دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجانمرکز آموزشی و درمانی شهید دکتر بهشتی

اختالل خواب و بهداشت– خشم – هذیان –با کنترل توهم خواب

تهیه و تنظیم :معصومه تاره

سوپروایزر آموزشی92پائیز

95بازنگری پائیز

مقدمه امروزه آموزش بعنوان هسته اصلی فعالیتهای بهداشتی- درمانی شناخته شده

است .

1

آموزش بهداشت روان ، عالئم ونشانه های اختالالت روان و نحوه برخورد اطرافیان بیمار باآن و ارتقاء توانایی افراد جهت مراقبت از خود کلید اصلی

رسیدن به حفظ و ارتقاء سالمت روان می باشد.

آموزش یکی از عملکردهای مهم پرستاری در تمامی حیطه های فعالیت پرستاران محسوب می شود . تمامی فعالیتهای پرستاری معطوف به حفظ و

اعاده سالمتی ، پیشگیری از بیماریها و کمک به افراد برای کسب تطابق وسازگاری با بیماری و استفاده بهینه از توانائی های بازمانده خود می باشد.

به منظورتحقق پیشگفت ضروری است که پرستاران عزیز با جدیدترین یافته های علمی در رابطه با بهداشت روان آشنا شده تا بتوانند پاسخگوی نیازهای

بیماران و جامعه باشند. پرستار با بررسی توان و تمایل بیمار ، اعتقادات و ارزشهای خانواده و بیمار ، بررسی سطح سواد و معلومات و زبان آنها ،موانع

عاطفی و انگیزه ها ، محدودیتهای فیزیکی و شناختی و تمایل بیمار برایکسب اطالعات می تواند تاثیر اساسی در ارتقاء کیفی خدمات داشته باشد.

مطالب پیش رو به منظور ارتقاء سطح دانش کارکنان بالینی جهت ارائه خدماتآموزشی و درمانی به گیرندگان خدمت خدمات بالینی تهیه و تنظیم شده است.

با تشکر و قدردانی از همکارانی که صمیمانه درتهیه این مجموعه تالش :نمودند

سرکار خانم پری صحبتی- سرکار خانم–جناب آقای شعبان حاتمی مژده پارسا

و باتشکر و قدردانی ازراهنمائیها و همکاری :

خانم دکتر– جناب آقای دکتر طارمیان –جناب آقای دکتر آرمانی کیان سرکار خانم جزء مظفری جناب آقای دکتر نوبخت - جناب آقای –شعبانی

سرکارخانم مریم چالوئی–دکتر ملکی

تایپ

خانم حاجیلو- سرکار خانم حسینی

فهرست مطالب صفحه موضوع مطالب ردي

2

ف4 اختالل افسردگی 16 درمان بیماران افسرده 27 اقدامات پرستاری در بیماران افسرده 3

14 اختالل دو قطبی 416 5 دو قطبیدرمان بیماران19 دو قطبیاقدامات پرستاری در بیماران 621 اختالل اسکیزوفرنیا 724 درمان بیماران اسکیزوفرن 825 اقدامات پرستاری در بیماران اسکیزوفرن 927 استرس 1031 نکاتی برای مقابله با استرس 1135 اضطراب وراههای درمان 1237 روش درمان طبیعی اضطراب 8 1339 داروهای ضد اضطراب 1441 اختالالت شخصیتی 1554 16 اختالالت شخصیتیفرایند پرستاری در56 ترک اعتیاد 1761 درمان و باز پروری افراد وابسته به مواد 1865 اختالل و بهداشت خواب 2067 کنترل توهم 2168 کنترل هذیان 2269 کنترل خشم 2369 منابع 24

اختالل افسردگی

(Depressive Disorder) افسردگی یکی از اختالالت خلقی است که به علت شیوع فراوان آن در میان اختالالت روانپزشکی به سرما خوردگی روانی شهرت دارد این بیماری با غمگینی ش%%دید و ی%أس و ناامیدی و ناتوانی در لذت بردن کارهای روزمره تعریف می ش%%ود و نبای%%د این اختالل را با احساس غمگینی گذرایی که در زندگی تجرب%%ه می ک%%نیم و معم%%وال در واکنش ب%%ه

اتفاق ناخوشایند ایجاد می شود، اشتباه گرفت .

3

این بیماری در هر سنی ، از کودکی تا سالمندی ممکن است دیده شود و حدودا" از هر مرد ، یک نفر در طول زندگی خود ، زمانی بیماری افس%%ردگی10 نفر و از هر 2 زن 5

را تجربه خواهد کرد. در اختالل افسردگی ، افراد عالیمی را تجربه می کنند که ش%%املموارد زیر می باشد.

احساس خستگی زیاد که ممکن است با دردها و ناراحتی های جسمی از جمله سردرد.1همراه باشد که به آن کمبود انرژی می گویند.

عده ای از این افراد ممکن است احساس کنند، غذایی را که می خورند بی مزه است.2 یا اشتهایی برای غذا خوردن نداشته باشند که به آن بی اشتهایی می گویند و ی%%ا ممکن

است میل شدیدی به غذا خوردن داشته باشند و به عبارتی پر اشتها شوند. عده ای از این افراد ممکن است به سختی بخوابند و در خواب باره%%ا بی%%دار ش%%وند، ب%%ه.3

عبارتی دچار کم خوابی شوند و عده ای ممکن است تمام ساعات روز را بخوابن%%د، ب%%هعبارتی دچار پرخوابی شوند.

معموال در این افراد میل جنسی از بین می رود و دچار کاهش میل جنسی می شوند..4 عده ای از بیماران افسرده ممکن است احساس کنند، که دست و پاهایشان سس%%ت و.5

بیحال است و به کندی و به آرامی کار می کنند و راه می روند که به این ح%%الت کن%%دیروانی- حرکتی گویند.

عده ای از بیماران هم نمی توانند یک جا بند شوند و آرام و قرار ندارند، مدام قدم می.6 زنند و راه می روند و بی تاب و بیقرار می باشند که ب%%ه این ح%%الت بی ق%%راری روانی-

حرکتی گویند. وقتی این افراد کامال نامید و غمگین هستند ، ممکن است که قصد خودکشی و آس%%یب.7

جهت خاتمه دادن به زندگی را داشته باشند و به خودکشی فکر کنند. به خود زدن توجه کردن به قدری برای این اف%%راد س%%خت اس%%ت ک%%ه در ی%%ادگیری دچ%%ار مش%%کل می.8

شوند و نمی توانند در مورد اینکه چه کاری می خواهند انجام بدهند ، تصمیم بگیرن%%د بهعبارتی دچار مشکل در تصمیم گیری یا تمرکز می شوند.

این افراد مدام خود را سرزنش می کنند و احساس بی لیاقتی و ب%%ه عب%%ارتی احس%%اس.9بی ارزشی دارند.

اختالل افسردگی چند نوع می باشد؟

به شکل اصلی ، افسردگی براساس عالئمی که ذکر شد مشخص می شود و ب%%ه ط%%ورتشخیصی دو نوع اختالل افسردگی از هم متمایز می شود . اختالل افس%%ردگی اساسی

disorder) (major depressive( و اختالل افسرده خویی Dysthymia disorder)نحوه برخورد اطرافیان با افراد دارای اختالل افسردگی

کاری که اطرافیان افراد دارای افسردگی می توانند انجام دهند تا آنها دوباره به ح%%التطبیعی برگردند و از زندگی لذت ببرند، می تواند پیشنهادات ساده زیر را دربر گیرد.

4

.مدام به آنها سر بزنید.به چشمانشان نگاه کنید و بیشتر به آنها لبخند بزنید.بیشتر به حرفهایشان گوش کنید

به آنها بگویید که کدام کارهایشان شما را تحت تاثیر قرار داده است ، شما را به فکر انداخته و احساس بهتری به شما داده یا باعث شده روحیه تان بهتر شود.

. از آنها بخواهید با شما به پیاده روی ، سینما ، یک رستوران زیبا یا حتی باغ وحش بیاینداگر به خودشان تکان ندادند، اشکالی ندارد، از آنها بخواهید با شما شطرنج بازی کنن%%د ی%%ا ی%%ک

فیلم کمدی بگیرید و در کنارشان تماشا کنید . یادتان باشد نباید آنها را مجبور به کاری بکنید.از آنها بخواهید چیزهایی را لمس کنند، اشیایی ب%%ا ب%%افت و رنگه%%ای مختل%%ف بیاوری%%د و از آنه%%ا

نظرشان را بخواهید یک غذای خوشمزه و خوش ظاهر ب%%رای آنه%%ا درس%%ت کنی%%د، س%%عی کنی%%دلذتهای کوچک وارد لحظاتشان کنید.

بلند به آنها بگویید که برایتان مهم هستند ، بگویید که دلت%%ان برایش%%ان تن%%گ ش%%ده و دلت%%ان می خواهد برگردند و دوباره با شما خوش بگذرانند ، هر چیزی که در موردش%ان دوس%ت داری%د را

به زبان بیاورید.کارهایی که فقط با دوستان صمیمی خود انجام می دهید با آنها تکرار کنی%%د ، مثال ب%%ا آرنجت%%ان

به بازویشان بزنید یا آرام با یک دسته کاغذ لوله ش%%ده بزنی%%د روی سرش%%ان، بای%%د س%%عی کنی%%درفاقت خود را به آنها نشان دهید.

به جای اینکه بپرسید حالشان چطور است بپرسید دوست دارند ب%%رای خ%%وش گ%%ذرانی ام%%روز چه کاری کنند و در آن کار همراهیش%ان کنی%د ، ب%ه آنه%ا بگویی%د ک%ه ک%امال مش%خص اس%ت ک%ه

حالشان بهتر شده و بعد حالش را بپرسید و واقعا به جوابی که می دهند گوش کنید.اگر خجالت زده بودندیک داستان مشابه در مورد خودتان بگویید و پشت سر آن داستان ه%%ای

دیگر که از خجالت زدگی کسان دیگر شنیده اید را مثل لطیفه برایشان تعریف کنید، هیچ چیزبیشتر از دیدن احساس خجالت زدگی دیگران این درد را در انسان تخفیف نمی دهد.

اگر افسرده هستند پس حتما احساس ناامیدی می کنند این مشکل برایشان بدون راه حل به نظر می رسد ، بعد از اینکه برای کم کردن شدت افسردگی شان به آنها کم%%ک کردی%%د ، اگ%%ر دوست داشتند در مورد آن صحبت کنند به آنها نشان دهید که چطور می توانند این مشکل را شکسته و به چند تکه تبدیلش کنند و بعد ببینند که کدام قسمت آن به%%تر اس%%ت و س%%عی کنن%%د راه حلهای سالمی برای آن مشکل خاص پیدا کنند تا بتوانن%%د مش%%کالت و دش%%واری ه%%ا را ح%%ل

کنند نه تحمل .درمان دارویی اختالل افسردگی اساسی

براب%%ر می2استفاده از دارو درمانی احتمال بهبود بیمار افسرده را ظرف یکماه آینده تقریب%%ا هفت%%ه ط%%ول3-4کند ، ظهور اثرات درمانی چشمگیر تمامی داروهای ضد افس%%ردگی موج%%ود

می کشد و هر چند اثرات این داروها ممکن است زودتر شروع گردد. شایعترین اشتباه بالینی که باعث می شود امتحان یک داروی ضد افسردگی با شکست روبرو گردد مصرف دارو به مقدار ناکافی و به مدت نا کافی است، داروی ضد افسردگی را بای%%د ت%%ا

هفت%%ه در آن س%%طح نگ%ه داش%ت ت%%ا بت%%وان5 ی%%ا 4حداکثر سطح توصیه شده باال برد و حداقل امتحان یک دارو را ناموفق دانست.

5

م%%اه ی%%ا اگ%%ر6 درمان ضد افسردگی حداقل ب%%ه م%%دت :مدت مصرف دارو و پیشگیری دوره قبلی طوالنی تر بود به اندازه طول مدت آن بای%%د ادام%%ه داد. در چن%%دین مطالع%%ه نش%%ان داده شده است که درمان پیشگیرانه با ضد افسردگی ها در کاهش تعداد و شدت موارد عود

موثر است. هدف مرحله نگهدارنده درمان، پیشگیری از بروز دوره های جدید خلقی »عود« اس%%ت. فق%%ط

بیمارانی که افسردگی های عود کننده یا مزمن داشته اند کاندید درمانی نگهدارنده هستند.

داروهای ضد افسردگی موجود از نظر اثر بخشی کلی، س%%رعت ت%%اثیر ی%%اانتخاب اولیه دارو: - خصوص%%یات1اثر بخشی طوالنی مدت تفاوتی ندارند وجود اف%%تراق این داروه%%ا عبارتن%%د از :

- احتم%%ال ب%%روز عالئم قط%%ع4- عوارض کوتاه مدت و بلند مدت 3- تداخالت داروئی 2داروئی - سهولت تنظیم دارو5دارو

انواع داروهای ضد افسردگی:

سه حلقه ای ها و چهار حلقه ای ها:.1

س%%ه حلق%%ه ای ه%%ا همانن%%د: آمی ت%%رتیپلین – کل%%ومی پ%%رامین- ایمی پ%%رامین- ت%%ری می%%پرامین-داکسپین- پروتریپتلین- دزی پرامین- نورتریپتلینچهار حلقه ای ها همانند: آموکساپین- ماپروتیلین

2.SSRIها: شامل فلوکستین- سرترالین- فلووکسامین- پاروکستین- سیتا لوپرام 3.MAOIفنلزین- ایزو کربوسازید- ترانیل سیپرومین- ملکوبوماید :

اقدامات پرستاري در بيمار افسرده

مراقبت از بيمار افسرده مي تواند در منزل ، درمانگاه و ي%%ا در بيمارس%%تان انج%%ام ش%%ود . اين مسئله بستگي به شدت و ضعف عاليم و نشانه هاي بيماري ، منابع حمايتي از بيمار و مراك%%ز درماني در دسترس دارد . اقدامات پرستاري از فرد بيمار بايد ابعاد فيزيولوژيكي ، ش%%ناختي ،

هيجاني و رفتاري وي را در برگيرد كه به ترتيب در رابطه با هر بعد توضيح داده خواهد شد.

 ف ( مشكالت جسميال

سالمت جسمي بيمار افسرده معموال به فراموش%%ي س%%پرده مي ش%%ود ، زي%%را بيم%%ار ق%%ادر ب%%ه مراقبت از خود نيست و در نتيجه ممكن است نياز به مداخله در خصوص تغذيه ، دفع ، خواب و بهداشت داشته باشد . نيازهاي ايم%%ني ، رژيم غ%%ذايي ، ش%%وك درم%%اني حيط%%ه ه%%اي ديگ%%ري

 هستند كه نياز به مداخله دارند .

 كاهش اشتها

كاهش اش%%تها از عاليم ش%%ايع افس%%ردگي اس%%ت ؛ بن%%ابراين بررس%%ي وض%%ع تغذي%%ه بيم%%ار ام%%ري ضروري است ، بدين منظور بايد ميزان جذب و دفع بيمار و وزن روزان%%ه ان%%دازه گ%%يري و ثبت6

شود . براي افزايش اشتهاي بيمار پيشنهاد مي شود ، غذاهايي كه مورد عالقه و يا مورد تنف%%ر بيمار است ، شناسايي شوند و غذاي دلخواه وي ف%راهم گ%ردد ؛ مطمئن%%ا بيم%ار غ%ذايي را ك%ه بيشتر دوست دارد بهتر مي خورد . او را تشويق كنيد كه اگر اشتها ن%%دارد ، در دفع%%ات متع%%دد غذاي مختصر تري را مصرف كند تا كالري بيشتري دريافت كن%د . هرگ%ز غ%ذاي حجيم در س%ه وعده در اختيار بيمار قرار ندهيد زيرا ممكن است مورد اعتراض بيمار قرار گيرد و حتي براي او غير قابل تحمل باشد . در صورتي كه صالح مي دانيد از خانواده بيمار بخواهيد تا غ%%ذايي را كه بيمار از آن لذت مي برد ، برايش تهيه كنند . در طول صرف غذا به منظور كمك كردن به بيمار و حمايت و تشويق وي ، در كنار او بمانيد . از انجا كه ممكن است بيمار دانش ك%%افي و دقيقي در ارتباط ب%%ا نقش غ%%ذاي خ%%وب در س%%المت كلي انس%%ان نداش%%ته باش%%د ؛ در خص%%وص

اهميت تغذيه كافي و مايعات دريافتي براي بيمار توضيح دهيد .

 مشكالت مربوط به دفع

بيماران افسرده غالبا مشكالت دفعي دارند و بيش%تر ب%دليل بيحرك%تي و كم تح%ركي و ك%اهش تغذيه دچار يبوست مي شوند . توصيه مي شود ك%%ه بيم%%اران م%%واد غ%%ذايي پرفي%%بر ب%%ه منظ%%ور پيشگيري از يبوست مصرف كنند و به نوشيدن مايع%%ات زي%%اد و انج%%ام ورزش%%هاي جس%%مي ب%%ه منطور افزايش اعمال دفعي بطور طبيعي تشويق شوند . بيم%%ار ممكن اس%%ت دچ%%ار احتب%%اس ادرار شود كه معموال با نوشيدن مايعات و تدابير خاص اين مشكل از بين مي رود و ندرتا نياز

به سونداژ پيدا مي كند .

 غفلت در بهداشت فردي

( و كاهش عالقه به خودPsychomotorبيماران افسرده به دليل كاهش فعاليت سايكوموتور ) و ديگران بطور معمول نسبت به بهداش%%ت ف%%ردي خ%%ود غفلت مي ورزن%%د در ص%%ورتيكه بيم%%ار قادر به انجام اين فعاليتها نباشد ، پرستار بايد او را در حمام دادن ، لباس پوشاندن و آراس%%ته كردن خود ، كمك كند و در صورت لزوم ح%%تي اين اعم%%ال را ب%%راي او انج%%ام ده%%د ؛ ولي باي%%د توجه داشت كه درماندگي و وابستگي بيمار را تقويت نكند و تا آنجا كه ممكن است ب%%ه بيم%%ار كمك كند تا خودش مراقبتهاي الزم را در مورد خود انجام دهد . تم%%يز ب%%ودن بيم%%ار و عالق%%ه و توجه او به ظاهر خود بايد از جانب پرستار مورد توجه قرار گيرد و بطور مثبت تقويت ش%%ود . بايد به بيمار كمك كنيد تا با اهداف مراقبتي مورد انتظار خ%%ويش آش%%نا ش%%ود . البت%%ه ، اه%%داف

قي باشند زيرا اهداف غير قابل دسترس ، بيمار را در معرض شكست قرار مي دهدطبايد منو احساس ضعف را در او تقويت مي كند .

 اختالل خواب

اختالل خواب در بيماران افسرده شايع است . بيماراني كه مشكل به خواب مي روند و ي%%ا در طول شب از خواب بر مي خيزند و مجددا ب%%ه س%%ختي ب%%ه خ%%واب مي رون%%د ، ممكن اس%%ت ب%%ا ماساژ پشت ، دوش ولرم و يا صحبت كوتاه ، يك ليوان شير ولرم ، بهتر بخوابند . نبايد اجازه

7

داده شود كه بيمار در طول روز بخوابد ، خوابهاي مختص%%ر در ط%%ول روز ، م%%انع خ%%واب ش%%ب مي گردد . بيماران افسرده دوست ندارند روز را از نو ش%%روع كنن%%د ، در نتيج%%ه از رختخ%%واب خود بيرون نمي آيند كه در اينصورت پرستار بايد با روشي آرام ولي جدي با آنها برخ%%ورد كن%%د و از آنها بخواهد كه از رختخواب خارج شوند . چنانچه بيمار در طول روز خ%واب آل%ود اس%ت ، به پزشك معالج پيشنهاد شود كه داروهاي بيمار به هنگام خواب تجويز شوند . همچنين انج%%ام تمرينهاي آرام سازي و موسيقي ماليم ممكن است قبل از خواب كمك كننده باشد و بيمار از خوردن و آشاميدن مواد غذايي حاوي كافئين از قبيل چاي ، قهوه ، كوال قبل از خواب اجتناب

كند .

 دستورات دارويي

(Lithium Carbonateچون بيماران افسرده داروهاي ضد افسردگي سه حلقه اي ويا ليتيوم ) مصرف مي كنند ، بايد ب%%ه ع%%وارض ج%%انبي ، نش%%انه ه%%اي مس%%موميت و ت%%داخل دارويي توج%%ه شود . از ع%%وارض ج%%انبي اين داروه%%ا مي ت%%وان اث%%رات آن%%تي كلينرژي%%ك را مالحظ%%ه نم%%ود ك%%ه عبارتند از : خشكي دهان ، تاري ديد ، يبوست ، احتباس ادرار ، كاهش فشار خون وض%%عيتي ،

تندي ضربان قلب ، آريتمي ، بحران افزايش فشار خون.

در خصوص خشكي دهان استفاده از آب نبات بدون ش%%كر ، يخ و ت%%ر ك%%ردن لب ممكن اس%%ت كمك كننده باشد ليكن رعايت بهداشت دقيق دهان بسيار مهم است . در م%ورد ت%اري دي%د ب%ه بيمار اطمينان دهيد كه پس از چند هفته عاليم برطرف مي شوند . در مورد يبوست ، غذاهاي پرفيبر تجويز مي شود و افزايش ورزشهاي جسمي و مايعات دريافتي نيز بايد مدنظر باشند . در مورد احتباس ادرار ، استفاده از كمپرس آب گ%%رم و س%%رد در ب%%االي پ%%وبيس و ب%%از نم%%ودن شير آب و در صورت لزوم استفاده از سونداژ توصيه مي شود . در مورد كاهش فشار خ%%ون به بيمار آموزش دهيد كه بط%%ور آهس%%ته از ح%%الت نشس%%ته ب%%ه ح%%الت ايس%%تاده تغي%%ير وض%%عيت بدهد . كنترل فشارخون بطور مكرر انجام شود و تغييرات عم%ده باي%%د گ%%زارش و ثبت ش%ود . بيماراني كه سابقه صرع دارند ، بايد به دقت تحت نظر قرار گيرند .همچنين مصرف همزمان

( و غذاهاي حاوي تيرامينMono Amino oxidase Inhibitorبازدارنده هاي مونوآمينواكسيداز ) (Tyraminممكن است بحران افزايش فشار خون ايج%%اد كن%%د ؛ ب%%دين منظ%ور باي%%د غ%%ذاهاي )

حاوي تيرامين از قبيل پنير ، ماست ، موز ، شكالت ، كشمش و ترش%%يجات مص%%رف نش%%وند . عاليم بحران شامل س%%ردرد پس س%%ري ، اف%%زايش ض%%ربان قلب ، درد قفس%%ه س%%ينه ، ته%%وع ، استفراغ ، افزايش فشار خون و اغماء است كه در صورت مشاهده عالئم ، دارو قط%%ع گ%%ردد

و داروهاي ضدفشارخون با اثر كوتاه مدت طبق تجويز پزشك داده شود .

( اين داروه%%ا ع%%وارض عص%%بي اس%%ت ك%%هAntidopamineregicاز اث%%رات آن%%تي دوپامينرژي%%ك ) بعنوان عوارض خارج هرمي يا اكستراپيراميدال ناميده مي شود كه شايعترين آنها پاركينسون

(s Disease ’ Parkinsonاست . معموال پنج روز بع%%د از ش%%روع مص%%رف داروه%%ا ، از عالئم ) بصورت آبريزش از دهان ، رعشه و لرزش اندام از ن%%وع چرخان%%دن تس%%بيح ، ل%%رزش اط%%راف دهان ، كندي حركتي ، س%%فتي عض%%الني ، راه رفتن در وض%%عيت خمي%%ده و ش%%تابزده ب%%روز مي كند . شروع و شدت عاليم ثبت و گزارش شود و طبق تجويز پزشك مع%الج از داروه%اي ان%تي

الي7پاركينسون استفاده شود . با توجه به اينكه شروع اثرات درم%اني اين داروه%ا ب%%ا ت%%اخير 8

روز28 روز بعد است به بيمار آموزش داده شود كه حداقل دوره درم%%اني ب%%ا اين داروه%%ا 28 است و در صورت جواب به دارو ممكن است به مدت هشت ماه بعد از رفع عالئم افسردگي ، تحت درمان با دوز نگهدارنده قرار گيرند . در ضمن بايد از قطع ناگهاني دارو اجتناب كنند و

دارو بايد تحت نظر پزشك معالج در يك دوره سه الي چهار هفته اي بتدريج قطع شود .

  (Electroconvulsive Therapy( ECT ) ) شوك درماني الكتريكي

شوك درماني در بيماراني كه بيم%%اري آن%%ان ع%%ود كنن%%ده اس%%ت و ي%%ا در مقاب%%ل درم%%ان مق%%اوم هستند و بيمارانيكه در خطر خودكشي هستند و يا از خوردن غذا امتناع مي كنند و ب%%ه درم%%ان سريع نياز دارند ، درمان انتخابي است مراقبتهاي پرستاري قبل و بعد از شوك درم%اني مانن%%د عمل هاي جراحي عمومي اس%%ت از عاليم مت%%داول پس از ش%%وك درم%اني ، فق%%دان حافظ%%ه و گيجي موقت است كه بسيار مهم است وقتي بيمار بهوش مي آيد ، پرستار بايد در كنار بيمار حضور داشته باشد تا ترس ناشي از فقدان حافظه كاهش يابد . بايد به بیم%%ار اطمين%%ان دهي%%د

كه اين مشكل موقتي است و آنچه برايش اتفاق افتاده است ، توضيح دهيد .

بيمار را مجددا به زمان و مكان آشنا كنيد و اجازه دهيد تا بيمار ترسها و اض%%طرابهاي خ%%ود رادر ارتباط با دريافت شوك درماني بيان كند .

 خطر خودكشي

هر زمان كه بيمار افكار خودكشي را بيان كند و يا اعمال ، حركات و قيافه هاي خاص به خود مي گيرد كه نشانگر افكار مربوط به خودكشي است ، پرستار بايد مداخل%%ه كن%%د . بط%%ور كلي مراقبت از بيماري كه بطور بالقوه در معرض خودكشي است ، بسيار دشوار است . تجربه و دانش پرستار در آن نقش بسزايي دارد . اولين ق%%دم در م%%راقبت پرس%%تاري ، تش%%خيص خط%%ر

توجه به معيارهاي ارزيابي خودكش%%ي و مش%%اهده دقي%%ق الگوه%%اي رفت%%اري بيم%%ار خودكشي با اس%%ت . ك%%ه الگ%%وي روزان%%ه زن%%دگي بيم%%ار و تغي%%يرات حاص%%له در آن مانن%%د تغي%%ير در خ%%واب و

پرخاشگري خوراك ، رفتارهاي بهداشتي ، عدم پذيرش رژيم غذايي ، تغييرات خلق رفتارهاي ، اختالل اعمال روزانه ، اضطراب ، كناره گيري ، انزوا طلبي بايد به دقت بررسي ، مش%%اهده

و گفتاره%%اي بيم%%ار ك%%ه برقراري ارتباط با بيمار و توج%%ه ب%%ه پيامه%%ا  و گزارش شود . همچنين بطور مستقيم يا غير مستقيم است مربوط به افكار خودكشي بيمار باشد و با برقرار ارتب%%اط صحيح ب%%ا بيم%%ار مي ت%%وان روش و نقش%%ه خودكش%%ي بيم%%ار را شناس%%ايي نم%%ود . ب%%ه ه%%ر ح%%ال مراقبت از اين بيماران كاري گروهي شيفت بعدي داده شود . اغلب خودكشي ه%%ا در جاه%%اي

و هنگ%%ام تع%%ويض كم رفت و آمد مانند گنجه لباس ، انباري ، اتاقهاي خل%%وت ،ت%%والت ، حم%%ام شيفت و يا زماني كه پرستاران س%خت مش%غول کارن%%د ، بس%يار مهم اس%ت . در م%واردي ك%ه

است و پرستار در ارتباط خطر خودكشي خيلي شديد است ، نياز به محدوديت فيزيكي بيمار با اين بيماران بايد بطور مستقيم و غير مستقيم اين پيام را بده%%د ك%%ه ب%%ه علت عالقمن%%دي ب%%ه9

زندگي بيمار او را محدود نموده اند و اين بصيرت را در بيمار تقويت كند كه افكار تخري%%بي اوناشي از بيماري است .

 ب ( مشكالت شناختي

بيماران افسرده ديد منفي دارند زيرا تفكر آنها براساس ايده ها و عقايد منفي اس%%توار اس%%ت و عليرغم كارها و مراقبتهاي خوب و مناسب ، بد و منفي آنرا مي بينن%%د . انديش%%ه ه%%اي منفي بيمار ممكن است در حد خفيف تا شديد بصورت هذيان ب%%روز كن%%د و احساس%%ات بي كف%%ايتي ،

بي ارزشي و پوچي و گناه ، آنان را به سوي افكار خودكشي سوق مي دهد .

