«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
Chapter 1 (1-228).indd 1 22/6/2560 8:47:00 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
การบญชชนสง 1
รศ. ดร. กญนภทธ นธโรจนธนท, ผศ. ดร. ศรรตน พวงแสงสข
และ ดร. นนทนา แจงสวาง
ฉบบพมพท 1 พมพครงแรก กรกฎาคม 2560
พมพซ�าครงท 2 กนยายน 2560
สงวนสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537
หามท�าซ�า ดดแปลง คดลอก ลอกเลยน หรอน�าไปเผยแพรในสอทกประเภท ไมวาสวนใดสวนหนง
ของหนงสอเลมน ตลอดจนหามมใหสแกนหนงสอหรอคดลอกสวนใดสวนหนงเพอสรางฐานขอมล
อเลกทรอนกส นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากบรษทวทยพฒน จ�ากด
จดท�ารปเลม จดพมพ และจ�าหนายโดย
บรษทวทยพฒน จ�ากด
52/103-104 ซอยรามค�าแหง 60/5 ถนนรามค�าแหง เขตบางกะป กรงเทพฯ 10240
โทรศพท 02 374 9915 โทรสาร 02 374 6495
E-mail: [email protected] Website: www.wphat.com
ส�านกพมพ วทยพฒน (www.facebook.com/wphat.edu)
ID: wphat.com
ราคา 170 บาท
ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต
กญนภทธ นธโรจนธนท.
การบญชชนสง 1.--กรงเทพฯ: วทยพฒน, 2560.
228 หนา.
1. การบญช. I. ศรรตน พวงแสงสข, ผแตงรวม. II. นนทนา แจงสวาง, ผแตงรวม. III. ชอเรอง.
657
ISBN 978-616-424-005-6
หากทานมขอตชม หรอค�าแนะน�าเกยวกบหนงสอหรอบรการของบรษทฯ กรณาสงจดหมายถงผจดการฝายลกคาสมพนธตามทอยดานบน หรอสงอเมลท [email protected] จกเปนพระคณยง
2-127.indd 2 18/8/2560 17:43:28 dummy 1
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
คำ�นำ�
ต�ำรำ การบญชชนสง 1 เลมน มเนอหำเกยวกบกำรบญชส�ำหรบรำยกำรทมลกษณะเฉพำะ
หรอกจกำรทมลกษณะเฉพำะโดยมหวขอเรองประกอบดวยนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณ
การทางบญชและขอผดพลาด การบญชส�าหรบส�านกงานใหญและสาขา การบญชส�าหรบรายการทเปน
เงนตราตางประเทศ การบญชส�าหรบการฝากขาย การบญชส�าหรบสญญาเชา การบญชส�าหรบการขาย
ผอนช�าระ การบญชส�าหรบสญญากอสราง การบญชส�าหรบธรกจอสงหารมทรพย และ การบญช
ส�าหรบการปรบโครงสรางหนทมปญหา
ในกำรจดท�ำต�ำรำ การบญชชนสง 1 น ผเขยนไดด�ำเนนกำรศกษำคนควำเปนระยะเวลำ นำนหลำยปรวมถงไดเขยนและเรยบเรยงขนดวยควำมรวมมอกนของอำจำรยผมประสบกำรณในกำรสอน
วชำนในมหำวทยำลยตำงๆหลำยแหง โดยใชค�ำอธบำยและกำรยกตวอยำงทกระชบ เขำใจงำย ม
แบบฝกหดส�ำหรบทบทวน และไดปรบปรงใหสอดคลองกบมำตรฐำนกำรรำยงำนทำงกำรเงนปจจบน
เพอใหเหมำะสมส�ำหรบนสต นกศกษำ และบคคลทวไปทสนใจ สำมำรถใชประกอบในกำรเรยนรและ
ท�ำควำมเขำใจไดเปนอยำงด
คณะผเขยนหวงวำ เนอหำในต�ำรำการบญชชนสง 1นจะเปนประโยชนตอผอำนโดยขอยกคณควำมดทงหมดใหแดครบำอำจำรยผประสทธประสำทวชำควำมรรวมถงทกทำนทมสวนใหต�ำรำเลมน
เสรจสมบรณ หำกมสงใดในต�ำรำนจะตองปรบปรง คณะผเขยนขอนอมรบในขอชแนะและจะน�ำไปแกไข
หรอพฒนำใหถกตองสมบรณยงขนในโอกำสตอไป
รองศาสตราจารย ดร. กญนภทธ นธโรจนธนท
ผชวยศาสตราจารย ดร. ศรรตน พวงแสงสข
ดร. นนทนา แจงสวาง
Chapter 1 (1-228).indd 3 22/6/2560 10:03:45
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
สารบญ
บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลง
ประมาณการทางบญชและขอผดพลาด 7
บทนำ� 7 ลกษณะของก�รเปลยนแปลงท�งบญชและขอผดพล�ด 7 นโยบ�ยก�รบญช 8 ก�รเปลยนแปลงประม�ณก�รท�งบญช 12 ขอผดพล�ด 16
แบบฝกหดบทท 1 23
บทท 2 การบญชสำาหรบสำานกงานใหญและสาขา 24
บทนำ� 24 ก�รบนทกบญชของสำ�นกง�นใหญและส�ข� 24 ก�รคดร�ค�สนค�ทสงไปใหส�ข� 26 ก�รบญชในกรณทสนค�สงใหส�ข�ในร�ค�ตนทน 26 ก�รบญชในกรณทสนค�สงใหส�ข�ในร�ค�สงกว�ตนทน 32 ก�รโอนค�ใชจ�ยระหว�งสำ�นกง�นใหญและส�ข� 35 ค�ขนสงสนค�จ�กสำ�นกง�นใหญไปส�ข� 36 ตนทนค�ขนสงทเสยไปในก�รโอนสนค� 36 ก�รจดทำ�งบก�รเงนรวมในกรณทยอดดลของบญชสำ�นกง�นใหญ และบญชส�ข�ไมตรงกน 39
แบบฝกหดบทท 2 53
บทท 3 การบญชสำาหรบรายการทเปน
เงนตราตางประเทศ 58
บทนำ� 58 ก�รกำ�หนดสกลเงนทใชในก�รดำ�เนนง�นของกจก�ร 58 อตร�แลกเปลยนเงนตร�ต�งประเทศ 59 วธก�รบนทกและแปลงค�ร�ยก�รทเปนเงนตร�ต�งประเทศ 61
Chapter 1 (1-228).indd 4 20/6/2560 12:14:04 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
ก�รบญชสำ�หรบกจก�รเกยวกบต�งประเทศ 69 เงนลงทนสทธในหนวยง�นต�งประเทศ 70 ก�รแปลงค�เปนสกลเงนทใชนำ�เสนองบก�รเงน 71 ก�รแปลงค�ของหนวยง�นต�งประเทศ 76 ก�รจำ�หน�ยหรอก�รจำ�หน�ยบ�งสวนของหนวยง�นต�งประเทศ 77 ผลกระทบท�งภ�ษของผลต�งของอตร�แลกเปลยนทงหมด 78 ก�รเปดเผยขอมล 78
แบบฝกหดบทท 3 80
บทท 4 การบญชสำาหรบการฝากขาย 83
บทนำ� 83 คว�มหม�ยและลกษณะของก�รฝ�กข�ย 83 ประเภทร�ยก�รบญชเกยวกบก�รฝ�กข�ย 84 สนค�คงเหลอของผฝ�กข�ย 90
แบบฝกหดบทท 4 103
บทท 5 การบญชสำาหรบสญญาเชา 108
บทนำ� 108 คว�มหม�ยและลกษณะของสญญ�เช� 108 ประเภทของสญญ�เช� 109 ก�รจำ�แนกประเภทของสญญ�เช� 110 ก�รบญชสำ�หรบสญญ�เช� 114 ก�รบญชสำ�หรบก�รข�ยและก�รเช�กลบคน 135
แบบฝกหดบทท 5 142
บทท 6 การบญชสำาหรบการขายผอนชำาระ 145
บทนำ� 145 คว�มหม�ยและลกษณะของก�รข�ยผอนชำ�ระ 145 วธก�รบญชทเกยวของกบก�รรบรร�ยไดหลงสงมอบ 145 ก�รรบรกำ�ไรขนตนจ�กก�รข�ยผอนชำ�ระ 146 สนค�รบแลกเปลยน 159
Chapter 1 (1-228).indd 5 20/6/2560 12:14:04 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
วธก�รบญชเกยวกบก�รผดสญญ�และก�รยดสนค�คน 160
แบบฝกหดบทท 6 163
บทท 7 การบญชสำาหรบสญญากอสราง 166
บทนำ� 166 คว�มหม�ยและลกษณะของสญญ�กอสร�ง 166 ประเภทของสญญ�กอสร�ง 167 ก�รรบรร�ยไดและค�ใชจ�ยในก�รกอสร�ง 168 ก�รเปดเผยขอมลเกยวกบสญญ�กอสร�ง 174
แบบฝกหดบทท 7 176
บทท 8 การบญชสำาหรบธรกจอสงหารมทรพย 180
บทนำ� 180 คว�มหม�ยและลกษณะของธรกจอสงห�รมทรพย 180 ก�รรบรร�ยไดสำ�หรบธรกจอสงห�รมทรพย 181 ตนทนก�รพฒน�อสงห�รมทรพย 183 ก�รเปดเผยขอมล 191
แบบฝกหดบทท 8 192
บทท 9 การบญชสำาหรบการปรบโครงสรางหน
ทมปญหา 194
บทนำ� 194 คว�มหม�ยและลกษณะของก�รปรบโครงสร�งหน 194 ก�รบญชเกยวกบก�รปรบโครงสร�งหน 195
แบบฝกหดบทท 9 213
ภาคผนวก 216
บรรณานกรม 224
บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
บทนำา
ในการด�าเนนธรกจอาจมเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงในอนาคต กจการตองบนทก
รายการทางบญชใหสอดคลองกบเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงไป ซงผบรหารเปนผทตดสนใจ
เปลยนแปลงทางการบญช ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงนโยบายการบญชหรอการเปลยนแปลงประมาณ
การทางบญชเพอใหงบการเงนแสดงฐานะการเงนผลการด�าเนนงานและกระแสเงนสดของกจการอยาง
ถกตองและเหมาะสม และเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไป นอกจากน หากกจการพบขอ
