16
Zmiany w umowach o pracę Podziel się ze znajomymi UCMS Group Poland Sierpień 2012

Zmiany w umowach o prace

Embed Size (px)

Citation preview

Page 2: Zmiany w umowach o prace

Zmiany w umowach o pracę

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

2

Pojęcie zmiany stosunku pracy………………………………………………………………….3 Zmiana treści stosunku pracy a uprawnienia kierownicze pracodawcy……..5 Sposób dokonywania zmian stosunku pracy……………………………………………..7 Zmiana pracodawcy………………………………………………………………………………….8 Porozumienie zmieniające………………………………………………………………………..9 Wypowiedzenie zmieniające…………………………………………………………………….9 Ochrona przed wypowiedzeniem……………………………………………………………..11 Wypowiedzenie zmieniające a zwolnienia grupowe…………………………………11 Przedmiot wypowiedzenia zmieniającego………………………………………………..12 Zakres zastosowania wypowiedzenia zmieniającego………………………………..12 Sytuacje w których nie ma obowiązku sporządzanie wypowiedzenia zmieniającego…………………………………………………………………13

Page 4: Zmiany w umowach o prace

4

Pojęcie zmiany stosunku pracy można rozumieć na kilka sposobów.

Najszerzej rozumiana definicja oznacza zmianę zachodzącą w obrębie każdego z elementów składających się na strukturę stosunku pracy, tj. treść, podstawa prawna oraz strony umowy (pracodawca i pracownik).

W węższym rozumieniu oznaczać będzie zmiany w zakresie treści i podstawy stosunku pracy.

W ujęciu najwęższym zmiana stosunku pracy jest utożsamiana wyłącznie ze zmianami jego treści.

Treść umowy o pracę została określona w Art. 29 § 1 pkt. 1-5 Kodeksu Pracy, w sposób przykładowy, na co wskazuje użycie zwrotu „umowa określa w szczególności”. Dlatego też strony mogą zgodnie ze swoją wolą zawierać w umowie jeszcze inne postanowienia, odnoszące się do spraw niewymienionych przez ustawodawcę. Zgodnie z tym artykułem, strony zawierające umowę o pracę powinny uzgodnić:

>>rodzaj pracy, >>miejsce wykonywania pracy, >>wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, >> wymiar czasu pracy, >> termin rozpoczęcia pracy.

Zmiana treści stosunku pracy polega na tym, że dochodzi do modyfikacji praw i obowiązków stron stosunku pracy. Modyfikacje te mogą być różnorakie i polegać na włączeniu, uchyleniu, rozszerzeniu bądź ograniczeniu nowych praw i obowiązków.

Pojęcie zmiany stosunku pracy

>>

>>

>>

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Page 6: Zmiany w umowach o prace

Zmiana treści stosunku pracy a uprawnienia kierownicze pracodawcy

Takie podejście do problemu oznacza, że jak długo sytuacja prawna pracownika kształtowana jest w drodze poleceń, tak długo nie mamy do czynienia ze zmianą treści stosunku pracy. Jedynie z realizacją kompetencji pracodawcy do kierowania pracą pracownika.

Wśród poleceń, jakie pracodawca wydaje pracownikowi można wyróżnić polecenia o szczególnym ciężarze gatunkowym. Chodzi tu o uprawnienia do wydawania pracownikom poleceń prowadzących do przejściowej zmiany treści stosunku pracy. Zwłaszcza zmiany rodzaju pracy na podstawie art. 42 § 4 Kodeksu Pracy oraz na podstawie innych przepisów, jak art. 81 § 3, który uprawnia pracodawcę do zmiany pracownikowi rodzaju pracy na czas przestoju.

6

Z problematyką zmiany stosunku pracy ściśle wiąże się zagadnienie uprawnień kierowniczych pracodawcy.

Granice tych uprawnień często są traktowane

jako podstawowe kryterium wyznaczające

przedmiot zmiany stosunku pracy.

Czasowe powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę unormowane zostało w art. 42 § 4 Kodeksu Pracy.

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Page 8: Zmiany w umowach o prace

Sposób dokonywania zmian stosunku pracy

8

Zmiany stosunku pracy mogą być dokonywane w sposób typowy dla stosunków zobowiązaniowych, czyli wspólnie przez pracodawcę i pracownika, zgodnie z zasadą swobody umów i z uwzględnieniem zasady uprzywilejowania pracownika.

