เจาะประเดนมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง2552) กรณศกษา : ธรกจจ าหนายเครองมอสอสาร

โดย

นางสาวฐตยา คณขาว นางสาวปยวรรณ ศรวนสกล

นางสาววาสน เสถยรกาล

นางสาวอาภาพร จายพอควร นายยศกร ตงตระกลสมบต

ปญหาพเศษนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร บรหารธรกจบณฑต สาขาการบญชบรหาร

คณะวทยาการจดการมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. 2554

ปญหาพเศษ

โดย

นางสาวฐตยา คณขาว นางสาวปยวรรณ ศรวนสกล นางสาววาสน เสถยรกาล นางสาวอาภาพร จายพอควร นายยศกร ตงตระกลสมบต

เรอง

เจาะประเดนมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง2552) กรณศกษา : ธรกจจ าหนายเครองมอสอสาร

ไดรบการตรวจสอบและอนมต ใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

บรหารธรกจบณฑต สาขาการบญชบรหาร

เมอ วนท 31มกราคม พ.ศ. 2555

อาจารยทปรกษาปญหาพเศษ (อาจารยนตยา งามแดน,บธ.ม.) ผประสานงานสาขาวชา

เจาะประเดนมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง2552) กรณศกษา : ธรกจจ าหนายเครองมอสอสาร

ADDED ACCOUNTING STANDARD NO.37 (REVISED 2552) A CASE STUDY OF COMMUNICATION BUSINESS

โดย

นางสาวฐตยา คณขาว เลขประจ าตว 51233864 นางสาวปยวรรณ ศรวนสกล เลขประจ าตว 51234045 นางสาววาสน เสถยรกาล เลขประจ าตว 51234284 นางสาวอาภาพร จายพอควร เลขประจ าตว 51234474 นายยศกร ตงตระกลสมบต เลขประจ าตว 51236545

ปญหาพเศษนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรบรหารธรกจบณฑต คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. 2554

(1) 

 

กตตกรรมประกาศ

การจดทารายงานวชาปญหาพเศษฉบบน สาเรจลงไดดวยความกรณาและการอนเคราะหชวยเหลอจาก อาจารยนตยา งามแดน ทกรณาใหคาปรกษาและชแนะแนวทาง รวมไปถงการแกไขขอบกพรองรายงานปญหาพเศษฉบบนมาโดยตลอด ผจดทาขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน รวมทงขอกราบขอบพระคณอาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาแขนงตางๆ ใหผจดทาไดเรยนรและประสบความสาเรจในทสด

ขอขอบพระคณหอสมดมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา หอสมดมหาวทยาลย

บรพา ทเออเฟอสถานทในการคนควาหาขอมลเพมเตมในการทารายงานวชาปญหาพเศษในครงนใหประสบความสาเรจไปไดดวยดในทสด สดทายนขอขอบคณเพอนๆ พๆ นองๆ รวมสถาบนทไดศกษาในหลกสตรปรญญาตร สาขาการการบญชบรหารทกทานทคอยใหกาลงใจ ใหคาปรกษา คาแนะนาและความชวยเหลอมาโดยตลอด

ผจดทาหวงวารายงานวชาปญหาพเศษฉบบน คงมประโยชนเปนอยางมากสาหรบหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนผทตองการศกษารายละเอยดเกยวกบมาตรฐานการบญชฉบบท 37 เรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน (ปรบปรง 2552) หากรายงานปญหาพเศษฉบบนมขอผดพลาดหรอขอบกพรองประการใด คณะผจดทาขออภยเปนอยางสงมา ณ ทนดวย

คณะผจดทา

31 มกราคม 2555  

(2)  

 

บทคดยอ

ฐตยา คณขาว และคณะ 2554:มาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองประมาณการ

หนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน

ปรญญาบรหารธรกจบณฑตสาขาบญชบรหาร

อาจารยทปรกษาวชาปญหาพเศษ: อาจารยนตยางามแดน,บธบ,บช.ม126 หนา

การศกษามาตรฐานการบญชฉบบท37ในครงน มวตถประสงคเพอศกษาเกณฑการรบรรายการ

การวดมลคาการบนทกบญชและการนาเสนอในงบการเงนของมาตรฐานการบญชฉบบนเพอชวยให

ผใชงบการเงนเขาใจถงลกษณะ จงหวะเวลาและจานวนทแสดงอยในงบการเงนนนโดยใชกรณศกษา

ธรกจจาหนายเครองมอสอสารเพอศกษาประเดนปญหาทองคกรประสบพบบอยเกยวกบการบญช

สาหรบการบรการหลงการขาย ของแถมของสมนาคณ คดฟองรองการละเมดลขสทธและคดฟองรอง

ในสนทรพย

ผลการศกษาพบวาในมาตรฐานการบญชฉบบท37 (ปรบปรง 2552) เรองประมาณการหนสน

หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนหนสนตามแมบทบญชไมสามารถรบรรายการดงกลาว

เปนสวนหนงในงบการเงนไดหากไมเขาเงอนไขทงสอง คอมความเปนไปไดคอนขางแนทประโยชน

เชงเศรษฐกจของทรพยากรลดลงเพอชาระภาระผกพนในอนาคตและมลคาของภาระผกพนทตองชาระ

นนตองสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ ซงมาตรฐานการบญชฉบบนกาหนดทงหนสนทแนนอนและ

ประมาณการหนสนนนจะรบรรายการในงบการเงน แตถาเปนหนสนทอาจเกดขนจะไมสามารถรบร

รายการในงบการเงนแตใหเปดเผยขอมลในหมายเหตประกอบงบการเงน สวนสนทรพยทอาจเกดขนจะ

บนทกรบรไดกตอเมอสนทรพยนนเปนของกจการแลว ถงแมมความแนนอนวาจะไดสนทรพยดงกลาว

มากยงไมสามารถรบรเปนสนทรพยทอาจเกดขนมาเปนของกจการได

(3)  

 

ผประกอบวชาชพบญช ผประกอบการและผทเกยวของกบการเปลยนแปลงมาตรฐานการบญช

ในครงนจะตองมการเตรยมความพรอมสาหรบการปฏบตงานตามการบนทกบญช การนาแสดงขอมล

ในงบการเงนและหมายเหตประกอบงบการเงน เพอใหทนตอการเปลยนแปลง โดยเรมจากผประกอบ

วชาชพบญช ผประกอบการและผทเกยวของ ควรศกษาถงความแตกตางและทาความเขาใจในเนอหา

อยางชดเจน เพอใหการปฏบตงานดานการบญชเปนไปอยางถกตอง และมประสทธภาพมากขนควรม

การตดตามและรบทราบขอมลอยางทวถง เพอใหทนตอการเปลยนแปลงการปฏบตงาน และเปน

ประโยชนตอผปฏบตงานในวชาชพบญช รวมทงผทเกยวของทกทาน

(4)  

 

สารบญ หนา กตตกรรมประกาศ (1) บทคดยอ (2) สารบญ (4) สารบญตาราง (8) สารบญภาพ (9) บทท 1 บทนา ทมาและความสาคญ 1 วตถประสงค 3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 ขอบเขตการศกษา 4 วธการศกษาคนควา 4 คานยามศพทเฉพาะ 4 บทท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ ความหมายของหนสน 9 การประเมนหนสน 10 ภาระผกพนของหนสน 11 การรบรและวดมลคาของหนสน 13 ประเภทของหนสน 17 ขอสงเกตประเภทหนสน 20 ความหมายของหนสนหมนเวยน 21 ประเภทของหนสนหมนเวยน 23 ประมาณการหนสน 24 การรบรและวดมลคาประมาณการหนสน 25 หนสนจากการรบประกนคณภาพสนคา 32 เชคของขวญและบตรกานล 38

(5)  

 

สารบญ(ตอ) หนา หนคาสมนาคณ 41 การฟองรองและสทธเรยกรอง 43 การปรบโครงสรางประมาณการหนสน 43 การเปลยนแปลงประมาณการหนสน 45 ประมาณการหนสนกบหนสนอนๆ 45 การเปดเผยประมาณการหนสนในงบการเงน 46 การแสดงรายการประมาณการหนสนในงบการเงน 47 หนสนทอาจเกดขน 48 การรบรและวดมลคาของหนสนทอาจเกดขน 50 การเปดเผยรายการหนสนทอาจเกดขน 52 ประมาณการหนสนกบหนสนทอาจเกดขน 53 ความแตกตางของประมาณการหนสนกบหนสนทอาจเกดขน 53 สนทรพยทอาจเกดขน 56 การรบรและวดมลคาของสนทรพยทอาจเกดขน 57 การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลของสนทรพยทอาจเกดขน 59 รายการทมความไมแนนอน 59 มาตรฐานการบญชทมความเกยวของกบมาตรฐานการบญชฉบบท 37 60 บทท 3 มาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) วตถประสงค 62 ขอบเขต 63 ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน สนทรพยทอาจเกดขน 64 ความสมพนธระหวางประมาณการหนสนกบหนสนทอาจเกดขน 65 การรบรรายการ ประมาณการหนสน 66 เหตการณในอดต 67 ความเปนไปไดคอนขางแนทจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ 68 การประมาณการภาระผกพนทนาเชอถอ 68

(6)  

 

สารบญ(ตอ) หนา หนสนทอาจเกดขน 69 สนทรพยทอาจเกดขน 69 การวดมลคา ประมาณการทดทสด 70 มลคาปจจบน 70 เหตการณในอนาคต 71 การจาหนายสนทรพยทคาดวาจะเกดขน 71 รายจายทจะไดรบชดเชย 72 การเปลยนแปลงประมาณการหนสน 72 การนาประมาณการหนสนมาใช 73 การนาขอกาหนดเกยวกบการรบรและวดมลคามาปฏบต ขาดทนจากการดาเนนงานในอนาคต 73 สญญาทสรางภาระ 73 การปรบโครงสราง 74 การเปดเผยขอมล 76 การปฏบตในชวงเปลยนแปลง 77 วนถอปฏบต 77 ภาคผนวก ภาคผนวก ก – ตาราง 78 ภาคผนวก ข – แผนผงการตดสนใจ 80 ภาคผนวก ค – ตวอยางสาหรบการรบรรายการ 82 ตวอยางท 1 การรบประกนสนคา 82 ตวอยางท 2 ทดนปนเปอนมลพษ 82 ตวอยางท 3 ฐานการผลตในทะเล 84 ตวอยางท 4 นโยบายการคนเงน 85 ตวอยางท 5 ปดแผนก 85 ตวอยางท 6 ขอกาหนดตามกฎหมายทระบใหกจการตองตดตงเครองกรองควน 86

(7)  

 

สารบญ(ตอ) หนา ตวอยางท 7 การอบรมพนกงานซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงระบบ ภาษเงนได 88 ตวอยางท 8 สญญาทสรางภาระแกกจการ 89 ตวอยางท 9 การคาประกน 89 ตวอยางท 10 คดอยในระหวางการพจารณาของศาล 91 ตวอยางท 11 การซอมแซมและการบารงรกษา 92 ภาคผนวก ง-การเปดเผยขอมล 93 ตวอยางท 1 การคาประกน 93 ตวอยางท 2 ตนทนในการรอถอน 94 ตวอยางท 3 ขอยกเวนในการเปดเผยขอมล 95 บทท 4 กรณศกษา :ธรกจจาหนายเครองมอสอสาร ขอมลทวไปของบรษท 95 นโยบายการบญชทสาคญ 96 การเปดเผยขอมลสาหรบประมาณการหนสน 97 ประมาณการหนสนคาประมาณการสนคา 97 การประมาณคาหนสนสมนาคณ 105 หนสนทอาจเกดขน 117 สนทรพยทอาจเกดขน 120 บทท 5 สรปผลการศกษา การอภปรายผล ประมาณการหนสน 123 หนสนทอาจเกดขน 124 สนทรพยทอาจเกดขน 125 บรรณานกรม 126

(8)  

 

สารบญตาราง หนา ตารางท 1 ตวอยางเหตการณในอดต ภาระผกพนในปจจบนและการบนทกบญช 11 ตารางท 2 การบญชสาหรบขาดทนทอาจเกดขน 31

ตารางท 3 แสดงการปฏบตทางบญชเกยวกบหนสน 55 ตารางท 4 ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน 78 ตารางท 5 สนทรพยทอาจเกดขน 79 ตารางท 6 รายจายทจะไดรบชดเชย 79 ตารางท 7 การเปดเผยขอมล 79

(9)  

 

สารบญภาพ หนา ภาพท 1 การจาแนกประเภทของหนสน 19 ภาพท 2 แผนผงการตดสนใจ 81

บทท 1

บทน า

ทมาและความส าคญ

ในสภาวะเศรษฐกจปจจบนธรกจประเภทโทรศพทเคลอนท มการแขงขนทรนแรง ท าใหตอง

มการชวงชงสวนแบงการตลาด เพอความอยรอดในการประกอบธรกจ สงผลใหผประกอบการตอง

ใหความสนใจในการจดหากลยทธ เพอสรางความสามารถในการแขงขน ซงการด าเนนธรกจดวย

กลยทธตางๆ เพอหาก าไรและท าใหสามารถอยรอดไดนนสามารถท าไดหลายวธ เชน กลยทธ

ตนทนต า กลยทธสรางความแตกตาง การลดราคา ของแถมของสมนาคณ บรการหลงการขาย

รวมถงการรบประกนสนคา การบรการหลงการขายและของแถมของสมนาคณจงเปนกลยทธท

ส าคญ เนองจากเปนปจจยหนงทสงผลตอการอยรอดและด าเนนธรกจ การบรการหลงการขายและ

ของแถมของสมนาคณเปนการรบประกนสนคาและเปนการสมนาคณสนคาทขายไป โดยจะไม

เรยกเกบคาใชจายในการซอมแซมหากสนคานนช ารดในชวงเวลาทผขายรบประกนและไมเรยกเกบ

คาสนคาสมนาคณใดๆจากลกคาถอเปนการตอบแทนลกคา การบรการหลงการขายและของแถม

ของสมนาคณเปนขอมลทางบญชทตองมการจดท าขนอยางรดกมและถกตอง หนการบรการหลง

การขายและของแถมของสมนาคณเปนหนสนประมาณการทจดเปนภาระผกพนในปจจบนทเกดขน

จากเหตการณในอดตและจะตองมการวดมลคาปจจบนของกระแสเงนสดทจะตองจายภาระผกพน

ในอนาคต ซงจดเปนประมาณการหนสน นอกจากนธรกจจ าหนายเครองมอสอสารอาจเขาไป

เกยวของกบการฟองรองการละเมดลขสทธอกตวหนงดวย โดยมการลอกเลยนแบบผลงานทม

ชอเสยงโดงดงมยอดขายทสงหรอผลตภณฑทออกมาคลายคลงกนกบผลตภณฑของบรษทอน ดวย

เหตนจงเกดการฟองรองในคดความการละเมดลขสทธเกดขน เมอเกดการฟองรองของบรษท ถา

หากมโอกาสทบรษทจะแพคด บรษทจะตองเกดปญหาคอมหนสนทอาจเกดขนมา เปนหนสนท

บรษทไมสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอและมความไมแนนอนทบรษทจะสญเสยทรพยากรไป

2

การฟองรองนบรษทจะตองเสยคาใชจายในการด าเนนการดวย หรอในอกกรณหนงของการ

ฟองรองนนบรษทอาจพบกบการฟองรองเรยกรองสนทรพย สนทรพยทเกดจากการฟองรองนน

เปนกรณหนงของสนทรพยทอาจเกดขน หากบรษทคาดวาคดทมการฟองรองนน บรษทมโอกาสจะ

ไดสนทรพยนนมาครอบครอง บรษทจะตองจดสนทรพยนนเปนสนทรพยทอาจเกดขนเปน

สนทรพยทเกดจากเหตการณในอดต ซงทราบจะรวาสนทรพยดงกลาวมอยจรงกตอเมอไดรบการ

ยนยนจากการเกดขนหรอไมเกดขนของเหตการณในอนาคต ซงเหตการณในอนาคตตองเปน

เหตการณทมความไมแนนอนและกจการไมสามารถควบคมเหตการณดงกลาวไดทงหมด

สภาวชาชพบญชไดก าหนดหลกปฏบตไวในมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552)

เรองการประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน โดยมาตรฐานการบญช

ฉบบนน ามาแทนมาตรฐานการบญชฉบบท 21 (เลขฉบบเดม) เรองเหตการณทอาจจะเกดขนในภาย

หนาและเหตการณภายหลงวนทในงบการเงน ซงมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552)

เรองนก าหนดขนตามเกณฑของมาตรฐานการบญชระหวางประเทศฉบบท 37 (ฉบบท 21 (เลขฉบบ

เดม)) ทไดก าหนดเกยวกบเหตการณทอาจเกดขนในภายหนาและเหตการณภายหลงวนทในงบ

การเงนนนจะมขอสงเกตวาผจดท างบการเงนตองคาดการณระดบทเกดขนของรายการและ

เหตการณทางบญชวาอยในระดบความเปนไปไดคอนขางแนหรอไม โดยถาเหตการณนนอยใน

ระดบความเปนไปไดคอนขางแนแลวใหรบรรายการเหตการณทอาจเกดขนภายหนาในงบการเงน

ได ซงการก าหนดระดบทเกดขนของรายการท าไดไมแนนอนในการวดระดบ เนองจากขนอยกบ

ความระมดระวงของผจดท างบการเงนจงท าใหการน ามาตรฐานการบญชฉบบดงกลาวมาใชไม

ชดเจนนก จงน ามาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) มาใช โดยรายละเอยดแลวมาตรฐาน

ฉบบนมวตถประสงคเพอก าหนดเงอนไขการรบรและการวดมลคาของการประมาณการหนสน

หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนรวมทงก าหนดการเปดเผยขอมลเกยวกบรายการ

จากทกลาวมาแลวขางตน จะเหนวาไมวาจะเปนประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน

หรอสนทรพยทอาจเกดขน ลวนมหลกการในการวดมลคา การบนทกรายการและการน าเสนอ

ขอมลทนาสนใจ ทางคณะผจดท าจงเหนสมควรศกษาเรองดงกลาวในครงน

3

วตถประสงค

จากการปรบปรงมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองการประมาณการหนสน

หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน

1. ศกษาเกณฑการรบรรายการและการวดมลคาของมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน

2. ศกษาการบนทกบญชและการน าเสนอในงบการเงนของมาตรฐานการบญชฉบบท 37 เพอชวยใหผใชงบการเงนเขาใจถงลกษณะ จงหวะเวลา และจ านวนทแสดงอยในงบการเงนนนโดยใชกรณศกษา : ธรกจจ าหนายเครองมอสอสาร

3. เพอศกษาประเดนปญหาทองคกรประสบภยเกยวกบการบญชส าหรบการบรการหลงการ

ขาย ของแถมของสมนาคณ คดฟองรองการละเมดลขสทธและคดฟองรองในสนทรพย

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ในการศกษามาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองการประมาณการหนสน

หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนไดท าการศกษาเพอบรรลวตถประสงคตามขอบเขตท

ก าหนด โดยท าการศกษาเพอบรรลวตถประสงคตามขอบเขตทก าหนด โดยคนควาจากแหลงขอมล

ตางๆ ซงคาดวาจะไดรบประโยชน ดงน

1. ท าใหทราบหลกเกณฑในการประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน

2. ท าใหทราบวธการบนทกบญชและการน าเสนอในงบการเงนของการประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน

3. สามารถน าความรทไดจากการศกษาไปประยกตใชกบการประมาณการหนสนชนดอนๆ ทมลกษณะใกลเคยงกน

4. ท าใหทราบประเดนความยงยากในทางปฏบตพรอมวธในการแกไขปญหา เพอน ามาปฏบตใหถกตองตามมาตรฐานการบญช

4

ขอบเขตการศกษา

ในการศกษามาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองการประมาณการหนสน

หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนไดท าการศกษาเพอบรรลวตถประสงค โดยก าหนด

ขอบเขตการศกษาคนควาไว ดงน

1. ศกษาหลกเกณฑและขอก าหนดของมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองการประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน

2. ศกษาวธการบนทกบญชและการน าเสนอขอมลในงบการเงนและหมายเหตประกอบงบการเงนของการประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนโดยจะท าการศกษากรณ : ธรกจจ าหนายเครองมอสอสาร

วธการศกษาคนควา

วธศกษาและคนควาในการศกษาขอมลแบบทตยภมจากเอกสาร วารสารและมาตรฐานการ

บญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เกยวของกบเรองการประมาณการหนสน หนสนทอาจจะเกดขน

และสนทรพยทอาจจะเกดขน การน าเสนอขอมลในงบการเงน

จากนนจงสงเคราะหองคความร เพอน ามาจดท าตวอยางส าหรบอธบายในประเดนตางๆ

เพอใหผอานเกดความเขาใจทกระจางมากยงขน

ค านยามศพทเฉพาะ

เพอความเขาใจทชดเจนของผอาน ขอใหค านยามศพทตางๆทจะพบในรายงานฉบบน ซงเปน

ความหมายทก าหนดขนโดยสภาวชาชพบญชตามมาตรฐานการบญช 37 (ปรบปรง 2552)

ประมาณการหนสน หมายถง หนสนทมความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาหรอจ านวนท

ตองจายช าระ

หนสน หมายถง ภาระผกพนในปจจบนของกจการ ซงเปนผลจากเหตการณในอดตทการ

ช าระภาระผกพนนนคาดวาจะสงผลใหกจการตองสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

5

เหตการณทกอใหเกดภาระ หมายถง เหตการณทกอใหเกดภาระผกพนตามกฎหมายหรอภาระ

ผกพนจากการอนมาน ซงเปนผลใหกจการตองจายช าระผกพนนนโดยไมมทางเลอกอนทเปนไปได

ภาระผกพนตามกฎหมาย หมายถง ภาระผกพนทเกดจากรายการใดรายการหนงตอไปน

1. สญญา (ตามเงอนไขทระบไวอยางชดแจงหรอโดยนย) 2. กฎหมายทใชบงคบ 3. ผลบงคบตามกฎหมายอน

ภาระผกพนจากการอนมาน หมายถง ภาระผกพนทเกดจากการกระท าของกจการเมอเปนไป

ตามขอก าหนดทกขอตอไปน

1. กจการแสดงออกใหฝายอนๆ เหนวากจการจะยอมรบผดชอบบางประการ โดยการปฏบตในอดตจนถอเปนแบบแผนหรอโดยนโยบายทใชหรอโดยค าแถลงการณในปจจบนทมความเฉพาะเจาะจงอยางเพยงพอ และ

2. การกระท าตามขอ 1. ของกจการสรางความคาดหมายทมมลความจรงใหกบฝายอนๆ วา

กจการจะรบผดชอบตอภาระผกพนทเกดขน

หนสนทอาจเกดขน หมายถง รายการขอใดขอหนงตอไปน

1. ภาระผกพนทอาจมอยอนเนองมาจากเหตการณในอดต แตการจะทราบวาภาระผกพนดงกลาวมอยหรอไมนนตองไดรบการยนยนจากเหตการณในอนาคตซงยงไมมความแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขน โดยเหตการณดงกลาวตองไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ

2. ภาระผกพนในปจจบนซงเกดขนจากเหตการณในอดต แตไมสามารถรบรเปนหนสนได

เนองจากเปนไปตามขอใดขอหนงตอไปน

2.1 ไมมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายช าระภาระผกพน หรอ

2.2 จ านวนของภาระผกพนไมสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอเพยงพอ

6

สนทรพยทอาจเกดขน หมายถง สนทรพยทอาจมอยอนเนองมาจากเหตการณในอดต แตการ

จะทราบวาสนทรพยดงกลาวมอยหรอไมนนตองไดรบการยนยนจากเหตการณอยางนอยหนง

เหตการณในอนาคตซงยงไมมความแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขนโดยเหตการณดงกลาวตอง

ไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ

สญญาทสรางภาระ หมายถง สญญาทกอใหเกดตนทนทไมอาจหลกเลยงไดจากการปฏบต

ตามภาระผกพนทระบไวภายใตสญญา ซงตนทนดงกลาวมจ านวนสงกวาประโยชนเชงเศรษฐกจท

คาดวาจะไดรบจากสญญานน

การปรบโครงสราง หมายถง แผนงานทอยภายใตการวางแผนและควบคมของฝายบรหารของ

กจการซงท าใหรายการใดรายการหนงตอไปนเกดการเปลยนแปลงอยางมสาระส าคญ

1. ขอบเขตในการด าเนนธรกจของกจการ หรอ 2. ลกษณะการด าเนนธรกจ

ประมาณการหนสน หมายถง ประมาณการหนสนจะตองรบรกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทก

ขอตอไปน

1. กจการมภาระผกพนในปจจบนซงเปนผลจากเหตการณในอดต ไมวาภาระผกพนนนจะเปนภาระผกพนตามกฎหมายหรอภาระผกพนจากการอนมาน

2. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจตอกจการเพอจายช าระภาระผกพนดงกลาวและ

3. สามารถประมาณจ านวนของภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ

ขาดทนจากการฟองรอง หมายถง กจการจะไมรบรหนสนทอาจเกดขน หากมความเปนไปได

คอนขางแน (Probable) หรอเปนไปไดอยางสมเหตสมผล (Reasonably Possible) ใหกจการเปดเผย

ขอมลไวในหมายเหตประกอบงบการเงน

การเปลยนแปลงประมาณการหนสน หมายถง กจการตองทบทวนประมาณการหนสน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานและปรบปรงประมาณการหนสนดงกลาว เพอสะทอนใหเหนถงประมาณ

7

การทดทสดในปจจบน กจการตองกลบบญช ประมาณการหนสนหากไมมความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชน เชงเศรษฐกจเพอจายช าระภาระผกพนอกตอไป

บทท 2

แนวคดและทฤษฏทเกยวของ

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-1)) การดาเนนธรกจในปจจบน กจการสวนใหญไม

เพยงแตอาศยเงนทนจากแหลงภายในกจการเทานน แตกจการมความจาเปนทจะตองจดหาเงนทน

จากแหลงภายนอกกจการดวย ดวยเหตนจงทาใหกจการมภาระหนสนทจะตองชาระแกเจาหน อน

เปนผลมาจากการซอสนคาเปนเงนเชอ การออกตวสญญาใชเงนหรอหนก การกยมเงนจากสถาบน

การเงน ซงรปแบบการชาระภาระหนสนนนเปนไปไดหลายรปแบบดวยกน อาทเชน การจายเงนสด

การโอนทรพยสนอนทไมใชเงนสด การใหบรการ การแปลงหนเปนทน การชาระหนโดยการกอ

หนใหม เปนตน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-1)) การประกอบธรกจไมวาจะเปนรปแบบใดก

ตาม เงนทนถอเปนปจจยสาคญทกจการตองจดหามาซงแหลงเงนทนของกจการม 2 แหลง คอ

1. แหลงเงนทนภายใน เปนแหลงเงนทนทกจการไดมาจากภายในกจการเอง ซงจะขนอยกบ

ประเภทของกจการ ดงน

1.1 กจการเจาของคนเดยว ไดมาจากการลงทนครงแรกและการเพมทนของเจาของ

1.2 หางหนสวน ไดมาจากการลงทนครงแรกและการเพมทนของผเปนหนสวน

1.3 บรษทจากด ไดมาจากการนาหนออกขายใหผถอหน การจดทะเบยนเพมทนและ

กาไรสะสมทยงคงเหลออยหลงจากจายเงนปนผลแลว

2. แหลงเงนทนภายนอก เปนแหลงเงนทนทกจการจดหามาจากการกอหนสน เชน การกยม

เงนจากสถาบนการเงน การออกหนก เปนตน

9

ความหมายของหนสน

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-1)-(10-2)) ภาระผกพนในปจจบนของกจการเปนผลของ

เหตการณในอดต ซงการชาระหนสนนนคาดวาจะสงผลใหกจการตองสญเสยทรพยากรทม

ประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตและเพอใหผอานเขาใจความหมายของหนสนไดดยงขน ผเขยน

ขอสรปความหมายของหนสนในรปแบบของรปภาพท 1 ดงน

อดต ปจจบน อนาคต

ภาพท 1 ความหมายของหนสน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-1)-(1-2)) ภาระผกพนในปจจบนของกจการ ซง

เปนผลของเหตการณในอดตโดยการชาระภาระผกพนนนคาดวาจะสงผลใหกจการสญเสย

ทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-1)) หนสนเปนภาระผกพนของกจการ ซงจะสงผลให

กจการตองจายหรอสญเสยสนทรพยของกจการออกไปในอนาคต หนสนบางตวกมลกษณะท

แนนอนทงในดานตวเจาหน จานวนเงนและระยะเวลา เชน เจาหนการคา เจาหนเงนกยม แตหนสน

บางตวกเกดจากการประมาณการ กจการอาจไมทราบแนนอนวา ผทจะไดรบสนทรพยของกจการ

ในอนาคตเปนใคร มลคาทแนนอนของสนทรพยทตองจายชาระหนวาเปนจานวนเงนเทาไร หรอ

วนทใดทกจการตองจายชาระหนสนนน ดงนน ปญหาในทางบญชเกยวกบหนสนจงตองใชการ

ผลของเหตการณ ในอดต

สญเสยทรพยากร ทมประโยชนเชง

เศรษฐกจ

ภาระผกพน ในปจจบน

10

ประมาณการและใชวจารณญาณสวนบคคลในการพจารณาวา หนส นเกดขนแลวหรอไม หรอ

เกดขนในจานวนเทาไร

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (14-1)-(14-2)) FASB ไดใหความหมายของหนสนไวดงน

“Probable future sacrifices of economic benefits arising from present obligations of a particular

entity to transfer assets or provide services to other entities in the future as a result of past

transactions or events”

ตามความหมายในแมบทการบญชหมายถง ภาระผกพนในปจจบนของกจการโดยภาระ

ผกพนดงกลาวเปนของเหตการณในอดต ซงการชาระภาระผกพนนนคาดวาจะสงผลใหกจการตอง

สญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-1)) ภาระผกพนในปจจบนของกจการทจะโอน

