หนา | 1
กระบวนการสรางความปรองดอง: กรณศกษา ประเทศโคลอมเบย
อภญญา ดสสะมาน
1. ความเปนมาของสถานการณความขดแยง 1.1 สภาพบรบทของประเทศ
หากกลาวถงประเทศโคลอมเบย บางคนอาจจะนกถงสาวงามตาคม ผวคล าหนาเขมบน
เวทประกวดความงาม บางคนอาจจะนกถงกาแฟรสเขม แตในอกแงมมหนงของประเทศนทม
ความนาสนใจคอ กระบวนการสนตภาพเพอทจะยตปญหาความขดแยง รนแรงภายในประเทศ
ทสญเสย ชวตและทรพยสนเปนเวลากวาสทศวรรษ
สาธารณรฐโคลอมเบย (Republic of Colombia) ตงอยทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของ
ทวปอเมรกาใต ทศเหนอตดทะเลแครบเบยน ทศตะวนออกตดประเทศเวเนซเอลาและ
ประเทศบราซล ทศใตตดเปรและเอกวาดอร ทศตะวนตกตดมหาสมทรแปซฟกและปานามา
รวมพนท 1,138,910 ตารางกโลเมตร ภมอากาศรอนชนในบรเวณแถบชายฝงและทราบ
ทางดานตะวนออก บรเวณเทอกเขาอากาศเยน เมองหลวงคอ กรงโบโกตา มประชากร
ประมาณ 46.40 ลานคน รอยละ 90 นบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก ใชภาษาสเปน
เปนภาษาราชการ หนวยเงนตรา เปโซโคลอมเบย
หนา | 2
ค าวา “โคลอมเบย” มาจากชอของนกส ารวจ “ครสโตเฟอร โคลมบส” (หรอ กรสโต
บล โกลอง ในภาษาสเปน หรอ กรสโตโฟโร โกลอมโบ ในภาษาอตาล) นกปฏวต ฟรนซสโกเด
มรนดาเปนผน ามาใช อางองถง “โลกใหม” โดยเฉพาะดนแดนและอาณานคมอเมรกาใตทอย
ใตการปกครองของสเปนและโปรตเกส ซงรวมกนเขาเปนสาธารณรฐชวคราว ประกอบดวย
ดนแดนทเปนประเทศโคลอมเบย เวเนซเอลา เอกวาดอร และปานามาในปจจบน
ระบอบการปกครองเปนประชาธปไตยแบบสาธารณรฐและมประธานาธบดเปนผน า
ประเทศ คนปจจบนคอ อลวาโร อรเบ เวเลซ ซงประสบความส าเรจไดรบเลอกเปนสมยท 2
จากการพฒนาเศรษฐกจและแกปญหาอาชญากรรม ปญหา ยาเสพตดและโดยเฉพาะปญหา
ความขดแยงกบกลม Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC) ซงเปนกลมกบฏ
ใหญทสดและกลมตดอาวธกงทหารฝายขวาตอตานรฐบาล ซงเปนปญหาส าคญของโคลอมเบย
ในชวง 4 ทศวรรษทผานมา โดยการใชนโยบายการเจรจาและมาตรการทแขงกราวตงแตป
2547 เปนตนมา ท าใหกองก าลงตอตานรฐบาลประมาณ 7,000 คนยอมวางอาวธ และกลม
FARCออนก าลงลง
พรอมกนนนยงคงมงเนนสงเสรมระบอบประชาธปไตย โดยใหความส าคญกบการ
สรางความมนคงของประชาธปไตย การมสทธเสรภาพของประชาชน ความโปรงใส ความ
สมานฉนทในสงคม ความเปนอสระของสถาบน และการขจดความรนแรงภายในประเทศ
อยางไรกตาม โคลอมเบยยงเผชญปญหาส าคญของประเทศถงทกวนน คอปญหาการลกลอบ
คายาเสพตดซงไดชอวาเปนแหลงใหญของโลก
1.2 สภาพปญหาและสาเหตความขดแยง
โคลอมเบยเปนประเทศทใหญเปนล าดบท 4 ในอเมรกาใตและอดมสมบรณไปดวย
ทรพยากรธรรมชาตทงน ามน ทองค า เงน แพทตนม มรกต และถานหน แตจากการททดนและ
เศรษฐกจสวนใหญตกอยในมอของคนเชอสายสเปนเพยงจ านวนนอยขณะทชาวอนเดยน
พนเมองเจาของถนเดมและคนผวด าอดตทาสจากอาฟรกา กวา 40ลานคน ซงเปนชนกลม
ใหญของประเทศ มสภาพความเปนอยทยากจนแรนแคน มอตราคนยากจนกวารอยละ 60
ของจ านวนประชากรทงหมด
