ZMIENIAMY OŚWIATĘ

Wpływ funduszy europejskich na rozwój oświaty

14 – 15 listopada 2012

Struktura prezentacji

I. Co do tej pory udało się dokonać, a jakie wyzwania stoją przed nami w sytuacji nowej perspektywy finansowej 2014-2020 w następujących obszarach:

1.Dostęp do edukacji dobrej jakości na wszystkich etapach kształcenia;

2.Rozwój metod kształcenia ;

3.Szkolnictwo zawodowe;

4.Rozwój instrumentów monitorowania oświaty .

II. Wybrane przykłady dobrych praktyk.

III. Spójność systemowa podjętych działań.

IV. Problemy do rozwiązania.

Cele POKL w zakresie oświaty

Priorytet III:

• Wzmocnienie zdolności systemu edukacji w zakresie monitoringu, ewaluacji i badań edukacyjnych oraz ich wykorzystanie w polityce edukacyjnej i zarządzaniu oświatą;

• Podniesienie jakości systemu kształcenia i doskonalenia nauczycieli;

• Poprawa stopnia powiązania oferty edukacyjnej w zakresie kształceniai szkolenia z potrzebami rynku pracy, w szczególności poprzez dostosowanie programów i materiałów dydaktycznych oraz poprzez wprowadzenie nowych form doskonalenia nauczycieli;

• Opracowanie i wdrożenie KRK i KSK oraz upowszechnienie uczenia się przez całe życie.

Cele POKL w zakresie oświaty

Priorytet IX:

• Zmniejszenie nierówności w upowszechnieniu edukacji, szczególnie pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi;

• Zmniejszenie nierówności w jakości usług edukacyjnych, szczególnie pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi (w zakresie kształcenia ogólnego);

• Podniesienie atrakcyjności i jakości kształcenia zawodowego;

• Wzmocnienie rozwoju zawodowego i podnoszenia kwalifikacji nauczycieli, szczególnie na obszarach wiejskich.

Kilka danych liczbowych o PO KL

Alokacja finansowa na Priorytet III to ponad 793,7 mln euro

W ramach priorytetu podpisano 340 umów o dofinansowanie (w tym 40 projektów systemowych na ponad 1 mld zł oraz 300 projektów konkursowych na ok. 1,3 mld zł). Największa liczba projektów (190) dotyczy działań związanych z doskonaleniem zawodowym nauczycieli (studia podyplomowe, studia zawodowe dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i nauczania początkowego, praktyki w szkołach, programy doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach).

Alokacja finansowa na Priorytet IX to ponad 1,98 mln euro

W ramach priorytetu podpisano 13,2 tys. umów z projektodawcami o wartości 5,2 mld zł. Największym zainteresowaniem cieszą się działania dotyczące objęcia wychowaniem przedszkolnym dzieci.

Dostęp do edukacji dobrej jakości na wszystkich etapach kształcenia

Udało się:

• Rozwinąć opiekę i edukację przedszkolną, w tym objąć edukacją przedszkolną wszystkie pięciolatki, a także rozbudzić potrzeby rodziców w tym zakresie i upowszechnić świadomość korzyści płynących dla dzieci;

• Wesprzeć indywidualizację nauczania, w tym dotrzeć ze wsparciem do tych grup, które dotąd były tego pozbawione (uzdolnieni uczniowie, dodatkowe zajęcia rozwijające kompetencje kluczowe, zajęcia na rzecz wyrównywania szans);

• Wesprzeć utalentowanych – stypendia, rozwój oferty studiów podyplomowych;

• Opracować i uruchomić proces wdrożenia nowej podstawy programowej.

.

Dostęp do edukacji dobrej jakości na wszystkich etapach kształcenia

Wyzwania:

• Zapewnienie opieki i edukacji przedszkolnej dla wszystkich dzieci, tworzenie nowych przedszkoli;

• Przeciwdziałanie różnicowaniu się szkół, jako zmniejszanie ryzyka wykluczenia społecznego;

• Powszechne przygotowanie młodzieży do uczenia się przez całe życie; umiejętność budowania portfela własnych kompetencji również po skończeniu szkoły jako główny efekt edukacji formalnej;

• Podniesienie uczestnictwa osób dorosłych w podnoszeniu swoich kwalifikacji, (w szczególności niewielkie zainteresowanie podnoszeniem kwalifikacji wśród osób z wykształceniem średnim lub niższym niż średnie).