ผดพลาดทสงผลใหงบการเงนไมเปนไปตามมาตรฐานการบญช กจการตองปรบปรงแกไขขอผดพลาดให
ถกตองตามแนวทางทมาตรฐานการบญชก�าหนดไว เพอใหงบการเงนไดรบความนาเชอถอและน�าเสนอ
ตอบคคลภายนอกตอไป
ลกษณะของการเปลยนแปลงทางบญชและขอผดพลาด
การเปลยนแปลงทางบญชสามารถจ�าแนกเปน 2 ประเภท ไดแก การเปลยนแปลงนโยบาย
การบญชและการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช โดยการเปลยนแปลงนโยบายการบญช จะกลาวถง
การเปลยนแปลงหลกการ หลกเกณฑ วธการปฏบตทน�ามาใชในการจดท�าและน�าเสนองบการเงน สวน
การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช จะกลาวถงการเปลยนแปลงมลคาตามบญชของสนทรพยหรอ
หนสน หรออายการใชประโยชนของสนทรพย เพอใหสอดคลองกบสภาพปจจบนของสนทรพยหรอ
หนสน นอกจากเรองการเปลยนแปลงทางบญชแลวจะขอกลาวถงขอผดพลาด และการแกไขขอผดพลาด
เพอใหขอมลในงบการเงนไดรบความนาเชอถอ ดงนนในบทนจะกลาวถงรายละเอยด 3 สวน ดงน
1. นโยบายการบญช
2. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช
3. ขอผดพลาด
Chapter 1 (1-228).indd 6 20/6/2560 12:14:05 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
บทน�ำ
ในการด�าเนนธรกจอาจมเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงในอนาคต กจการตองบนทก
รายการทางบญชใหสอดคลองกบเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงไป ซงผบรหารเปนผทตดสนใจ
เปลยนแปลงทางการบญช ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงนโยบายการบญชหรอการเปลยนแปลงประมาณ
การทางบญชเพอใหงบการเงนแสดงฐานะการเงนผลการด�าเนนงานและกระแสเงนสดของกจการอยาง
ถกตองและเหมาะสม และเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไป นอกจากน หากกจการพบขอ
ผดพลาดทสงผลใหงบการเงนไมเปนไปตามมาตรฐานการบญช กจการตองปรบปรงแกไขขอผดพลาดให
ถกตองตามแนวทางทมาตรฐานการบญชก�าหนดไว เพอใหงบการเงนไดรบความนาเชอถอและน�าเสนอ
ตอบคคลภายนอกตอไป
ลกษณะของกำรเปลยนแปลงทำงบญชและขอผดพลำด
การเปลยนแปลงทางบญชสามารถจ�าแนกเปน 2 ประเภท ไดแก การเปลยนแปลงนโยบาย
การบญชและการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช โดยการเปลยนแปลงนโยบายการบญช จะกลาวถง
การเปลยนแปลงหลกการ หลกเกณฑ วธการปฏบตทน�ามาใชในการจดท�าและน�าเสนองบการเงน สวน
การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช จะกลาวถงการเปลยนแปลงมลคาตามบญชของสนทรพยหรอ
หนสน หรออายการใชประโยชนของสนทรพย เพอใหสอดคลองกบสภาพปจจบนของสนทรพยหรอ
หนสน นอกจากเรองการเปลยนแปลงทางบญชแลวจะขอกลาวถงขอผดพลาด และการแกไขขอผดพลาด
เพอใหขอมลในงบการเงนไดรบความนาเชอถอ ดงนนในบทนจะกลาวถงรายละเอยด 3 สวน ดงน
1. นโยบายการบญช
2. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช
3. ขอผดพลาด
Chapter 1.indd 7 16/6/2560 16:42:19 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
8 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
นโยบายการบญช
ความหมายของนโยบายการบญช
มาตรฐานการบญชฉบบท8(ปรบปรง2559)เรองนโยบายการบญชการเปลยนแปลง
ประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ไดใหความหมายวา นโยบายการบญช (Accounting
Policies) หมายถงหลกการ หลกเกณฑ ประเพณปฏบต กฎและวธปฏบตทเฉพาะ ทกจการ
น�ามาใชในการจดท�าและน�าเสนองบการเงน
นโยบายการบญชหรอวธปฏบตทางบญชทน�ามาใชปฏบตตองเปนไปตามขอก�าหนด
ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน โดยใหกจการน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนไปถอ
ปฏบต แตหากไมมมาตรฐานการรายงานทางการเงนก�าหนดไวให ผบรหารของกจการตองใช
ดลยพนจในการเลอกใชนโยบายการบญชทสงผลใหขอมลในงบการเงนมลกษณะดงตอไปน
1. นโยบายการบญชทเลอกใชมความเกยวของกบการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใช
งบการเงน
2. นโยบายการบญชทเลอกใชท�าใหงบการเงนของกจการมความนาเชอถอ โดย
2.1 แสดงฐานะการเงน ผลการด�าเนนงาน และกระแสเงนสดของกจการอยาง
เทยงธรรม
2.2 สะทอนเนอหาเชงเศรษฐกจของรายการ เหตการณและสถานการณอน โดย
ไมค�านงถงรปแบบทางกฎหมาย
2.3 มความเปนกลาง ปราศจากความล�าเอยง
2.4 จดท�าขนตามหลกความระมดระวง
2.5 มความครบถวนในทกสวนทมสาระส�าคญ
อยางไรกตาม การเลอกใชและการปฏบตตามนโยบายการบญช ผบรหารตองอางอง
และพจารณาการใชนโยบายการบญชจากแหลงตางๆตามล�าดบตอไปน
1. ขอก�าหนดทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงนส�าหรบเรองทคลายคลงและ
เกยวของกน
2. ค�านยามเกณฑการรบรรายการและแนวคดการวดมลคาส�าหรบสนทรพยหนสนรายได
และคาใชจายทระบไวในกรอบแนวคดส�าหรบการรายงานทางการเงน (ปรบปรง 2558)
นอกจากน มาตรฐานการบญชยงระบวาผบรหารของกจการสามารถใชดลยพนจโดย
พจารณาจากประกาศทออกลาสดของหนวยงานอนทใชแนวคดคลายกนกบกรอบแนวคด
ส�าหรบการรายงานทางการเงน(ปรบปรง2558)ในการพฒนามาตรฐานการบญชวรรณกรรม
ทางการบญช และวธปฏบตทเปนทยอมรบในอตสาหกรรม โดยไมขดแยงกบแหลงอางองตาม
ล�าดบขางตน
Chapter 1.indd 8 15/6/2560 17:00:55 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
นโยบายการบญช 9
การเลอกใชและการปฏบตตามนโยบายการบญชนนกจการตองเลอกใชและน�านโยบาย
การบญชมาถอปฏบตอยางสม�าเสมอกบรายการคา เหตการณและสถานการณอน ทมลกษณะ
คลายคลงกนเพอใหผใชงบการเงนสามารถเปรยบเทยบขอมลงบการเงนของกจการในแตละงวด
บญชได เวนแตมาตรฐานการรายงานทางการเงนไดก�าหนดหรออนญาตเปนการเฉพาะใหใช
นโยบายการบญชทแตกตางกนไดส�าหรบรายการแตละประเภทกจการตองเลอกและน�านโยบาย
การบญชทเหมาะสมมาถอปฏบตอยางสม�าเสมอส�าหรบรายการแตละประเภทนน
การเปลยนแปลงนโยบายการบญช
การเปลยนแปลงนโยบายการบญชหมายถงการเปลยนแปลงนโยบายการบญชทใชอย
ในงวดบญชหนงไปใชนโยบายการบญชอกอยางหนงในอกงวดบญชหนง เชน บรษทมนโยบาย
การตราคาทนของสนคาคงเหลอในป 25X2 (งวดกอน) ดวยวธเขากอนออกกอน แตในงวดป
25X3 (ปจจบน) กจการเปลยนนโยบายการบญชจากการตราคาทนของสนคาคงเหลอดวยวธ
เขากอนออกกอนมาเปนการตราคาทนของสนคาคงเหลอดวยวธถวเฉลยถวงน�าหนกแทน
โดยปกตผใชงบการเงนจะเปรยบเทยบงบการเงนของกจการในงวดบญชทผานมากบงวด
บญชปจจบน เพอทราบถงแนวโนมของฐานะการเงน ผลการด�าเนนงาน และกระแสเงนสดของ
กจการ ซงกจการตองใชนโยบายการบญชเดยวกนในแตละงวดบญชโดยยดหลกความสม�าเสมอ
อยางไรกตาม กจการตองเปลยนแปลงนโยบายการบญช เมอเขาเงอนไขขอใดขอหนงดงน
1. การเปลยนแปลงนโยบายการบญชทเกดจากขอก�าหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ซงอาจเกดจากการออกมาตรฐานการบญชฉบบใหม หรอการตความเรองใหมทแตกตางไปจากฉบบเดม หรอมการยกเลกมาตรฐานการบญชฉบบเดม เชน บรษทตองเปลยนแปลงนโยบายการบญชเกยวกบการตราคาทน
