1.1 Основи на комуникацијата

Комуникацијата е основна човечка способност која се развила уште во

дамнешни времиња. Кога се зборува за комуникацијата не станува збор само за

вербална, туку и за невербална комуникација. Невербалната комуникација

најчесто е изразена помеѓу луѓе кои се познаваат подолго време и често станува

збор за некоја мимика, подигнување на рамениците, упатување на поглед и при

тоа особата на која и е наменето да разбере што сакаме да кажеме. Но исто така

невербалната комуникација добро функционира и на работното место бидејќи

многу информации ги добиваме од луѓето доколку ги погледнеме.

По држењето на телото на особата на која сакаме да и соопштиме нешто

можеме да сватиме дали е соодветно време да и го соопштиме тоа за кое сме

барале средба или не е вистинското време. Секогаш мора да бидеме јасни во

нашата комуникација дали е тоа вербална или невербална да не би пренеле

погрешна информација до примачот. Не можеме да го вратиме зборот кој е кажан

ниту пак можеме да се предомислиме кога правиме гестикулација која не е

соодветна на вербалната комуникација.

Секако може подоцна да се даде поконкретно објаснување за тоа што сте

сакале да го искомуницирате, но постојат ситуации каде додатните објаснувања

или пак промената на изјавата ја немаат истата сила како што е претходно

кажаното.

Испраќачот пред се мора да знае што сака да соопшти и на кој начин сака тоа да

го направи, да притоа на јасен и директен начин да ја испрати пораката. Доколу

на некого сакаме да соопштиме дека сме на пример лути за нешто, нема да го

соопштиме тоа со насмевка на лицето и олабавено држење на телото, туку ќе

имаме крут став и намуртено лице.

A пак доколку сакаме да пренесем информација дека сме задоволни од

1

нешто тоа ќе го направиме со насмевка на лицето, а положбата на телото ќе биде

отворена и опуштена.

1.2 Врсти и техники на комуникацијата

Секогаш кога сакаме да пренесеме информација таа треба да биде јасно

дефинирана да особата на која и е испратена да ја свати правилно, за да

повратната информација биде позитивна или пак таа што ја очекуваме. Кога

сакаме да му соопштиме на колегата да дојде на важен состанок во тој случај

нема да мафтаме со рацете за да ја пренесеме саканата информација.

Потполната информација треба да биде таква да на вербален начин му

дадеме до знаење што ќе се случува со евентуално укажување во кој правец ќе

се одржи состанокот. Успехот во комуникацијата се должи и на одредени филтри

како што е нашата моментална емотивна состојба, зошто кога сме лути или

уплашени нема да имаме доволно трпение да укажеме на толеранцијата која е

потребна, па пораката која иако не сме сакале ќе се соопшти поинаку.

Позицијата во која се наоѓаме, на пример ако стоиме далеку од личноста

постои шанса не слушнеме што ни зборуваат, но секако и преблиското стоење до

примателот на информацијата ќе се свати за погрешен став кон преносот на

информацијата. Освен содржината на пораката која ја испраќаме, важен е и

начинот на кој говориме, тука се мисли на бојата и тонот на гласот, мимиката на

лицето и говорот на телото.

Со еден збор вербалната и невербалната комуникација се подеднакво

важни и меѓусебно се надополнуваат, нивната ускладеност е камен темелник на

успешна комуникација.

Многумина на пример претпоставените мислат дека комуникацијата е

остварена кога на некому ќе му се каже што да прави,  но комуникацијата е

успешно завршена кога примателот на истата ја има точно сватено пораката на

испраќачот. Секогаш се поставува прашањето дали примателот ја има примено

пораката како што треба, но одговорот за тоа е обострана комуникација, или

повратна информација од примателот.

2

Повратната информација ќе каже дали дали примателот ја разбрал

пораката или не и каде настанала пречка во комуникацијата и што треба да се

корегира.