Rozwój metod kształceniaUdało się:

• Opracować i wdrożyć oddolnie tworzone programy rozwojowe w szkołach (blisko 10,6 tys. szkół, w tym 5,8 tys. z obszarów wiejskich);

• Doposażyć bazę dydaktyczną (nowe pracownie eksperymentalne

w szkołach, sale komputerowe);

• Podnieść kompetencje nauczycieli, w tym w zakresie korzystania z platform edukacyjnych – rozwój nie tylko bazy informatycznej, ale i metod uczenia;

• Opracować i upowszechnić innowacyjne programy nauczania w zakresie przedsiębiorczości, przedmiotów matematyczno-przyrodniczych i technicznych;

• Umożliwić uczniom – dzieciom należącym do polskiego kręgu kulturowego przebywającym za granicą, nieposiadającym dostępu do polskojęzycznej edukacji stacjonarnej – kontynuowanie nauki języka ojczystego i w efekcie umożliwienie powrotu do polskiego systemu edukacji.

Rozwój metod kształcenia

Wyzwania:

• Wsparcie rozwoju zawodowego nauczycieli, w tym wsparcie nauczycieli nauczania początkowego;

• Uczenie się od siebie – sieciowanie, ewaluacja wewnętrzna, zespoły szkolne;

• Zwiększenie motywacji do doskonalenia zawodowego nauczycieli dyplomowanych;

• Dostosowanie oferty szkoleń nauczycieli pod kątem przydatności i efektów pracy w szkole;

• Planowanie procesu dydaktycznego, kreatywne modyfikacje, elastyczność.

Szkolnictwo zawodoweUdało się:

• Opracować i wdrożyć oddolnie tworzone programy rozwojowe szkół zawodowych (ponad 3,1 tys. szkół i placówek kształcenia zawodowego wdrożyło programy rozwojowe ukierunkowane na zmniejszenie dysproporcji i podnoszenie jakości, z czego ok. 1,6 tys. we współpracy z przedsiębiorstwami);

• Opracować i przygotować wdrożenie nowej podstawy programowej kształcenia w zawodach – wdrażana od 1 września 2012;

• Opracować poradniki dla autorów szkolnych planów i programów nauczania, przewodniki dla nauczycieli w zakresie prowadzenia przedmiotów ogólnych w powiązaniu z zawodowymi, przewodnik po zawodach, kalkulator do budowy szkolnych planów nauczania;

• Przeszkolić nauczycieli. Także poprawić wizerunek szkół zawodowych. Tegoroczna rekrutacja wskazuje na wzrost zainteresowania kształceniem zawodowym.

Szkolnictwo zawodowe

Wyzwania:

• Uatrakcyjnienie kształcenia zawodowego, większa aktywność szkół zawodowych;

• Zwiększenie elastyczności szkolnictwa zawodowego, wypracowanie mechanizmów dostosowywania oferty edukacyjnej do potrzeb lokalnego rynku pracy;

• Większa współpraca na linii szkoły-pracodawcy także w obliczu wzrostu znaczenia nabywania doświadczenia zawodowego, wciąż niewielkie zaangażowanie pracodawców w kształcenie zawodowe, w tym w umożliwianie praktyki w swoich firmach;

• Modernizacja krajowego systemu kwalifikacji;

• Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych.

Rozwój instrumentów monitorujących oświatę

Udało się:

• Stopniowa modernizacja systemu egzaminów zewnętrznych;

• Zmiany w nadzorze pedagogicznym – wprowadzenie narzędzi ewaluacji do szkół;

• Usprawnienie systemu zbierania i analizy danych dotyczących funkcjonowania systemu oświaty m.in. poprzez rozwój SIO;

• Przygotowanie innowacyjnych narzędzi związanych z cyfryzacją oświaty (w tym narzędzia do e-oceniania prac egzaminacyjnych CKE);

• Rozwój i instytucjonalizacja systematycznych badań monitorujących efekty kształcenia i diagnozujących bariery rozwoju.