اقدامات پرستاري براساس افزايش عزت نفس و شناسايي و كنترل افكاري كه بن%%اي واقعي ندارند ، استوار است . بدين منظور برقراري ارتباط همدالنه ضروري اس%%ت و در اين ارتب%%اط به بيمار نشان دهيد ك%%ه حرفه%اي او را درك مي كني%%د ولي ن%%ه خ%%ود ه%ذيانهاي او را ؛ بن%%ابراين بدون اينكه با بيمار بحث و جدل كنيد و يا سعي در قانع كردن او داشته باش%يد ، حق%ايق را ب%ه او ب%%ازگو كني%%د . اين روش ب%%راي نش%%ان دادن اش%%تباه بيم%%ار بك%%ار نمي رود بلك%%ه نش%%ان دادن حقيقت در اصل پيشنهاد خط فكري ديگري به بيمار اس%%ت ك%%ه آن%%را دنب%%ال كن%%د . بط%%ور مث%%ال بيمار بيان مي كند كه مبتال به ي%%ك بيم%%اري غيرقاب%%ل عالج و ناش%%ناخته ش%%ده اس%%ت ؛ در اينج%%ا پرستار پاسخ مي دهد نتايج معاينات و نتايج پزشكي اين مطلب را تاييد نمي كند . ايج%%اد ش%%ك و ترديد منطقي باعث مي شود بيمار در تفسير خود از وقايع و موقعيتها تجديد نظر كند ب%%دين نحو كه با طرح سوال و تكرار حرف بيمار بصورت شك و ترديد مي توان او را ب%%ه ارزش%%يابي دوباره اعتقاداتش تشويق نمود تا شك و ترديد نسبت ب%%ه ح%%رف خ%%ودش ايج%%اد ش%%ود ؛ بط%%ور مثال : )) اين حرف بعيد به نظر مي رس%%د (( باي%%د توج%%ه داش%%ت ك%%ه تفك%%ر منفي در بيم%%اران افسرده يك فرآيند خودبخود است كه خود او از آن آگاه نيست و ب%%ا دو روش مي ت%%وان ب%%ا آن مقابله نمود , اوال از طريق انعكاس كه پرستار همچون آيينه اي نگرشهاي آن%%ان را نش%%ان مي دهد و ضمن اينكه بيمار احساس مي كند مورد درك و فهم پرستار واقع ش%%ده اس%%ت ، ح%%الت دفاعي و مقاومت او كاهش مي يابد و به بيمار امكان مي ده%%د بط%%ور عي%%ني درب%%اره عقاي%%د و عواطف وابسته ب%%ه آنه%%ا بيش%تر بينديش%د و آنه%%ا را بخش%ي از شخص%يت خ%ودش بدان%%د . ثاني%%ا پرستار بيمار را بسوي تفكر مثبت سوق دهد بدين نحو كه براي هر فكر منفي بيمار ، يك فكر مثبت شناسايي شود . بطور مثال ، بيماري كه خود را آدم ترسويي مي داند ، با ب%%ه ي%%ادآوردن شجاعتها و موفقيتهاي وي ، بيمار ممكن است به اين نتيجه برس%د ك%ه در مواق%ع خ%%اص دچ%ار

ترس مي شود .

بيمار افسرده نبايد در طوالني مدت تنها گذاشته شود زيرا اينكار منجر به تشديد گوشه گيري و افكار هذياني او مي شود و بيمار بعلت تنهايي و اضطراب افكاري را در ذهن خود خلق مي كند و خود را با آن مشغول مي كند ؛ وقت خود را بيشتر در رابطه با اين افكار اختصاص مي دهد و وقت كمتري براي تماس با واقعيت پيدا مي كند . آنها احتياج دارند افراد ديگري همراه آنان باشند و با آنان به صحبت بنشينند و در واقع پرس%%تاران باي%%د س%%عي كنن%%د جانش%%ين اف%%راد

خيالي شوند .

 ج ( مشكالت هيجاني10

بيماران افسرده نمي توانند هيجانهاي خود را ابراز كنن%%د ؛ خصوص%%ا خش%%م ، گن%%اه ، غمگي%%ني ، نااميدي و اضطراب . آنها فكر مي كنند چنين هيجانهايي م%%ورد قب%%ول واق%%ع نمي ش%وند و غ%%ير

این احساس ب%%ه ش%كلي طبيعي هستند . غالبا اين احساسها ناخود آگاه بوده و در نتيجه گاهي براي بيمار تهديد آور است ؛ در نتيجه پرستار بايد با نهايت دقت با بيمار برخورد كن%%د و هرگ%%ز فكر نكند كه تفسير مس%%تقيم احساس%%ات خ%%ود ص%%حيح و درم%%اني اس%%ت. بط%%ور كلي بيم%%اران افسرده نياز خود را براي داشتن هم صحبت در محيط زندگي تكذيب مي كنند ؛ ولي زمانيك%%ه بدانند كسي به آنها توج%%ه دارد و ي%%ا ماي%%ل اس%%ت ب%%ا آنه%%ا ب%%ه ص%%حبت بنش%%يند ، بط%%ور ظ%%ريفي احساس ارزشمندي مي كنند و اعتماد بنفس آنها افزايش مي يابد . اين بيماران باي%%د تش%%ويق شوند كه در مورد مسائل و مشكالتشان صحبت كنند و احساساتشان را بيان نماين%%د ه%%ر چن%%د كه ممكن است اين گفتار توام با گري%ه باش%د ؛ اينك%ار انه%ا را آرام مي كن%د و م%وجب آرامش

اصال در موردش فكر))، (( همه چيز درست خواهد شد ))خواهد شد ؛ ليكن اظهاراتي از قبيل ، هيچگونه هماهنگي با احساسات بيمار ندارند . در واق%%ع باي%%د ض%%من برق%%راري ارتب%%اط(( نكن

خيلي غمگين ب%%ه)) همدالنه آنها را به صحبت كردن بيشتر تش%%ويق نم%%ود و اظه%%اراتي از قبي%%ل (( )) آي%%ا از چ%%يزي رنج مي بري%%د ؟ (( ، )) چه چيز باعث گريه شما ش%%ده )) ، ((نظر مي آييد لطف%%ا

؛ آنه%%ا را ب%%ه ص%%حبت ك%%ردن بيش%%تر تش%%ويق مي كن%%د .(( اگر مايليد در م%%ورد آن ص%%حبت كني%%د نگرشي حاكي از پذيرش را به وي منعكس كنيد و در اين انعكاس ب%%ه بيم%%ار بفهماني%%د ك%%ه مي توانيد دنيايي را كه او احساس مي كند به نحو صحيحي دريابيد . نگرشي حاكي از پذيرفتن ب%%ه او نشان مي دهد كه بيمار فردي ارزشمند است و بدين ترتيب حس اعتماد افزايش مي يابد . آگاهي و پاسخگويي به احساسات بيمار مهارتي است كه بايد بدون توجه به ماهيت احساس ) مثبت يا منفي ( و بدون توجه به جهت احس%%اس ) بط%%رف خ%%ود ي%ا ديگ%%ران ( ص%%ورت پ%%ذيرد . بطور مثال اگر بيمار نسبت به پرستار ابراز خشم كند ، حالت دفاعي به خود نگیري%%د ، اج%%ازه دهيد بيمار در محيطي عاري از تهديد ، احساسات خود را بيان كند و بدين طري%%ق بيم%%ار را در مواجه شدن با موضوعات حل نشده ياري دهيد و شرايطي را ف%%راهم نمايي%%د ت%%ا بيم%%ار خش%%م انباشته شده را از طريق ورزشهاي جسمي مانند واليبال ، مش%%ت زدن ب%%ه كيس%%ه ب%%وكس ، و دوچرخه سواري ، تخليه كن%%د . ورزش%%هاي جس%%مي روش%%ي مطمئن و م%%وثر جهت تخلي%%ه تنش انباشته شده است و موجب كاهش اضطراب و افسردگي خواهد شد . در ض%%من بيم%%ار را ب%%ا مراحل طبيعي غم و اندوه ، احساساتي مناسب و قابل قبول است ؛ زي%%را آگ%%اهي از پذيرفت%%ه شدن احساسات مربوط به غم و اندوه طبيعي به بيمار كمك مي كند تا از احساس گناهي كه

اين واكنشها در او ايجاد كرده است كاسته شود .

د ( مشكالت رفتاري

؛ فقدان انرژي باعث مي شود كه برآوردن نيازهاي جسمي براي بيمار ن%%اراحت كنن%%ده باش%%د زيرا كوشش بسيار زيادي براي كمترين كار الزم است . ماداميكه در فعاليتهاي ف%%يزيولوژيكي بدن وقفه وجود دارد ، حالت عاطفي نيز تغيير نمي كند . خلق افسرده زماني به%%تر مي ش%%ودكه اعمال فيزيولوژي بدن بهتر شود . تحرك زياد سبب ايجاد ماده ش%%يميايي بن%%ام ان%%دورفين )

Endrophin  مي شود كه اين ماده موجب باال بردن خلق مي گردد بنابراين از اقدامات مهم ) پرستاران ، فعال كردن بيمار است . پرستار با همكاري بيمار فعاليتهايي را تنظيم مي كند كه با اهداف درماني منطبق است . دخالت دادن بيمار در طرح و برنامه درمان ، مسئوليت تغيير

11

را به عهده بيمار مي گذارد و اين به بيمار نشان مي دهد كه مي تواند در خود تغيير ايجاد كند و در نتيجه در او اميد به آينده را بوجود آورد . در ابتدا پرستار بايد دريابد ك%%ه آي%%ا بيم%%ار آم%%اده

آنه%%ا سپس موقعيتهاي را ايجاد كن%%د ك%%ه ش%%ركت بيم%%ار در  شركت در فعاليتها هست يا خير ، ميسر شود . زيرا عزت نفس بيمار پايين است و اگر پرستار انجام كاري را به وي محول كند كه از عهده آن برنيايد ، عزت نفس او كاهش خواهد يافت . شكست ، احس%%اس درمان%%دگي ، بيچارگي و بي ارزشي را در بيمار تقويت مي كند . ضمنا برنامه هايي كه براي بيمار افس%%رده تنظيم مي شود ، نبايد نياز به صرف زمان زيادي داشته باشد ،زيرا قوه تمركز بيمار افس%%رده كاهش يافته است . فعاليتها و كاره%%ايي ك%%ه زود انج%%ام مي گ%%يرد و مخصوص%%ا بيم%%ار حتم%%ا در انجام آن موفقيت كسب مي كند ، جنبه درماني بسياري دارد . بايد ب%%ه آنچ%ه ك%%ه بيم%%ار انج%%ام مي دهد توجه شود ؛ نه گذشته و نه آينده . تقويت مثبت بايد براس%%اس عملك%%رد واقعي بيم%%ار استوار باشد . پرستاري كه با بيمار صادق است ، م%%وجب اح%%ترام و اعتم%%اد بيش%%تر بيم%%ار مي شود . ساير فعاليتهاي درماني ش%%امل تمرين%%ات ورزش%%ي مناس%%ب اس%%ت ك%%ه اغلب هم%%راه ب%%ا احس%%اس س%%المت از ط%%رف بيم%%ار اس%%ت و در نتيج%%ه س%%بب ك%%اهش احس%%اس اض%%طراب و افسردگي خواهد شد . فعاليت درماني ، كالسهاي ورزشي ، قدم زدن ، شنا كردن و دوچرخه سواري فرصتهاي خوبي را براي افزايش حركت بدن ايج%%اد مي كن%%د و اين كاره%%ا تنش را ن%%يز مي كاهد . با پيشرفت ح%%ال عم%%ومي بيم%%ار ، ني%%از ب%%ه تفريح%%اتي مانن%%د ب%%يرون رفتن ، س%%ينما

رفتن ، صرف شام در رستوران ، شركت در اجتماعات ورزشي و غيره بيشتر مي شود.

 مداخله با خانواده

بستري شدن بيمار در بيمارستان روي خانواده تاثير مي گذارد و الگوي تعاملي در خ%%انواده را ب%ه هم مي زن%%د و در اينج%ا مداخل%%ه در الگوه%اي خ%%انواده الزم اس%%ت . وق%%تي يكي از اعض%%اي خانواده به بيمارس%تان مي رود ، س%%اير اعض%%اي ديگ%%ر دچ%%ار تني%%دگي مي ش%%وند ؛ بين اعض%%اي خانواده ، فردي كه بيمار را دوس%%ت دارد ، ممكن اس%%ت دچ%%ار افس%%ردگي ، خش%%م ، احس%%اس گناه و اضطراب و يا دچار گيجي شود . در چنين مواقعي بايد خانواده را حم%%ايت نم%%ود . قب%%ل از اينكه بتوانيم به خانواده كمك كنيم باي%%د الگوه%%اي تع%%املي بين اعض%%اء را شناس%%ايي نم%%ود ؛ نقشي كه هر يك از اعضاي خانواده ايفا مي كنند ، شناس%%ايي ش%%ود و اينك%%ه ارتب%%اط و اهميت بيمار براي اعضاي ديگر خانواده چگونه اس%%ت ؛ خ%%اطرات و تجربي%%ات مش%%تركي ك%%ه بيم%%ار ب%%ا ساير اعضاي خانواده دارد ، غالب%%ا مس%%اله س%%از اس%%ت ؛ بطوريك%%ه مي توان%%د احس%%اس گن%%اه ، ناراحتي و عصبانيت را برانگيزد . همينطور وابسته ب%ودن بيم%ار ب%ه خ%%انواده م%وثر اس%ت و ي%ا ممكن است بيمار تصورات و اعتقادات غير واقعي راجع به خانواده خود داشته باشد . پرستار بايد روي اين عوامل ت%%اثير گ%%ذار باش%%د و احساس%%ات متقاب%%ل را درك كن%%د و بشناس%%د . ممكن است بيمار به گذراندن ساعاتي در كنار خانواده خود احتي%اج داش%ته باش%د ، ك%ه اين ني%%از باي%د تامين شود . پرستار بايد به بيمار كمك كند كه بتواند به راح%%تي ج%%دايي و دوري از خ%%انواده را تحمل كند ؛ براي مثال ممكن است كه احساس ناراحتي بيم%%ار ب%%دنبال م%%رگ يكي از اعض%%اي مهم خانواده ايجاد شده باش%%د و او ي%%ك منب%%ع حم%%ايتي و احساس%%ي را از دس%%ت داده اس%%ت و امكان دارد احساس كند كه هيچكس نمي توان%د ج%%اي او را بگ%يرد . در اينج%ا پرس%تار باي%%د ب%ه بيمار كمك كند كه ساير ارتباطات رضايت بخش را كه می توان%%د وابس%%تگي او را كم%%تر كن%%د ، پيدا نمايد . فرد افسرده نيازمند اس%%ت ك%%ه دي%%د غ%%ير منطقي نس%%بت ب%%ه خ%%ود را تغي%%ير ده%د و

12

پرستار بايد بتواند به چنين فردي كمك كند تا احساس جدا بودن و كامل بودن خ%%ود را بعن%%وان يك فرد ، يعني فردي كه وابسته به ديگران و يا خانواده نيست ، ايجاد كن%%د . همچ%%نين پرس%%تار بايد افسردگي را در ساير اعضاي خانواده شناسايي كن%%د ، ك%%ه باي%%د پيگ%%يري و درم%%ان ش%%ود . افراد خانواده بايد بدانند كه فرد افسرده اغلب به احساسات آنها كه ناشي از عش%%ق و عالق%%ه است ، بطور منفي پاسخ مي دهد . عدم آگاهي به اين مطلب باعث مي ش%%ود ف%%ردي ك%%ه ب%%ه بيمار افسرده اهميت ميدهد ، احساس كند كه تم%%ام ن%%يروي وي گرفت%%ه ش%ده و توس%%ط بيم%%ار

طرد شده است.

 مداخله در جامعه

بيماران افسرده غالبا دچار كمبود و فقدان مهارتهاي ارتباط بين ف%%ردي هس%تند و در رواب%%ط و موقعيتهاي اجتماعي احساس ناراحتي مي كنند كاهش اعتماد بنفس معم%%وال ب%%اعث مي ش%%ود كه اين افراد خودشان را در موقعيتهاي اجتماعي بي تاثير ، بي قدرت و مضر احساس كنن%%د . بيمار تصور مي كند تنهايي را كه تجربه ك%%رده ب%%ه عن%%وان ح%%التي منفي ي%%ا تهدي%%د كنن%%ده ب%%ر او تحميل شده است . بدين دليل پرستار بايد با بيمار وقت صرف كند و اين ممكن اس%%ت فق%%ط بصورت ساكت نشستن در كنار بيمار باشد . حضور پرستار به بيمار كمك خواهد كرد ت%%ا خ%%ود را فردي ارزشمند درك كند و از طريق تماسهاي مكرر و مختصر ، نگرشي حاكي از پ%%ذيرفتن بيمار ، ارتباط درماني پرس%%تار ب%%ا بيم%%ار ش%كل مي گ%%يرد . پس از اينك%%ه بيم%%ار در ي%%ك رابط%%ه رويارو احساس راحتي كرد ، او را تشويق به حضور در فعاليتهاي گروهي كنيد . ممكن اس%%ت الزم شود كه در چند جلسه اول به منظور حمايت از وي با او در گروه مشورت كنيد ، چنانچه اضطراب بيمار در گروه افزايش يافت ، به وي اجازه دهيد تا از آن خارج شود . ب%%راي تعام%%ل داوطلبانه بيمار با ديگران ، باز خورد مثبت ف%%راهم آوري%%د . همينك%%ه بيم%%ار احس%%اس كن%%د ف%%رد

مفيدي است ، مي تواند زندگي اش را اداره كند و احساس قدرت و توانايي خواهد كرد.

(Bipolar mood Disorderاختالل دو قطبی )

اختالل دو قطبی چیست؟

درص%%د م%%ردم ب%%ه این8اختالل دو قطبی نوعی اختالل خلقی و ی%%ک بیم%%اری روانی اس%%ت ک%%ه اختالل مبتال می شوند ،این اختالل در بین مردان و زنان به یک اندازه مشاهده می شود و ب%%ه طور معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوایل بزرگسالی تظاهر پیدا می کند. افراد مبتال ب%%ه این بیماری دچار تغییرات شدید خلق می ش%%وند ب%%ه عب%%ارتی عالوه ب%%ر افس%%ردگی ، دوره ه%%ایی از سرخوشی ، شعف و لذت باال را تجربه می کنند. عالئم سرخوش%%ی و ش%%یدایی را ک%%ه ف%%رد در این بیماری تجربه می کند و از اصلی ترین ویژگی های تعیین کننده این اختالل اس%%ت، ش%%امل

موارد زیر می باشد:

13

افراد در دوره شیدایی وجود شادی زیاد را تجربه می کنند که به آن خلق باال ی%%ا تحری%%ک پ%%ذیر.1می گویند.

افراد در این دوره نمی توانند یک جا آرام بگیرند و بند شوند، ب%%ه عب%%ارتی بی ق%%راری جس%%می.2دارند.

ممکن اس%%ت اف%%راد در این دوره رک ت%%ر و بی پ%%رده ت%%ر ح%%رف بزنن%%د و ی%%ا م%%داوم در م%%ورد.3 موضوعاتی صحبت کنند که هر لحظه ممکن است توجه آنها را به خ%%ود جلب کن%%د ب%%ه عب%%ارتی

پرحرفی کنند که به این حالت پرحرفی غیر عادی )گفتار تند( گویند. هنگام صحبت کردن این بیماران ممکن است از موضوعی به موضوع دیگ%%ر بپرن%%د ب%%ه ط%%وری.4

که به سختی می توان صحبت آنها را قطع کرد به این حالت پرش افکار می گویند.ممکن است در این دوره نیاز به خواب افراد کم شود..5 ممکن است این افراد اعتقاد داش%%ته باش%%ند ک%%ه توان%%ایی ه%ا و اس%%تعداد ه%%ای خاص%%ی دارن%%د و.6

نسبت به سایر افراد برتر هستند به این ویژگی افراد عزت نفس کاذب گفته می شود. در دوره شیدایی فرد به سختی می تواند توجه خود را نسبت به موضوع خاصی متمرک%%ز کن%%د.7

به عبارتی توجه او ب%%ه آس%%انی منح%%رف می ش%%ود، در این ح%%الت گفت%%ه می ش%%ود ک%%ه ش%%خصحواس پرت می باشد.

افراد در این دوره ممکن است تا حدی با دیگ%ران معاش%رت و رفت و آم%د داش%ته باش%ند ک%ه.8 باعث مزاحمت آنها شوند، همچنین نسبت به نتیجه ای که اعم%%ال و رفتارش%%ان دارد بی توج%%ه شوند، این رفتارها می تواند شامل رفتارهای جنسی نسنجیده ، ولخ%رجی و رانن%دگی پرخط%ر

باشد.اختالل دوقطبی چند نوع می باشد؟

عالئم شیدایی که ذکر شد اصلی ترین ویژگی اختالل دو قطبی می باشد. اختالل دو قط%%بی ازIلحاظ تشخیصی ب%%ه س%%ه ش%%کل اختالل دو قط%%بی (Bipolar I Disorder) اختالل دو قط%%بی ،II

(Bipolar II Disorder)( و اختالل خلق ادواری Cyclothymic Disorder.مشخص می شود )

چیست؟Iاختالل دو قطبی

این اختالل شامل ی%%ک دوره ش%%یدایی ی%%ا ی%%ک دوره ک%%ه در آن ش%%یدایی و افس%%ردگی را ب%%ا همتجربه می کند )مختلط( می باشد.

چیست؟IIاختالل دو قطبی

این اختالل شکل خفی%%ف ت%%ری دارد این اش%%خاص دس%%ت کم ی%%ک دوره افس%%ردگی و ی%%ک دورهشیدایی خفیف را تجربه می کنند.اختالل خلق ادواری چیست؟

سال ب%%ه ط%%ول می انجام%%د در این اختالل،2این اختالل نوع مزمن اختالل دو قطبی است که شخص دچار عالئم پی در پی اما خفیف ، افسردگی و شیدایی می شود حتی اطرافیان بیم%%ار معموال متوجه فراز و نش%%یب ه%%ا می ش%%وند ش%%خص در خالل نش%%یب ه%%ا ممکن اس%%ت غمگین

ساعت در ش%%ب بخواب%%د و در10باشد، احساس بی کفایتی کند، از دیگران کناره گیری کند و 14

خالل فرازها ممکن است پرسرو صدا، بیش از ح%%د ب%%ا اعتم%%اد ب%%ه نفس و از لح%%اظ اجتم%%اعی.راحت و معاشرتی باشد و به خواب کمی نیاز داشته باشد

پیشنهاداتی جهت کمک به افراد دارای اختالل دو قطبی یا نحوه برخورداطرافیان با افراد دارای اختالل دو قطبی

درباره اختالل دو قط%%بی بیش%%تر ی%%اد بگیری%%د ، هرچ%%هدرباره اختالل دو قطبی بیاموزید: می توانید درباره عالئم و گزینه های درمانی بیاموزید. هر قدر بیشتر درباره اختالل دو قط%%بی

بدانید، برای کمک به عزیزتان و کنترل اوضاع مجهزتر خواهید بود. هر ق%%در اختالل دو قط%%بی زودت%%ر تحت درم%%ان ق%%رارفرد را بکمک گرفتن تشویق کنید:

بگیرد، کنترل آن ساده تر خواهد بود. بنابراین از دوست یا عضو خانواده تان بخواهید ف%%ورا ازیک متخصص کمک بخواهد با این امید که شاید بدون درمان بهتر شود، منتظر نمانید.

عزیزتان را متوجه کنید که اگر نیاز به درد دل، تشویق ی%%ا کم%%ک درسعی کنید درک کنید: امر درمان داشته باشد، شما درکنار او خواهید بود به او یادآوری کنید که موض%%وع ب%%رای ش%%ما

مهم است و هر کاری که بتوانید برای کمک به او انجام دهید. انتظار بهبودی سریع یا عالج کامل نداشته باشید، م%%دیریت اختالل دو قط%%بیصبور باشید :

فرآیندی است که در تمام عمر جریان دارددر دوره بهب%%ودی ص%%بور باش%%ید و خودت%%ان را ب%%رایچالش ها و یا عودهای احتمالی آماده کنید.

:افراد مبتال به اختالل دو قط%%بی نمیمحدودیت دوست یا عضو خانواده تان را بپذیرید توانند بر خلق خود کنترل داشته باشند، آنها نه می توانند در دوره افس%%ردگی ب%%ه خ%%ود انگ%%یزه بدهند نه می توانند در دوره مانی%%ک خ%%ود را کن%%ترل کنن%%د ، بن%%ابراین گفتن جمالتی مانن%%د"مث%%ل

دیوانه ها رفتار نکن " یا "از یک زاویه دیگر به دنیا نگاه کن " به او کمکی نخواهد کرد. : شما نه می توانید ن%%اجی ف%%رد دو قط%%بی باش%%ید، ن%%همحدودیت های خودتان را بپذیرید

می توانید به او فشار بیاورید که مسئولیت بهتر شدن را به عهده بگیرد، شما تنه%%ا می توانی%%ددر این مسیر هدایت کننده او باشید.

استرس اختالل دو قطبی را بدتر می کند، بنابراین س%%عی کنی%%داضطراب را کاهش دهید: راههایی را برای کاهش استرس در زندگی عضو خانواده خود پی%%دا کنی%%د، از خ%%ود بپرس%%ید ک%%ه چگونه می توانید در انجام برخی مسئولیت ها به او کمک کنید. همچ%%نین ق%%رار دادن و تق%%ویت کردن یک برنامه منظم روزانه )زم%ان منظم ب%%رای غ%%ذا خ%%وردن، بی%%دار ش%%دن از خ%%واب و ب%%ه

خواب رفتن( می تواند کمک کننده باشد. : ارتباط صادقانه و شفاف برای کنار آمدن با فرد مبتال ب%%هبا او ارتباط موثر برقرار کنید

دو قطبی در خانواده ض%%روری اس%%ت نگ%%رانی خ%%ود را ب%%ه ش%%یوه دوس%%تانه مط%%رح کنی%%د. از او درباره احساساتش سوال کنید و به خوبی و با دقت و همدلی به ح%%رف ه%%ای او گ%%وش کنی%%د، حتی اگر با حرف هایش موافق نیستید، جمالتی که می تواند برای کمک، به فرد دارای اختالل

دو قطبی باشد، به او بگویید:

15

تو در این مسیر تنها نیستی، من به خاطر تو اینجا هستم- من می دانم که تو یک بیماری واقعی داری و این بیماری است که باعث احساس%%ات و افک%%ار-

تو می شود.ممکن است االن باور نداشته باشی، اما روشی که تو احساس می کنی، تغییر خواهد کرد.- ممکن است من قادر نباشم دقیقا احساس تو را درک کنم، اما از تو مراقبت می کنم و به تو-

کمک خواهم کرد.تو برای من مهم هستی و زندگی تو برای من مهم است.-

اختالالت دو قطبیدرمان

درمان مناسب دوقطبی می تواند به تثبیت قابل توجه خلق و نیز کن%%ترل س%%ایر عالیم در اک%%ثر بیماران حتی آن دسته که از شدیدترین فرم های اختالل رنج می برن%%د، بینجام%%د. از آن ج%%ایی که اختالل دوقطبی یک بیماری عود کنن%%ده اس%ت، در اک%ثر م%وارد درم%ان پیش%گیرانه ط%%والنی مدت توصیه شده و مورد نیاز می باشد. برنامه درمانی مناسب و مورد قبول ش%%امل ترکی%%بی از درمان های دارویی و درمان های روانی-اجتماعی می باشد ک%%ه در ط%%ول زم%%ان ب%%ه کن%%ترل اختالل منجر شود . در اکثر موارد، درمان طوالنی و مستمر اختالل دوقطبی بسیار م%%وثرتر از درمان های مقطعی است . ب%%ا این هم%%ه ،ح%%تی در ص%%ورت درم%%ان منظم و مس%%تمر ،احتم%%ال تغییرات خلقی وجود داشته و خانواده ها و بیماران باید این تغییرات را به روان پزشک معالج بیمار گ%زارش نماین%د . گ%زارش بیم%ار و خ%انواده می توان%%د ب%ه روان پزش%ک در تنظیم مج%دد برنامه درمانی کمک کن%%د ت%%ا ش%%اید از ب%%روز ی%%ک دوره کام%%ل و ش%%دید اختالل جلوگ%%یری گ%%ردد. همکاری نزدیک با روان پزشک و طرح آزادانه سواالت و نگرانی ها در مورد برنامه درم%%انی و راه حل ه%ای موج%%ود می توان%د م%یزان اثربخش%ی درم%ان را اف%زایش ده%د . بعالوه ،درج ی%ک نمودار تغییرات روزانه عالیم خلقی می تواند به خانواده وی کمک کند تا درک بهتری از اختالل داشته باشند . این نمودار همچنین به روان پزشک کمک خواهد کرد ت%%ا بتوان%%د رون%%د درم%%ان را

پیگیری نماید.داروها

درمان دارویی اختالل دوقطبی توسط روان پزشکان که در تشخیص و درم%%ان اختالالت روانی تخصص دارند،صورت می پذیرد.داروهایی که ب%%ه ط%%ور معم%%ول جهت کن%%ترل اختالل دوقط%%بی تجویز می گردند،"داروهای تثبیت کننده خلق" نام دارند. امروزه داروه%%ای تث%%بیت کنن%%ده خل%%ق متنوعی در دسترس هستند. بیماران مبتال به اختالل دوقطبی باید مدتی ط%%والنی )گ%اه چن%دین سال( تحت درمان با داروهای تثبیت کننده خلق باشند. در صورت نیاز ،انواع دیگری از داروها معموال به صورت دوره ای و موقت به داروهای تثبیت کننده خلق اف%%زوده می ش%%وند ت%%ا دوره

های شیدایی / مانیا یا افسردگی که علیرغم مصرف دارو رخ می دهند،درمان شوند. به دلیل احتمال تأثیر نامطلوب داروهای تثبیت کننده خل%%ق ب%%ر ج%%نین و ش%%یرخوار ،خ%%انم ه%%ای مبتال به این اختالل در صورت تمایل به بارداری ویا بارداری با مشکالت خاصی روبرو خواهن%%د شد. بنابراین در این موارد مشاوره با روان پزشک جهت اطالع از فوائ%%د و خط%%رات احتم%%الی

درمان های موجود ضروری است.