สนทรพยหรอบรการใหแกกจการอนในอนาคต ซงภาระผกพนดงกลาวเปนผลจากเหตการณใน

อดต การชาระภาระผกพนนนจะสงผลใหกจการตองสญเสยทรพยากรเชงเศรษฐกจ

จากขอความขางตน สรปไดวา หนสนเกดจากภาระผกพนในปจจบนของกจการเปนผลมา

จากเหตการณในอดต ซงภาระผกพนดงกลาวนนคาดวาจะทาใหกจการตองเสยประโยชนเชง

เศรษฐกจในอนาคต

การประเมนหนสน

(พมพชนก สรรพรตน , 2553 : 2-3) การประเมนหนสนของกจการเปนสงทมความสาคญตอ

การวเคราะหถงการเตบโตและความสามารถในการอยรอดของกจการ กจการอาจกอหนสนโดยม

ความจาเปนทแตกตางกน กจการบางแหงอาจกอหนสนเพอนาไปใชในการดาเนนงาน บางแหงอาจ

กอหนสนซงเปนผลมาจากการตดสนใจในการจดหาเงน ซงการกอหนสนทง 2 ประเภทนนเปน

หนสนทปรากฏในงบแสดงฐานะการเงน (On Balance Sheet) แตยงมหนสนบางสวนทยงไมเขา

เงอนไขการรบรรายการ ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงน ทาใหผลกระทบของรายการนนยงไม

ปรากฏอยในงบแสดงฐานะการเงนแตอยางใด

11

ภาระผกพนของหนสน

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-1)-(1-2)) ภาระผกพนจะเกดขนเมอกจการไดรบมอบ

สนทรพยหรอเมอไดทาสญญาจดหาสนทรพยทไมอาจยกเลกได นอกจากนนภาระผกพนอาจมผล

บงคบตามกฎหมายเนองจากเปนสญญาผกมดหรอเปนขอบงคบตามกฎหมาย หากกจการไมปฏบต

ตามสญญา กจการตองจายคาปรบเปนจานวนมาก อยางไรกตามภาระผกพนอาจเกดจากการ

ดาเนนงานตามปกตของกจการจากประเพณการคาหรอจากความตองการทจะรกษาความสมพนธ

ทางธรกจกบลกคา

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ , 2552 : (1-4)) ภาระผกพนในปจจบนของกจการ ภาระ

ผกพนดงกลาวเปนผลของเหตการณในอดตซงการชาระภาระผกพนนนคาดวาจะสงผลใหกจการ

สญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

ตวอยางของเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพนในปจจบนแสดงในตารางท 1 แสดงให

เหนวาเมอเกดภาระผกพนในปจจบนตองมการบนทกบญชเปนหนสนดงน

ตารางท 1 ตวอยางเหตการณในอดต ภาระผกพนในปจจบนและการบนทกบญช

เหตการณในอดต ภาระผกพนในปจจบน การบนทกบญช 1. บรษทซอสนคามาเปนเงน 20,000 บาท ยงไมจายเงน ผขายใหเงอนไขการจายเงน ภายใน 30 วนนบจากวนรบ สนคา

1. บรษทมภาระตองจายเงน คาสนคาเปนเงน 20,000 บาท เมอครบกาหนด เงอนไขการจายเงน

สนคาคงเหลอ 20,000 เจาหนการคา 20,000

2. บรษทรบเงนจากการกยม 100,000 บาท ระยะเวลา 1 ป อตราดอกเบย 12% ตอปจาย ดอกเบยทก 6 เดอน

2. บรษทมภาระตองจาย ดอกเบยทก 6 เดอนและ คนเงนตนเมอครบกาหนด

2.1 กยม เงนสด 100,000 เจาหนเงนก 100,000 2.2 ปรบปรงดอกเบยคางจาย ดอกเบยจาย 6,000 ดอกเบยคางจาย 6,000

12

เหตการณในอดต ภาระผกพนในปจจบน การบนทกบญช 3. บรษทประกาศจายเงนปนผล ใหผถอหนสามญ 10,000 หน หนละ 5 บาท

3. บรษทมภาระตองจายเงน สดปนผลแกผถอหน สามญ

กาไรสะสม 50,000 เงนปนผลคางจาย 50,000

4. บรษทวาจางแรงงานคา ซอมแซมสานกงานเปนเงน 15,000 บาท งานเสรจแลวแต ยงไมจายเงน

4. บรษทมภาระตองจายคา ซอมแซมคางจายแก ผรบเหมากอสรางเปนเงน 15,000 บาท

คาซอมแซม 15,000 คาซอมแซมคางจาย15,000

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-1)-(5-2)) หนาทหรอความรบผดชอบทตองปฏบตตามท

ตกลงไวภาระผกพนทอาจสงผลใหกจการตองบนทกหนสนนน อาจเปนภาระผกพนทมผลบงคบ

ตามกฎหมายหรอเปนภาระผกพนจากการอนมานกได ภาระผกพนจากการอนมานเกดจากการท

กจการไดถอปฏบตนโยบายหรอแนวทางอยางเปนประจาในอดตทผานมาจนทาใหบคคลอนเชอวา

กจการจะยอมรบผดชอบตอภาระผกพนทเกดขนนน

หนสนจะตองเปนภาระผกพนในปจจบนของกจการ กจการตองจายชาระหนสนนนอยางไมม

ทางหลกเลยงและภาระผกพนนนเปนผลของเหตการณในอดต ดงนนหนสนจะย งไมเกดขนหาก

กจการเพยงแตทาการเซนสญญาทจะซอสนทรพยหรอเพยงแตตดสนใจทจะจดหาสนทรพย แตยง

ไมไดรบสนทรพยนนมาใช เพราะยงไมเกดเหตการณในอดตใดททาใหกจการมภาระผกพนใน

ปจจบน การทกจการเพยงทาการเซนสญญาจะซอสนทรพยนนไมทาใหเกดภาระในปจจบน เพราะ

กจการอาจทาการยกเลกสญญานกอนทจะไดรบสนทรพย การเซนสญญากจะซอสนทรพยนเพยงแต

อาจกอใหเกดภาระผกพนในอนาคตเมอกจการไดรบสนทรพยมาใช แตภาระผกพนในอนาคตไมใช

หนสนในปจจบนของกจการ จงยงไมตองทาการบนทกบญชหนสน อยางไรกตาม การทาสญญาจะ

ซอสนทรพยอาจถอวาทาใหเกดหนสนไดถาหากสญญานนไมสามารถยกเลกไดหรอหากยกเลก

กจการตองจายคาปรบเปนจานวนทสงมาก เชน การทาสญญาเชาระยะยาว (Lease) การทาสญญา

ลกษณะนกจการอาจจาเปนตองบนทกหนสนในสมดบญช เนองจากกจการไมสามารถหลกเลยงการ

เสยสนทรพยใหแกคสญญาได

13

การรบรและวดมลคาของหนสน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-3)-(1-4)) , (ภาคภม วณชธนานนท , 2553 :

(10-1)-(10-2)) , (ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-3)-(5-7)) , (พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ ,

2552 : (1-4)) และ รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-2)) ไดกลาวอยางสอดคลองกนวา กจการ

ตองรบรหนสนในงบแสดงฐานะการเงน เมอหนสนนนเขาเกณฑการรบร รายการ 2 ขอตอไปน

1. เมอมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการตองสญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจของทรพยากรเพอชาระภาระผกพนในปจจบน และ

2. มลคาของภาระผกพนทตองชาระนนสามารถวดไดอยางนาเชอถอ

นอกจากนน (ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-1)-(10-2)) กลาวไวอกวากจการอาจม

หนสนบางประเภททไมเขาขายตองรบรในงบแสดงฐานะการเงนกได ตวอยางเชน ในกรณทกจการ

ถกฟองรอง แมวากจการคาดวาโอกาสทกจการจะแพคดสงมากกตาม แตกจการยงไมสามารถวด

มลคาหนสนไดอยางนาเชอถอ ดงนนในกรณนกจการจงตองไมรบรหนสนดงกลาวในงบแสดง

ฐานะการเงน แตสาหรบหนสนของกจการทเขาเงอนไขทง 2 ขอขางตน กจการตองรบรรายการ

หนสนนนในงบแสดงฐานะการเงน ซงตามหลกการบญชแลวกจการตองวดมลคาหนสนนนดวย

มลคาปจจบน (Present Value) ของกระแสเงนสดออกทกจการจะตองชาระหนสน

นอกจากนน (ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-3)-(1-4)) กลาวไวอกวา การกาหนด

จานวนทเปนตวเงนเพอรบรองคประกอบของงบการเงนในงบแสดงฐานะการเงนและงบกาไร

ขาดทน ดงนนการวดมลคาหนสน หมายถง การกาหนดจานวนทเปนตวเงนเพอแสดงมลคาทตอง

ชาระคนเปนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสด และเพอแสดงใหเหนขอมลคาของภาระผกพนใน

งบการเงนเกณฑการวดมลคากาหนดดงน

1. ราคาทนเดม เปนการบนทกจานวนหนสนดวยจานวนเงนทกจการไดรบจากการกอภาระ

ผกพน หรอดวยจานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทคาดวาจะตองจายเพอชาระ

หนสนทเกดจากการดาเนนงานตามปกต เกณฑทใชในการวดมลคาหนสนตามปกตใช

เกณฑราคาทน

14

2. ราคาปจจบน เปนการแสดงหนสนดวยจานวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทตอง

ใชชาระภาระผกพนในขณะนนโดยไมตองคดลด

3. มลคาทจะตองช าระ เปนการแสดงหนสนดวยมลคาทตองจายคนหรอดวยจานวนเงนสด

หรอรายการเทยบเทาเงนสดทคาดวาจะตองจายเพอชาระหนสนทเกดจากการดาเนนงาน

ตามปกตโดยไมตองคดลด

4. มลคาปจจบน เปนการแสดงหนสนดวยมลคาปจจบนของกระแสเงนสดจายสทธซงคาด

วาจะตองจายชาระหนสนในการดาเนนงานตามปกตของกจการ

นอกจากนน (ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-3)-(5-7)) กลาวไวอกวาจากเกณฑการรบร

รายการหนสนทจะเหนไดวา หนสนอาจถกบนทกบญชขนมาไดแมวายงไมมความแนนอนเกยวกบ

จงหวะเวลาหรอจานวนทตองชาระ กจการอาจจะยงไมแนใจทงรอยเปอรเซนตวากจการจะตองเสย

สนทรพยในอนาคต หรอจะตองเสยไปเมอไร แตกจการเช อวาเปนไปไดคอนขางแนวากจการ

จะตองสญเสยทรพยากรหรอทรพย และแมวากจการจะยงไมรแนนอนวามลคาของทรพยากรทตอง

สญเสยเปนเทาไร แตกจการสามารถประมาณมลคาของทรพยากรนนไดอยางนาเชอถอ กจการก

ตองบนทกหนสน

ในการวดมลคาของหนสนนน โดยทวไปแลวหนสนควรถกบนทกขนดวยมลคาปจจบนของ

กระแสเงนสดทตองใชในการจายชาระหนสนน เพราะเชอวายอดกระแสเงนสดรวมทกจการตอง

ชาระนนสวนหนงเปนการจายคาดอกเบย สาหรบระยะเวลานบจากวนทเกดรายการจนถงวนทชาระ

หน ซงหนสนระยะยาว (Long-term liability) กจะบนทกตามเกณฑนแตสาหรบหนสนหมนเวยน

(Short-term liability) โดยปกตแลวจะแสดงอยในงบการเงนดวยยอดกระแสเงนสดทตองจายชาระ

หนสนนนโดยไมตองมการคดลดเพอหามลคาปจจบน ทงนเนองจากหนสนหมนเวยนโดยเฉพาะ

หนสนทเกดจากการดาเนนงานตามปกต เชน เจาหนการคา คาใชจายคางจาย มกมระยะเวลาทตอง

ชาระไมเกน 30 - 60 วน ผลตางระหวางมลคาปจจบนกบยอดกระแสเงนสดทตองจายชาระจงไม

แตกตางกนอยางมสาระสาคญ ดงนนเมอเทยบระหวางตนทนท เสยไปในการคานวณหามลคา

ปจจบนกบประโยชนทไดรบจากการคานวณแลว จงสรปไดวาหนสนหมนเวยนใหบนทกดวยยอด

กระแสเงนสดทตองจายชาระหนสนนน โดยไมตองมการคดลด (สงเกตวา ในเรองการวดมลคา

15

ของหนสนน ผเขยนแบงประเภทหนสนออกเปนหนสนหมนเวยนและหนสนระยะยาว ซงแตกตาง

กบหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยน ในความหมายของผเขยน หนสนหมนเวยน คอ

หนสนทมอายนบจากวนทกอหนสนจนถงวนทชาระหนสนนานไมเกน 12 เดอนหรอหนงรอบ

ระยะเวลาบญช สวนหนสนหมนเวยนนนเปนหนสนทมอายไมเกน 12 เดอนหรอจะชาระภายใน

หนงรอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกตนบจากวนทในงบแสดงฐานะการเงน)

นอกจากนน (พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ , 2552 : (1-4)) กลาวไววา การวดมลคาของ

หนสน ตองสามารถวดไดอยางนาเชอถอ คอ สามารถวดภาระผกพนในปจจบนทเปนตวเงนได

แนนอน เชน กรณทเปนเจาหนการคา การวดมลคาหนสนวดจากมลคาของสนคาทไดรบมา เอกสาร

ทใชเปนหลกฐาน เชน เอกสารการขาย ใบสงของ ใบกากบสนคา เปนตน เอกสารดงกลาวควรระบ

จานวนเงนและเงอนไขการชาระเงนและรายละเอยดภาระผกพนอนๆ ทม ในบางกรณหนสนบาง

ประเภทอาจตองมการวดโดยประมาณการ การประมาณการดงกลาวตองมหลกเกณฑทแนนอน

เชอถอได

นอกจากนน (รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-3)) กลาวไววา การวดมลคาหนสนแบง

ออกได 3 ประเภทคอ

1. หนสนทระบจานวนเงนไดแนนอน (Liabilities that are defined in amount)

2. ประมาณการหนสน (Estimated liabilities)

3. หนสนทอาจเกดขน (Contingent liabilities)

หนสนทระบจานวนเงนไดแนนอน หมายถง หนสนทกจการสามารถกาหนดจานวนเงนและ

ชวงเวลาทตองชาระไดแนนอน เนองจากเปนสญญาขอตกลงทางการคาหรอประเพณการปฏบต

โดยทวไปของธรกจ ไดแก การจายชาระคนเงนตนของตวสญญาใชเงน การจายเงนเดอนคางจาย

ใหพนกงาน เปนตน

หนสนประเภททสองคอประมาณการหนสน เปนหนสนทกจการจะตองจายชาระคนใน

อนาคตแนนอน แตจานวนเงนทแทจรงของภาระผกพนไมสามารถประมาณไดในขณะน ในกรณ

น กจการจาเปนตองประมาณจานวนหนสนทคาดวาจะเกดขน เพอแสดงภาระผกพนนในงวดบญช

16

ปจจบน ไดแก ภาระผกพนทเกดจากการรบประกน (Warranty obligation) ตามวธบนทกดวย

เกณฑคงคาง ภาระผกพนจากการจดสนคาสมนาคณ เปนตน

กจการตองรายงานหนสนสองประเภทแรกในงบแสดงฐานะการเงนไมวาจะเปนหนสน

หมนเวยนหรอไมหมนเวยนกตาม อยางไรกดรายการทมลกษณะคลายหนสนแตเปนภาระผกพนท

อาจเกดขนในอนาคต (Contingent) จะไมมการจดบนทกบญชจนกวามความเปนไปไดคอนขางแน

ทเหตการณนนจะเกดขนและสามารถประมาณภาระผกพนเปนจานวนเงนไดภาระผกพนทอาจ

เกดขนในลกษณะนหมายถงการมอยของหนสนทแทจรงยงเปนทนาสงสย เนองจากหนสนดงกลาว

อาจเกดขนจากเหตการณในอนาคตทยงไมแนนอน เชน กจการถกฟองจากลกคาเรยกรอง

คาเสยหายเปนเงนหาแสนบาท ทนายความไมสามารถใหความเหนไดวาคดจะแพหรอชนะกรณ น

กจการไมตองจดบนทกบญชเกยวกบหนสนทอาจเกดขนแตจะเปดเผยในหมายเหตประกอบงบ

การเงนเพอใหผใชงบไดรบทราบ

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (14-1)) ในการวดมลคาของหนสนจะวดจากมลคาปจจบน

ของกระแสเงนสดทออกในอนาคต (Present Value of the future cash outflows) ทจะตองจายภาระ

ผกพนในอนาคตซงกคอกระแสเงนสดทจะตองจายในวนนเพอชาระภาระผกพน ซงถาภาระผกพน

ไมถกจายในระยะเวลาในรอบ 1 ป กจะจดวาเปนหนสนไมหมนเวยนในการวดมลคา

จากความหมายของหนสน จงควรศกษาความหมายของเหตการณทกอใหเกดภาระผกพนโดย

ความหมายแลว “เหตการณทกอใหเกดภาระผกพน” หมายถง เหตการณทกอใหเกดภาระผกพนตาม

กฎหมาย หรอภาระผกพนจากสญญาททาไวกบบคคลภายนอก ซงเปนผลใหกจการไมมทาง

หลกเลยงทจะไมจายชาระภาระผกพนนน

ดงนนจงสรปไดวาลกษณะทสาคญของหนสนประกอบดวย

1. เปนสภาวะผกพนในปจจบนอนเกดจากรายการทกระทาในอดตหรอในปจจบนซงจะตอง

ชาระภาระผกพนนนใหหมดไปดวยการสงมอบเปนเงนสด สนคา หรอบรการ

2. เปนสภาวะผกพนทหลกเลยงไมได

3. รายการหรอเหตการณทกอใหเกดภาระผกพนอนๆจะตองเกดขนมาแลว

17

จะเหนไดวารายการทเขานยามของคาวา หนสน ตามแมบทการบญชแตอาจจะไมไดรบร

รายการดงกลาวไวเปนสวนหนงในงบการเงน การจะรบรรายการไวเปนสวนหนงในงบการเงน

จะตองเขาเงอนไขทง 2 ขอดงน

1. มความเปนไปไดคอนขางแนทประโยชนเชงเศรษฐกจของทรพยากรจะลดลงเพอชาระ

ภาระผกพนในปจจบน

2. มลคาของภาระผกพนทตองชาระนนตองสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ ดงนน

รายการบางรายการเขานยามของคาวาหนสน แตไมสามารถรบรไดในงบการเงน

เนองจากไมเขาเงอนไขรวมทงยงไมตองรบรภาระผกพนในงบแสดงฐานะการเงน ถา

คสญญายงไมไดปฏบตตามภาระผกพนในสญญา

ตวอยางของรายการทจดเปนหนสนตามคานยาม แตไมอาจรบรไดในงบการเงนเนองจากไม

เขาเงอนไขทง 2 ขอของการรบรรายการ

1. กจการสงซอสนคาแตยงไมไดรบสนคานน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน รายการน

ภาระผกพนไดเกดขนแลว แตคสญญายงไมไดปฏบตตามภาระผกพนจงยงไมใหรบร

รายการหนสนในงบแสดงฐานะการเงน

2. กจการโดนฟองรองซงมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะเสยประโยชนแตกจการ

ยงไมสามารถวดมลคาของหนสนไดอยางแนนอน

ประเภทของหนสน

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-2)-(10-3)) และ (ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 :

(1-4)) ไดกลาวอยางสอดคลองกนวา หากใชระยะเวลาของหนสนทจะครบกาหนดชาระเปนเกณฑ

สามารถแบงประเภทของหนสนออกไดเปน 2 ประเภท ดงน

1. หนสนหมนเวยน (Current Liabilities) หมายถง ภาระผกพนของกจการทเขาเงอนไขขอ

ใดขอหนงตอไปน

1.1 กจการคาดวาชาระภาระผกพนนนภายในรอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกตของ

กจการ (Normal Operating Cycle)

18

1.2 มวตถประสงคหลกไวเพอคา

1.3 จะถงกาหนดชาระภาระผกพนนนภายใน 12 เดอนนบจากวนสนรอบระยะเวลา

รายงาน

1.4 กจการไมมสทธอนปราศจากเงอนไขใหเลอนชาระผกพนนนออกไปอกเปนเวลาไม

นอยกวา 12 เดอน นบจากวนสนรอบระยะเวลารายงาน

ตวอยางหนสนหมนเวยน เชน เงนเบกเกนบญช เจาหนการคา หนสนจากการรบประกน

สนคา คาใชจายคางจาย รายไดรบลวงหนา ภาษเงนไดหก ณ ทจายคางจาย เงนกยมระยะสน

จากสถาบนการเงน เงนกยมระยะยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป ตวเงนจายระยะสน

ดอกเบยคางจาย ภาษเงนไดคางจาย เงนปนผลคางจาย เปนตน

2. หนสนไมหมนเวยน (Non-Current Liabilities) หมายถง ภาระทผกพนไมเขาเงอนไขของ

หนสนหมนเวยน

ตวอยางหนสนไมหมนเวยน เชน หนก เงนกยมระยะยาวจากสถาบนการเงน ตวเงนจาย

ระยะยาว เปนตน

นอกจากการแบงประเภทของหนสนโดยใชระยะเวลาของหนสนทจะถงกาหนดชาระเปน

เกณฑแลว ทานยงสามารถแบงประเภทของหนสนโดยใชระดบความเปนไปไดทกจการจะสญเสย

ประโยชนเชงเศรษฐกจและวดมลคาของหนสนเปนเกณฑได โดยสามารถแบงเปนประเภทของ

หนสนกาหนดชาระภายในหนงป เปนตน

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ , 2552 : (1-5)) แนวทางในการจาแนกประเภทหนสนใน

งบแสดงฐานะการเงนมกพจารณาได 2 หลกการ คอ

1. หลกความแนนอนของหนสนซงขนอยกบหนสนนนไดเกดขนแลวหรอยงไมเกด

2. หลกระยะเวลาของหนสนวาเปนหนสนหมนเวยนหรอระยะยาวในการใชสนทรพยเพอ

นาไปชาระตามภาระผกพนทมในอนาคต ดงนน การจาแนกประเภทของหนสนจงอาจ

อธบายไดตามภาพท 2 ตอไปน

19

ภาพท 1 การจ าแนกประเภทของหนสน

ในการแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนอาจจาแนกรายการหนสนไดดงน

1. หนสนหมนเวยน

2. หนสนไมหมนเวยนหรอหนสนระยะยาว

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-4) , (5-6)) ในการแสดงรายการในงบการเงน โดยทวไป

หนสนจะถกจดออกเปนสองประเภทใหญๆ คอ หนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยน (สาหรบ

กจการทมรอบระยะเวลาดาเนนงานตามปกตไมชดเจน เชน ธนาคาร สถาบนการเงน มกจะไม

จดแบงสนทรพยหรอหนสนออกเปนประเภทหมนเวยนและไมหมนเวยน แตจะจดเรยงสนทรพย

และหนสนในงบแสดงฐานะการเงนตามสภาพคลองของสนทรพยหรอหนสนนน) ประเดนสาคญท

ใชเปนหลกในการแบงประเภทหนสนออกเปนหมนเวยนและไมหมนเวยน คอ ระยะเวลาในการ

ชาระหนสนนน ซงการจดแบงหนสนออกเปนหนสนหมนเวยนและไมหมนเวยนนกจะชวยใหผใช

งบการเงนในการประเมนกระแสเงนสดในอนาคตของกจการได

การจดประเภทหนสนออกเปนหมนเวยนหรอไมหมนเวยนนมความสาคญตอการวเคราะห

ฐานะทางการเงนของกจการเปนอยางมาก เนองจากจะสงผลถงการพจารณาสภาพคลองของกจการ

ในการวดสภาพคลองของกจการผใชงบการเงนมกจะพจารณาจากยอดเงนทนหมนเวยน (Working

Capital) ของกจการ ซงเทากบสนทรพยหมนเวยนลบดวยหนสนหมนเวยน หรออาจจะพจารณา

เกดขนแลว ยงไมเกด

(คาดวาจะเกด)

เปนไปได

คอนขางแน

หนสนทอาจ

เกดขน

ระยะยาว

(เกน 1 ป)

หนสน

เปนไปไดอยาง

สมเหตสมผล

ประมาณการ

หนสน หนสน

หมนเวยน

ระยะสน

(ไมเกน 1 ป)

หนสน

ไมหมนเวยน

20

จากอตราสวนทางการเงนทเรยกวา อตราสวนเงนทนหมนเวยน (Current Ratio) ซงคานวณจาก

สนทรพยหมนเวยนหารดวยหนสนหมนเวยน ดงนนหากกจการแสดงหนสนหมนเวยนไปเปน

หนสนไมหมนเวยนกทาใหกจการมสภาพคลองทดขน สงขน การพจารณาการจดประเภทหนสน

จงจะตองทาดวยความระมดระวงถถวน เพอไมใหผใชงบการเงนเขาใจผดพลาดเกยวกบฐานะ

การเงนของกจการ

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-2)) หนสนสามารถจาแนกเปน หนสนหมนเวยน

(Current liabilities) และหนสนไมหมนเวยน (Non-current liabilities) ขอแตกตางทสาคญของ

หนสนทงสองประเภท คอ ระยะเวลาทกจการจะตองจายชาระภาระผกพนนน โดยปกตหาก

ระยะเวลาไมเกนรอบระยะเวลาบญช (ซงปกตเทากบ 12 เดอน) หรอไมเกนรอบระยะเวลา

ดาเนนงานปกตจะถอเปนหนสนหมนเวยน สวนภาระผกพนทมระยะเวลาการจายชาระเกนรอบ

ระยะเวลาบญชจะถอเปนหนสนไมหมนเวยน

ขอสงเกตประเภทหนสน

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : 10-4) กลาวถงขอสงเกตบางประการทกลาวหนสนไววา

1. จากคานยามของหนสนหมนเวยน จะเหนไดวา หนสนบางรายการอาจมระยะเวลาการ

ชาระหนเกนกวา 1 ปกตาม แตหากยงคงอยภายในรอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกต

ของกจการกตองจดประเภทหนสนรายการนนเปนหนสนหมนเวยน ตวอยางทเหนได

ชดเจน คอ เจาหนการคากเปนหนสนทกจการจะตองชาระภายในรอบระยะเวลาการ

ดาเนนงานตามปกตของกจการ ดงนน เจาหนการคาจงจดเปนหนสนหมนเวยน

2. ในบางกรณ กจการอาจมหนสนทมระยะเวลาทจะชาระหนจนหมดเกนกวา 1 ป แตหาก

กจการจะตองชาระหนสนบางสวนภายใน 12 เดอน นบจากวนสนรอบระยะเวลารายงาน

กจการตองถอวาหนสนเฉพาะสวนนนเปนหนสนหมนเวยน ตวอยางเชน หนสนระยะ

ยาวทถงกาหนดชาระภายในหนงป สวนหนสนทยงไมครบกาหนดชาระภายใน 12 เดอน

กจการตองนาเสนอเปนหนสนไมหมนเวยนในงบแสดงฐานะการเงน

21

ความหมายของหนสนหมนเวยน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-5) , รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (14-2) และ

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-4)-(5-6)) ไดกลาวไวอยางสอดคลองกนวา หนสนทครบกาหนด

ชาระภายในหนงปนบจากรอบระยะเวลารายงาน หรอภายในรอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกต

ของกจการ ซงกจการตองชาระดวยสนทรพยหมนเวยน หรอดวยการกอหนสนหมนเวยนประเภท

อนมาแทน

ตามมาตรฐานการบญชฉบบท 1 (ปรบปรง 2552) เรอง การนาเสนองบการเงน ของสภา

วชาชพบญช ไดกาหนดวาหนสนจะจดประเภทเปนหนสนหมนเวยนเมอหนสนนนเปนไปตาม

เงอนไขขอใดขอหนงตอไปน

1. คาดวาจะมการชาระภายในรอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกตของกจการ

2. ถอไวโดยมวตถประสงคเบองตนคอมไวเพอคา

3. ถงกาหนดชาระภายใน 12 เดอนนบจากรอบระยะเวลารายงาน

4. กจการไมมสทธอนปราศจากเงอนไขใหเลอนการชาระหนออกไปอกเปนเวลาไมนอย

กวา 12 เดอนนบจากรอบระยะเวลารายงาน

หนสนทไมเปนไปตามเงอนไขขางตนใหจดประเภทเปนหนสนไมหมนเวยน

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ ,2552 : (1-5)-(1-6)) หนสนทมระยะยาวเวลาการชาระคน

ภายในหนงป หรอภายในรอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกตของกจการดวยสนทรพยหมนเวยน

หรอดวยการกอหนสนหมนเวยนอนแทน

จากคานยามขางตนอาจสรปเปนเงอนไขการรบรรายการหนสนหมนเวยนได 2 ประเภท คอ

1. มระยะเวลาการรบชาระคนภายในหนงปหรอภายในรอบระยะเวลาการดาเนนงาน

ตามปกตของกจการ

2. ชาระคนดวยสนทรพยหมนเวยน เชน การชาระเจาหนการคาดวยเงนสด สนคา เปนตน

การชาระดวยการกอหนระยะสนอนแทน เชน การชาระเงนกยมระยะสนดวยการออกตว

22

เงนจายระยะสนทมอายไมเกน 12 เดอน เปนตน ระยะเวลาการดาเนนงานตามปกตของ

กจการมกจะผนแปรไปตามอตสาหกรรมและลกษณะการดาเนนงานของกจการท

แตกตางกน เชน ธรกจคาอสงหารมทรพยอาจมระยะเวลาการดาเนนงานแตละโครงการ

นานกวาหนงป เปนตน

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (14-3)) AICPA ไดใหความหมายของหนสนหมนเวยนไว

ดงน “Current liabilities are obligations whose liquidation is reasonably expected to require use of

suiting resources properly classified as current assets, or the creation of other current liabilities”

ซงหมายความวา หนสนหมนเวยนเปนภาระผกพนทกจการตองชาระโดยใชสนทรพยหมนเวยน

หรอสรางหนสนหมนเวยนชนดอนแทน

จากเกณฑกาหนดการจาแนกหนสนเปนหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยนจงสามารถ

กาหนดความหมายของหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยนไดดงน

หนสนหมนเวยน หมายถง ภาระผกพนทกจการตองชาระภายใน 12 เดอน นบจากวนทในงบ

แสดงฐานนะการเงนหรอภาระผกพนซงกจการคาดวาจะชาระคอภายในรอบระยะเวลาการดาเนน

ตามปกต ตวอยางของรายการประเภทหนสนหมนเวยน

1. เจาหนการคา (Accounts payable)

2. ตวเงนจาย (Notes payable)

3. หนกทถงกาหนดชาระภายใน 1 ป (Current maturities of long term debt)

4. เงนปนผลคางจาย (Dividends payable)

5. รายไดรบลวงหนา (Unearned revenues)

6. ภาษหก ณ ทจาย (With Holding Tax)

7. ภาษขาย (Sale Tax / Output VAT Tax)

