazdu policji.

2. Próbuje ustalić do kogo należy znaleziona substancja.3. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, który wzywa policję.4. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące

szczegółów zdarzenia.

C. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobiesubstancję przypominającą narkotyk:

1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor)żąda od ucznia przekazania tej substancji,pokazania torby szkolnej oraz kieszeni, ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich

26

związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie dokonać czynności przeszukaniaodzieży lub teczki ucznia- jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji.

2. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców (opiekunów) ucznia i wzywa ich donatychmiastowego stawiennictwa.

3. W przypadku, gdy uczeń mimo wezwania odmawia przekazania nauczycielowi substancji dyrektor wzywapolicję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancjęi zabiera ją do ekspertyzy.

4. Jeżeli uczeń dobrowolnie odda substancję nauczyciel po odpowiednim zabezpieczeniu przekazuje ją policji( policję powiadamia dyrektor szkoły). Wcześniej próbuje ustalić w jaki sposób uczeń wszedł w posiadanie danejsubstancji. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje , sporządzając dokładną notatkę z całego zdarzenia.

5. PROCEDURY INTERWENCYJNE DOTYCZĄCE NIE SPEŁNIANIA OBOWIĄZKU SZKOLNEGO,ZWALNIANIA I ODBIERANIA UCZNIA ZE SZKOŁY ORAZ SAMOWOLNEGO OPUSZCZANIATERENU SZKOŁY PODCZAS ZAJĘĆ SZKOLNYCH

A. Procedura postępowania dotycząca nie spełniania obowiązku szkolnego.Przez niespełnianie obowiązku szkolnego należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego

miesiąca na co najmniej 50% obowiązkowych zajęć edukacyjnych.Wychowawcy klas zobowiązani są do systematycznej kontroli obecności ucznia na zajęciach lekcyjnych.

1. W przypadku nieobecności ucznia w szkole przekraczającej 5 dni nauki, wychowawca kontaktuje się z rodzicamilub prawnymi opiekunami dziecka w celu wyjaśnienia przyczyny nieobecności oraz zasięga opinii koleżaneki kolegów w klasie.

2. W sytuacji, gdy kontakt telefoniczny z rodzicami jest niemożliwy, wychowawca powinien osobiście skontaktowaćsię z rodzicami w miejscu zamieszkania ucznia.

3. W przypadku nieskuteczności podejmowanych działań, wychowawca informuje dyrektora szkoły i pedagogaszkolnego.

27

4. Dyrektor lub pedagog zwraca się do dzielnicowego o pomoc w ustaleniu przyczyny trudności w kontakciez rodziną.

5. W przypadku nieuzasadnionych nieobecności w szkole, wychowawca wraz z rodzicami ucznia wyjaśniaprzyczynę.

6. W sytuacji, gdy uczeń w dalszym ciągu, z przyczyn nieuzasadnionych, opuszcza zajęcia szkolne, wychowawcapowiadamia pedagoga szkolnego i wzywa rodziców ucznia do szkoły i informuje ich o konsekwencjach prawnychwynikających z dalszej nieuzasadnionej nieobecności dziecka w szkole.

7. Wychowawca – pedagog – uczeń – rodzice wspólnie analizują przyczyny unikania zajęć lekcyjnych, zostajezawarty kontrakt, zostają zastosowane kary regulaminowe: obniżenie oceny z zachowania, upomnieniewychowawcy klasy z adnotacja w dzienniku lekcyjnym lub nagana dyrektora szkoły, jeśli kontrakt zostałzerwany.

8. W przypadku braku współpracy z rodzicami ucznia, dyrektor powiadamia Sąd Rodzinny.9. W przypadku dziecka rozpoczynającego naukę w szkole podstawowej należy ustalić faktyczne miejsce

zamieszkania dziecka i szkołę, w której dziecko realizuje obowiązek szkolny.

B. Procedury postępowania w przypadku systematycznego opuszczanie lekcje na wybranymprzedmiocie

1. Nauczyciel przedmiotu powiadamia wychowawcę.2. Wychowawca podejmuje rozmowę z uczniem w celu ustalenia przyczyny unikania lekcji i powiadamia o tym

rodziców.3. Wychowawca, nauczyciel przedmiotu i uczeń podejmują wspólne kroki w celu wyeliminowania przyczyny.4. W przypadku nieskuteczności podjętych działań, wychowawca powiadamia dyrektora szkoły i pedagoga

szkolnego.5. Pedagog z nauczycielem przedmiotu analizuje przyczyny unikania lekcji przez ucznia,6. Pedagog proponuje rodzicom skorzystanie z pomocy specjalistów.7. W sytuacji, gdy problem powtarza się, dyrektor szkoły powiadamia Sąd Rodzinny. Dalszy tok postępowania leży

w kompetencji sądu.