داروهای مورد استفاده در درمان

16

. ليتيوم1. ضد تشنج )كاربامازپين- والپرات سدیم- كلونازپام(2. آنتاگونيست كلسيم3

ليتيوم:* درمان مانياي حاد* درمان نگهدارنده

* سطح سمي ، اختالل اسكيزوافكتيو، اختالل افسردگي اساسي، پرخاشگريΙانديكاسيون: اختالل دو قطبي

عوارض: ناراحتي معده، افزايش وزن، لرزش، احساس خستگي، اختالل شناختي خفيف، عالئممعده اي روده اي )تهوع، استفراغ، اسهال، كاهش اشتها(، لكوسيتوز

مراقبت: ، الكتروليت سرم، کار كليهCBC الزم است آزمون هاي كار تيروئيد،  . قبل از تجويز لیتیوم1

انجام شود )احتمال مسموميت( روز بعد مشخص مي10-14. به بيمار و خانواده وي آموزش دهيد اثر ضد مانياي لیتیوم 2

گردد. بار سطح سرمی ليتيوم را چك كنيد.2. حداقل هفته اي 3 ساعت پس از آخرين دوز دارو )شب قبل(8-12. براي اندازه گيري سطح خوني لیتیوم 4

نمونه خون گرفته شود.. براي كنترل عوارض گوارشي ، دارو را بصورت منقسم تجويز نمائيد.5 براي كنترل عوارض گوارشي ، دوز دارو را با غذا تجويز نماييد. .6. در صورت افزایش وزن ، كم خوردن را براي كنترل وزن توصيه كنيد.7. در صورت افزایش وزن ، افزايش فعاليت را براي كنترل وزن توصيه كنيد.8. در صورتي كه داروهاي ديگري مثل ديورتيك مصرف مي نماييد ، پزشك را مطلع نماييد.9

. آموزش كافي به بيمار و خانواده وي در مورد عالئم مسموميت دارو داده شود تا در10 لیتیوم فوريت طبي است )چون  نمايد چرا كه مسموميت باholdصورت بروز آنها دارو را

آسيب عصبي دائمي و يا مرگ را به دنبال عدم درمان سبب مي شود(. رژيم پر نمك و مايعات فراوان را توصيه نماييد.11

عالئم اوليه مسموميت: لرزش، آتاكسيعالئم بعدي مسموميت: اختالل هوشياري، فاسيكوالسيون عضالني، ميوكلونوس، تشنج، اغماء

:درمان مسموميت- قطع ليتيوم1- اصالح كم آبي2- شستشوي معده جهت تخليه آخرين دوز3- همودياليز در موارد شديد4

:داروهاي ضد تشنج در موارد زير بكار مي رود هفته درمان4- پاسخ ناكافي پس از حداقل 1- عدم تحمل داروهاي ضد جنون يا ليتيوم2- تغيير سريع در عالئم3

17

- اختالل در الكترو آنسفالوگرام4- ضربه مغزي5

كاربرد ليتيم- فاز مانيا1 

لیتیوم + بنزوديازپين   عالئم خفيف : لیتیوم + آنتي سايكوتيك +بنزوديازپين    عالئم شديد:

لیتیوم +هترو سيكليك )غالبا تك حلقه اي و سه حلقه اي(  -فاز افسردگي:2 لیتیوم +)به عنوان پروفيالكسي(  -دوره بهبودي )خلق نرمال(3

درمان های روانی- اجتماعی

اجتم%%اعی هم مفی%%د هس%%تند این درم%%ان ه%%ا–عالوه بر درمان های دارویی ،درمان های روانی شامل انواع خاصی از روان درمانی در ارائ%%ه حم%%ایت ب%ه بیم%%اران مبتال ب%%ه اختالل دوقط%%بی و خانواده های آنان و بهره من%%د س%%اختن ایش%%ان از آم%%وزش و راهنم%%ایی می باش%%ند. مطالع%%ات

اجتماعی می تواند ، سبب اف%%زایش تث%%بیت خل%%ق،–نشان می دهند که انجام مداخالت روانی کاهش میزان بستری بیم%%اران ، و بهب%ود عملک%%رد ش%ان در زمین%%ه ه%ای مختل%ف گ%ردد. چ%%نین درمان هایی به طور معمول توسط یک روان شناس ،مددکار ،و یا یک کار درم%%انگر ارائ%%ه می گردد . این افراد روان پزشک را در پایش سیر وضعیت بیمار کمک می کنند. تع%%داد جلس%%ات ، فواصل بین آن ها و نیز نوع درمان انتخابی بر اس%%اس نیازه%%ای درم%%انی ه%%ر بیم%%ار تع%%یین می

اجتماعی که به طور معمول در بیم%%اران مبتال ب%%ه اختالل دوقط%%بی–گردد. درمان های روانی شناختی ،آموزش روان ش%%ناختی و آم%%وزش روان–به کار می روند عبارتند از درمان رفتاری

شناختی برای خانواده.سایر درمان ها )الکترو شوک (

در شرایطی که درمان های دارویی قادر به کنترل اختالل نب%%وده و ی%%ا از س%%رعت ک%%افی ب%%رای کنترل عالئم شدید از قبیل سایکوز و یا افکار خودکشی برخوردار نباشد ،ممکن است درم%%ان با الکترو شوک گزینه مناسبی باشد.این روش درمانی همچنین برای درمان دوره ه%%ای ش%%دید اختالل در مواردی که به دلیل وجود شرایط طبی خاص از قبی%%ل ب%%ارداری اس%%تفاده از داروه%%ا همراه با خطراتی باشد ، بک%%ار گرفت%%ه ش%%ود. درم%%ان ب%%ا الکتروش%%وک ب%%رای دوره ه%%ای ش%%دید افسردگی ،شیدایی / مانیا ،و یا دوره های مختلط بیم%%اری بس%%یار مناس%%ب اس%%ت. اس%%تفاده از روش های جدید درمانی الکترو شوک ،احتمال بروز اختالل دیرپای حافظه )عارض%ه ای ک%ه در

گذشته باعث نگرانی بود( را به طور چشمگیری کاهش داده است.بیماری با دوره طوالنی که به طرز موثری قابل کنترل است

به طور طبیعی دوره های افسردگی و شیدایی در بیماران مبتال ماهیت عود کننده دارند ،درک این واقعیت که در حال حاضر درمانی قطعی )بهبود کامل( برای این اختالل وج%%ود ن%%دارد،می تواند اختالل را ب%%ه خ%%وبی تحت کن%%ترل درآورده و احتم%%ال ب%%روز دوره ه%%ای مک%%رر و وخیم ت%%ر

بیماری را کاهش دهد.مداخالت پرستاري در توانايي بالقوه آسيب به خود و ديگران:

-اصول و مقررات بخش را دقيقا و چند بار براي اين بيماران توضيح دهيد.)تمركز اين بيماران1كم است(

18

-محركهاي محيطي را كاهش دهيد )اتاق خصوصي،نورماليم،صداي كم،تزئينات2ساده ،و .......(

-در صورت امكان بيمار را در بخش آرام قراردهيد.3-فعاليت گروهي را كنترل كنيد.4 -وسايل و لوازم خطرناك را از محيط بيمار دور كنيد چون منطق بيمار مختل است وممكن5

است به خود صدمه بزند.-برنامه هاي سازمان يافته اي )مثل ايجاد زمان استراحت در طول روز(براي بيمار ايجاد كنيد.6-در بيمار احساس امنيت )اعم از جسمي و رواني(را ايجاد كنيد.7 -فعاليتهاي جسمي هدفدار مثل ورزش و ضربه به توپ ،كارهاي منزل و .......را جايگزين8

فعاليتهاي بي هدف نمائيد.-طبق تجويز پزشك آرامبخشي به بيمار بدهيد.9

-زماني كه تشويش بيمار زياد مي شود و فعاليت او افزايش مي يابد در كنار وي بمانيد و او10را حمايت كنيد.

-بيمار را به فعاليتهايي كه نياز به تحرك زيادي ندارد تشويق كنيد.)نقاشي كردن(11-در پاسخ به انتقاد و فحاشي يا تهاجم بيمار از دفاعهاي شخصي استفاده نكنيد.12-كليه رفتارهاي بيمار را دقيقا ارزيابي نموده و در پرونده ثبت نماييد.13

: در بيماران مبتال به خشم نسبت به خود و يارهنمودهاي استفاده از مهار فيزيكيديگران

-كار مهار را به كسي واگذار كنيد كه در اين مورد آموزش ديده است.1 -در صورت مسلح بودن بيمار وي را خلع سالح نماييدو حتي اگر مسلح نبود با حداكثر قدرت2

با وي برخورد نماييد و به گونه اي بدون تهديد به بيمار نزديك شويد. نفر حضور داشته باشند.5-10-بهتر است براي شروع اقدام 3- براي پيشگيري از صدمه به بيمار حتي االمكان از مهارهاي چرمي استفاده كنيد4- بيمار را در وضعيت بي خطري قراردهيد.5- به بيمار توضيح دهيد كه چرا او را مهار مي كنيد.6- هنگام مهار كردن بيمار ، يكي از اعضاء بايد در معرض ديد بيمار باشد.7- پاهاي بيمار را باز نگهداريد، يك دست در پهلو و دست ديگر روي سر بيمار باشد.8- مهار طوري باشد كه امكان اجراي تزريق وریدی وجود داشته باشد.9

- مهارهاي فيزيكي را از نظر ايمني مرتبا امتحان كنيد.10- سر بيمار كمي باالتر از سطح بدنش باشد.11- داروهاي آرامبخش تزريقي بيمار را اجراء نماييد.12- دليل مهار كردن بيمار بطور كامل در پرونده درج شود.13 عالئم حیاتی را مكررا چك كنيد. - ضمن مهار شدن بيمار به دقت مراقب وي باشيد و14 را - بالفاصله پس از مهار بيمار ، طرح روشي ديگر )دارو درماني، اطمينان بخشي(15

را ارزيابي كنيد. بريزيد و بيمار- اقدامات و درمانهاي انجام شده و پاسخ بيمار به درمان بايد دقيقا ثبت شود16

19

اختالل اسکیزوفرنیا

(schizophrenia disorder)اختالل اسکیزوفرنیا چیست؟

اسکیزوفرنیا یکی از شدیدترین اختالل های روانی است ،که آشوب گسترده ای را در زن%%دگی درص%%د می باش%%د و زن%%ان و1شخص ایجاد می کند شیوع این اختالل در ط%%ول عم%%ر کم%%تر از

مردان تقریبا به یک اندازه دچار آن می شوند این اختالل معموال در اواخر نوج%%وانی ی%%ا اوای%%ل بزرگسالی پدیدار می شود و معموال در مردان در سن پایین تری نسبت ب%%ه زن%%ان پدی%%دار می گردد. اسکیزوفرنیا اختاللی است که مشخصه اص%لی آن آش%فتگی در تفک%ر ، هیج%ان و رفت%%ار می باشد ، ب%ه عب%%ارتی اف%راد اس%کیزوفرن از واقعیت ه%ای روزم%ره کن%اره گ%یری می کنن%%د ، ممکن است ظاهری ژولیده داشته باشند و رفتارهای عجیب و غریب بکنند و تجربیات عجیبی را گزارش دهن%د . اس%کیزوفرنی ب%اعث رنج و پریش%انی چش%مگیر هم ب%رای خ%ود بیم%ار و هم اعضای خانواده بیمار می شود. افراد اسکیزوفرن معموال نش%%انه ه%%ای را ک%%ه در ذی%%ل توض%%یح

داده می شود را دارند. این افراد باورهایی دارند که در دنیای واقعی وجود ندارد برای مثال بیمار ممکن است اعتق%%اد.1

داشته باشد کسی او را در خیابان تعقیب می کند یا اطرافیان قصد آسیب زدن به او را دارن%%دیا اینکه افکار بیمار پخش و منتشر می شود به این باورهای غلط بیمار هذیان گفته می شود.

این افراد ممکن است چیزهایی را تجربه کنند که محرک مربوط به آن در دنیای واقعی وج%%ود.2 نداشته باشد به این تجربیات توهم گفته می شود، ب%%رای مث%%ال ف%%رد ممکن اس%%ت ص%%دای آدم هایی را بشنود که با هم جر و بحث می کنند یا صداهایی می شنود که درباره رفتار فرد نظ%%ر

می دهد. توهم بیشتر شنوایی است تا دیداری این افراد ممکن است که در انجام کارهای روزمره بی عالقه شوند و نسبت به آن بی تفاوت.3

شوند که به این حالت بی ارادگی می گویند.

20

در این اختالل ممکن است صحبت های بیمار اطالعات اندکی را به فرد شنونده منتقل بکند و.4 یا اینکه بیمار تکراری صحبت کند و یا صحبت های او مبهم باشد ، به این ویژگی ناگوی%%ایی می

گویند. در این اختالل ممکن است بیمار از فعالیت هایی از جمله غذای خوب و تفریح که برای بیشتر.5

مردم لذت بخش است ، کمتر لذت ببرندکه به این ویژگی بی لذتی می گویند. ممکن است این بیماران دچار حالتی شوند که در آن هیچ چیز در آنها هیجانی را ایج%%اد نکن%%د ،.6

برای مثال حالت بهت زده داشته باشند، چشم ها بی روح باشد، ماهیچه های ص%%ورت ش%%ل و آویخته باشد و با صدایی آهسته و بی حالت پاسخ بدهند که به این ویژگی ک%%ه بیم%%اران تجرب%%ه

می کنند افت عاطفی گویند. ممکن است افراد دارای این اختالل از برقراری روابط اجتماعی دوری بکنند و دوس%%تان خ%%ود.7

را از دست بدهند و در تنهایی و انزوا به سر ببرند به این ویژگی بی تفاوتی اجتماعی گویند. گاهی این بیماران ممکن است طوری صحبت کنند که شنونده نتواند آن را بفهمد ب%%ه عب%%ارتی.8

گفتار آشفته داشته باشند. ممکن است این بیماران در برقراری ارتباط کالمی با شنونده موفق باشند ام%ا درادام%ه دادن.9

بحث مشکل داشته باشند به عبارتی دارای ویژگی تداعی های سست باشند. این بیماران ممکن است دارای رفتارهای آش%%فته از جمل%%ه رفت%%ار ک%%ردن ب%%ه ش%%یوه کودکان%%ه ،.10

پوشیدن لباس های غیر عادی وجمع آوری چیزهای بدرد نخور و ... باشند.اختالل اسکیزوفرنیا چند نوع است؟

با توجه به نشانه هایی که فرد مبتال به اسکیزوفرنی دارد، اسکیزوفرنیا به انواع فرعی تقسیممی شود.

Paranoid Typeنوع پارانوئید-1 Disorganized Typeنوع آشفته-2 Catatonic Type نوع کاتاتونیک -3 Undifferentied Typeنوع نامتمایز-4 Residual Typeنوع باقیمانده-5

اسکیزوفرنیای پارانوئید چیست؟

بیماران مبتال به نوع پارانوئید یک یا چند هذیان غیر عادی )باور غلط غ%%یر ع%%ادی(، ی%%ا توهم%%اتشنوایی دارند بدون اینکه این افراد گفتار آشفته و رفتار آشفته ای داشته باشند.

اسکیزوفرنیای آشفته چیست؟

اسکیزوفرنی آشفته با گفتار بیمار که غ%%یر قاب%%ل فهم ب%%رای ش%%نونده اس%%ت و رفت%%ار آش%%فته و پاسخ هیجانی ضعیف آشکار می شود این بیماران از لحاظ ظاهری غیر ع%%ادی هس%%تند ، ح%%تی

هذیان ها و توهمات این بیماران در مورد موضوع واحد و مشخصی نیست.اسکیزوفرنیای کاتاتونیک چیست؟

21

نشانه بارز اسکیزوفرنی نوع کاتاتونیک رفتارهای حرکتی غیر ع%%ادی اس%%ت ، ممکن اس%%ت این بیماران ساعت ها در یک حالت مشخص ثابت بمانند و نسبت به اتفاقات محیطش%%ان پاس%%خی

ندهند.اسکیزوفرنیای نامتمایز چیست؟

این بیماران مجموع%%ه ای از نش%%انه ه%%ا از جمل%%ه ه%%ذیان، ت%%وهم و رفت%%ار آش%%فته را نش%%ان می دهند ،اما مالک های الزم برای تشخیص نوع پارانوئید، کاتاتونی%%ک و ی%%ا آش%%فته را ب%%رآورده نمی

سازند.اسکیزوفرنیای باقی مانده چیست؟

تشخیص این نوع از اسکیزوفرنی زمانی به کار می رود که بیمار تم%%ام مالک ه%%ای الزم ب%%رای تش%%خیص اس%%کیزوفرنی را ن%%دارد ام%%ا هن%%وز ب%%رخی از نش%%انه ه%%ای این بیم%%اری از جمل%%ه افت

عاطفی و انزوای اجتماعی را از خود بروز می دهد.

نحوه برخورد اطرافیان با افراد مبتال به اسکیزوفرنیا در شرایط بحرانی منظور از شرایط بحرانی حالتی است که بیمار عصبی و پرخاشگر به نظر می رسد و هر آن

ممکن است به کار خشن دست بزند استفاده از روشهای زیر به شما کمک می کند تا ازبدترین وضعیت جلوگیری کنید:

.تا جائی که می توانید آرام باشید.محرک های خارجی را به حداقل برسانید، به عنوان مثال تلویزیون و رادیو را خاموش نمائید.شمرده شمرده و آرام صحبت کنید و سعی کنید به او دستور ندهیدخودتان بنشینید و سعی کنید بیمار را تشویق به نشستن و صحبت کردن کنید و به صورت

نشسته با بیمار صحبت کنید..باالی سر یا پشت سر بیمار قرار نگیرید و فاصله خودتان را با او حفظ کنیدتا حد امکان وسایل تیز و برنده و یا اشیائی را که به راحتی قابل پرتاب شدن هستند، از

دسترس دور نگه دارید.از او بخواهید که در مورد حاالت روحی خودش مانند ترس و نگرانی صحبت کند. در این

حالت سعی نکنید که او را مجاب یا متقاعد کنید که اشتباه می کند..از درگوشی صحبت کردن یا پچ پچ کردن با دیگران در مقابل بیمار خودداری کنیداز بیان جمالتی مثل »چرا مثل بچه ها رفتار می کنی«، » اصال این گونه که تو می گویی

نیست«، » این چه کاری است که می کنی« اجتناب کنید.در مورد نحوه رفتار با فرد در شرایط بحرانی با سایر اعضای خانواده صحبت کنید و باهم به

تفاهم برسید تا در چنین شرایطی تمامی اعضای خانواده بدانند که چگونه باید رفتار کنند..مسیر حرکت یا خروج بیمار را از منزل سد نکنید.او را تشویق کنید که با شما یا فردی که رابطه خوبی با او دارد به بیمارستان بروداز آدرس و تلفن خدمات اورژانس یا مراکز روانپزشکی که دارای اورژانس هستند مطلع

باشید.

22

حتی االمکان تلفن پزشک معالج بیمار یا مددکار اجتماعی بیمارستان روانپزشکی را در دست داشته باشید.

بدانید که در این مواقع از چه کسانی اعم از دوست، اقوام یا همسایگان می توانید تقاضای کمک نمائید.

:علل عمده بستری کردن بیماران مبتال به اسکیزوفرنی

نیل به اهداف تشخیص.1برقرار کردن درمان داروئی.2تضمین امنیت بیمار بخاطر افکار خودکشی یا دیگر کشی.3 رفتارهائی که به وضوح نامتناس%%ب و نابس%%امان هس%%تند از جمل%%ه ن%%اتوانی در ت%%أمین س%%رپناه ،.4

خوراک و ...برقراری پیوند موثر بین بیمار و نظام های حمایتی اجتماعی.5

درمان بیماری اسکیزوفرنیادرمان روان پریشی )سایکوز( حاد:-1

4-8 درمان مرحله حاد بر تخفیف ش%%دیدترین عالئم روانپزش%%کی متمرک%%ز اس%%ت ک%%ه معم%%وال "”Agitation ب%%اال سراسیمگی هفته طول می کشد. در هنگام تج%%ویز عض%%النی داروه%%ای ض%%د

گ%%روه عم%%ده تقس%%یم بن%%دی می2روانپریشی اثرات سریع دارد داروهای ضد روانپریش%%ی ب%%ه شوند.

I. داروهای ضد روانپریشی متعارف قدیمی)تیپیک( یا نسل اول یاDA.II. داروهای ضد روانپریشی نسل دوم یا آتپیک یاSDA

داروهای ضد روانپریشی قدیم یاDA-ها شامل: هالوپریدول- فلوفنارین- پیموزاید- تیوتکس%%ین پرفنازین- مولیندون- تری فلوپرازین- کلرپرومازین- تیوریدازین

داروه%%ای ض%%د روانپریش%%ی جدی%%د ی%%اSDAه%%ا ش%%امل: ریس%%پریدون- االن%%زاپین- کل%%وزاپین- آری پیپرازول-زپیراسیدون- کوئتیاپین.

داروه%%ای نس%%ل جدی%%د هم روی عالئم مثبت و هم عالئم منفی بیم%%اری موثرن%%د ولی داروه%%اینسل قدیم فقط روی عالئم مثبت بیماری موثرند.

: ه%%دف از این درم%%ان جلوگ%%یری از ع%%وددرمuuان در حین مرحلuuه تثبت و نگهدارنuuده-2 روانپریشی و کمک به بهبود سطح عملکرد بیمار است عموما توص%%یه می گ%%ردد بیم%%ارانی ک%%ه

سال تحت درم%%ان باش%%ند و بس%%یاری از5چند حمله روانپریشانه را تجربه کرده اند دست کم متخصصین توصیه می کنند درمان داروئی بصورت نامحدود ادامه پیدا کند.

پاسخ خوبی نشان ندهد، احتماال تغی%%یر دارو ب%%هDRA: اگر بیمار به یک درمان موارد مقاوم-3 مفیدتر است ، در بیمارانی که پاسخ مناسب به آنتی سایکوتیک ها نش%%ان نمی دهن%%د،SDAیک

کلوزاپین موثر است. همچنین داروهای تثبت کننده خلق و خو که در درم%%ان نوس%%انات خلقی م%%ورد اس%%تفاده ق%%رار

می گیرند.

23

ین و دوپامین در بدن اث%%ر می گذارن%%د. پزش%%کاننداروهای ضد افسردگی که بر سطح سروتوگاهی یک نوع دارو یا ترکیبی از داروهای باال را برای درمان این افراد تجویز می کنند.

این نوع درماندرمان از طریق مداخالت اجتماعی وآموزش روانی خانواده: شامل حمایت خانواده ، توانایی حل مشکالت و دسترسی به مراقبتها در زمان بحران

بیماری می باشد. این نوع مداخالت حداکثر چندین ماه طول می کشد میزان عود بیماری را کاهش می دهد و روابط اجتماعی و عاطفی خود را بهبود می بخشد. همچنین بار مسئولیت

خانواده های دارای یک فرد مبتال به اسکیزوفرنی را کاهش میدهد اعضای خانواده تمایلدارند بیشتر درباره این اختالل بدانند و به طور کلی روابط خانواده، دوباره تحکیم می شود.

اءuuتحقیقات نشان می دهد که اگر فرد مبتال به اسکیزوفرنیا مورد حمایت اعض خانواده باشد، زندگی بهتری خواهد داشت.

درمان سوء مصرف مواد:.1

فراهم کردن مداخالت پزشکی و روانش%%ناختی در این ب%%اره بخش%%ی از درم%%ان این اف%%راد می درصد از افراد مبتال به اسکیزوفرنیا، از مصرف مواد مخدر و یا وابستگی ب%%ه50باشد حدود

آنها رنج می برند.درمان جامعه:.2

درخانه ، محل کار و غیره بیماران هر روز با هم جلسه گروهی می گذارند. بهتر اس%%ت مح%%ل قرارها در خانه، محل کار و یا محل های دیگ%%ر باش%%د و نبای%%د مح%%ل قراره%%ا را در بیمارس%%تان گذاشت. یک تیم درمانی نیز باید حض%%ور داش%%ته باش%%ند. اعض%%ای این تیم ش%%امل روانپزش%%ک، .پرستار، مدیر برنامه، مشاور مشاغل و مشاور افراد مصرف کنندگان مواد مخدر می باشند

این تیم تمایل دارند افراد مبتال به اسکیزوفرنی را کمتر در بیمارستان بستری کنند.آموزش مهارتهای اجتماعی:.3

این درمان به نام های »مدیریت بیماری« و یا » برنامه نویسی برای بهبود« ن%%یز خوان%%ده می شوند. این آموزش شامل راههائی برای رسیدن به شرایط اجتماعی مناسب و ش%%امل ب%%ازی کردن در نمایشنامه می باشد و مشکالت و موقعیتهایی که در جامع%%ه ب%%رای این بیم%%اران رخ می دهد را نمایش می دهند و راه ح%%ل آنه%%ا را ب%%ه ص%%ورت نم%%ایش ب%%ازی می کنن%%د. این ن%%وع درمان ، مقاومت در برابر استفاده از مواد را فراهم می کند و روابط خوبی را بین فرد مبتال

و پزشک برقرار می سازد.درمان شناختی و رفتاری:

اساس این درمان عبارتست از تمرکز در یافتن روش ها و تغی%%یر روش ه%ایی ک%ه ب%%ا توان%%ایی های بیمار تداخل دارد به جز در مورد بیم%%اران روانی ش%%دید، درم%%ان ش%%ناختی و رفت%%اری می تواند باعث کاهش عالیم اسکیزوفرنی گردد و عملکرد اجتماعی فرد را باال ب%%برد. این درم%%ان

به صورت جلسه خصوصی و یا عمومی قابل انجام است.

24

باید به بیماران مبتال به اسکیزوفرنی درباره وزن مناسب و رابط%%ه بین وزن وکنترل وزن: تداخل داروهای مورد استفاده آگاهی داده شود. این نکته را باید به یاد داشته باشید ک%%ه اگ%%ر

بیماری دارای وزن مطلوب باشد، درمان موثر خواهد بود.

:مراقبتهای پرستاری در بیماران اسکیزوفرنی

بیشترین رفتاره%%ای مداخل%%ه طلب در ک%%ار ب%%ا این بیم%%اران مرب%%وط ب%%ه بیماریه%%ایی اس%%ت ک%%ه تشخیص اسکیزوفرنی پارانوئید دارند ، این بیمار با الگوی رفتاری حاکی از س%%وءظن ش%%دید، با نشان دادن نگرش های برتری طلبی، استهزاء و کنایه آمیز م%%وانعی جهت انج%%ام مراقبته%%ا ایجاد می کند. این نگرش ها یک روش جهت مقابله با احساسات بی کف%%ایتی اس%%ت. چنانچ%%ه

اضطراب افزایش یابد، وی عقاید گزند و آسیب را نشان می دهد. بنابراین هدف پرستاری کمک به بیمار ب%%رای ی%%افتن روش%%های س%%ازنده برخ%%ورد ب%%ا این نیازه%%ا اس%%ت این بیم%%اران احساس%%ات پرخاش%%گرانه را در دیگ%%ران بی%%دار ک%%رده و تحری%%ک می کنن%%د.

متعاقبا پرستار باید قبل از کار کردن با بیمار به این احساسات بپردازد. پیشuuنهادات زیuuر جهت راهنمuuایی هuuای الزم بuuرای کuuار بuuا بیمuuارانی کuuه

اسکیزوفرنیای پارانوئید دارند:

.هرگز با تندی با بیمار صحبت نکنید یا به عقاید بیمار نخندید.به داستان بیمار گوش دهید و لی نه موافقت و نه رد کنیدسواالت مستقیم بیمار را پیرامون عقایدش به آرامی و با تأکید بر حقایق پاسخ دهی%%د. مثال"«

من می دانم ک%%%ه این ب%%%رای ش%%%ما واقعیت دارد ولی من این ط%%%ور نمی بینم و آن واقعیتنیست«

.این مهم است که با صدای غیر انتقادی ، با تن صدای متعادل صحبت شود.تا حد امکان بیمار را به انجام کار تشویق کنیداگر بیمار صدایی می شنود )توهمات شنوایی( روشهایی برای کمک به بیم%ار در پ%رداختن ب%ه

صداها پیشنهاد دهید. - اگر صدا می گوید» شما خوب نیستید« با صدای بلند بگوی%%د »درس%%ته ح%%اال من احس%%اس1

می کنم که خوب نیستم« تشخیص بدهی%%د افک%%ار از آن خودت%%ان اس%%ت، ص%%داها ف%%روکش میکنند.