8. ภาษเงนไดคางจาย (Income taxes payable)

23

จากขอความขางตน สรปไดวา หนสนทครบกาหนดชาระภายในระยะเวลา 1 ป หรอภายใน

รอบระยะเวลาการดาเนนงานตามปกตของกจการ โดยสามารถชาระจากสนทรพยหมนเวยนหรอ

การกอหนสนหมนเวยนใหม

ประเภทของหนสนหมนเวยน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-5) และ ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-7))

หนสนหมนเวยนจาแนกตามลกษณะความแนนอนของการเกดหนสน ไดเปนประเภทใหญๆ 3

ประเภท

1. หนสนหมนเวยนทกาหนดมลคาไดแนนอน

2. ประมาณการหนสนหมนเวยน หรอ ประมาณการหนสนหมนเวยน

3. หนสนทอาจเกดขน

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-8)) ถาหากแบงหนสนหมนเวยนออกตามการวดมลคา

อาจจดประเภทหนสนหมนเวยนไดเปน 3 กลมใหญๆ กคอ

หนสนกลมท 1 กไดแก เจาหนการคา รายไดรบลวงหนา คาใชจายคางจาย เงนปนผลคางจาย

เปนตน หนสนประเภทนกจการมกจะรแนนอนวาใครคอเจาหนและตองชาระหนเมอใด

หนสนกลมท 2 ประเภทประมาณการหนสน มาตรฐานการบญชฉบบท 37 เรองประมาณ

การหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน ไดใหนยามของหนสนกลมนวา เปน

หนสนทมความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาหรอจานวนทตองจายชาระ หนสนกลมนเปนไป

ตามคานยามของคาวาหนสน คอ เปนภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตและ

เปนไปไดคอนขางแนทกจการจะตองมการเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจออกไปใน

อนาคต (มาตรฐานการบญชฉบบท 37 กาหนดวา คาวา เปนไปไดคอนขางแนในทน หมายความ

วา นาจะเกดขนมากกวาไมนาเกดขน ซงอาจตางกบความหมายทระบไวในมาตรฐานการบญช

ฉบบอน) แตกจการยงไมรแนนอนวามลคาของทรพยากรทตองเสยไปนนเปนเทาไร แตอยางไรก

ตามกจการสามารถประมาณมลคาหนสนนนไดอยางนาเชอถอ จงสามารถรบรเปนหนสนในงบ

การเงนได หนสนประเภทนบางตวกจการอาจยงไมทราบแนนอนวาจะตองจายชาระใหแกใคร

24

หรอจายชาระในวนท เทาใด ตวอยางของหนสนกลมนไดแก ประมาณการหนสนจากการ

รบประกนสนคา หรอจากการสงเสรมการขายสนคาโดยการใหสวนลดหรอของแถม หนสน

ประเภทประมาณการหนสนนแตกตางจากหนสนประเภทคาใชจายคางจายในแงของระดบความ

แนนอนทงในดานการประมาณจานวนเงนหรอจงหวะเวลาในการจายชาระหนสน โดยหนสน

ประเภทคาใชจายคางจายจะมความแนนอนในเรองเหลานสงกวาประมาณการหนส นอยางเปน

สาระสาคญ

หนสนกลมท 3 หนสนทอาจเกดขน หนสนประเภทนอาจเปนเพยงภาระผกพนทยงไม

เปนไปตามนยามของหนสน หรอเปนหนสนกลมทเปนไปตามคานยามของหนสนแตยงไม

เขาเกณฑรบรรายการหนสน ดงนนหนสนประเภทนจงยงไมสามารถบนทกเปนหนสนในสมด

บญชไดตวอยางเชน หนสนทอาจเกดขนจากการถกฟองรอง กจการอาจตองเปดเผยขอมลเกยวกบ

หนสนทอาจเกดขนนในหมายเหตประกอบงบการเงนหากโอกาสทจะเกดขนของหนสนนสงกวา

ระดบไมนาเปนไปได (remote)

ประมาณการหนสน

(ดษฎ สงวนชาตและคณะ , 2552 : 190-191) หนสนหมนเวยนทมมลคาโดยประมาณ คอ

หนสนทมความไมแนนอนเกยวกบกาหนดเวลาในการชาระหน หรอ หนสนทยงไมทราบจานวน

เงนอยางแนนอน อยางไรกตาม หนสนประเภทนเปนภาระผกพนทกจการตองรบผดชอบในการ

ชาระคอนขางแนนอน และสามารถวดมลคาโดยการประมาณเปนจานวนเงนไดอยางนาเชอถอ เชน

หนสนจากการรบประกนคณภาพสนคา หนสนจากการขายบตรกานล

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-3)) หนสนของกจการทเกดขนแนนอน แตกจการยงไม

สามารถกาหนดจานวนเงนและระยะเวลาทจะตองชาระไดอยางแนนอน แตอยางไรกตาม กจการ

สามารถประมาณการหนสนประเภทนไดอยางสมเหตสมผลโดยอาศยขอมลในอดตของกจการ

ตวอยางเชน หนสนจากการรบประกนสนคา หนคาบตรกานลหรอบตรของขวญ เปนตน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-26) และ พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ , 2552

: (2-39)) หนสนทมความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาทภาระผกพนนนจะเกดขน หรอมความไม

25

แนนอนเกยวกบจานวนทตองจายชาระ ตวอยางเชน การรบประกนคณภาพสนคาหลงการขาย การ

ขายบตรกานลหรอบตรของขวญ การใหลกคาสะสมคปองเพอแลกของขวญ หรอหนสนทางดาน

สงแวดลอม

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-12)) หนสนทมความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาหรอ

จานวนทตองชาระ” และกาหนดวาประมาณการหนสนจะรบรเปนหนสนในงบแสดงฐานะการเงน

ไดกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน

1. กจการมภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตไมวาภาระผกพนนนจะเปน

ภาระผกพนตามกฎหมายหรอภาระผกพนจากการอนมาน

2. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจตอ

กจการ เพอจายชาระภาระผกพนดงกลาว

3. สามารถประมาณมลคาภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-16)) ขาดทนทอาจเกดขน (Loss contingency) เปน

สถานการณเกยวกบความไมแนนอนทอาจจะมขาดทนเกดขน รายการขาดทนทอาจเกดขนนจะ

รบรเปนหนสนหมนเวยนในงบแสดงฐานะการเงน เรยกหนสนประเภทนวา “ประมาณการ

หนสน” (Provisions)

จากขอความขางตน สรปไดวา ประมาณการหนสนหมนเวยน คอ หนสนของกจการทเกดขน

แนนอน แตกจการยงไมสามารถกาหนดจานวนเงนและระยะเวลาทจะตองชาระไดอยางแนนอน

หรอมความไมแนนอนเกยวกบจานวนทตองจายชาระ

การรบรและวดมลคาประมาณการหนสน

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-5) , (5-14)-(5-15) และ พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ ,

2552 : (2-40)) ไดกลาวไววา การรบรและวดมลคาประมาณการหนสนอยางสอดคลองกนวา เปน

หนสนทมความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาหรอจานวนทตองชาระและกาหนดวาประมาณการ

หนสนจะรบรเปนหนสนในงบแสดงฐานะการเงนไดกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน

26

1. กจการมภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตไมวาภาระผกพนนนจะเปน

ภาระผกพนตามกฎหมายหรอภาระผกพนจากการอนมาน

2. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจตอ

กจการ เพอจายชาระภาระผกพนดงกลาว

3. สามารถประมาณมลคาภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ

ในการวดมลคาของประมาณการหนสนนน จานวนทตองรบรเปนประมาณการหนสนตอง

เปนจานวนทสมเหตสมผลทกจการจะจาย เปนประมาณการรายจายทดทสดของรายจายทต อง

นาไปจายภาระผกพนในปจจบน ณ สนรอบระยะเวลาบญช ดงนนหากรายจายนตองจายออกไปใน

ระยะเวลาอกนานในอนาคต กจการจะตองทาการคดลดกระแสเงนสดดวยอตราคดลดทเหมาะสม

โดยในการประมาณกระแสเงนสดกจการจะตองคานงถงเหตการณทจะเกดขนในอนาคตดวย เชน

เทคโนโลยหรอขอกฎหมายทอาจเปลยนไปในอนาคต

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-27)-(1-28) , รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 :

(14-15)-(14-20) , (รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-16)-(1-19)) และ พรรณนภา รอดวรรณะ

และคณะ , 2552 : (2-39)-(2-40)) ไดกลาวไวอยางสอดคลองกนวา กจการจะรบรประมาณการ

หนสนในงบแสดงฐานะการเงนกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทง 3 ขอตอไปน

1. ภาระผกพนในปจจบนเปนเงอนไขทเนนถงคานยามของหนสนทไดกาหนดไวในแมบท

การบญชภาระผกพนในปจจบนอาจเกดขนไดในหลายลกษณะ ประเภทใหญๆ ของภาระ

ผกพน ไดแกภาระผกพนทเกดขนตามเกดกฎหมาย ภาระผกพนจากการอนมาน ภาระ

ผกพนจากสญญาทสรางภาระ ภาระผกพนจากการปรบโครงสราง

1.1 ภาระผกพนตามกฎหมาย หมายถง ภาระผกพนทเกดจากสญญา (ตามเงอนไขทระบ

ไวอยางชดแจงหรอโดยนย) จากกฎหมายทใชบงคบ หรอจากผลตามกฎหมายอน

ตวอยาง ของภาระผกพนตามกฎหมาย ไดแก การซอมหรอเปลยนแทนสนคาทม

ตาหน ในกรณทกจการไดระบเงอนไขการรบประกนสนคาไวในสญญาการขาย การ

กาจดนาเสยทออกจากโรงงานภายใตกฎหมายเกยวกบสงแวดลอม ในกรณท

รายละเอยดในรางกฎหมายใหมยงไมผานการพจารณาขนสดทายแตคาดไดวา

27

กฎหมายใหมจะไดรบการบญญตขนตามขอกาหนดทรางไวอยางแนนอนหรอเกอบ

แนนอนภาระผกพนทเปนผลจากรางกฎหมายอาจทาใหกจการไมสามารถระบลงไป

ไดวาเหตการณใดจะทาใหบญญตกฎหมายเกดขนแนนอน ในหลายกรณ กจการอาจ

ไมมทางทราบวารางกฎหมายใหมจะไดรบการบญญตเปนกฎหมายหรอไม

จนกระทงกฎหมายนนไดรบการบญญตขนจรง

1.2 ภาระผกพนจากการอนมาน หมายถง ภาระผกพนทเกดจากการกระทาของกจการท

ทาใหกจการจาตองปฏบตตามภาระผกพนนน ตวอยางเชน นโยบายการคนเงนหรอ

รบคนสนคาหากลกคาไมพอใจในสนคา ซงกจการไมมภาระตามกฎหมายแต

นโยบายดงกลาวเปนทรโดยทวไป นโยบายในการกาจดมลพษถงแมวาจะยงไมม

กฎหมายสงแวดลอมกาหนดไวในแตอดตกจการไดปฏบตตามนโยบายทประกาศตอ

สาธารณชนมาโดยตลอด

1.3 สญญาทสรางภาระ หมายถง สญญาทกอใหเกดตนทนทไมอาจหลกเลยงไดจากการ

ปฏบตตามภาระผกพนทระบไวซงตนทนดงกลาวมจานวนสงกวาประโยชนเชง

เศรษฐกจทคาดวาจะไดรบจากสญญานน ตนทนทไมอาจหลกเลยงไดคอ ตนทน

สทธทตาทสดตามสญญาซงเปนตนทนทตองจายเพอปฏบตตามสญญาหรอตนทน

คาปรบหรอคาชดเชยทตองจายเนองจากการไมปฏบตตามสญญา แลวแตวาตนทน

ใดจะตากวา ตวอยางเชน กจการดาเนนงานโดยเชาอาคารเปนสานกงาน ในเวลา

ตอมากจการไดยายสถานทดาเนนงานไปยงอาคารใหม อายของสญญาเชาอาคารเกา

ยงคงเหลอ 2 ป ซงกจการไมสามารยกเลกสญญาเชาและไมสามารถใหผอนเชา

อาคารตอได สญญาเชาดงกลาวกลายเปนสญญาทสรางภาระแกกจการ ทาใหกจการ

ตองบนทกประมาณการหนสนดวยจานวนประมาณการทดทสดสาหรบการจาย

ภาระผกพนทไมอาจหลกเลยงไดตามสญญาดงกลาว (หากเขาเงอนไขครบทง 3 ขอ

ดงกลาวมาแลว)

1.4 ภาระผกพนจากการปรบโครงสราง การปรบโครงสราง หมายถง แผนงานท อยภาย

ใตการวางแผนและควบคมของฝายบรหาร ซงทาใหเกดการเปลยนแปลงอยางม

นยสาคญเกยวกบขอบเขตหรอลกษณะของธรกจทดาเนนอย ตวอยางเชน การขาย

28

หรอการยกเลกสายงานธรกจ การปดสถานประกอบการทางธรกจในประเทศหรอ

ภมภาคอน การเปลยนแปลงโครงสรางการบรหาร เชน การลดระดบชนทางการ

บรหารหรอการปรบโครงสรางขนพนฐานขององคกรทมผลกระทบอยางเปน

สาระสาคญตอลกษณะและจดมงหมายในการปฏบตงานของกจการ

2. ความเปนไปไดคอนขางแนทจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

ความนาจะเปนของภาระผกพนทจะทาใหกจการตองสญเสยทรพยากรทม

ประโยชนเชงเศรษฐกจ ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงนอยในระดบ “คอนขางแน” ซง

ณ วนนนอาจจะยงไมทราบวาผทจะไดรบทรพยากรดงกลาวเปนใคร หรออาจยงไมทราบ

วนทแนนอนทจะตองมการชาระภาระผกพน แตกจการกยงสามารถรบรหนสนไดหากม

ความนาจะเปนคอนขางแนทหนสนจะเกดขนกบกจการ

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจอาจทาไดในหลายลกษณะ เชน

การจายชาระดวยเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสด หรอการโอนสนทรพย อน

ตวอยางเชน กจการอาจมคาใชจายในการซอมสนคาภายใตการรบประกนคณภาพสนคา

หรอการเปลยนแปลงแทนโดยใชสนคาคงเหลอ

3. การประมาณมลคาของภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ

ประมาณการหนสนเปนรายการทมความไมแนนอนสงกวารายการอนทบนทกอย

ในงบแสดงฐานะการเงน ดงนนการกาหนดรายจายทนาจะเกดขนจากการชาระภาระ

ผกพนตองสามารถทาไดอยางนาเชอถอเพยงพอทงนเพอไมใหงบการเงนสญเสยลกษณะ

เชงคณภาพในเรองของความนาเชอถอไดไป

กจการตองสามารถประมาณมลคาของภาระผกพนนนไดอยางนาเชอถอจงจะม

การรบรรายการหนสนในงบแสดงฐานะการเงนได หลกฐานทใชในการระบวาสามารถ

ประมาณมลคาของหนสนไดอยางนาเชอถอนนอาจขนอยกบประสบการณของกจการ

เอง ประสบการณของกจการอนในอตสาหกรรม ความเหนจากฝายกฎหมาย หรอการ

คาดเดาอยางมเหตผลโดยบคคลทอยตาแหนงทดทสดจะสามารถทาได

29

ในการรบรรายการประมารการหนสนในงบแสดงฐานะการเงนนนตองประมาณการ

โดยประมาณมลคาจากรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบนทปรากฏในวนทของงบ

แสดงฐานะการเงน ซงในการประมาณการนนตองคานงวามจานวนไมแนนอน ดงนนอาจใชความ

นาจะเปนมาเปนปจจยหนงในการคานวณประมาณการหนสน ซงความนาจะเปนทจะเกดนนวธทาง

สถตเรยกวา “มลคาทคาดวาจะเกด” (Expected Value)

นอกจากนในการประมาณการหนสนนนตองพจารณาความเสยงและความไมแนนอน (Risk

and Uncertainties) จากเหตการณตางๆ มาประกอบการประมาณการหนสน การประมาณการ

หนสนจะวดมลคากอนหกภาษเงนไดและปฏบตตามมาตรฐานการบญชฉบบท 12 (ปรบปรง 2552)

เรองภาษเงนได

ในกรณทประมาณการหนสนมระยะเวลานานทตองจายนนซงจะมผลกระทบตอมลคาของ

เงนอยางมสาระสาคญ การกาหนดมลคาของประมาณการหนสนนนตองคานงถงมลคาปจจบนของ

กระแสเงนสดทตองจาย

ประมาณการหนสนนตองมการทบทวนทกวนสนงวดทรายงานวาภาระผกพนในการสญเสย

ทรพยากรยงคงมอยหรอไม ถามความเปนไปไดคอนขางแนทภาระผกพนในความเปนไปไดท

กจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจไดหมดไปแลวตองทาการกลบบญชประมาณ

การหนสน รวมทงตองประเมนวามลคาทประมาณการหนสนไวนนเปนประมาณการทดทสดใน

วนทในงบแสดงฐานะการเงนหรอไม

นอกจากนควรมการพจารณาการรบรและวดมลคาของประมาณการหนสนเพมเตมดงน

1. ตนทนทจะเกดจากการดาเนนงานในอนาคตไมสามารถนามารบรเปนประมาณการ

หนสนได หนสนทจะรบรในงบแสดงฐานะการเงนตองเปนหนสนทมอย ณ วนสนงวดท

รายงานเทานนควรแสดงเหตการณในอดตและปจจบนเทานน

2. ถาไมสามารถประมาณการหนสนไดอยางนาเชอถอแลวจะไมสามารถรบรรายการในงบ

แสดงฐานะการเงนไดแตใหเปดเผยขอมลโดยจดเปนประเภทหนสนทอาจเกดขน (ซงจะ

กลาวตอไปในหวขอหนสนทอาจเกดขน)

30

3. การขาดทนจากการดาเนนงานทเกดขนในอนาคต (Future Operating Losses) จะไม

สามารถนามารบรเปนประมาณการหนสน

ในมาตรฐานการบญชฉบบนไดอธบายเพมเตมเกยวกบการประมาณการหนสนคอคาวา

สญญาทสรางภาระ (Onerous Contract) โดยกลาววาตองรบรภาระผกพนในปจจบนทเกดจาก

สญญาทสรางภาระเปนประมาณการหนสน และตองวดมลคาภาระผกพนเปนประเภทเดยวกบ

ประมาณการหนสน

นอกจากนน (รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-16)-(1-19)) ไดกลาววา ระดบของโอกาสท

จะเกดขนตงแตมโอกาสมากไปจนถงนอย โดยแบงได 3 ระดบดงน

1. ระดบความเปนไปไดคอนขางแน (Probable) หมายถง เหตการณในอนาคตอาจเกดขน

(โอกาสเกดขนมากกวา 50%)

2. ระดบทเปนไปไดอยางสมเหตสมผล (Reasonably possible) หมายถงมเหตผลอน

นาเชอถอวาโอกาสของเหตการณในอนาคตจะเกดขนมมากกวาจะไมเกดขน แตนอยกวา

ระดบความเปนไปไดคอนขางแน

3. ระดบไมนาเปนไปได ยากยงทจะเกด (Remote) หมายถง มโอกาสเกดขนยาก หรอ

โอกาสของเหตการณในอนาคตทจะเกดขนเพยงเลกนอยเทานน

ระดบทเขาเงอนไขประมาณการหนสนดวยจานวนประมาณการทดทสดของรายจายทตอง

นาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน ซงหมายถงจานวนท

สมเหตสมผลทกจการจะจายเพอชาระภาระผกพนหรอโอนภาระผกพนใหกบบคคลทสาม ณ วนสน

รอบระยะเวลารายงานและเนองจากมความไมแนนอนเกยวกบจานวนทจะรบรเปนประมาณการ

หนสน กจการตองนาวธการหลายวธตามสถานการณมาใชหากประมาณการหนสนเกยวของกบ

ประชากรขนาดใหญของรายการ กจการตองประมาณภาระผกพนจากการถวงนาหนกร ายจายท

นาจะเกดขนทงหมดโดยใชความเปนไปไดทเกยวของ วธทางสถตทใชในการประมาณนเรยกวา

“มลคาทคาดวาจะเกด” ดงนนประมาณการหนสนอาจมจานวนแตกตางกนหากความนาจะเปนท

รายจายจะเกดขนมอตราไมเทากน

31

กจการจะรบรประมาณการหนสนเมอเขาเงอนไข 3 ขอทกาหนดไว หากเงอนไขไมครบก

อาจเปดเผยรายการในหมายเหตประกอบงบการเงน หรออาจไมตองรบรและเปดเผย นอกจากน

งบการเงนมวตถประสงคทจะแสดงฐานะการเงนของกจการ ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน ไมใช

ฐานะการเงนทอาจเปนไปไดในอนาคต ดงนนกจการตองไมรบรประมาณการหนสนสาหรบตนทน

ทจาเปนจะตองเกดขนเพอการดาเนนงานในอนาคตหนสนทกจการรบรในงบแสดงฐานะการเงน

ตองเปนหนสนทกจการมอย ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานเทานน

ตวอยาง ขาดทนทอาจเกดขนจะบนทกเปนคาใชจายและหนสนกตอเมอมขอมลกอนการออก

งบการเงนวามโอกาสเปนไปไดคอนขางแนทหนสนจะเกดขน ณ วนทในงบการเงนและสามารถ

ประมาณจานวนขาดทนไดอยางนาเชอถอ หากกจการไมสามารถประมาณจานวนขาดทนได

กจการกไมควรบนทกรายการหนสนนน สงทใชประกอบการพจารณาวาหนสนนนสามารถ

ประมาณไดอยางมเหตผลหรอไม ไดแก ประสบการณของกจการเอง ประสบการณของกจการอน

ในอตสาหกรรมเดยวกน ผลการวจยทเกยวของ ขอแนะนาดานกฎหมายหรอการคาดเดาอยางม

หลกเกณฑโดยบคคลทอยในสถานะทจะลวงรเหตการณนนไดดทสด เปนตน

การวดระดบของเหตการณทอาจเกดขนอาจแตกตางกนได ทงนขนอยกบ ดลยพนจ

(Judgment) และความคดเหนของแตละบคคล (Subjectivity) ตารางท 2 แสดงตวอยางของขาดทน

ทอาจเกดขนและการบนทกบญช

ตารางท 2 การบญชสาหรบขาดทนทอาจเกดขน

บนทกเปนหนสน

ไมบนทกเปนหนสน

อาจบนทกเปนหนสน

ขาดทนทเกยวของกบ 1. ภาระผกพนเกยวกบการรบประกนคณภาพผลตภณฑ 2. ของสมนาคณ (Premium) ทมอบใหกบลกคา 3. ความเสยงจากความเสยหายหรอการสญเสยสนทรพยของ

กจการจากไฟไหม เหตระเบดหรอความเสยหายอนๆ 4. ความเสยงโดยทวไปในการดาเนนธรกจ 5. ความเสยงของผลขาดทนจากภยพบตในสนทรพยทเอา

ประกนกบบรษทประกนภย

X X

X

X X

32

บนทกเปนหนสน

ไมบนทกเปนหนสน

อาจบนทกเปนหนสน

ขาดทนทเกยวของกบ 6. ภาระผกพนเกยวกบการรบประกนคณภาพผลตภณฑ 7. ของสมนาคณ (Premium) ทมอบใหกบลกคา 8. ความเสยงจากความเสยหายหรอการสญเสยสนทรพยของ

กจการจากไฟไหม เหตระเบดหรอความเสยหายอนๆ 9. ความเสยงโดยทวไปในการดาเนนธรกจ 10. ความเสยงของผลขาดทนจากภยพบตในสนทรพยทเอา

ประกนกบบรษทประกนภย 11. แนวโนมทอาจถกเวนคนสนทรพย 12. การรอตดสนคดความ 13. ขอเรยกรองทเกดขนแลวหรอมโอกาสเกดขน 14. การคาประกนหนสนของบคคลอน 15. ขอผกพนของธนาคารพาณชยภายใต “Standby letters of

credit” 16. ขอตกลงทจะซอลกหนคน (หรอทรพยสนทเกยวของอน) ท

กจการขายออกไป

X X

X

X X

X X X X X

X

*จะบนทกเปนหนสนเมอมโอกาสเปนไปไดคอนขางแนและสามารถประมาณการไดอยางสมเหตสมผล

โปรดสงเกตวาความเสยงทอาจเกดขนจากการดาเนนงานของธรกจ เชน โอกาสของการเกด

สงครามการประทวง ภยพบตทไมสามารถประกนไดหรอการถดถอยของธรกจ จะไมนาไป

รายงานในหมายเหตประกอบงบการเงน

การปฏบตของนกบญชมกจะแตกตางกนขนอยกบการรบรระดบความเปนไปไดของ

เหตการณทคาดวาจะเกดขน ดงนนการบนทกหนสนและเปดเผยขอมลเกยวกบผลขาดทนทอาจ

เกดขนจงแตกตางกนในทางปฏบตตอไปนเปนรายการขาดทนทอาจเกดขนทพบกนอยเสมอ

1. หนสนจากการรบประกนคณภาพสนคา

(ดษฎ สงวนชาตและคณะ , 2552 : 190) ในการขายสนคาบางชนด ธรกจอาจ

รบประกนคณภาพสนคาตอผซอ โดยจะบรการซอมหรอเปลยนสวนทชารดเสยหายนน

ใหภายในระยะเวลาทกาหนดหลงจากการขาย ซงอาจเปน 1 เดอน 90 วน หรอ 1 ป ไม

33

วาจะมระยะเวลาการรบประกนคณภาพสนคานานเทาไร กจการควรจะตองรบรคาใชจาย

ในการรบประกนคณภาพสนคา (Warranty Expense) ในงวดบญชทมการขายสนคานน

โดยการประมาณคาใชจายในการรบประกนสนคาขนพรอมกบหนสนจากการรบประกน

คณภาพสนคาในวนปดบญชประจาป ทงนเพอใหมการเปรยบเทยบรายไดและคาใชจาย

ทเกยวของในแตละรอบระยะเวลาบญชอยางเหมาะสม

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-5)-(10-6)) ถอเปนหนสนโดยประมาณทเกด

จากกรณการรบประกนคณภาพสนคาทไดจาหนายไปภายในระยะเวลาทกาหนดไว ซง

อาจเปน 1 เดอน 90 วน หรอ 1 ปกได ทงน ถาหากวาสนคาทลกคาซอไปนนเกดชารด

เสยหาย กจการพรอมทจะซอมแซมหรอเปลยนสนคาใหมใหลกคาโดยไมคดคาใชจายแต

อยางใด ซงหนสนจากการรบประกนสนคานเปนหนสนทมความเปนไปไดคอนขางแนท

จะเกดขน ประกอบกบหากกจการสามารถประมาณจานวนเงนไดอยางนาเชอถอ ดวย

เหตน จงทาใหกจการตองบนทกบญชคาใชจายในการรบประกนสนคาทางดานเดบต

และบญชหนสนจากการรบประกนสนคาทางดานเครดต แตเนองจากหนสนจากการ

รบประกนสนคาเปนหนสนทไมสามารถกาหนดจานวนเงนทแนนอนได ดงนน กจการ

จงจาเปนตองประมาณคาใชจายในการรบประกนสนคาขนมาโดยอาศยขอมลและ

ประสบการณในอดต สาหรบการบนทกบญชเกยวกบหนสนจากการรบประกนสนคา

มดงน

เดบต คาใชจายในการรบประกนสนคา xx เครดต หนสนจากการรบประกนสนคา xx

จากการบนทกบญชขางตน จะเหนไดวา บญชคาใชจายในการรบประกนสนคา

(Warranty Expense) เปนบญชประเภทคาใชจายสาหรบงวดบญชทกจการจาหนายสนคา

ในงบกาไรขาดทนเบดเสรจ ขณะทบญชหนสนจากการรบประกนสนคา (Estimated

Warranty Liability) เปนบญชประเภทหนสนหมนเวยนในงบแสดงฐานะการเงน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-31)-(1-34)) กจการบางแหงมนโยบาย

รบประกนคณภาพของสนคาทขาย โดยซอมแซมหรอเปลยนแทนสงบกพรองของสนคา

34

ใหฟรภายในระยะเวลาทกาหนด เชน ภายใน 1 ปนบจากวนทขายเมอลกคาสงสนคามา

ซอมตามเงอนไขการรบประกนจะทาใหกจการมคาใชจายเกดขน การบนทกเกยวกบ

คาใชจายในการรบประกนคณภาพ แบงเปน 2 วธ

1.1 บนทกตามเกณฑเงนสด (Cash Basis Method) วธนจะบนทกคาใชจายเมอลกคาสง

สนคามาซอม บนทกดงน

เดบต คาใชจายในการรบประกนคณภาพ xx เครดต เงนสด / วสด / คาแรงคางจาย xx

วธเหมาะสาหรบกรณคาใชจายในการรบประกนคณภาพมจานวนนอย

ระยะเวลาของการรบประกนคอนขางสน และกจการไมสามารถประมาณคาใชจาย

ขนลวงหนาไดอยางสมเหตสมผล

1.2 บนทกตามเกณฑคงคาง (Accrual Basis Method)วธนเหมาะสาหรบกรณทคาใช

จายในการรบประกนคณภาพมจานวนมากและกระทบตอคาใชจายในอนาคต

ในทางปฏบตแบงออกเปน 2 วธ

1.2.1 วธบนทกเปนคาใชจายทงจ านวน (Expense Warranty Approach) วธนใช

สาหรบการรบประกนคณภาพของสนคาในชวงปกต ซงกจการตองมการ

ประมาณคาใชจายในการรบประกนคณภาพโดยคดเปนรอยละของยอดขาย

แลวจงบนทกคาใชจายดงกลาวทงจานวนในงวดทมการขายสนคานน การ

บนทกบญชวธนปฏบตได 2 แบบคอ

1.2.1.1 ในวนทขายสนคาใหบนทกบญชคาใชจายในการรบประกนคณภาพ

ทงจานวนและบนทกบญชหนคาประกนคณภาพโดยประมาณ ดงน

เดบต คาใชจายในการรบประกนคณภาพ xx เครดต หนคาประกนคณภาพโดยประมาณ xx

35

เมอลกคาสงสนคามาซอมและมคาใชจายเกดขนกใหนามา

ลดบญชหนสนทตงไว ณ วนสนงวดบญชใหแสดงหนคาประกน

คณภาพโดยประมาณท เหลอเปนรายการประมาณการ หนสน

หมนเวยนในงบแสดงฐานะการเงน

เ ม อ ม ค า ซ อ ม ต เ ย น เ ก ด ข น ใ ห น า ไ ป ห ก บ ญ ช ห น ส น

โดยประมาณทบนทกไวดงน

เดบต หนคาประกนคณภาพโดยประมาณ xx เครดต เงนสด xx

1.2.1.2 บนทกบญชหนคาประกนคณภาพโดยประมาณในวนสนงวดบญช

สวนคาใชจายในการรบประกนคณภาพทเกดขนระหวางงวด ให

บนทกเปนคาใชจายในงวดของการขายสนคา

1.2.2 วธบนทกเปนการขายบรการรบประกน (Sales Warranty Approach) วธนใช

สาหรบกจการทมการรบประกนสาหรบชวงระยะเวลาหนงหลงจากชวงเวลา

การรบประกนตามปกต โดยจะคดคาธรรมเนยมจากลกคาสาหรบคาบรการ

หรอการเปลยนแทนสนคาทรบประกนและเรยกเกบเงนจากลกคา ณ วนทขาย

สนคา โดยบนทกไวในบญชเงนรบลวงหนาจากลกคาซงถอเปนรายไดรอตด

บญช ตอมาเมอจายคาใชจายตามสญญากจะบนทกรายการโดยเดบต บญช

คาใชจายในการใหบรการตามสญญา ขณะเดยวกนกโอนบญชเงนรบลวงหนา

จากลกคาเฉลยไปเปนรายไดตลอดชวงระยะเวลาทรบประกนสนคาไว ถาราย

สงกวาคาใชจายกแสดงวาเกดกาไรจากสญญาการใหบรการ แตถารายไดตา

กวาคาใชจายแสดงวาเกดผลขาดทนจากสญญานนๆ บญชเงนรบลวงหนาจาก

ลกคาจะแสดงเปนหนสนหมนเวยน หรอหนสนไมหมนเวยนในงบแสดง

ฐานะการเงนขนอยกบภาระผกพนซงกจการจะตองใหบรการตามสญญานน

วาเกน 1 ป นบจากรอบระยะเวลารายงานหรอไม

36

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-19)-(1-21)) การรบประกนสนคา (Warranty