Równorzędność pozycji prawnej pracodawcy i pracownika jako stron stosunku zobowiązaniowego powoduje jednak pewne zakłócenia. Jest to związane z tym, że niektóre zmiany stosunku pracy dokonywane są jednostronnie przez pracodawcę, a interesy pracownika w mniejszym lub większym stopniu są chronione przez ustawowe przesłanki, od spełnienia których zależy dopuszczalność tych zmian. Zmiany mogą być wprowadzone w następujący sposób:

>> Zmiana pracodawcy – bezwzględnie obowiązujący charakter normuje art. 231 Kodeksu Pracy >> Porozumienie zmieniające >> Wypowiedzenie zmieniające - wypowiedzenie warunków pracy i / lub płacy

Niekiedy zmiana stosunku pracy jest wyrazem mechanizmu prawnego przewidzianego przez ustawodawcę. Choć nie jest ona zmianą normatywną w tym sensie, co np. zmiana treści umowy o pracę wynikająca ze zmiany przepisów Kodeksu Pracy, czy wejścia w życie układu zbiorowego pracy. Taki właśnie szczególny charakter ma zmiana pracodawcy na skutek przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, przewidziana w art. 231 Kodeksu Pracy. Zmiana podmiotowa na podstawie tego artykułu dochodzi do skutku bez względu na wolę pracodawców (dotychczasowego i nowego) i pracowników objętych transferem.

Zmiana pracodawcy

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Page 9: Zmiany w umowach o prace

9

Porozumienie zmieniające treść stosunku pracy nie zostało wyraźnie przewidziane w Kodeksie Pracy jako instytucja mająca na celu zmianę treści stosunku pracy. Możliwość zawierania przez strony stosunku pracy porozumień zmieniających jest konsekwencją zasady swobody umów, w takim zakresie, w jakim odnosi się ona do zawarcia umowy o pracę. Skoro bowiem strony mogą nawiązać stosunek pracy, ustalić jego treść oraz w drodze porozumienia rozwiązać, to tym bardziej wolno im zmienić treść zawartej wcześniej umowy. Strony kształtują treść stosunku pracy nie tylko w momencie nawiązania stosunku pracy, ale mogą to czynić i później, aż do chwili ustania tego stosunku. Wprowadzenie zmian w drodze porozumienia zmieniającego najbardziej koresponduje z zobowiązaniową naturą stosunku pracy.

Porozumienie zmieniające

W obecnym stanie prawnym zgodnie z art. 42 § 2 Kodeksu Pracy, wypowiedzenie zmieniające uważa się za dokonane, jeśli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki pracy lub płacy. W świetle tego przepisu wypowiedzenie zmieniające jest instytucją, z której może skorzystać wyłącznie pracodawca. Ponadto z artykułu wynika konieczność jednoczesnego złożenia przez pracodawcę dwóch oświadczeń – oświadczenia wypowiadającego niektóre składniki treści umowy o pracę oraz propozycji nowych warunków. Rozdzielnie w czasie tych oświadczeń odbiera im walor wypowiedzenia zmieniającego.

Wypowiedzenie zmieniające

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Sposób dokonywania zmian stosunku pracy

Page 11: Zmiany w umowach o prace

Zanim pracodawca zastosuje wypowiedzenie zmieniające, musi mieć na uwadze kilka istotnych kwestii i regulacji, jakim jest poddawana taka forma wypowiedzenia.

Wypowiedzenie zmieniające

11

Ochrona przed wypowiedzeniem Wypowiedzenie zmieniające podlega uprzedniej kontroli związkowej (o ile u danego pracodawcy działa Zakładowa Organizacja Związkowa korzystająca z uprawnień i pracownik jest przez nią reprezentowany) oraz następczej kontroli sądowej. Kontrola ta sprawowana jest na takich zasadach, jakie obowiązują w przypadku wypowiedzenia definitywnego.

Wypowiedzenie zmieniające a zwolnienia grupowe Niekiedy ustawodawca traktuje wypowiedzenie zmieniające jako alternatywę dla definitywnego rozwiązania stosunku pracy, zwłaszcza, jeśli chodzi o pracowników podlegających szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy. Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników nie zezwala pracodawcy przeprowadzającemu zwolnienia grupowe na definitywne wypowiedzenie stosunku pracy wymienionym w tym akcie kategoriom pracowników podlegających szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy (art. 5 ust.3 i 5). Ustawa zezwala takiemu pracodawcy w okresie, w którym pracownicy są objęci ochroną, jedynie na wypowiedzenie im dotychczasowych warunków pracy i płacy. Instytucja wypowiedzenia zmieniającego nie może być wykorzystywana w celu obejścia zakazu wypowiedzenia definitywnego. Tego rodzaju próby mogą uzasadniać zarzut nadużycia prawa ze strony pracodawcy.