1.3 Видови на комуникација:

Првите два вида на комуникација се вербална и пишана

комуникација. Вербална комуникација или дијалог е реципрочен разговор

помеѓу две лица. Сепак, и усмени и писмени облици на комуникација зависи

човечки јазик. Човечкиот јазик може да се опише како систем на симболи и

граматичките правила на параметри кои манипулираат со симболи. Јазикот

се учи во човечкиот род право во текот на детството. Повеќето човечки

јазици користат обрасци на звук за симболите кои овозможуваат

комуникација со другите. Постојат илјадници човечки јазици, кои делат

одредени карактеристики

.Третиот вид на комуникација е невербална комуникација. Оваа

категорија на комуникација ги вклучува комуникација преку праќање и

примање пораки, без зборови, кои се пренесуваат преку изрази на лицето,

контакт со очите, гестови, држење и јазикот на телото. Всушност, вербална

комуникација може да содржи и невербални елементи наведени како

paralanguage што квалитетот на гласот, интонацијата, стрес, чувства и

стилот на говор. Слично на тоа, невербални елементи играат клучна улога

во пишаните текстови, како што е стил на ракопис и уредувањето на

просторот на зборови. Заедно, овие три групи формираат основата на

комуникација. Според истражувањето, 55 отсто од комуникацијата утврдени

со јазикот на телото, 38 отсто од глас тон и 7 проценти од содржина или

зборови кои се користат во процесот на комуникација.

Четвртиот вид на комуникација е визуелната комуникација. Како што сугерира

името, овој тип на комуникација е преку визуелни помагала. Овој начин на

3

пренесување на идеи и информации првенствено е

поврзан со дводимензионални слики со ликови,

типографија, цртеж, графички дизајн, илустрација, бои

и електронски ресурси. Оваа форма на комуникација

со визуелен ефект стрес на концептот дека визуелна

порака со текст има поголема моќ да информира,

едуцира или убеди човек. Највообичаен начин на презентирање на

информациите визуелно како видео и телевизија. Овде, во фокусот е на

презентирање на текст, слики, дијаграми и слики на интегриран дисплеј

компјутер. Ова категорија во комуникацијата се користи од графички дизајнери.

Порака влијае на најситни аспекти на животот. Категорија може да биде било

кој, но за комуникација на целата стреми кон една заедничка цел. Сепак,

точниот процент на влијанието на мај се разликува од променливите како

слушател и звучник. Да се подобри комуникативните компетенции, еден мора

да бидат мотивирани да се промени сегашниот начин на комуникација и да

биде отворен за учење и развивање на нови вештини, па крајниот резултат е

зголемена самодоверба и посилни врски кои го засилуваат една: на

професионален и личен живот.

4

1.4 Невербална Комуникација

Невербалната комуникација се проучува дури во почетокот на XX век

(првата книга во 1970 год). При човечките односи (контакти) меѓу луѓето, само

20 % од информациите се пренесуваат со помош на зборови како вербални

средства, додека 60-80% се употребуваат невербални симболи (гестови, мимики)

или некои технич-ки средства (компјутери и други технички средства). Секој човек

може да изучува разни јазици и работа со компјутери.

Единствен во светот е говорот на телото, јазикот на мимиките и гестовите,

јазик со кој може да се комуницира полновредно со сите луѓе, ако не знаеме да го

зборуваме јазикот на со-говорникот со кого на некој начин сакаме да

контактираме. Најголемото значење на невербалната комуникација е тоа што

неговите симболи се најчесто несвесни импулси кои е

невозможно да се фалсификуваат, и може да се

открие дали соговорникот ја зборува вистината или

едно мисли, а друго зборува.

Невербалната комуникација се проучува во

почетокот на XX век, а првите книги се појавуваат во 1970 година. При

пренесувањето на информации 45% припаѓа на вербалната комуникација

(зборовите), а 55% на невербалната комуникација (мимики, гестови, движења)

разни истражувања покажале дека човекот просечно зборува 15 минути во текот

на активните 12 часа додека е во будна состојба, односно за еден збор троши 2-3

секунди.

Вербалниот односно говорниот канал при комуникацијата меѓу луѓето

најчесто се искористува за предавање на информации, но невербалниот канал

при комуникацијата со луѓето најчесто служи за проучување на природата на

меѓучовечките односи, а во голем број случаи го презема приматот при

пренесувањето на информацијата. Се смета дека независно од културата и

образовното ниво на поединецот, се тврди дека доколку поединецот е подготвен

5

да прима информации од различен карактер (вербален и невербален), може по

гласот да го определи движењето на соговорникот во моментот на изнесување на

некоја порака.

Човекот, бидејќи е свесно суштество, за разлика од животните умее

донекаде да ги контролира емоционалните реакции и своите активности, но таа

контрола е пред се по заслуга на сфаќањето на јазикот на телото на мимиките и

гестовите, односно на средствата на невербалната комуникација. Најинтересно е

сознанието дека човекот како живо суштество ретко сознава дека неговата поза,

начинот на кој се движи, гестовите и мимиките можат да противречат на она што

човекот го изговорил и соопштил со сопствениот глас.