Product guarantee) คอสญญาทผขายทากบผซอเพอรบประกนขอบกพรองของสนคา

ปรมาณทขาดไป หรอประสทธภาพการใชงานของสนคา การรบประกนมกจะนามาใช

เพอสงเสรมการขาย เชน บรษทขายรถยนตจะรบประกนรถยนตใหมโดยอาจกาหนด

เงอนไขประกนคณภาพเครองยนตและชนสวนบางรายการในระยะเวลา 2 ปหรอ 30,000

กโลเมตร โดยบรษทสญญาทจะจายคาเปลยนแทนอะไหลทชารดหรอซอมแซมชนสวน

ทจาเปนหรอใหบรการโดยไมคดคาแรง หรอบางกรณอาจคนเงนคาเสยหายใหลกคา

การรบประกนจะกอใหเกดคาใชจายในอนาคต เรยกวา คาใชจายภายหลงการขาย

(After sales หรอ Post-sale costs) กจการจะรบรหนสนเกยวกบการรบประกนในสมด

บญช กตอเมอกจการคาดวาโอกาสทลกคาจะมาเรยกรองคาเสยหายคอนขางแนและ

กจการสามารถประมาณการคาใชจายไดอยางสมเหตสมผล

วธการบญชทใชสาหรบตนทนการรบประกนม 2 วธคอ

1. วธเงนสด (Cash basis) ตนทนการรบประกนจะบนทกเปนคาใชจายเมอเกด

รายงานขนจรง ตนทนการรบประกนจะบนทกในงวดทผขายหรอผผลต

ปฏบตตามสญญารบประกน กจการจะไมบนทกหนสนสาหรบตนทนใน

อนาคตทอาจเกดขนจากการรบประกน แมวาการขายจะเกดขนแลวกตาม

การใชวธนกเพอวตถประสงคทางดานภาษ และเปนวธทสะดวกเมอตนทน

การรบประกนมจานวนไมมากและชวงเวลาการรบประกนสน วธเงนสดจะ

นามาใชเมอกจการไมบนทกหนสนทเกดจากการรบประการในปทขาย

เนองจาก

1.1 ไมมโอกาสทหนสนจะเกดขน หรอ

1.2 จานวนหนสนไมสามารถประมาณไดอยางสมเหตสมผล

2. วธคงคาง ถามความเปนไปไดคอนขางแนทลกคาจะเรยกรองคาเสยหายอน

เกดจากสนคาหรอบรการทกจการรบประกนและกจการสามารถประมาณ

ตนทนทเกยวของไดอยางมเหตผล กจการจะตองนาวธเงนคงคางมาใชตามวธ

37

เงนคงคาง (Accrual method) นน ตนทนการรบประกนจะบนทกเปนคาใชจาย

ดาเนนงานในปทขาย

การบญชเกยวกบสญญารบประกนตามวธเงนคงคางน แบงได 2 วธ คอ

2.1 วธบนทกเปนคาใชจายการรบประกน (Expense warranty approach)

จะนามาใชเมอกจการคดรายไดจากการรบประกนสนคารวมกบ

ยอดขายแลว ไมสามารถแยกจากการขายได

2.2 วธบนทกเปนรายไดการรบประกน (Sales warranty approach) วธน

จะนามาใชเมอกจการแยกขายการรบประกนตางหากจากการขาย

สนคา เชน บรษทจาหนายอปกรณไฟฟาแหงหนงอาจเสนอขายการ

รบประกนสนคาเพมเตมใหกบลกคานอกเหนอจากใบรบประกนท

ตดมากบตวสนคาอยแลว

ในกรณน ผขายจะตองบนทกการขายสนคาพรอมกบบนทกรายไดรบลวงหนาจาก

การรบประกนสนคาเพมเตม รายไดจากการรบประกนลวงหนาถอเปนรายไดรอการตด

บญช และจะตดจาหนายโดยวธเสนตรงตลอดอายสญญา เหตผลทกจการตองบนทก

เปนรายไดรอการตดบญชกเนองจากผขายการประกนมภาระผกพนทจะตองใหบรการ

ตลอดอายของสญญา

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-10)) หนคาประกนคณภาพเปนการรบประกน

คณภาพของสนคาทกจการขายไปโดยจะไมคดคาใชจายในการซอมแซมหากสนคานน

ชารดเสยหายในชวงเวลาทผขายรบประกน หนคาประกนคณภาพเปนหนสนประมาณ

การทจดเปนภาระผกพนในปจจบนทเกดจากเหตการณในอดต รวมทงมความแนนอนท

กจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายชาระภาระผกพนนน

และกจการสามารถประมาณมลคาของภาระผกพนนนได ในการบนทกบญชนนกจะจด

วารายการคาประกนคณภาพประมาณการนเปนหนสนทกจการประมาณไดในงบแสดง

ฐานะการเงน

38

2. เชคของขวญหรอบตรก านล

(ดษฎ สงวนชาตและคณะ , 2552 : 191) ธนาคารหรอหางสรรพสนคาบางแหงม

บรการขายเชคของขวญหรอบตรกานล เพอใหลกคาซอใหเปนของขวญแกญาตมตรใน

โอกาสตางๆกน ซงจะระบจานวนมลคาของบตรและวนหมดอายของบตรทผถอบตร

นามาแลกเงนสดหรอสนคา เมอธรกจไดรบเงนคาขายเชคของขวญหรอบตรกานลกจะม

หนสนเกดขนและเมอผรบเชคของขวญหรอบตรกานลมาแลกเงนสดหรอสนคาธรกจก

จะบนทกรายการโดยเปลยนสภาพจากหนสนมาเปนรายไดของกจการ แตในบางครง

ผรบเชคของขวญหรอบตรกานลบางรายอาจทาเชคหรอบตรสญหาย หรอเกบไวจน

หมดอาย ดงนน หนสนทกจการมอยจงไมเทากบจานวนเงนทไดรบจากการขายเชคหรอ

บตรเหลานน ธรกจจะตองประมาณมลคาเชคหรอบตรทหมดอายแลวลงบญชถอเปน

รายไดเบดเตลดหรอรายไดอนๆของกจการ

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-5)) เปนหนสนทเกดจากกรณกจการซง

สวนมากมกเปนหางสรรพสนคาหรอธนาคารใหบรการจาหนายบตรกานลหรอเชค

ของขวญใหแกลกคา เพอใหลกคาสามารถนาบตรกานลหรอเชคของขวญทซอมานนไป

มอบใหแกบคคลอนเนองในโอกาสพเศษได ซงกจการทจาหนายบตรกานลหรอเชค

ของขวญนนจะระบมลคาและวนหมดอายไวดวย ทงน ณ วนทกจการจาหนายบตรกานล

หรอเชคของขวญไปนน กจการตองบนทกบญชเพอรบรหนสนทเกดขน เนองจาก ณ

วนทกจการจาหนายบตรกานลหรอเชคของขวญไปนน กจการมภาระผกพนทจะตอง

ชาระดวยเงนสดหรอสนคาในอนาคต หลงจากนน หากผถอบตรกานลหรอเชคของขวญ

นาบตรกานลหรอเชคของขวญมาแลก กจการสามารถบนทกบญชรายไดพรอมทงบนทก

บญชเพอลดหนสนของกจการในเวลาเดยวกน อยางไรกตาม ในกรณทกจการพบวาม

บตรกานลหรอเชคของขวญจานวนหนงทยงไมไดนามาแลกเงนสดหรอสนคา กจการ

สามารถรบรไดในสวนนไดกตอเมอบตรกานลหรอเชคของขวญหมดอาย สาหรบการ

บนทกบญชเกยวกบหนคาบตรกานลหรอเชคของขวญมดงตอไปน

39

กรณกจการจ าหนายบตรก านลหรอเชคของขวญ

เดบต เงนสด XX เครดต หนสนจากการจาหนายบตรกานลหรอเชคของขวญ XX

กรณผถอบตรก านลหรอเชคของขวญมาแลกเงนสดหรอสนคา

เดบต หนสนจากการจาหนายบตรกานลหรอเชคของขวญ XX เครดต ขาย XX

กรณผถอบตรก านลหรอเชคของขวญไมไดน ามาแลกเงนสดหรอสนคาหรอสนคา

จนหมดอาย

เดบต หนสนจากการจาหนายบตรกานลหรอเชคของขวญ XX เครดต รายไดเบดเตลด XX

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 : (1-36)-(1-39)) กจการทใหบรการทาง

คมนาคม อาจจะจาหนายบตรโดยสารประเภทตวไปลวงหนาและระบวนทผโดยสารมา

รบบรการ เชน ตวเครองบน เพออานวยความสะดวกแกผใชบรการหรอกจการคาบาง

แหงมการจาหนายบตรกานลใหลกคาสาหรบใหเปนของขวญเนองในโอกาสตางๆ ผถอ

จะนาบตรมารบบรการหรอนาแลกสนคาไดตามมลคาทระบไวในบตรหรออาจแลก

สนคาทมมลคาสงกวาราคาบตรกานลโดยผถอบตรตองจายเงนเพมบางสวน กจการจะ

ไมใหแลกสนคาทมมลคาตากวาราคาบตรกานลเพราะกจการจะไมคนเงนให การบนทก

บญชเกยวกบหนคาบตรโดยสารและบตรกานล แบงเปน 2 วธคอ

1. วนทขายบตรบนทกเปนหนสน กรณนเมอกจการไดรบเงนจากการขายบตร จะบนทกเปนหนสนดงน เดบต เงนสด xx

เครดต หนคาบตร / หนคาบตรกานล xx

เมอลกคานาบตรมาใช บนทกดงน

40

เดบต หนคาบตร / หนคาบตรกานล xx เครดต รายไดคาบรการ / ขาย xx

ในวนสนงวดบญชไมตองปรบปรงบญช เพราะจานวนบตรทลกคายง

ไมไดนามาใชยงคงปรากEเปนหนสนอยในบญชหนคาบตรโดยสารหรอหน

คาบตรกานล

เมอถงวนทบตรหมดอายโดยไมมผนาบตรมาใช กจการตองโอนบตรทเหลอ ทงหมดเปนรายไดอนดงน

เดบต หนคาบตร / หนคาบตรกานล xx เครดต รายไดจากการขายบตรซงลกคาไมนามาใช xx

2. วนทขายบตรบนทกเปนรายได

กรณนเมอกจการไดรบเงนจากการขายบตร จะบนทกเปนรานไดไวใน บญชรายไดคาบรการหรอขาย ดงน

เดบต เงนสด xx เครดต รายไดคาบรการ / ขาย xx

ตอมาเมอลกคานาบตรมาใชกจการจะบนทกความทรงจาเทานน ถาเปนบตรกานลในกรณทลกคาแลกสนคาทมมลคามากกวาราคาบตร จะตองบนทกมลคาของสนคาสวนทสงกวาราคาของบตรเปนรายไดดงน

เดบต เงนสด xx เครดต ขาย xx

ในวนสนงวดบญชกจการตองบนทกรายการปรบปรง สาหรบบตรทยงคงอยในมอลกคาทยงไมหมดอายใหเปนหนสนดงน

เดบต รายไดคาบรการ/ขาย xx เครดต คาหนบตรโดยสาร/หนคาบตรกานล xx

41

ในวนตนงวดบญชถดไป ตองบนทกกลบการปรบปรงรายการดงน เดบต หนคาบตรโดยสาร/บตรกานล xx เครดต รายไดคาบรการ/ขาย xx

เมอถงวนทบตรหมดอายโดยไมมผนาบตรมาใช ใหบนทกเปลยนประเภทจากรายไดคาบรการหรอขายเปนรายไดอนดงน

เดบต รายไดคาบรการ/ขาย xx เครดต รายไดจากการขายบตรซงลกคาไมนามาใช xx

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-11)) หนประมาณการอกตวอยางหนงคอหน

คาบตรกานล โดยกจการขายบตรกานลหรอบตรของขวญใหลกคาแลวลกคาจะนาไปใช

ในอนาคต เชน หางสรรพสนคาขายบตรกานลใหลกคาลวงหนาโดย ลกคาซอเปน

ของขวญใหกบผ อน จงเปรยบเสมอนวากจการไดรบเงนลวงหนามากอนแลวจะ

ใหบรการในอนาคต แตเนองจากหนคาบตรกานลหรอบตรของขวญนนเขาเงอนไขของ

การรบรในงบการเงน ดงนนจงรบรรายการหนคาบตรกานลหรอบตรของขวญในงบ

การเงนโดยกจการจะประมาณการหนสนแลวทยอยรบรเปนรายไดของกจการ

3. หนคาสมนาคณ

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-4)-(10-5)) เปนหนสนโดยประมาณซงเกด

จากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพนแกกจการ ทงนกจการจะสามารถแสดง

รายการหนสมนาคณในงบแสดงฐานะการเงนไดกตอเมอกจการมความเปนไปได

คอนขางแนทกจการจะตองสญเสยทรพยากรทเปนประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต

และในขณะเดยวกนกจการตองสามารถประมาณมลคาของหนสนสมนาคณไดอยาง

นาเชอถอ ตวอยางหนคาสมนาคณ เชน หากลกคาซอเครองสาอางของกจการ กจการจะ

แถมครมกนแดดขนาดเลกให หรอ หากลกคาซอสนคาครบ 100 บาท ลกคาจะไดรบ

แสตมปเพอใหลกคาสะสมในการแลกสนคา เปนตน ตอไปนเปนตวอยางการบนทก

บญชสาหรบกรณหนสมนาคณ

42

เดบต คาสมนาคณ xx เครดต ประมาณการหนคาสมนาคณ xx

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-22)-(1-23)) บรษทอาจเสนอของสมนาคณ

(Premium) ใหแกลกคา (อาจดวยจานวนทจากด) เพอตอบแทนการซอสนคาของลกคา

เชน การมอบของขวญ ประกาศนยบตร ของรางวล ฯลฯ ของสมนาคณอาจเปน

เครองเงนภาชนะคณภาพด ของเลน คารถฟรหรอสนคาอนๆ บางครงกจการอาจมอบ

เปนคปอง (Printed coupons) ใหแกลกคาโดยลกคาสามารถนาคปองมาแลกซอสนคาใน

ราคาพเศษ

ของสมนาคณและคปองนามาใชเพอกระตนยอดขาย ตนทนทเกดขนจะนาไป

บนทกในบญชคาใชจายในงวดทขายสนคา หากในวนสนงวดบญช ลกคายงไมไดแลก

ของสมนาคณหรอนาคปองมาใช แตกจการคาดวาลกคาจะนามาใชในงวดบญช หนา

กจการจะตองประมาณจานวนของสมนาคณและจานวนลกคาทจะมาแลกของในงวด

หนา เพอใหการจบคตนทนและรายไดถกตอง กจการจะตองประมาณการคาใชจายของ

สมนาคณในงวดทการขายสนคาเกดขน และปรบปรงบญช ณ วนสนงวดโดยเดบตบญช

คาของสมนาคณ (Premium expense) และเครดตบญชประมาณการหนสนสาหรบของ

สมนาคณ (Estimated liability for premiums)

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-4)) หนคาสมนาคณโดยประมาณ เปนประมาณ

การหนสนทกจการมความเปนไปไดคอนขางแนทจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจ ซงหนคาสมนาคณนนเปนภาระผกพนในปจจบนทเกดจากเหตการณทกอ

ภาระผกพนในอดตหนคาสมนาคณนนกจการมความแนใจทจะตองจายชาระภาระผกพน

และสามารถประมาณมลคาภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ ตวอยางของหนคาสมนาคณ

เชน กจการมของแถมเมอขายสนคาหลกของกจการ กจการแจกคปองหรอแสตมปให

ลกคาสะสมเพอนามาแลกกบสนคาสมนาคณและอนๆ

43

4. การฟองรองและสทธเรยกรอง

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-19)) ปจจยตอไปนจะตองนามาพจารณาเพอ

ตดสนวาคดทอยระหวางการตดสน จะตองแสดงเปนหนสนหมนเวยนในงบแสดงฐานะ

การเงนหรอไม

1. งวดเวลาทเหตการณนนเกดขน

2. มความเปนไปไดคอนขางแนวาผลการตดสนจะไมนาพอใจ

3. มความสามารถในการประมาณจานวนขาดทนไดอยางสมเหตสมผล

กจการจะรายงานขาดทนและหนสนในงบแสดงฐานะการเงนกตอเมอการเรมตน

ของคดความเกดขนกอนวนทในงบแสดงฐานะการเงน เชน คาพพากษาของศาล

ภายหลงวนทในงบแสดงฐานะการเงนซงยนยนวาภาระผกพนของกจการไดเกดขนแลว

ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงน กรณเชนน กจการตองรบรประมาณการหนสนใน

สมดบญช กจการไมตองรบรประมาณการหนสนหากการเรมตนของการฟองรองเกดขน

ภายหลงวนทในงบแสดงฐานะการเงนแตกอนทงบการเงนจะอนมตใหเผยแพร

การปรบโครงสรางประมาณการหนสน (Restructuring)

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-20)-(1-21)) ในการปรบโครงสรางถอวาเปนการประมาณ

การหนสนดวยโดยรวมถงการดาเนนงานทยกเลกดวย นอกจากนถาการปรบโครงสรางจดเปนการ

ดาเนนงานทยกเลกแลวตองเปดเผยขอมลโดยปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบท 5

(ปรบปรง 2552) เรองสนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขายและการดาเนนงานทยกเลก

การปรบโครงสราง ตามมาตรฐานการบญชไดใหความหมายไววาเปนแผนงานทอยภายได

การวางแผนและควบคมของฝายบรหารของกจการซงทาใหเกดการเปลยนแปลงอยางมนยสาคญกบ

รายการใดรายการหนงตอไปน

1. ขอบเขตของธรกจทกจการดาเนนการอย

2. ลกษณะของธรกจทดาเนนอย

44

ตวอยางของรายการการปรบโครงสราง เชน

1. การขายหรอยกเลกสายงานธรกจ

2. การเปลยนแปลงโครงสรางขนพนฐานขององคกรทมผลกระทบอยางเปนสาระสาคญตอ

ลกษณะและจดมงหมายในการปฏบตงานของกจการ

3. การปดสถานประกอบการทางธรกจในประเทศหนงหรอภมภาคหนง หรอการยาย

กจกรรมทางธรกจจากประเทศหนงหรอภมภาคหนงไปยงกจกรรมทางธรกจประเทศ

หนงหรอภมภาคหนง

โดยการปรบโครงสรางจะจดเปนประมาณการหนสนไดโดยการปรบโครงสราง จะตอง

กอใหเกดภาระผกพนจากการอนมาน (ตามทไดอธบายไวแลว) ไดกตอเมอตองเขาเกณฑตาม

ขอกาหนดทง 2 ขอดงน

1. กจการมแผนการปรบโครงสรางทเปนทางการอยางละเอยด ซงระบรายการตอไปนเปน

อยางนอย

1.1 ธรกจหรอสวนของธรกจทเกยวของ

1.2 สถานประกอบการหลกทจะไดรบผลกระทบ

1.3 สถานประกอบการ หนาทงานและจานวนพนกงานโดยประมาณทจะไดคาตอบแทน

จากการเลกจาง

1.4 รายจายทกจการจะตองรบภาระ

1.5 กาหนดการปฏบตตามแผนการปรบโครงสราง

2. กจการทาใหผถกกระทบจากแผนการปรบโครงสรางมความคาดหมายเกดขนวากจการ

ดาเนนการปรบโครงสรางโดยเรมปฏบตตามแผนการปรบโครงสรางหรอโดยการ

ประกาศลกษณะหลกของแผนนนใหผถกกระทบทราบ

ในการประมาณการหนสนทเกดจากการปรบโครงสรางนนตองรวมเฉพาะรายจายโดยตรงท

เกดจากการปรบโครงสรางนนโดยรายจายดงกลาวตองเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน

1. รายจายตองเปนรายจายทเกดสบเนองจากการปรบโครงสราง

45

2. รายจายตองไมเกยวของกบกจกรรมทมอยอยางตอเนองของกจการ

นอกจากการจดการปรบโครงสรางเปนประมาณการหนสนนนตองมขอพจารณาเพมเตมดงน

1. ขาดทนจากการดาเนนงานทเกดขนในอนาคตซงสามารถระบไดจนถงวนทมการปรบ

โครงสรางนนจะไมนามารวมเปนประมาณการหนสน ยกเวนวาผลขาดทนจากการ

ดาเนนงานนนจะเกยวของกบสญญาทสรางภาระ

2. รายการกาไรจากการจาหนายสนทรพยทคาดวาจะเกดขนของสนทรพยทจะขายเนองจาก

การปรบโครงสรางจะไมนามาพจารณาในการวดมลคาประมาณการหนสนจากการปรบ

โครงสรางโดยจะใหแยกพจารณา

การเปลยนแปลงประมาณการหนสน

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-24)) กจการตองทบทวนประมาณการหนสน ณ วนสน

รอบระยะเวลารายงาน และปรบปรงประมาณการหนสนดงกลาวเพอสะทอนใหเหนเปนประมาณ

การทดทสดในปจจบน กจการตองกลบบญชประมาณการหนสนหากไมมความนาจะเปนทกจการ

จะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายชาระภาระผกพนอกตอไป

หากกจการมการคดลดกระแสเงนสดทเกยวกบประมาณการหนสน มลคาตามบญชของ

ประมาณการหนสนจะเพมขนในแตละงวดตามเวลาทผานไป กจการตองรบรการเพมขนดงกลาว

เปนตนทนการกยม

ประมาณการหนสนกบหนสนอนๆ

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-24)) ประมาณการหนสนสามารถแยกจากหนสน

ประเภทอนไดอยางชดเจนเนองจากประมาณการหนสนเปนหนสนทมจานวนหรอจงหวะเวลาของ

การจายชาระทไมแนนอน ซงแตกตางจากหนสนประเภทอน เชน เจาหนการคาหรอรายการคาง

จายทมลกษณะดงน

1. เจาหนการคาเปนหนสนทกจการตองจายสาหรบสนคาหรอบรการทไดรบตามใบเรยก

เกบเงนทผขายสนคาหรอผใหบรการสงมาหรอตามการตกลงอยางเปนทางการททาไว

46

2. รายการคางจายเปนหนสนทกจการตองจายสาหรบสนคาหรอบรการทไดรบซงกจการยง

ไมไดจายชาระ ยงไมไดรบใบเรยกเกบเงน หรอยงไมไดตกลงกนไวอยางเปนทางการ

รายการคางจายรวมถงจานวนทคางชาระกบพนกงาน เชน เงนเดอนคางจายแมวาใน

บางครงกจการจาเปนตองประมาณจานวนหรอจงหวะเวลาของรายการคางจาย แต

ตามปกต การประมาณดงกลาวจะมความไมแนนอนนอยกวาการประมาณจานวนหรอ

จงหวะเวลาของประมาณการหนสน

ตามปกตกจการจะแสดงประมาณการหนสนในงบแสดงฐานะการเงนเปนรายการแยก

ตางหากจากเจาหนการคาและเจาหนอน

การเปดเผยประมาณการหนสนในงบการเงน

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-26)) มาตรฐานการบญชกาหนดใหกจการตองเปดเผย

ขอมลสาหรบประมาณการหนสนแตละประเภท ยกตวอยางพอสงเขปไดดงน

1. จานวนประมาณการหนสน ณ วนตนงวดและวนสนงวด

2. จานวนประมาณการหนสนท รบรในระหวางงวด ซงรวมถงจานวนท เพมขนของ

ประมาณการหนสนทมอย

3. จานวนทตดออกจากบญชประมาณการหนสนในระหวางงวด เชน รายจายทเกดขนและ

นาไปลดประมาณการหนสน

4. จานวนประมาณการหนสนทตองกลบบญชในระหวางงวดเนองจากบนทกไวสงเกนไป

5. จานวนคดลดทเพมขนในระหวางงวดของประมาณการหนสนเนองจากเวลาทผานไป

และจากผลของอตราคดลดทเปลยนแปลงกจการไมจาเปนตองแสดงขอมลเปรยบเทยบ

6. คาอธบายโดยสงเขปเกยวกบลกษณะภาระผกพนและจงหวะเวลาทกจการคาดวา จะ

สญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจ

7. ความไมแนนอนเกยวกบจานวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจ

กจการตองเปดเผยขอสมมตสาคญเกยวกบเหตการณในอนาคตเมอกจการจาเปนตอง

เปดเผยขอมลใหเพยงพอ

47

8. จานวนรายจายทคาดวาจะไดรบชดเชย โดยระบจานวนสนทรพยทกจการรบรสาหรบ

รายจายทคาดวาจะไดรบชดเชยนน

การแสดงรายการประมาณการหนสนในงบการเงน

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-21)-(1-22)) ในการเปดเผยขอมลเกยวกบประมาณการ

หนสนจะมหลกการเปดเผยขอมลตอไปน สาหรบประมารการหนสนแตละประเภท

1. จานวนประมาณการหนสน ณ วนตนงวดและวนสนงวด

2. จานวนประมาณการหนสนทรบรในระหวางงวดซงรวมถงการเพมขนของจานวน

ประมาณการหนสนทมอย

3. จานวนทตดออกจากบญชประมาณการหนสนในระหวางงวดเชน รายจายทเกดขนหรอ

การปรบลดประมาณการหนสน

4. จานวนประมาณการหนสนทบนทกสงเกนไปซงตองกลบบญชในระหวางงวด

5. จานวนคดลดของประมาณการหนสนทเพมขนในระหวางงวดเนองจากเวลาทผานไป

และทเพมขนจากผลกระทบของอตราคดลดทเปลยนแปลงไป

กจการตองเปดเผยขอมลตอไปนสาหรบประมาณการหนสนแตละประเภท

1. คาอธบายโดยสงเขปเกยวกบลกษณะของภาระผกพนและจงหวะเวลาทกจการคาดวาจะ

สญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจ

2. เครองบงชถงความไมแนนอนเกยวกบจานวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสยประโยชน

เชงเศรษฐกจ กจการตองเปดเผยขอสมมตสาคญเกยวกบเหตการณในอนาคตเมอกจการ

จาเปนตองเปดเผยขอมลใหเพยงพอ

3. จานวนรายจายทคาดวาจะไดรบคนโดยระบถงจานวนสนทรพยทไดมการรบรสาหรบ

รายจายทคาดวาจะไดรบคนนน

กจการตองใหคาอธบายโดยสงเขปเกยวกบลกษณะของหนสนทอาจเกดขนแตละประเภท ณ

วนสนงวดทรายงานและเปดเผยขอมลตอไปนหากทาใหไดทางปฏบต เวนแตการทกจการจะสญเสย

ทรพยากรเพอจายชาระหนสนนนจะไมนาเปนไปได

48

1. ประมาณการของผลกระทบทางการเงน

2. ปจจยทมผลตอความไมแนนอนเกยวกบจานวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสย

ประโยชนเชงเศรษฐกจ

3. ความนาจะเปนทจะไดรบรายจายคน

อยางไรกตามถาคาดการณวาการเปดเผยขอมลทงหมดหรอบางสวนตามทไดอธบายไว

ขางตนแลวจะทาใหเกดการบดเบอนเกยวกบสถานะของกจการในคดความทงประมาณการหนสน

หนสนทอาจเกดขนหรอสนทรพยทอาจเกดขน แลวกไมจาเปนตองเปดเผยขอมลดงกลาวไดแตตอง

เปดเผยถงลกษณะทวไปของคดความตางๆ รวมทงขอเทจจรงและเหตผลของการไมเปดเผยขอมล

ดวย แตอยางไรกตามกรณเชนนยากมากทจะเกด

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-26)) ใชแสดงการเปดเผยขอมลในหมายเหตประกอบ

งบการเงน

บรษท เมองไทยพาณชย จ ากด

หมายเหตประกอบงบการเงน

31 ธนวาคม 25x6 และ 25x5

10. ประมาณการหนสน

บรษทไดรบรประมาณการหนสนจานวน 18 ลานบาท สาหรบการเรยกรองการรบประกน

สนคาทคาดวาจะเกดขนจากสนคาทขายไประหวาง 3 ปทผานมา บรษทคาดวารายจายสวน

ใหญจะเกดขนในงวดบญชหนา และคาใชจายทงหมดจะเกดขนภายในระยะ2 ป ตงแตวนท

แสดงงบแสดงฐานะการเงน

หนสนทอาจเกดขน (Contingent Liabilities)

(ดษฎ สงวนชาตและคณะ , 2552 : 192) หนสนทอาจเกดขนไมใชหนสนจรง แตเปนภาระ

ผกพนทอาจจะเกดขนหรอไมเกดขนเลยกได ขนอยกบเหตการณในอนาคตและกจการไมสามารถ

ควบคมเหตการณไดทงหมด เชน คดความฟองรอง

49

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-3)) เหตการณในอดต ซงกจการยงไมสามารถทราบไดวา

ภาระผกพนนนจะเกดขนหรอไม ทงนขนอยกบเหตการณในอนาคต ซงหนสนประเภทนอาจเปน

หนสนทกจการสามารถกาหนดจานวนเงนทแนนอนหรอไมกได ตวอยางเชน หนสนทอาจเกดขน

อนเนองมาจากการขายลดตวเงน หนสนทอาจเกดขนอนเนองมาจากกจการกาลงอยระหวางฟองรอง

ดาเนนคด ภาษทอาจถกประเมนเพม การคาประกนเงนก เปนตน

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-4)) การมอยของเงอนไข สถานการณหรอเหตการณท

เกยวกบความไมแนนอน ซงมความเปนไปไดทกจการอาจจะเกดกาไรหรอขาดทน ทงนจานวนหน

ผจายหนวนทจายหรอการมอยของหน จะขนอยกบเหตการณในอนาคตทอาจเกดขน

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-11)-(1-13)) จากความหมายของหนสนทอาจเกดขนจง

สามารถสรปลกษณะของหนสนทอาจเกดขนประกอบดวยลกษณะดงน

1. มความนาจะเปนไปไดทจะเกดขนในอนาคต

2. เปนหนสนทอาจกาหนดมลคาไดแนนอน หรอไมอาจกาหนดมลคาไดแนนอน

3. หนทอาจเกดขนนตองเกดจากเหตการณใดเหตการณหนงในอดตหรอปจจบนและม

มลเหตทอาจเชอถอไดวาอาจเกดหนสนขนได

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ , 2552 : (2-59)-(2-60)) ภาระผกพนทอาจเกดขนจาก

เหตการณในอดต ซงจะรวามภาระผกพนอยจรงหรอไม ขนอยกบเหตการณในอนาคตซงยงมความ

ไมแนนอนอยและกจการไมสามารถควบคมได ตวอยางของเหตการณในอนาคตซงยงมความไม

แนนอนอย ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงนวาจะเกดขนหรอในอนาคตและกจการไมสามารถ

ควบคมเหตการณนนได ไดแก การถกฟองรองคดหรอถกเรยกรองคาเสยหายทเกดขนแลวแตยงไม

ทราบผล ความเสยงจากการถกเวนคนสนทรพย การคาประกนหนสนของผอนซงเมอสถานการณ

คลคลายในอนาคตอาจจะทาใหเกดผลกระทบทางการเงนตอรายการ ณ วนทใน งบแสดงฐานะ

การเงน เชน กจการถกฟองเรยกรองคาเสยหาย ซงคดยงอยในศาล หากศาลตดสนใหกจการแพคด

กจการจะตองมภาระในการจายคาเสยหาย

50

จากขอมลขางตน สรปไดวา หนสนทอาจเกดขน คอ อาจจะไมใชหนสนจรง แตเปนภาระ

ผกพนทอาจจะเกดขนหรอไมเกดขน ซงจะรวามภาระผกพนอยจรงหรอไมนนขนอยกบเหตการณ

ในอนาคตซงยงมความไมแนนอนอยและกจการไมสามารถควบคมได

การรบรและวดมลคาของหนสนทอาจเกดขน

(ผศ.กนกลกษณ วงษเกรยงไกร , 2553 , (1-40) , ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-5) , รศ.

ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-24)-(1-25) , รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-11)-(1-15) และ

พมพชนก สรรพรตน , 2553 : (2-3)) ไดกลาวไวอยางสอดคลองกนวา หนสนทอาจเกดขน หมายถง

รายการขอใดขอหนงตอไปน

1. ภาระผกพนทอาจมอยอนเนองมาจากเหตการณในอดต แตการจะทราบวาภาระผกพนดงกลาวมอยหรอไมนนตองไดรบการยนยนจากเหตการณอยางนอยหนงเหตการณในอนาคตซงยงไมมความแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขน โดยเหตการณดงกลาวตองไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ

2. ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดต แตไมสามารถรบรเปนหนสนไดเนองจากเปนไปตามขอใดขอหนงตอไปน 2.1 ไมมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจเพอจายชาระภาระผกพน หรอ 2.2 จานวนของภาระผกพนไมสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอเพยงพอ

แมบทการบญชไดแบงระดบความแนนอนทเหตการณอาจเกดขนเปน 3 ระดบ ไดแก

1. ความไมนาเปนไปได (Remote) คอ ระดบทเหตการณในอนาคตมโอกาสเกดขนนอย 2. ความเปนไปไดพอควร (Reasonably Possible) คอ ระดบทเหตการณในอนาคตนาจะ

เกดขนโดยมระดบความนาจะเปนตากวา “ความเปนไปไดคอนขางแน” แตสงกวา “ความไมนาเปนไปได”

3. ความเปนไปไดคอนขางแน (Probable) คอ ระดบทเหตการณในอนาคตนาจะเกดขน

คอนขางแน

51

นอกจากนน (รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-18)) ไดกลาววา จากลกษณะของหนสนท

อาจเกดขนจงควรทราบถงความหมายของคาวาเหตการณทกอใหเกดภาระผกพนและคาวา “ภาระ

ผกพนตามกฎหมาย” ไดดงน

เหตการณทกอใหเกดภาระผกพน หมายถง เหตการณทกอใหเกดภาระผกพนตามกฎหมาย

หรอภาระผกพนจากขอตกลงสญญา

ภาระผกพนตามกฎหมาย (Legal Obligation) หมายถง ภาระผกพนทเกดจากรายการใด

รายการหนงตอไปน

1. สญญา (ตามเงอนไขทระบไวอยางชดเจน)

2. กฎหมายทใชบงคบ (Legislation) เชน การละเมดกฎหมายลขสทธ

3. การนากฎหมายมาบงคบใช เชน กจการในอตสาหกรรมนามนมขอกาหนดตามกฎหมาย

ใหกจการตองทาความสะอาด

โดยภาระผกพนขอตกลงสญญาเปนภาระผกพนทเกดจากการกระทาของกจการททาให

กจการตองทาตามภาระผกพนโดยปรยาย

กจการตองไมรบรหนสนทอาจเกดขนในงบแสดงฐานะการเงนแตใหเปดเผยขอมลเกยวกบ

หนสนทอาจเกดขนยกเวนความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

จะอยในระดบไมนาเปนไปได (Remote)

อยางไรกตามหนสนทอาจเกดขนทไมสามารถรบรในงบการเงนนน ถามการเปลยนแปลง

โดยระดบความเปนไปไดของการทกจการจะสญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจอยในระดบทคอนขาง

แนและสามารถประมาณการไดนาเชอถอแลวกตองรบรรายการดงกลาวโดยจดเปนประมาณการ

หนสนในงบแสดงฐานะการเงนโดยสามารถรบรในงวดทมการเปลยนแปลงระดบความนาจะเปน

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ ,2552 : (2-59)-(2-60)) กจการจะไมรบรหนสนทอาจ

เกดขนในงบแสดงฐานะการเงน แตตองเปดเผยขอมลเกยวกบหนสนทอาจเกดขนไวในหมายเหต

ประกอบงบการเงน ตวอยางเชน “กจการมหนสนทอาจเกดขนจากการประเมนภาษยอนหลง

52

จานวน 25 ลานบาท กจการกาลงยนอทธรณการประเมน แตฝายบรหารและทปรกษากฎหมายของ

กจการเชอวาผลของคดจะเปนไปในทางทดตอกจการ ขอยตของการประเมนดงกลาวยงไมอาจ

ทราบไดในขณะน”

แตหากความนาจะเปนทเหตการณนนจะเกดขนอยในระดบไมนาเปนไปได กจการไมตอง

เปดเผยขอมลดงกลาว อยางไรกตาม เมอระดบความนาจะเปนเพมขนจนถงระดบเปนไปไดคอนขาง

แน กจการจงตองรบรเปนประมาณการหนสน

นอกจากนน (ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-15)) ไดกลาวไวอกวา

1. ไมเขานยามการเปนหนสน เพราะมใชภาระผกพนในปจจบนของกจการ ความหมาย

2. ไมเขาเงอนไขการรบรหนสนเพราะความนาจะเปนของการเกดขนของรายการอยใน

ระดบความเปนไมถงความเปนไปไดคอนขางแน หรอกจการไมสามารถวดมลคาภาระ

ผกพนไดอยางนาเชอถอเพยงพอ ดงนนหนสนทอาจเกดขนจงหามมใหรบรเปนหนสน

ในงบแสดงฐานะการเงน แตตองเปดเผยขอมลเกยวกบหนสนทอาจเกดขนนนในหมาย

เหตประกอบงบการเงน หากความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทางเศรษฐกจ

อยในระดบทสงกวาไมนาเปนไปได (remote)

การเปดเผยรายการหนสนทอาจเกดขน

(พมพชนก สรรพรตน , 2553 : (2-4)-(2-5)) รายการหนสนทอาจขนทตองเปดเผยในหมายเหตประกอบงบการเงนของกจการจะมความนาจะเปนในระดบความเปนไปไดพอควรโดยมาตรฐานการบญช ฉบบท 37 เรองการประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนไดกาหนดใหตองมการเปดเผยรายการหนสนทอาจเกดขนดงตอไปน

1. ลกษณะของเหตการณทอาจเกดขนภายหนา 2. ปจจยของความไมแนนอนตาง ๆ ทอาจกระทบตอผลทจะเกดขนในอนาคต 3. ประมาณจานวนผลกระทบทางการเงน หรอระบเหตททาใหไมสามารถประมาณจานวน

เงนได

อยางไรกตาม กจการตองประเมนสถานการณอยางตอเนอง เพอกาหนดวาความนาจะเปน

ของเหตการณหรอรายการไดเพมขนจนถงระดบความเปนไปไดคอนขางแนทจะทาใหสญเสย

53

ทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจหรอไม กลาวคอ เมอสถานการณเปลยนไปหนสนทอาจเกดขน

อาจมการเปลยนระดบความนาจะเปนจนถงระดบความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสย

ทรพยากร นนคอภาระผกพนของกจการเกดขนแลวและกจการสามารถประมาณมลคาภาระผกพน

ไดอยางนาเชอถอ

ประมาณการหนสนกบหนสนทอาจเกดขน

(ภาคภม วณชธนานนท , 2553 : (10-3)) ตามมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552)

เรอง “ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และทรพยสนทอาจเกดขน” ยอหนาท 14 ไดกลาว

ไววา กจการจะสามารถรบรรายการหนสนเปนหนสนในงบแสดงฐานะการเงนได กตอเมอเขา

เงอนไขทกขอตอไปน

1. กจการมภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดต

2. มความเปนไปไดคอนขางแน (Probable) ทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจเพอชาระผกพนดงกลาว

3. สามารถประมาณมลคาของภาระผกพนนนไดอยางนาเชอถอ (Reasonable Possible)

จากเงอนไขทง 3 ขอขางตน จะเหนไดวา กจการตองแสดงหนสนทสามารถกาหนดมลคาได

แนนอนและหนสนโดยประมาณในงบแสดงฐานะการเงน แตกจการตองไมแสดง หนสนทอาจ

เกดขนในงบแสดงฐานะการเงน แตอยางไรกตาม กจการตองเปดเผยหนสนทอาจเกดขนในหมาย

เหตประกอบงบการเงน

ความแตกตางของประมาณการหนสนกบหนสนอาจเกดขน

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-25)-(1-26)) ตามความหมายโดยทวไปประมาณการ

หนสนดจะไมแตกตางไปจากคาวาหนสนทอาจเกดขนเนองจาก ประมาณการหนสนมจานวนหรอ

จงหวะเวลาของการจายชาระทไมแนนอน อยางไรกตามขอแตกตางระหวางประมาณการหนสน

และหนสนทอาจเกดขน มดงน

54

1. ประมาณการหนสนทกจการตองรบรในงบแสดงฐานะการเงนหากกจการสามารถ

ประมาณมลคาไดอยางนาเชอถอ เนองจากประมาณการหนสนเปนภาระผกพนใน

ปจจบนซงมความเปนไปไดคอนขางแนทจะทาใหกจการตองสญเสยทรพยากรทม

ประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายชาระภาระผกพนนน

2. หนสนทอาจเกดขนยงไมถอเปนหนสน ทาใหกจการไมอาจรบรหนสนทอาจเกดขนเปน

หนสนในงบแสดงฐานะการเงนเนองจากเหตผลขอใดขอหนงตอไปน

2.1 หนสนทอาจเกดขนเปนภาระผกพนทอาจมอยแตยงไมไดรบการยนยนวากจการม

ภาระผกพนในปจจบนทจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

2.2 หนสนทอาจเกดขนเปนภาระผกพนในปจจบนแตไมอาจรบรเปนหนสนในงบแสดง

ฐานะการเงนไดเนองจากไมเปนไปตามเกณฑการรบรรายการ

หากหนสนทอาจเกดขนมโอกาสเกดขนอยางสมเหตสมผล (Possible) แตไมมโอกาสเกดขน

คอนขางแน (Probable) หากกระทาได กจการตองเปดเผยขอมลสาหรบหนสนทอาจเกดขนดงน

1. ประมาณการผลกระทบทางการเงน เมอพจารณาถงความเสยงทแฝงอย ( Inherent risk)

และความไมแนนอน (Uncertainties) รวมถงมลคาปจจบน หากหนสนทอาจเกดขนนน

มนยสาคญ

2. ปจจยทมความไมแนนอนทเกยวกบจานวนหรอจงหวะเวลาของเงนทจาย

3. ความเปนไปไดของการชาระเงนคน (Reimbursement)

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-13),(5-16)) จากนยามของทงสองทแสดงขางตนจะเหน

ไดวา ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขนมลกษณะบางอยางทคลายคลงกน แตกมความ

แตกตางทสาคญระหวางคาสองคาน ดงสรปไดดงน

ประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขนเปนภาระผกพนทยงไมมความแนนอนเกยวกบ

มลคาของภาระผกพนนน แตความแตตากทสาคญของคาสองคานกคอ สาหรบประมาณการ

หนสนแมวาจะยงไมสามารถวดมลคาของภาระผกพนไดอยางแนนอน แตกจการกสามารถ

ประมาณมลคาของภาระผกพนนนไดอยางนาเชอถอ สวนหนสนทอาจจะเกดขนน นกจการไม

สามารถวดมลคาของภาระผกพนไดอยางนาเชอถอเพยงพอ

55

นอกจากนนแลว ประมาณการหนสนยงเปนภาระผกพนในปจจบนของกจการซงมความ

เปนไปไดคอนขางแน ทกจการจะสญเสยทรพยากรเชงเศรษฐกจของกจการในอนาคตเพอชาระ

ภาระผกพนนน สวนหนสนทอาจเกดขนตามความหมาย ยงไมเปนภาระผกพนในปจจบนของ

กจการ ภาระผกพนในปจจบนนนจะเกดขนหรอไมตองขนอยกบเหตการณบางอยางในอนาคตวา

จะเกดขนหรอไม ซงกจการไมสามารถทราบไดวาเหตการณดงกลาวนนจะเกดขนหรอไม หนสน

ทอาจเกดขนตามความหมาย ตางจากประมาณการหนสนในอกประการหนง คอ ความนาจะเปนท

กจการจะตองสญเสยทรพยากรเชงเศรษฐกจนนอยในระดบทตากวาระดบเปนไปไดคอนขางแน

จากความแตกตางดงทไดอธบายไวทาใหวธการบญชสาหรบประมาณการหนสน และ

หนสนทอาจเกดขนมความแตกตางกน กลาวคอ ประมาณการหนสนเปนหนสนทเปนไปตาม

นยามของหนสนและเขาเกณฑการรบรรายการหนสน ดงนนกจการจงตองบนทกประมาณการ

หนสนในสมดบญชดวยมลคาปจจบนของรายจายทคาดวาตองจายภาระผกพนนนหากมลคาของเงน

ตามเวลามผลกระทบตอจานวนประมาณการหนสนนนอยางมนยสาคญ และแสดงเปนสวนหนง

ของหนสนในงบแสดงฐานะการเงน

การปฏบตทางบญชในเรองประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขนอาจสรปไดดงตาราง

ตอไปน

ตารางท 3 แสดงการปฏบตทางบญชเกยวกบหนสน

ความนาจะเปน มลคา

เปนไปไดคอนขางแน (more likely than not)

ไมนาเปนไปได (remote)

รแนนอน บนทกเปนหนสน ประมาณไดอยาง นาเชอถอ

บนทกเปนประมาณการ หนสน

ไมตองบนทกหรอ เปดเผย

ไมสามารถประมาณได อยางนาเชอถอ

เปดเผยเกยวกบหนสน ทอาจเกดขน

หมายเหต : ความหมายของ “ ความเปนไปไดคอนขางแน ” (more likely that not) ทกาหนดไวใน

มาตรฐานการบญชฉบบท 37 น หมายถงเหตการณบางอยางนาทจะเกดขนมากกวาไมนาจะเกดขน

56

สนทรพยทอาจจะเกดขน (Contingent Assets)

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-20)) สนทรพยทอาจมอยอนเนองมาจากเหตการณในอดต

แตการจะทราบวาสนทรพยดงกลาวมอยหรอไมนนตองไดรบการยนยนจากเหตการณอยางนอย

หนงเหตการณในอนาคตซงยงมความไมแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขน โดยเหตการณดงกลาว

ตองไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-4)) สนทรพยทอาจเกดขน (Contingent assets) หรอ

กาไรทอาจเกดขน (Gain contingency) หมายถง ขอเรยกรองหรอสทธทกจการมโอกาสทจะไดรบ

สนทรพย (หรอไดรบการลดหนลง) ทเกดจากเหตการณในอดตซงยงมความไมแนนอนในขณะน

แตจะมผลเปนทสดในอดต โดยทวไปกาไรทอาจเกดขน ไดแก

1. โอกาสทจะไดรบของขวญ เงนบรจาค เงนรางวลและอนๆ 2. โอกาสทจะไดรบภาษคนจากรฐบาล 3. โอกาสทจะชนะคดทอยระหวางการพจารณาและตดสนของศาล

ดวยเหตทนกบญชเลอกนโยบายบญชโดยใชหลกความระมดระวง (Conservative policy)

ดงนนจงไมมบนทกบญชสาหรบรายการกาไรหรอสนทรพยทอาจเกดขน เพยงแตเปดเผยในหมาย

เหตประกอบงบการเงนหากมโอกาสคอนขางสง (Probable) ทกาไรหรอสนทรพยทอาจเกดขนนน

จะเปนจรงในอดต

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : 1-15) สนทรพยทอาจเกดขน หมายถง สนทรพยทเกดขนจาก

เหตการณในอดตซงจะรวาสนทรพยดงกลาวมอยจรงกตอเมอไดรบการยนยนจากการเกดขน

หรอไมเกดขนของเหตการณในอนาคตอยางนอยหนงเหตการณ ซงเหตการณในอนาคตตองเปน

เหตการณทมความไมแนนอนและกจการไมสามารถควบคมเหตการณดงกลาวไดทงหมด

ตวอยางของสนทรพยทอาจเกดขนเชน กจการฟองรองบรษทคแขงจานวน 10 ลานบาท

เนองจากละเมดลขสทธ ซงคดความอยในชวงของการสอบสวนซงฝายบรหารและทปรกษา

กฎหมายของกจการเชอวาผลสรปของคดจะเปนไปในทางทดแกกจการ

57

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ , 2552 : (2-60)) แมบทการบญชใหคานยามของสนทรพย

ไววา “ สนทรพย หมายถง ทรพยากรทอยในความควบคมของกจการ ทรพยากรดงกลาวเปนผลของ

เหตการณในอดต และกจการคาดวาจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจจากทรพยากรในอนาคต”

กจการอาจไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในรปของการไดรบสนทรพย การไดรบสทธ หรอการท

หนสนมจานวนลดลง แตถาโอกาสทกจการจะไดรบสนทรพยยงมความไมแนนอนอยและขนอยกบ

เหตการณในอนาคต จะเรยกสนทรพยนนวา สนทรพยทอาจเกดขน

ดงนน สนทรพยทอาจเกดขน หมายถง สนทรพยทอาจเกดขนจากเหตการณในอดต ซงจะรวา

มสนทรพยอยจรงหรอไม ขนอยกบเหตการณในอนาคตซงยงมความไมแนนอนอยและกจการไม

สามารถควบคมเหตการณนนได ตวอยางของสนทรพยทอาจเกดขน ไดแก กจการอาจไดรบเงน

รางวล เงนบรจาค หรอเงนโบนส กจการอาจไดรบเงนคาภาษคนจากกรมสรรพากร กจการอาจ

ไดรบคาสนไหมทดแทนจากคดความทอยในการพจารณาของศาล เปนตน

จากขอความดงกลาวขางตน สรปไดวา สนทรพยทเกดขนจากเหตการณในอดตซงจะรวา

สนทรพยดงกลาวมอยจรง เมอไดรบการยนยนจากการเกดขนหรอไมเกดขน ซงเหตการณใน

อนาคตตองเปนเหตการณทมความไมแนนอนและกจการไมสามารถควบคมเหตการณไดทงหมด

การรบรและวดมลคาของสนทรพยทอาจเกดขน

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-20)) นอกจากนนมาตรฐานฉบบนไดกาหนดใหกจการ

ตองไมรบรสนทรพยทอาจเกดขนนเปนสนทรพยในงบแสดงฐานะการเงน เนองจากยงไมเปนไป

ตามคานยามของสนทรพย กจการยงไมรวาสนทรพยมอยจรงหรอไม การรบรสนทรพยทอาจ

เกดขนเปนสนทรพยในงบแสดงฐานะการเงนอาจทาใหกจการบนทกรายไดทไมมโอกาสเกดขน

กจการตองเปดเผยขอมลเกยวกบสนทรพยทอาจเกดขนนหากวาความนาจะเปนทกจการจะไดรบ

ประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตอยในระดบสงกวาความนาจะเปนทกจการจะไมไดรบประโยชน

ดงกลาวตวอยางของสนทรพยทอาจเกดขน เชน เงนชดเชยทอาจไดรบจากรฐบาล การเรยกรอง

คาเสยหายทกจการกาลงดาเนนการตามกฎหมายแตยงไมไดรผลตดสนทแนนอน

58

(รศ.ดร.ธารน พงศสพฒน , 2553 ; (1-4)) กจการตองอธบายอยางสนๆ เกยวกบลกษณะของ

สนทรพยทอาจเกดขน ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงน หากทาได กจการควรประมาณ

ผลกระทบทางการเงนหากมการพจารณาถงความเสยงและความไมแนนอนหากจานวนหนสนนนม

นยสาคญ กจการควรคานงถงมลคาปจจบนดวย อยางไรกตาม กจการไมจาเปนตองเปดเผยขอมล

หากเหตการณทจะกอใหเกดกาไรหรอสนทรพยมโอกาสเกดขนนอยมาก (Less than probable) แต

ถากจการมความมนใจวารายไดนาจะเกดขนอยางแนนอน สนทรพยทเกยวของกบรายไดนนไมถอ

เปนสนทรพยทอาจเกดขนแตถอเปนสนทรพยทตองรบร

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ ,2552 : (2-61)) กจการจะไมรบรสนทรพยทอาจเกดขนใน

งบแสดงฐานะการเงน เนองจากยงมความไมแนนอนวารายการนนจะเกดขนหรอไม ทงนเปนไป

ตามคณลกษณะเชงคณภาพของขอมลในเรองของความระมดระวง ในกรณทกจการมโอกาสทจะ

ไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจแตไมถงระดบนาจะเกดขนอยางแนนอน กจการยงคงไมตอ งรบร

สนทรพยทอาจเกดขนนนในงบแสดงฐานะการเงน แตควรเปดเผยขอมลเกยวกบสนทรพยทอาจ

เกดขนไวในหมายเหตประกอบงบการเงน

ตวอยางเชน การฟองรองเรยกคาเสยหายจากโรงงานสารเคมทปลอยนาเสยจากโรงงานทาให

เกดความเสยหายตอสวนผลไมของกจการ ซงคดยงอยในศาล แตทนายของกจการเชอวามโอกาสสง

ทกจการจะชนะคด กจการไมตองไมบนทกรายการสนทรพยทอาจเกดขนดงกลาวในงบแสดงฐานะ

การเงนเพราะยงมความไมแนนอนอยวาคาตดสนของคดจะเปนอยางไร แตกจการควรเปดเผย

ขอเทจจรงนไวในหมายเหตประกอบงบการเงน

สวนสนทรพยทอาจเกดขนมโอกาสทจะเกดขนในระดบไมนาเปนไปได กจการไมตองรบร

สนทรพยทอาจเกดขนนนและไมตองเปดเผยขอมลใดๆ

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-19)) จากการทกาหนดไมใหรบรสนทรพยทอาจจะเกดขน

ในงบแสดงฐานะการเงนนนเนองจากการรบรดงกลาวจะทาใหกจการรบรรายไดทอาจไมมทาง

เปนไปได แตเมอระดบความเปนไปไดมคอนขางแนนอนกรบรสนทรพยทเกยวของกบรายไดเปน

สนทรพยในงบแสดงฐานะการเงน

59

อยางไรกตามสนทรพยทอาจเกดขนทไมสามารถรบรในงบการเงนนนถามการเปลยนแปลง

โดยระดบความเปนไปไดของการทกจการจะไดประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตมเพมขนจนถง

ความแนนอนทสนทรพยจะเกดขนแลวกตองรบรรายการดงกลาวโดยจดเปนสนทรพยและรายได

ตามทเกยวของในงบการเงนตามงวดทมการเปลยนแปลงระดบความนาจะเปน

ดงนนจงเหนไดวาหนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนนนตองไมรบรในงบแสดง

ฐานะการเงนเพยงแตเปดเผยในหมายเหตประกอบงบการเงนเมอความเปนไปไดทกจการจะไดรบ

ประโยชนเชงเศรษฐกจหรอเสยประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตอยในระดบแนนอน นอกจากน

ตองมการประเมนสถานการณเกยวกบสนทรพยทอาจเกดขนและหนสนทอาจเกดขนอยเสมอเมอใด

ทระดบความแนนอนเพมขนจะถงระดบเปนไปไดคอนขางแนแลวกตองรบรเปนประมาณการ

หนสนหรอหนสนทแนนอนและคาใชจายทเกยวของ(สาหรบหนสนทอาจเกดขน) และรบรเปน

สนทรพยและรายไดทเกยวของ(สาหรบสนทรพยทอาจจะเกดขน)

การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลของสนทรพยทอาจเกดขน

(ผศ.กอบแกว รตนอบล , 2553 : (5-21)) สนทรพยทอาจเกดขนนน ถาหากความหนาจะเปน

ทกจการนาจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจมากกวาจะไมไดรบกจการกตองใหคาอธบายโดยสงเขป

เกยวกบลกษณะ ประมาณผลกระทบทางการเงนถาสามารถประมาณไดในหมายเหตประกอบงบ

การเงน

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-19)) กจการตองไมรบรสนทรพยทอาจเกดขนในงบแสดง

ฐานะการเงนแตใหเปดเผยขอมลเกยวกบสนทรพยทอาจเกดขนซงเปนททราบอยแลววาสนทรพยท

อาจเกดขนมกจะเกดเหตการณทวางแผนไวหรอคาดการณไวไมได แตอยางไรกตามเหตการณ

ดงกลาวกอใหเกดความเปนไปไดทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต

รายการทมความไมแนนอน

(พรรณนภา รอดวรรณะ และคณะ , 2552 : (2-39)) การทกจการจะรบรรายการทเกดขนเปน

สนทรพยหรอหนสนในงบแสดงฐานะการเงน สนทรพยหรอหนสนนนจะตองเปนไปตามคานยาม

60

ของสนทรพยหรอหนสนและเขาเกณฑการรบรรายการ 2 ขอ ตามทกาหนดไวในแมบทการบญช ๆ

ไดแก

1. มความเปนไปไดคอนขางแนทประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตของรายการดงกลาวจะ

เกดขนกบกจการ และ

2. รายการดงกลาวมราคาทนหรอมลคาทสามารถวดไดอยางนาเชอถออยางไรกตาม

อาจมสนทรพยและหนสนบางรายการทตองใชดลยพนจในการพจารณาวาเขาเกณฑทง 2 ขอ

ขางตนหรอไม ตวอยางเชน กจการอาจจะไดรบเงนจากคดฟองรองหากศาลตดสนใหกจการชนะคด

หรอในทางกลบกน การทกจการถกฟองรองคาเสยหายอาจตองจายคาสนไหมทดแทนหาก ศาล

ตดสนใหแพคด

ระดบของความนาจะเปนทเหตการณจะเกดขนม 3 ระดบ

1. เปนไปไดคอนขางแน คอ ระดบเหตการณในอนาคตนาจะเกดขนคอนขางแนนอน

2. เปนไปไดอยางสมเหตสมผล คอ ระดบทเหตการณในอนาคตนาจะเกดขนโดยมระดบ

ความนาจะเปนตาวา “ เปนไปไดคอนขางแน” แตสงกวา “ไมนาเปนไปได”

3. ไมนาเปนไปได คอ ระดบเหตการณในอนาคตมโอกาสเกดขนนอย

ระดบของความนาจะเปนเหลานจะเปนปจจยทมผลตอการบญชรายการทมความไมแนนอน

ในระดบทแตกตางกนซงจะกลาวโดยละเอยดในลาดบตอไป

มาตรฐานการบญชทมความเกยวของกบมาตรฐานการบญชฉบบท 37

(รศ.ดร.ศศวมล มอาพล , 2553 : (1-26)) จากทศกษาเกยวกบหนสนขางตนนนจะมมาตรฐาน

การบญชอกฉบบหนงท เกยวของซงจะอธบายเพมเตมในบทหนคอมาตรฐานการบญชท 10

(ปรบปรง 2552) เรองเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน ซงมาตรฐานการบญชฉบบน

กาหนดขนโดยมาตรฐานการบญชระหวางประเทศฉบบท 10 (IAS No. 10 “Events After the

Reporting Period”, Bound volume 2009) ซงมาตรฐานการบญชฉบบท 10 (ปรบปรง 2552) นจะใช

คาวา “รอบระยะเวลารายงาน” แทนคาวาวนทในงบแสดงฐานะการเงน

61

ในมาตรฐานการบญชฉบบท 10 (ปรบปรง 2552) เรองเหตการณภายหลงรอบระยะเวลา

รายงาน นนไดกาหนดวตถประสงคสรปได 2 ขอดงตอไปน

1. เพอกาหนดวาเมอใดกจการตองนาเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานมาปรบปรง

รายการในงบการเงน

2. เพอกาหนดใหกจการตองเปดเผยวนทไดรบอนมตใหออกงบการเงนแล ะเหตการณ

ภายหลงรอบระยะเวลารายงาน

โดยกอนทจะศกษาเพมเตมในรายละเอยดจะนาเสนอความหมายของคาวา “เหตการณ

ภายหลงรอบระยะเวลารายงาน” ซงหมายถง เหตการณทเกดขนระหวางสนงวดทรายงานกบวนท

ไดรบอนมตใหออกงบการเงน ไมวาเหตการณนนจะเปนไปในทางดหรอไมด ซงผใหการอนมตงบ

การเงนนนควรหมายถงกรรมการผมอานาจลงนามผกพนนตบคคลนนๆ ตามทระบไวในหนงสอ

รบรองของนตบคคล หรอบคคลซงไดรบมอบอานาจเปนลายลกษณอกษรจากกรรมการผมอานาจ

ลงนามตามกฎหมาย หรอบคคลซงไดรบมอบอานาจจากทประชมของคณะกรรมการบรษทโดยม

การระบการมอบอานาจไวอยางชดเจนในรายงานการประชมของคณะกรรมการบรษท

เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานจะสามารถแยกไดเปน 2 ประเภทและมหลกปฏบต

สรปไดดงน

1. เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทตองปรบปรง คอเหตการณทเปนหลกฐาน

ยนยนวาสถานการณไดมอย ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานหรออธบายไดวาเหตการณ

นนกจการไดทราบเรองมาแลว ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

2. เหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงานทไมตองปรบปรง (กลาวคอไมตองกลบไป

บนทกรบรรายการในงบการเงนรวมถงไมตองปรบปรงจานวนทรบรในงบการเงน) คอ

เหตการณทชใหเหนวาสถานการณไดเกดขนภายหลงวนสนรอบระยะเวลารายงานหรอ

อธบายไววาเหตการณนนกจการไมเคยทราบเรองมากอน ณ วนสนรอบระยะเวลา

รายงาน

บทท 3

มาตรฐานการบญช ฉบบท 37 (ปรบปรง 2552)

เรอง

ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน

มาตรฐานการบญชฉบบนเปนไปตามเกณฑทก าหนดขนโดยมาตรฐานการบญชระหวาง

ประเทศฉบบท 37 เรอง ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน ซงเปน

การแกไขโดยคณะกรรมการมาตรฐานการบญชระหวางประเทศทสนสดในวนท 31 ธนวาคม 2551

(IAS 37 : Provisions , Contingent Liabilities and Contingent Assets (Bound volume 2009))

มาตรฐานการบญชฉบบนมดวยกน 95 ยอหนา ทกยอหนามความส าคญ ในการอานมาตรฐาน

การบญชฉบบนตองใหความส าคญกบขอก าหนดของแมบทการบญช ในกรณทไมไดใหแนวปฏบต

ในการเลอกและการใชนโยบายการบญช ใหกจการถอปฏบตตามขอก าหนดของมาตรฐานการบญช

ฉบบท 8 (ปรบปรง 2552) เรองนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและ

ขอผดพลาด

วตถประสงค

มาตรฐานการบญชฉบบนมวตถประสงคเพอใหแนใจวากจการน าเกณฑการรบรรายการและ

การวดมลคามาปฏบตกบประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขนอยาง

เหมาะสม และมการเปดเผยขอมลเกยวกบรายการดงกลาวในหมายเหตประกอบงบการเงนอยาง

เพยงพอ เพอชวยใหผใชงบการเงนเขาใจถงลกษณะ จงหวะเวลา และจ านวนเงนทแสดงอยในงบ

การเงนนน

63 ขอบเขต

1. มาตรฐานการบญชฉบบนใหถอปฏบตกบกจการทกกจการในการบนทกบญชเกยวกบการ

ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน ยกเวนรายการตอไปน คอ

รายการทเปนผลจากสญญาทมผลบงคบแลว ซงไมใชสญญาทสรางภาระแกกจการ และรายการ

ทครอบคลมโดยมาตรฐานการบญชฉบบอน

สญญาทมผลบงคบแลว คอ สญญาททงสองฝายยงไมไดปฏบตตามภาระผกพนทใหไว

หรอไดปฏบตตามภาระผกพนทใหไวเพยงบางสวนอยางเสมอภาคกน กจการไมตองน า

มาตรฐานการบญชฉบบนมาใชกบสญญาทมผลบงคบแลว เวนแตสญญานนเปนสญญาทสราง

ภาระแกกจการ

2. มาตรฐานการบญชฉบบนไมใหถอปฏบตกบเครองมอทางการเงน (รวมถงการค าประกน) ทอย

ในขอบเขตของมาตรฐานการบญช ฉบบท 39 เรอง การรบรและการวดมลคาเครองมอทาง

การเงน (เมอมการประกาศใช)

3. กจการตองน ามาตรฐานการบญชฉบบอนมาปฏบตแทนมาตรฐานการบญชฉบบนหาก

มาตรฐานการบญชฉบบอนครอบคลมถงการปฏบตทางบญชเกยวกบประเภททเฉพาะของ

ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน ตวอยางประเภทของ

ประมาณการหนสนทครอบคลมโดยมาตรฐานการบญชฉบบอนมดงตอไปน

3.1 มาตรฐานการบญช ฉบบท 11 (ปรบปรง 2552) เรอง สญญากอสราง

3.2 มาตรฐานการบญช ฉบบท 12 เรอง ภาษเงนได

3.3 มาตรฐานการบญช ฉบบท 17 (ปรบปรง 2552) เรอง สญญาเชา อยางไรกตาม มาตรฐาน

การบญช ฉบบท 17 (ปรบปรง 2552) เรอง สญญาเชา ไมไดใหขอก าหนดทเฉพาะเจาะจง

เกยวกบสญญาเชาด าเนนงานทสรางภาระแกกจการ ดงนน กจการตองน ามาตรฐานการ

บญชฉบบนมาปฏบตกบสญญาดงกลาว

3.4 มาตรฐานการบญช ฉบบท 19 เรอง ผลประโยชนของพนกงาน (เมอมการประกาศใช)

3.5 มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 เรอง สญญาประกนภย (เมอมการประกาศใช)

อยางไรกตามมาตรฐานการบญชฉบบนใชกบการประมาณการ หนสนหนสนทอาจเกดขน

64

และสนทรพยทอาจเกดขนของผรบประกน ไมรวมถงประมาณการหนสนหนสนทอาจ

เกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน ซงเกดขนจากภาระผกพนทางสญญาและสทธภายใต

สญญาประกนภยซงอยในขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 เรอง

สญญาประกนภย (เมอมการประกาศใช)

4. การรบรประมาณการหนสนอาจสมพนธกบการรบรรายได ในมาตรฐานการบญช ฉบบท 18

(ปรบปรง 2552 เรอง รายได (เมอมการประกาศใช)) ซงไดระบถงสถานการณทเขาเกณฑการ

รบรรายได และใหแนวปฏบตเกยวกบการน าเกณฑการรบรรายไดมาปฏบต

5. ตามค านยามทก าหนดไวในมาตรฐานการบญชฉบบน “ประมาณการหนสน” หมายถง หนสนท

มความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาหรอจ านวนทตองจายช าระ มาตรฐานการบญชฉบบนไม

ครอบคลมถงการปฏบตทางบญชเกยวกบรายการตดบญช คาเสอมราคา

6. มาตรฐานการบญชฉบบนไมไดหามในการน ารายจายเปนสวนหนงของตนทนสนทรพย เมอ

กจการรบรประมาณการหนสน ดงนน กจการตองน ามาตรฐานการบญชทเกยวของมาใชซงระบ

วารายจายใดเปนสนทรพยหรอรายจายใดเปนคาใชจาย

7. เมอการปรบโครงสรางเปนไปตามค านยามการด าเนนงานทยกเลกกจการตองเปดเผยขอมล

เพมเตมตามขอก าหนดทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 5 (ปรบปรง 2552)

เรอง สนทรพยไมหมนเวยนทถอไวเพอขาย และการด าเนนงานทยกเลก

ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และหนสนอน (ยอหนาท 11-13)

ตามความหมายโดยทวไปประมาณการหนสนมความหมายคลายคลงค าวาหนสนทอาจ

เกดขน เนองจากประมาณการหนสนมจ านวนหรอจงหวะเวลาของการจายช าระทไมแนนอน

อยางไรกตามขอแตกตางระหวางประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน มดงน

1. ประมาณการหนสนทกจการตองรบรในงบแสดงฐานะการเงน หากกจการสามารถ

ประมาณมลคาไดอยางนาเชอถอ เนองจากประมาณการหนสนเปนภาระผกพนใน

ปจจบน ซงมความเปนไปไดคอนขางแนทจะท าใหกจการตองสญเสยทรพยากรทม

ประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายช าระภาระผกพนนน

65

2. หนสนทอาจเกดขนยงไมถอเปนหนสน ท าใหกจการไมอาจรบรหนสนทอาจเกดขนเปน

หนสนในงบแสดงฐานะการเงน เนองจากเหตผลขอใดขอหนงตอไปน

2.1 หนสนทอาจเกดขนเปนภาระผกพนทอาจมอยแตยงไมไดรบการยนยนวากจการม

ภาระผกพนในปจจบนทจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

2.2 หนสนทอาจเกดขนเปนภาระผกพนในปจจบน แตไมอาจรบรเปนหนสนในงบแสดง

ฐานะการเงนไดเนองจากไมเปนไปตามเกณฑการรบรรายการ

หากหนสนทอาจเกดขนมโอกาสเกดขนอยางสมเหตสมผล (Possible) แตไมมโอกาสเกดขน

คอนขางแน (Probable) และไมยากยงทจะเกด (Rare) หากกระท าได กจการตองเปดเผยขอมล

ส าหรบหนสนทอาจเกดขนดงน

1. ประมาณการผลกระทบทางการเงน เมอพจารณาถงความเสยงทแฝงอย ( Inherent risk)

และความไมแนนอน (Uncertainties) รวมถงมลคาปจจบน หากหนสนทอาจเกดขนนน

มนยส าคญ

2. ปจจยทมความไมแนนอนทเกยวกบจ านวนหรอจงหวะเวลาของเงนทจาย

3. ความเปนไปไดของการช าระเงนคน (Reimbursement)

ความสมพนธระหวางประมาณการหนสนกบหนสนทอาจเกดขน

ตามความหมายโดยทวไป ประมาณการหนสน คอ หนสนทอาจจะเกดขนเนองจากมจ านวน

หรอจงหวะเวลาของการจายช าระทไมแนนอน อยางไรกตาม มาตรฐานการบญชฉบบนก าหนดให

ใชค าวา “หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน” เฉพาะกบหนสนและสนทรพยทไม

สามารถรบรได เนองจากการทจะทราบวาหนสนหรอสนทรพยดงกลาวมอยหรอไมนนตองไดรบ

การยนยนจากเหตการณอยางนอยหนงเหตการณในอนาคตซงยงมความไมแนนอนวาจะเกดขน

หรอไมเกดขนโดยเหตการณดงกลาวตองไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ นอกจากนน

มาตรฐานการบญชฉบบนยงก าหนดใหใชค าวา “หนสนทอาจเกดขน” กบหนสนทยงไมเปนไปตาม

เกณฑการรบรรายการ

66 มาตรฐานการบญชฉบบนก าหนดขอแตกตางระหวางประมาณการหนสนกบหนสนทอาจ

เกดขน ดงน

1. ประมาณการหนสนเปนประมาณการทกจการตองรบรเปนหนสนหากกจการสามารถ

ประมาณมลคาไดอยางนาเชอถอ เนองจากประมาณการหนสนเปนภาระผกพนในปจจบน

ซงมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

เพอจายช าระภาระผกพนนน และ

2. หนสนทอาจเกดขน คอ หนสนทกจการยงไมสามารถรบรเปนหนสนได เนองจากเหตผล

ขอใดขอหนงตอไปน

2.1 หนสนทอาจเกดขนนนเปนภาระผกพนทอาจมอยแตยงไมไดรบการยนยนวากจการม

ภาระผกพนในปจจบนทจะน าไปสการสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

หรอ

2.2 หนสนทอาจเกดขนนนไมเปนไปตามเกณฑการรบรรายการทก าหนดไวในมาตรฐาน

การบญชฉบบน

การรบรรายการ

ประมาณการหนสน (ยอหนาท 14-16)

ก าหนดใหรบรประมาณการหนสนกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน

1. กจการมภาระผกพนซงเกดขนจากเหตการณในอดต ไมวาจะเปนภาระผกพนทางกฎหมาย

หรอไมกตาม

2. กรณทนาจะเกดขนมากกวาไมนาเกดขน ทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจตอกจการเพอจายช าระภาระผกพนดงกลาว และ

3. สามารถจดท าประมาณการของจ านวนภาระผกพนไดอยางนาเชอถอ

67 เหตการณในอดต (ยอหนาท 17-22)

เหตการณในอดตทมผลท าใหภาระผกพนในปจจบนเกดขนไดกตอเมอเหตการณนนเปนเหต

ใหกจการตองจายช าระภาระผกพนโดยไมมทางเลอกอนทเปนไปได เหตการณดงกลาวตองเปนไป

ตามขอก าหนดขอใดขอหนงตอไปน

1. เมอการจายช าระภาระผกพนสามารถมผลบงคบตามกฎหมาย หรอ

2. เปนภาระผกพนจากการอนมาน เมอเหตการณซงอาจเปนการกระท าของกจการไดสราง

ความคาดหมายอยางมมลความจรงกบฝายอนๆ วากจการจะรบผดชอบตอภาระผกพนท

เกดขน

งบการเงนมวตถประสงคทจะแสดงฐานะการเงนของกจการ ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

ดงนน หนสนทกจการรบรในงบแสดงฐานะการเงนตองเปนหนสนทกจการมอย ณ วนสนรอบ

ระยะเวลารายงานเทานน

กจการไมจ าเปนตองทราบวาผทจะไดรบช าระภาระผกพนนนเปนใคร ดงนน การตดสนใจ

ของฝายบรหารหรอคณะกรรมการจะไมกอใหเกดภาระผกพนจากการอนมาน ณ วนสนรอบ

ระยะเวลารายงาน ถาการตดสนใจดงกลาวไมไดถกสอสารกอนวนสนรอบระยะเวลารายงานไปยงผ

ทไดรบผลกระทบในลกษณะทเฉพาะเพยงพอทจะท าใหผทไดรบผลกระทบเกดความคาดหมาย

อยางมมลความจรงวากจการจะรบผดชอบตอภาระผกพนทเกดขน

เหตการณทไมกอใหเกดภาระผกพนในทนทอาจกอใหเกดภาระผกพนในภายหลงเนองจาก

กฎหมายเปลยนแปลงไป หรอการกระท าบางอยางของกจการทท าใหภาระผกพนจากการอนมาน

เกดขน (เชน การแถลงตอสาธารณชนในลกษณะทเฉพาะเพยงพอ) ตวอยางเชน เมอกจการ

กอใหเกดความเสยหายตอสงแวดลอม กจการอาจไมมภาระผกพนทจะตองฟนฟความเสยหายทเกด

จากการกระท าของกจการ อยางไรกตามเหตการณทเปนเหตใหเกดความเสยหายจะกลายเปน

เหตการณทกอใหเกดภาระผกพนเมอกฎหมายทประกาศใหมมผลท าใหกจการตองแกไขความ

เสยหายทมอย หรอเมอกจการยอมรบตอสาธารณชนวาจะรบผดชอบในการแกไขความเสยหาย

ดงกลาวในลกษณะทท าใหเกดภาระผกพนจากการอนมาน

68 ความเปนไปไดคอนขางแนทจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ (ยอหนาท 23-24)

1. หนสนทกจการสามารถรบรไดตองไมเปนแตเพยงภาระผกพนในปจจบนเทานน แตตองมความ

เปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเพอจายช าระ

ภาระผกพนดงกลาว ความเปนไปไดคอนขางแน หมายถง การสญเสยทรพยากรหรอเหตการณ

อนจะมความเปนไปไดกตอเมอเหตการณนนมความเปนไปไดทจะเกดขนมากกว าไมนาจะ

เกดขน เมอไมมความเปนไปไดคอนขางแนทภาระผกพนในปจจบนจะมอยกจการตองเปดเผย

หนสนทอาจจะเกดขน ยกเวนความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจเพอจายช าระภาระผกพนนนจะอยในระดบความไมนาจะเปนไปได

2. กจการตองก าหนดความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากร เพอจายช าระภาระผกพน

เหลานนโดยพจารณาจากความนาจะเปนโดยรวมของภาระผกพนทงประเภท แมวาความ

เปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากร เพอจายช าระภาระผกพนบางรายการทจด

อยในประเภทเดยวกนจะมระดบต า แตอาจมความเปนไปไดทกจการจะสญเสยทรพยากร

จ านวนหนงไปเพอจายช าระภาระผกพนโดยรวมทงประเภท ในกรณดงกลาว กจการตองรบร

ประมาณการหนสน หากประมาณการหนสนนนเปนไปตามเกณฑการรบรรายการ

การประมาณการภาระผกพนทนาเชอถอ (ยอหนาท 25-26)

ประมาณการหนสนตองไมท าใหงบการเงนขาดความนาเชอถอ โดยเฉพาะอยางยงประมาณ

การหนสน ซงโดยลกษณะทวไปแลวเปนรายการทมความไมแนนอนสงกวารายการอนทบนทกอย

ในงบแสดงฐานะการเงน ยกเวนในกรณทเกดขนไดยาก กจการสามารถก าหนดชวงของจ านวน

รายจายทนาจะเกดขน และสามารถประมาณการภาระผกพนทเชอถอไดอยางเพยงพอทจะไดรบร

เปนประมาณการหนสน ในกรณทเกดขนไดยาก กจการอาจไมสามารถจดท าประมาณการไดอยาง

แมนย า ท าใหกจการไมสามารถรบรหนสนนนได ดงนน กจการตองเปดเผยขอมลเกยวกบหนสน

นนเปนหนสนทอาจเกดขน

69 หนสนทอาจเกดขน (ยอหนาท 27-30)

กจการตองไมรบรหนสนทอาจเกดขนในงบแสดงฐานะการเงน แตใหเปดเผยขอมลเกยวกบ

หนสนทอาจเกดขน ยกเวนความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

จะอยในระดบไมนาเปนไปได (Remote)

ในการก าหนดวาหนสนทอาจเกดขนไมใหรบรเปนหนสนในงบแสดงฐานะการเงนนน

เนองจากเหตผลทจะมาสนบสนนไมใหรบรนนม 2 เหตผลคอ

1. หนสนทอาจเกดขนเปนภาระผกพนทอาจจะเกดขนแตยงไมไดรบการยนยนวากจการม

ภาระผกพนทจะตองสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจหรอ

2. หนสนทอาจเกดขนเปนภาระผกพนในปจจบนแลวแตไมเปนไปตามเกณฑของการรบร

รายการเนองจากความนาจะเปนทจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจนนอย

ในระดบทไมถงระดบความเปนไปไดคอนขางแน หรออาจจะไมเขาเกณฑอกขอคอไม

สามารถประมาณมลคาหนสนไดอยางนาเชอถอ

อยางไรกตามหนสนทอาจเกดขนทไมสามารถรบรในงบการเงนนน ถามการเปลยนแปลง

โดยระดบความเปนไปไดของการทกจการจะสญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจอยในระดบทคอนขาง

แนและสามารถประมาณการไดนาเชอถอแลวกตองรบรรายการดงกลาว โดยจดเปนประมาณการ

หนสนในงบแสดงฐานะการเงนโดยสามารถรบรในงวดทมการเปลยนแปลงระดบความนาจะเปน

สนทรพยทอาจเกดขน (ยอหนาท 31-35)

สนทรพยทอาจเกดขน หมายถง สนทรพยทเกดขนจากเหตการณในอดตซงจะรวาสนทรพย

ดงกลาวมอยจรงกตอเมอไดรบการยนยนจากการเกดขนหรอไมเกดขนของเหตการณในอนาคต

อยางนอยหนงเหตการณ ซงเหตการณในอนาคตตองเปนเหตการณทมความไมแนนอนและกจการ

ไมสามารถควบคมเหตการณดงกลาวไดทงหมด ตวอยางของสนทรพยทอาจเกดขน เชน กจการ

ฟองรองบรษทคแขงจ านวน 10 ลานบาท เนองจากละเมดลขสทธ ซงคดความอยในชวงของการ

สอบสวน ซงฝายบรหารและทปรกษาทางกฎหมายของกจการเชอวาผลสรปของคดจะเปนไป

ในทางทดแกกจการ

70 การวดมลคา

ประมาณการทดทสด (ยอหนาท 36-44)

1. กจการตองรบรประมาณการหนสนดวยประมาณการทดทสด ประมาณการทดทสด คอ จ านวน

ทสมเหตสมผลทกจการจะจายเพอช าระภาระผกพนหรอโอนภาระผกพนใหกบบคคลทสาม

ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน โดยทวไปมกจะเกดการประมาณการสงเกนไป แตถอเปน

ประมาณการทดทสดได โดยดทความสมเหตสมผล

2. กจการประมาณรายจายจากดลยพนจของฝายบรหารและกจการประกอบกน

3. เนองจากมความไมแนนอนเกยวกบจ านวนทจะรบรเปนประมาณการหนสน กจการจงตองใช

หลายวธในการประมาณการ เพอใหเกดความเหมาะสมมากทสด

4. กจการยงคงตองพจารณาถงรายจายทเปนไปไดอนๆ หากพบวารายจายทเปนไปไดอนๆเกอบ

ทกจ านวนมระดบสงกวาหรอต ากวาจ านวนรายจายทนาจะเกดขนทสด ประมาณการทดทสด

ของหนสนจะเปนจ านวนทสงกวาหรอต ากวาดงกลาว

5. กจการตองวดมลคาประมาณการหนสนกอนหกภาษเงนได เพราะผลกระทบทางภาษและการ

เปลยนแปลงดงกลาวจะตองปฏบตตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 12 เรอง ภาษเงนได

6. ในการประมาณการหนสนกจการตองพจารณาถงความเสยงและความไมแนนอนทอาจเกดขน

7. การปรบปรงความเสยงอาจท าใหจ านวนของหนสนทถกวดมลคาสงขน ดงนนกจการตองใช

ดลยพนจอยางระมดระวงเมออยภายใตสถานการณทไมแนนอน เพอทจะไมท าใหรายไดหรอ

สนทรพยแสดงดวยจ านวนทสงเกนไป และท าใหคาใชจายและหนสนแสดงดวยจ านวนทต า

เกนไปอยางไรกตาม ความไมแนนอนไมใชเหตผลทจะน ามาสนบสนนเพอประมาณจ านวน

ประมาณการหนสนใหสงเกนควรหรอเพอรบรหนสนดวยจ านวนทสงเกนจรง

มลคาปจจบน (ยอหนาท 45-47)

ตามทฤษฎแลวหนสนควรจะวดดวยมลคาปจจบน (Present Value) ของเงนสดทจะจายช าระ

ในอนาคต หรอแสดงในราคาทหกเงนสด (Discount Amount) หรอคาเทยบเทาเงนสดทจะจายใน

อนาคต แตในทางปฏบตหนสนหมนเวยนมกจะบนทกบญชและแสดงในงบแสดงฐานะการเงนดวย

71 จ านวนเงนทตองช าระเมอครบก าหนดโดยไมค านงถงมลคาปจจบน เนองจากระยะเวลาช าระหน

ระยะสนไมเกน 1 ป ผลตางระหวางมลคาปจจบนและจ านวนเงนทตองช าระเมอครบก าหนดมเพยง

เลกนอยจนไมถอเปนสาระส าคญ

เหตการณในอนาคต (ยอหนาท 48 – 50) ระบไววา

จ านวนประมาณการหนสนจะตองสะทอนถงเหตการณในอนาคต ซงอาจมผลกระทบตอ

จ านวนทกจการตองน ามาจายช าระภาระผกพน หากมหลกฐานทเปนรปธรรมเพยงพอทท าให

เชอถอไดวาเหตการณในอนาคตนนจะเกดขน เหตการณในอนาคตทคาดวาจะเกดขนอาจม

ความส าคญตอการวดมลคาประมาณการหนสน ตวอยางเชน กจการเชอวาตนทนในการท าความ

สะอาดสถานททตองจายเมอสถานทท าการสนสดอายการใชงาน จะมจ านวนลดลงเนองจาก

วทยาการทเปลยนไป จ านวนประมาณการหนสนทกจการรบรตองสะทอนถงความคาดหมายท

สมเหตสมผลของผสงเกตการณภายนอกซงเปนผทมเหตมผลและมคณสมบตทางดานเทคนคท

เหมาะสม กจการตองพจารณาจากหลกฐานทมอยทงหมดเกยวกบวทยาการทกจการสามารถ

น ามาใชไดเมอถงเวลาทตองท าความสะอาด ดงนนกจการจงควรรวมจ านวนตนทนทคาดวาจะ

ประหยดได เนองจากประสบการณทเพมขนจากการน าวทยาการทมอยมาใชในการท าความสะอาด

หรอจ านวนตนทนทคาดวาจะเกดขนในการน าวทยาการทมอยมาประยกตกบการก าจดมลพษทม

มากขนหรอทซบซอนขน อยางไรกตาม กจการตองไมคาดหวงวาวทยาการในการก าจดมลพษจะม

การพฒนาใหดขนอยางสนเชง หากกจการไมมหลกฐานสนบสนนทเปนรปธรรมเพยงพอ

การจ าหนายสนทรพยทคาดวาจะเกดขน (ยอหนาท 51 – 52)

กจการตองไมน าผลก าไรจากการจ าหนายสนทรพยทคาดวาจะเกดขนมารวมในการวดมลคา

ประมาณการหนสน แมวาการจ าหนายทคาดวาจะเกดขน จะเกยวของกบเหตการณทกอใหเกด

ประมาณการหนสน แตกจการตองรบรผลก าไรทคาดวาจะเกดขนจากการจ าหนายสนทรพย ณ เวลา

ทก าหนดไวในมาตรฐานการบญชฉบบอนทเกยวของกบสนทรพยทคาดวาจะจ าหนายนน

72 รายจายทจะไดรบชดเชย (ยอหนาท 53 – 58)

1. หากกจการคาดวาจะไดรบรายจายทงหมดหรอบางสวนคนจากบคคลทสามตามจ านวนทกจการ

จายไปเพอช าระประมาณการหนสน กจการจะตองรบรรายจายทจะไดรบคนนนเปนสนทรพย

ไดกตอเมอ กจการคาดวาหลงจากทจายช าระภาระผกพนแลวกจการนาจะไดรบรายจายนนคน

อยางแนนอน กจการตองรบรรายจายทจะไดรบคนเปนสนทรพยแยกตางหากแตตองไมเกน

จ านวนประมาณการหนสนทเกยวของ กจการอาจแสดงคาใชจายทเกยวของกบประมาณการ

หนสนในงบก าไรขาดทนเบดเสรจโดยแสดงสทธจากจ านวนรายจายทจะไดรบชดเชยทรบรไว

2. กจการอาจสามารถเรยกรองใหบคคลทสามจายรายจายทงหมดหรอบางสวนทกจการจายไปเพอ

ช าระประมาณการหนสน ตวอยางเชน กจการมสญญาประกนภย สญญาชดเชยคาสนไหม

ทดแทน หรอไดรบการประกนจากผขายสนคาหรอใหบรการในกรณดงกลาวบคคลทสามอาจ

ชดใชเงนทกจการจายออกไปกอนหรอจายช าระภาระผกพนโดยตรงแทนกจการ

3. กจการยงคงตองรบผดชอบทจะตองจายจ านวนทก าลงมปญหากนอยทงหมด เนองจากกจการ

อาจตองจายช าระรายจายทงจ านวนหากบคคลทสามไมสามารถจายช าระเนองจากเหตผลบาง

ประการ ในกรณดงกลาวกจการตองรบรประมาณการหนสนดวยจ านวนหนสนทงหมดท

จะตองจาย และรบรรายจายทคาดวาจะไดรบคนเปนสนทรพยแยกตางหาก เมอกจการมความ

แนใจอยางมากวาจะไดรบรายจายนนคนหลงจากทกจการจายช าระหนสนแลว ในบางกรณ

กจการไมตองรบผดชอบจ านวนรายจายทก าลงมปญหากนอยแมวาบคคลทสามจะไมสามารถ

จายช าระรายจายดงกลาว ในกรณนรายจายดงกลาวไมถอเปนหนสนและกจการตองไมน า

รายจายนนไปรวมกบการบนทกเปนประมาณการหนสน

4. กจการตองถอวาภาระผกพนทกจการรบผดชอบรวมกบผอนเปนหนสนทอาจเกดขนเทากบ

จ านวนภาระผกพนทคาดวาผทรบผดชอบรวมกบกจการจะตองจายช าระ

การเปลยนแปลงประมาณการหนสน (ยอหนาท 59 – 60)

กจการตองทบทวนประมาณการหนสน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานและปรบปรง

ประมาณการหนสนดงกลาวเพอสะทอนใหเหนถงประมาณการทดทสดในปจจบน กจการตองกลบ

บญชประมาณการหนสนหากไมมความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชน

73 เชงเศรษฐกจเพอจายช าระภาระผกพนอกตอไป

หากกจการมการคดลดกระแสเงนสดทเกยวกบประมาณการหนสน มลคาตามบญชของ

ประมาณการหนสนจะเพมขนในแตละงวดตามเวลาทผานไป กจการตองรบรการเพมขนดงกลาว

เปนตนทนการกยม

การน าประมาณการหนสนมาใช (ยอหนาท 61 – 62)

1. กจการจะน าประมาณการหนสนมาใชไดเฉพาะกบรายจายทกจการรบรเปนประมาณการ

หนสนไวตงแตแรก

2. กจการจะน ารายจายมาตดประมาณการหนสนไดเฉพาะรายจายทกจการรบรเปนประมาณการ

หนสนไวแตตงแตแรกเทานน

การน าขอก าหนดเกยวกบการรบรและการวดมลคามาปฏบต

ขาดทนจากการด าเนนงานในอนาคต (ยอหนาท 63 – 65)

