gr i ż. A a Nowak

mgr i ż. Lidia Mil

Warsztaty ywieniowe dla rodziców

mgr in . Anna Nowak

mgr in . Lidia Mil

Ogólnopolski program edukacyjny

„Wybieram wod ” to wspólna inicjatywa Polskiego Towarzystwa

Dietetyki oraz Instytutu Promocji Zdrowia

i Dietoterapii.

Działania programu zwracają szczególną uwag na to, jak wa ną rol w zachowaniu

zdrowia odgrywa prawidłowe nawodnienie organizmu.

Plan wykładu

1.Rola nawyków ywieniowych (podział na dobre i złe). 2.Konsekwencje wynikające z nieprawidłowych nawyków ywieniowych w świetle przeprowadzonych badań.

3.Omówienie nowej piramidy ywienia. 4.Rola wody w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. 5.Praktyczne wskazówki, jak kształtować prawidłowe nawyki ywieniowe wśród dzieci (zamienniki słodyczy, porównanie tradycyjnych słodkości i zdrowszych przekąsek). 6.Dyskusja.

Prawidłowe awyki żywie iowe kształtowa e już od w zes ego dzie iństwa to podstawa ądrego żywie ia, po ieważ właś ie wtedy dzie i ajszy iej „ hwytają” wiedzę oraz wykształ ają swoje upodo a ia kuli ar e. Jeśli

zasz zepi y w i h prawidłowe awyki za łodu, ty lepszy zdrowie , sa opo zu ie i wygląde , ędą się ieszyć w dorosłoś i.

Rola awyków żywie iowy h

Rozwój dziecka

• W wieku 4-6 lat dzie i zwiększają swoją asę iała o ok. 2kg

a rok, ato iast wzrost zwiększa się o ok. 10-12cm/rok.

• Okres po iędzy 9 a 10 rokie ży ia harakteryzuje się stosu kowo rów o ier y ro z y przyroste asy iała,

iesz zą y się w gra i a h 2,3-2,7 kg.

Rozwój dziecka

Następ y etape w ży iu łodego złowieka jest tzw. skok

wzrostowy. W po zątkowy jego okresie o serwuje się powol y, ale syste aty z y przyrost asy iała.

U hłop ów przyrost wagi to ok.6-7kg a rok , u dziew ząt ok.5kg. W fazie fi al ej do hodzi awet do podwoje ia wyjś iowej asy

iała!

Błędy żywie iowe w die ie dzie i i łodzieży oraz i h ko sekwe je

Zbyt du a ilość kalorii w diecie Nadwaga lub otyłość

Zbyt mała kaloryczność posiłków Niedobór masy ciała

Nadmiar sacharozy w spo ywanych produktach

Cukrzyca

Zbyt du a ilość tłuszczów nasyconych

w diecie

Choroby serca

Niedobór produktów mlecznych w diecie;

niedostateczna poda wapnia Zaburzenia

mineralizacji

kośćca

Nadmiar słonych przekąsek; zbyt wysoka ilość sodu

Nadciśnienie t tnicze

Brak śniadań; nieregularne

spo ywanie posiłków

Zaburzenia koncentracji

i wydolności intelektualnej, zm czenie, senność

Niedostateczna poda błonnika pokarmowego w diecie

Zaparcia, wzd cia, bóle brzucha

Niedobór witamin

i związków mineralnych

Problemy skórne,

trudne gojenie si ran, łuszczenie skóry

Odwodnienie organizmu Zaburzenie prawidłowego

funkcjonowania organizmu

8

9 1

2

3

4 5 6

7

10

Analiza bł dów ywieniowych w świetle przeprowadzonych badań

Badania przeprowadzono w 4 szkołach podstawowych (SP w Drzewcach, SP w Nałęczowie, SP w Piotrowicach, SP w Sadurkach) oraz 2 przedszkolach

(Przedszkole im. Adama eromskiego, Przedszkole „Kolorowe Kredki”, Nałęczów) znajdujących się na terenie gminy Nałęczów.