Човекот не знае дека секоја мисла формира свој гест. Ако таа мисла се

повторува, таа мисла формира поза што се огледа во одреден гест на лицето.

Идејата и наворешниот израз се тесно поврзани помеѓу себе. Формирањето на

гестовите оди истовремено со формирањето на идеите.

Секој гест, секое движење, секоја положба на телото, секој израз на лицето

претставува одраз на одредени идеи, зашто хармонијата на идеи и гестови може

да се заклучи низ логичка анализа на симболи на невербалната комуникација.

Се што се случува во нашата глава надворешно се манифестира преку

сим-болите и невербалната комуникација – преку нашите движења, положбата на

телото, изразот на лицето. Некои луѓе имаат посебна дарба за одредени ритмички

движења, имаат постојани идеи и изведуваат фини ритмични движења со делови

од телото и на тој начин ја манифестираат својата уметност (пример се

балетаните, ликовните уметници, танчери, музичари, глумци и слично). Пример се

глумците во анимираните филмови, немите филмови - тие користат само

невербална комуникација со публиката преку екранот.

Секој актер од немиот филм се класифицира како добар или лош, според

тоа колку успеал да ги искористи гестовите, изразите на лицето, мимиките и

движењето на делови од телото, најразлични гестови, односно јазикот на телото

бил најважен за остварување на поуспешна комуникација со публиката.

Невербалната комуникација или јазикот на телото често пати може да каже многу

6

повеќе за она што се случува внатре во човекот, зашто зборот често пати може да

биде лажен израз на свеста.

За невербалната комуникација меѓу луѓето исто така е важна и интуицијата,

односно претчувството. Кога некој човек има претчувство – интуиција се има

предвид дека тој е способен да ги чита невербалните симболи и да ги споредува

со вербалните (зборовите). Кога некој човек има шесто сетило (претчувство) и

смета дека некој лаже, тој всушност забележал некое несогласување меѓу јазикот

на телото од она што е кажано (изговорено).

Затоа многу е важно ораторот да знае, ако за време на разговорот,

предавањето, луѓето почнат несвесно движење, ги вкрстуваат рацете, ја спуштаат

главата надолу, се наслонуваат со грбот на столицата, се прозеваат, делуваат

отсутно, односно со внимание не го следат излагањето на предавачот, за искусен

оратор тоа ќе биде знак дека неговите зборови не допираат до слушателите и

дека ќе мора да го промени пристапот до аудиториумот.

Ова треба да го знаат сите предавачи, професори заради остварување на

комуникација со студентите. Доколку воочи вакви невербални пораки кај

аудиториумот, предавачот треба веднаш да го промени стилот на излагање и да

направи се, за повторно да ги заинтересира слушателите, внимателно да го

слушаат неговото излагање, во спротивно часот ќе пропадне. Постојат некои

истражувања кои што зборуваат за разликите помеѓу полот во дешифрирање на

невербалните симболи.

Жените имаат вродена способност да ги декодираат брзо невербалните

симболи и имаат големо претчувство, па оттаму можат, на пример, само врз

основа на движењето на очите на мажот и на неговиот израз на лицето да

откријат некоја тајна што мажот сака да ја сокрие. Женската интуиција посебно е

развиена кај мајките и оние што работат со деца и болни луѓе,

бидејќи мимиките и гестовите се најчесто нивниот говор.

Оваа способност на жената се користи и при склучување

на деловни договори, зашто жената има поголемо претчувство

дали се работи за сериозен партнер или сомнителен партнер.

7

Оттаму и фактот што во последно време има голем број на деловни жени кои

завземаат место во светот на бизнисот и доста самоуверено им парираат на

господата бизнисмени.

Дали невербалната комуникација е вродена или стекната се покажува со

вежба на вкрстување на рацете и облекување на облека. Пр, жените секогаш го

облекуваат левиот ракав од палтото или со разминување на маж и жена, мажот

гледа во жената, а жената се врти назад со главата или настрана со телото. Некои

гестови, изрази на лицето, кои се сметаат за основни гестови на невербалната

комуникација, се скоро исти кај сите луѓе во цел свет. На пример, кога се среќни

луѓето се смеат, кога се тажни плачат, лути - се муртат, климање на главата

означува некоја потврда и слично.