- زمان- مکان- محیط و شرایط شنیدن صداها را ثبت کنید . به ط%%ور اتف%%اقی ممکن اس%%ت2 شما الگویی را متوج%%ه ش%%وید و ق%%ادر ش%%وید از موقعیته%%ای معین دوری کنی%%د ، ب%%دین وس%%یله

صداهای مربوط به این واقعیت ها را حذف کنید.بیماری که سوءظن دارد، اغلب رفتار دیگران را به خودش اختصاص می دهد نجوا ک%%ردن ی%%ا

رمزی صحبت کردن ممکن است سوئ ظن بیشتری را تحریک کند.، قبل از اینکه بیمار بتواند اعتماد کردن را بیاموزد، باید اعتماد کردن به خودش را ی%%اد بگ%%یرد

یک پرستار می تواند با شناسایی لحظاتی که بیمار رفتار حاکی از اعتماد را نش%%ان می ده%%د، در قالب یک ارتباط فرد با فرد کمک نماید، برای مث%%ال زم%%انی ک%%ه بیم%%ار ی%%ک تص%%میم مثب%%تی پ%یرامون زن%%دگی اش می گ%یرد ، می ت%%وان ب%%ا گفتن » آن ی%%ک انتخ%%اب مثب%%تی ب%ود ک%ه ش%%ما

داشتید، ببینید ، شما می توانید به تصمیم هایتان اعتماد کنید«.25

صادق بودن با بیمار ضروری است.،بیماران دارای سوءظن بیش از حد به طور بالقوه برای خودشان و دیگران خطرناک هستند

بیمار برای صاعقه های عصبانیت و پرخاشگری نیاز ب%%ه خ%روجی ه%ای س%ازنده دارد. پرس%%تار باید جهت عالئم رفتاری زودرس )مثال ابراز ن%%اراحتی از طری%%ق چه%%ره، ص%%ورت برافروخت%%ه ،

صدای لرزان ، محدود شدن حیطه توجه( هوشیار باشد.

(Stressاسترس ) :تعریف استرس

استرس واکنش فیزیولوژیک بدن در مقابل هر تهدید، تغییر یا فشار بیرونی و درونی است که تعادل روانی فرد را بر هم می زند. فشار عصبی شماری از اختالالت را ک%%ه ب%%ا عالئم جس%%می واقعی مش%%%خص می ش%%%وند ، ب%%%ه وج%%%ود می آورد. این اختالالت عبارتن%%%د از بیم%%%اری ه%%%ای

قلبی ،عروقی، آسم ، ایدز، سردرد ، التهاب معده و ...

مقابله با هيجانات منفي و فشارهاي رواني فشارهاي رواني يا استرس در زندگي روزانه بسيارند اما اكثر اوقات به آنها توجه نمي كنيم. در واقع استرس ها باال و پايين رفتن هاي زندگي هستند و آن را از حالت يكنواختي خارج مي كنند. همه ما فش%%ارهاي رواني متف%%اوتي را تجرب%%ه ك%%رده ايم. مثال بگ%%و مگ%%و ب%%ا دوس%%تان و ي%%ا روزهايي كه بدون دليل نگران و دلواپس هستيم . دو مورد اخير نمونه اي از فش%ارهاي رواني منفي است ام%%ا ب%%رخي فش%%ارهاي رواني مثبت ان%%د. فش%%ار رواني م%%وقعيت و وض%%عيت رواني تهديد كننده يا حتي آسيب زايي است كه ما را به مبارزه مي طلبد. امك%%ان دارد عام%%ل فش%%ار رواني جسمي ) ابتال به يك بيماري(، رواني )دلشوره و احساس گناه( ي%ا اجتم%اعي ) گ%راني اجناس و تورم( باشد. اما بايد بدانيم ك%%ه هم%%ه فش%%ارهاي رواني منفي نيس%%تند بلك%ه م%%وقعيت هاي مثبتي مانند قب%ولي در دانش%گاه ، گ%رفتن ديپلم، ي%ك دوس%تي جدي%د ي%ا ازدواج ك%ردن هم

باعث فشار رواني مي شود. آنچه مسلم است اين است ك%%ه ارزي%%ابي و برداش%%تي )درك( ك%%ه از ي%%ك وض%%عيت داريم در ب%%ه وجود آمدن عوارض و آث%%ار اس%%ترس و پاس%%خ ه%%اي م%%ا در براب%%ر آن نقش دارد. مثال ب%%ه عه%%ده گرفتن مسئوليت هماهنگي و مديريت يك فعاليت كالسي ب%%راي دانش%%جويي ك%%ه گوش%%ه گ%%ير و ظاهرا بدون اعتماد به نفس است، يك فشار رواني شديد محس%%وب مي ش%%ود زي%%را احس%%اس مي كند براي اين كار، توان و مهارت كافي را ندارد. ولي همين موقعيت براي دانشجويي ك%%ه ا هل معاشرت و با اعتماد به نفس است ، فرصتي براي نشان دادن شايس%%تگي ه%%ا و كف%%ايت ها تلقي مي شود. بنابراين براي دانشجوي اول فشار رواني بسيار شديد تر از دانشجوي دوم است. همچنين اگر دانشجويي شكست خود را در امتحان به دشواري آن نسبت ده%%د و س%%اير دانشجويان نيز در اين امتحان موفقيت زيادي به دست نياورده باشند، در اين ح%%الت او فش%%ار رواني كمتري را نسبت به زماني احساس خواهد ك%رد ك%ه شكس%ت خ%%ود را ب%ه كم هوش%ي و

ضعف حافظه نسبت دهد.

26

بنابراين زندگي هيچ كس خالي از استرس و فشار رواني نيس%%ت و اگ%%ر زن%%دگي ع%%اري از اين فشار بود بسيار كسل كننده و يكنواخت مي شد. به گونه اي كه د ائم ب%%ه امي%%د آن ب%%وديم ك%%ه اتفاق يا حادثه اي رخ دهد. در واقع آنچه كه به زندگي معنا مي بخشد، رويارويي با مشكالت و دست و پنجه نرم كردن با آنهاست. موفقيت و يا شكست در اين روي%%ارويي ، بخش مهمي از زندگي ما را تشكيل مي ده%%د ك%%ه در ج%%اي خ%%ود و در زم%%ان مناس%%ب ، ب%%ه ب%%روز اس%%تعدادها و

توانايي هاي دروني ما مي انجامد. مردم در مقابل%%ه ب%%ا فش%%ارهاي رواني واكنش ه%%اي متف%%اوتي نش%%ان مي دهن%%د. بخش%%ي از اين واكنش ها جسمي است و بدن ما به هنگام تجربه فشار رواني دستخوش تغييراتي مي ش%%ود. به طوري كه ضربان قلب و فشار خون افزايش مي يابد، عضالت سفت و منقبض مي شود ، بيشتر عرق مي كنيم ، آدرنالين بيشتري در بدن ترشح مي شود و سيستم اعص%%اب س%%مپاتيك بدن فعال مي شود. پس از اين تغي%يرات جس%مي وارد مرحل%ه اي مي ش%ويم ك%ه مق%اومت و ايستادگي در برابر فشار رواني نام دارد. اگر عامل فشارزا ادام%%ه ياب%%د ، ممكن اس%%ت در اين

دارن%%د. نظ%%يررواني و عصبيمرحله به برخي بيماري هاي جسمي مبتال ش%%ويم ك%%ه ريش%%ه فشار خون باال، زخم معده، بي خ%وابي، آس%م و تنگي نفس )ب%ا اين ح%%ال باي%د ب%دانيم عوام%ل رواني تنها علت بيماري ها نيستند(. اگر تالش%%هاي م%%ا ب%%راي مقابل%%ه و از بين ب%%ردن ي%%ا ك%%اهش فشار رواني به جايي نرسد و فشار رواني باز هم ادامه يابد، وارد مرحل%%ه جدي%%دي مي ش%%ويم

كه درماندگي و تسليم نام دارد.

بخش ديگ%%ري از واكنش ه%%اي م%%ا در براب%%ر اس%%ترس رواني اس%%ت ك%%ه مهم ت%%رين آنه%%ا ح%%الت عاطفي يا هيجاني خاصي نظ%%ير اض%%طراب و افس%%ردگي اس%%ت. اض%%طراب ي%%ا تنش زي%%اد، ي%%ك عكس العمل عاطفي است كه مشخصه اصلي آن حالت ترس، نگراني و دلشوره زياد همراه با تغييرات بدني است )تغييراتي شبيه به همان هايي كه براي تغييرات جسمي ذكر شد نظ%%ير باالرفتن فشار خون(. در حالت اض%%طراب هميش%%ه در وض%%عيت نگ%%راني از آين%%ده ب%%ه س%%ر مي بريم، بي قرار مي شويم و در انتظار آن هستيم كه هر لحظه خبر ناگواري ب%%ه م%%ا برس%%د. ب%%ه عالوه ترسي مبهم، عميق و نامشخص نظير حالت ش%%ب قب%%ل از امتح%%ان ي%%ا س%%اعات پيش از

شروع يك امتحان مشكل، دست مي دهد.

يك عكس العمل رواني ديگر در برابر فشار رواني به خصوص اگر تالش%%هايمان ب%%راي ح%%ل آن ثمربخش نباشد، ن%%ا امي%%دي و غم اس%%ت ك%%ه اگ%%ر ش%%دت ياب%%د ب%%ه افس%%ردگي مي انجام%%د. اگ%%ر افسردگي هم مانند اضطراب شديد باشد، در عملكرد روزانه ما اختالل زي%%ادي ايج%اد مي كن%%د براي مثال بر درس خواندن، رفتار اجتماعي، روابط با دوستان و هم كالسي ها و يا روابط م%ا

با والدين و خواهران و برادران آثار منفي و ناخوشايندي مي گذارد.

از عاليم افسردگي مي توان به گوشه گيري و احساس غم، نا اميدي، احساس بي ارزش%%ي و پوچي ، گريه كردن، بي حالي و كسل ب%%ودن ، ن%%اتواني در تمرك%%ز ك%%ردن و درس خوان%%دن، بي

تفاوتي، لذت نبردن از زندگي و بدخوابي اشاره كرد. با اين كه حالت هاي رواني )اضطراب و غمگيني( بسيار آزار دهنده و نامطلوبن%%د ، در درج%%ات كم و قابل تحمل مفيد واق%%ع مي ش%%وند. ب%%راي مث%%ال تحقيق%%ات نش%%ان داده اس%%ت ك%%ه ان%%دكي27

نگراني و اضطراب در انجام دادن يك كار ، سبب بهبود نحوه انجام دادن آن خواهد شد. كمي اضطراب براي امتحان باعث مي شود كه بيشتر و به%تر درس بخ%وانيم ، ولي اض%طراب زي%اد مانع از درس خواندن و تمركز حواس مي شود و اين همان حالتي است كه ب%%ه آن اض%%طراب

امتحان مي گويند.

در جدول زير آثار متفاوت استرس به شكلي خالصه آورده شده است:نشانه هاى جسمى استرس

گرفتگى و انقباض ) در گلو، سينه،معده ، شانه ها، گردن و فك(

سردرد و ميگرنكمر درد

درد گردنتنفس نامنظم

تپش قلبتنگى نفس حتى در حالت استراحت

بى قرارىتيك ) در صورت،چشم ها، دهان و ...(

خشك شدن دهانعرق كردن

سرد شدن دست ها و پا ها

لرزشخستگى

درد معده و زخم معدهحالت تهوع

افزايش ادراراسهال

مشكالت خوابمشكالت جنسى

عدم هضم غذا ، استفراغحساس شدن به صداها

تنش پيش از قاعدگى

نشانه هاى روانى و فكرىاسترس

ناتوانى در تمركزفراموشكارى

ناتوانى در بياد آوردن وقايع اخيرناتوانى در كسب اطالعات

افكار مزاحم چرخندهترديد

تصميم گيرى بدون فكر و ناگهانىآشفتگى

افزايش اشتباهات قضاوت نادرست در ارتباط با ديگران و

موقعيت هابى دقتى

دشوار شدن كارهاى سادهتوجه نامتناسب به جزئيات

افكار وسواسىافكار منفى

قرص هاى ريتالين )متيل فندايت(

28

نشانه هاى رفتارى استرسنشانه هاى هيجانى استرساضطراب

ترس هاى غير عادىحمالت اضطرابىاحساس خصومت

خشماحساس گناهنوسان خلق

افسردگىبغض و گريهكابوس ديدن

درماندگى و تسليماز دست دادن شوخ طبعى

پرخاشگرىسيگار كشيدن يا افزايش دفعات آن

مشروب خوردن يا افزايش دفعات آنپر خورى

كم خوردن و بى اشتهايىبى توجهى به وضع ظاهرى

شروع كردن چند كار به طور همزمان ولىنيمه كاره رها كردن آنها

ناخن خوردنكندن مو ها

نيشگون گرفتن پوستاعمال وسواسى

رانندگى توام با عصبانيت

انسانها به صورت طبيعي استرس هاي مختلفي مانند تصادف ناگهاني و از دست دادن يك عزيز، اختالف خانوادگي شديد، تحقير از طرف يكي از بستگان نزديك، مشروط شدن در

دروس دانشگاهي، قطع يك دوستي، ابهام در آينده كاري و ... را تجربه مي كنند. بعضي از افراد هنگام رويارويي با اين عوامل استرس زا، قادر به مقابله سالم نيستند، به خصوص آن كه استرس، هيجان هاي منفي شديدي را ايجاد كرده باشد. تعدادي از اين افراد براي كسب

آرامش و تسكين آالم و دردهاي خويش به مصرف مواد روي مي آورند. منظور از مقابله، كوشش ها و فعاليت هاى مختلفى است كه فرد انجام مى دهد تا استرس هاى زندگى را از ميان برداشته، كاهش دهد و يا به حداقل برساند. كوشش هاى مقابله اى

مى تواند به صورت انجام دادن يك فعاليت مشخص متمركز بر مسئله باشد كه مقابله "مسئله مدار" ناميده مى شود. مقابله مى تواند به صورت انجام دادن يك فعاليت هيجانى و روانى باشد كه به آن مقابله "هيجان مدار" مى گويند. مثال هنگامى كه فرد مشكل مالى دارد ابتدا با استفاده از مقابله هاى هيجان مدار سعى مى كند خود را آرام كند و سپس با استفاده

از مقابله هاى مسئله مدار سعى مى كند مشكل خود را از ميان بردارد. گاهى اوقات بعضى جوانان به هنگام مواجهه با استرس ها به جاى استفاده از مقابله هاى

سالم به مقابله هاى ناسالم روى مى آورند.

نمونه اى از مقابله هاى مسئلهمدار سالم

نمونه اى از مقابله هاى هيجان مدارسالم

اقدام به عمل نمودن و انجام فعاليتيخاص

راهنمايى و مشورت گرفتنبرنامه ريزى كردن

دعا و نيايش تخليه و ابراز احساسات مانند: گريستن و

ابراز خشم بطور سالم.گفتگوى درونى مثل دلدارى دادن به خود

29

مطالعه وجمع آورى اطالعات فكر كردن و استفاده از روش حل

مسئله

مثبت انديشى، دادن معنى مثبت به آنچه رخداده

توكل به خداوند و صبور بودندرد دل كردن با دوستان و آشنايان

همان طور كه مالحظه می گردد اعتياد و پناه بردن به مواد يكى از شايع ترين مقابله هاى هيجان مدار ناسالم است. در صورتى كه با انتخاب مقابله هاى مسئله مدار و هيجان مدار

سالم، جوان مى تواند استرس هاى زندگى خود را از ميان برداشته و يا آن را به حداقلبرساند.

نمونه اى از مقابله هاى مسئلهمدار ناسالم

نمونه اى از مقابله هاى هيجان مدارناسالم

دزدىفرار از منزلتوسل به زور

تهديد كردنپرخاشگرى و خشونت

بزهكارىنيرنگ و حيله براى رسيدن به هدف

خودكشى

اعتياد و پناه بردن به مواد مخدربدگويى

خشونت و پرخاشگرى انجام رفتارهاى تكانشى)رفتار بدون فكر و

ناگهانى كه با پشيمانى همراه است(درماندگى و نااميدى

دست از تالش وكوشش برداشتنبه خواب و خيال و رويا فرو رفتن

پناه بردن به خرافات و فال و فال گيرى

در ادامه ضمن ارائه نكات عملى براى مقابله با استرس، روشى شش مرحله اى را براىرويارويى با استرس برايتان توضيح داده ايم.

نكاتى براى مقابله با استرس:- تغيير برداشت و درك خود1

يعني آن كه به يك موقعيت استرس آور معناي جديدي دهيم. براي مثال دانشجويي، شكست در يك امتحان را فرصتي جديد براي نشان دادن توانايي هاي خود در آينده بداند و مشتاقانه بپذيرد كه در اين مسابقه پيشرفت تحصيلي و شكوفا ساختن استعدادها )يعني معناي جديد

براي امتحان( شركت كند. همچنين اگر فردي به دنبال قطع يك دوستي، بسيار ناراحت و غمگين شده است، وضعيت پيش آمده را فرصتي براي دوستي با ديگران و نيز يادگيري

چگونگي برقراري روابط مناسب تر و مطلوب تر با ديگران محسوب كند.- كسب اطالعات بيشتر2

بسيار شنيده ايم كه دانش و آگاهي معادل قدرت است. گاهي اوقات كسب اطالعات و آگاهي بيشتر در مورد يك موقعيت، فشار رواني ناشي از آن را كاهش مي دهد. در واقع

اطالع از آنچه كه از ما انتظار مي رود، باعث مي شود که احساس كنترل بيشتري بر رفتار خودمان داشته باشيم و آن موقعيت فشار زا را كمتر تهديد آميز بدانيم. براي مثال، اگر

بدانيم كه ارائه يك مطلب در كالس درس به صورت شفاهي يا همان كنفرانس دادن، به چه مهارت هايي نياز دارد و چگونه مي توان شنوندگان را تحت تأثير قرار داد، با تمرين كردن آن

مهارت ها به نتيجه مطلوب دست مي يابيم )مهارت هايي نظير ارائه مطالب براي يكي از

30

اعضاي خانواده پيش از روز كنفرانس، حركت دادن دست ها به هنگام ارائه كنفرانس كالسي، شمرده و واضح صحبت كردن، به همراه داشتن يادداشت هاي مختصر يا استفاده از پاورپوينت، به چشم مخاطبان نگاه كردن، تسلط كافي داشتن بر موضوع ، مكث به موقع در

كالم، باال و پايين بردن بلندي صدا و امثال آن(.- از رقابت غير ضروری بپرهيزيد.3 - محدوديتهای خود را شناخته و بپذيريد. بخاطر داشته باشيد كه هركسي منحصر به فرد و4

با ديگران متفاوت است. - سرگرمي هايي برای خودتان در نظر بگيريد، حالت آرامش خود را حفظ كرده و شوخ5

طبع باشيد.- بطور منظم ورزش كنيد.6- از غذاهای مناسب به صورت روزانه استفاده كنيد.7 - دربارۀ§ نگراني ها و مشكالت خود با دوستاني كه مورد اعتمادتان هستند، صحبت كنيد8

) مركز مشاوره دانشگاه را فراموش نكنيد (.- برای آينده طرح داشته باشيد و از طفره روی و به تعويق انداختن آن خودداری كنيد.9

- برنامة كاری هفتگي داشته و سعي كنيد به آن عمل كنيد.10- اهداف واقع گرايانه انتخاب كنيد.11 - به هنگام مطالعه برای يك امتحان، مطالعه را با دور ه های كوتاه شروع كنيد و سپس12

زمان مطالعه را به تدريج افزايش دهيد.- فراغت های كوتاه و مكرر برای خود در نظر بگيريد.13- عبادت ميتواند تاثير آرام كننده برايتان در بر داشته باشد.14

روش مقابله شش مرحله اى با استرس گام اول- موقعيت يا اتفاق استرس آور: در گام اول بايد موقعيت يا اتفاقى را كه باعث

نگرانى ما شده است به دقت بشناسيم. براى مثال ارايه يك كنفرانس در برابر همكالسىها و استاد

گام دوم- باورها: به معناى افكار و باورهاى ما درباره آن موقعيت است. براى مثال منبسيار استرس دارم پس نمى توانم كنفرانس خوبى بدهم.

گام سوم- نتايج: به معناى واكنش ها و پاسخ هاى خودكار ما در مقابل افكار و باورهايى است كه نسبت به آن موقعيت پيدا كرده ايم. اين در واقع پاسخ ما در برابر استرس است براى مثال واكنش هاى عاطفى نظير به گريه افتادن يا عصبى شدن، واكنش هاى جسمى نظيردل آشوب شدن ، به تاپ تاپ افتادن قلب به محض شنيدن نام كنفرانس و واكنش

هاى رفتارى نظير دور شدن از دوستان و در فكر فرو رفتن ، تحريك پذيرى و زود از كورهدر رفتن.

31

گام چهار- مجادله با افكار منفى: براى مثال آيا واقعا همه به من مى خندند؟ آيا دارم واقعبينانه به موضوع نگاه مى كنم؟ آيا مى توانم كارى بكنم تا اضطرابم كم شود؟

يادگيرى روش هاى مقابله موثر با عامل استرس آور مرحله اول براى مثال–گام پنجم آموختن روش آرام سازى)ريلكسيشن( يا درک اين كه كدام بخش از ارايه كنفرانس باعث

اضطراب من مى شود.

گام ششم- مداومت در رسيدن به هدف به معناى تمركز بر يادگيرى رويكرد جديد براىروبرو شدن با موقعيت هاى مشابه در آينده

از آنجا كه مشكالت خواب نظير بى خواب شدن، دير بخواب رفتن، زود از خواب برخاستن و خواب منقطع و آشفته از شايعترين واكنشهاى ما در برابر فشارهاى روانى مى باشد، آشنايى

با چند روش براى بهبود الگوى خواب ضرورى است: - به وجود آوردن يك خالء ذهنى. وقتى كه تحت استرس هستيم در دام حلقه اى از افكار1

نگران كننده و اضطراب زا مى افتيم كه مانع از خوابيدن ما مى شود. در چنين مواقعى هر يك از نگرانى هاى خود را به طور كامل در ذهن بازگويى كنيد و بگوييد " بعدى". در انتها

درمى يابيد كه ديگر چيزى نيست كه به آن فكر كنيد و اين همان لحظه اى است كه ديگر درخواب فرو مى رويد.

- يك فهرست ذهنى تهيه كنيد ، براى مثال همان طورى كه دراز كشيده ايد، فهرستى از2 لوازمى كه در خانه داريد تهيه كنيد، اگر هنوز هم بيدار بوديد فهرستى از لوازم خانه خانواده

خود و يا دوستانتان تهيه كنيد.- براى يك خواب خوب خود را آماده كنيد:3

.از ورزش قبل از خواب پرهيز كنيد.با كشيدن عضالت بدن آنها را آرام كنيد.دماى اتاق خود را پايين ولى بدن خود را گرم نگه داريد.بين شام و زمان خواب حداقل يك ساعت فاصله در نظر گيريد.در حالى كه دراز كشيده ايد و چشمان خود را بسته ايد به راديو گوش كنيد.در صورت امكان دوش آب گرم بگيريد.از خوردن چاى يا قهوه پيش از خواب بپرهيزيد.از كار كردن در تخت خواب و يا بحث درباره مشكالت خوددارى كنيدبه تدريج براى زمان خوابيدن و بيدار شدن نظمى را ايجاد كنيد.به سه چيز خوبى كه در طول

روز براى شما رخ داده است فكر كنيد ، هر چند آنها ساده و معمولى باشند.

اضطراب و راههاي درمان

آیا شما نیز وقتی در جمعی حضور می یابید، احساس می کنید همه شما را زی%%ر نظ%%ر گرفت%%ه و ارزیابی می کنند؟ و هنگام صحبت در چنین شرایطی آیا دچار تپش قلب، احساس گرگ%%رفتگی و قرمزی صورت، تعریق، لرزش دست و پا و یا ل%%رزش ص%%دا می ش%%وید؟ آی%%ا به ط%%ور تقری%%بی همیش%%ه و ب%%دون دلی%%ل خاص%%ی دچ%%ار تش%%ویش و دل ش%%وره هس%%تید؟ آی%%ا م%%رتب و به ط%%ور اغراق آمیزی نگران وقوع اتفاقات بد مانند تص%%ادف، بیم%%اری و ح%%وادث ناگواری%%د؟ آی%%ا ت%%اکنون32

برایتان پیش آمده که بدون پیش زمینه یا دلیل خاصی، ناگه%%ان دچ%%ار حمله ی ش%%دید وحش%%ت واضطراب شوید؛ به قدری شدید که حتی احساس کنید در شرف مرگ هستید؟و.....

هر یک از این حاالت، نشان دهنده ی احتمال وجود یک مشکل از طی%%ف بیماری ه%%ایی اس%%ت ک%%ه در مجموع »اختالالت اضطرابی« نامیده می شوند. اضطراب، ی%%ک احس%%اس بس%%یار ناخوش%%ایند دل واپسی، تشویش و نگرانی است که به طور معمول با نشانه های جسمی و شناختی هم%%راه می شود. اگرچه هرگز تمامی عالئم اضطراب ب%%ا هم دی%%ده نمی ش%%وند ولی ه%ر ف%%رد بس%%ته ب%%ه

شدت اختالل، ممکن است یک یا چند حالت زیر را تجربه کند:

تپش قلب، تنگی نفس، احس%%اس خفگی، خش%%کی ده%%ان، تعری%%ق، احس%%اس س%%رما ی%%ا داغی، لرزش دست و پا یا تمام بدن، لرزش صدا، ته%%وع، دل پیچ%%ه، نفخ ش%%کم، اس%%هال، تک%%رر ادرار، حرکات غیرارادی، بی قراری، سفتی و تنش عضالنی، سردرد، لکنت زب%%ان، اختالل در تمرک%%ز،

فراموشی، بی خوابی و تحریک پذیری

نمی توان همه ی انواع اضطراب را مخرب و نابهنجار نامید. ب%%رخی از ان%%واع خفی%%ف اض%%طراب حتی می توانند مفی%%د باش%%ند. به عن%%وان مث%%ال اگ%%ر اص%%ال نگ%%ران ن%%تیجه ی امتح%%ان هفته ی آین%%ده نباشیم، ممکن است سعی کافی برای یادگیری مطالب درسی نکرده و آمادگی مناسب ب%%رای امتحان نداشته باشیم و یا اگر نگران شغل و زندگی آین%%ده مان نباش%%یم، ب%رای به دس%ت آوردن موقعیت اجتماعی بهتر، تالش نمی کنیم، اما از سوی دیگر چنانچه این احساس از ح%%د ط%%بیعی فراتر رود، خود به یک مش%%کل تب%%دیل خواه%%د ش%%د. در این ص%%ورت نه تنه%%ا س%%ودمندی اش را از

دست می دهد ، بلکه موجب اختالل در عملکرد طبیعی فرد می شود.

اختالالت اضطرابی

اختالالت اضطرابی، یک اصطالح کلی و شامل دسته ای از بیماری ها با تظاهر اصلی اضطراب می باشند. این دس%%ته ش%%امل حمالت آس%%یمگی )پانی%%ک(، اض%%طراب فراگ%%یر و ان%%واع هراس ه%%ا

است.

اختالل آسیمگی )پانیک(

عبارت است از بروز غیرمنتظره ی حمالت اضطراب بسیار شدید ک%%ه طی آن بیم%%ار احس%%اس وحشت و یا حتی مرگ قریب الوقوع دارد. حمله به طور ناگهانی ش%%روع می ش%%ود و ب%%ا دامنه ی

تع%%داد کمی از این بیم%%اران در وس%%یعی از ناراحتی ه%%ای جس%%می و ش%%ناختی هم%%راه اس%%ت. وق%%وعپیش بینیفاصله ی بین حمالت، ک%%امال آرام هس%%تند در حالی ک%%ه بیش ت%%ر آن%%ان ب%%ه دلی%%ل

حمله، همیشه حالتی از اضطراب انتظاری را تجربه می کنند.

مسأله ی اصلی، اض%%طراب و تش%%ویش ش%%دید و غ%%یر واقع بین%%انه ای در اضطراب فراگیر، است که به صورت نگرانی در مورد اتفاقات و شرایط مختل%%ف زن%%دگی ب%%روز می کن%%د. در این

حالت، میزان نگرانی بیماران بیش از خطر احتمالی موقعیت مورد نظر است.

33

عبارت است از ترسی مقاوم و ش%%دید از ش%%ئ ی%%ا موقعی%%تی ک%%ه ی%%ا اص%%ال خطرن%%اک هراس، نیست و یا میزان این ترس، بسیار شدیدتر از خطر احتمالی آن اس%%ت. ب%%ا آن ک%%ه اغلب اف%%راد می دانند این ترس، غیرمنطقی است ولی ق%%ادر ب%%ه کن%%ترل خ%%ویش نیس%%تند و از روی%%ارویی ب%%ا م%%وقعیت م%%ورد نظ%%ر اجتن%%اب می کنن%%د. هراس ه%%ا ب%%رخالف ترس ه%%ای بهنج%%ار ک%%ه خصوص%%یت انطب%%اقی و هش%%داردهنده دارن%%د، فلج کننده ان%%د و فعالیت ه%%ای روزم%%ره را ب%%ا اش%%کال مواج%%ه

می سازند.