จากปญหาความเหลอมล าดานเศรษฐกจดงกลาวไดน าไปสปญหาความขดแยงทาง
การเมองและสงคมอยางรนแรงจนมการจดตงกองก าลงตดอาวธขนตอตานรฐบาลและ
แบงแยกพนทเปนเขตครอบครองของกลมตางๆ ท าใหโคลอมเบยกลายเปนประเทศทขาด
เสถยรภาพและมความไมปลอดภยสงสดในภมภาคลาตนอเมรกา
หนา | 3
1.3 คขดแยงและผมสวนไดเสยทเกยวของ
1.รฐบาล ทเกดจากการรวมตวของพรรคการเมองปกขวาและทเปนกลาง มนโยบายขวา
ถงขวาจด สนบสนนโดยสหรฐ
2.กลมกองก าลงตดอาวธตอตานรฐบาลและแบงอาณาเขตในการปกครองดนแดนตางๆ
- กลมกองก าลงทใหญทสดคอ The Revolutionary Armed Forces of Colombiaหรอ Farcซง
กอตงในป 1964 โดยมเจตจ านงในการโคนลมรฐบาลดวยก าลงอาวธ และจดตงรฐบาลในแนว
มารกซสตแตในทศวรรษ 1990เมอถกกองก าลงฝายขวาโจมตอยางหนกFarcกเขาไปเกยวของ
กบขบวนการคายาเสพตดเพอหาเงนมาใชในการรณรงคตอสแตปจจบนอดมการณของFarcได
แปรเปลยนจากการเมองไปสการแสวงหารายไดจากการคายาเสพตด และเรยกคาไถ เปนหลก
และยดครองพนทประมาณ 1 ใน 3 ของโคลอมเบย โดยมฐานทมนอยทางภาคตะวนออกและ
ภาคใตของประเทศ ประกอบดวยก าลงประมาณ 9,000 คน
- กลมรองลงมาไดแก NationalLiberation ArmyหรอELNกอตงในป 1965โดยปญญาชนฝาย
ซายทไดแรงบนดาลใจจากการปฏวตในควบา ELN อยเบองหลงการลกพาตวและเรยกคาไถ
สวนใหญในโคลอมเบยแตในชวงหลงเรมเขาไปมบทบาทในการคายาเสพตดเชนเดยวกบFarc
เปาหมายในการโจมตของกองก าลงนมงไปทสถานทตงของราชการและเอกชนเชนบรษทน ามน
มากกวาการปะทะกบทหารรฐบาลโดยตรง ELNมก าลงประมาณ 3,000 คน
- กลมสดทาย คอ United Self Defence Forces ofColombia(AUC)คอกองก าลงทใหญเปน
อนดบ 3เปนกองก าลงขวาพฆาตซาย ทกอตงในป 1997 โดยนกคายาเสพตดและเจาของทดน
เพอปองกนตนเองจากการถกลกพาตวและกอการรายสมาชกสวนใหญเปนทหารนอกราชการ
โดยไดรบการสนบสนนจากกองทพและนกการเมองโคลอมเบย กลม AUCครอบครองพนท
ภาคตะวนตกเฉยงเหนอของโคลอมเบยนอกจากท าหนาทองครกษพทกษนายทน และคายา
เสพตดแลวภารกจส าคญอกประการหนงของAUCคอการลอบสงหารฝายซาย
ในป 2003 ผน าAUCไดยอมมอบตวกบทางการและสลายกองก าลงของตน เพอแลก
กบการลดหยอนผอนโทษแตความสงบกมอยไดมานาน เพราะบรรดาพลพรรคAUCไดกอ
ความความเหตการณรนแรงขนมาใหมเพอเรยกรองใหมการนรโทษกรรมแกพวกตน
หนา | 4
ตอมาในปนทางการโคลอมเบยไดสงตวอดตผน าAUCจ านวน 15 คน ใหสหรฐฯเนองจาก
พวพนในคดคายาเสพตดและเปนทคาดหมายวาจะมการสบสาวไปถงนกการเมองทอย
เบองหลงAUCดวย
2. กรอบแนวคดในการสรางความปรองดองและสาระส าคญของกระบวนการและขอตกลงใน
การสรางความปรองดอง
ปลายเดอนตลาคม 1999 (พ.ศ.2532) ประชาชนไดมการแสดงพลงครงใหญทว
ประเทศโคลอมเบย เพอสงสารวา "พอแลว สนตภาพเดยวน " มบางรายงานระบวา ประชาชน
มากกวา 2 ลานคน เดนขบวนในนครหลวงโบโกตา เมองหลวงของโคลอมเบย และทเมองเม
เดลนและคาลมผเดนขบวนเมองละราว 1 ลานคน และยงมประชาชนเรอนพนเดนขบวนใน
หมบานหลายรอยแหงทวประเทศ
การทประชาชนทวไปคดคานสงคราม ทส าคญคงเกดจากการเปนผไดรบผลดานลบ