Pomiary masy ciała oraz wysokości dokonano u 268 chłopców oraz 319

dziewcząt, w wieku od 6 do 13 lat. Z uzyskanych danych wyliczono wska nik masy ciała (BMI), a jego interpretacji dokonano w oparciu o siatki centylowe

dla populacji polskiej (OLAF, 2010).

Charakterystyka grupy badanej

Wyst powanie nadwagi, otyłości i niedowagi

n=319

n=268

Wyst powanie nadwagi, otyłości i niedowagi z uwzgl dnieniem płci

Kiedy mamy do czynienia z niedoborem masy ciała, normą, nadwagą i otyłością?

8 lat 8 lat 8 lat 8 lat 8 lat

135 cm 135 cm 135 cm 135 cm 135 cm

24 kg 30 kg 33 kg 35 kg 40 kg

BMI = 13 BMI = 16,5 BMI = 18 BMI = 19,2 BMI = 21,9

Niedobór Norma Górna granica

normy

Nadwaga Otyłość

Kiedy mamy do czynienia z niedoborem, normą, nadwagą i otyłością?

10 lat 10 lat 10 lat 10 lat 10 lat

140 cm 140 cm 140 cm 140 cm 140 cm

25 kg 33 kg 38 kg 41 kg 45 kg

BMI = 12,8 BMI = 16,8 BMI = 19,4 BMI = 20,9 BMI = 23

Niedobór Norma Górna granica

normy

Nadwaga Otyłość

2010 2015

2016 14,1%

24,6%

25,4%

(OLAF)

(I ) (PTD)

Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzie y na przestrzeni lat –

woj. lubelskie

Zwyczaje ywieniowe

% dzie i ie jada ś iada ia przed wyjś ie do szkoły

Jedy ie % u z iów spożywa odzie ie przynajmniej 1- sztuki świeży h owo ów

Niespeł a % u z iów spożywa codziennie przynajmniej 2 porcje warzyw

Zwyczaje ywieniowe

Około % u z iów ie jada peł oziar istego pie zywa każdego d ia

Po ad / u z iów ie pije każdego d ia mleka lub napojów mlecznych

Niespeł a % dzie i jada ry ę raz w tygodniu

Zwyczaje ywieniowe

% u z iów szkół podstawowy h spożywa słody ze zęś iej iż raz dzie ie

Prawie o dzie ko pije słodkie apoje gazowane kilka razy w tygodniu

W iągu dnia uczniowie wypijają śred io około 2,5 szklanki wody, ale zęść dzieci nie pije wody w ogóle

Co oże y z ie ić, a y yło lepiej?

Przenieśmy piramid ywienia na talerz!

…i wszystko jas e!

Słów kilka o wodzie

Woda jest najważniejszym składnikiem wszystkich organizmów, niezbędnym do przebiegu wszystkich

przemian metabolicznych w komórkach.

Bez wody człowiek może przeżyć jedynie kilka dni, dlatego prawidłowe nawodnienie odgrywa kluczową rolę

w funkcjonowaniu organizmu ludzkiego.

DLACZEżO WYBIERAM WOD ?

Woda w organizmie

)apotrze owa ie a wodę

)apotrze owa ie a wodę

Skutki odwodnienia organizmu

• 1% oże powodować prag ie ie, złe sa opo zu ie, spadek wydol oś i fizy z ej

• 3-4% ól głowy, osła ie ie orga iz u, utrata siły, wy ień ze ie, rak ko e tra ji, rozdraż ie ie, se ość

• 10% iewydol ość fizy z a, wy aga i terwe ji edy z ej

Woda kontra inne napoje

)aprasza y Państwa do zapoz a ia się z iloś ią ukru

zawartego w popularnych napojach

Bezapela yj e zwy ięstwo wody!

Prakty z e wskazówki, jak kształtować prawidłowe awyki żywie iowe wśród dzie i

Jak zęsto podawać dzie io posiłki?

• Najwłaś iwsze jest podawa ie posiłków w iągu d ia posiłki głów e tj.: I ś iada ie, o iad, kola ja oraz posiłki dodatkowe, p. II ś iada ie i podwie zorek . • Odstęp po iędzy i i powi ie wy osić 3-4 godziny, dlatego przy aj iej dwa posiłki dzie ie powi y yć zjada e w szkole. • Pierwszy posiłek powi ie yć zjada y w iągu 30 min. od przebudzenia, ostatni na 2-3 godziny przed snem.