ของสนคาคงเหลอดวยวธเขาหลงออกกอน (LIFO) มาเปนการตราคาทนของสนคา
คงเหลอดวยวธเขากอนออกกอน (FIFO) เพอใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญช
เนองจากมาตรฐานการบญชไดยกเลกการตราคาทนของสนคาคงเหลอดวยวธเขาหลง
ออกกอน ดงนนบรษทจงตองใชวธเขากอนออกกอนแทน
2. การเปลยนแปลงนโยบายการบญชเพอท�าใหงบการเงนใหขอมลทนาเชอถอและเกยวของกบการตดสนใจมากขนในสวนทเกยวกบผลกระทบของรายการ เหตการณอน หรอสถานการณทางบญชทมตอฐานะทางการเงน ผลการด�าเนนงาน และกระแสเงนสดของกจการเชนบรษทมการเปลยนแปลงนโยบายการบญช
เกยวกบสนทรพยประเภททดนจากเดมทแสดงดวยวธราคาทนมาเปนวธราคาทตใหม
เนองจากบรษทบนทกรายการทดนในราคาทนเดมมาเปนเวลา 20 ปแลว ซงปจจบน
ทดนมราคาประเมนทสงขน ดงนนบรษทจงใชวธราคาทตใหม เพอสะทอนถงฐานะ
การเงนทเปนจรง
Chapter 1.indd 9 15/6/2560 17:00:55 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
10 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
การเปลยนแปลงนโยบายการบญชตองเขาเงอนไขขอใดขอหนงขางตน แตกรณตอไปน
ไมถอเปนการเปลยนแปลงนโยบายการบญช ไดแก
1. การน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตกบรายการ เหตการณอน หรอสถานการณ
ทางบญชทมเนอหาแตกตางจากรายการและเหตการณทเคยเกดขนมากอน
2. การน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตกบรายการเหตการณอนหรอสถานการณท
ไมเคยเกดขนมากอนหรอเคยเกดขนแตไมมสาระส�าคญ
การเปดเผยขอมล
เมอกจการน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนมาถอปฏบตจะท�าใหเกดผลกระทบตอ
งวดบญชปจจบนหรองวดบญชกอน และหากกจการไมสามารถระบจ�านวนเงนของการปรบปรง
ผลกระทบนน หรอหากผลกระทบนนมผลตองวดบญชในอนาคต มาตรฐานการบญชระบวา
กจการตองเปดเผยขอมลทกขอดงตอไปน
1. ชอมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบทน�ามาถอปฏบต
2. การเปลยนแปลงนโยบายการบญชเปนการปฏบต ตามทก�าหนดไวในวธปฏบตในชวง
เปลยนแปลง
3. ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช
4. ค�าอธบายเกยวกบขอก�าหนดในชวงทมการเปลยนแปลง
5. ขอก�าหนดในชวงทมการเปลยนแปลง ซงอาจมผลกระทบในงวดตอไป
6. ส�าหรบงวดปจจบนและงวดกอนทกงวดทมการน�าเสนองบการเงนหากสามารถปฏบตได
กจการตองเปดเผยจ�านวนเงนของรายการปรบปรงทกระทบตอ
6.1 รายการแตละบรรทดในงบการเงนทไดรบผลกระทบ
6.2 ก�าไรตอหนขนพนฐานและก�าไรตอหนปรบลดหากกจการตองปฏบตตาม
มาตรฐานการบญช ฉบบท 33 (ปรบปรง 2559) เรอง ก�าไรตอหน
7. จ�านวนเงนของรายการปรบงบการเงนงวดกอนแตละงวดทน�าเสนอหากสามารถท�าได
ในทางปฏบต
8. หากกจการไมสามารถน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตยอนหลงไดตามทก�าหนด
ไวส�าหรบงบการเงนงวดกอนแตละงวด หรองวดกอนงวดทมการน�าเสนองบการเงน
กจการตองเปดเผยสถานการณทท�าใหไมสามารถน�านโยบายการบญชไปถอปฏบต
และแสดงรายละเอยดวาการเปลยนแปลงนโยบายการบญชเรมเมอใดและอยางไร
หากการเปลยนแปลงนโยบายการบญชโดยความสมครใจท�าใหเกดผลกระทบตองวด
ปจจบนหรองวดกอน ผลกระทบดงกลาวจะมผลตองวดบญชนนๆเวนแตจะไมสามารถท�าไดใน
ทางปฏบตทจะระบจ�านวนเงนทตองปรบปรงหรออาจมผลกระทบตองวดบญชในอนาคตกจการ
Chapter 1_edit.indd 10 7/6/2560 16:16:14 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
นโยบายการบญช 11
ตองเปดเผยขอมลดงตอไปน
1. ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช
2. เหตผลวาการใชนโยบายการบญชใหมท�าใหงบการเงนมความนาเชอถอและเกยวของ
กบการตดสนใจมากยงขนไดอยางไร
3. ส�าหรบงวดปจจบนและงวดกอนทกงวดทมการน�าเสนองบการเงนหากสามารถปฏบตได
กจการตองเปดเผยจ�านวนเงนของรายการปรบปรงทกระทบตอ
3.1 รายการแตละบรรทดในงบการเงนทไดรบผลกระทบ
3.2 ก�าไรตอหนขนพนฐานและก�าไรตอหนปรบลดหากกจการตองปฏบตตาม
มาตรฐานการบญช ฉบบท 33 (ปรบปรง 2559) เรอง ก�าไรตอหน
4. จ�านวนเงนของรายการปรบงบการเงนงวดกอนแตละงวดทน�าเสนอหากสามารถท�าได
ในทางปฏบต
5. หากกจการไมสามารถท�าไดในทางปฏบตในการน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบต
ยอนหลงกบงบการเงนงวดกอนๆหรองวดใดงวดหนงกอนงบการเงนงวดทน�าเสนอได
กจการตองเปดเผยสถานการณทท�าใหไมสามารถน�านโยบายการบญชไปถอปฏบตและ
แสดงรายละเอยดวาการเปลยนแปลงนโยบายการบญชไดเรมเมอใดและอยางไร
ซงหากกจการไดมการเปดเผยขอมลขางตนในงบการเงนงวดบญชปจจบนแลว จะไม
เปดเผยในงบการเงนส�าหรบงวดบญชถดไปอก
อยางไรกตามเมอกจการยงไมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมทประกาศ
ใชแลวแตยงไมมผลบงคบใชมาถอปฏบต กจการตองเปดเผยขอมลทกขอดงตอไปน
1. ขอเทจจรงทกจการยงไมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมดงกลาวมาถอปฏบต
2. ขอมลททราบหรอขอมลทประมาณไดอยางสมเหตสมผลทเกยวของกบการประเมนผล
กระทบทเปนไปไดของการน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมมาถอปฏบต
ตองบการเงนของกจการในงวดแรกทเรมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบ
ดงกลาวมาถอปฏบต
จากขอมลทกจการตองเปดเผยกรณกจการยงไมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงน
ฉบบใหมทประกาศใชแลวแตยงไมมผลบงคบใชมาถอปฏบต กจการยงตองพจารณาเปดเผย
ขอมลตอไปน
1. ชอมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมทยงไมน�ามาถอปฏบต
2. ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญชและผลกระทบจากการเปลยนแปลง
ทก�าลงจะเกดขน
3. วนททมาตรฐานการรายงานทางการเงนมผลบงคบใช
4. วนททกจการคาดวาจะน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนมาเรมถอปฏบต
5. ขอใดขอหนงดงตอไปน
Chapter 1_edit.indd 11 7/6/2560 16:16:14 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
12 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
5.1 ค�าอธบายถงผลกระทบตองบการเงนของกจการทคาดวาจะเกดขนจากการเรม
น�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนมาถอปฏบต
5.2 หากไมทราบหรอไมสามารถประมาณจ�านวนเงนของผลกระทบทอาจเกดขน
ไดอยางสมเหตสมผล ใหระบขอเทจจรงดงกลาว
กำรเปลยนแปลงประมำณกำรทำงบญช
ความหมายของการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช
มาตรฐานการบญชฉบบท8(ปรบปรง2559)เรองนโยบายการบญชการเปลยนแปลง
ประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ไดใหความหมายวา การเปลยนแปลงประมาณการ
ทางบญช (Changes in Accounting Estimates) หมายถงการปรบปรงมลคาตามบญชของ
สนทรพยหรอหนสนหรอจ�านวนทมการใชประโยชนของสนทรพยในระหวางงวดอนเปนผลมา
จากการประเมนสภาพปจจบนของสนทรพยและหนสน และการประเมนประโยชนและภาระ
ผกพนทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทเกยวของกบสนทรพยและหนสนนน การเปลยนแปลง