อยางรนแรง เชน มการลอบสงหารทางการเมองเฉลยวนละ 12 ราย ท าใหตองสญเสยชวต
ผคนถง 3 แสนคนในทศวรรษ 1990 ผคนราว 1.8ลานคน ตองอพยพจากทอย และ 5 แสน
คนในชวง 2 ปทาย การเคลอนไหวของประชาชนนมสวนกดดนใหรฐบาลเจรจาสนตภาพกบ
กลมลกขนสดวยอาวธ ป 2000 รฐบาลสหรฐภายใตประธานาธบดคลนตนไดใหเงนชวยเหลอ
แกรฐบาลโคลมเบยในระยะ 2 ปเปนเงน 1.3พนลานดอลลารในจ านวนน รอยละ 80 เปนการ
ชวยเหลอทางดานทหารและต ารวจ ภายใตโครงการ "สงครามตอตานยาเสพตด " ซงมสวน
ชวยกลมอตสาหกรรม-ทหารของสหรฐเองไมนอย
เหนชดวาอ านาจทมาจากภายนอกประเทศมบทบาทสงมากในโคลอมเบยโดยเฉพาะ
รฐบาลสหรฐซงเปนอ านาจภายนอก และ กลาวได วา การทสหรฐเขาไปแทรกแซงกจการ
โคลอมเบยดวยเหตผลส าคญ นนคอ การสรางความสงบและจดระเบยบทางสงคม-เศรษฐกจ-
การเมองในประเทศน เพอใหสอดรบกบความมนคงแหงชาตและผลประโยชนทางเศรษฐกจ
ของตน
อยางไรกตาม กระบวนการปฏบต มรายละเอยดแตกตางกน ไป ซงอาจจดเปน 3 ระยะ
ไดแก
1) ชวงสงครามเยน ใชปฏบตการจตวทยาเพอใหเกดการยอมรบในสหรฐและในทาง
สากลวา เปนการตอตานคอมมวนสต และคกคามตอความสมพนธทางเศรษฐกจ -สงคมแบบ
ทนนยมในโคลอมเบย กระทรวงตางประเทศสหรฐสรปในป 1959 วา เหตการณไมสงบใน
โคลอมเบยหากด าเนนตอไปกจะสรางเงอนไขแกการเคลอนไหวของพวกคอมมวนสต และ
หนา | 5
คกคามตอการสรางรฐบาลทสนบสนนสหรฐ ประชาธปไตย และการลงทนแบบเสร และยงม
การชวาสหรฐจ าตองสนบสนนการทหารแกรฐบาลโคลอมเบย เพราะวาประเทศนอยตดกบเขต
คลองปานามา ในชวงนสหรฐไดมสวนชวยตงกองก าลงกงทหารเพอท าลายการเคลอนไหวของ
ประชาสงคมดวย
2) เมอใกลจะสนสดสงครามเยน เหตผลในการตอตานคอมมวนสตเรมฟงไมขน ในป
1987 มการส ารวจประชามตพบวาผคนในทวปอเมรกาสวนใหญเหนวารฐบาลโคล อมเบยม
การคอรรปชนสง และท าลายสทธมนษยชนอยางรายแรง เพอใหเกดการยอมรบการเขามาของ
สหรฐ มการสรางบรษทประชาสมพนธเพอเปลยนภาพลกษณของรฐบาลใหม ใหกลายเปน
ผสนบสนนอยางแขงขนใน "สงครามตอตานยาเสพตด " ของสหรฐ รฐบาลโคลอมเบยจงเปน
ฝายคนด สวนพวกตอตานทคายาเสพตดเปนฝายคนเลว การแทรกแซงครงน จงกระท าในนาม
สงครามตอตานยาเสพตดมปฏบตการส าคญทเรยกวา "แผนโคลอมเบย"
3) ชวงนบแตเหตวนาศกรรม 11 กนยายน 2001 ใชขออาง "สงครามตอตานการกอการ
ราย" และสหรฐดจะแสดงบทบาทสนบสนนรฐบาลฝายขวาในการปราบปรามขบวนการฝายซาย
อยางเปดเผย และเขาไปพวพนมากขนเปนล าดบ มแผนปฏบตการส าคญของรฐบาล
โคลอมเบยภายใตการสนบสนนของสหรฐเรยกวา "แผนรกชาต" (Patriot Plan) ใชก าลงพล
เพอกวาดลางกองก าลงปลดปลอยอยางทวดาน ซงเปนปฏบตการสงครามครงใหญ
สถานการณมมตซบซอนขน
แผนรกชาต (Patriot Plan) เปนปฏบตการครงใหญลาสดของรฐบาลโคล อมเบย โดย
การสนบสนนทางการฝก การวางแผน และเทคโนโลยทนสมยของสหรฐ เปนจดทท าใหสหรฐ
เขาไปพวพนในกจการภายในของประเทศโคล อมเบยมากขน ปฏบตการนมจดประสงคส าคญ
2 ดาน ดานหนง เพอการเผดจศก ท าลายการตอสของกลมตอตานอยางถงรากหรออยางนอย
