14 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÈÍ

ÒÅ

ÐÂ

ÞÊðåìåíà Áóäèíîâà ñïåöèàëíî çà "Îáåêòèâ":

Äåëàòà ÷îâåøêè ïîêàçâàò

êîé ñè è êàêúâ ñè...

Êðåìåíà Áóäèíîâà, íåçðÿùàòà êðàñèâà ðîìêà, âå÷å 10 ãîäèíè âîäè

òåëåâèçèîííî ïðåäàâàíå. Ïèòàì ñå äàëè çíàå êîëêî å êðàñèâà, çà-

ùîòî êîëêî å îáðàçîâàíà, ðàáîòëèâà è òàëàíòëèâà, àêî íå çíàå,

ïîíå ïðåäïîëàãà. Íàðè÷à ëèòåðàòîðêàòà Ìàëèíà Òîìîâà ñâîÿ äó-

õîâíà ìàéêà.

Óãîâîðêàòà ìè ñ Êðåìåíà Áóäèíîâà áå-

øå â ñúáîòíèÿ äåí. Ñúïðóãúò é Ðàäè ìå

÷àêàøå íà åäíà îò ñïèðêèòå â êâàðòàë "Îâ-

÷à êóïåë", êàòî ìè îáÿñíè, ÷å â ïðàçíè÷åí

äåí ñå ñúáèðàò âñè÷êè â äîìà íà ìàéêà é.

 àâòîáóñà ñå çàñè÷àìå ñ åäíà îò ñåñòðè-

òå é è ìîì÷åíöåòî é. Ðàäè êàçâà çà äåòåòî,

÷å å ìíîãî óìíî è ó÷åíîëþáèâî è âñè÷êè

êàçâàò, ÷å ïðèëè÷àëî íà ëåëÿ ñè Êðåìè. Ïðåä

âõîäà íà áëîêà ðàçáèðàì, ÷å íà äåòñêàòà

ïëîùàäêà Êðåìåíà ó÷è øåñòãîäèøíèÿ ñè

ñèí Îãíÿí äà êàðà êîëåëî áåç ñïîìàãàòåë-

íèòå êîëåëåíöà. Èìà íåâåðîÿòíî êðàñèâè

÷åðíè î÷è è ãúñòè ìèãëè - ñìóùàâà ñå ìíî-

ãî, êîãàòî ãî ïèòàì êîé ìó ãè ðåøå...

- Êðåìåíà, çíàåø ëè, ÷å ñè îò ìàëêîòî

â ñâåòà, êîèòî ïðàâÿò òåëåâèçèîííî ïðå-

äàâàíå, à èìàò ïðîáëåì ñ î÷èòå?

- Àç âñúùíîñò íå çíàì êîëêî ñà, íî çíàì,

÷å ïðåç 1997 ã., êîãàòî çàïî÷íàõ, áÿõ åäè-

íñòâåíàòà è ïúðâàòà òåëåâèçèîííà âîäåùà

ñ íóëåâî çðåíèå íå ñàìî â Áúëãàðèÿ, íî è â

Åâðîïà. Ñëåä ìîåòî ïîÿâÿâàíå èìàøå åä-

íî ñúîáùåíèå çà äðóãà òåëåâèçèîííà âîäå-

ùà - èñïàíêà. Èñïàíöèòå êàçâàõà, ÷å ñà ïúð-

âè ñ òàêàâà âîäåùà è ñè ñïîìíÿì, ÷å òîãàâà

â. “24 ÷àñà” ïîâåäå äåáàò è ñïîðåõà ïî âúï-

ðîñà, òâúðäåéêè, ÷å â Áúëãàðèÿ å ïúðâàòà òå-

ëåâèçèîííà âîäåùà.

- Òîâà â êðàéíà ñìåòêà íå å òîëêîâà

âàæíî. Âàæíîòî å, ÷å ñè íåâåðîÿòíî ñìå-

ëî ìîìè÷å. Êàêâî å êóðàæúò?