Јазикот на гестовите е невербална комуникација и е општочовечка

способност и со таа способност човекот може да комуницира насекаде во светот и

тоа независно од тоа во колкав степен го знае јазикот на земјата во која се наоѓа.

Секоја култура негува свој специфичен јазик на телото и затоа понекогаш се

јавува неспособност на луѓето од различни култури да не се разбираат меѓусебно

со помош на гестови, гестикулација и други движења и пози на телото.

Сеопштата универзалност на невербалните симболи се заснова врз фактот

дека гестовите на секоја индивидуа, секој поединец изгледаат вообичаени и за

другите луѓе. Меѓутоа во праксата постојат многу примери што ја негираат оваа

претставена универзалност на невербалните симболи. Пример при комуникација

меѓу претставници од европската и азиската култура: гестот климање со главата

во Франција значи „ништо“, во САД значи „во ред“, во Јапонија „пари“, а во земјите

на средоземјето тоа е знак за „хомосексуалност“.

При невербалната комуникација меѓу луѓето егзистираат неколку извори,

канали, нивоа на комуникација. Зборовите кои не се потврдени со гестови се

лишени од најважната карактеристика односно веродостојноста и искреноста. И

8

најкрасноречивиот оратор не ќе може да го

убеди аудиториумот ако зборува пред него со вкрстени

раце.

Тоа значи дека зборот тешко ќе допре до душата

на слушателот. Често пати гестот го соопштува она

што е меѓу изговореното. Гестот го тера човекот да

биде активен или го успокојува, го прави комуницирањето меѓу луѓето потполно

пријатно и полесно. Мора да се каже дека луѓето со различни типови на личноста

користат видови на гестови што често пати зависат од нивната положба во

општеството и нивната социјална улога.

Секој човек може да има свој посебен индивидуален стил на

гестикулирање. Се мисли дека луѓето што се поемотивни и „размислуваат“ со

срцето, а не со главата, најчесто гестикулираат со рамењата, а оние на кои

мислата им е пред емоциите, како што се повеќето интелектуалци, повеќе

гестикулираат со главата, бидејќи најмногу при работата се служат со рацете, што

има свој одраз и при гестикулирањето при комуникацијата со другите луѓе.

Тоа е и разликата меѓу интелектуалците и работните луѓе. Во

гестикулацијата при невербалната комуникација гестовите потешко се

фалсификуваат од зборовите. Одредена група на гестови, таа група на

гестикулација ја прави својствена за однесувањето на конкретниот човек и ги

одредува неговите особини односно неговите карактерни црти.

Пример горделивиот човек прави одредени карактеристични гестови како

што се претерана исправеност на телото, придавање голема важност на својата

фигура, претерана исправеност на вратот и главата, се обидува да биде

маркантен односно забележан од другите луѓе. А срамежливиот човек има други

гестови. Срамежливите луѓе често пати несвесно се вртат наоколу, постојано како

да се преслушнуваат нешто, се однесуваат како сите да гледаат во нив, како да се

плашат од нешто. Телото им е свиткано напред и рамениците се свиткани на

напред.

9

А луѓето што се задоволни со себе имаат многу

постигнато во животот, имаат силна волја, обично

телото го држат исправено, рамениците ги затегаат

назад, градите ги испакнуваат напред, покажувајќи

дека постигнале нешто. Овие луѓе одат брзо, прават

енергични движења со рацете и другите делови од

телото, тие се решителни, деловни и работоспособни

луѓе, а пак оние што секогаш ги држат рацете во

џебовите, дури и кога времето е топло, се доста

критични и таинствени луѓе.

Оние кои мислат дека никој не обраќа внимание на нивната личност, се

самозаљубени, имаат манир, навика често да си ја поправат фризурата или да си

ја чистат облеката.

За агресивниот човек, пак, е

карактеристично честото стискање на

тупаниците, за да докаже дека владее

со одредена ситуација, си дава

комоција при седењето сликовито и впечатливо ги вкрстува нозете, удобно се

наместува во столицата, ја зафрла главата наназад и ги истакнува градите

напред. Ваквиот тип на личност постојано ја демне ситуацијата и на најмала

провокација од околината бурно реагира, со тоа манифестирајќи ја својата сила,

борбеност и спремност за акција. Сите емоции организмот ги манифестира преку

мимики (изразот на лицето), движење на телото, движење на мускулите околу

очите и устата, при задоволство и среќа тие се креваат нагоре, а при емоции на

тага се спуштаат надолу.