1. กจการตองไมรบรประมาณการหนสนส าหรบขาดทนจากการด าเนนงานในอนาคต

2. การคาดคะเนขาดทนจากการด าเนนงานในอนาคต อาจชใหเหนวาสนทรพยบางรายการทใชใน

การด าเนนงานอาจเกดการดอยคา กจการจะตองมการทดสอบการดอยคาของสนทรพยตาม

ขอก าหนดทระบไวในมาตรฐานการบญช ฉบบท 36 (ปรบปรง 2552) เรอง การดอยคาของ

สนทรพย

สญญาทสรางภาระ (ยอหนาท 66 – 69)

สญญาทสรางภาระ หมายถง สญญาทกอใหเกดตนทนทไมอาจหลกเลยงไดจากการปฏบต

ตามภาระผกพนทระบไวภายใตสญญา ซงตนทนดงกลาวมจ านวนสงกวาประโยชนเชงเศรษฐกจท

คาดวาจะไดรบจากสญญานน ตนทนทไมอาจหลกเลยงได คอ ตนทนสทธทต าทสดตามสญญาซง

เปนตนทนทตองจายเพอปฏบตตามสญญาหรอตนทนคาชดเชยหรอคาปรบทตองจาย เนองจากการ

ไมปฏบตตามสญญาแลวแตวาตนทนใดจะต ากวา

74

1. กจการตองรบรและวดมลคาภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากสญญาทสรางภาระ กจการ

ตองรบรเปนประมาณการหนสน

2. สญญาหลายประเภทสามารถทจะลมเลกไดโดยไมจ าเปนทกจการจะตองจายเงนชดเชย

ใหกบอกฝายหนง ตวอยางเชน การสงซอทท าเปนประจ า ดงนนสญญาดงกลาวจงไม

กอใหเกดภาระผกพนกบกจการ แตสญญาอกประเภทหนงกอใหเกดทงสทธและภาระ

ผกพนกบคสญญาแตละฝายในเวลาเดยวกน ในกรณทเหตการณบางอยางกอใหเกด

สญญาทสรางภาระ สญญานนจะอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการบญชฉบบน และ

กจการตองรบรหนสนนน ในทางกลบกนสญญาทมผลบงคบแลว แตยงไมเปนสญญาท

สรางภาระจะไมอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการบญชฉบบน

3. กอนจะรบรประมาณการหนสนแยกตางหากส าหรบสญญาทสรางภาระ กจการตองรบร

รายการขาดทนจากการดอยคาทเกดขนจากสนทรพยทระบไวในสญญา (ดมาตรฐานการ

บญชฉบบท 36 (ปรบปรง2552) เรอง การดอยคาของสนทรพย)

การปรบโครงสราง (ยอหนาท 70– 83)

ในการปรบโครงสรางจะถอวาเปนการประมาณการหนสนดวยโดยรวมถงการด าเนนงานท

ยกเลกดวย นอกจากนถาการปรบโครงสรางจดเปนการด าเนนงานทยกเลกแลวตองเปดเผยขอมล

โดยปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบท 5 (ปรบปรง 2552) เรองสนทรพยไม

หมนเวยนทถอไวเพอขายและการด าเนนงานทยกเลก

การปรบโครงสราง ตามมาตรฐานการบญชไดใหความหมายไววาเปนแผนงานทอยภายใต

การวางแผนและควบคมของฝายบรหารของกจการซงท าใหเกดการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญกบ

รายการใดรายการหนง

1. ขอบเขตของธรกจทกจการด าเนนการอย

2. ลกษณะของธรกจทด าเนนอย

ตวอยางตอไปนเปนเหตการณทอาจถอเปนการปรบโครงสรางตามค านยาม

1. การขายหรอการยกเลกสายงานธรกจ

75

2. การปดสถานประกอบการทางธรกจในประเทศหรอภมภาคหนง หรอการยายกจกรรม

ทางธรกจจากประเทศหรอภมภาคหนงไปยงประเทศหรอภมภาคอน

3. การเปลยนแปลงโครงสรางการบรหาร เชน การลดระดบชนทางการบรหาร

4. การเปลยนแปลงโครงสรางขนพนฐานขององคกรทมผลกระทบอยางเปนสาระส าคญตอ

ลกษณะและจดมงหมายในการปฏบตงานของกจการ

โดยการปรบโครงสรางจะจดเปนประมาณการหนสนไดโดยการปรบโครงสราง จะตอง

กอใหเกดภาระผกพนจากการอนมาร ไดกตอเมอตองเขาเกณฑตามขอก าหนดทง 2 ขอดงน

1. กจการมแผนการปรบโครงสรางทเปนทางการอยางละเอยด ซงระบรายการตอไปนเปน

อยางนอย

1.1 ธรกจหรอสวนของธรกจทเกยวของ

1.2 สถานประกอบการหลกทจะไดรบผลกระทบ

1.3 สถานประกอบการ หนาทงานและจ านวนพนกงานโดยประมาณทจะไดคาตอบแทน

จากการเลกจาง

1.4 รายจายทกจการจะตองรบภาระ

1.5 ก าหนดการปฏบตตามแผนการปรบโครงสราง

2. กจการท าใหผถกกระทบจากแผนการปรบโครงสรางมความคาดหมายเกดขนวากจการ

จะด าเนนการปรบโครงสรางโดยเรมปฏบตตามแผนการปรบโครงสรางหรอโดยการ

ประกาศลกษณะหลกของแผนนนใหผถกกระทบทราบ

ในการประมาณการหนสนทเกดจากการปรบโครงสรางนนตองรวมเฉพาะรายจายโดยตรงท

เกดจากการปรบโครงสรางนนโดยรายจายดงกลาวตองเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน

1. รายจายตองเปนรายจายทเกดสบเนองจากการปรบโครงสราง

2. รายจายตองไมเกยวของกบกจกรรมทมอยอยางตอเนองของกจการ

นอกจากการจดการปรบโครงสรางเปนประมาณการหนสนนนตองมขอพจารณาเพมเตมดงน

76

1. ขาดทนจากการด าเนนงานทจะเกดขนในอนาคตซงสามารถระบไดจนถงวนทมการปรบ

โครงสรางนนจะไมน ามารวมเปนประมาณการหนสน ยกเวนวาผลขาดทนจากการ

ด าเนนงานนนจะเกยวของกบสญญาทสรางภาระ

2. รายการก าไรจากการจ าหนายสนทรพยทคาดวาจะเกดขนของสนทรพยทจะขาย เนองจาก

การปรบโครงสรางจะไมน ามาพจารณาในการวดมลคาประมาณการหนสนจากการปรบ

โครงสรางโดยจะใหแยกพจารณา

การเปดเผยขอมล (ยอหนาท 84 – 92)

1. กจการตองเปดเผยขอมลตอไปนส าหรบประมาณการหนสนแตละประเภท

1.1 จ านวนประมาณการหนสน ณ วนตนงวดและวนสนงวดรายงาน

1.2 จ านวนประมาณการหนสนทรบรเพมเตมในระหวางงวด ซงรวมถงจ านวนทเพมขนของ

ประมาณการหนสนทมอย

1.3 จ านวนทตดออกจากบญชประมาณการหนสนในระหวางงวด (เชน รายจายทเกดขนและ

น าไปลดประมาณการหนสน)

1.4 จ านวนประมาณการหนสนทไมไดใชทตองกลบบญชในระหวางงวด

1.5 จ านวนคดลดทเพมขนในระหวางงวดของประมาณการหนสน เนองจากเวลาทผานไปและ

จากผลของอตราคดลดทเปลยนแปลง

2. กจการไมจ าเปนตองแสดงขอมลเปรยบเทยบ

3. กจการตองเปดเผยขอมลตอไปนส าหรบประมาณการหนสนแตละประเภท

3.1 ค าอธบายโดยสงเขปเกยวกบลกษณะของภาระผกพนและจงหวะเวลาทกจการคาดวาจะ

สญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจ

3.2 สงทชบอกความไมแนนอนเกยวกบจ านวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสยประโยชนเชง

เศรษฐกจ กจการตองเปดเผยขอสมมตทส าคญทใชเกยวกบเหตการณในอนาคต เมอกจการ

จ าเปนตองเปดเผยขอมลใหเพยงพอ และ

3.3 จ านวนรายจายทคาดวาจะไดรบชดเชย โดยระบจ านวนสนทรพยทกจการรบรส าหรบ

รายจายทคาดวาจะไดรบชดเชยนน

77 4. กจการตองใหค าอธบายโดยสงเขปเกยวกบลกษณะของหนสนทอาจเกดขนแตละประเภท

ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน และเปดเผยขอมลตอไปนหากท าไดในทางปฏบต เวนแตความ

นาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรเพอจายช าระหนสนนนอยในระดบไมนาเปนไปได

4.1 ประมาณการผลกระทบทางการเงน ซงวดมลคาตามขอก าหนดทระบไวในยอหนาท

36 ถง 52

4.2 สงทชบอกความไมแนนอนเกยวกบจ านวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสยประโยชนเชง

เศรษฐกจ และ

4.3 ความนาจะเปนทจะไดรบชดเชย

การปฏบตในชวงเปลยนแปลง (ยอหนาท 93 – 94)

กจการตองรบรผลกระทบจากการปฏบตตามมาตรฐานการบญชฉบบน ณ วนถอปฏบต (หรอ

กอนวนถอปฏบต) โดยใหปรบปรงกบก าไรสะสมตนงวดของงวดแรกทกจการไดน ามาตรฐานการ

บญชฉบบนมาถอปฏบต โดยหากกจการไมไดปรบยอนหลงขอมลเปรยบเทยบกจการตองเปดเผย

ขอเทจจรงดงกลาวประกอบ

วนถอปฏบต (ยอหนาท 95 – 96)

มาตรฐานการบญชฉบบนใหถอปฏบตกบงบการเงนส าหรบรอบระยะเวลาบญชทเรมในหรอ

หลงวนท 1 มกราคม 2554 เปนตนไป หากกจการน ามาตรฐานการบญชฉบบนไปถอปฏบตส าหรบ

รอบระยะเวลาบญชทเรมกอนวนท 1 มกราคม 2554 กจการตองเปดเผยขอเทจจรงดงกลาวดวย

78

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ตาราง - ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน สนทรพยทอาจเกดขน และ

รายจายทจะไดรบชดเชย

ภาคผนวกนท าขนเพอเปนแนวทางเทานน และไมถอเปนสวนหนงของมาตรฐานการบญช

ฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรอง ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจ

เกดขน

ตารางท 4 ประมาณการหนสน และหนสนทอาจเกดขน

ผลของเหตการณในอดตท าใหกจการอาจสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต

เพอจายช าระ

ก) ภาระผกพนในปจจบน หรอ ข) ภาระผกพนทเปนไปไดทอาจเกดจากเหตการณในอดตซงจะร

วาภาระผกพนดงกลาวมอยจรงกตอเมอเหตการณอยางนอยหนงเหตการณไดเกดขน (หรอไม

เกดขน) ในอนาคต เหตการณในอนาคตตองเปนเหตการณทความไมแนนอนและกจการไม

สามารถควบคมเหตการณดงกลาวไดทงหมด

ภาระผกพนในปจจบนซงม

ความเปนไปไดคอนขางแนท

กจการจะสญเสยทรพยากร

ภาระผกพนทอาจเกดขนหรอ

ภาระผกพนในปจจบนทอาจท า

ใหกจการสญเสยทรพยากรแต

มความนาจะเปนไมถงระดบม

ความเปนไปไดคอนขางแน

มภาระผกพนท เปนไปได

ห ร อภ า ร ะ ในป จ จ บ น ท

กจการจะสญเสยทรพยากร

ไมนาเปนไปได

กจการตองรบรประมาณการ

หนสน

กจการตองไมรบรประมาณการ

หนสน

กจการตองไมรบรประมาณ

การหนสน

กจการตองเปดเผยขอมล

เกยวกบประมาณการหนสน

กจการตองเปดเผยขอมล

เกยวกบหนสนทอาจเกดขน

กจการไมตองเปดเผยขอมล

79 ในกรณทยากยงทจะเกด เมอกจการไมสามารถวดมลคาหนสนไดอยางนาเชอถอ กจการไม

สามารถรบรหนสนในงบแสดงฐานะการเงนได แตหนสนทอาจเกดขนจะยงคงเกดขน และกจการ

ยงคงตองเปดเผยขอมลเกยวกบหนสนเปนหนสนทอาจเกดขน

ตารางท 5 สนทรพยทอาจเกดขน

สนทรพยอาจเกดขนจากเหตการณในอดต ซงจะรวาสนทรพยดงกลาวมอยจรงกตอเมอเหตการณ

ในอนาคตทยงไมแนนอนอยางนอยหนงเหตการณไดเกดขน (หรอไมเกดขน) และกจการไม

สามารถควบคมเหตการณดงกลาวไดทงหมด

กจการนาจะไดรบประโยชน

เชงเศรษฐกจอยางแนนอน

ก จการม โอกาสท จะได รบ

ประโยชนเชงเศรษฐกจแตไม

ถงระดบน าจะ เกดขนอย าง

แนนอน

กจการมโอกาสทจะไดรบ

ประโยชนเชงเศรษฐกจแตม

ความนาจะเปนไมถงระดบ

ความเปนไปไดคอนขางแน

กจการตองรบรสนทรพยในงบ

แสดงฐานะการเงนโดยไมถอ

วาสนทรพยนนเปนสนทรพยท

อาจเกดขน

กจการตองไมรบรสนทรพยใน

งบแสดงฐานะการเงน

กจการตองไมรบรสนทรพย

ในงบแสดงฐานะการเงน

ก จ ก า รต อ ง เ ป ด เ ผ ยข อม ล

เกยวกบสนทรพยทอาจเกดขน

กจการตองไมเปดเผยขอมล

เกยวกบสนทรพยดงกลาว

ตารางท 6 รายจายทจะไดรบชดเชย

รายจายทงหมดหรอบางสวนทจายไปเพอช าระประมาณการหนสนซงกจการคาดวาจะไดรบคน

จากบคคลทสาม

กจการไมมภาระผกพน

ส าหรบจ านวนรายจายท

บคคลทสามจะเปนผจาย

กจการมภาระผกพนส าหรบ

จ านวนรายจ ายท ค าดว าจะ

ไดรบคน และมความแนนอน

วากจการจะไดรบรายจายนน

กจการมภาระผกพนส าหรบ

จ านวนรายจายทคาดวาจะ

ได รบค น แต ไ ม ม ค ว าม

แนนอนวากจการจะไดรบ

80

คนภายหลงการจายช าระ รายจายนนคนภายหลงการ

จายช าระ

กจการไมมหนสนส าหรบ

จ านวนรายจายทจะไดรบ

คนนน

กจการตองรบรรายจายทจะ

ได รบคนเปนสนทรพยแยก

ต า งหากในงบแสดงฐานะ

การเงน และอาจน ารายจายนน

มาหกกลบกบคาใชจายในงบ

ก า ไรขาดทนเบดเสรจ จ านวน

รายจายทคาดวาจะไดรบคนท

รบรจะตองไมสงกวาหนสนท

เกยวของ

กจการตองไมรบรรายจายท

คาดวาจะไดรบคนนนเปน

สนทรพย

กจการไมตองเปดเผยขอมล

ก จการตอง เปด เผยจ านวน

รายจายทจะไดรบคนโดยระบ

จ านวนสนทรพยทกจการรบร

ส าหรบรายจายทจะไดรบคน

กจการตองเปดเผยขอมล

เกยวกบรายจายทคาดวาจะ

ไดรบชดเชย

ภาคผนวก ข แผนผงการตดสนใจ

ภาคผนวกนท าขนเพอเปนแนวทางเทานน และไมถอเปนสวนหนงของมาตรฐานการบญช

ฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรอง ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจ

เกดขน แผนผงการตดสนใจนจดท าขนเพอสรปขอก าหนดหลกของมาตรฐานการบญชฉบบน

เกยวกบการรบรประมาณการหนสนและหนสนทอาจเกดขน

81

bvv

ภาพท 2 แผนผงการตดสนใจ

ขอสงเกต ในกรณทยากยงทจะเกด เมอมความไมชดเจนวากจการมภาระผกพนในปจจบน

หรอไม ใหกจการพจารณาจากหลกฐานทงหมดทมอย หากหลกฐานดงกลาวแสดงใหเหนวา

เหตการณในอดตทเกดขนนาจะมผลท าใหภาระผกพนไดเกดขน กจการตองถอวากจการมภาระ

ผกพนในปจจบน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

ไมได (ยากยงทจะเกด) ไมใช

ได

ม

ม

ใช ไมม

ใช

ไมม ไมใช

เรม

ภาระผกพนในปจจบนเกดจาก

เหตการณในอดตทกอใหเกดภาระ

ผกพนหรอไม ?

มความเปนไปไดคอนขางแนทจะ

สญเสยทรพยากรหรอไม ?

มภาระผกพนทอาจเกดขนหรอไม?

ไมนาเปนไปไดใชหรอไม?

สามารถประมาณมลคาไดอยาง

นาเชอถอหรอไม?

ตองรบรเปนหนสน เปดเผยหนสนทอาจเกดขน ไมตองรบรและไมตอง

เปดเผย

82 ภาคผนวก ค ตวอยางส าหรบการรบรรายการ

ภาคผนวกนท าขนเพอเปนแนวทางเทานน และไมถอเปนสวนหนงของมาตรฐานการบญช

ฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรอง ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจ

เกดขน ตวอยางทกตวอยางตอไปน สมมตวางบการเงนของกจการทกลาวถงมรอบระยะเวลาบญช

สนสดวนท 31 ธนวาคม สมมตวากจการสามารถประมาณการการสญเสยทรพยากรไดอยาง

นาเชอถอ ประมาณการทดทสดทอางถง คอ จ านวนของมลคาปจจบนทมผลกระทบตอมลคาของ

เงนตามเวลาทมสาระส าคญ ตวอยางตอไปนไมไดครอบคลมถงการดอยคาของสนทรพย แมวา

สถานการณทอธบายไวในตวอยางบาง ตวอยางอาจชใหเหนวาสนทรพยอาจดอยคาลง

ตวอยางท 1 การรบประกนสนคา

ผผลตไดใหการรบประกนสนคาเมอขายสนคาใหกบผซอ ภายใตเงอนไขของสญญาขาย

ผผลตจะรบผดชอบสนคาใหอยในสภาพด โดยการซอมหรอเปลยนแทนสนคาทมต าหนภายในเวลา

3 ป นบจากวนทซอ จากประสบการณในอดตของผผลตพบวามความเปนไปไดคอนขางแน (นาจะ

เกดขนมากกวาไมนาเกดขน) ทจะมการเรยกรองการรบประกนสนคา

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-เหตการณท

กอใหเกดภาระผกพน คอ การขายสนคาซงมการรบประกน ซงกอใหเกดภาระผกพนตามกฎหมาย

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ -มความเปนไปไดคอนขาง

แนส าหรบการรบประกนสนคาโดยรวม

ขอสรป-กจการตองรบรประมาณการหนสนดวยจ านวนประมาณการทดทสดของตนทนใน

การท าใหสนคาอยในสภาพดภายใตการรบประกนสนคาทขายไปกอนวนสนรอบระยะเวลารายงาน

ตวอยางท 2 ทดนปนเปอน

1. ทดนปนเปอนมลพษ ขณะทกฎหมายสงแวดลอมจะไดรบการบญญตขนอยางแนนอน

83

กจการอยในอตสาหกรรมน ามนทกอใหเกดมลพษ แตมนโยบายทจะท าการก าจดมลพษ

เฉพาะเมอมกฎหมายของประเทศทกจการด าเนนการอยก าหนดไว หากกจการด าเนนการอย

ในประเทศทไมมขอก าหนดทางกฎหมายทระบใหกจการตองท าการก าจดมลพษ และการ

ด าเนนงานของกจการไดท าใหทดนในประเทศนนเกดมลพษเปนเวลาหลายป แตในวนท 31

ธนวาคม 25X1 ไดมการรางกฎหมายทก าหนดใหกจการตองท าการก าจดมลพษในทดนและ

รางกฎหมายนนจะมการบญญตเปนกฎหมายอยางแนนอนภายหลงวนสนปไมนานนก

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-เหตการณท

กอใหเกดภาระผกพนคอ การกอใหเกดมลพษในทดนเปนเวลาหลายปตดตอกนในอดตจนถง

ปจจบน ภาระผกพนในปจจบนคอภาระผกพนตามกฎหมายสงแวดลอมทจะมการบญญตขน

อยางแนนอน

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ ในการจายช าระ-มความเปนไปได

คอนขางแน

ขอสรป-กจการตองบนทกประมาณการหนสนดวยจ านวนประมาณการทดทสดของ

ตนทนในการก าจดมลพษ

2. ทดนปนเปอนมลพษและภาระผกพนจากการอนมาน

กจการอยในอตสาหกรรมน ามนทกอใหเกดมลพษในประเทศซงไมมกฎหมาย

สงแวดลอม อยางไรกตามกจการไดประกาศนโยบายรกษาสงแวดลอมตอสาธารณชนอยาง

กวางขวางในการก าจดมลพษทเกดจากการด าเนนงานของกจการและในอดตทผานมากจการได

ปฏบตตามนโยบายทประกาศตอสาธารณชนมาโดยตลอด

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-เหตการณท

กอใหเกดภาระผกพนคอ การท าใหทดนปนเปอนมลพษ ภาระผกพนในปจจบนคอ ภาระผกพน

จากการอนมานทสรางความคาดหวงอยางมมลความจรงใหกบผทถกกระทบวากจการจะท าการ

ก าจดมลพษนน

84

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ-มความเปนไปได

คอนขางแน

ขอสรป-กจการตองบนทกประมาณการหนสนดวยจ านวนประมาณการทดทสดของ

ตนทนในการก าจดมลพษ

ตวอยางท 3 ฐานการผลตในทะเล

กจการมฐานการผลตน ามนในทะเล ซงตามสมปทานก าหนดใหกจการตองเคลอนยายฐาน

การผลตเมอการผลตสนสดลงและตองบรณะพนทะเล กจการประมาณวารอยละ 90 ของตนทน

ทงสนเกยวของกบการเคลอนยายแทนขดเจาะ น ามนและบรณะความเสยหายทเกดขนจากการสราง

แทนดงกลาว สวนอกรอยละ 10 เกยวของกบการขดน ามน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการ

ไดสรางแทนขดเจาะน ามนแลว แตยงไมไดเรมขดเจาะน ามน

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-การกอสรางแทน

ขดเจาะน ามนซงท าใหเกดภาระผกพนตามกฎหมายภายใตเงอนไขในสมปทานทจะตองเคลอนยาย

แทนขดเจาะน ามนและบรณะพนทะเล อยางไรกตาม กจการยงไมมภาระผกพนทจะตองแกไขความ

เสยหายทเกดจากการขดเจาะน ามน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน เนองจากยงไมไดเรมด าเนนการ

ขดเจาะน ามน

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ -มความเปนไปได

คอนขางแน

ขอสรป-กจการตองรบรประมาณการหนสนดวยจ านวนประมาณการทดทสดของตนทน

จ านวนรอยละ 90 ทจะเกดขนซงเปนตนทนเกยวกบการเคลอนยายแทนขดเจาะน ามนและบรณะ

ความเสยหายทเกดจากการสรางแทนขดเจาะนน ตนทนดงกลาวตองรวมเปนสวนหนงของตนทน

แทนขดเจาะน ามน สวนอกรอยละ 10 ของตนทนทเกดขนจากการขดเจาะน ามนตองรบรเปนหนสน

เมอการขดเจาะน ามนเกดขน

85 ตวอยางท 4 นโยบายการคนเงน

รานคาปลกมนโยบายทจะคนเงนหากลกคาไมพอใจในสนคา แมวากจการไมมภาระผกพน

ตามกฎหมายทจะปฏบตดงกลาว แตนโยบายนนเปนทรกนโดยทวไป

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน -เหตการณท

กอใหเกดภาระผกพนคอ การขายสนคา ซงกอใหเกดภาระผกพนจากการอนมาน เนองจากการ

ปฏบตของรานคาสรางความคาดหมายอยางมมลความจรงใหกบลกคาวารานคาจะจายเงนคน

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ -มความเปนไปไดคอนขาง

แน ทสวนหนงของสนคาจะตองมการสงคนเพอทจะรบคนเงน

ขอสรป-กจการตองรบรประมาณการหนสนดวยจ านวนประมาณการทดทสดของตนทนใน

การทจะตองจายคนเงนใหกบลกคา

ตวอยางท 5 ปดแผนก

1. กจการตดสนใจปดแผนก โดยกอนวนสนรอบระยะเวลารายงานกจการยงไมไดปฏบตการใดๆ

เกยวกบเรองดงกลาว

ณ วนท 12 ธนวาคม 25X1 คณะกรรมการของกจการตดสนใจทจะปดแผนกหนงของ

กจการ กอนวนสนรอบระยะเวลารายงาน (31 ธนวาคม 25X1) กจการยงไมไดแจงการตดสนใจ

ใหกบผไดรบผลกระทบทราบและยงไมไดปฏบตตามการตดสนใจนน

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-ขอเทจจรง

ดงกลาวถอวายงไมมเหตการณทกอใหเกดภาระผกพน ดงนนกจการจงยงไมมภาระผกพน

ขอสรป-กจการตองไมรบรประมาณการหนสน

2. กจการตดสนใจปดแผนก โดยกอนวนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการไดแจงและเรม

ปฏบตการในเรองดงกลาวแลว

86

ณ วนท 12 ธนวาคม 25X1 คณะกรรมการของกจการตดสนใจทจะปดแผนกผลตสนคา

ประเภทหนง ณ วนท 20 ธนวาคม 25X1 คณะกรรมการไดตกลงกนถงแผนการปดแผนกใน

รายละเอยด คณะกรรมการไดมสงจดหมายถงลกคาเพอเตอนลกคาใหจดหาสนคาจากแหลง

ทางเลอกอน และกจการไดแจงใหพนกงานทราบถงแรงงานสวนเกนของกจการหลงจากทได

ปดแผนกแลว

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-เหตการณท

สรางภาระผกพน คอ การแจงใหลกคาและพนกงานทราบถงการตดสนใจปดแผนก ซง

กอใหเกดภาระผกพนจากการอนมานนบจากวนทแจง เพราะท าใหผไดรบผลกระทบเกดความ

คาดหมายอยางมมลความจรงวาแผนกนนจะถกปด

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ-มความเปนไปได

คอนขางแน

ขอสรป-กจการตองรบรประมาณการหนสน ณ วนท 31 ธนวาคม 25X1 ดวยจ านวน

ประมาณการทดทสดของตนทนในการปดแผนกนน

ตวอยางท 6 ขอก าหนดตามกฎหมายทระบใหกจการตองตดตงเครองกรองควน

กจการตองตดตงเครองกรองควนในโรงงานภายในวนท 30 มถนายน 25X1 ตามขอก าหนด

ของกฎหมายใหมแตกจการยงไมไดตดตงเครองกรองควน

1. ณ วนท 31 ธนวาคม 25X0 วนสนรอบระยะเวลารายงาน

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-เหตการณ

ทกอใหเกดภาระผกพนยงไมเกดขน ไมวาจะเปนเหตการณทกอใหเกดภาระผกพน

เกยวกบตนทนในการ ตดตงเครองกรองควนหรอภาระผกพนเกยวกบคาปรบตาม

กฎหมาย

ขอสรป -กจการตองไม รบ รประมาณการหนสนส าหรบตนทนในการตดต ง

เครองกรองควน

87

2. ณ วนท 31 ธนวาคม 25X1 วนสนรอบระยะเวลารายงาน

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน -ยงคงไมม

ภาระผกพนในการตดตงเครองกรองควน เพราะวาเหตการณทกอใหเกดภาระผกพนใน

การตดตงเครองกรองควนยงไมเกดขนอยางไรกตาม เหตการณทกอใหเกดภาระผกพน

จากการไมปฏบตตามกฎหมายไดเกดขนแลว ซงอาจท าใหการทกจการตองจายคาปรบ

ตามกฎหมาย

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ-การประเมนความ

นาจะเปนวากจการจะตองเสยคาปรบจากการไมปฏบตตามกฎหมายนนขนอยกบ

รายละเอยดของกฎหมายและความเขมงวดของการบงคบใชกฎหมาย

ขอสรป-กจการตองไมรบรประมาณการหนสนส าหรบตนทนในการตดตงเครองกรอง

ควน อยางไรกตามกจการตองรบรคาปรบทกจการนาจะตองจายดวยจ านวนประมาณการ

ทดทสด

ตวอยางท 7 การอบรมพนกงานซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงระบบภาษเงนได

รฐบาลประกาศเปลยนแปลงในระบบภาษเงนไดท าใหกจการทอยในภาคทใหบรการทางการ

เงนจ าเปนตองอบรมพนกงานในสวนบรหารและการขายจ านวนมาก เพอใหแนใจวาพนกงาน

สามารถปฏบตตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวกบการใหบรการทางการเงนไดอยางถกตอง

กจการยงไมไดอบรมพนกงาน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-ภาระผกพนยงไม

เกดขนเนองจากเหตการณทกอใหเกดภาระผกพน (การอบรมพนกงาน) ยงไมไดเกดขน

ขอสรป-กจการตองไมรบรประมาณการหนสน

88 ตวอยางท 8 สญญาทสรางภาระแกกจการ

กจการด าเนนงานโดยเชาโรงงานภายใตสญญาเชาด าเนนงาน ในระหวางเดอนธนวาคม 25X1

กจการไดยายสถานทด าเนนงานไปยงโรงงานแหงใหม อายของสญญาเชาโรงงานเกายงคงเหลออก

4 ป กจการไมสามารถยกเลกสญญาเชาและไมสามารถใหผอนเชาโรงงานตอได

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน -เหตการณท

กอใหเกดภาระผกพน คอ การลงนามในสญญาเชา ซงกอใหเกดภาระผกพนตามกฎหมาย

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ-มความเปนไปไดคอนขาง

แนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเมอสญญาเชากลายเปนสญญาทสราง

ภาระ (กอนทสญญาเชาดงกลาวจะกลายเปนสญญาทสรางภาระ กจการตองบนทกสญญาเชาตาม

มาตรฐานการบญช ฉบบท 17 (ปรบปรง 2552) เรอง สญญาเชา)

ขอสรป-กจการตองรบรประมาณการหนสนดวยจ านวนประมาณการทดทสดส าหรบการจาย

คาเชาทไมสามารถหลกเลยงได

ตวอยางท 9 การค าประกน

ระหวางป 25X4 บรษท ก ค าประกนการกยมใหบรษท ข ซงในขณะนนมฐานะการเงนด ใน

ระหวางป 25X5 บรษท ข ประสบปญหาทางการเงน และ ณ วนท 30 มถนายน 25X5 บรษท ข ได

ยนค ารองตอศาลเพอขอพทกษทรพยจากเจาหนภายใตกฎหมายลมละลาย สญญาฉบบนเปนไปตาม

นยามของสญญาประกนภยตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 เรองสญญาประกนภย