- Àç íå çíàì, íÿìàì òî÷íî îïðåäåëåíèå

çà êóðàæ. Íî çíàì, ÷å ÷îâåê, áåç çíà÷åíèå

êàêâî ùå ìó ñòîâàðè ñúäáàòà, å äëúæåí (çà-

ðàäè òîâà, ÷å å ÷îâåê, çàðàäè òîâà, ÷å å âèñ-

øåòî òâîðåíèå) äà ïðîäúëæè ñâîÿ æèçíåí

ïúò è òî ïî äîñòîåí íà÷èí. Àêî òîâà å êóðà-

æúò - äà, àç èìàì êóðàæ è ãî ñëåäâàì è

âÿðâàì â òîâà, êîåòî âúðøà.

- À òðóäíî ëè òè å äà áúäåø äîáðà?

- Àìè êàêâî îçíà÷àâà òîâà? Òè èëè ñè äî-

áúð, èëè íå. Àêî òðÿáâà äà ïèïíåì “íà÷àëî-

òî” - âñåêè åäèí îò íàñ, õîðàòà, ñå ðàæäà

äîáúð. Àêî íåùî ñå ïðîìåíè êúì ëîøî, òîâà

îçíà÷àâà, ÷å ñå ïîääàâàìå. Ìîæå áè, òîâà

“Ñâåòúò íà ðîìèòå” å ïúðâîòî ðîìñêî òåëåâèçèîííî

ïðåäàâàíå â Áúëãàðèÿ ñ åäèíñòâåíàòà òåëåâèçèîííà âî-

äåùà ñ íóëåâî çðåíèå è îò ðîìñêè ïðîèçõîä è åäèíñòâå-

íîòî, â êîåòî ñå ïîäãîòâÿò ìàòåðèàëè íà ðîìñêè åçèê. Îò

ÿíóàðè 1997 ã. òî ñå èçëú÷âà ïî òåëåâèçèÿ “7 äíè”. Îò àï-

ðèë 2004 ã. ïðåäàâàíåòî ñå èçëú÷âà ïî ÁÍÒ, äâà ïúòè â ìå-

ñåöà, ïðåç ñðÿäà, îò 16.55 ÷.

Íàãðàäè:

1999 ã.- ïúðâà íàãðàäà çà ïóáëèöèñòè÷íè ïðåäàâàíèÿ

íà Ìåæäóíàðîäíèÿ åòíè÷åñêè ôåñòèâàë ãð. Êîøèöå;

2002 ã.- íàãðàäà íà îðãàíèçàöèÿ "Äðîì" çà íàé-ïúëíî

îòðàçÿâàíå íà ïðîöåñà íà äåñåãðåãàöèÿ íà áúëãàðñêà-

òà îáðàçîâàòåëíà ñèñòåìà;

2004 ã.- âòîðî ìÿñòî íà Ìåæäóíàðîäíèÿ ìåäèåí ôåñ-

òèâàë â Àëáåíà â êàòåãîðèÿòà çà ïðîãðàìè, îòðàçÿâàùè

ïðîáëåìèòå íà åòíè÷åñêèòå ìàëöèíñòâà â Áúëãàðèÿ;

2005 ã.- ïúðâî ìÿñòî íà Ìåæäóíàðîäíèÿ ìåäèåí ôåñ-

òèâàë â Àëáåíà â êàòåãîðèÿòà çà ïðîãðàìè, îòðàçÿâàùè

ïðîáëåìèòå íà åòíè÷åñêèòå ìàëöèíñòâà â Áúëãàðèÿ ñ

ôèëìà “Ðàï â Àáèñèíèÿ”.

ÎÁÅÊÒÈÂ 15

÷å ñúì ñ íóëåâî çðåíèå ìå çàïàçè äåâñòâåíà, çàùîòî

íÿìà íåùî, êîåòî äà ìå íàêàðà äà áúäà àë÷íà, âúðâåé-

êè ïî óëèöèòå è äà ãëåäàì êîÿ êàê å îáëå÷åíà, êàêâà

êîëà êàðà, êàêúâ GSM èìà, êàêâà êîçìåòèêà ïîëçâà, êàê-

âà êúùà èìà...Èìàì ñè ìîé ñâÿò. Îñúçíàâàì, ÷å êîëêîòî

è äà ñå áîðèì íà Çåìÿòà, êàêâîòî è äà ïðàâèì, êîëêîòî

è âåëèêè äà ñìå - íàøåòî áîãàòñòâî ñà äâà ìåòðà ïîä

ïðúñòòà. Íèùî íå ìîãà äà âçåìà ñúñ ñåáå ñè, êîëêîòî è

áîãàòà äà ñúì! Çíàì, ÷å àêî äåéñòâèòåëíî ñúì äîáðà,

ñëåä ñìúðòòà ìè õîðàòà ùå ñè øóøíàò: "Áåøå äîáðà." À

òîâà çà ìåí å ïî-öåííîòî. Äîáðîòî ñè å äîáðî è ñúì

ñèãóðíà, ÷å âñåêè åäèí îò íàñ, êîëêîòî è äà å òðóäåí

æèâîòúò, êîéòî æèâååì - ñè ãî íîñè.