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Page 12: Zmiany w umowach o prace

Wypowiedzenie zmieniające

12

Przedmiot wypowiedzenia zmieniającego Zgodnie z art. 42 § 1 Kodeksu Pracy, przedmiotem wypowiedzenia zmieniającego są warunki pracy i płacy. Nie oznacza to, iż wypowiedzenie zmieniające zawsze musi prowadzić do równoczesnej zmiany warunków wynagrodzenia za pracę i innych warunków pracy. Przedmiotem wypowiedzenia mogą być tylko warunki wynagrodzenia za pracę bądź wyłącznie warunki pracy, jak rodzaj pracy, miejsce pracy, wymiar czasu pracy bądź inne warunki ustalone przez strony mające charakter składników podmiotowo istotnych. Przedmiotem wypowiedzenia zmieniającego może być tylko jeden składnik treści stosunku pracy (np. wynagrodzenie za pracę), bądź wiele z nich.

Zakres zastosowanie wypowiedzenia grupowego Wypowiedzenie warunków pracy i płacy jest instytucją służącą zmianie treści stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę, o ile dana umowa podlega wypowiedzeniu. Bez dodatkowych ograniczeń wypowiedzeniu podlega umowa na czas nieokreślony oraz na okres próbny. Umowa na czas określony może być wypowiedziana tylko wówczas, gdy była zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy i strony przewidziały w samej umowie możliwość jej wypowiedzenia (art. 33 Kodeksu Pracy). Umowa na czas wykonania określonej pracy na gruncie Kodeksu Pracy nie podlega wypowiedzeniu, jest ono możliwe jedynie w razie upadłości i likwidacji pracodawcy (art. 411 § 2 Kodeksu Pracy) oraz w przypadku dokonywania przez pracodawcę zwolnień grupowych zgodnie z art.5 ust.7 powoływanej wyżej ustawy o zwolnieniach grupowych. W razie wypowiadania pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia umowy o pracę zawarte na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy mogą być rozwiązane przez każdą ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Page 14: Zmiany w umowach o prace

14

Podczas gdy niektóre sytuacje wymagają sporządzanie wypowiedzenia zmieniającego, jest też dość spora liczba zdarzeń, w przypadku których nie ma konieczności przygotowywania takiego pisemnego wypowiedzenia.

I tak, jedną z sytuacji może być powierzenie pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę do 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika (art. 42 § 4 k.p.). Również powierzenie pracownikowi innej odpowiedniej pracy w przypadku przestoju (art. 81 § 3 k.p.). Pracownikowi przysługuje wówczas wynagrodzenie przewidziane za wykonywanie „innej” pracy, które nie może być niższe niż tzw. wynagrodzenie za przestój, określone w art. 81 § 1 k.p. Jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, wtedy przysługuje wyłącznie wynagrodzenie przewidziane za wykonaną pracę. Przeniesienie do innej pracy pracowników na zasadach określonych w wyżej wymienionych przepisach, na podstawie następujących warunków: >> kobiety w ciąży (art. 179 k.p.) >> młodocianego (art. 201 k.p.) >> zatrudnionego na podstawie powołania (art. 71 k.p.) >> ze względów zdrowotnych.

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Sytuacje w których nie ma obowiązku sporządzenia wypowiedzenia zmieniającego

Page 15: Zmiany w umowach o prace

Sytuacje w których nie ma obowiązku sporządzenia wypowiedzenia zmieniającego

15

Sporządzanie wypowiedzenia zmieniającego nie jest wymagane również w przypadku zmiany zakresu czynności powierzonych pracownikowi do wykonywania, jeżeli zmiana ta nie wykracza poza ustalony w umowie rodzaj pracy. Jest to tzw. nieistotna zmiana warunków pracy, która mieści się w zakresie uprawnień kierowniczych pracodawcy. Prościej mówiąc, jest to zwykłe wydanie polecenia. Zmiana miejsca pracy, która mieści się w ramach pracowniczego podporządkowania, przy zachowaniu dotychczasowego rodzaju pracy i wynagrodzenia nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego. Jednak propozycja pracy w innej miejscowości już wymaga takiej formy. Kolejna sytuacja to zmiana wynagrodzenia, w wyniku której niektóre składniki zostają podwyższone, a inne obniżone w taki sposób, że w efekcie łączne wynagrodzenie pracownika nie ulega obniżeniu. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy jednak wypowiedzieć warunki płacy

Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi

Zastanawiasz się nad rozwiązaniem stosunku pracy? Ten ebook może być pomocny: http://outsourcing.ucmsgroup.com/rozwiazywanie-stosunku-pracy.html