ประมาณการทางบญชเปนผลจากการไดรบขอมลใหมหรอมการพฒนาเพมเตมจากเดม
การเปลยนแปลงประมาณการจงไมถอเปนการแกไขขอผดพลาด
รายการบญชทตองใชการประมาณการ
การแสดงรายการบญชนน เมอกจการไมสามารถวดมลคารายการคาไดหรอกจการ
อาจไมสามารถวดมลคารายการหลายรายการในงบการเงนไดอยางแมนย�า เนองจากความ
ไมแนนอนทเกดขนในการด�าเนนธรกจ กจการจงตองใชการประมาณการโดยอาศยดลยพนจ
ซงอยบนพนฐานของขอมลลาสดทมอยและนาเชอถอ ซงตวอยางของรายการบญชทท�าให
กจการตองใชการประมาณการ ไดแก
1. หนสงสยจะสญเปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบยอดขายหรอลกหนทคาดวา
จะเรยกเกบไมได และถอเปนคาใชจายของรอบระยะเวลาบญชนน
2. สนคาลาสมย เปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบสนคาทลาสมยหรอเสอม
สภาพท�าใหไมสามารถขายไดหรอไมสามารถขายไดในราคาเดม
3. มลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงน เปนรายการท
กจการประมาณการเกยวกบมลคาทคาดวาจะไดรบคนของสนทรพยหรอหนสนทมผล
มาจากคดความทอยระหวางด�าเนนการและยงไมสนสด
Chapter 1_edit.indd 12 7/6/2560 16:16:14 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช 13
4. อายการใหประโยชนของสนทรพยหรอรปแบบของการใชประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากสนทรพยทมการเสอมคา เปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบ
สนทรพยทเสอมคาไมวาจะเปนระยะเวลาในการใชประโยชนจากสนทรพยการก�าหนด
วธการคดคาเสอมราคาของสนทรพย การก�าหนดมลคาคงเหลอของสนทรพย
5. ภาระผกพนจากการรบประกน เปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบการรบ
ประกนสนคา หรอประมาณการหนสนทเกดขนจากการรบประกน
เมอกจการมการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช มรายการปรบปรงทเกดจากการ
เปลยนแปลงประมาณการโดยไมเกยวกบงบการเงนงวดกอนและไมถอเปนการแกไขขอผดพลาด
เนองจากเปนการเปลยนแปลงประมาณการเดมทถกตอง ณ เวลานนไปเปนประมาณการใหมท
ถกตองเหมาะสมกวาในอกชวงเวลาหนง
การรบรรายการทางบญชเมอกจการมการเปลยนแปลงทางบญช ตามมาตรฐานการ
บญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทาง
บญชและขอผดพลาด ก�าหนดไวดงน
1. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชท�าใหตองมการเปลยนแปลงในมลคาของ
สนทรพยหนสนหรอรายการในสวนของเจาของกจการตองรบรโดยการปรบปรงมลคา
ตามบญชของสนทรพย หนสน หรอรายการในสวนของเจาของทเกยวของในงวดทม
การเปลยนแปลงนน
2. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชทกจการตองรบรผลกระทบของการเปลยนแปลง
ประมาณการทางบญชทนทในก�าไรหรอขาดทนตามขอใดขอหนง ดงตอไปน
2.1 ผลกระทบของการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชนน มผลกระทบตอ
งวดทเปลยนแปลงเพยงงวดเดยวเชนการเปลยนแปลงประมาณการหนสงสย
จะสญ จะเกดผลกระทบเพยงงวดเดยวทมการเปลยนแปลง ดงตวอยางท 1
การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชหนสงสยจะสญ
2.2 ผลกระทบของการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชนนมผลกระทบตองวด
ทเปลยนแปลงและงวดตอๆไป เชน การเปลยนแปลงประมาณการอายการให
ประโยชนของสนทรพย จะเกดผลกระทบตองวดปจจบนทมการเปลยนแปลง
และงวดบญชตอๆไปจนกวาจะสนสดอายการใหประโยชนของสนทรพย
ดงตวอยางท 2 การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชอายการใหประโยชน
ของสนทรพย
Chapter 1_edit.indd 13 7/6/2560 16:16:14 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
14 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
ตวอยางท 1 การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชหนสงสยจะสญ ในป25X1บรษทมการประมาณการหนสงสยจะสญ2%ของยอดขายเชอตอมาในป
25X2 ไดมการเปลยนแปลงประมาณการหนสงสยจะสญเปน 3%ของยอดขายเชอ เนองจากม
ความใกลเคยงกบความเปนจรงซงหากในป25X2มยอดขายเชอเทากบ5,000,000บาทจะ
มหนสงสยจะสญเทากบ 150,000 บาท (5,000,000 × 3%) ซงจะมผลกระทบตอก�าไรขาดทน
ในป 25X2 เทานน
ตวอยางท 2 การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชอายการใหประโยชนของสนทรพย เมอวนท 1 ม.ค. 25X1 บรษทแสงสวางอตสาหกรรม จ�ากด ไดซอเครองจกรในราคา
7,000,000 บาท ซงประมาณอายการใหประโยชน 10 ป ไมมมลคาคงเหลอเมอสนสดอาย
การใหประโยชน บรษทมการคดคาเสอมราคาตงแตปท 1 ถงปท 5 (ป 25X1–25X5) โดยใช
วธเสนตรง จากนนเมอวนท 1 ม.ค. 25X6 ไดมการทบทวนอายการใหประโยชนใหมและ
ไดเปลยนประมาณการอายการใหประโยชนจาก 10 ป เปน 12 ป สามารถสรปขอมลเมอ
ตนปท 6 (ป 25X6) เปนดงน
เครองจกร 7,000,000 บาท
หก คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร (5 × 700,000) 3,500,000 บาท
ราคาตามบญชของเครองจกร 3,500,000 บาท
เมอมการเปลยนแปลงประมาณการอายการใหประโยชนของเครองจกรจาก10ปเปน
12 ป
คาเสอมราคาตอป = ราคาตามบญชของเครองจกร
อายการใหประโยชนทเหลอ
= 3,500,00012–5
= 500,000 บาท
จะพบวาคาเสอมราคาเครองจกรในปท 1 ถงปท 5 (ป 25X1–25X5)มคาเสอมราคา
เครองจกรเทากบ700,000บาทตอปแตเมอมการเปลยนแปลงประมาณการอายการใหประโยชน
ของเครองจกรใหมจาก 10 ป เปน 12 ป สงผลใหตงแตปท 6 (ป 25X6) เปนตนไปจะม
คาเสอมราคาเครองจกรเทากบ500,000บาทตอปดงนนการบนทกบญชรายการคาเสอมราคา
เครองจกรจะเปนดงน
Chapter 1.indd 14 15/6/2560 17:00:55 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช 15
ปท 1–ปท 5 คาเสอมราคา–เครองจกร 700,000
คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร 700,000
บนทกรายการคาเสอมราคาเครองจกรปท 1–ปท 5
ปท 6–ปท 12 คาเสอมราคา–เครองจกร 500,000
คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร 500,000
บนทกรายการคาเสอมราคาเครองจกรปท 6–ปท 12
การเปดเผยขอมล
กจการตองเปดเผยขอมลตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง
นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ก�าหนดไวดงน
1. กจการตองเปดเผยขอมลเกยวกบลกษณะและจ�านวนเงนของการเปลยนแปลงประมาณ
การทางบญชทมผลกระทบตองบการเงนส�าหรบงวดบญชปจจบนหรอคาดวาจะมผล
กระทบตองวดในอนาคต เวนแตไมสามารถประมาณจ�านวนเงนของผลกระทบได
2. หากกจการไมเปดเผยผลกระทบตองวดในอนาคต เนองจากไมสามารถประมาณ
จ�านวนเงนของผลกระทบจากการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชตองวดในอนาคต
ได กจการตองเปดเผยขอเทจจรงดงกลาว
ตวอยางท 3 การเปดเผยขอมลการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช จากตวอยางท 2 บรษทแสงสวางอตสาหกรรม จ�ากด มการเปดเผยขอมลการ
เปลยนแปลงประมาณการทางบญชในหมายเหตประกอบงบการเงนป 25X6 ดงน