น ากลมตอตานFARC เขาสโตะเจรจา คาดหมายวาคงใชเวลายาวนาน และสงผลกระทบตอ
ความมนคงมนษยอยางกวางขวาง ส าหรบ อกดานหนง กเพอเรงการพฒนา ซงรฐบาล
โคลอมเบยมแผนทจะแปรรปรฐวสาหกจมลคา 1 หมนลานดอลลารสหรฐ คาดหมายวานาจะ
มผลกระทบตอประเทศใกลเคยงดวย เชนผอพยพลภย อาจมการโยกยายการท าไรโคคาไปท
ประเทศเอกวาดอรมากขน
2.1 กระบวนการสรางความปรองดองในโคลอมเบย
ค.ศ. 1987: เรมมกระบวนการเจรจาลดความรนแรงแบบ National Dialogue
ค.ศ. 1987 – 1992: ยคของ Activation of Peace Mobilization in Colombia
ค.ศ. 1993– 1999:ยคของ Organizational Phase and large mobilization for Peace
หนา | 6
ค.ศ. 2000– 2003: ยคของการสรางความปรองดองระดบชาตและกระบวนการสรางความ
เขมแขงตงแตระดบรากหญา
ค.ศ. 2003- ปจจบน ยคของประธานาธบดอรเบ ซงยคนมการทมเทงบประมาณใหกบทหาร
และต ารวจ ตดอาวธใหกบประชาอาสาและใชมาตรการตางๆ เพอจดการกบกลมผกอการราย
รวมทงออกกฏหมายตอตานการกอการรายซงใหอ านาจกองทพในการจบกมและลงโทษผตอง
สงสยขณะเดยวกนกเปดการเจรจากบบรรดากองก าลงกลมตางๆ จนผน า AUCยอมมอบตว
และสลายก าลงลง นอกจากนสหรฐอเมรกายงใหการสนบสนนรฐบาลอรเบ อยางเตมทในการ
สรางกระบวนการสนตภาพใหเกดขนในประเทศอยางแทจรง
หนา | 7
หนา | 8
3.บทวเคราะหปจจยแหงความส าเรจในการสรางความปรองดอง
3.1 ประเทศโคลอมเบยจ าเปนตองมการเจรจาเรองของสทธมนษยชนและการ
ลดความรนแรงในเวทระดบชมชน ระดบชาตและระดบนานาชาตใหมากขน โดยทงน
การขบเคลอนตองระเบดมาจากขางในของประเทศเอง มใชเปนการกระท าแฝงจาก
อ านาจภายนอกเพราะมเชนนน การพฒนาดานสนตภาพและการปรองดองกนอยาง
แทจรงนนไมสามารถเกดขนได
3.2 …..
4. บทสรป
หนา | 9
References
Bergquist,Charles,Ricardo Penarando and Gonzalo,Sanchez G(eds).(2001).Violence
in Colombia 1990 -2000:waging war and negotiating peace.Wilimton,DE.
Scholarly Resource Inc.
Chernick,Mark.(1999).Negotiating Peace amid multiple forms of Violence: The
Protracted Search for a settlement to the Armed Conflicts in Colombia in Cynthia
Arnson (ed.).Comparative Peace Processes in Latin America.Washington
DC.Woodrow Wilson Center Press.
Galvis Constanza Ardila.( 2000) .The Heart of the warin Colombia.London.Latin
Americ Bureau.
Gamboa,M.(2001).Democratic Discourse and the conflict in Colombia, Latin America
Resources,Vol.28,No.1:93 -10 .
Soimano,Andres(ed).(2000).Colombia: essays on conflict peace
and development. Wasington,DC. World Bank.
Leech,Garry.Killing Peace: Colombia’s Conflict and failure of U.S. intervention.
New York. Information Network of the America.
Mauricio Gacia Duran,(2004) Alternatives to war :Colombia Peace Process.
London. Conciliation Resources.
Recommended