اختالل هراس سه نوع عمده دارد که عبارتند از:

یعنی وحشت از رویارویی با ش%%ئ ی%%ا موقعی%%تی ک%%ه ف%%رد آن را ترس%%ناک - هراس ساده:1 ارزیابی می کند مانند ترس از گربه، ترس از بلندی، ترس از پرواز، ترس از آسانس%%ور، ت%%رس

از محیط های بسته، ترس از بیماری، ترس از دیدن خون و ...

عب%%ارت اس%%ت از اض%%طراب هنگ%%ام قرار گ%%رفتن در موقعیت ه%%ای: - هuuراس اجتمuuاعی2اجتماعی و شرایطی که فرد احساس می کند توسط دیگران تحت ارزیابی و انتقاد است.

در این اختالل، فرد در صورت دوری از مکان های امن مانند خان%%ه، دچ%%ار: - گذر هراسی3 اضطراب می شود، بنابراین از رفتن به مکان های شلوغ و محدود مانند فروشگاه، س%%ینما و...

می ترسد و تا حد امکان اجتناب می کند.

پیشگیری و درمان

مانند هر بیماری دیگر، پیشگیری مقدم ب%%ر درم%ان اس%ت. اگرچ%ه ممکن اس%ت وج%ود زمینه ی ژن%%تیکی، ف%%رد را نس%%بت ب%%ه اختالالت اض%%طرابی، آس%%یب پذیرتر نمای%%د ولی بی ش%%ک توج%%ه ب%%ه معنویات، عدم درگیری در رقابت ه%ای غیرض%%روری و نامتناس%%ب، آش%%تی ب%%ا ط%%بیعت و تق%%ویت ارتباط های سالم انسانی و خانوادگی، بهترین راه کاهش استرس و درنتیج%%ه پیش%%گیری از این

اختالالت است.

روش های درمانی متنوعی مانند دارودرمانی، رفتاردرم%انی، ش%ناخت درمانی، خانواده درم%انی، مشاوره، یوگا، مدیتیشن، روش های تن آرامی، هیپنوتراپی و... برای م%%داوای اض%%طراب به ک%%ار

رفته اند.

هیپن%%وتراپی ک%%ه در ش%%اخه های مختل%%ف طب به وی%%ژه روان پزش%%کی کاربرده%%ای ف%%راوانی دارد، به دلیل توانایی های متنوع و شکل خاص تکنیک ه%%ا، هم%%واره م%%ورد توج%%ه ه%%ر دو گ%%روه بیم%%ار و درمان گر بوده اس%%ت. باوره%%ای اش%%تباهی مانن%%د ق%%درت هیپنوت%%یزور، تحت س%%لطه قرار گ%%رفتن سوژه، دخالت نیروهای ماوراءالطبیعه و... س%%ال ها م%%انع پیش%%رفت هیپنوت%%یزم علمی بوده ان%%د.

سال اخیر، پیرو توجه فزاینده به مط%%العه ی علمی هیپنوت%%یزم، بس%%یاری از50خوشبختانه طی شبهات برطرف شده و این پدیده ی منحصربه فرد، به عنوان درم%%انی م%%ؤثر و قدرتمن%%د، م%%ورد تأیید و استفاده ی مراکز معتبر علمی در سطح بین المللی قرار گرفت%%ه اس%%ت. در ح%%ال حاض%%ر در سراسر اروپا و آمریک%%ا، تمای%%ل م%%ردم و درم%%ان گران ب%%رای بهره گ%%یری از فوای%%د ارزش%%مند34

هیپنوت%%یزم، روزبه روز بیش%%تر می ش%%ود و این روش درم%%انی، محب%%وبیت و ک%%اربرد افزون ت%%ریمی یابد.

خلسه ی هیپنوتیزمی به دلیل همراهی همیشگی اش با تن آرامی و آرامش عمیق، به خودی خود م%%وجب ک%%اهش اض%%طراب و تنش می ش%%ود. اگرچ%%ه ح%%تی هنگ%%ام دوچرخه س%%واری می ت%%وان مجموعه ی کاملی از فرآیندهای هیپنوتیزمی را تجربه نمود، اغلب جلس%%ات هیپن%%وتراپی ش%%امل ح%%االتی از آرامش خوش%%ایند و ل%%ذت بخش نظ%%یر احس%%اس س%%بکی، ش%%ناوری و آرامش عمی%%ق جسمی و روحی است که موجب تقویت اثرات درمانی هیپنوت%%یزم می ش%%وند. بیم%%ار ب%%ه کم%%ک هیپنوتیزم می آموزد که بیش از آن چه تص%%ور می ک%%رده، ب%%ر ب%%دن خ%%ود کن%%ترل دارد و می توان%%د تغییرات فیزیولوژیک بدنش را هدایت نماید. زمانی که شخص چنین توانایی مفیدی را در خ%%ود ایجاد و تقویت نماید، اعتماد به نفسش بیش%%تر می ش%%ود و به%%تر ق%%ادر اس%%ت آرامش خ%%ود را در موقعیت ه%%ای مختل%%ف، حف%%ظ ک%%رده و ب%%ر اض%%طرابش غلب%%ه نمای%%د. از س%%وی دیگ%%ر، ی%%ک هیپنوتراپیست ماهر و باتجربه قادر است با اس%%تفاده از تکنیک ه%%ای م%%ؤثر هیپنوت%%یزمی، اختالل

اضطرابی بیمار را درمان نموده و او را برای همیشه از دست اضطراب نجات دهد.

روش درمان طبیعی اضطراب8

اضطراب و نگرانی، مساله عجیب و غریبی است. وقتی نگران مسائل مالی، سالمت، کار ی%%ا خانواده هستید، قلب شما به شدت می تپد، نفس هایتان کوتاه و کم عمق می شود و ذهنتان

تصویرهای منفی می سازد و در آخر، دوست دارید هر چه زودتر آرام شوید.

فرقی نمی کند اینکه همیشه اضطراب زی%%اد داش%ته باش%ید ی%%ا ب%%ه ط%%ور م%وقت دچ%%ار این دردباشید، احتماال تمایلی به مصرف دارو ندارید. شاید واقعا هم نیاز نباشد.

درمان های غیردارویی بسیاری برای برطرف کردن اضطراب و تشویش وجود دارد. از جمله می توان به تکنیک های کنترل ذهن برای آرام شدن اشاره کرد.

البته برخی از این روش ها فوری پاسخگو هستند، در حالی که برخی دیگر در طول زمانخاصیت درمانی دارند.

. ورزش1 ورزش برای ذهن و جسم بسیار مفید است. با انجام تمرینات ورزشی می توانید اضطراب

خود را در لحظه از بین ببرید. اگر بر اساس یک برنامه مشخص و منظم ورزش کنید، اعتماد به نفستان افزایش می یابد و احساس سالمت بیشتری می کنید. از جمله دالیل اضطراب،

بیماری و چاقی است که در اثر ورزش کردن هر دو آنها از بین می روند. دقیقه ای21درمان

این زمان نشان می دهد چقدر ورزش کمک می کند تا اضطراب خود را کاهش دقیقه: 21 دهید. هنگامی که واقعا مضطرب هستید روی تردمیل بدوید تا پس از ورزش آرامش خود را

دقیقه ورزش هایی همچون تردمیل، دویدن، باال30 تا 20به دست بیاورید. بهتر است روزانه رفتن از پله ها را انجام دهید که تپش قلب شما را افزایش می دهند. اگر اهل ورزش نیستید

حداقل روزانه مسافتی را با سرعت باال پیاده روی کنید.. تمرین تنفس و سوال پرسیدن2

35

برای هوشیاری کامل هنگام تنفس، از خود سوال های ساده ای بپرسید. در یک جای آرام بنشینید، چشمان خود را ببندید و به نحوه تنفس خود و دم و بازدم هایتان توجه کنید. همزمان از خود سوال های ساده ای بپرسید و روی تنفس خود تمرکز کنید. مثال، دمای هوایی که وارد

بینی شما می شوند چند است؟ وقتی نفستان خارج می شود چه تغییری در بدن شما ایجادمی کند؟ وقتی هوا وارد ریه های شما می شود چه حسی دارید؟

. حبس نفس3 نفس خود را بگیرید و رها کنید. البته الزم نیست این کار را تا حدی که کبود شوید ادامه

دهید. فقط کافیست همچون تمرینات یوگا با تنفس های عمیق روح خود را آرام کنید. یکی از یوگا است. برای این منظور به طور کامل از طریق8-7-4بهترین تنفس های عمیق روش

بشمارید. نفس4دهان هوا را بیرون بدهید، سپس از طریق بینی هوا را به داخل بکشید و تا خارج8 بشمارید و نگه دارید و سپس اجازه دهید از دهان شما با شمارش تا عدد 7خود را تا

شود. این کار را دست کم دوبار در روز انجام دهید.. سریع غذا بخورید4

برخی مواقع مردم در نتیجه گرسنگی مضطرب و عصبی می شوند. بنابراین هنگامی که دچار اضطراب شدید، یعنی قند خون شما کاهش یافته و بهترین کار خوردن یک میان وعده سبک

همچون گردو یا یک تکه شکالت تلخ به همراه یک لیوان آب یا چای گرم است. رژیم غذایی مناسب در طوالنی مدت موجب کاهش استرس می شود. سعی کنید از گیاهان همچون کلم، غذاهای دریایی و گوشت در وعده های غذایی خود استفاده کنید. این نوع مواد

اسید فولیک و مواد مغذی دیگری دارند که به کاهش اضطراب کمک شایانی می کنند.. صرف صبحانه5

از اینکه به خودتان گرسنگی بدهید دست بردارید. بیشتر افرادی که دچار تشویش و استرس فراوان هستند، صبحانه نمی خورند. توصیه ما این است که حتما چیزی همچون تخم مرغ که سرشار از پروتئین و کولین است، میل کنند. کمبود کولین باعث افزایش اضطراب بیهوده در

انسان می شود.. دست برداشتن از تفکرات منفی6

وقتی دچار اضطراب هستید، بسیار آسان است که همیشه افکار منفی داشته باشید و به دنبال انتهای بد یا فاجعه باشید. ذهن شما درگیر مسایل غیر قابل تحمل می شود و همیشه

هراس این را دارد اگر این اتفاق ها واقعا رخ دهند چه می شود؟ این مساله واقعا زندگی انسان را خراب می کند و روح را از بین می برد.به جای این افکار بیهوده، نفس عمیق

بکشید، پیاده روی کنید و روی مسایل واقعی تمرکز کنید.. حمام آب گرم7

هرچقدر هم احساس اضطراب داشته باشید، پس از استراحت در سونای خشک یا بخار، احساس آرامش خواهید داشت. با گرم کردن بدن خود، گرفتگی عضالت و استرس خود را

کاهش می دهید. احساس گرما روی تولید سروتونین تاثیر می گذارد. گرم کردن بدن را میتوان نوعی ورزش نیز دانست.

. به خود اعتماد داشته باشید8 آیا افکار مشوش و نگران کننده در سر دارید؟ تبریک می گوییم. شما کامال به حالت های

روحی خود آگاه هستید و این نوع آگاهی در واقع نخستین قدم برای کاهش اضطراب است.

36

همیشه به این دلیل که اضطراب های خود را می شناسید و از تغییرات بدن خود آگاه هستید، به خود اعتماد به نفس بدهید. این مساله واقعا برای برطرف کردن اضطراب الزامی است.

قدم بعدی داشتن مکالمه مثبت با خود، تغییر درک و فهم یا استفاده از روش های آرامشبخش است.

داروها:

هم داروهای ضد افسردگی و هم داروهای ضد اضطراب برای درم%%ان اختالل ه%%ای اض%%طرابی استفاده می شوند .طیف وسیعی از داروهای ضد افسردگی به همان میزان که ب%%رای درم%%ان

مناسب هستند ، برای درمان اختالل های اضطرابی هم مناسب اند. افسردگی

استفاده می شد یک داروی ضد افسردگی س%%ه حلق%%ه ایOCDاولین دارویی که برای درمان ) مه%%ار کنن%%ده ه%%ای انتخ%%ابی ب%%از ج%%ذبSSRIsب%%ود. داروه%%ای گ%%روه   Clomipramine ب%%ه ن%%ام

نیزSertraline و Fluoxetine ( Prozac ) ، Fluvoxamine (Luvox ) ، Paroxetineسروتونین ( مانند اجباری ( استفاده می شوند . – ) اختالالت وسواس OCD  اخیرا برای درمان

نیز استفادهPTSD و Social phobia ، GAD ، Panic Attack همچنین برای درمان Paroxetineاز می شود

( را می توان به سه دسته تقسیمAnti Anxietyداروهای ضد اضطراب ) کرد :

:Benzodiazepinesدسته

این دسته از داروهای ضد اضطراب می توانند در مدت زمان کوتاهی عالئم بیماری هایAnxiety Disordersرا از بین ببرند . از دیگر مزایای این داروها عوارض جانبی نسبتا کم آنها

ست .که شامل خواب آلودگی ، از بین رفتن تعادل و هماهنگی ، خستگی ، کم کردن توانذهنی و گیجی می شوند .

این عوارض زمانی که فرد در حال رانندگی ویا کار با ماشین آالت است می توانند خطرناکباشند . این داروها عوارض جانبی دیگری نیز دارند که نادر هستند .

اثر بخشی این داروها برای مردم مختلف ، متفاوت است . از این گروه داروها ممکن است بار در طول روز استفاده شوند .در بعضی موارد یک عدد آنها در طی روز کافی است3 تا 2

و یا حتی ممکن است تنها در مواقعی که به آنها نیاز است مصرف شوند و از دستور خاصیپیروی نکنند .

گفتنی است که از مصرف نوشیدنی های الکلی و این داروها بصورت همزمان باید خودداریمی تواند جان فرد را به خطر بیاندازد . Benzodiazepinesکرد چراکه واکنش الکل با

37

بیمار ممکن است به مصرف طوالنی مدت این داروها نسبت به آنه%%ا مق%%اوم ش%%ود و نی%%از ب%%ه مص%%%رف دوز بیش%%%تری داش%%%ته باش%%%د . این داروه%%%ا اعتی%%%اد آور هس%%%تند ب%%%ه همین دلی%%%ل

Benzodiazepinesمعموال برای دوره ه%%ای کوت%%اه م%%دت تج%%ویز می ش%%وند . و ی%%ا ممکن اس%%ت فقط در مواقعی که فرد دچار استرس می شود از آنها استفاده کند .البته باید گفت بعضی از

را دارند .Benzodiazepinesبیماران برای درمان نیاز به مصرف طوالنی مدت

می تواند ب%%ا عوارض%%ی مانن%%د اس%%ترس ، بی ثب%%اتی ، س%%ردرد ،Benzodiazepinesقطع مصرف سرگیجه ، بی خوابی ، از دست دادن میل جنسی و حمله های ناگهانی همراه باشد . از آنجا

بسیار شبیه هستند ممکن است تصور شود با قطعAnxiety Disordersکه این عالئم به عالئم دارو بیماری باز گشته است .

ترین داروهای گروه : Benzodiazepinesرایج Clonazepam (Klonopin) شامل ، Alprazolam (Xanax) ، Diazepam و Lorazepam . می باشند

Buspirone:

تنها دارویی است که ص%%رفا ب%%رای درم%%انBenzodiazepinesاین دارو به غیر از داروهای گروه Anxiety Disorders . استفاده می شود

برای مهار کردن اضطراب نیاز به زم%%ان دارد و ح%%داقلBenzodiazepinesبوسپیرون بر خالف . بنابراین نمی توان از این دارو هر جا  هفته مصرف شود تا تاثیرات خود را نشان دهد2باید

که احساس شد استفاده کرد ، بلکه باید طبق دستور ، منظم و پیوسته مصرف شود .

:Beta-Blockersدسته

این گروه از داروها اغلب برای درمان مشکالت قلبی و فشار خون ب%%اال اس%%تفاده می ش%%وند . در بعضی موارد این داروها برای کنترل استرس در زمانی که فرد در موقعیت ه%%ای اس%%ترس

از رایجPropranolol زا مانند سخنرانی ویا قرار مالقات قرار می گ%%یرد اس%%تفاده می ش%%وند . ترین داروهای این گروه است .

38

اختالالت شخصیتی

شخصیت را میتوان مجموعه مشخص صفات هیجانی و رفتاری شخص در زندگی روزم%%ره درشرایط معمولی تعریف نمود که نسبتا ثابت و قابل پیش بینی است.

اختالالت شخصیت ، الگوی غ%%یر قاب%%ل انظب%%اقی عمی%%ق و دائمی رفت%%ار، ب%%ه ص%%ورت روش%%های اختصاصی فکر کردن، احساس کردن و عکس العم%%ل نش%%ان دادن ب%%ه محی%%ط را، ش%%امل می گردد. بیم%%ار مبتال ب%ه اختالل شخص%%یت، از آنچ%%ه ک%ه جامع%ه ب%ه عن%%وان عالیم بیم%%اری وی می

شمارد؛ معموال، اظهار ناراحتی نمیکند، در نتیجه فردی بی عالقه نسبت به درمان می باشد.

مشخصات کلی اختالالت شخصیتی عبارتند از:

-2- مستلزم سابقه ای از مشکالت درازمدت فرد، در حوزه ه%%ای گون%%اگون زن%%دگی اس%%ت. 1 - دارا ب%%ودن زرهی4- انعط%%اف ن%%ا پ%%ذیری.3خودپذیر، یعنی، برای ایگو رفتار قابل قبول است.

- در ی%%ک6- فاقد همدلی با دیگ%%ران. 5محافظ که اضطراب فرد در زیر آن پنهان شده است. - مش%%کالت بین7مرحله رشدی، تثبیت صورت گرفته باش%%د و ل%%ذا ف%%رد، ناپخت%%ه مان%%ده اس%%ت.

فردی در روابط عاشقانه و شغلی وجود دارد.

همه گیر شناسی

درص%%د در ک%%ل جامع%%ه، زنه%%ا و مرده%%ا ب%%ه ی%%ک ان%%دازه مبتال می ش%%وند. اختالل9 ت%%ا 6ش%%یوع شخصیت، معموال برای اولین بار، در اواخر نوجوانی یا اوایل جوانی، آشکار می شود.

در سابقه خانوادگی، به طور غیر اختصاصی ، اختالالت روانپزشکی شایع اند . در مورد ب%%رخیاز اختالالت شخصیت، ثابت شده است که تا حدی به طور وراثتی منتقل می شوند .

طبقه بندی اختالالت شخصیت

39

، اختاللت شخص%%یت، ب%%ه س%%ه گ%%روه عم%%ده تقس%%یم می ش%%وند ک%%ه درDSM-IV-TRبراس%%اس مجموع، این سه گ%%روه ده اختالل شخص%%یت را در ب%%رمی گیرن%%د. عالوه ب%%ر این در ض%%میمه ی

DSM-IV-TR-ان%%واع دیگ%ری از اختالالت شخص%%یتی مانن%%د اختالل شخص%%یت افس%%رده، منفع%%ل مهاجم، سادیستی و خودشکن گنجانده شده است.

DSM-IV-TRانواع اختالالت شخصیت براساس

گ%%روه اف%%راد عجیب و نامتع%%ارف ش%%امل اختالالت شخص%%یتی پارانوئی%%د، اس%%کیزوئید و(1 اسکیزوتاپیال می باشند.این بیماران با اس%%تفاده از خی%%ال پ%%ردازی و فرافک%%نی تمای%%ل ب%%ه

تفکر سایکوتیک دارند. گروه افرادنمایشی، احساساتی و دمدمی شامل اختالالت شخصیتی ضد اجتماعی مرزی(2

و نمایشی و خودشیفته می باشد. این بیم%%اران از مکانیس%%م ه%%ای دف%%اعی تجزی%%ه، انک%%ار،دونیم سازی و واکنش نمایی استفاده می کنند. اختالالت خلقی دراینها شایع است.

ج%%بری و دوری–گروه افراد مضطرب و هراسان ش%%امل اختالالت شخص%%یتی وسواس%%ی (3 گزین و وابسته می باشند که از مکانیسم های دفاعی جداسازی، پرخاش%%گری انفع%%الی و

خود بیمارانگاری استفاده می کنند.

گروه افراد عجیب و نامتعارف

الف( اختالل شخصیت پارانوئید این افراد تمایل دارند انگیزه های بد خود را به دیگران نسبت دهن%%د و ب%ه ط%%ور کلی، ی%%ا س%وء

ظن دیرپا و عدم اعتماد به مردم، مشخص هستند.

درصد می باش%%د. م%%یزان ب%%روز آن، در خ%%انواده ه%%ای5/2 تا 5/0شیوع :همه گیرشناسی بیماران اسکیزوفرنیک و مبتال به اختالل ه%%ذیانی زی%%ادتر اس%%ت. در م%%ردان، ش%%ایع ت%%ر از زن%%ان

است.

از نظر سبب شناسی، فرضیه هایی، مبنی بر دخالت مسایل وراثتی و همچ%%نین،:سبب شناسیبدرفتاری خانواده در زمان کودکی با بیمار مطرح گردیده اند.

تشخیص افتراقی اختالل شخصیت پارانوئید را، معموال می ت%%وان ازدر :تشخیص افتراقی اختالل هذیانی تفکیک کرد، چون هذیان های باثبات در اختالل شخصیت پارانوئید وج%%ود ن%%دارد. از اسیکزوفرنی پارانوئید نیز قابل تشخیص اس%%ت؛ چ%%ون توهم%%ات و اختالل در ف%%رم فک%%ر، در اختالل شخصیت پارانوئید موجود نیست و تخریب عملکرد شغلی و اجتماعی شدید ن%%یز مانن%%د

آنچه که در اسکیزوفرنی اتفاق می افتد، دیده نمی شود .

در برخی از بیماران، اختالل در تمام عمر وجود دارد. در مواردی ن%%یز: سیر و پیش آگهی پیشرو اسکیزوفرنی است و در بعضی دیگ%%ر، ب%%ا پیش%%رفت س%%ن ی%%ا ک%%اهش اس%%ترس، ص%%فات پارانوئید تبدیل به واکنش سازی شده و توج%%ه متناس%%ب ب%%ه اص%%ول اخالقی و اهمیت ب%%ه رف%%اه دیگران، جایگزین آن می گردد، به طور کلی این بیماران در زمین%ه ک%ار و زن%دگی ب%ا دیگ%ران،

مشکالت همیشگی دارند. مسایل شغلی و زناشویی فراوان پیش می آید.40

ندرتا، داروی ضد جنون، مثل هالوپریدول در تحریک ش%%دید تج%%ویز می گ%%ردد؛ دارویدرمان: ضداض%%طرابی ب%%رای بی ق%%راری و اض%%طراب بیم%%ار؛ مث%%ل دیازپ%%ام مفی%%د اس%%ت. روان%%درمانی

حمایتی، درمان انتخابی است که موارد زیر در طی روان درمانی مورد توجه است. روراستی، با ثبات بودن، اجتناب از شوخی، حمایت و تقویت بخش%%های س%%الم ایگ%%و، تاکی%%د ب%%ر

واقعیت، این بیماران در گروه درمانی موفق نخواهد بود .

برقرار کردن یک رابطه درم%%انی، ب%%ا این گون%%ه اف%%راد مش%%کل اس%%ت؛: مداخالت پرستاری چون آنها اغلب مشتاق ارتب%%اط نمی باش%%ند و ت%%رس آنه%%ا، س%%بب ی%%ک ح%%الت ان%%زوا می گ%%ردد. پرستار، نباید در افکار بیمار غرق شود او باید، رفتاری روشن و شفاف با بیمار داش%%ته باش%%د. همچنین، او باید، مراقب نوع رفتار و صحبت باشد؛ چون بیم%%ار ممکن اس%%ت ب%%رای مث%%ال ی%%ک لبخند را نوعی تمسخر از ط%%رف پرس%%تار قلم%%داد کن%%د. پرس%تار بای%د، بیم%%ار را ب%ه فع%الیت در محیط تشویق کند تا از رفتارهای گوشه گیرانه او کم شود و ارتباطش افزایش یابد. روشن و بی پرده صحبت کردن پرستار، سبب می شود تا تفسیر غلط بیمار از گفته ها و رفتار پرستار

کاهش یابد. پرستار همچنین، باید بر سر تعهدات خود، با بیمار پایبند باشد و بدان ه%%ا عم%%ل نمای%%د. اگ%%ر در مالقات های طوالنی، بیمار دچار اظصراب می گردد؛ بهتر است، مالقات پرستار ب%%ا بیم%%ار، در

.طی روز در زمانهای کوتاهتر صورت گیرد

ب( اختالل شخصیت اسکیزوئید این اختالل، در افرادی تشخیص داده می شود که سبک زندگی به صورت منزوی و ب%%دون هیچ عالقه آشکاری به دیگران ادامه دارد. کناره گیری از روابط اجتماعی، درون گرایی و عواطف کند و محدود قابل توجه است. از نظر دیگران، آدم های مردم گریز، منزوی یا تنه%%ا ب%%ه ش%%مار

می آیند.

درصد از جمعیت عمومی، به ان مبتال باشند. میزان5/7ممکن است، : همه گیر شناسیبروز آن ، در اعضای خانواده اسکیزوفرنی ها باال است و مردها بیش از زنها مبتال می شوند.

از نظر سبب شناسی، احتمال اثر عوامل ژنیتک مطرح است؛ نظریه ه%%ای: سبب شناسی مربوط به سبب شناسی اسکیزوفرنی بر این اختالل نیز قاب%%ل انطب%%اق اس%%ت. رواب%%ط آش%%فته

خانوادگی زودرس، در تاریخچه، معموال آشکار می گردد .

درتش%%خیص اف%%تراقی ب%%ا شخص%%یت ه%%ای اس%%کیزوتایپی و بیم%%اران: تشuuخیص افuuتراقی اسکیزوفرنیک، این بیم%%اران، ممکن اس%%ت، س%ابقه ک%%ار انف%%رادی م%%وفقیت ام%%یزی هم داش%%ته باشند؛ به عالوه، در بیماران اسکیزوفرنی سابقه اختالل تفکر و هذیان وجود دارد. شخصیتهای پارانوئید، روابط اجتماعی بیشتری نسبت ب%ه اس%کزوئید دارن%د و س%ابقه پرخاش%گری لفظی و انتساب احساسات خود به دیگران نیز را داشته اند. شخصیت های وسواس%%ی و دوری گ%%زین، اگر چه در محدودیت عاطفی با اسکیزوئید، وجه مشترک دارند؛ اما تنهایی برایشان تجربه ای دردناک است؛ به عالوه سابقه روابط شیئ غنی تری دارند و کم%تر درخی%%االت اوتیس%تیک ف%%رو41

می روند. اختالف عمده بین شخصیت اسکزوتایپی و اسکیزوئید، این است ک%%ه اس%%کیزوتایپی،از نظر غرابت درک و کالم است، شباهت بیشتری به بیمار اسکیزوفرنیک دارد.

شروع اختالل شخصیت اسکزوئید، معموال در کودکی است؛ مثل همه: سیر و پیش آگهی اختالالت شخصیت، سابقه طوالنی دارد؛ اما لزوما عارضه ای که تمام عمر دوام داشته باشد،

.نیست. نسبت بیمارانی که باالخره به اسکیزوفرنی مبتال می گردند معلوم نیست

: درمان داروه%%ای ض%%د جن%%ون، ب%%ه مق%%دارکم، در ب%%رخی از بیم%%اران فوای%%دی داش%%ته ان%%د)مثالهالوپریدول(.

روان درمانی حمایتی، نیز با تاکید بر ارتباط برقرار کردن و شناسایی احساسها و هیج%%ان ه%%ا،روان درمانی گروهی و محیط درمانی در برخی از بیماران ممکن است مفید باشد.

ج( اختالل شخصیت اسکیزوتایپل در این اختالل، رفتار، فکر، حالت عاطفی، تکلم و ظاهر بیمار، ب%%ه اش%%کال متع%%ددی، عجیب و نامتعارف است.تفکر سحرآمیز، عقاید انتس%%اب، اش%%تباه حس%%ی و مس%%خ واقعیت، قس%%متی از

دنیای روزمره این بیمار است. شخصیت های اسکیزوتایپی، براساس غرابت تفکر، رفتار و ظاهر خود ، مشخص می گردن%%د. تهیه شرح حال، ممکن است به علت سبک خاص مکالمه بیمار )صحبت ه%%ای شخص%%یت ه%%ای اسکیزوتایپی، ممکن است غ%%ریب و اختصاص%%ی باش%%د و فق%%ط ب%%رای خودش%%ان مع%%نی داش%%ته

باشد( دشوار باشد؛

درصد است و در مردها، شایع تر از زنه%%ا می باش%%د. ش%%یوع،3شیوع، :همه گیر شناسیبیشتر در خانواده بیماران اسکیزوفرنی مشاهده می شود .

در تشخیص افتراقی این اختالل، با شخصیت های اس%%کیزوئید و دوری تشخیص افتراقی: گزین غیر عادی و غریب بودن رفتار، تفکر، درک و رابطه کالمی شخصیت اسکیزوتایپال کمک کننده است. از اسکیزوفرنی؛ با توجه به فقدان پسیکوز) اگ%ر عالیم س%ایکوتیک ظ%اهر ش%ود،

.گذرا و پراکنده است( مشخص است

درص%%د از10سیر و پیش آگهی، احتماال، چندان خوب نیس%%ت؛ ح%%دود : سیر و پیش اگهی این بیماران، خودکشی می کنند. امکان تشدید بیماری و تبدیل آن به اسکیزوفرنی ن%%یز وج%%ود

دارد.