เมอวนท 1 ม.ค. 25X6 บรษทไดเปลยนแปลงประมาณการอายการใหประโยชนของ
เครองจกรทซอมาเมอวนท 1 ม.ค. 25X1 ราคาทนจ�านวน 7,000,000 บาท จากเดมบรษทใช
วธคดคาเสอมราคาโดยวธเสนตรงประมาณอายการใหประโยชน10ปเปลยนเปนประมาณอาย
การใหประโยชน 12 ป (นบจากวนท 1 ม.ค. 25X1) สวนวธการคดคาเสอมราคายงคงใชวธ
เสนตรง ทงน นบจากวนท 1 ม.ค. 25X6 เปนตนไป
บรษทบนทกการเปลยนแปลงดงกลาวโดยใชวธเปลยนทนทเปนตนไป งบการเงน
ส�าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25X6 มผลกระทบจากการเปลยนแปลงดงน
Chapter 1.indd 15 15/6/2560 17:00:55 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
16 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
มลคาตามบญชเดม
(10 ป)
มลคาตามบญชใหม
(12 ป)
ผลตาง
งบแสดงฐานะการเงน
เครองจกร (ราคาทน) 7,000,000 7,000,000 –
หก คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร 4,200,000 4,000,000 200,000
มลคาตามบญชสทธ 2,800,000 3,000,000 200,000
งบก�าไรขาดทนเบดเสรจ
คาเสอมราคา–เครองจกร 700,000 500,000 200,000
ซงจะพบวาคาเสอมราคาเครองจกรตามประมาณอายการใหประโยชนของเครองจกร
ใหมจะเทากบ 500,000 บาทตอป ตลอดอายการใหประโยชน
ขอผดพลาด
ความหมายของขอผดพลาด
มาตรฐานการบญชฉบบท8(ปรบปรง2559)เรองนโยบายการบญชการเปลยนแปลง
ประมาณการทางบญชและขอผดพลาดไดใหความหมายค�าวาขอผดพลาดในงวดกอนหมายถง
การละเวนการแสดงรายการทขดตอขอเทจจรงในงบการเงนของกจการในงวดใดงวดหนงหรอ
หลายงวดกอนๆกตาม อนเกดจากความลมเหลวในการใชขอมลทนาเชอถอหรอการใชขอมลท
นาเชอถอในทางทผด ซงขอมลขอผดพลาดประกอบดวย 2 ประเดน ไดแก 1) มอยในงบการ
เงนของงวดกอนทไดรบการอนมตใหเผยแพร 2) สามารถคาดการณไดอยางสมเหตสมผลวา
สามารถหาขอมลไดและน�ามาใชในการจดท�าและการน�าเสนองบการเงนได
นอกจาก 2 ประเดนขางตน ตามมาตรฐานการบญชระบวา ขอผดพลาดใหรวมถงผล
กระทบจากการค�านวณผดพลาด ขอผดพลาดจากการใชนโยบายการบญช การมองขามหรอ
การตความขอเทจจรงผดพลาด และการทจรต
ลกษณะของขอผดพลาด
ขอผดพลาดอาจเกดขนไดจากการรบร การวดมลคา การน�าเสนอขอมลหรอการเปด
เผยองคประกอบของงบการเงน ซงอาจเปนขอผดพลาดทมสาระส�าคญหรอขอผดพลาดทไมม
สาระส�าคญ แตเกดขนอยางจงใจเพอท�าใหงบการเงนของกจการแสดงฐานะการเงน ผลการ
Chapter 1.indd 16 15/6/2560 17:00:55 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
ขอผดพลาด 17
ด�าเนนงาน และกระแสเงนสดตามทฝายบรหารตองการ โดยขอผดพลาดนมผลใหงบการเงน
ไมเปนไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน กจการจงตองแกไขขอผดพลาดทมสาระส�าคญ
ของงวดกอนโดยปรบยอนหลงในงบการเงนฉบบแรกทไดรบการอนมตใหเผยแพรหลงจากทพบ
ขอผดพลาด โดย
1. ปรบงบการเงนงวดกอนทแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบเสมอนวาขอผดพลาดไดถกแกไข
ในงวดบญชกอนทขอผดพลาดไดเกดขน
2. หากขอผดพลาดเปนขอผดพลาดทเกดขนในงวดบญชกอนงวดบญชแรกสดทแสดงเปน
ขอมลเปรยบเทยบกจการตองปรบปรงยอดคงเหลอยกมาตนงวดของสนทรพยหนสน
และสวนของเจาของในงบการเงนงวดแรกสดทน�ามาแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบ
อยางไรกตาม หากกจการพบวามขอผดพลาดเกดขนและไมสามารถปรบงบการเงน
ยอนหลงได มาตรฐานการบญชระบไววาตองเปนขอผดพลาดทมลกษณะดงน
1. หากในทางปฏบตกจการไมสามารถระบผลกระทบทเกดจากขอผดพลาดของแตละงวด
ทแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบไมวางวดใดงวดหนงหรอหลายงวดกอนๆกตาม กจการ
ตองปรบปรงยอดยกมาตนงวดของสนทรพย หนสน และสวนของเจาของส�าหรบงวด
บญชแรกสดทสามารถปฏบตได
2. หากในทางปฏบตกจการไมสามารถระบผลกระทบสะสม ณ ตนงวดปจจบนทเกดจาก
ขอผดพลาดทมตองบการเงนของงวดบญชกอนๆได กจการตองแกไขขอผดพลาด
โดยปรบปรงขอมลทน�ามาแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบดวยวธเปลยนทนทเปนตนไป
นบจากวนแรกสดทสามารถท�าไดในทางปฏบต
ลกษณะของขอผดพลาดในงบการเงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนอาจเปน
ตามตวอยางรายการดงตอไปน
รายการ ลกษณะของขอผดพลาด
การรบรรายได – บนทกรายไดไมเหมาะสม เชน บนทกรายไดต�าไป
– บนทกรายไดผดรอบระยะเวลาบญช
– ไมรายงานรายได
การรบรคาใชจาย – บนทกคาใชจายผดรอบระยะเวลาบญช
– บนทกบญชผดประเภท
– บนทกรายการสนทรพยเปนคาใชจาย
การจ�าแนกบญชผดประเภท การจ�าแนกประเภทรายการบญชทมสาระส�าคญแสดงในงบการเงน
ผดประเภท เชน
– การจ�าแนกรายการสนทรพยผดประเภท
– การจ�าแนกรายการหนสนผดประเภท
Chapter 1_edit.indd 17 7/6/2560 16:16:14 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
18 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
ซงขอผดพลาดทเกดขน กจการตองแกไขขอผดพลาดหรอปรบปรงแกไขรายการบญช
ทผดพลาดใหถกตอง ดงตวอยางท 4 การบนทกรายการแกไขขอผดพลาด
ตวอยางท 4 การบนทกรายการแกไขขอผดพลาด ในระหวางป 25X2พบวา บรษทจนทรเจา จ�ากด มรายการบญชทผดพลาด ดงน
1. บรษทไมไดบนทกบญชรายไดจากการขายในป25X2เปนเงนสดจ�านวน45,000บาท
2. บรษทมเงนเดอนพนกงานคางจายของเดอนธนวาคมทเปนคาใชจายในการบรหาร
ซงจะจายในเดอนมกราคมของปถดไป
ป 25X1 จ�านวน 15,000 บาท
ป 25X2 จ�านวน 20,000 บาท
3. บรษทไมไดบนทกคาเบยประกนภยจายลวงหนา ซงบรษทรบรจ�านวนดงกลาวเปน
คาใชจายในงวดทนท
ป 25X1 จ�านวน 10,000 บาท
ป 25X2 จ�านวน 15,000 บาท
4. ในป 25X1 บรษทขายอปกรณเปนเงน 50,000 บาท มราคาตนทนเทากบ 80,000
บาทมราคาตามบญชณวนทขายเทากบ32,000บาทบรษทบนทกการรบเงนจาก
การขายอปกรณเปนรายไดอนโดยในป25X1มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย
เกนไปจ�านวน 4,000 บาท และในป 25X2 มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย
เกนไปจ�านวน 8,000 บาท
สามารถบนทกรายการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดในป 25X2 ดงน
1. ในป 25X2 พบวาบรษทไมไดบนทกบญชรายไดจากการขายเปนเงนสดจ�านวน
45,000 บาท บรษทจงบนทกบญชเพมเตมโดยรบรรายไดจากการขายในป 25X2
ดงน
เงนสด 45,000
รายไดจากการขาย 45,000
บนทกเงนสดรบจากการขายในป 25X2
2. บรษทมเงนเดอนพนกงานคางจายของเดอนธนวาคมทเปนคาใชจายในการบรหาร ซง
จะจายในเดอนมกราคมของปถดไป โดยเปนเงนเดอนพนกงานป 25X1 จ�านวน
15,000บาท และป 25X2 จ�านวน 20,000บาท แสดงวาเงนเดอนพนกงานในเดอน
ธนวาคม25X1บนทกต�าไปจ�านวน15,000บาทจงตองแกไขขอผดพลาดโดยปรบปรง
ทรายการบญชก�าไรสะสม สวนเงนเดอนคางจายในป 25X2 จะบนทกบญชจ�านวน
20,000 บาท ดงน
Chapter 1.indd 18 15/6/2560 17:00:55 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
ขอผดพลาด 19
กำาไรสะสม 15,000
เงนเดอน (20,000 – 15,000) 5,000
เงนเดอนคางจาย 20,000
ปรบปรงเงนเดอนคางจายป 25X1 และป 25X2