- Êàê èçáèðàø òåìèòå ñè, õîðàòà, êîèòî ñíèìàø?

È èçîáùî êàê ðåøè äà ñòàíåø æóðíàëèñò?

- Çàâúðøèëà ñúì áúëãàðñêà ôèëîëîãèÿ â Ñîôèéñêèÿ

óíèâåðñèòåò, âòîðàòà ìè ñïåöèàëíîñò å ðàäèîæóðíà-

ëèñòèêà. È êàòî ÷îâåê ñ íóëåâî çðåíèå íàé-ìàëêî ñúì

ñè ìèñëèëà, ÷å ïðåç 1997 ã. ùå ñëîæà íà÷àëîòî íà ïúð-

âîòî òåëåâèçèîííî ðîìñêî ïðåäàâàíå “Ðîìñêè ñâÿò”.

Òîãàâà îò “Îòâîðåíî îáùåñòâî” ìè áÿõà îòïóñíàëè

ñêðîìíè ñðåäñòâà äà ó÷à àíãëèéñêè åçèê. Òàêà è íå ãî

íàó÷èõ, îñòàíàõ ñè íà âòîðî íèâî...Ïðåç îêòîìâðè-

íîåìâðè 1997 ã. òðÿáâàøå äà îò÷åòà òåçè ñðåäñòâà è

îáúðêàõ âðàòèòå, îòèâàéêè â îôèñà íà “Îòâîðåíî îá-

ùåñòâî” â ïðîãðàìà “Ðîìà”. Âëÿçîõ â äðóãà ñòàÿ è òàì

áåøå Ðåíåòà Èíäæîâà è íÿêîëêî ðîìè, êîèòî îáñúæ-

äàõà êúäå äà ñå ïðàâè ðîìñêî ïðåäàâàíå, ðàäèîïðå-

äàâàíå. È â ìîìåíòà, â êîéòî ñå ïîÿâèõ è ìè âèäÿõà

ìóöóíêàòà - âñè÷êè êàçàõà: “Åòî ãî ìîìè÷åòî, çà êîåòî

ãîâîðèì!” Òîãàâà Ðåíåòà Èíäæîâà ñå îáúðíà êúì ìåí

è êàçà: “Ïîçíàâàø ëè ìå, ìîåòî ìîìè÷å?” Äà, íî îáú-

ðêàõ âðàòèòå. Òÿ êàçà, ÷å îáñúæäàò êúäå äà ñå ïðàâè

ðîìñêî ðàäèîïðåäàâàíå è ñå çàèíòåðåñóâà îò ìîåòî

ìíåíèå. Ïðåäëîæèõ ðàäèî “Àëìà ìàòåð” è òîãàâàøíî-

òî ðàäèî “7 äíè”, çàùîòî òàì ñòàæóâàõ. Ñëåä âðåìå ñå

âèäÿõìå. Ìåæäó äðóãîòî òÿ ìå ïîïèòà äàëè èñêàì äà

ïðàâÿ òåëåâèçèîííî ðîìñêî ïðåäàâàíå. Àç é êàçàõ, ÷å

ñå ìàéòàïè ñ ìåí. Íå ìîæåõ äà áúäà âîäåùà íà òåëå-

âèçèîííî ïðåäàâàíå ïðè ïîëîæåíèå, ÷å ñúì ñ íóëåâî

çðåíèå. Òÿ ìå ïîãëåäíà ìíîãî ñåðèîçíî è êàçà, ÷å íå

áè ñè ïîçâîëèëà äà ñå ãàâðè ñ ìåí. Ùå ñòàíå îò òåá

âîäåùà íà òåëåâèçèîííî ïðåäàâàíå - íå ìîæåø äà ñå

âèäèø êîëêî ñè õóáàâà. Àç ñå ïðèáðàõ âêúùè, ïîçà-

ìèñëèõ ñå, ñåäíàõ è íàïðàâèõ êîíöåïöèÿ çà òåëåâè-

çèîííî ïðåäàâàíå. Êîãàòî é ÿ äàäîõ äà ÿ ïðî÷åòå - òÿ