Na co jeszcze zwracać uwagę przy układaniu diety dziecka?

Urozmaicenie produktów - ależy pa iętać, że zarów o iedo ór

skład ików jak i ad iar oże yć szkodliwy dla orga iz u. Jakość produktów - zytaj y etykiety ! , d aj y a y produkty yły

zawsze świeże .

Ś iada ie • Pierwszy posiłek powi ie yć zjedzo y w do u. • Podstawą ś iada ia są węglowoda y złożo e (musli, płatki ś iada iowe peł oziar iste, pieczywo razowe).

• Drugi ardzo waż y skład ikie jest produkt iałkowy ( leko, sery, kefiry, aśla ki, hude wędli y).

• O zywiś ie w każdy posiłku powi a z ajdywać się por ja owoców lub warzyw.

Przykłady ś iadań peł owartoś iowy h

Zestaw I

• Pie zywo żyt ie razowe, pasta twarogowa z suszonymi po idora i, papryką i

szczypiorkiem

Zestaw II

• Płatki owsia e a leku z dodatkie suszo y h śliwek, orze hów włoski h; kro ka

pieczywa razowego z twarożkie i rzodkiewką

II ś iada ie

Co na obiad?

…za z ij od warzyw!

…dodaj węglowoda y złożo e!

…wz ogać o produkt iałkowy!

…tłuszcz te jest wa ny!

…pami taj o wodzie!

A kolacj zróbmy wspólnie z dziećmi

Zdrowsze zamienniki kontra tradycyjne dania

Kotlet s ha owy ko tra grillowa a pierś z kur zaka z dodatkiem sezamu

Różnice: Istotna jest tu zastosowana technika kulinarna: smażenie na dużej ilości oleju powoduje wchłonięcie tłuszczu w panierkę, zwiększa kaloryczność potrawy.

Ważne jest również to czym panierujemy: zwykła bułka tarta ma mało wartości odżywczych, ale jeśli zamienimy ją na sezam, otręby, płatki zbożowe czy siemię lniane, wtedy potrawa będzie pełnowartościowa (błonnik, składniki mineralne, kwasy omega 3).

Tradycyjne kluski leniwe kontra kluski leniwe z kaszy jaglanej z dodatkiem cynamonu

Korzyści zdrowotne

Mąka pszenna została zastąpiona kaszą jaglaną, bogatszą w substancje odżywcze, błonnik, składniki mineralne, witaminy.

Sól została zamieniona cynamonem, który kojarzy się ze smakiem słodkim, zachęcającym do spróbowania potrawy.

Kanapka z kremem czekoladowym kontra grahamka z powidła i śliwkowo - kakaowymi

Korzyści zdrowotne:

Zmniejszamy ilość cukrów prostych pochodzących z białego pieczywa oraz cukru dodanego do kremu.

Zwiększamy ilość błonnika (daktyle, powidła, bułka grahamka). Tłuszcz pochodzi tylko z orzechów (w większości kwasy omega 3), w tradycyjnym „sklepowym” produkcie dodatek oleju roślinnego; orzechy stanowią tu tylko 13%).

Budyń z tore ki ko tra udyń z kaszy jagla ej

Korzyści zdrowotne:

Kasza jaglana jako źródło krzemu, lecytyny, witaminy E podnosi odporność organizmu. W połączeniu z owocami i produktami nabiałowymi stanowi źródło pełnowartościowego posiłku.

Miód jako zdrowsza alternatywa cukru.

Baton czekoladowy kontra baton domowy

Korzyści zdrowotne:

Domowe batony zawierają dużą ilość składników mineralnych (wapń, żelazo, magnez, fosfor oraz błonnik).

W gotowym batoniku znajdziemy cukier oraz syrop glukozowy,

utwardzony tłuszcz roślinny i sól.