داروهای ضد جنون، ممکن است، برای مدارا با افکار انتساب، ایلوژن و سایر عالیم درمان: مفید باش%%د) مث%%ل هالوپری%%دول و پیموزای%%د(. روان درم%%انی حم%%ایتی، روان درم%%انی گ%%روهی و

محیط درمانی، نیز مفید می باشد.

ب%%ه این: مداخالت پرستاری در اختالالت شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوتایپل دلیل که این بیماران، مانند کودکان نسبت به احساسات دیگران، بسیار حساس%%ند و اغلب ب%%ه دلیل اضطراب و ترس هایی که دارند، نسبت به دیگ%%ران اعتم%%اد نمی کنن%%د، ش%%کل مالیمی از42

اقدامات، جهت ایجاد ی%ک اتح%%اد درم%انی بس%یار م%وثر اس%ت. پرس%تار، بای%د بیم%%ار را از ابع%اد مختلف مورد بررسی قراردهد؛ از نظ%%ر س%%طح عملک%%رد و نیازه%%ای اساس%%ی ک%%ه دارد؛ مانن%%د:

نیازهای غذایی، نیازهای بهداشتی و امثال آن . در شخصیت اسکیزوتایپل، پرستار باید، با تفکر غریب و غیر عادی بیمار با احتیاط مدارا کن%%د، نباید فعالیتهای غ%%یر ع%%ادی بیم%%ار را ب%%ه مس%%خره گ%%رفت و در م%%ورد باوره%%ا و فع%%الیت ه%%ایش

قضاوت کرد . پرستار باید، بیمار را تشویق کند تا در محیط، درگیر فعالیت شود. این مساله س%%بب اف%%زایش برخوردهای اجتماعی در فرد می گردد. پرستار، همچنین، وقتی که اض%%طراب بیم%%ار اف%%زایش

.می یابد؛ باید او را مورد حمایت قراردهد

گروه افراد نمایشی، احساساتی و دمدمی

الف(اختالل شخصیت ضد اجتماعی در این اختالل، رفتار غیر انطباقی، بدون به رسمیت شناختن حقوق دیگران، مش%%خص اس%%ت؛ اما معادل جنایتکاری نیست؛ بلکه، ناتوانی برای تطابق با موازین اجتم%%اعی اس%%ت ک%%ه ش%%امل بسیاری از وجوه رشد نوجوانی و جوانی بیمار می گردد . این اف%%راد معم%%وال ب%%ا ظ%%اهر ع%%ادی حتی فریبنده و راضی کننده مشاهده می گردند. معهذا سوابق آنه%%ا ح%%اکی از اختالل عملک%%رد

در بسیاری از زمینه های زندگی است. دروغگویی، فرار از مدرسه و منزل، دزدی، نزاع، سوءمصرف دارو، فعالیت های غیرق%%انونی، تجربیات معمول این بیماران است که شروع آنها در ک%%ودکی گ%%زارش می ش%%ود ب%%درفتاری ب%%ا همسر و فرزند، بی مباالتی جنسی، رانندگی در حالت مستی، از اتفاق%%ات معم%%ول در زن%%دگی این بیماران است. این اف%%راد در ب%%ازی گ%%رفتن دیگ%ران، جهت ش%%رکت در ط%%رح ه%%ایی، ب%%رای بدست آوردن پول و شهرت سریع، بسیار استادند و غالب%%ا، این م%%وارد، س%%بب ایج%%اد خس%%ارت مادی و شرمساری اجتماعی افراد می گردد. در مص%%احبه، آس%%وده خ%%اطر و قاب%%ل اعتم%%اد ب%%ه نظر می رس%%ند. معه%%ذا، در پس این روکش، تنش، خص%%ومت، تحری%%ک پ%%ذیری و خش%%م نهفت%%ه

است.

درص%%د در م%%ردان و ی%%ک درص%%د در زن%%ان، م%%یزان ب%%روز اختالل3شیوع : همه گیرشناسی شخص%یت ض%د اجتم%اعی، اختالل جس%مانی ش%دن و الکلس%یم در خ%انوداه این بیم%%اران ب%االتر

تر است مطالعات فرزند خواندگی عوام%%لاست. در گروههای اجتماعی- اقتصادی پایین شایعژنتیک را موثر نشان می دهد.

: علل عضوی )مانند صدمه مغز در زمان تولد، آسیب دی%%دیگی س%ر و انس%%فالیت(،سبب شناسی غیبت والدین از خانه یا بد رفتاری آنها و تنبیه مکرر، مستبدانه و خشن والدین ن%%یز در س%%بب شناس%%ی

مطرح هستند.

اختالل بیش فع%%الی ب%%ا کمب%%ود توج%%ه و اختالل س%%لوک، زمین%%ه را ب%%رای اختالل شخص%%یت ض%%داجتماعی مستعد می کند.

43

باید توجه داشت که رفتارهای ضد اجتماعی ب%%ا س%%وء مص%%رف م%%واد و: تشخیص افتراقی وابستگی به آنها، عقب ماندگی های ذهنی و روان پ%%ریش ه%%ا ن%%یز ممکن اس%%ت وج%%ود داش%%ته باشند. در اختالل شخصیت مرزی اقدام به خود کشی، نفرت از خود و دلبستگی های شدید و دودالنه شایع اند. در اختالل خود شیفته، بیمار برای برآوردن نیازهای خود شیفتگی اش حاضر

.به پذیرش قانون است

: س%%یر و پیش آگهی متغ%%یر اس%%ت؛ اغلب پس از ج%%وانی ی%%ا میانس%%الی،سیر و پیش آگهی اختالل به مقدار قابل توجهی بهبود می یابد. ع%%وارض آن، عبارتن%%داز: م%%رگ ب%%ر اث%%ر خش%%ونت،

.سوءمصرف مواد، خودکشی، صدمه جسمی، مشکالت قانونی و مالی

درمان این اختالل دشوار است. در مواردی با درمان سوء مصرف مواد، صفات ضد: درمان اجتماعی هم اغلب ب%%ه نح%%و م%%وثری درم%%ان می ش%%وند. بس%%تری ک%%ردن دراز م%%دت ی%%ا جامع%%ه

درمانی، می تواند موثر واقع شود. درمان موثر معموال رفتاری است؛ مثال مجازات های قانونی یا ت%%رس از مکاف%%ات، تهدی%%دهایی

هستند که ممکن است باعث تعدیل رفتار شود.

م%%داخالت در م%%ورد بیم%%اران ب%%ا اختالل شخص%%یت ض%%د اجتم%%اعی، ب%%ا مداخالت پرستاری: مشکل همراه است. این بیماران، رفتارهای قدرت طلبانه و ضد اجتماعی را بروز می دهند و پرستار باید، رفتاری محکم، استوار و ثابت را در مقابل بیمار از خود نشان ده%%د. پرس%%تار، ب%%ه طور موثری، در فعالیتها سعی کند تا رفتار و احساسات غلط را به بیمار بشناس%%اند. گذاش%%تن محدودیتهای مشخص در درمان موثر بیمار، تاثیر عم%%ده دارد. در عین ح%%ال، بای%%د ب%%ا ص%%داقت همیشگی و حفظ کلیه قول و قرارها، اعتماد رادر بیم%%ار ب%%ه وج%%ود اورد و نگرش%%ی مب%%نی ب%%ر پذیرش بیمار، به وی منعکس کرد. پرستار باید به بیمار نشان دهد که او نیست که مورد تایی%%د قرار نگرفته بلکه رفتار وی مورد قوبل نمی باشد. باید میزان تحریکات محی%%ط را ب%%ه ح%%داقل برساند ) نور و صدای کم،تزئینات ساده( رفتار بیمار را به طور مستمر باید، زیر نظر داش%%ت و وسایل خطر ناک را از محیط دور ک%%رد، کارکن%%ان بخش بای%%د رفت%%اری آرام را در برخ%%ورد ب%%ا بیمار داشته باشند و به اندازه کافی نیرو در بخش، موجود باشد تا در ص%%ورت ل%%زوم، ب%%ه ک%%ار

گرفته شوند، در صورت ناآرامی بیمار، از آرامبخش و مهار فیزیکی می توان کمک گرفت . پرستار باید، بیمار را تشویق کند ت%%ا درب%%اره رفت%%ار، مح%%دودیت ه%%ا، تخل%%ف و س%%رپیچی از آنه%%ا صحبت کند، به بیمار، در م%ورد شناس%اندن جنب%%ه ه%ای مثبت خ%ود کم%ک کن%%د. از بیم%ار انتق%اد

سازنده کرده و تالش های وی را مورد تقویت مثبت قرار دهد . ایجاد موقعیت های گروهی، از طریق بازخورد مثبت و منفی گروه، سبب می گ%%ردد ت%%ا بیم%%ار

رفتارهایی را که مورد قبول اجتماع است، بیاموزد.

ب( اختالل شخصیت مرزی بیماران مبتال به این اختالل، در مرز بین نوروز و سایکوز قرار گرفته ان%%د و ب%%ا بی ثب%%اتی ف%%وق الع%%اده عاطف%%ه، خل%%ق، رفت%%ار، رواب%%ط ش%%ی، و تجس%%م نفس، مش%%خص هس%%تند. این اختالل را

44

اسکیزوفرنی سرپایی، اسکیزوفرنی شبه نوروتیک، منش سایکوتیک، و شخص%%یت بی ثب%%ات ازنظر هیجانی نیز خوانده اند .

بیماران مرزی، تقریبا همیشه به نظر می رسد ک%%ه در ی%%ک ح%%الت بح%%ران قراردارن%%د. نوس%%ان خلق در انها شایع است. ممکن اس%ت بیم%ار لحظ%ه ای اه%ل بحث و مجادل%ه ب%ه نظ%ر برس%د، لحظه ای دیگر افسردگی نشان دهد، و زم%انی دیگ%ر، از فق%دان ه%ر گون%ه احس%اس در خ%%ود، شکایت نماید. ممکن است، دوره های سایکوتیک زود گذر، پیدا کند. عالئم سایکوتیک، همیشه محدود، گذرا و قابل تردید است. این بیماران، تنهایی راخ%%وب تحم%%ل نمی کنن%%د در جس%%تجوی

همنشین، حتی نامطلوب می گردند و از بی مباالتی جنسی هم روگردان نیستند.

درص%%د از جمعیت عم%%ومی باش%%د و2: تصور می شود، شیوع در ح%%دود همه گیر شناسی در زنها، شایع تر از مردها است. شیوع اختالالت خلقی و اختالالت مرتبط با م%%واد در خ%%انواده

بیماران بیشتر است. شیوع اختالالت شخصیت فردی در مادران بیماران مرزی بیشتر است.

در سبب شناسی اختالل، علل عضوی مانند، ص%%دمه مغ%%ز در زم%%ان تول%%د،سبب شناسی: آنسفالیت، آس%%یب دی%%دگی س%%ر و س%%ایر اختاللت مغ%%ز و همچ%%نین، ب%%درفتاری جس%%می و س%%وء

استفاده جنسی، غیبت از خانه، یا مداخله گری افراطی آنها مطرح شده است.

تشخیص افتراقی: اختالل شخصیت مرزی، براساس فقدان دروه های سایکوتیک طوالنی، اختالل تفکر، ی%%ا س%%ایر نشانه های کالسیک اسکیزوفرنی از این بیماری تفکی%%ک می گردن%%د. اس%%کیزوتایپ ه%ا، غ%رابت بارز تفکر، عقاید غیر عادی و عقاید انتساب تک%%رار ش%%ونده نش%%ان می دهن%%د. شخص%%یت ه%%ای پارانوئید با سوءظن شدید، مشخص هستند. در شخصیت های ض%د اجتم%اعی، نقص وج%دان و نقص دلبستگی شدیدتر است. در اختالل شخصیت، نمایش خودکشی و خ%%ودزنی کم%%تر ش%%ایعاست و روابط بین فردی با ثبات ترند و در اختالل شخصیت، وابسته دلبستگی ها باثبات ترند.

س%%%یر و پیش اگهی متغ%%%یر اس%%%ت. امک%%%ان خودکش%%%ی، خ%%%ودزنی،: سuuیر و پیش اگهی افسردگی، اختاللت ش%%به جس%%می )س%%وماتوفرم( روان پریش%%ی و س%%وء مص%%رف م%%واد وج%%ود

دارد .

معم%%وال روان درم%%انی م%%رکب حم%%ایتی و تف%%تیش بک%%ار می رود. م%%داوای س%%ایکوز درمان: انتقال، ضد انتقال، کنش نمایی، امیال و تهدید های خودکشی مساله ساز است.درم%%انگر، ب%%ه عنوان ایگو کمکی عمل کرده و محدودیت هایی را وضع می کند. رفتار درم%%انی ب%%رای کن%%ترل تکانه ه%%ا و حمالت خش%%م و ک%%اهش حساس%%یت، نس%%بت ب%%ه انتق%%اد و ط%%رد ش%%دن، اس%%تفاده از

اموزش مهارتهای اجتماعی را باید در پیش گرفت. کاربرد داروها، امروزه با استفاده از ضد افس%%ردگی ه%%ا، لی%%تیوم، داروه%%ای ض%%د جن%%ون ب%%ا دوز

میلی گرم در روز یا کاربازماپین ، ممکن اس%%ت، عملک%%رد کلی را در2پایین، مثل هالوپریدول بعضی از بیماران بهبود بخشد. در بستری کردن بیمار، معموال، کوتاه مدت و ب%%رای ب%%رخی از

بیماران بستری شدن طوالنی مدت جهت رواندرمانی فردی و گروهی صورت می گیرد .

45

مداخالت پرستاری ازریابی سریع و درمان فیزیکی و روانشناختی مش%%کل، ت%%ا مراج%%ع ارتب%%اط مناس%%بی ب%%ا-1

پرستار برقرار کند . مراقبت از بیمار، به خصوص، وقتی دچار استرس است؛ چون ارتباط ب%%ا واقعیت را از-2

دست می دهد. فراهم کردن فضای ک%افی مناس%ب ت%ا محرکه%ای بین%%ایی و ش%نوایی زی%اد، ب%اعث خل%ق-3

ناپایدار و پرخاشگری بیمار نشوند . اگر پرستار افزایش اضطراب یا کاهش تم%%اس ی%%ا واقعیت را یادداش%%ت می کن%%د؛ بای%%د-4

مراقب باشد که این مساله سبب ترس یا سوء ظن بیمار نشود . دادن پاسخ های روشن و صریح به سواالت بیمار ت%%ا اعتم%%اد وی جلب ش%%ود؛ به%%ر ح%%ال-5

نباید اجازه داد تقاضای بیمار افزایش یابد، با گذاردن برخی محدودیتها، باید تقاضاها راکنترل کرد .

در صورتی که کنترل رفتاری بیمار فراهم نشده می توان از داروها استفاده نمود.-6 گذاشتن قرارداد با بیمار تا سبب شود وی خود را در مراقبتهای پرستاری، سهیم بدان%%د-7

و یک کنترل رضایت بخش ایجاد شود. فراهم کردن و پیش بینی فهرستی از خصوصیات محیطی ) محیط درمان باید عاری از-8

تهدید باشد تا بیمار احساساتش را راحت بیان کند.( رفتار در محیط در قالب برنامه درمانی به شکلی باشد تا مراجع بتوان%%د مهارته%%ای بین-9

فردی را فرا گیرد.

ج( اختالل شخصیت نمایشی این اختالل، در اشخاص هیجانی و تحری%%ک پ%ذیر ب%ا رفت%ار پ%رزرق و ب%%رق و نمایش%ی مش%خص است. در کنار ظاهر پرزرق و برق، این افراد، غالبا در برقراری وابستگی های عمیق و دیر پا ناتوانند. این بیماران، رفتارهای توجه طلبانه آشکاری دارند و وقتی که مورد توجه قرار نگیرد؛ شدیدا ناراحت می شوند. رفتار اغواگرانه و جلوه دادن هر چیزی را، مهمتر از آنچه که واقع%%ا

هست از خصوصیات دیگر اینهاست . مبتالیان به این اختالل، رفتار توجه طلبانه بارزی نشان می دهن%%د . در احساس%%ات مبالغ%%ه می کنند و هر چیزی را مهمتر از آن که هست، جلوه می دهند. وقتی م%%ورد توج%%ه نیس%%تند، ممکن است حمالت کج خلقی و گریه زاری به راه بیاندازند. رفت%%ار اغواگران%%ه در ه%ر دو جنس ش%ایع است. خیالپردازی جنسی در مورد افرادی که با آنها رابطه دارند، در این بیماران شایع اس%%ت و اختالالت کنشی جنس%%ی اغلب مش%%اهده می گ%%ردد. اغلب زن ه%%ا ب%%ه ارگاس%%م نمی رس%%ند و مردها نیز ناتوانی جنسی دارند. نیاز آنها به اطمینان بخشی فراوان است، معه%%ذا رواب%%ط آنه%%ا

سطحی است.

درصد می باشد و در زنها ب%%ه م%%راتب ش%%ایع ت%%ر از مرده%%ا3 تا2شیوع : همه گیر شناسیاست ) در مردها کمتر از واقع تشخیص داده می شود (

46

در س%%بب شناس%%ی اختالل مط%%رح ش%%ده ک%%ه این بیم%%اران، مش%%کالتی را در: سبب شناسیروابط اولیه )اوان عمر( داشته اند که فرد آنها را با رفتار نمایشی حل کرده است .

: تشخیص این اختالل، از اختالل شخص%%یت م%%رزی مش%%کل اس%%ت. آش%%فتگیتش%%خیص اف%%تراقی هویت ، احتمال اقدام به خودکش%%ی و دوره ه%ای س%%ایکوتیک گ%%ذرا در شخص%%یت م%رزی ش%%ایع است. اختالل جسمانی کردن، ممکن است، همراه ب%%ا اختالل شخص%%یت نمایش%%ی دی%%ده ش%%ود. بیماران مبتال به اختالل سایکوتیک گذرا و اختالالت تجزیه ای ممکن اس%%ت، تش%%خیص همزم%%ان

اختالل شخصیت نمایشی را هم داشته باشند.

با گذشت زم%%ان، عالئم ک%%اهش می یاب%%د. ع%%وارض احتم%%الی، ش%%امل؛: سیر و پیش آگهی اختالالت جس%%مانی ش%%دن، اختالالت تب%%دیلی ، اختالالت تجزی%%ه ای، اختالالت جنس%%ی، اختالالت

.افسردگی و سوء مصرف مواد می باشد

درم%%ان دارویی، ب%%رای عالیم م%%ورد نظ%%ر ممکن اس%%ت تج%%ویز ش%%ود؛ داروه%%ای ض%%د درمان: افسردگی، برای افسردگی وشکایات جسمی، داروهای ضد اض%%طراب و داوه%%ای ض%%د جن%%ون برای حاالت مسخ واقعیت و ایلوژن. رواندرمانی تحلیل گرا احتماال درم%%ان انتخ%%ابی ب%%رای این اختالل شخصیت است. چون این گونه بیم%%اران ، غالب%%ا از احساس%%ات واقعی خ%%ود بی خبرن%%د،

بنابراین آشکار ساختن احساسات درونی آنها یکی از فرآیندهای مهم درمانی است .

پرس%%تار، بای%%د رفت%%اری ث%%ابت و حرف%%ه ای داش%%ته باش%%د ک%%ه در آن: مداخاللت پرسuuتاری محدودیتهایی، در نظر گرفته شود. درمان باید تمرکز بیشتری بر مکانیسم های دفاعی مراجع کننده داشته باشد تا بر عالیم جسمی ، مکانیسم های دفاعی عمده، شخص%%یت ه%ای نمایش%%ی واپس زدن و تجزیه است. این گونه افراد، از احساس واقعی خود بی خبرند و قادر به توضیحانگیزه های خود نیستند. تحت تاثیر استرس ، واقعیت سنجی انها به آسانی در هم می شکند. همچنین، پرستار در برخورد و اداره رفتارهای اغواکننده و رقابتی بیمار باید خونس%%رد و راحت عمل کند برخی از مراجعین ممکن است احس%%اس وابس%%تگی ب%%ا پرس%%تار را پی%%دا کنن%%د در این

رابطه گذاردن برخی محدودیت ها از طرف پرستار اهمیت دارد.

این افراد با احساس عمیق اهمیت شخص%%ی ،احس%%اس:د(اختالل شخصیت خودشیفته خود بزرگ بینی و به نوعی بی نظیر بودن ،مشخص هستند خود را آدم های خاص می پندارند و انتظار دارند به طور خاصی با آنان مدارا شود از انتق%اد دیگ%ران دچ%ار خش%م می گردن%د ی%ا ممکن است نسبت به انتقاد کامال بی تفاوت باشند غالب%%ا اف%%رادی ج%%اه طلب هس%%تند و آرزوی شهرت و مکنت دارند احساس داشتن استحقاق در آن ها بسیار قوی است روابط ش%%کننده و انفجار در روابط بین فردی آنان زیاد روی می دهد این بیماران احترام به نفس شکننده دارند

و مستعد ابتال به افسردگی می باشند.

:گفت%%ه می ش%%ود ک%%ه کم%%تر از ی%%ک درص%%د جمعیت عم%%ومی مبتال ب%%ه اینهمه گیر شناسیاختالل شخصیت می باشند پخش این اختالل در دو جنس نامعلوم است.

:در سبب شناسی آن ناتوانی در کسب هم%%دلی م%%ادر ط%%رد ش%%دن از ج%%انبسبب شناسیمادر یا از دست دادن او در اوایل کودکی مطرح شده است.

47

اختالالت شخص%%یت م%%رزی نمایش%%ی و ض%%د اجتم%%اعی غالب%%ا هم%%راه ب%%ا:تشخیص افتراقی اختالل شخصیت خودشیفته دیده می شوند و بنابراین تفکیک آن ها مشکل است در شخصیت

مرزی اضطراب و آشفتگی زندگی بیشتر است و اقدام به خودکشی نیز شایع است. در شخصیت های ضد اجتماعی سابقه رفتارهای خلق الساعه به هم%%راه س%%وء الک%%ل و دارو و درگیری با قانون شیوع دارد مبتالیان به اختالل شخصیت نمایشی خصوصیات نمایشگری و ب%%ه بازی گرفتن دیگران در روابط بین فردی دارند که شبیه خصوصیات خودشیفته است ه%ر چن%د

ظرفیت آنان برای هم حسی و صمیمت واقعی بیشتر است.

اختاللی است مزمن و درمان آن نیز مش%%کل اس%%ت پیش%%رفت س%%ن را:سیر و پیش آگهی خوب تحمل نمی کنند چون برای زیبایی قدرت و صفات جوانی ارزش زیادی قائلن%%د و نس%%بت به بحران های میانسالی بیش از دیگران حساس و آس%%یب پذیرن%%د.ع%%وارض احتم%%الی عبارتن%%د

از :اختالالت خلقی،سایکوتیک گذرا ،اختالالت شبه جسمی ،اختالالت مصرف مواد.

درمان اختالل شخصیت خودش%یفته ،بی نه%%ایت مش%%کل اس%%ت چ%%ون ب%رای پیش%رفتدرمان: درم%%ان این اف%%راد بای%%د دس%%ت از خودش%%یفتگی بردارن%%د ب%%رخی روانپزش%%کان طرف%%دار روش روانکاوی هستند.در درمان دارویی لیتیوم در بیمارانی که نوسان خلق دارند مصرف می گردد

همچنین داروهای ضدافسردگی در افراد مستعد به افسردگی تجویز می گردد.

: م%%راجعین ب%%ا تش%%خیص اختالل شخص%%یتمداخالت پرستاری در بیمار خود شuuیفته خودشیفته اکثرا مشکالت عمده ای مانند سوء مصرف مواد ، بزهکاری و بی قیدی در مسائل جنسی و اخالقی دارند در کار بالینی با این مراجعین، باید مط%%ابق ی%%ک برنام%%ه مش%%خص پیش رفت و بشکل تخصص%%ی عم%%ل ک%%رد.ب%رای مث%%ال اه%داف درم%انی بخش%ی متمرک%ز ب%%ر ح%%االت خودش%%یفتگی و بخش%%ی متمرک%ز ب%%ر مص%%رف م%%واد در مراج%%ع می باش%%د. همچ%%نین در برنام%ه درمانی باید به گروه درمانی و فامیل درمانی هم توجه داشت تا از این طرق، بیم%%ار ش%%ناخت بهتری در ارتباطات پیدا کند احساس بزرگ منش%ی، رفت%ار ته%اجمی و مکانیس%م ه%ای دف%اعی مانند برون فکنی،انکار در فضای درمانی مشکالتی را ایجاد می کند تفسیر و تعب%%یر ص%%حیح از این رفتاره%%ا توس%%ط پرس%%تار در درم%%ان م%%وثر اس%%ت در ش%%روع درم%%ان ب%%ا بیم%%ار رفتاره%%ای بزرگمنشانه و خود محورانه از خود نشان می دهد پرستار با گذاشتن محدودیت های صحیح و اصولی در برطرف شدن این حالت اقدام می کند منظور شروع ی%%ک نمون%%ه تقلی%%دی مناس%%ب مانند والدین است که پرستار نقش والد را در آن ب%ازی می کن%د ب%دین طریق%ه س%بب ک%اهش

رفتارهای بزرگ منشانه مراجعه کننده شده و واقعیت به او شناسانده می شود.

گروه افراد مضطرب و هراسان

:این اختالل با خصوصیات مح%%دودیت ه%%ایالف(اختالل شخصیت وسواسی و جبری هیجانی نظم و ترتیب، پشتکار، سرسختی و تردی%%د مش%%خص اس%%ت. خصوص%%یات اساس%%ی این

اختاللICD-10اختالل الگ%%وی ناف%%ذ کم%%ال طل%%بی و انعط%%اف ناپ%%ذیری اس%%ت. این اختالل در شخصیت وسواسی نامیده شده است. ویژگی های ب%%الینی مبتالی%%ان ب%%ه این اختالل ب%%ا اص%%ول، مقررات، نظم، نظافت،جزئیات و کس%%ب کم%%ال اش%%تغال ذه%%نی دارن%%د. غالب%%ا رس%%می و ج%%دی هس%%تند و فاق%%د حس درک ش%%وخی هس%%تند روی رع%%ایت دقی%%ق مق%%ررات اص%%رار می ورزن%%د و48

انعطاف ناپذیر و متعصب هستند قدرت کار طوالنی دارند و مهارت های بین فردی بی نهایت نزد این افراد محدود است و اصرار دارند که دیگ%%ران تس%%لیم نیازه%%ای آن%%ان گردن%%د معه%%ذا در مقابل افرادی که آن ها را قویتر از خود می پندارند تسلیم می شوند از ترس ارتکاب اش%%تباه در تصمیم گیری تعلل می ورزند هر چن%%د غالب%%ا زن%%دگی زناش%%ویی باثب%%ات و ک%%ارآیی حرف%%ه ای

کافی دارند از داشتن دوستان زیاد محرومند .

این اختالل در مردان شایع تر از زنان است و احتماال انتقال خ%%انوادگیهمه گیر شناسی: دارد) در دوقلوهای تک تخمی احتمال ابتال باالتر است( از همه بیشتر در بچه های اول خانواده

بیشتر دیده می شود و بیماران غالبا گذشته ای مشخص با انضباط شدید دارند.

طبق فرضیات فروید این اختالل ب%%ا مس%%ائل مرحل%%ه مقع%%دی رش%%د روانی-: سبب شناسی.جنسی معموال حدود دو سالگی مربوط است

در سیر و پیش آگهی اختالل،اختالالت افسردگی،اختالالت شبه جسمی:سیر و پیش آگهی.جزء عوارض احتمالی آن است

ج%%بری ش%%خص می–برخالف سایر اختالالت شخصیت در اختالل شخصیت وسواسی درمان: داند که بیمار است و دنبال چاره بر می آید.رواندرمانی فردی ،حمایتی یا بینش گرا، بسته ب%%ه ق%%درت ایگ%%و در بیم%%ار بک%%ار گرفت%%ه می ش%%ود موض%%وعات درم%%انی مش%%تمل اس%%ت ب%%ر کنترل ،سازش. دارو درمانی ممکن است مفید باشد اغلب کلونازپ%%ام ،کلومی%%پرامین بک%%ار می

رود.

ب(اختالل شخصیت دوری گزین مبتالیان به این اختالل نسبت به طرد شدن بی نهایت حساس هستند و ب%%ه همین دلی%%ل ممکن است به زندگی بدون روابط روی آورند با وجود چنین اف%%رادی ن%%ه خج%%التی هس%%تند و ن%%ه غ%%یر اجتماعی و عالقه شدید برای داشتن همنش%%ین نش%%ان می دهن%%د ،ام%%ا ب%%ه تض%%مین ق%%وی ب%%رای پذیرفته شدن بدون انتقاد نیازمندند. از ویزگی های بالینی این افراد حساسیت زیاد نسبت ب%%ه طرد شدن از جانب دیگران می باش%%د بیم%%ار در ص%%حبت ب%%ا دیگ%%ران ع%%دم اطمین%%ان و فق%%دان اعتم%%اد ب%%ه نفس نش%%ان داده و ممکن اس%%ت ب%%الحن بس%%یار متواض%%عانه و ح%%اکی از دس%%ت کم گرفتن خود صحبت کند. به علت ترس از طرد شدن، از صحبت در جمع و خواهش از دیگران

هراسان است. در زمینه شغلی اغلب مشاغل حاشیه ای را انتخاب می کنند.