При доживување радост, кај луѓето се забележува големо расположение, се

прават брзи движења, кои се ритмички, спонтани, телото се движи

цврсто и исправено, говорот е гласен и брз, пропратен со гласно

смеење.

10

А при доживување на тага има депресивно расположение,

движењето на телото е споро и омлитавено, неенергично, грбот е

свиткан и неподвижен .

.

За стравот се карактеристични брзи движења,

оддалечување и бегање од причинителите на стравот.

Вознемиреноста се карактеризира со стеснување на тупаниците,

потпирање со нозете, чешање по лицето, брадата, мрсење на

косата. При доживување на ужас се прави криење на лицето со

рацете.

При напад на гнев и лутина, се запира дишењето, се затвора

устата, телото се припрема за борба, се забележуваат брзи,

интензивни и неконтролирани движења, стегнати тупаници,

главата и телото се оптегнати наназад.

На сличен начин се манифестираат досадата, незадоволството и одврат-

носта. При жалост темпото на зборување е успорено, паузите меѓу зборовите се

зголемуваат, се јавува липање или плачење. Човекот често се воздржува и сака

да ги сокрие своите емоции, но тоа веднаш се забележува по неговото општо

неспокојство, непотребни движења.

11

1.5 Вербална комуникација

Вербална комуникација е форма на комуникација што мислиме дека прво кога

станува збор за комуницирање. Ги среќаваме во нашето секојдневно работење,

слободното време, радио телевизија, филм, преку цитатите од него да се добие

порака од книгата, а понекогаш и ние слушаат нешто од еден човек кој е во

сон.Но, сега се напомене дека вистинското име на овој вид на комуникација, ќе

биде говорна комуникација, само со помал дел е поврзан со зборот (verbum),

додека поголемиот дел од пораките испратени и примени, во фактот paraverbalni

или paralingvistički (поврзани со тонот, темпото, боја и други елементи на говор).

Јазикот како комуникациски систем и јазични функции

Во секој комуникациски настан, па така и во секоја говорна ситуација,

'испраќачот' (емитент, адресант) му

праќа порака на примачот (рецепиент, адресат) во врска со

одреден предмет(референт), кој Јакобсон го нарекува контекст.

Пораката мора да биде испратена во код (шифра) кој е заеднички

за примачот (кој ја енкодира пораката) и за испраќачот (кој пораката

је декодира), во спротивно комуникацијата е невозможна, или пак се

воведува посредник (на пр. преведувач).

12

Елементите на јазичните функциии на Јакобсон согласно теоријата на

комуникацијата

Референцијална функција (денотативна, когнитивна) - се однесува

на предметот на пораката т.е. го искажува односот меѓу пораката и

референтот. Таа е најчестата функција на секоја порака со оглед на тоа дека

во прв план ѝ е преносот на пораката, односно да даде што пообјективни и

поточни информации за референтот. Оваа функција се

карактеризира со „неутрални“ јазични средства, објективност,

отсуство на емоционално-експресивни елементи, доминираат

формите за трето лице, како и безлични и пасивни конструкции.

Следниве реченици имаат примарна референцијална функција: Денес во

Скопје врнеше дожд. Нобеловата награда за мир за 2008 год. ја доби Марти

Ахтисари.

Експресивна (емотивна) функција - означува насоченост

кон емитентот (испраќачот) на пораката. Оваа функција го искажува

субјективниот став на говорителот кон пораката, таа е насочена кон

искажување на емоциите на испраќачот на пораката (вистинските или оние кои

тој сака да ги испрати преку пораката). Поради тоа оваа функција е

доминантна во пораките во прво лице еднина, во исказите со емоционално-

експресивни средства на различни јазички нивоа. Таа се препознава преку

употребата на извици, кои се „чист емотивен слој на јазикот“[1],

во специфичното должење насамогласките и слично. Еве

13

неколку примери: Толку сму среќен што би пеел гласно. Леле, тешко мене!

Ух, колку сум уморен... Аааај-дееееееее таааа-тооооооо!

Конативна (апелативна) функција - насочена е кон примачот на пораката. Во

тие случаи, комуникацијата, по правило, има за цел на некој начин да влијае

врз примачот, односно да „апелира“ на неговите чувства и мисли и да

предизвика одредена реакција. Во вербалната порака нејзини карактеристични

средства се вокативната форма, второ лице еднина или множина, и

особено императивот(заповеден начин): Момче, отвори го прозорецот! Дај ми

ја книгата, веднаш! Драги гледачи, добро утро!