3. บรษทไมไดบนทกคาเบยประกนภยจายลวงหนา ซงบรษทรบรจ�านวนดงกลาวเปน
คาใชจายในงวดทนท โดยในป 25X1 มคาเบยประกนภยจายลวงหนาจ�านวน 10,000
บาท และในป 25X2 จ�านวน 15,000 บาท
3.1 แกไขขอผดพลาดจากป25X1โดยบนทกบญชคาเบยประกนจายลวงหนาและ
ปรบปรงบญชก�าไรสะสมเพราะบนทกเปนคาใชจายไวในงวดป25X1จ�านวน
10,000 บาท ดงน
คาเบยประกนภยจายลวงหนา 10,000
กำาไรสะสม 10,000
ปรบปรงคาเบยประกนภยจายลวงหนาป 25X1
3.2 แกไขขอผดพลาดป 25X2 โดยบนทกบญชคาเบยประกนจายลวงหนาและ
ลดรายการคาเบยประกนภยเพราะบนทกเปนคาใชจายไวในงวดป 25X2
จ�านวน 15,000 บาท ดงน
คาเบยประกนภยจายลวงหนา 15,000
คาเบยประกนภย 15,000
ปรบปรงคาเบยประกนภยจายลวงหนาป 25X2
4. ในป 25X1 บรษทขายอปกรณเปนเงน 50,000 บาท มราคาตนทนเทากบ 80,000
บาทมราคาตามบญชณวนทขายเทากบ32,000บาทบรษทบนทกการรบเงนจาก
การขายอปกรณเปนรายไดอนโดยในป25X1มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย
เกนไปจ�านวน 4,000 บาท และในป 25X2 มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย
เกนไปจ�านวน 8,000 บาท
4.1 แกไขขอผดพลาดจากป 25X1 โดยบนทกปรบปรงบญชก�าไรสะสมจ�านวน
32,000 บาท (รายไดอน 50,000 – ก�าไรจากการขาย 18,000) และบนทก
การขายอปกรณดวยราคาตนทนเทากบ 80,000 บาท พรอมบนทกรายการ
คาเสอมราคาสะสมของอปกรณ
คาเสอมราคาสะสม–อปกรณ 48,000
กำาไรสะสม 32,000
อปกรณ 80,000
บนทกการขายอปกรณป 25X1
Chapter 1.indd 19 15/6/2560 17:00:55 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
20 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
4.2 แกไขขอผดพลาดในป25X1ทมการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขายเกนไป
จ�านวน4,000บาทโดยปรบปรงบญชก�าไรสะสมและแกไขขอผดพลาดในป
25X2 ทมการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขายเกนไปจ�านวน 8,000 บาท
โดยปรบปรงบญชคาเสอมราคาอปกรณ
คาเสอมราคาสะสม–อปกรณ 12,000
กำาไรสะสม 4,000
คาเสอมราคา–อปกรณ 8,000
ปรบปรงคาเสอมราคาอปกรณทบนทกผด
จากการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดของป 25X1 ในป 25X2 นน พบวาม
ภาษเงนไดส�าหรบป 25X1 ลดลงจ�านวน 6,600 บาท จงปรบปรงบญชภาษเงนได ดงน
ภาษเงนไดคางจาย 6,600
ภาษเงนได 6,600
ปรบปรงภาษเงนไดสำาหรบป 25X1
การเปดเผยขอมลเมอมขอผดพลาดในงวดกอน
เมอกจการมขอผดพลาดเกดขนและมการแกไขขอผดพลาดในงวดกอน กจการตอง
เปดเผยขอมลตามทมาตรฐานการบญชระบไวดงน
1. ลกษณะของขอผดพลาดทเกดขนในงบการเงนงวดกอน
2. ส�าหรบงบการเงนของงวดกอนแตละงวดทน�าเสนอ กจการตองเปดเผยจ�านวนเงนของ
รายการปรบปรงเทาทสามารถปฏบตได
2.1 รายการแตละบรรทดในงบการเงนทไดรบผลกระทบ
2.2 ก�าไรตอหนขนพนฐานและก�าไรตอหนปรบลดหากกจการตองปฏบตตาม
มาตรฐานการบญช ฉบบท 33 (ปรบปรง 2559) เรอง ก�าไรตอหน
3. จ�านวนเงนของรายการปรบปรงณวนตนงวดของงวดแรกสดทน�ามาแสดงเปรยบเทยบ
4. หากในทางปฏบตกจการไมสามารถปรบงบการเงนยอนหลงส�าหรบงบการเงนงวดกอน
งวดใดงวดหนงไดกจการตองเปดเผยสถานการณทไมสามารถปรบงบการเงนยอนหลง
และแสดงรายละเอยดวากจการแกไขขอผดพลาดเมอใดและอยางไร
ซงหากกจการไดมการเปดเผยขอมลขางตนในงบการเงนงวดบญชปจจบนแลว จะไม
เปดเผยในงบการเงนส�าหรบงวดบญชถดไปอก
Chapter 1.indd 20 15/6/2560 17:00:56 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
ขอผดพลาด 21
ตวอยางท 5 การเปดเผยขอมลเมอมขอผดพลาดในงวดกอน จากตวอยางท 4 บรษทจนทรเจา จำากด มการเปดเผยขอมลเมอมขอผดพลาดในงวด
กอนในหมายเหตประกอบงบการเงน ดงน
ในระหวางป 25X2 บรษทมการแกไขขอผดพลาดในการบนทกบญชสำาหรบงบการเงน
สำาหรบป 25X1 ประกอบดวย
1. เงนเดอนของเดอนธนวาคม 25X1 บนทกตำาไปจำานวน 15,000 บาท
2. คาเบยประกนภยจายลวงหนา ณ สนป 25X1 ไมไดบนทกจำานวน 10,000 บาท
3. ในป 25X1 บรษทขายอปกรณราคาตนทนเทากบ 80,000 บาท ราคาตามบญช ณ
วนทขายเทากบ 32,000 บาท บรษทบนทกเงนรบจากการขายอปกรณเปนรายไดอน
จำานวน 50,000 บาท และยงคดคาเสอมราคาอยเนองจากยงไมไดบนทกรายการขาย
ในป 25X1 จำานวน 4,000 บาท
4. จากการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดของป 25X1 พบวามภาษเงนไดสำาหรบ
ป 25X1 ลดลงจำานวน 6,600 บาท
โดยงบการเงนสำาหรบป 25X1 ไดถกปรบปรงใหมเพอแกไขขอผดพลาดตามรายการ
ขางตนโดยไมมผลตองบการเงนในป 25X2 ดงนนผลกระทบจากการปรบปรงงบการเงนของ
บรษทจนทรเจา จำากด เปนดงน
บรษทจนทรเจา จ�ากด
งบแสดงฐานะการเงน
ณ วนท 31 ธนวาคม 25X1
หนวย : บาท
คาเบยประกนภยจายลวงหนาเพมขน 10,000
อปกรณลดลง (28,000)
เงนเดอนคางจายเพมขน (15,000)
ภาษเงนไดคางจายลดลง 6,600
ก�าไรสะสมลดลง (26,400)
งบแสดงฐานะการเงน ณ วนท 31 ธนวาคม 25X1 พบวามการปรบปรงแกไขเกยวกบสนทรพย 2 รายการ และหนสน 2 รายการ โดยสนทรพย 2 รายการ ไดแก คาเบยประกนภยจายลวงหนาเพมขนจำานวน 10,000 บาท เนองจากยงไมบนทกบญชคาเบยประกนภยจายลวงหนาในป 25X1 และอปกรณลดลงจำานวน 28,000 บาท (32,000 – 4,000) เนองจากอปกรณมราคาตามบญช ณ วนทขายเทากบ 32,000 บาท และบนทกคาเสอมราคาเกนไปจำานวน 4,000 บาท สวนหนสน 2 รายการ ไดแก เงนเดอนคางจายเพมขนจำานวน 15,000
Chapter 1 (1-228).indd 21 22/8/2560 10:51:33 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
22 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด
บาท เนองจากยงไมไดจายเงนเดอนในเดอนธนวาคม 25X1 จำานวน 15,000 บาท ซงจะจาย ในเดอนมกราคมของปถดไป และภาษเงนไดคางจายลดลงจำานวน 6,600 บาท เนองจาก การปรบปรงแกไขขอผดพลาดของป 25X1
บรษทจนทรเจา จ�ากด
งบก�าไรขาดทนเบดเสรจ
สนสดวนท 31 ธนวาคม 25X1
หนวย : บาท
รายไดอนลดลง (32,000)
ตนทนขายลดลง 4,000
คาใชจายในการบรหารเพมขน (5,000)
ภาษเงนไดลดลง 6,600
ก�าไรลดลง (26,400)
ก�าไรตอหนลดลง (4.08)
งบกำาไรขาดทนเบดเสรจ สนสดวนท 31 ธนวาคม 25X1 พบวามการปรบปรงแกไข
ขอผดพลาดเกยวกบรายได 1 รายการ และคาใชจาย 3 รายการ โดยรายได 1 รายการ ไดแก
รายไดอนลดลงจำานวน 32,000 บาท (50,000 – 18,000) เนองจากบรษทบนทกขายอปกรณ
เปนรายไดอนจำานวน 50,000 บาท แตมกำาไรจากการขายอปกรณจำานวน 18,000 บาท สวน
คาใชจาย 3 รายการ ไดแก ตนทนขายลดลงจำานวน 4,000 บาท เนองจากบนทกคาเสอมราคา
เกนไปจำานวน 4,000 บาท คาใชจายในการบรหารเพมขนจำานวน 5,000 บาท (15,000 –
10,000) เนองจากยงไมไดบนทกเงนเดอนจำานวน 15,000 บาท แตบนทกคาเบยประกนภยไว
แลวจำานวน 10,000 บาท และภาษเงนไดลดลงจำานวน 6,600 บาท เนองจากการปรบปรงแกไข
ขอผดพลาดของป 25X1
Chapter 1 (1-228).indd 22 22/8/2560 10:51:33 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
แบบฝกหดบทท 1
1 อธบายความหมายของคำาวานโยบายการบญช
2 เงอนไขใดบางทสงผลใหกจการตองมการเปลยนแปลงนโยบายการบญช