درص%%د از جمعیت عم%%ومی اس%%ت و عوام%%ل مس%%تعد10 تا 1شیوع در : همه گیر شناسی کننده احتمالی، اختالل مردم گریزی در کودکی یا نوجوانی و وجود بیماری جسمی اوس%ت ک%ه

باعث تغییر شکل شود، مطرح می باشند .

در سبب شناسی، احتمال سرزنش شدن و تحقیر ش%%دن از ج%%انب وال%%دین: سبب شناسی.در مالء عام، وجود داشته است

: شخصیت های دوری گزین بر خالف اسکیزوئیدها که تنهایی را ت%%رجیحتشخیص افتراقی می دهند، طالب برخورده%ای اجتم%اعی هس%تند. شخص%%یت ه%ای دوری گ%%زین کیفیت پرتوق%%ع،49

تحریک پذیر یا غیرقابل انتظار افراد مبتال به شخصیت مرزی یا نمایش%%ی را ندارن%%د. شخص%%یت های دوری گزین و وابسته خیلی شبیه هم هستند. چنین فرض می شود که شخصیت وابس%%ته در مقایسه با شخصیت دوری گزین، ترس بیشتری از طرد ش%%دن و م%%ورد قب%%ول واق%%ع ش%%دن دارد، معهذا، شکل بالینی، ممکن است، غیرقابل تفکیک باشد. س%%یر و پیش آگهی این اختالل،

متغیر است. عارضه احتمالی آن، افسردگی و اختالالت شبه جسمی است.

از رواندرمانی فردی، حمایتی یا بینش گرا، بسته به میزان قدرت ایگو اس%%تفاده می درمان: شود. گروه درمانی نیز غالبا مفید است. مهارت ه%%ای اجتم%%اعی و آم%%وزش ع%%رض ان%%دام ن%%یز

مفید می باشد.

ج( اختالل شخصیت وابسته مبتالیان به این اختالل، به طور مشخص ب%%رای احتیاج%%ات خ%%ود، ب%%ر دیگ%%ران متکی هس%%تند، از دیگران، توقع دارند که مسئولیت مسایل مهم زندگی آنها را به عهده گیرن%%د، فاق%%د اعتم%%اد ب%%ه نفس هستند و در تنهایی احس%%اس ن%%اراحتی ش%%دید می کنن%%د. این اف%%راد، از قب%%ول مس%%ئولیت

خودداری کرده و در صورت نا گزیر بودن، برای قبول آن دچار اضطراب می کردند . در کار برای منافع شخصی پشتکار ندارد، ام%%ا در ک%%ار ک%%ردن، ب%%رای دیگ%%ران راح%%تی بیش%%تری احساس می کنند. بدبینی، عدم اعتم%%اد ب%%ه نفس، فع%%ل پ%%ذیری، و ت%%رس از اب%%راز احساس%%ات

پرخاشگرانه و جنسی مشخص کننده شخصیت وابسته است.

درج%%ه ک%%ل از5/2این اختالل، اختاللی ش%%ایع اس%%ت ) در ی%%ک مطالع%%ه : همه گیر شناسی اختالالت شخصیت را شامل می گردد( و در زن ها، شایع ت%%ر از م%%ردان اس%%ت ش%%یوع در بچ%%ه های کوچکتر خانواده، بیشتر است. عوامل مستعد کننده کنن%%ده احتم%%الی، عبارتن%%داز: بیم%%اری

جسمی در کودکی و اختالل اضطراب جدایی.

در سبب شناسی برخی از بیماران، از دست دادن والدین در اوایل کودکی: سبب شناسیمطرح شده است.

رواندرمانی بینش گرا، رفتار درمانی ، اموزش عرض اندام، خانواده درمانی و گروه درمان: درمانی مفیدند. دارو درمانی برای درمان برخی عالیم مثل اضطراب یا افسردگی مفید است

.

در پرستاری از این گروه از بیماران )اختالالت شخص%%یت وسواس%%ی- مداخالت پرستاری: جبری، دوری گزین و وابسته ( باید توجه داشت ک%%ه اغلب از اض%%طراب و ت%%رس ف%%راوان رنج می برند و بیشتر از انواع دیگر اختالالت شخصیت احساس نیاز ب%%ه کم%%ک را دارن%%د. پرس%%تار، باید سعی کند تا این بیماران را در فعالیتهای بخش شرکت دهد. حمایت و تشویق در برطرف کردن ض%%عف اعتم%%اد ب%%ه نفس بیم%%اران اهمیت دارد و در همین زم%%ان، ایج%%اد الگ%%وی مناس%%ب

.تقلیدی در برقرار کردن فعالیت های اجتماعی مناسب موثر است

پرستار باید برنامه هایی جهت تجربه م%وفقیت آم%یز توس%ط بیم%ار را ایج%اد نمای%د. ارتب%اط ب%اخانواده و شرکت دادن آنها در برنامه های درمانی نیز می تواند موثر باشد .

50

سایر اختالالت شخصیت

، ب%%رای اختالالتی منظ%%ور ش%%ده اس%%ت ک%%ه در ق%%الب هیچ ی%%ک ازDSM-IV-TRاین طبقه بندی در اختاللت شخصیتی ذکر شده نمی گنجد.

اختالل شخصیت منفعل- مهاجم و اختالل شخصیت افسرده، اینک به عنوان نمونه های اختالل شخصیت که به گونه ای دیگر مشخص نشده اند؛ منظور می شوند. طیفی باریک از یک رفتار یا صفتی خاص نیز مثل نافرمانی، سادیسم، مازوخیسم را نیز می توان در اینج%%ا طبق%%ه بن%%دی کرد، بیماری که ویژگی های بیش از یک اختالل شخصیت را دارد، اما واج%%د مالک ه%%ای کام%%ل

هیچ یک از اختالالت شخصیتی نیست؛ زیرا این عنوان قابل طبقه بندی است.

الف( اختالل شخصیت منفعل – مهاجم

این اختالل با اشکال تراشی، مسامحه، کل%%ه ش%%قی، و ع%%دم ک%%ارآیی پنه%%انی تظ%%اهر می کن%%د.چنین رفتاری تظاهر پرخاشگری پنهانی است که خود را به صورت انفعالی نشان می دهد.

از نظر ویژگیهای بالینی، این افراد به طور مشخص مسامحه می کنند و در مقابل درخواستعملکرد کافی، مقاومت بخرج می دهند. برای تاخیر های خود دلیل می ترشاند.

.از نظر همه گیر شناسی، اطالع دقیقی در دست نیست: همه گیرشناسی

در سبب شناسی رفتار آموخته شده و الگوگ%%یری از وال%%دین مط%%رح ش%%ده: سبب شناسیاست .

در سیر و پیش آگهی آن احتمال عوارض به شکل اختالالت افسردگی: سیر و پیش آگهیو سوء مصرف الکل وجود دارد .

در درمان، مشکل عمده مقابله بیمار با مداخله درمانگر اس%%ت. روان%%درمانی حم%%ایتی: درمان ممکن است، مفید باشد؛ به شرطی که بیمار خودش تمایل داشته باش%د. ام%وزش جراتمن%دی

.نیز در طی درمان بکار گرفته می شود

ب( اختالل شخصیت افسرده در طول عمر، افراد مبتال با صفات همیشگی که در طیف افسردگی قرار می گ%%یرد مش%%خص هستند. این افراد، بدبین، ناتوان از احساس پشیمانی و بیکفایتی و نومی%%دی می باش%%ند.غالب%%ا، دقیق، کمال طلب و با وجدان و دل مشغول کار هستند. از نظ%%ر هم%%ه گ%%یر شناس%%ی، اختاللی

شایع است، اما داده های محکمی در دست نیست.. در اختالل کج خلقی نوسان ه%%ای خلقی بیش%%تر اس%%ت. در اختالل شخص%%یتتش%%خیص اف%%تراقی:

دوری گزین بیمار بیشتر مضطرب است تا افسرده.

بیم%%ار ممکن اس%%ت، در مع%%رض خط%%ر ابتال ب%%ه اختالل کج خلقی و افس%%ردگی: پیش آگهی.اساسی باشد

51

روان درمانی بینش گرا، شناخت درمانی، گروه درمانی، و درم%%ان بین ف%%ردی مفی%%د درمان: است. استفاده از داروهای ضد افسردگی، بخص%%وص م%%واد س%%روتونرژیک، مث%%ل، س%%رترالین )

ZOLOFT. بعضی بیماران به دوزهای پایین محرک های روانی نظیر آمفتامین پاسخ می دهند .)

فرآیند پرستاری در اختالالت شخصیتی : بررسی اختالل شخصیت عبارت است از یک الگوی ناسازگار و نا بهنجار کنش ه%%ا . این وض%%ع در تاریخچه بیمار به صورت شکست های مداوم در روابط فردی متجلی می گردد. بیمار مبتال به اختالل شخصیت، برخوردها، رفتارها، واکنش های دفاعی و سبک سازگاری خود را همانن%%د لباس رزم به تن می کند. رفتارهای قالبی و یکنواخت و تکراری او از دیر باز تا کن%%ون و ح%%تی

در رابطه با مصاحبه گر به خوبی اشکار می گردد . در مصاحبه با بیماران مبتال به اختالل شخصیت، آن نوع عادات و جنب%%ه ه%%ای قاب%%ل پیش بی%%نی شخصیت،باید آن نوع عادات و جنبه های قابل پیش بینی شخصیت بررسی شود ک%%ه ب%%ه دلی%%ل وجود آنها ارتباط بین فردی بیمار با دیگران مکررا دچار نابهنجاری های فردی و اجتم%%اعی می گردد . به عبارت دیگر در ارزیابی بیمار باید خصوص%یات عم%ده رفت%%اری او توص%یف ش%ود، ب%%ه طوری که هم نقاط ضعف و هم نقاط قوت فرد را در بر گ%%یرد، چ%%ون م%%داخالت پرس%%تاری ب%%ا

تقویت خصوصیات مطلوب و تعدیل ویژگی های نامطلوب صورت می گیرد. موقعیت های زندگی بیمار را نیز باید به دقت بررسی نمود، به خصوص به عواملی که معموال موجب برانگیخته شدن رفتار نامطلوب می گردند، توجه خاص مبذول شود، مثال یک فرد مبتال ب%%ه اختالل شخص%%یت ض%%د اجتم%%اعی، ممکن اس%%ت، هنگ%%امی ک%%ه م%%ورد بی ت%%وجهی و ط%%رد

همسرش قرار می گیرد خشمگین می شود . عالوه بر اخذ شرح کاملی از تاریخچ%%ه بیم%%ار بای%%د ب%%ه عالیم تشخیص%%ی ک%%ه در رفت%%ار بیم%%ار در

هنگام مصاحبه بارزتر است نیز توجه نمود.

تشخیص ها

می باشد ک%%ه قبال ذک%%رDSM-IV-TRتشخیص های روانپزشکی براساس مالک های تشخیصیص عبارتند از :NANDAشد و تشخیص های پرستاری مطرح شده در اختالالت شخصیت براساس

اختالل در تعامل اجتماعی در ارتباط با بی کفایتی شخصی و ترس از طرد شدن ، مشخص با عدم توانایی در برقراری رابطه نزدیک با فردی دیگر، رفتارهای وابس%%تگی، فاص%%له گ%%رفتن از

دیگران . خطر خشونت به سوی خود یا دیگران در ارتباط با ت%%رس ش%%دید از ط%%رد ش%%دن، ژس%%ت خ%%ود کشی، مشخص با رفتار تحریک کننده، رفتارهای آسیب زدن به خود مانند استفاده بیش از حد

دارو ، سابقه اقدام به خود کشی ..اختالل در پنداشت از خود در ارتباط با فقدان بازخورد مثبت مشخص با احترام به خود پایین

مداخالت52

مداخالت پرستاری کلی در ارتباط با هر یک از اختالالت شخصیت قبال مورد بحث قرار گرفت،در اینجا فقط به مداخالت مربوط به تشخیص های مطرح شده پرداخته می شود .

مداخالت مربوط به اختالل در تعامل اجتماعی : هدف مداخالت این است که بیمار بتواند ارتباطات اجتماعی مفیدی داشته باشد برای رسیدن به این منظور باید بیمار ب%%ه برق%%راری ارتب%%اط ب%%ا دیگ%%ران و ش%%رکت در گ%%روه ه%%ای اجتم%%اعی تشویق شود. شخصیت های وابسته باید با افراد مختلف در تماس باشند ت%%ا از وابس%%تگی آنه%%ا به فردی خاص جلوگیری ش%%ود. ب%%ه بیم%%ارانی ک%%ه از دیگ%ران فاص%%له می گیرن%%د) مانن%%د اختالل شخصیت دوری گزین( کمک شود که احساسات مرب%%وط ب%%ه ت%%رس از ط%%رد ش%%دن را در خ%%ود کشف کنند. به بیماران مبتال به اختالل شخصیت ضد اجتم%اعی نش%ان داده ش%ود ک%ه او م%ورد قبول است اما رفتارهای او مورد پذیرش نیست ) این شما نیستید که مورد قبول نمی باشید بلکه رفتار شما مورد تایید نمی باشد( با تع%%امالت اجتم%%اعی غ%%یر قاب%%ل قب%%ول شخص%%یت ض%%د

اجتماعی باید برخورد شود . شخصیت های دوری گزین باید تشویق شوند که به میان مردم بروند و با انچه که خ%%ود ، آنه%%ا را خطر تحقیر، طرد یا شکست می شمارند، روبرو شوند. البته باید در شرکت دادن بیمار در فعالیت های اجتماعی دقت کرد چ%%ون شکس%%ت بیم%%ار م%%وجب تش%%دید ع%دم اح%%ترام ب%%ه نفس

پیشاپیش، او خواهد شد .

مداخالت مربوط به خطر خشونت به سوی خود یا دیگران: رفتار بیمار باید به طور مستمر و دقیق مورد مشاهده قرار گیرد، بدون اینکه س%%وءظن بیم%%ار تقویت شود. با بیمار تعهد کالمی مبنی بر اینکه به خود یا دیگران آسیبی نرساند، منعقد ش%%ود و به او گفته شود زمانی که چنین فک%%ری در او اس%%ت ب%%ا پرس%%تار تم%%اس بگ%%یرد. این موض%%وع موجب می شود که بیمار مسئولیت امنیت خود را به عهده بگیرد. لذا احساس پذیرفته ش%%دن و ارزشمند بودن را خواهد کرد. بیمار تشویق شود تا درباره احساسات مربوط ب%%ه رفتاره%%ای خشونت آمیز خود صحبت کند زیرا رفتارهای خوشونت آم%%یز غالب%%ا ناش%%ی از خش%%م س%%رکوب شده است. همچ%%نین، ف%%راهم ک%%ردن روش%%هایی مانن%%د مش%%ت زدن ب%%ه کیس%%ه ب%%وکس و س%%ایر فعالیت بدنی برای تخلیه خشم های سرکوب ش%%ده بیم%%ار ن%%یز می توان%%د مفی%%د باش%%د. م%%یزان تحریکات محیطی باید کم باشد )مانند نور کم ، اف%%راد کم، و …( و کلی%%ه وس%%ایل خطرن%%اک از دسترس بیمار دور باشد. به بیمار کمک شود تا عام%%ل اص%%لی خص%%ومت را پی%%دا کن%%د )مثال ب%%ه نظر می آید که شما از … ناراحت هستید( به کارکنان بخش نیز باید توص%%یه ک%%رد ک%%ه بابیم%%ار

برخوردی آرام داشته باشند . گاهی نیز الزم می شود از مهار فیزیکی ی%%ا ات%%اق انف%%رادی اس%%تفاده ش%%ود.ب%%ه شخص%%یت ه%%ای پارانوئید نیز فرصت داده شود، تا با ادراکات وهم آلود خود مواج%%ه ش%%وند، ت%%ا ب%%ه این ص%%ورت واقعیت تفکرات نابهنجار و مختل خود را بیازمایند، مثال بیماری که از اتاق مصاحبه می ترسد،

اجازه داده شود که تمام اتاق را بگردد تا به آرامش خیال برسد.

مداخالت مربوط به اختالل در پنداشت از خود:

53

هدف عمده مداخالت این است که بیم%%ار ب%%ه درک مثب%%تی از خ%%ود برس%%د. ب%%رای بیم%%ارانی ک%%ه اعتماد به نفس پایین دارند )مانند شخصیت های وابس%ته( بای%%د فع%الیت ه%ایی در نظ%ر گرفت%%ه شود که امک%%ان م%%وفقیت در آن باش%%د. زی%%را م%%وفقیت م%%وجب اف%%زایش اعتم%%اد ب%%ه نفس می شود.احترام مثبت و بدون قید و شرط، درک و پذیرش بیمار به عنوان فردی با ارزش ن%%یز در افزایش احساس ارزشمندی بیمار مفید است. همچنین، باید بازخورد منفی نسبت به بیمار به حداقل برسد، اگر از بیمار رفتار نامطلوبی سر زد، برخوردها باید نشان دهن%%ده ع%%دم پ%%ذیرش رفتار بیمار باشد نه خود او . بیمار در انجام امور مربوط به خود بدون کم%%ک دیگ%%ران تش%%ویق

شود و در صورت انجام این امور به طور مستقل مورد تحسین قرار گیرد . بیماران با اعتماد به نفس پایین غالبا نمی توانند صفات و خصوصیات مثبت خ%%ودرا شناس%%ایی کنند، لذا الزم است که به آنها کمک ش%%ود ت%%ا جنب%%ه ه%%ای خ%%ود را شناس%%ایی ک%%رده و چگ%%ونگی استفاده از این توانایی ها در دستیابی اهداف مورد نظر را بدانند به بیم%%اران توص%%یه ش%%ود ت%%ا

.اهداف منطقی، واقعی و متناسب با توان خود را انتخاب نمایند

اعتیاد )وابستگی به مواد(

(Addiction)تعریف اعتیاد :

اعتیاد حالتی است که ناشی از استعمال مداوم بعضی از داروها )مرسوم به مواد مخدر( می باشد ، به طوری که قطع اس%%تفاده از م%%واد ب%%اعث ب%%روز اختالل در عملک%%رد ب%%دن انس%%ان می

باعث تسکین و گاهی تحریک و نشاط گذرا برای فرد می گ%%رددیشود. این وابستگی از طرف و از طرف دیگر بعد از اتمام این اث%رات س%بب جس%تجوی ف%رد ب%%رای ی%%افتن مج%دد م%اده می

درصد از جمعیت آمریکا دچار اعتی%%اد می باش%%ند و10شود.مطالعات نشان می دهد که حدود

54

میزان مصرف مواد در مردان بیش%تر از زن%ان و در اف%%راد تحص%یلکرده بیش%تر از اف%راد دارایتحصیالت پایین می باشد.

عالئم اعتیاد:

یکی از عالئم اعتیاد این است که فرد معتاد مقادیر بیشتری از ماده مورد نیاز را ب%%رای.1 ایجاد اثر دلخواه مصرف می کند یا در صورتی ک%%ه مق%%ادیر همیش%%گی دارو مص%%رف می ش%%ود

به این موارد در اصطالح می گویند وابستگی بهکهولی اثرات آن بطور بارز کمتر می شود مواد، ایجاد تحمل کرده است.

زمانی که فرد مصرف کننده ، مصرف ماده را قطع می کند یا مقدار آن را کاهش می.2دهد ، اثرات جسمی و روانی منفی یا به عبارتی نشانه های ترک مواد ایجاد می شود.

مواد به مدت طوالنی یا با مقادیر بیشتر از حد مطلوب مصرف شود..3فرد تمایل برای کاهش یا کنترل مواد داشته باشد..4فرد زمان زیادی را صرف تالش برای به دست آوردن مواد بکند..5فعالیتهای اجتماعی، تفریحی یا شغلی فرد کاهش پیدا کند یا کنار گذاشته شود..6 فرد با وجود اطالع از مشکالتی که مصرف مواد به وج%%ود می آورد، مص%%رف را ادام%%ه.7

بدهد. انواع مواد اعتیاد آور:

سیگار رایج ترین ماده اعتیاد آور می باشد و علت آن وجود نیکوتین در توتون اس%%تسیگار:که اعتیاد آور است. اثرات زیانبار آن شامل موارد زیر می باشد:

برونشیت و بیماریهای تنفسیافزایش احتمال خطر بیماری های قلبی، فشار خون، سکته مغزیسرطان ریه، دهان، حلق، مری، مثانه، دهانه رحم و پانکرانس

حشیش:

حشیش از گیاه شاهدانه تهیه می شود و اعتیاد روانی آن بسیار قوی می باشد ، به ب%%رگ این ماده گراس یا ماری جوانا و به صمغ آن حشیش می گویند. اثراتی که بعد از مصرف حشیش

ایجاد می شود شامل موارد زیر می باشد:افزایش ضربان قلب و احتمال بروز عوارض قلبی ب%%رای اف%%رادی ک%%ه از بیم%%اری قل%%بی

رنج می برد..حالت خواب آلودگی و گرسنگی کاذبناتوانی در تعقیب زمان و اختالل در حافظه کوتاه مدتقرمز شدن چشم هابی قید شدنبدگمانی و سوء ظنتوهماضطراب شدید

55

مشروبات الکلی

الکل درواقع یک داروی مخدر است و دارای الکل اتانول می باشد که باعث لذت می ش%%ود و تاثیری که دارد به صورت دو مرحله می باشد تاثیر اولیه الکل تحریک کنن%%دگی اس%%ت. زم%%انی که سطح الکل خون به اوج خود می رسد ، شروع به کاهش می کن%%د و ش%%خص ممکن اس%%ت افزایش هیجانهای منفی را تجربه کند. مقادیر زیاد الکل باعث می شود که هماهنگی حرکتی، تعادل، گفتار و قدرت دید دچار مشکل شود. برخی از افراد در این مرحله از مستی، افسرده و گوشه گیر می شوند. در دوزهای باال الک%ل ب%اعث خ%واب و ح%تی م%رگ می ش%ود. مص%رف طوالنی مدت الکل باعث تضعیف گوارش غذا ، کمبود ویت%%امین ه%%ا در ب%%دن، مش%%کالت ش%%دید حافظه و نابودی سلولهای مغزی می شود همچنین س%%یروز کب%%دی ، س%%کته قل%%بی و مش%%کالت

جنسی را ایجاد می کند.تریاک

تریاک ماده شیری رنگ است که از خراش پوسته نارس خشخاش ب%%ه دس%ت می آی%د. در اث%%ر مصرف کوتاه مدت تریاک عالئمی از جمله احساس سرخوشی ، احساس شل شدن عض%%الت ، کاهش یا افزایش فعالیت جسمانی ، ناتوانی در تمرکز، ته%%وع، اس%%تفراغ، یبوس%%ت و فق%%دان

اشتها ایجاد می شود. مورفین یکی از ترکیبات تریاک است که به صورت پودر نرم سفید بدون بو و تلخ م%%زه-

می باشد. کدئین هم یکی دیگر از ترکیبات تری%اک می باش%د ک%ه س%فید رن%گ اس%ت و معم%وال ب%ه-

صورت قرص های خالص تولید می شود.

کرک و هروئین )هروئین فشرده( هروئین معمولی به صورت پودر است و قدرت اعتیاد آوری آن تا چند برابر بیش%%تر می باش%%د. از آنجا که کرک شکل خالص تر هروئین است آثار آن همانند ه%%روئین ولی ب%%ا ش%%دت بیش%%تری می باشد. اکثر کسانی که کرک مصرف می کنند در ابتدا احس%اس سرخوش%ی و نش%ئگی می کنند، همراه با این احساس بدن فرد گرمتر می شود. دهان خشک می شود و ف%%رد در دس%%تها و پاهای خود احساس سنگینی می کند. گاهی فرد مصرف کننده دچار حالت تهوع، استفراغ و بی قراری شدید می گردد و به دنبال آن ح%%الت س%%رگیجه ایج%%اد می ش%%ود، حرک%%ات قلب کن%%د

شده و گاهی تنفس به قدری آهسته می گردد که منجر به مرگ می گردد.

شیشه )متامفتامین( شیشه به صورت دانه های بلوری و شفافی است که بو ندارد و تلخ می باشد و به سادگی در آب و الکل حل می شود مصرف این ماده که به صورت دود کردن، خوراکی، کشیدن در بینی

و تزریقی است عالئم زیر را ایجاد می کند:

56

تحریک پذیری ، سرخوشی، پرحرفی، کاهش یا افزایش فشار خون، کاهش خستگی ، ته%%وع و استفراغ ، رفتارهای پرخاشگرانه، کاهش اشتها، تند شدن ضربان قلب، افزایش ش%%دید دم%%ای

بدن و ضعف عضالت.

کوکائین کوکائین ماده محرکی است که به صورت پودر سفید رنگ می باش%%د. مص%%رف کوک%%ائین می%%ل جنسی را افزایش می دهد و احساس اعتماد به نفس و خستگی ناپ%%ذیری را ایج%%اد می کن%%د، میزان باالی مصرف کوکائین باعث احساس سرما، تهوع، بی خوابی ، افزایش درجه ح%%رارت و فشار خون بدن و توهمات وحشتناکی را به صورت جنبش حشرات موزی زیر پوس%%ت ب%%دن

ایجاد می کند.

مواد توهم زا مواد تواهم زا موادی هستند که حقایق و ماهیت اشیاء را غیر واقعی نشان می دهند. معروف

ن%%ام دارد ک%%ه تحت ت%اثیر آن احس%اس جهت ، فاص%%له و زم%ان دچ%%ارLSDت%رین م%اده ت%وهم زا مشکل می شود. این مواد باعث رفت%%ار ه%%ای غ%%یر قاب%%ل پیش بی%%نی ، ت%%رس از دیوان%%ه ش%%دن، احساس خروج از بدن، به خاطر آوردن خ%%اطرات گذش%%ته می ش%%ود ک%%ه گ%%اهی ب%%اعث آس%%یب شدید و حتی مرگ می گردد. با توجه به غیر قاب%%ل پیش بی%%نی ب%%ودن آث%%ار این م%%اده، اف%%زایشمیزان ماده باعث تشنج، کما و از کار افتادن ریه و قلب و در نهایت منجر به مرگ می شود.

قرص های اکس )اکستاسی( اکس یک ماده محرک و در عین حال توهم زاست به صورت ق%%رص ه%%ای دارای ط%%رح و رن%%گ مختل%%ف ی%%افت می ش%%ود ک%%ه معم%%وال در مهم%%انی ه%%ا مص%%رف می ش%%ود مص%%رف اکس عالئم مختلفی از جمل%%ه گش%%اد ش%%دن مردم%%ک، پرح%%رفی، ش%%دیدتر ش%%دن احساس%%ات و عواط%%ف، احساس سفت شدن عضالت فک، شدید حس کردن صداها و رنگ ها، افزایش فعالیتها تا چند

ساعت بدون احساس تشنگی، افسردگی را شامل می شود.

نحوه برخورد اطرافیان با افراد معتاد )وابسته به مواد( اعضای خانواده برای اینکه بخواهند رفتار درستی در مورد افراد وابسته به مواد داشته باشند، باید یک سری پیش داوری های خود را نسبت به پدیده اعتیاد تغییر دهند و به اعتیاد به عن%%وان بیماری نگاه کنند و نباید به آن به صورت یک مسئله حاد نگاه کنند و برای آن به دنبال ی%%ک راه

حل آنی بگردند.

تغییر افراد وابسته به مواد به پنج مرحله تقسیم می شود:57

،ف%%رد در م%%ورد رفت%%اردر مرحله اول تغییر که مرحله پیش تأمل نامی%%ده می ش%%ود خود اصال فکر نمی کند و سرخوشی او به حدی است که ب%%ه چ%%یز دیگ%%ر اهمیت نمی ده%%د. در این مرحله وظیفه اطرافیان، دادن آگاهی به فرد است تا کم کم تشخیص بدهد مشکلی وجود دارد و این افزایش آگاهی باید در ق%%الب جمالت خ%%بری در م%%ورد آث%%ار س%%وء مص%%رف م%%واد ب%%ا حالت هیجانی و احساسی کم و زمان مناسب باشد تا فرد وابسته به م%%واد را از خ%%ود نرانن%%د. اگر اطرافیان در این مرحله تهدید کنند، بهتر است بعد از آن به این تهدید واقع گرایان%%ه عم%%ل

کنند نه آنکه این تهدید در مرحله حرف بماند. .در این مرحله فرد می فهمد که مش%%کلی دارد و ب%%ه مرحله دوم مرحله تأمل است

صورت جدی در مورد آن فکر می کند در این مرحله فرد ممکن است در م%%ورد مش%%کل خ%%ود اطالعات زیادی داشته باشد ، ولی هیچ گ%%اه درم%ان را ش%%روع نکن%%د در این مرحل%%ه اطرافی%%ان

که گ%%اهی باید، مثل مرحله قبل ، اگاهی فرد را از عواقب رفتارش بیشتر کنند ، با این تفاوت تحریک مثبت عاطفی هم می تواند تا حدی موثر باشد. این اطالعاتی ک%%ه داده می ش%%ود بای%%د بسیار کوتاه باشد و سریع تمام شود، چ%%ون اگ%%ر ادام%%ه پی%%دا کن%%د ب%%ه دع%%وا و بحث می کش%%د. همچنین این اطالع رسانی باید به دور از اغراق و دروغ باشد. نکته مهم در م%%ورد اف%%رادی ک%%ه در مرحله تأمل هستند این است که احساس کنند اگر تغییر را شروع کنند، ح%%امی و پش%%تیبان

دارند.