Оваа функција е особено застапена во различните форми на пропаганден говор -

во политичката и економската сфера, во ораторските текстови и слично. Поради

тоа во таквите текстови оваа функција се искажува со второ лице еднина или

множина, особено со второ лице кое има општо значење (на пример: Купувајте

македонско! Гласајте за нас! Јавете се на тел. ... и сл.), а исто така

и во реторичките обраќања.

Фатичка функција - насочена е кон контактот т.е. кон каналот

на комуникацијата. Таа служи пред сѐ за воспоставување, продолжување или

прекинување на комуникацијата (формули за поздравување, ознаки за почеток

и крај на некој разговор), проверка на исправноста на каналот (Ало, ме слушаш

ли? Ало, ало! Еде, два... ме слушаш?). Фатичката функција е доминантна во

секојдневните ситуации чија цел не е размената на информации, туку

првенствено одржувањето на комуникацијата.

Едно од типичните прашања е Како сте? Како си? на кое обично се дава

предвидлив одговор (Добро, благодарам; Еве, не е лошо; Па туркаме некако и

сл.). Секој опширен одговор, со детеалн опис на здравствената ситуација, не е

очекуван со оглед на тоа дека во случајните средби ова прашање на бара давање

на информации туку ја прикажува добронамерноста на говорникот

14

На оваа јазична функција се темелат обредите, свеченостите, церемониите,

семејните и љубовните разговори, накусо, сите ситуации во кои се повторуваат

исти зборови, гестикулации.

Според Роман Јакобсон, ваквиот вид комуникација е воедно и првата вербална

комуникација која се јавува кај децата. Во драмските дијалози можат да се

искористат фатички елементи за создавање различни едфекти, на пр. комични:

„Е!“ - рече момчето. „Е!“ - рече таа - „Е па ете нѐ“ - рече тој. „Еве нѐ“ - рече таа -

„А!“ „Па да“ - рече тој.[2]

Метајазична функција - означава насоченост кон кодот на пораката. Таа е

секогаш застапена во исказите во кои учесниците на комуникацискиот настан

проверуваат дали употребуваат ист код („Што подразбирате под тоа?“, „Кога

велам мммммм, мислам дека тоа многу ми се допаѓа“), во дефинициите

(„Семиологијата е наука за знаците“) или пак во цитатите. Секој цитат

претставуваговор за говорот, текст во текстот и текст за

текстот. Лингвистиката како наука за јазикот е базично метајазично

концепирана, но метајазичната функција ја среќаваме и во другите науки (на

примерЕкологијата е наука за заштита на животната средина...).

Секојдневниот говор исто така изобилува со бројни примери за оваа функција

(на пр. кога се обраќаме на некое дете: Речи „Благодарам!“). Многу

недоразбирања во комуникацијата произлегуваат од фактот што учесниците не

се свесни како им се разликуваат кодовите односно подкодовите.

15

Поетска (естетска) функција - се дефинира како насоченост на

пораката кон самата себе и притоа пораката престанува да биде

средство на комуникација и станува нејзина цел. Оваа функција е

особена пред сѐ (но не и единствено) за книжевно-уметничките текстови,

односно за уметноста воопшто. Имено, естетската функција може да

биде застапена и во друг вид на текстови, во други

функционални стилови, секогаш кога пораката станува цел

на комуникацијата , кога се „враќа“ сама во себе. Тоа е особено изразено

во разговорниот стил, но исто така и во рекламниот, во политичките

слогани и сл. Јакобсон поради тоа нагласил дека проучувањето на

поетската функција не смее да се ограничи само на полето

на книжевноста, но и дека функциите на јазикот во книжевниот дел не

можат да се сведат само на поетскатаа функција.

1.5 Организациска комуникација

Во рамките на организациската

комуникација се подразбира изучување

на рекламирање, односи со јавноста,

деловната комуникација, како и анализа

на структурата и функционирањето,

како и организација на комуникациски

16

мрежи и системи. Организациската комуникација е тесно сфаќање на

културата од страна на проф. Цветановиќ се состои од бизнис морал,

однесување во бизнисот, и изгледот, деловна комуникација и односи со

јавноста. Под деловна комуникација се смета само усни или писмени

контакти меѓу деловните партнери..

17