3 อธบายพรอมยกตวอยางรายการทแสดงถงการเปลยนแปลงนโยบายการบญชมา 2 รายการ
4 กจการตองเปดเผยขอมลใดบางเมอมการเปลยนแปลงนโยบายการบญช
5 อธบายความหมายของคำาวาการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช
6 อธบายพรอมยกตวอยางรายการทกจการตองใชการประมาณการทางบญชมา 3 รายการ
7 เมอวนท 1 มกราคม 25X1 บรษทอตสาหกรรม จำากด ไดซอเครองจกรในราคา 12,000,000
บาท ซงประมาณอายการใหประโยชนไว 10 ป ไมมมลคาคงเหลอเมอสนสดอายการใชงาน
บรษทมการคดคาเสอมราคาตงแตป 25X1-25X5 โดยใชวธเสนตรง จากนนเมอวนท 1 มกราคม
25X6 ไดมการทบทวนอายการใหประโยชนและไดเปลยนประมาณการอายการใหประโยชนจาก
10 ป เปน 15 ป
ใหทำา 1. คำานวณคาเสอมราคาเมอมการเปลยนแปลงอายการใหประโยชนของเครองจกร
2. บนทกบญชรายการคาเสอมราคาเครองจกรสำาหรบป 25X6
8 อธบายความหมายของคำาวาขอผดพลาด
9 อธบายพรอมยกตวอยางรายการทกจการมขอผดพลาดมา 3 รายการ
10 รายการตอไปนคอขอมลของบรษทแสงสวาง จำากด ซงในระหวางป 25X2 พบรายการบญชท
ผดพลาด ดงน
1. บรษทไมไดบนทกบญชรายไดจากการขายในป 25X2 เปนเงนสดจำานวน 20,000 บาท
2. บรษทไมไดบนทกคาเบยประกนภยจายลวงหนา ซงบรษทรบรจำานวนดงกลาวเปนคาใชจาย
ในงวดทนท
ป 25X1 จำานวน 20,000 บาท
ป 25X2 จำานวน 25,000 บาท
3. ในป 25X1 บรษทขายเครองจกรเปนเงน 100,000 บาท มราคาตนทนเทากบ 160,000 บาท
มราคาตามบญช ณ วนทขายเทากบ 64,000 บาท บรษทบนทกการรบเงนจากการขาย
เครองจกรเปนรายไดอน โดยในป 25X1 มการบนทกคาเสอมราคาเครองจกรทขายเกนไป
จำานวน 8,000 บาท และในป 25X2 มการบนทกคาเสอมราคาเครองจกรทขายเกนไปจำานวน
16,000 บาท
ใหทำา บนทกรายการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดในป 25X2
Chapter 1 (1-228).indd 23 22/8/2560 10:51:34 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
บทท 2 การบญชสำาหรบสำานกงานใหญและสาขา
บทน�ำ
การด�าเนนธรกจในปจจบนทมสภาพการแขงขนสง กจการตางๆจะตองแขงขนเพอเพมยอดขาย
และก�าไร โดยอาจใชกลยทธการขยายธรกจใหเขาถงลกคาใหมากขน ซงสามารถท�าไดหลายวธ โดยอาจ
จดเปนประเภทใหญๆได 2 ประเภท ไดแก
1. การขยายธรกจจากภายใน(InternalExpansion)โดยการเพมสายผลตภณฑใหมการเพม
ประเภทของบรการหรอการเพมก�าลงการผลตการสรางโรงงานแหงใหมการเปดสาขาเพมธรกจ
ทนยมใชกลยทธดงกลาว เชน ธรกจธนาคารพาณชย ธรกจคาปลกขนาดใหญ เปนตน ซงใน
บทนจะอธบายถงการบญชส�าหรบส�านกงานใหญและสาขา
2. การขยายธรกจจากภายนอก (External Expansion) โดยการซอกจการหรอการรวมธรกจเชน บรษทอาจซอกจการทเปนแหลงวตถดบเพอลดตนทนการผลต หรอซอกจการทเปนคแขง
เพอลดการแขงขน เปนตน
กำรบนทกบญชของส�ำนกงำนใหญและสำขำ
ในกรณทมการขยายธรกจโดยตงสาขานน ในแงกฎหมายถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปน
กจการเดยวกน แตทางดานบญชจะถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปนหนวยงานแยกตางหากจากกน
เนองจากฝายบรหารของกจการยอมตองการทจะทราบผลการด�าเนนงานของสาขาแตละแหงดงนนกจการ
จงมกออกแบบระบบบญชของส�านกงานใหญและสาขาใหมการบนทกบญชแยกตางหากจากกน โดย
ส�านกงานใหญเปนผบนทกรายการคาทเกดขนของตนเองรวมทงจดท�างบการเงนของส�านกงานใหญดวย
และสาขากจะตองบนทกรายการคาและจดท�างบการเงนของสาขาเชนเดยวกนแตอยางไรกตามเมอมการ
เสนองบการเงนใหกบบคคลภายนอกกจการ กตองมการน�างบการเงนของส�านกงานใหญและสาขาทก
สาขาเขามารวมกนโดยถอเปนหนวยงานทางธรกจเดยวกน
Chapter 1.indd 24 16/6/2560 16:42:19 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
������������������������������������� 25
บทท 2 การบญชสำาหรบสำานกงานใหญและสาขา
บทน�ำ
การด�าเนนธรกจในปจจบนทมสภาพการแขงขนสง กจการตางๆจะตองแขงขนเพอเพมยอดขาย
และก�าไร โดยอาจใชกลยทธการขยายธรกจใหเขาถงลกคาใหมากขน ซงสามารถท�าไดหลายวธ โดยอาจ
จดเปนประเภทใหญๆได 2 ประเภท ไดแก
1. การขยายธรกจจากภายใน(InternalExpansion)โดยการเพมสายผลตภณฑใหมการเพม
ประเภทของบรการหรอการเพมก�าลงการผลตการสรางโรงงานแหงใหมการเปดสาขาเพมธรกจ
ทนยมใชกลยทธดงกลาว เชน ธรกจธนาคารพาณชย ธรกจคาปลกขนาดใหญ เปนตน ซงใน
บทนจะอธบายถงการบญชส�าหรบส�านกงานใหญและสาขา
2. การขยายธรกจจากภายนอก (External Expansion) โดยการซอกจการหรอการรวมธรกจเชน บรษทอาจซอกจการทเปนแหลงวตถดบเพอลดตนทนการผลต หรอซอกจการทเปนคแขง
เพอลดการแขงขน เปนตน
กำรบนทกบญชของส�ำนกงำนใหญและสำขำ
ในกรณทมการขยายธรกจโดยตงสาขานน ในแงกฎหมายถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปน
กจการเดยวกน แตทางดานบญชจะถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปนหนวยงานแยกตางหากจากกน
เนองจากฝายบรหารของกจการยอมตองการทจะทราบผลการด�าเนนงานของสาขาแตละแหงดงนนกจการ
จงมกออกแบบระบบบญชของส�านกงานใหญและสาขาใหมการบนทกบญชแยกตางหากจากกน โดย
ส�านกงานใหญเปนผบนทกรายการคาทเกดขนของตนเองรวมทงจดท�างบการเงนของส�านกงานใหญดวย
และสาขากจะตองบนทกรายการคาและจดท�างบการเงนของสาขาเชนเดยวกนแตอยางไรกตามเมอมการ
เสนองบการเงนใหกบบคคลภายนอกกจการ กตองมการน�างบการเงนของส�านกงานใหญและสาขาทก
สาขาเขามารวมกนโดยถอเปนหนวยงานทางธรกจเดยวกน
ทงน การบนทกบญชของส�านกงานใหญและสาขา ขนอยกบนโยบายของส�านกงานใหญและ
ขอบเขตการด�าเนนงานของสาขาทส�านกงานใหญเปนผก�าหนด โดยส�านกงานใหญอาจก�าหนดใหสาขา
เปนผจดท�าบญชครบชด หรอเพยงแครวบรวมขอมลและเอกสารทางการบญชสงใหส�านกงานใหญตาม
เวลาทก�าหนดเพอใหส�านกงานใหญบนทกบญชใหในกรณทสาขาท�าบญชครบชดสาขาจะบนทกรายการ
คาทเกดขนทสาขาในลกษณะเดยวกนกบการท�าบญชของหนวยงานอสระหนวยหนง โดยจดท�าบญชตาม
หลกการบญชทรบรองทวไป และเพอใหส�านกงานใหญสามารถจดท�างบการเงนโดยรวม (Combined
FinancialStatements)ของส�านกงานใหญและสาขาไดโดยสะดวกส�านกงานใหญมกจะก�าหนดผงบญช
นโยบายบญช การควบคมภายใน และรปแบบเอกสารและรายงานทางการเงน เพอใชเปนแนวปฏบต
ของสาขา ดงนนรายการคาทเกดขนทส�านกงานใหญจะมการบนทกบญชในสมดบญชของส�านกงานใหญ
สวนรายการคาทเกดขนทสาขาจะบนทกในสมดบญชของสาขาโดยรายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญ
กบสาขา จะบนทกในบญชระหวางกน (Reciprocal Accounts) ในสมดบญชระหวางกน ซงเปนบญช
แยกประเภททใชบนทกบญชในฝงตรงกนขาม เชน ในสมดบญชของส�านกงานใหญจะมบญชสาขา
(Branch Account) หรอบญชเงนลงทนในสาขา (Investment in Branch Account) ซงใชบนทก
รายการสนทรพยหรอบรการทส�านกงานใหญใหแกสาขา สวนในสมดบญชของสาขาจะมบญชส�านกงาน
ใหญ(HomeOfficeAccount)ซงใชบนทกรายการสนทรพยหรอบรการทสาขาไดรบจากส�านกงานใหญ
รวมทงเปนเสมอนบญชทนของสาขาดวย โดยบญชระหวางกนทง 2 บญช ควรจะมยอดคงเหลอเทากน