Kruche ciasteczka kontra domowe ciasteczka owsiane

Korzyści zdrowotne:

Gotowe ciastka to bogate źródło dodatków do żywności, cukru i tłuszczy utwardzonych.

Przygotowując ciasteczka samemu unikamy „chemii”, dostarczając mnóstwa błonnika (daktyle, mąka, płatki) i zdrowych tłuszczy.

Jogurt owocowy kontra jogurt naturalny

Napoje słodzo e ko tra woda

Królowa jest tylko jedna!

Jak z ie ić awyki w praktyce?

• Potrawy powi y yć ciekawie podane na talerzu; dzie i jedzą głów ie „o za i”.

• Należy tak ko po ować da ia, a y uatrak yj ić je kolorami.

• W z ia ę awyków powi a yć zaa gażowa a

CAŁA ROD)INA

Praktyczne przykłady - zapach

Dzie i ają ardziej wyostrzo e z ysły iż dorośli, dlatego zapa h potraw odgrywają istot ą rolę.

Zapach cynamonu czy wanilii ędzie się kojarzył z da ia i „słodki i”, natomiast

czosnek, cebula, tymianek, bazylia z da ia i „sło y i”.

Jak poradzić so ie z iejadkie ?

• . Podawaj posiłki o stały h pora h. • 2. Nie zmuszaj! To tylko pogorszy sytua ję. • . Nie agradzaj słodkoś ia i. • Jedze ie prze ież ie jest karą, ie wy aga agrody. • 4. Ogra i zaj ożliwość wy oru: • Nie: Zjesz owoce? Tak: )jesz a a a zy ja łko?

• 5. Jeśli to ożliwe, włą z dzie ko do zakupów i przygotowywania potraw. Organizuj zadania:

Przykład: ) alezie ie ajwiększego ja łka w sklepie. • . Modyfikuj ulu io e potrawy dzie ka, „prze y aj” spryt ie

e e skład iki.

• Baw się jedze ie ! • Choć oże się to wydać trud e, pra o hło e, ądź

zbyteczne,

• SPRÓBUJ!

• Nie tra ą i , ożesz wiele zyskać

Dziękuje y za uwagę!

…pa iętaj y !

• Poradnia VitaNutrica ul. M.C. Skłodowskiej , lok.

• (Budynek Dom Technika - NOT, parter)

• Telefon: 883-92-10-52 Adres mailowy: info@vitanutrica.pl

• vitanutrica.pl

• Wykorzystane strony www: • http://vitanutrica.pl/ • http://www.wybieramwode.pl/ • http://www.izz.waw.pl/pl/ • http://grzegorzidzikowski.pl/ • http://ciekawe.org/2015/12/06/dlaczego-nalezy-pic-wode-odwodnienie-organizmu-i-

jego-negatywne-skutki-dla-zdrowia/ • http://www.pilotgen.com/healthyContent.php?act=page&typeId=179&topType=0 • http://www.akademiadietetyki.pl/czy-batonik-moze-cie-uratowac/ • http://modaija.pl/blonnik-na-zdrowie/ • http://www.jedzzdrowo.pl/niskokaloryczny-budyn-na-wodzie/ • http://viveleregime.com/2013/01/slim-data/ • http://www.tapeciarnia.pl/woda • http://ugotuj.to/ugotuj/-18556595/kruche+ciasteczka+cytrynowe/p/ • http://dziecisawazne.pl/slodkie-bez-cukru-zdrowe-desery-dla-dziecka-calej-rodziny/ • http://mamdziecko.interia.pl/pierwsze-lata/zdrowy-maluch/news-lepiej-nie-

przekonywac-dzieci-ze-brokuly-sa-zdrowe,nId,1480353 • http://natablicy.pl/woda-lepsza-od-slodkich-napojow-jak-przekonac-do-tego-

dziecko,artykul.html?material_id=4e71b529fbaedd8b3f010000 • http://www.allforbody.com/nowa-piramida-zywienia/ • http://kuchnia.wp.pl/kat,1037879,title,Jogurty-owocowe-czy-tylko-