.در این مرحله فرد تصمیم خودش را ب%%رایمرحله سوم ، مرحله آمادگی می باشد تغییر گرفته است نقش اطرافیان در این مرحله نقش مشوق است.

،اطرافی%%ان در این مرحل%%همرحله چهارم، فرد آشکارا رفتار خود را تغییر می ده%%د نباید فکر کنند که کار تمام شده است و دیگر برای این فرد ادامه درمان لزومی ندارد.

در این مرحله که ف%%رد مص%%رف م%%واد راآخرین مرحله تغییر، مرحله نگهداری است کنار گذاشته است ، این نگرانی س%راغ خ%%انواده می آی%%د ک%ه نکن%%د این ف%%رد برگ%%ردد و دوب%اره مصرف کند این نگرانی باعث شک کردن ه%%ای بی ج%%ا مث%%ل تعقیب ک%%ردن، گش%%تن جیب ه%%ا و تهمت به بیمار می شود. در این مرحله خانواده باید جوری رفتار کن%%د ک%%ه احیان%%ا اگ%%ر ف%%رد در مسیر خود لغزش داشت، مستقیما با خانواده خود و پزشک مطرح کن%%د ن%%ه اینک%%ه آن%%را مخفی

.کندOpioidمواد افیونی

درمان و بازپروری درمواد افیونی به دو دسته تقسیم می شوند

Toxicationدرمان بیش مصرف .1ترک نظارت شده و سم زدایی.2 نخستین کار حصول اطمینان از باز بودن راه هوائی اس%%ت. ناکوکس%%اندرمان بیش مصرف:-1

کیل%%و70% میلی گرم به ازای 8به آهستگی از راه وریدی تجویز می گردد و در روز اولیه آن گرم وزن بدن است. نشانه های بالینی بهبود )افزایش سرعت تنفس و اتساع مردمکها( بای%%د58

به سرعت ظاهر گردد. اگر بیمار به دوز اولیه پاسخ ندهد نالوکس%%ان را می ت%%وان بع%%د از چن%%ددقیقه تکرار کرد.

متادون یک ماده مخدر مصنوعی شبه افیونی اس%%ت ک%%ه از:ترک نظارت شده و سم زدائی-2 ت%%ا20راه خوراکی قابل معرفی است و می توان آن را جانش%%ین ه%%روئین نم%%ود. دوز روزان%%ه

میلی گ%%رم در روز ن%%یز120 میلی گرم آن وض%%عیت بیم%%ار را تث%%بیت می کن%%د ه%%ر چن%%د ت%%ا 80 س%%اعت تج%%اوز می کن%%د بن%%ابراین ی%%ک دوز24مصرف شده است طول مدت تاثیر مت%%ادون از

واحد روزانه کفایت می کند درمان نگهدارنده با متادون تا زم%%انی تج%%ویز می ش%%ود ک%%ه بت%%وان بیمار را از متادون که خود اعتیاد آور است باز گ%%رفت، درم%%ان نگهدارن%%ده ب%%ا مت%%ادون چن%%دین

مزیت دارد. را از طری%قHIVشخص وابسته را از مصرف وریدی هروئین رها کرده و ل%ذا احتم%ال انتش%%ار .1

سوزن آلوده کم می کند. متادون حداقل نشئگی را ایجاد کرده و مصرف دراز مدت به ندرت موجب خ%%واب آل%%ودگی ی%%ا.2

افسردگی می شود. متادون به بیمار امکان می دهد به جای فعالیتهای جنائی و غیر قانونی ب%%ه مش%اغل مفی%%د روی.3

آورد ، عیب عمده آن این است که بیمار نسبت به یک ماده مخدر وابسته باقی می ماند. میلی گ%%رم س%%بب ک%%اهش مص%%رف ه%%روئین می ش%%ود10 ت%%ا 8بوپرن%%ورفین ب%%ا دوز اولی%%ه

بار در هفته نیز موثر3بوپرنورفین همچنین بدلیل تجزای آهسته از گیرنده های افیونی با دوز است.

آنتاگونیستها مواد افیونی عبارتند از:

نالوکسان که در درمان مسمومیت با مواد افیونی تجویز می گردد.1 س%%اعت" اس%%ت فرض%%یه نالترکس%%ون ب%%دین72نالترکسون که طوالنی ترین اثر آنتاگونیس%%ت ".2

صورت است که فرد را از رفتار م%%واد جویان%%ه منص%%رف س%%اخته و در نتیج%%ه م%%وجب ش%%رطی زدائی این رفتار می شود و در مصرف مواد مخدر باعث به هم خوردن حال بیمار می گردد و

بدین صورت تنفر از مصرف مواد ایجاد می گردد.

ب%%ار در روز تج%%ویز می4 تا 3 میلی گرم 3/0 تا 1/0معموال در دوران سم زدائی کلونیدین از گردد. جهت تسکین دردهای عضالنی از مسکن ها و شل کننده ه%%ای عض%%النی مانن%%د ب%%اکلوفن

استفاده می گردد.

جهت عالئم گوارشی از داروهائی نظیر دیفنوکسیالت استفاده گردد.

کوکائین و کراک erthroxylonکوکائین آلکالوئیدی که از بوته اریتروکسیلون کوکا استخراج می ش%%ود این گی%%اه )

coca کوک%%ائین یکی از م%%واد فع%%ال1902 (جزو گیاهان بومی آمریکای جنوبی است. ت%%ا س%%ال نوشابه کوکا کوال بود.

( شکل خالص کوکائین است و بی نهایت ق%%وی اس%%ت و در بس%%ته ه%%ای کوچ%%ک وcrackکراک ) نامیده می شود به فروش می رسد کوک%%ائین ک%%راک بس%%یار اعتی%%ادrockآماده تدخین که غالبا

59

آور است و حتی یک یا دو بار مصرف آن می تواند میل ش%%دیدی ب%%رای مص%%رف بیش%%تر ایج%%ادکند.

عوارض مصرف کوکائین و کرک مسمومیت با کوکائین:.1عالئم با دوز پائین: سرخوشی، احساس نشئگی، افزایش عزت نفس و انجام بهتر تکالیف.1 عالئم با دوز باال: سرآس%یمگی، اختالل قض%اوت، رفت%%ار جنس%%ی ب%%القوه خطرن%%اک و تکانش%%ی،.2

پرخاشگری و افزایش همه جانبه در فعالیت روانی حرکتی.افزایش فشار خون و تاکی کاردی و گشادی مردمک

احساس مالل، بی خوابی یا خواب آلودگی، تحریک پذیری، احس%%اس فق%%دانترک کوکائین:.2لذت و خستگی

دلیریوم وقتی شایعتر است که :دلیریوم: .3.وقتی مقادیر زیادی کوکائین مصرف می گردد .وقتی کوکائین در طول زمان کوتاهی مصرف می گردد .وقتی کوکائین توأم با سایر مواد روانگردان نظر آمفتامین، الکل و ... مصرف می گردد

:تا نیمی از مصرف کنندگان کوکائین دچار توهماتاختالل سایکوتیک ناشی از کوکائین - ط%%ول م%%دت2- دوز مص%%رفی 1و ه%%ذیانهای پارانوئی%%د می ش%%ود. ب%%روز عالئم س%%ایکوتیک ب%%ه

- حساسیت فرد نسبت به ماده بستگی دارد.3مصرف احتمال بروز نشانه های سایکوتیک در مردها بسیار بیش%%تر از زنه%%ا اس%%ت. ه%ذیانهای پارانوئی%%د

شایعترین عالئم سایکوتیک هستند. هر چند کوکائین بعنوان وسیله تشدید میل جنسی وکژ کاری جنسی ناشی از کوکائین: .4

به تعویق انداختن ارگاسم مصرف می شود ولی مصرف مکرر آن می توان%%د م%%وجب ن%%اتوانیجنسی گردد.

یک عارضه شایع مصرف کوکائین احتق%%ان بی%%نی اس%ت. مص%%رف ط%%والنیاثرات نامطلوب: .5مدت کوکائین هم چنین می تواند به سوراخ شدن تیغه بینی منجر گردد.

شایعترین بیماری عروقی مغز در ارتب%%اط ب%%ا کوک%%ائین انفارکتوس%%های مغ%%زی ب%%دون خ%%ونریزیهستند. مکانیسم فیزیوپاتولوژیک آشکار این اختالالت عروقی ، انقباض عروق است.

کوکائین در بین مواد مورد سوء مص%%رف بیش از هم%%ه ب%%ا تش%%نج هم%%راه اس%%ت. از این لح%%اظ آمفتامین در ردیف دوم ق%%رار دارد ، تش%%نجات ناش%%ی از کوک%%ائین معم%%وال روی%%دادهای واح%%دی

هستند.

انفارکتوسهای قلبی و آریتمی احتماال شایعترین ناهنجاری قلبی ناش%%ی از کوک%%ائین هس%%تند ب%%امصرف دراز مدت کوکائین کاردیومپوپاتی بروز می کند.

treatmentدرمان

وجه افتراق سندرم ترک کوکائین از ترک مواد شبه افیونی این است که در ت%%رک کوک%%ائین اختالالت جسمی که نیازمند بستری یا ترک اقامتی باشند وجود ندارد. گاهی الزم اس%%ت جهت60

دور نگهداشتن بیمار از زمینه اجتماعی معمول ک%ه در آن کوک%%ائین خری%%د و ف%%روش می ش%ده است بیمار را بستری کرد. روان درم%انی انف%رادی و گ%روه درم%انی و خ%%انوادگی ص%%ورت می

گیرد.

در حال حاض%%ر هیچ درم%ان داروئی ب%%رای ک%اهش مص%رف کوک%%ائین وج%ود ن%%دارد. در مص%رف یا اختالالت خلقی بوده اند ، به ترتیب ریت%%الین و لی%تیوم تج%ویزADHDکنندگان که از قبل دچار

می گردد.LSDتوهم زاها نظیر

میلی20درمان انتخابی مسمومیت با مواد ت%%وهم زا تج%%ویز مسمومیت با مواد توهم زا: .1 و ه%%ر گون%%ه حمل%%ه پانی%%کLSD دقیق%%ه تجرب%%ه 20گرم دیازپام خ%%وراکی اس%%ت این دارو ظ%%رف

)هول( مرتبط با آن را متوقف می کند و نسبت ب%%ه آرام بخش کالمی ک%%ه چن%%د س%%اعت ط%%ولمی کشد یا تجویز داروهای آنتی سایکوتیک ارجعیت دارد

درمان اختالل ادراکی پایدار ناشی(:Flash back uتوهم زا ) اختالل پایدار ناشی از مواد.2 از مواد توهم زا رویکرد تسکینی است. داروهای م%ورد اس%%تفاده عبارتن%%د از بنزودی%%ازپین ه%ای طوالنی اثر مانند کلونازپام و به میزان کمتر داروهای ضد تش%%نج از جمل%%ه اس%%ید والپروی%%ک ی%%ا

کاربامازپین در حال حاضر هیچ داروی قادر نیست عالیم بیماری را بطور کامل برطرف کند.خط دوم درمان روشهای رفتاری است.

تدخین ماری جوانا در صورت استنشاق غیر فعال اختالالت مزبور را تشدید می کند.اختالل همزمان با اختالل ادراکی پایدار ناشی از مواد توهم زا بروز می کند:.3اختالل هول پانیکافسردگی اساسیوابستگی به الکل

اختالالت مرتبط با حشیش و ماری جوانا تهیه می شودCanabis sativaفرآورده های حشیش و ماری جوانا از گیاه شاهدانه هندی بنام

تمام اجزای این گیاه حاوی کانابینوئیدهای روانگردان است که از بین آنها و تتراهیدروکانابینول از همه فراوانتراست ، قوی ترین ان%%واع محص%%والت ش%%اهدانه از سرش%%اخه ه%%ا ی گل%%دار گی%%اه )م%%اری جوان%%ا( ی%%ا از ترش%%ح رزی%%نی قه%%وه ای مای%%ل ب%%ه س%%یاه خش%%ک ش%%ده برگه%%ای آن ک%%ه)

hashish.نامیده می شود بدست می آید) و م%%ریTea، چای Weed، علف هرز pot- جام Grassاسامی رایج حشیش، ماری جوانا، علف

و بنگ است.Mar janeجین درمان معرفی حشیش مبتنی بر همان اصول درمانی سایر موارد م%%ورد س%%وء مص%%رف یع%%نی پرهیز و حمایت است. پرهیز از طریق مداخله مستقیم نظیر بس%%تری ک%%ردن ی%%ا کن%%ترل دقی%%ق

هفت%%ه پس از4بطور سرپائی با استفاده از غرب%%الگری ادراری دارو ک%%ه وج%%ود حش%%یش را ت%%ا مصرف نیز نشان می دهد صورت می گیرد.

حمایت از طریق روان درمانی فردی، خانوادگی و گروه درمانی انجام می گیرد. آموزش بای%%دشالوده برنامه های پرهیز و حمایت باشد.

61

برای برخی بیماران تج%%ویز داروه%%ای ض%%د افس%%ردگی ممکن اس%%ت در رف%%ع عالئم ت%%رک م%%وثرباشد.

در برخی دیگر از بیماران مصرف حشیش ممکن است با اختالل افسردگی زمینه ای مرب%%وطباشد که به داروهای ضد افسردگی خاص پاسخ دهد.

ماری جوانا ب%%ا این ح%%ال در درم%%ان اختالالت مختلفی نظ%%یر ته%%وع ثانوی%%ه ب%%ه ش%%یمی درم%%انی،اسلکروز مولتیپل، درد مزمن، ایدز، صرع و گلوکوم بکار رود.

اختالالت مرتبط با آمفتامین یا شبه آمفتامین

تمام آمفتامین ها سریعا از راه دهان جذب می شوند و تاثیر انه%%ا معم%%وال ظ%%رف ی%%ک س%%اعت پس از مصرف خوراکی ظاهر می شود. آمفتامین های کالسیک از راه وریدی هم مصرف می

شوند و از این طریق تاثیر انها تقریبا بالفاصله ظاهر می شود.: ترک آمفتامین

بروز می کند که عالیم آن عبارتن%%د ازCrashپس از مسمومیت با آمفتامین یک دوره فروریزی اضطراب، رعشه، خلق ماللت بار ، سردرد، تعری%%ق، گ%%رفتگی عض%%النی و گرس%%نگی و س%%یری

ناپذیری جدی ترین عالمت ترک، افسردگی است.بوپروپیون جهت درمان افسردگی ترک آمفتامین مفید است.

اختالل سایکوتیک ناشی از آمفتامین: ش%%باهت ب%%الینی ناش%%ی از آمفت%%امین ب%%ا اس%%کیزوفرنی پارانوئی%%د اس%%ت عالمت ب%%ارز اختالل

سایکوتیک ناشی از آمفتامین وجود پارانویا است. درمان انتخابی اختالل سایکوتیک ناشی از آمفتامین مصرف کوتاه م%%دت آنتاگونیس%%تها گیرن%%ده

دوپامینی مانند هالوپریدل است.در غیاب سایکوز، دیازپام برای درمان سراسیمگی و بیش فعالی بیماران مفید است.

اختالل خواب و بهداشت خواباختالل خواب چیست و چه اهمیتی دارد؟

خواب یک رفتار عالمگیر اس%%ت ک%%ه در تم%%ام گون%%ه ه%%ای حی%%وانی دی%%ده ش%%ده اس%%ت و یکی از عم%%ر او را می پوش%%اند وج%%ود خ%%واب ب%%رای دوام⅓مهمترین رفتارهای انسان است که تقریبا

عمر ض%%روری اس%%ت و چ%%ون مح%%رومیت ط%%والنی از خ%%واب ب%%ه مش%%کالت جس%%می و ذه%%نی و باالخره مرگ می انجامد خواب ارتباط خاصی با روانپزش%%کی دارد و از آنجائیک%%ه آش%%فتگی در خ%%واب در تم%%ام اختالالت روانپزش%%کی وج%%ود دارد می ت%%وان گفت ک%%ه بخش%%ی از مالک ه%%ای

تشخیصی برای برخی از اختالالت روانی است.اختالل خواب چند نوع می باشد؟

اختالل خواب برای تشخیص دقیق تر به ان%%واع مختلفی تقس%%یم می ش%%ود ک%%ه در زی%%ر ب%%ه آنه%%ااشاره می شود:

Insomnia- بی خوابی اولیه 1 Hypersomnia- پرخوابی اولیه 2

62

Narcolepsy- نارکولپسی3- اختالل خواب مربوط به تنفس 4-اختالل خواب ریتم شبانه روزی5 Nightmare Ddisorder-اختالل کابوس 6 Sleep Terror Disorder-اختالالل وحشت شبانه 7 Sleep Walking Disorder- اختالل خوابگردی 8

اختالل بی خوابی اولیه چیست؟

هنگامی که فرد نمی تواند به خواب برود و در شب مدام و به طور مکرر از خواب بی%%دار می شود یا هنگامی که صبح از خواب بلند می شود ، احساس خستگی می کند و از این وض%%عیت

خود شکایت دارد، تشخیص بی خوابی اولیه می گیرد.اختالل پرخوابی اولیه چیست؟

زمانی که فرد به میزان باالئی در طول روز احساس خواب آلودگی می کند و هنگامی ک%%ه ب%%ه خواب می رود به م%%دت ط%%والنی می خواب%%د و در ک%%ل می%%ل ب%%ه خ%%واب زی%%ادی دارد، تش%%خیص اختالل پر خوابی به شخص گذاشته می شود. این افراد معموال زودت%%ر می خوابن%%د و ص%%بح ب%%ه

سختی از خواب بلند می شوند.اختالل نارکولپسی چیست؟

گاهی فرد عالوه بر این که به حد باالیی در طول روز خواب آلود می باش%%د ب%%ه ط%%ور ناگه%%انی خواب بر او حمله می کند. و در مواقع نامناسبی مثل غ%%ذا خ%%وردن، ص%%حبت ک%%ردن، رانن%%دگی

دقیقه در این حالت باقی می ماند ح%%تی20 تا 1و ... به خواب می رود. معموال فرد به مدت ممکن اس%%ت روی%%ا هم ببین%%د . این اختالل خ%%واب راک%%ه ب%%ا حمالت خ%%واب مش%%خص می ش%%ود

نارکولپسی می گویند.اختالل خواب مربوط به تنفس چیست؟

در اختالالل خواب مربوط به تنفس، فرد به علت قطع کامل یا نس%%بی جری%%ان ه%%وا در بی%%نی و دهان از خواب بیدار شود این اختالل ب%%اعث خ%%واب آل%%ودگی ش%%دید در ف%%رد ی%%ا بی خ%%وابی می

شود.اختالل خواب ریتم شبانه روزی چیست؟

در اختالل خواب ریتم شبانه روزی ، برنامه خ%%واب و بی%%داری ف%%رد ب%%ه علت م%%واردی از جمل%%ه نوبت کاری شبانه، مسافرت در مسافت طوالنی دچ%%ار آش%%فتگی می ش%%ود و خ%%واب آل%%ودگی

شدید یا بی خوابی را ایجاد می کند.اختالل کابوس چیست؟

گاهی فرد به علت رویاهای وحشتناک و ترسناک و طوالنی ، هراسان از خواب بیدار می شود که به این حالت اختالل کابوس می گویند.

63

اختالل وحشت شبانه چیست؟

اختالل وحشت شبانه شامل بیدار شدن ناگهانی فرد از خواب می باشد که تقریب%%ا همیش%%ه ب%%افریاد و گریه های گوشخراش همراه می باشد.

اختالل خوابگردی چیست؟

اختالل خوابگردی باعث می شود که فرد در طول شب به طور مکرر از بسترخواب بلند شود و ب%%دون آگ%%اهی کام%%ل راه ب%%رود گ%%اهی بیم%%ار در این ح%%الت می نش%%یند ، لب%%اس می پوش%%د،

.دستشویی می رود ، حرف می زند و حتی گاهی رانندگی می کند

بهداشت خواب چه مواردی را در بر می گیرد؟

هر روز در وقت معینی از خواب بیدار شوید و یک برنامه منظم برای خواب و بی%%داری داش%%ته.1باشید.

از چرت روزانه بپرهیزید، زیرا خواب روزانه باعث اشکال در خوابیدن فرد در شب می شود..2یک برنامه ورزشی منظم روزانه داشته باشید..3سعی کنید شبها بستر خود را عوض نکنید..4در ساعات معینی غذا بخورید و قبل از خواب غذای سنگین میل نکنید..5 ساعت قبل از خواب از خ%%وردن چ%%ای ، قه%%وه ، ک%%افئین ، کاک%%ائو و کش%%یدن س%%یگار2حداقل .6

خودداری کنید.ساعات خواب و بیداری حتی در روزهای تعطیل با سایر روزهای کاری تان یکی باشد..7دمای محیط خواب باید متعادل و نسبتا خنک باشد..8 از تحریکات شبانگاهی از جمله تماشای تلویزیون در رختخواب اجتناب کنید و رادیو یا مطالعه.9

را جایگزین انها سازید. دقیقه در وان آب داغ را که حرارت بدن را باال ببرد امتحان کنید.20غوطه ور شدن به مدت .10تنها هنگامی به بستر بروید که خوابتان می آید..11از روش آرامسازی مثل انبساط عضالنی تدریجی و مراقبه استفاده کنید..12 حداقل یک ساعت قبل از خواب سعی کنید افکار روزانه و استرس های روزانه را از خود دور.13

کنید. الگوی خواب را هنگام شب یادداشت کنید و در شبهای بعدی از آن ب%%ه عن%%وان برنام%%ه خ%%واب.14

استفاده کنید.

کنترل توهم:فردی که در حال توهم باشد ممکن است

با خودش با هیجان بحث و گفتگو می کند و به نظر برسد که در حال پاسخ گویی به سواالت دیگری است.یا بیانات فرد

.بدون هیچ دلیل واضحی ناگهان می خنددبه نظر می رسد حواسش پرت است و یا مشغولیت ذهنی دارد و یا نمی تواند بر موضوع

بحث یا کاری متمرکز شود.. به نظر می رسد چیزی را می بیند که شما نمی توانید ببنید

64

بعضی بیماران می آموزند که با تمرین و ممارست و با استفاده از یک یا ادغام چند شیوه باتوهمات خود کنار آیند از جمله:

. صحبت و مشاوره با یک درمانگر یا فردی دیگر. افزایش مقدار داروی ضدروان پریشی )سایکوز( مورد مصرف)با خواستن از صداها که او را ترک کنند.)در صورت وجود توهم شنوایی.نادیده گرفتن صداها ،تصاویر ،بوها، مزه ها و احساس ها. تمرکز بر کار یا فعالیتی دیگر.) گوش دادن به موسیقی بلند )ترجیحا با گوشی

شما می توانید با روشی حمایت گرانه ،همدالنه و آرام :از او بپرسید آیا هم اکنون چیزی شنیده یا دیده است؟ و اگر پاسخ بلی است، آن چه بوده؟.به منظور درک این که آن تجربه چه احساسی در او ایجاد می کند ،اطالعات کافی بگیریدراه های مختلف برای کنار آمدن با احساسات و نیازهای برخاسته از توهم پیشنهاد کنید . این

امر احساس امنیت و توانایی کنترل احساس خود به بیمار می دهد.در مورد اینکه آن تجربه ممکن است یک نشانه یا توهم باشد با او گفتگو کنید . ) می توان به

جای کلمه نشانه یا توهم واژه دیگری که مورد پذیرش بیمار است به کار برد.(.) در صورت لزوم محدودیت های رفتارش را به او یادآوری کنید ) مثال فریاد نکشد

شما نباید او و یا تجربه اش را مسخره کنید.شما نباید از تجربه اش دچار حیرت و هراس شوید.

شما نباید به او بگویید که تجربه اش واقعی نیست، یا آن را نادیده و دست کم بگیرید. شما نباید در مورد محتوای توهم یا اینکه چرا او صدائی می شنود یا چیزی می بیند ،وارد

بحثی طوالنی شوید.پاسخ به هذیان

مورد جزئیات هذیان بحث و سوال مفصل نکنید. برای خارج کردن بیمار از هذیان نه با اودر بحث کنید و نه سعی کنید او را متقاعد کنید. زیرا نتیجه نخواهد داشت.

چنانچه او آرام است ،بی طرفانه ،محترنامه و آرام به او گوش دهید، سپس یک کدام یا کلیهموارد زیر را انجام دهید:

. به نظرات و پیشنهادهای غیر هذیانی فرد پاسخ دهید.موضوع صحبت را از محتوای هذیان منحرف کنید.واضح و روشن ولی بدون داوری تمایل خود را در تفسیر وضعیت ابراز کنید

چنانچه خویشاوند بیمارتان اصرار دارد که در مورد موضوع هذیان شما نظری بدهید شما میتوانید :

او را به عنوان یک فرد بپذیرید و همان طور که برای نظر خود احترام قائلید برای نظر او هم احترام قائل شوید و توضیح دهید که بین نظر شما و دیدگاه او تفاوت وجود دارد .

در صورتی که هذیان توام با عواطف شدید است شما می توانید ::بدون اشاره به هذیان ، به احساس مزاحم / ناراحت کننده) مانند

ترس ،خشم ،اضطراب،غم( همراه با هذیان را پاسخ دهید.کمکش کنید ، با آن احساسات و عواطف مزاحم / ناراحت کننده کنار آید. برای مثال می

توانید بپرسید: چه می توانم بکنم تا احساس امنیت بیشتری کنی ؟

65

. اطراف بیمار آرامش برقرار کنید.تعداد افراد و سر و صدا دور بر بیمار را کم کنیدابراز همدلی برای شرایطی که بیمار در آن قرار دارد )در رابطه با فکر غلط/ هذیانی( نشان

دهید و در صورت امکان به بیمار کمک کنید )بعنوان مثال تلویزیون را خاموش کنید اگر بیمارفکر می کند در برنامه درباره او صحبت می شود(.

کنترل خشم چنانچه هردوی شما خشمگین هستید و می ترسید کن%%ترل خ%%ود را از دس%%ت بدهید، بهترین کار برای محافظت همگان از صدمه و آسیب این است که از

یکدیگردورشوید.چنانچه فرد مبتال به بیماری خشمگین و شما آرامید:

.تا حد امکان آرامش خود را حفظ کنید.آهسته و واضح صحبت کنیدبرخود مسلط بمانید و ترس خود را مخفی کنید تا موقعیت وخیم تر نش%%ود و ی%%ا مس%%تقیما ب%%ه

فرد بگوئید که خشم او شما را می ترساند.. بدون درخواست یا اجازه فرد به او نزدیک نشوید یا او را لمس نکنید.به تمامی تقاضاهای او پاسخ مثبت ندهید ، محدودیت ها و پی آمدها را به او یادآوری کنیدمشخص کنید ک%%ه ، آی%%ا خش%%م او ک%%امالغیر منطقی اس%%ت ؟ در آن ص%%ورت عالیمی از بیم%%اری

است . ولی اگر علتی واقعی برای آن وجود دارد خشم بجائی است..در مورد ایده های غیر منطقی او بحث نکنید.به احساسات او توجه داشته باشید و تمایل خود را برای درک تجربه او ابراز کنید.کمک کنید متوجه شود که چه باید بکندخود ودیگران راازخطر صدمه وآسیب محفوظ بداری%%د.البت%%ه ب%%رخی طغی%%ان ه%%ای خش%%م قاب%%ل

پیشگیری یا متوقف کردن نیستند. چنانچه طغیان خشم مشکل تک%%راری اس%%ت،ص%%بر کنی%%د ت%%ا هم%%ه آرام ش%%وند ،س%%پس راهه%%ائی پیشنهاد کنید که به او بتواند خشم خود را اداره و خود را کنترل کند. راهه%%ای کن%%ترل وض%%عیت

می توانند شامل موارد زیر باشند:. هنگام ناراحتی های خفیف راسا" عمل کنید تا خشم انباشته نشود و به مرحله انفجار نرسدبا ورزش و تمرین مقداری انرژی مصرف کند به شیئی بی خطر ضربه بزند )یک بالش( ی%%ا در

جایی خلوت فریاد بکشد.. صحنه را ترک کند ،زمانی را صرف نوشتن و یا شمارش اعداد کند.در صورت تجویز پزشک یک مقدار اضافی دارو مصرف کند

منابع:خالصه روانپزشکی کاپالن و سادوک

نیل دیویسون2-1آسیب شناسی روانی سید محمدی2-1آسیب شناسی روانی

66

زندگی سالم و بدور از مواد ، نوشته دکتر فرهاد طارمی%%ان ، مرک%%ز مش%%اوره دانش%%گاه ته%%ران1390

1395روان پرستاری محسن کوشان و سعید واقعی

67