ในดานตรงกนขามคอบญชหนงมยอดดลเดบต ในขณะทอกบญชหนงมยอดดลเครดตและทง 2บญช
จะตองถกตดออกไปเมอมการจดท�างบการเงนโดยรวมของส�านกงานใหญและสาขาในกระดาษท�าการ
เพอเสนองบการเงนโดยรวมใหกบบคคลภายนอก ซงจะกลาวถงตอไป
โดยทวไปรายการคาทเกดขนทส�านกงานใหญและสาขา จะมการบนทกบญชในสมดบญช ดงน
ตารางท 1 บนทกรายการคาในสมดบญชสำานกงานใหญและสาขา
ประเภทรายการคา
สมดบญชของ
ส�านกงานใหญ
สมดบญชของสาขา
รายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบบคคลภายนอก บนทก ไมบนทก
รายการคาทเกดระหวางสาขากบบคคลภายนอก ไมบนทก บนทก
รายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบสาขา บนทก บนทก
จากตารางขางตน ในกรณรายการคาเปนรายการทเกดกบบคคลภายนอกใหตางฝายตางบนทก
บญชนนคอรายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบบคคลภายนอกใหส�านกงานใหญบนทกบญชแต
หากรายการคาเกดระหวางสาขากบบคคลภายนอกใหสาขาเปนผบนทกบญชสวนกรณรายการคาทเกด
ขนเปนรายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบสาขา ใหทงส�านกงานใหญและสาขาบนทกบญช
Chapter 1_edit.indd 25 8/6/2560 15:02:50 dummy 2
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
26 ������ �� �า��������า������า����า������ล��าขา
การคดราคาสนคาทสงไปใหสาขา
ในการดำาเนนงานของสำานกงานใหญและสาขา อาจมการกำาหนดใหสาขาซอสนคาจากภายนอก
หรอสำานกงานใหญสงสนคาไปใหสาขาขาย โดยอาจมนโยบายคดราคาโอนสนคาระหวางกนในราคาทเกน
กวาราคาตนทน เนองจากฝายบรหารมความจำาเปนทจะตองจดสรรกำาไรในแตละหนวยงานเพอทจะได
ขอมลผลการดำาเนนงานทถกตอง รวมทงตองการทจะปกปดกำาไรทแทจรงจากผบรหารสาขา ดงนน
สำานกงานใหญอาจมการคดราคาสนคาทสงไปใหสาขาโดยวธใดวธหนงดงตอไปน
1. ราคาตนทน ตามวธราคาตนทนน เปนราคาทสำานกงานใหญสงสนคาไปใหสาขา โดยใชราคา
ตนทนของสนคาทสำานกงานใหญซอมาหรอผลตขน ผลกำาไรหรอขาดทนจากการดำาเนนงานท
เกดขนจงถอเปนผลการดำาเนนงานของสาขาทแทจรง เชน สำานกงานใหญซอสนคาในราคา
200 บาท ไดสงสนคาใหสาขาโดยใชราคาซอเปนราคาตนทนเทากบ 200 บาท เปนตน ดงนน
สนคาคงเหลอทสาขาจะแสดงในราคาตนทนตามทสำานกงานใหญซอหรอผลตขน และกำาไรหรอ
ขาดทนทสาขาจะสามารถนำามารวมกบกำาไรขาดทนของสำานกงานใหญในการจดทำางบการเงน
โดยรวมไดทนท
2. ราคาสงกวาตนทน ตามวธราคาสงกวาตนทนน เปนราคาทสำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาใน
ราคาตนทนบวกสวนเพมทกำาหนดขน โดยปกตมกกำาหนดเปนรอยละของราคาตนทน เชน
สำานกงานใหญซอสนคาในราคา 200 บาท และกำาหนดนโยบายสงสนคาใหสาขาราคาสงกวา
ตนทน 10% ของราคาตนทน สำานกงานใหญจงสงสนคาใหสาขาในราคาเทากบ 220 บาท
[200 + (200 × 10%)] เปนตน ซงสำานกงานใหญตองทำาการปรบปรงกำาไรขาดทนทสาขาแจง
มาใหเปนกำาไรขาดทนทแทจรง และปรบปรงสนคาคงเหลอทสาขาใหเปนราคาตนทนในการจด
ทำางบการเงนโดยรวม ดงนนเมอสำานกงานใหญทราบกำาไรจากสาขาตองปรบปรงกำาไรจาก
สาขาใหเปนกำาไรทแทจรงกอนนำามารวมกำาไรขาดทนของสำานกงานใหญ และตองปรบปรงสนคา
คงเหลอของสาขาใหอยในราคาตนทน
3. ราคาตลาด ตามวธราคาตลาดน เปนราคาทสำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาในราคาตลาด
ซงอาจเปนราคาขายปลก เพอใหงายตอสำานกงานใหญในการเปรยบเทยบมลคาสนคาทสงไปให
สาขากบมลคาสนคาทสาขาขายได วธการบญชจะคลายคลงกบกรณทสำานกงานใหญสงสนคาให
สาขาในราคาสงกวาตนทน แตวธนจะใชไดดกบสนคาทราคาขายไมเปลยนแปลงบอย
การบญชในกรณทสนคาสงใหสาขาในราคาตนทน
ในกรณทสำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาในราคาตนทน สามารถบนทกบญชของสำานกงานใหญ
และสาขา และการจดทำางบการเงนโดยรวม แสดงตามตวอยางดงตอไปน
2-127.indd 26 18/8/2560 17:43:29 dummy 1
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
������������ณ������ค��������������ค�ต��� 27
ตวอยางท 1 สำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาในราคาตนทน เมอวนท10มกราคม25X1บรษทไหมแกวจ�ากดตงสาขาทจงหวดเชยงใหมบรษท
ใชระบบบญชสนคาสนงวด และสาขาเปนผบนทกบญชสนทรพยไมหมนเวยนเอง รายการคาท
เกดขนเกยวกบการด�าเนนงานของสาขาส�าหรบป 25X1 เปนดงตอไปน
1. ส�านกงานใหญสงเงนสดใหสาขา 300,000 บาท
2. สาขาซออปกรณส�านกงานราคา 80,000 บาท เปนเงนสด
3. ส�านกงานใหญสงสนคาราคาตนทน 500,000 บาท ใหสาขา
4. สาขาซอสนคาจากภายนอกเปนเงนสด 160,000 บาท
5. สาขาขายสนคาเปนเงนสดจ�านวน 480,000 บาท
6. สาขาจายคาใชจายในการด�าเนนงานจ�านวน 56,000 บาท
7. สาขาสงสนคาคนใหส�านกงานใหญจ�านวน 40,000 บาท
8. สาขาโอนเงนใหส�านกงานใหญจ�านวน 140,000 บาท
9. สาขามคาเสอมราคาอปกรณส�านกงานเปนจ�านวน 16,000 บาท คาใชจายในการ
ด�าเนนงานคางจายสนปมจ�านวน 4,000 บาท
10. สาขาปดบญชสนป มสนคาคงเหลอปลายงวดทสาขาตรวจนบไดจ�านวน 300,000
บาท โดยเปนสนคาทรบจากส�านกงานใหญจ�านวน 200,000 บาท สวนทเหลอเปน
สนคาทซอจากบคคลภายนอก และส�านกงานใหญมสนคาคงเหลอปลายงวดจ�านวน
400,000 บาท
การบนทกรายการขางตนในสมดบญชของส�านกงานใหญและสาขา ส�าหรบป 25X1
เปนดงตอไปน
สมดบญชของส�ำนกงำนใหญ สมดบญชของสำขำ
1. ส�ำนกงำนใหญสงเงนสดใหสำขำ
สาขา 300,000 เงนสด 300,000
เงนสด 300,000 ส�านกงานใหญ 300,000
บนทกรายการสงเงนสดใหสาขา บนทกรบเงนสดจากส�านกงานใหญ
2. ซออปกรณส�ำนกงำน
ไมบนทกรายการ
อปกรณส�านกงาน 80,000
เงนสด 80,000
บนทกการซออปกรณส�านกงาน
Chapter 1.indd 27 16/6/2560 11:16:30 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡
28 ������ �� �����������������������������������
สมดบญชของส�ำนกงำนใหญ สมดบญชของสำขำ
3. ส�ำนกงำนใหญสงสนคำใหสำขำ
สาขา 500,000 สนคารบจากส�านกงานใหญ 500,000
สนคาสงไปสาขา 500,000 ส�านกงานใหญ 500,000
บนทกรายการสงสนคาใหสาขา บนทกรบสนคาจากส�านกงานใหญ
4. สำขำซอสนคำเปนเงนสด
ไมบนทกรายการ
ซอ 160,000
เงนสด 160,000
บนทกการซอสนคาเปนเงนสด
5. สำขำขำยสนคำเปนเงนสด
ไมบนทกรายการ
เงนสด 480,000
ขาย 480,000
บนทกการขายสนคาเปนเงนสด
6. สำขำจำยคำใชจำยในกำรด�ำเนนงำน
ไมบนทกรายการ
คาใชจาย 56,000
เงนสด 56,000
บนทกการจายคาใชจาย
7. สำขำสงสนคำคนส�ำนกงำนใหญ
สนคาสงไปสาขา 40,000 ส�านกงานใหญ 40,000
สาขา 40,000 สนคารบจากส�านกงานใหญ 40,000
บนทกรายการรบคนสนคาจากสาขา บนทกการสงสนคาคนใหส�านกงานใหญ
8. สำขำสงเงนสดใหส�ำนกงำนใหญ
เงนสด 140,000 ส�านกงานใหญ 140,000
สาขา 140,000 เงนสด 140,000
บนทกรายการรบเงนสดจากสาขา บนทกการสงเงนสดใหส�านกงานใหญ
9. สำขำบนทกคำเสอมรำคำและคำใชจำยคำงจำย
ไมบนทกรายการ
คาเสอมราคา 16,000
คาใชจาย 4,000
คาเสอมราคาสะสม 16,000
คาใชจายคางจาย 4,000
บนทกคาเสอมราคาและคาใชจายคางจาย
Chapter 1.indd 28 16/6/2560 11:16:30 dummy 3
«‘∑¬æ—≤πè
μ—«Õ¬ã“ß¿“
¬„π‡≈ã¡