28

C. Procedura postępowania dotycząca odbierania dzieci ze szkoły1. Opiekę nad dzieckiem w drodze do szkoły i z powrotem powinni sprawować rodzice (opiekunowie prawni) lub

upoważnione przez nich na piśmie osoby, zapewniające dziecku pełne bezpieczeństwo. Osoba, która możeprzejąć pełną odpowiedzialność prawną za bezpieczeństwo dziecka musi mieć 18 lat, w innych przypadkachodpowiedzialność prawną ponoszą rodzice.

2. Na początku roku szkolnego wychowawca zobowiązany jest zebrać od rodziców pisemną deklarację, określającąsposób powrotu dziecka do domu po zajęciach szkolnych.

3. Osoba odbierająca dziecko nie może być pod wpływem alkoholu ani środków odurzających.4. W przypadku stwierdzenia, że rodzic lub opiekun zgłosi się po dziecko w stanie wskazującym na nietrzeźwość

należy:- powiadomić wychowawcę klasy, pedagoga lub dyrektora szkoły,- nakazać osobie nietrzeźwej opuszczenie terenu szkoły,- wezwać do szkoły drugiego rodzica lub innego opiekuna,- jeżeli wezwanie innego opiekuna jest niemożliwe, a nietrzeźwy rodzic odmawia opuszczenia szkoły i żądawydania dziecka, twierdząc, że nie jest pod wpływem alkoholu należy wezwać policję,- nauczyciel sporządza notatkę na temat zaistniałego zdarzenia i podjętych działań.

5. W przypadku nieodebrania dziecka przez rodziców ze szkoły należy:- niezwłocznie skontaktować się telefonicznie z rodzicami lub opiekunami dziecka,-zapewnić uczniowi opiekę do czasu przybycia rodziców lub innego rozwiązania problemu,- po wyczerpaniu wszystkich możliwości kontaktu z rodzicami zawiadomić policję,- nauczyciel sporządza notatkę na temat zdarzenia i podjętych działań.

6. Nauczyciel lub inny pracownik szkoły nie może odprowadzać dziecka do domu.7. Dzieci z klas pierwszych rano przyprowadzane są przez rodziców na świetlicę lub do szatni, a następnie odbiera

je nauczyciel i prowadzi je do klasy.

D. Procedura postępowania dotycząca zwalniania uczniów na zawody, konkursy i inne imprezy

29

1. Nauczyciel organizujący wyjście sporządza w 2 egzemplarzach imienną listę uczestników, uwzględniając na niejcel wyjścia, czas wyjścia i powrotu.

2. Przedstawia sporządzoną listę uczestników dyrekcji szkoły i pozostawia w sekretariacie szkoły.3. Organizator imprezy zapoznaje z listą wychowawcę klasy , który podpisem potwierdza zwolnienie ucznia z lekcji,

odnotowując ten fakt w dzienniku lekcyjnym symbolem - zw. (zwolniony).4. W przypadku wyjść zbiorowych uczniowie, którzy nie uczestniczą w imprezie z różnych przyczyn, a są tego dnia

w szkole, pozostają pod opieką nauczyciela wyznaczonego przez dyrektora szkoły.

E. Procedura postępowania w przypadku niewłaściwego zachowania się rodzica wobec nauczyciela1. W razie niewłaściwego zachowania rodzica wobec nauczyciela, należy zwrócić mu na to uwagę (bez obecności

uczniów).2. Dalszy ciąg rozmowy odbywa się (bez obecności uczniów), w obecności innego nauczyciela – ewentualnie

świadka rozmowy lub zajścia.3. W przypadku braku możliwości porozumienia się między nauczycielem a rodzicem mediatorem w sprawie jest

dyrektor szkoły.4. Publiczne obrażanie nauczyciela przez rodzica wiąże się z konsekwencjami prawnymi.

F. Procedura postępowania w sytuacji wtargnięcia do budynku szkolnego osoby niepożądanej,stwarzającej zagrożenie dla dzieci lub nauczycieli:1. Nieznajome osoby wchodzące do budynku szkolnego informują o celu swojej wizyty osobę pełniącą dyżur na

portierni.2. W przypadku zaistniałych konfliktów spowodowanych przez osobę wchodzącą, należy powiadomić dyrekcję.

Jeżeli osoba poproszona o opuszczenie budynku nie stosuje się do zaleceń dyrektora szkoły zawiadamia sięo tym fakcie policję.

3. Dalsze czynności przeprowadza policja.

30

XI. PRZYKŁADOWE PROGRAMY Z ZAKRESU PROFILAKTYKI. Tytuły programów profilaktycznych do realizacji w klasach:

„SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE” - Szkoła, która tworzy warunki i podejmuje działania, które sprzyjajądobremu samopoczuciu społeczności szkolnej, podejmowaniu przez jej członków działań na rzecz zdrowiawłasnego i innych ludzi oraz tworzenia zdrowego środowiska.

„NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ” - Program edukacji antytytoniowej dla uczniów z klas I - III szkołypodstawowej.