kolorowe,wid,16106639,wiadomosc.html?ticaid=116d1a

• http://www.sunglamour.pl/nadwaga-otylosc-u-dzieci-prawdziwa-epidemia/ • http://moni-kiki.blogspot.com/2013/06/zywienie-niemowlat-czyli-kiedy.html • http://www.mamydzieci.pl/dziecko-nie-je-warzyw-i-owocow/ • http://www.brainbalancecenters.com/blog/2014/11/kid-friendly-foods-better-eye-

health/ • http://www.friendshipcircle.org/blog/2011/09/07/thinking-outside-the-lunchbox-

school-lunch-ideas-for-your-child/ • http://zdrowaipiekna.blog.onet.pl/2014/01/08/owsianka-energia-od-samego-rana/ • http://ala-piecze.blogspot.com/2014/06/twarog-z-rzodkiewka.html • http://byzdrowymbyc.pl/zdrowie/zdrowe-przekaski/ • http://pl.altarta.com/07_15/jak-nauczyc-dziecko-do-jedzenia-warzyw/ • https://fifood.wordpress.com/type/image/ • http://babyonline.pl/przepisy-na-dania-z-czekolada,dieta-starszego-dziecka-

galeria,2658,r3p5.html • http://stylzdrowia.pl/zdrowy-fast-food-czy-jest-to-mozliwe/ • http://apeks.pl/product-pol-4450-JobJobber-plecak-szkolny-laptop-15-4.html • http://www.tvr24.pl/wiadomosc-

Polacy_wola_krajowe_owoce_nawet_jesli_musza_zaplacic_za_nie_wiecej-5654.html • http://polonialaziska.pl/posilki/ • http://www.choosemyplate.gov/ • http://www.odchudzanko.pl/witaminy,61.html • http://www.thestylishtube.com/baton-snickers-demaskuj-jedzenie/

• http://www.thestylishtube.com/baton-snickers-demaskuj-jedzenie http://a.pl/bialystok/nabial/jogurt-kefir/zott-jogobella-jogurt-poziomka-wisnia-

500ghttp://a.pl/warszawa/nabial/jogurt-kefir/bakoma-jogurt-naturalny-150g • http://mataja.pl/2016/03/udowodnione-naukowo-sposoby-na-niejadka-czyli-jak-zachecic-dziecko-do-

zdrowego-jedzenia/ • http://stylzdrowia.pl/zdrowy-fast-food-czy-jest-to-mozliwe/ • http://rc.fm/node/70491 • http://tomitobi.pl/niejadek-w-domu-mamy-problem/ • http://www.edupoint.pl/nadwrazliwosc-smakowa-i-wechowa-cwiczenia-2/ • http://modaodadoz.blogspot.com/2012/04/piekny-brzuch-to-cos-o-czym-kazda-z-nas.html • http://blog.tonuka.pl/2015/06/08/sposoby-na-niejadka-czyli-jak-urozmaicic-posilek-dziecka/ • http://alwaysfit.pl/czekoladowy-budyn-z-kaszy-jaglanej-i-awokado/ • http://ugotuj.to/ugotuj/162183556/kluski+leniwe/p/ • http://kulinarni.tvn.pl/przepisy/przepis-leniwe-na-slodko-z-cynamonem,1534.html • http://mniami.pl/przepis,1167,kotlety-schabowe-z-wieprzowiny.html • http://www.zgrilla.pl/cytrynowa-piers-z-kurczaka/ • http://www.canstockphoto.pl/wektor-klipart/sztanga.html • https://www.pinterest.com/pin/277182552040716271/ • http://www.kobieta.pl/zdrowie/diety-zdrowo-jesc/zobacz/artykul/kilka-pomyslow-na-zdrowe-sniadanie/ • http://www.powiat.trzebnica.pl/index.php/news/view/818 • http://www.kulturystyka.fit.pl/abc-kulturystyki/chcesz-spalic-wiecej-tluszczu-cwicz-na-

glodnego,180,1,0.html • http://odchudzanie.sblog.pl/odzywianie/glodowka-odchudza-%E2%80%93-obalamy-mit/ • http://jw-slodycze.pl/ • http://www.mojacukrzyca.org/?a=text&id=1729