îñòàíà âúçõèòåíà è òðúãíà ñ ìåí äà òúðñèì ñðåäñòâà

çà ðåàëèçàöèÿòà ìó â òåëåâèçèÿ “7 äíè” - òî è òàì áåøå

âúíøíà ïðîäóêöèÿ. Òà òÿ å âèíîâíà, òÿ å ìîÿòà îòêðèâà-

òåëêà çà òåëåâèçèÿòà.

- Íå ìè îòãîâîðè êàê ñè èçáèðàø òåìèòå...

- Îò âñåêèäíåâèåòî íà ðîìèòå - ïðåäâàðèòåëíî íå

èçìèñëÿì. Ñòàðàÿ ñå äà ðåäóâàì - ñ òåìè îò æèâîòà, ñ

õîðà, êîèòî ñà ñ ïîëîæèòåëåí îáðàç, ñ ïîëîæèòåëåí

ïðèìåð. Ïðàâÿ ãî ñ öåë äà ïîäðàçíÿ ðîìèòå, äà èì êà-

æà: åòî íà, çàùî âèå ñòå òîëêîâà ðàçî÷àðîâàíè, ÷å íå

ìîæå äà ñå ñëó÷è íåùî ïî-õóáàâî ñ âàñ. Äðàçíÿ è äðó-

ãàòà ÷àñò - íåðîìñêà àóäèòîðèÿ, çà äà èì êàæà - åòî íà

èìà è òàêèâà ðîìè, êîèòî íå ñúáèðàò áîêëóöè, íå êðà-

äàò, íå ñà êàêâè ëè íå, îòðèòíàòè îò îáùåñòâîòî! ×ðåç

òåçè áèîãðàôè÷íè èçäàíèÿ íà ïðåäàâàíåòî ïîêàçâàì

ïúñòðîòàòà íà ðîìèòå. Äðóãîòî - äîñòà ÷åñòî ñúì ïî ñëå-

äèòå íà èíñòèòóöèèòå äà âèäÿ êàêâî ïðàâÿò çà ðîìèòå.

Çàùîòî íåïðåêúñíàòî ñå ñúçäàâà ñîöèàëíî íàïðåæå-

íèå â áúëãàðñêîòî îáùåñòâî è ñå ïîëó÷àâà íÿêàêâî îá-

ùî áúëãàðñêî çàòúïÿâàíå. È êàêâîòî íè êàæàò ãî âçèìà-

ìå çà ÷èñòà ìîíåòà. Ãîâîðè ñå, ÷å êúì ðîìèòå îòèâàò

ñòðàøíî ìíîãî ïàðè, à òàêèâà ïàðè äî îáèêíîâåíèÿ ðîì

âúîáùå íå ñòèãàò. Íå çíàì êàêâî ïðàâè íåïðàâèòåëñòâå-

íèÿò ñåêòîð, íå çíàì äúðæàâàòà êàê ñè ðàçïðåäåëÿ ìî-

íåòèòå. Íå èñêàì äà êîìåíòèðàì, íî çíàì, ÷å îáèêíîâå-

íèÿò ðîì ïðåç òåçè ãîäèíè íå ïîìðúäíà! Ïðåç òåçè ãîäè-

íè àç ïîêàçàõ îáðàçà íà îáèêíîâåíèÿ ðîì - ñ êîíñåð-

âèòå, ñ áåçðàáîòèöàòà, ñ êåáàï÷åòàòà, ñ êþôòåíöàòà, ñ

ïî 10 ëåâà êàê ãè ìàíèïóëèðàò íà èçáîðè.

- Èìàëî ëè ìîìåíòè, â êîèòî ñè ñå ÷óâñòâàëà íà-

ðàíåíà, îáèäåíà çà òîâà, ÷å ñè ðîìêà?

- Èñòèíàòà ëè èñêàø äà ÷óåø?

- Äà, ðàçáèðà ñå, çà òîâà òå ïèòàì.