Rozwój instrumentów monitorujących oświatę

Wyzwania:

• Jednolita i nowoczesna baza danych dla systemu egzaminów zewnętrznych, umożliwiająca stały rozwój narzędzi pomiarowych i sposobów oceniania;

• Doskonalenie systemu egzaminów zewnętrznych poprzez wprowadzenie e-oceniania, szerokie szkolenia egzaminatorów oraz podnoszenie jakości oceniania, szkolenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, ekspertów, kandydatów na autorów zadań;

• Dalsze budowanie kultury ewaluacji pracy szkoły w ramach nowego nadzoru pedagogicznego, budowanie dialogu z rodzicami, pracodawcami i innymi interesariuszami w systemie oświaty;

• Otwarcie się uczelni na sprawy oświaty.

II. Wybrane przykłady dobrych praktyk

Przykłady dobrane z różnych porządków

• Diagnoza kompetencji gimnazjalistów;

• Edukacyjna wartość dodana;

• Zmiana struktury egzaminu gimnazjalnego;

• Wdrożenie matury z matematyki jako przedmiotu obowiązkowego;

• Opracowanie, wdrożenie i monitorowanie Podstawy programowej kształcenia ogólnego;

• Opracowanie i przygotowanie wdrożenia Podstawy programowej kształcenia w zawodach;

• Prace nad KRK.

Informacja zwrotna o kierunku, w którym zmierza oświata

2012 – pierwszy rok reformy w szkołach ponadgimnazjalnych;oferta liceów

angi

elsk

i

mat

emat

yka

geog

rafia

biolog

ia

hist

oria

polsk

i

chem

ia

fizyk

awos

j. ni

emieck

i

info

rmat

yka

inny

języ

k no

wożyt

ny

j. ro

syjsk

i

łacin

a

filoz

ofia

hist

oria sz

tuki

hist

oria m

uzyk

i0%

10%

20%

30%

40%

50%

60% 54%

38%33%33%30%29%28%27%26%23%

19%

8% 6% 3% 2% 2% 1%

Udział oddziałów szkolnych z danym rozszerzeniem

j. po

lski

mat

emat

yka

hist

oria

fizyk

a

chem

ia

biol

ogia

geog

rafia

info

rmat

yka

j. an

giel

ski

j. ni

emie

cki

j. ro

syjsk

iwos

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

gmina do 20 tys. gmina do 50 tys.gmina do 100 tys. gmina powyżej 100 tys.

III. Spójność systemowa podjętych działań

szkoła

wsparcie dla szkół

ocena pracy szkół

egzaminy zewnętrzne

edukacja rynek pracy

zdolności uczniów

innowacyjnośćgospodarki

ryzyko wykluczenia

Perspektywa uczenia się przez całe życie

Źródło: G. Conti, J. J. Heckman, 2012.

IV. Problemy do rozwiązania

• Wczesna edukacja – rozwój narzędzi dla nauczycieli i rozwój kompetencji nauczycieli (edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna);

• Matematyka i przedmioty przyrodnicze – inwestycje w ludzi i inwestycje w infrastrukturę;

• Znaczenie humanistyki, kompetencje i postawy obywatelskie;

• Rozwój nowej dydaktyki – metody uczenia się, nowe technologie, rozwijanie umiejętności miękkich na tradycyjnych przedmiotach szkolnych, bez uszczerbku dla usystematyzowanej wiedzy, z korzyścią dla przyszłych pracodawców.

Problemy do rozwiązania c.d.

• Szkolnictwo zawodowe – kontynuacja modernizacji programowej: moduły i elastyczność rekombinacji portfela kompetencji;

• Powiązanie kształcenia ogólnego z zawodowym;

• Oferta dla dorosłych;

• System egzaminacyjny – nie tylko matura 2015 i egzaminy zawodowe;

• Adresowany system wsparcia dla szkół;

• Łagodzenie „progów przejścia” pomiędzy etapami edukacyjnymi;

• Przeciwdziałanie wykluczeniu wewnątrz szkół i poprzez zróżnicowanie pomiędzy szkołami – wsparcie dla gmin i powiatów w rozwiązywaniu problemów zróżnicowania w edukacji.

Przemiany kulturowe

nowy egzamingimnazjalny

Zmieniamy oświatę

Ustawa o systemie oświaty

zmiana ustrojowa reforma strukturalna

1989 1991 1999 2009 2012 2015 2022

reforma programowa

nowy egzaminmaturalny

„Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego”

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Instytut Badań Edukacyjnychul. Górczewska 8, 01-180 Warszawatel.: (22) 241 71 00, e-mail: ibe@ibe.edu.pl