„SPÓJRZ INACZEJ ” Program ma na celu wspieranie rozwoju osobowości ucznia i jego zdolnościprzystosowania się społecznego zawierający wersje dla różnych etapów edukacji;

„SPÓJRZ INACZEJ NA AGRESJĘ” Rozwinięcie i uzupełnienie programu "Spójrz inaczej" o problematykęagresji i przemocy. Przeznaczony dla klas VI i gimnazjum;

„TRZY KOŁA” Program wychowawczo-profilaktyczny dla szkół podstawowych i gimnazjów; „MAGICZNE KRYSZTAŁY” Program wczesnej profilaktyki przemocy i uzależnienia od mediów

przeznaczony dla uczniów w wieku 6-12 lat; „CUKIERKI” Program wczesnej profilaktyki uzależnień i przemocy, przeznaczony dla klas I-III szkół

podstawowych oraz starszych grup przedszkolnych. „STOP CYBERPRZEMOCY” – materiały do wykorzystania przez nauczycieli przy omawianiu zjawiska

cyberprzemocy. XII. EWALUACJA PROGRAMU

Ewaluacja służy ocenie rezultatów i efektywności prowadzonych działań. Dotyczy ona: znajomości programu wśród uczniów, nauczycieli, rodziców i poziomu jego akceptowania, realizacji założonych celów i sposobów ich realizacji,

31

uwzględnienia potrzeb uczniów.Ocena efektów realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki dokonywana będzie na bieżąco poprzez analizę

zapisów w dziennikach i innych dokumentach szkolnych, analizę wytworów pracy uczniów, rozmowy z uczniami i ichrodzicami, obserwację uczniów w sytuacjach zadaniowych, kontrole postępów ucznia w przezwyciężaniu trudnościedukacyjnych oraz w trakcie posiedzeń Rady Pedagogicznej - podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczuroku szkolnego. Podstawę do formułowania ocen z realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki stanowią: narzędziaw ramach wewnętrznego mierzenia jakości pracy, sprawozdania z realizacji planów, analizy, dane statystyczne,hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie i wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań,programy oraz scenariusze zajęć.

XIII. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W PRACY PROFILAKTYCZNEJ:

NAZWA INSTYTUCJI TELEFON

1. PORADNIA PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNA - 2 ul. Rejtana 3, 35 – 326 Rzeszów

17 – 748 38 00

2. MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ ul. Jagiellońska 26, 35 – 025 Rzeszów

17 - 853 39 27

3. KOMENDA MIEJSKA POLICJI ul. Jagiellońska 13, 35 – 036 Rzeszów

17 - 858 29 00dyżurny: 17 - 858 33 10

4. KOMISARIAT I POLICJI ul. T. Rejtana 34, 35 – 310 Rzeszów,

17 – 858 38 10

32

5. CENTRUM PROFILAKTYKI I TERAPII UZALEŻNIEŃ SPZOZ ul. Kochanowskiego 17, 35 – 201 Rzeszów

17 – 862 40 18

4. REGIONALNY OŚRODEK REHABILITACYJNO – EDUKACYJNY DLA DZIECI I MŁODZIEŻY IM BŁ. JANA PAWŁA II W RZESZOWIE

ul. Lwowska 60, 35 – 301 Rzeszów

17 – 86 64 000

5. SĄD REJONOWY KURATORZY RODZINNI i NIELETNICH ul. Kustronia 4 , 35 - 303 Rzeszów

17 715 22 94

6. SIEMACHA Spot Millenium Hall ul. al. Kopisto 1 35 – 315 Rzeszów

17 – 770 05 51

7. Świetlica WZRASTANIE

ul. Podwisłocze 6, 35 – 309 Rzeszów17 – 857 69 95

XIV. LITERATURA Z ZAKRESU PROFILAKTYKI

1. Agnieszka Arendarska, Krzysztof Wojcieszek, Przygotowanie do profilaktyki domowej, PARPA, Warszawa, 1997.

2. Hanna Jakubowska, Promocja zdrowia i profilaktyka uzależnień. Przewodnik nauczyciela szkoły podstawowej i gimnazjum.Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Łódź 2002.

3. Józef Kuźma, Zofia Szarota, Agresja i przemoc we współczesnym świecie, WSP, Kraków, 1998.

33

4. Małgorzata Simm, Ewa Węgrzyn – Jonek, Budowanie szkolnego programu profilaktyki, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2002(http://www.rubikon.krakow.pl).

5. Joanna Szymańska, Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. CMPPP, Warszawa, 2000.

6. Krzysztof Wojcieszek, NOE – część I i II, PARPA, Warszawa, 1999.

7. Krzysztof Wojcieszek, Wygrać życie. Szkolny program profilaktyki. Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2002.

8. Jacek Wrona, Narkotyki, narkomania. Krótka analiza problemu. Eurodruk - Kraków, Częstochowa, 2002.