- Íå íèêîãà, íèêîãà íå ñúì ñå ÷óâñòâàëà äèñêðèìè-

íèðàíà. Äîðè èìà ìîìåíòè, â êîèòî òå çàáðàâÿò, ÷å ñúì

è ñëÿïà! Äàæå ñè ñïîìíÿì åäíà îò ìîèòå êîëåæêè ìè

êàçà: “×àêàé äà òè çàïàëÿ ëàìïàòà!” Àç é ñå ñìåÿ. À òÿ:

“Àáå, â òúìíîòî ëè äà òå îñòàâÿ?” Íà ìåí ìè å âñå

åäíî, íî òÿ ïðîñòî ðåàãèðàøå íàé-åñòåñòâåíî. Â êðàé-

íà ñìåòêà äåëàòà ÷îâåøêè ïîêàçâàò êîé ñè, êàêúâ ñè.

Àç áÿõ ñíèìàëà åäèí ôðèçüîð Ëàçàð. Ïðè òîçè Ëàçàð

îòèâàò âñè÷êè è êîãàòî ñÿäàò íà ñòîëà ìó, òå ñÿäàò ñ

äîâåðèå. Âÿðâàò ìó, êîíñóëòèðàò ñå ñ íåãî, çíàåéêè,

÷å òîé å ðîì. È òîé íå áÿãà îò ñâîÿ ðîìñêè ïðîèçõîä.

Òîé å áÿë, íÿìà õàðàêòåðíèòå ÷åðòè íà ðîìà, íî àêî

ñòàíå äóìà íåùî ëîøî çà ðîìèòå, òîé êàçâà: “Àç ñúì

öèãàíèí!” Íî òîâà ïðå÷óïâà ñòåðåîòèïèòå.

- Îò äóìèòå òè äî òóê ðàçáèðàì, ÷å è ñïîðåä òåá

íàé-âàæíèÿò ïðîáëåì íà ðîìèòå å îáðàçîâàíèåòî...

- Àáñîëþòíî! Àêî èìà îáðàçîâàíèå, òîé ùå èìà

ðàáîòà, ùå äúðæè íà äåöàòà ñè, ùå äúðæè íà ñåìåé-

ñòâîòî, ùå äúðæè íà âñè÷êî.

- Ãîâîðèì, ÷å ó÷èëèùàòà òðÿáâà äà áúäàò èíòåãðè-

ðàíè.

- Äà, çàäúëæèòåëíî! Ó÷èëèùåòî íå å ñãðàäà, à å öåí-

íîñòè. Ìîÿòà ìàéêà èìà îñíîâíî îáðàçîâàíèå. Íî áå-

øå íàÿñíî, êàêòî è áàùà ìè, ÷å òðÿáâà äà ñå ó÷èì. Òå

äâàìàòà è ìîèòå áðàòÿ è ñåñòðè ñå ðåäóâàõà äà ìå

âîäÿò â ó÷èëèùåòî çà äåöà ñ íàðóøåíî çðåíèå, çà äà

ñå ó÷à è äà ïðîäúëæà îáðàçîâàíèåòî ñè. Íèå ñìå ñå-

äåì äåöà - äà ñà ìè æèâè çäðàâè!

- Ãîâîðèõìå ìíîãî, ñïîäåëè íåùî, êîåòî íå ñúì

ñå ñåòèëà äà òå ïîïèòàì.

- Ñêîðî ñòàâàì íà 37, âúçðàñò, â êîÿòî ñå ïèòàø êàê-

âî äî òóê. 10 ãîäèíè íå ñà ìàëêî. Ïúòóâàì ìíîãî, ñíè-

ìàì ìíîãî, íî íèêîé íå ñå ñåùà - òóê èìà åäèí ñòðà-

õîòåí àðõèâ, äàâàéòå äà íàïðàâèì íåùî ñ íåãî. Äà ãî

ðàçïðîñòðàíÿâàìå, à è çàùî äà ñòîè òàêà? Ìíîãî íå-

ùà ñúì âèäÿëà, ñíèìàéêè ðîìñêèÿ ñâÿò - äî áîëêà ìè å

ïîçíàò êàòî èñòîðèÿ, êàòî êóëòóðà, êàòî âñè÷êî. Òðÿáâà

äà ñÿäàì è äà ãî ïèøà, çà äà ãî ÷åòàò. Ïèñàíîòî ñëîâî

îñòàâà. Èíòåðâþòî âçå: Çåëìà ÀËÌÀËÅÕ