(เมอมการประกาศใช) โดยอยภายใตขอบเขตตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 39 เรอง การรบรและ

การวดมลคาเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช) เนองจากสญญาดงกลาวเปนไปตามค า

นยามของสญญาค าประกนทางการเงนในมาตรฐานการบญช ฉบบท 39 เรอง การรบรและการวด

มลคาเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช) ดวย โดยหากผออกสญญาไดยนยนอยางแนนอน

วาสญญาฉบบนเปนสญญาประกนภย และไดใชนโยบายการบญชทเกยวของกบสญญาประกนภย

ผออกสญญาอาจเลอกใชมาตรฐานการบญช ฉบบท 39 เรอง การรบรและการวดมลคาเครองมอทาง

89 การเงน (เมอมการประกาศใช) หรอมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 เรอง สญญา

ประกนภย (เมอมการประกาศใช) ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 เรอง สญญา

ประกนภย (เมอมการประกาศใช) อนญาตใหผออกสญญาใชนโยบายการบญชทใชอยตอไปส าหรบ

สญญาประกนภยถาเปนไปตามขอก าหนดเบองตนทระบไว โดยมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบท 4 เรอง สญญาประกนภย (เมอมการประกาศใช) อนญาตใหมการเปลยนแปลงนโยบายการ

บญชไดถาเขาตามเงอนไขทระบในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ตอไปนเปนตวอยางของ

นโยบายการบญช ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 เรอง สญญาประกนภย (เมอมการ

ประกาศใช) อนญาตใหใช และเปนไปตามขอก าหนดในมาตรฐานการบญช ฉบบท 39 เรอง การ

รบรและการวดมลคาเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช) ส าหรบสญญาค าประกนทาง

การเงนทเปนไปตามขอบเขตของมาตรฐานการบญช ฉบบท 39 เรอง การรบรและการวดมลคา

เครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช) ดวย

1. ณ วนท 31 ธนวาคม 25X4

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-เหตการณ

ทกอใหเกดภาระผกพน คอ การใหการค าประกน ซงกอใหเกดภาระผกพนตามกฎหมาย

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ-ณ วนท 31 ธนวาคม

25X4 การจายช าระประโยชนเชงเศรษฐกจยงไมถงระดบมความเปนไปไดคอนขางแน

ขอสรป-กจการตองรบรการค าประกนดวยมลคายตธรรม

2. ณ วนท 31 ธนวาคม 25X5

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-เหตการณ

ทกอใหเกดภาระผกพน คอ การใหการค าประกน ซงกอใหเกดภาระผกพนตามกฎหมาย

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ-ณ วนท 31 ธนวาคม

25X5 มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจเพอจายช าระภาระผกพนดงกลาว

90

ขอสรป-กจการตองวดมลคาการค าประกนในภายหลงดวยจ านวนทสงกวาของ (1)

ประมาณการทดทสดของภาระผกพน และ (2) จ านวนรบรเรมแรกหกดวยคาตดจ าหนาย

สะสมทสอดคลองตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 18 (ปรบปรง 2552) เรอง รายได

ตวอยางท 10 คดอยในระหวางการพจารณาของศาล

ในป 25X5 หลงพธแตงงาน มผเสยชวต 10 ราย ซงมความนาจะเปนวาเนองจากอาหารท

กจการขายเปนพษ กระบวนการฟองรองตามกฎหมายไดเรมขนเพอเรยกรองความเสยหายจาก

กจการ แตกจการยงมขอโตแยงเกยวกบหนสนจากความเสยหายดงกลาวอย จนกระทงงบการเงน

ส าหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม 25X5ไดรบการอนมต ทนายความของกจการใหความเหนวาม

ความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไมตองรบผดชอบในหนสนทเกดขน อยางไรกตามเมอ

กจการจดท างบการเงนส าหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม25X6 ทนายความของกจการใหค าแนะน า

วามความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะตองรบผดชอบในคด เนองจากการเปลยนแปลงในรปคด

1. ณ วนท 31 ธนวาคม 25X5

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-จาก

หลกฐานทมอย ณ วนทงบการเงนไดรบการอนมตพบวา กจการไมมภาระผกพนทเปน

ผลมาจากเหตการณในอดต

ขอสรป- กจการตองไมรบรประมาณการหนสน แตตองเปดเผยขอมลเกยวกบหนสนท

อาจเกดขน วาความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรอยในระดบไมนาเปนไปได

2. ณ วนท 31 ธนวาคม 25X6

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน -จาก

หลกฐานทมอย กจการเกดภาระผกพนในปจจบนขน

การสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจในการจายช าระ -มความเปนไปได

คอนขางแน

91

ขอสรป-กจการตองรบรประมาณการหนสนดวยประมาณการทดทสดของจ านวนท

จะตองจายช าระภาระผกพนนน

ตวอยางท 11 การซอมแซมและการบ ารงรกษา

สนทรพยบางอยางจ าเปนตองมคาใชจายทเปนสาระส าคญทกชวงปหนงๆ นอกเหนอจากการ

บ ารงรกษาตามปกต เชน การประกอบใหม การปรบปรงใหม การเปลยนแทนสวนประกอบทส าคญ

มาตรฐานการบญชฉบบท 16 (ปรบปรง 2552) เรอง ทดน อาคาร และอปกรณ ใหแนวปฏบต

เกยวกบการปนสวนรายจายของสนทรพยใหกบสวนประกอบของสนทรพยนน เมอสวนประกอบ

ดงกลาวมอายการใชงานทแตกตางกนหรอมรปแบบการใหประโยชนเชงเศรษฐกจทแตกตางกน

1. ตนทนในการปรบปรงใหม-ไมมขอก าหนดตามกฎหมาย

เตาเผามเยอบทจ าเปนตองมการเปลยนแทนทกๆ 5 ป เนองจากเหตผลทางเทคนค ณ วน

สนรอบระยะเวลารายงาน เยอบเตาเผาไดใชไปแลวเปนเวลา 3 ป

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน-กจการยงไม

มภาระผกพนในปจจบน

ขอสรป-กจการตองไมรบรประมาณการหนสน

กจการตองไมรบรตนทนในการเปลยนแทนเยอบ เนองจาก ณ วนสนรอบระยะเวลา

รายงาน กจการยงไมมภาระผกพนทจะตองเปลยนแทนเยอบทมอย ซงไมไดขนอยกบการ

กระท าในอนาคตของกจการ แมวาความตงใจทจะกอใหเกดรายจายดงกลาวจะขนอยกบ

การตดสนใจวาจะใชเตาเผานนตอไปหรอเปลยนแทนเยอบ ในกรณนกจการตองบนทก

ตนทนในการบเตาเผาเปนสนทรพย และทยอยตดคาเสอมราคาตลอดอายการใหประโยชน

ของเยอบนน แทนทจะมการรบรประมาณการหนสน เยอบเตาเผาจะตองมการคดคาเสอม

ราคาเปนเวลา 5 ป หนสนตนทนการเปลยนแทนเยอบทเกดขน จะน าไปบนทกเปนตนทน

92

2. ตนทนในการปรบปรงใหม-ตามขอก าหนดในกฎหมาย

กฎหมายก าหนดใหสายการบนตองยกเครองเครองบนทกๆ 3 ป

ภาระผกพนในปจจบนซงเกดจากเหตการณในอดตทกอใหเกดภาระผกพน -กจการยง

ไมมภาระผกพนในปจจบน

ขอสรป-กจการตองไมรบรประมาณการหนสน

กจการตองไมรบรตนทนการยกเครองของเครองบนเปนประมาณการหนสนดวย

เหตผลเดยวกบตวอยางกอนทตองไมรบรตนทนในการเปลยนแทนเยอบเตาเผาเปน

ประมาณการหนสน แมวาขอก าหนดตามกฎหมายจะก าหนดใหกจการตองยกเครอง แต

ตนทนการยกเครองไมถอเปนหนสน เนองจากการยกเครองไมไดขนอยกบการกระท าใน

อนาคตของกจการ กจการสามารถหลกเลยงรายจายในการยกเครองหากกจการตดสนใจ

ขายเครองบน ดงนนกจการตองไมรบรตนทนในการยกเครองเปนประมาณการหนสน

แตควรน าระยะเวลาทคาดวาตองท าการบ ารงรกษาในอนาคตมาพจารณาในการตดคา

เสอมราคาของเครองบน เชน กจการควรน าจ านวนทเทยบเทากบตนทนในการ

บ ารงรกษาทคาดวาจะเกดขนมาตดคาเสอมราคาตลอดระยะเวลา 3 ป

ภาคผนวก ง การเปดเผยขอมล

ภาคผนวกนท าขนเพอเปนแนวทางเทานน และไมถอเปนสวนหนงของมาตรฐานการบญช

ฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรอง ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจ

เกดขน

ตวอยางตอไปนเปนการเปดเผยขอมลตามขอก าหนดทระบไวในยอหนาท 85 (การเปดเผยขอมล )

ตารางท 7 การเปดเผยขอมล

ตวอยางท 1 การค าประกน

ณ วนทขาย กจการไดค าประกนสนคาจ านวน 3 ชนดทขายใหแกผซอ โดยกจการจะรบซอมและ

93 เปลยนชนสวนทเสยหายตลอดเวลา 2 ปนบจากวนทขาย ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการ

รบรประมาณการหนสนจ านวน 60,000 บาท กจการไมไดคดลดประมาณการหนสน เนองจาก

ผลกระทบจากการคดลดไมมสาระส าคญ กจการตองเปดเผยขอมลดงตอไปน

“กจการไดรบรประมาณการหนสนจ านวน 60,000 บาท ส าหรบการเรยกรองการรบประกน

สนคาทคาดวาจะเกดขนจากสนคาทขายไประหวาง 3 ปทผานมา กจการคาดวารายจายสวนใหญ

จะเกดขนในงวดบญชหนา และ คาใชจายทงหมดจะเกดขนภายในระยะ 2 ป ตงแตวนสนรอบ

ระยะเวลารายงาน”

ตวอยางท 2 ตนทนในการรอถอน

ในป 2500 กจการมการด าเนนงานทเกยวของกบนวเคลยรซงกจการไดรบรประมาณการหนสน

ในการก าจดจ านวน 300 ลานบาท ซงประมาณขนจากขอสมมตทวาการก าจดจะเกดขนภายใน 60

ถง 70 ป ขางหนาอยางไรกตาม อาจมความนาจะเปนทการก าจดนนอาจจะไมเกดขนจนกระทง

100 ถง 110 ป ขางหนา ซงในกรณดงกลาว มลคาปจจบนของตนทนในการรอถอนจะลดลงอยาง

มนยส าคญ กจการตองเปดเผยขอมลดงตอไปน

“กจการไดรบรประมาณการหนสนจ านวน 300 ลานบาท ส าหรบตนทนในการก าจดกาก

นวเคลยร ตนทนดงกลาวคาดวาจะเกดขนระหวางป 2560 และ 2570 อยางไรกตาม มความ

เปนไปไดทกจการอาจไมตองก าจดกากนวเคลยรดงกลาว จนกระทงป 2600 ถง 2610 หากกจการ

คาดการณวาตนทนการรอถอนจะไมเกดขนระหวางป 2600 ถง 2610 ประมาณการหนสนจะม

จ านวนลดลงเหลอ 136 ลานบาท ประมาณการหนสนไดมการประมาณขนโดยอางองกบ

วทยาการทมอยและราคาในปจจบน และคดลดโดยใชอตราคดลดทแทจรง จ านวนรอยละ 2 ”

ตวอยางตอไปนเปนการเปดเผยขอมลตามขอก าหนด เมอขอมลบางประการทก าหนดใหตอง

เปดเผยไมสามารถเปดเผยได เนองจากคาดวาขอมลนนจะท าใหเกดการโอนเอยงอยางรนแรงตอ

สถานะของกจการเกยวกบกรณพพาทกบอกฝายหนง

ตวอยางท 3 ขอยกเวนในการเปดเผยขอมล

94 กจการไดเกดขอพพาทกบคแขงเกยวกบการละเมดลขสทธ และกจการถกฟองรองเรยก

คาเสยหายจ านวน 100 ลานบาท กจการรบรประมาณการหนสนดวยประมาณการทดทสด

ส าหรบภาระผกพนนนแตไมไดเปดเผยขอมล กจการตองเปดเผยขอมลดงตอไปน

“การฟองรองยงอยในขนการพจารณาคดกบบรษทคกรณ ซงกลาวหาวากจการละเมดลขสทธ

เปนจ านวน 100 ลานบาท กจการไมไดเปดเผยขอมลตามขอก าหนดทระบไวในมาตรฐานการ

บญช ฉบบท 37 (ปรบปรง2552) เรอง ประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยท

อาจเกดขน เนองจากกจการคาดวาขอมลดงกลาวจะท าใหเกดผลกระทบอยางเปนสาระส าคญตอ

ผลของคดความ ซงกรรมการของกจการมความเหนวากจการมโอกาสทจะชนะคด”

บทท 4

กรณศกษา : ธรกจจ าหนายเครองมอสอสาร

ขอมลทวไปของบรษท

ชอบรษท บรษท สอสาร จากด (มหาชน) จดทะเบยน ไดจดทะเบยนจดตงเมอวนท 14 สหาคม 2546 สถานะทางกฎหมาย จดทะเบยนเปนนตบคคลตามพระราชบญญตบรษทมหาชนจากด

พ.ศ. 2535 ทะเบยนเลขท 0107546000246 ประเภทธรกจ เปนผจาหนายอปกรณสอสาร โทรคมนาคมและใหบรการทาง

ดานโทรคมนาคมทกลกษณะหรอซงเปนประโยชนตอบรษท และการใหบรการทางดานโทรคมนาคมดงกลาวทงในและตางประเทศ ระหวางประเทศ และนอกประเทศ

ทตงส านกงาน เลขท 99 หม 3 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองทอง เขตหลกส จ.กรงเทพฯ 10210 โทรศพท 0 2104 3000 โทรสาร 0 2574 6054 ทนจดทะเบยนแลว 10,000,0000 บาท ชนดหน เปนหนสามญ 1,000,000 หน มลคาหนทตราไว 10 บาทตอหน (สบบาทถวน)

บคคลอางอง

ผสอบบญช สานกงานตรวจสอบเคพเอมจ ทตง ถนนพระรามท 6 เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0 2618 5803 โทรสาร 0 2618 5807

96

มาตรฐานการบญชฉบบท 37 เรองการประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพย

ทอาจเกดขน ไดใหความหมายของประมาณการหนสนทอาจเกดขนไววา “ประมาณการหนสน

หมายถง หนสนทมความไมแนนอนเกยวกบจงหวะเวลาหรอจานวนทตองจายชาระ” กลาวคอ เปน

ภาระผกพนทเกดขนกบกจการแลวจากรายการหรอเหตการณในอดต แตไมทราบจานวนเงนท

แนนอน บางครงอาจจะไมทราบถงกาหนดการชาระหนและบคคลทเปนเจาหนดวย เชน ประมาณ

การหนคารบประกนสนคา ประมาณการคาสมนาคณลกคา แมวากจการไมทราบจานวนเงนท

แนนอนกจะตองใชขอมลและประสบการณในอดตประมาณจานวนเงนมจานวนใกลเคยงกบ

จานวนเงนทเปนจรงมากทสด

มาตรฐานการบญชฉบบท 37 กาหนดใหกจการตองรบรประมาณการหนสนดวยจานวน

ประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนในปจจบน ณ วนสนรอบ

ระยะเวลารายงาน ในการวดมลคาของประมาณการหนสน กจการตองพจารณาถงความเสยงและ

ความไมแนนอนของประมาณการหนสน การคดลดประมาณการหนสนหากมลคาของเงนตามเวลา

มผลกระทบตอจานวนประมาณการหนสนอยางมสาระสาคญและเหตการณในอนาคตทอาจม

ผลกระทบตอการวดมลคาของรายจายเมอกจการมหลกฐานทเปนรปธรรมเพยงพอทจะทาใหเชอถอ

ไดวาในอนาคตจะเกดขน

ในการกาหนดจานวนประมาณการทดทสดของรายจายทตองนาไปจายชาระภาระผกพนนน

ผบรหารจะตองใชดลยพนจ ประสบการณทไดจากรายการบญชทคลายคลงกน การปรกษากบ

ผเชยวชาญอสระและหลกฐานเพมเตมอนๆ จากเหตการณภายหลงรอบระยะเวลารายงาน

นโยบายการบญชทส าคญ

1. การประมาณการหนสน

บรษทจะบนทกประมาณการหนสน เมอมความเปนไปไดคอนขางแนของการเกดภาระ

ผกพนในปจจบนตามกฎหมาย หรอจากการอนมานอนเปนผลสบเนองมาจากเหตการณในอดต

ภาระผกพนดงกลาวคาดวาจะสงผลใหเกดการไหลเวยนของทรพยากร เพอจายชาระภาระ

ผกพน และจานวนทตองจายสามารถประมาณการไดอยางนาเชอถอ รายจายทจะไดรบคน

97

บนทกเปนสนทรพยแยกตางหากกตอเมอการไดรบคนคาดวาจะไดรบอยางแนนอนเมอไดจาย

ชาระประมาณการหนสนไปแลว

การเปดเผยขอมลส าหรบประมาณการหนสน

การเปดเผยขอมลสาหรบการประมาณการหนสนมเนอหาครอบคลมรายละเอยดเกยวกบ

จานวนประมาณการหนสน ณ วนตนงวดและวนสนงวดรายงาน สาหรบประมาณการหนสนแตละ

ประเภท คาอธบายเกยวกบสาเหตของการเปลยนแปลงในระหวางงวด จานวนคดลดทเพมขนใน

ระหวางงวดของการประมาณการณหนสน รวมถงสงบงชถงความไมแนนอนเกยวกบจานวนหรอ

จงหวะเวลาของการสญเสยประโยชนเชงเศรษฐกจ

ประมาณการหนสนคารบประกนสนคา (Warranty Provisions)

ภาระผกพนทเกดขนจากการทกจการไดทาสญญารบประกนคณภาพและปรมาณของสนคา

ตอผซอ โดยการออกใบรบประกนสนคาใหแกผซอ ภาระผกพนนตองจายชาระดวยการใหบรการ

ซอมแซมหรอเปลยนแทนสงทบกพรอง โดยทลกคาไมตองเสยคาใชจายใดๆทงสน การรบประกน

สนคานถอเปนการสงเสรมการขาย กจการจะตองทาการประมาณจานวนคาใชจายจากก าร

รบประกนสนคาแลวบนทกบญช การบนทกบญชทาได 2 กรณ ดงน

1. วธเงนสด

ตามวธเงนสดตนทนในการรบประกนคณภาพสนคาจะถกบนทกเปนคาใชจายเม อ

รายการเกดขนจรง นนกคอเมอลกคานาสนคามาซอมตามสญญารบประกน ซงจะทาให

ไมมการบนทกตนทนในการรบประกนคณภาพทจะเกดขนในอนาคตเปนหนสนในงวด

ทมการขายสนคา วธนจะใชเมอความนาจะเปนทหนสนจะเกดขนไมถงระดบเปนไปได

คอนขางแนหรอไมคาดวาจะมหนสนจากการรบประกนคณภาพสนคาหรอไมสามารถ

ประมาณจานวนของหนสนจากการรบประกนไดอยางสมเหตสมผล หรอเมอจานวน

ตนทนในการรบประกนคณภาพไมมนยสาคญหรอระยะเวลาในการใหการรบประกน

คอนขางสน

98

ตวอยางท 1 เมอวนท 1 มกราคม 2554 บรษท สอสาร จากด ขายโทรศพทมอถอจเนทไป 60 เครอง

ในราคาเครองละ 5,000 บาท บรษทรบประกนคณภาพ 1 ป และบรษทไดใชประสบการณในอดต

ประมาณคาใชจายจากการรบประกนวามคาใชจายเครองละ 500 บาทในป 2554 ลกคานา

โทรศพทมอถอจเนทมาซอม บรษทเสยคาใชจายไป 10,000 บาท

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด/ลกหนการคา 300,000 เครดต ขายโทรศพทมอถอ 300,000 บนทกการขายโทรศพทมอถอ เดบต คาใชจายจากการรบประกนสนคา 10,000 เครดต เงนสด/อะไหล/คาแรงคางจาย 10,000 ลกคานาสนคามาซอมภายใตสญญารบประกนคณภาพสนคา

การแสดงรายการในงบการเงน

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ขาย 300,000 ตนทนขาย x,xxx,xxx คาใชจายในการดาเนนงาน : คาใชจายในการขาย : คาใชจายจากการรบประกนสนคา 10,000

2. วธคงคาง (Accrual Method)

กจการจะตองบนทกคาใชจายจากการรบประกนสนคาในปทมการขายสนคา วธคงคาง

แบงออกเปน 2 วธ

99

1.1 บนทกเปนคาใชจายทงจานวน (Expense Warranty Approach) วธนเปนไปตาม

หลกการบญชทรบรองโดยทวไป โดยการบนทกคาใชจายจากการรบประกนสนคา

เปนคาใชจายและหนสนทงจานวนในปทมการขายสนคา วธนใชเมอการรบประกน

สนคาเปนสวน

ตวอยางท 2 เมอวนท 1 กรกฎาคม 2554 บรษท สอสาร จากด ขายโทรศพทมอถอซมซงไป 100

เครองในราคาเครองละ 20,000 บาท บรษทรบประกนคณภาพ 1 ป และบรษทไดใชประสบการณ

ในอดตประมาณคาใชจายจากการรบประกนวามคาใชจายเครองละ 2,000 บาท ในป 2554 และ

2555 ลกคานาโทรศพทมอถอซมซงมาซอม บรษทเสยคาใชจายไป 40,000 บาท และ160,000 บาท

ตามลาดบ

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด/ลกหนการคา 2,000,000 เครดต ขายสนคา 2,000,000 ขายโทรศพทมอถอ เดบต คาใชจายจากการรบประกนสนคา 40,000 เครดต เงนสด/อะไหล/คาแรงคางจาย 40,000 ลกคานาสนคามาซอมภายใตสญญารบประกนคณภาพสนคา เดบต คาใชจายจากการรบประกนสนคา 160,000 เครดต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 160,000 ปรบปรงประมาณการหนสน

ในปตอมาลกคานาโทรศพทมอถอซมซงมาซอมในวนท 31 มนาคม 2555 บรษทจะบนทก

บญชดงน

100

การบนทกบญช

2555 ม.ค. 31 เดบต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 160,000 เครดต เงนสด/อะไหล/คาแรงคางจาย 160,000 ลกคานาสนคามาซอมภายใตสญญารบประกนคณภาพสนคา

การแสดงรายการในงบการเงน

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ขาย 2,000,000 ตนทนขาย x,xxx,xxx คาใชจายในการดาเนนงาน : คาใชจายในการขาย : คาใชจายจากการรบประกนสนคา 200,000

บรษท สอสาร จ ากด งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

หนสนหมนเวยน ประมาณการหนสนคารบประกนสนคา 160,000

อยางไรกตามบรษทอาจจะบนทกคาใชจายจากการรบประกนสนคาและประมาณการหนคา

รบประกนสนคาทงจานวนทนททมการขายสนคาเกดขนกได และเมอลกคานาสนคามาซอมให

บนทกบญชโดยลดยอดประมาณการหนคารบประกนสนคา ดงน

101

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด/ลกหนการคา 2,000,000 เครดต ขายสนคา 2,000,000 ขายโทรศพทมอถอ เดบต คาใชจายจากการรบประกนสนคา 200,000 เครดต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 200,000 บนทกประมาณการหนสน เดบต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 40,000 เครดต เงนสด/อะไหล/คาแรงคางจาย 40,000 ลกคานาสนคามาซอมภายใตสญญารบประกนคณภาพสนคา

ในปตอมาลกคานาโทรศพทมอถอซมซงมาซอมในวนท 31 มนาคม 2555 บรษทจะบนทก

บญชดงน

การบนทกบญช

2555 ม.ค. 31 เดบต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 160,000 เครดต เงนสด/อะไหล/คาแรงคางจาย 160,000 ลกคานาสนคามาซอมภายใตสญญารบประกนคณภาพสนคา

การแสดงรายการในงบการเงน

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ขาย 2,000,000 ตนทนขาย x,xxx,xxx

102

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน (ตอ)

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

คาใชจายในการดาเนนงาน : คาใชจายในการขาย : คาใชจายจากการรบประกนสนคา 200,000

บรษท สอสาร จ ากด งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

หนสนหมนเวยน ประมาณการหนสนคารบประกนสนคา 160,000

ตวอยางท 3 เมอวนท 1 มกราคม 2554 บรษท สอสาร จากด จาหนายโทรศพทมอถอโนเกยรโดยม

นโยบายรบประกนคณภาพสนคา 2 ป จากประสบการณในอดตบรษทประมาณไววาลกคาจะนา

โทรศพทมอถอโนเกยรมาซอมในปท 1 เทากบ 10% และจะนาโทรศพทมอถอโนเกยรมาซอมในป

ท 2 เทากบ 20% ในการซอมแตละครงบรษทจะตองจายเปนเงนสดเครองละ 2,000 บาท รายละเอยด

ทเกยวของมดงน (วธคงคางโดยบนทกเปนคาใชจายทงจานวน)

ป 2554 ป 2555 ขาย 5,000 เครอง 6,000 เครอง คาใชจายการรบประกนสนคาเกดขนจรง 500,000 บาท 2,000,000 บาท

103

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต คาใชจายจากการรบประกนสนคา 3,000,000 เครดต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 3,000,000 บนทกประมาณการหนสน(5,000 X 0.30 X 2,000) เดบต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 500,000 เครดต เงนสด 500,000 ลกคานาสนคามาซอมภายใตสญญารบประกนคณภาพสนคา 2555 ม.ค.- ธ.ค. เดบต คาใชจายจากการรบประกนสนคา 3,600,000 เครดต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 3,600,000 บนทกประมาณการหนสน(6,000 X 0.30 X 2,000) เดบต ประมาณการหนคารบประกนสนคา 2,200,000 เครดต เงนสด 2,200,000 ลกคานาสนคามาซอมภายใตสญญารบประกนคณภาพสนคา

การแสดงรายการในงบการเงน

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ป 2554 ป 2555 ขาย x,xxx,xxx x,xxx,xxx ตนทนขาย x,xxx,xxx x,xxx,xxx คาใชจายในการดาเนนงาน : คาใชจายในการขาย : คาใชจายจากการรบประกนสนคา 3,000,000 3,600,000

104

บรษท สอสาร จ ากด งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ป 2554 ป 2555 หนสนหมนเวยน ประมาณการหนสนคารบประกนสนคา 2,500,000 3,900,000

1.2 บนทกเปนการขายบรการรบประกน (Sales Warranty Approach) วธนใชเมอกจการ

ขายบรการการรบประกนสนคาแยกตางหากจากการขายสนคา

ตวอยางท 4 เมอวนท 1 มกราคม 2554 บรษท สอสาร จากด ขายโทรศพทมอถอ i-Phone ในราคา

เครองละ 30,000 บาท จานวน 2 เครอง รบประกนคณภาพ 2 ป และถาลกคาตองการใหบรการ

รบประกนตออก 1 ป จะตองจายเพม 2,000 บาท (วธคงคางโดยบนทกเปนรายไดการรบประกน)

การบนทกบญช

2554 ม.ค. 1 เดบต เงนสด 32,000 เครดต ขายสนคา 30,000 รายไดจากการขายบรการรบประกนรอตดบญช 2,000 บนทกขายสนคาและขายบรการรบประกน

การแสดงรายการในงบการเงน

บรษท สอสาร จ ากด งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

หนสนหมนเวยน ประมาณการหนสนคารบประกนสนคา 2,000

105

รายไดจากการขายบรการรบประกนรอตดบญชจะรบรเปนรายไดในปท 3 และ ปท 4 (ใชวธ

เสนตรง) ดงน

2556 ม.ค. 31 เดบต รายไดจากการขายบรการรบประกนรอตดบญช 1,000 เครดต รายไดจากการขายบรการรบประกน 1,000 บนทกรายได

การประมาณหนคาสมนาคณลกคา

ในปจจบนมกจการเปนจานวนมากทใชนโยบายสงเสรมการขายดวยการเสนอใหลกคานา

ฝากลองหรอกระดาษหอสนคามาแลกของขวญหรอมาซอสนคากบกจการโดยมสวนลดเปนพเศษ

จากนโยบายสงเสรมการขายนทาใหกจการไมมคาใชจายเกดขนและบนทกเปนคาใชจายสมนาคณ

ลกคาในงวดทมการขายสนคาตามหลกการจบครายไดกบคาใชจาย ถาการขายสนคาและการหมด

เขตของการแลกของสมนาคณอยในงวดบญชเดยวกน จะไมมหนคาสมนาคณลกคา แตถาจะขาย

สนคาและการหมดเขตการแลกของสมนาคณอยในงวดบญชเดยวกนและจะไมมหนคาสมนาคณ

แตถาการขายสนคาและการหมดเขตการแลกของสมนาคณอยตางงวดบญช ณ วนสนงวดบญช

จะตองทาการปรบปรงตงประมาณการหนคาสมนาคณลกคา เนองจากกจการมภาระผกพนเกดขน

แลวทจะตองใหของสมนาคณแกลกคา ภาระผกพนนเกดขนเนองจากการขายสนคา ภาระผกพนท

เกดขนนไมสามารถกาหนดมลคาแนนอน เนองจากลกคาบางรายอาจจะไมมาแลกของสมนาคณก

ไดกจการจงตองทาการประมาณจากประสบการณในอดตวาจะมลกคากรายทจะมาแลกของ

สมนาคณแลวบนทกเปนประมาณการหนคาสมนาคณลกคา

ตวอยางท 4 บรษท สอสาร จากด เปนผผลตและจาหนายโทรศพทมอถอ ไดจดใหมการสมนาคณ

ลกคา โดยใหลกคาสงสตกเกอรทตดบนกลองสนคาจานวน 5 ดวง บวกเงนอก 20 บาทมาแลกซอง

ใสมอถอ 1 อน ซงมราคาทน 30 บาท กจการตองเสยคาสงซองใสมอถอทางไปรษณยซองละ 10

บาท โครงการสงเสรมการขายนเรมตงแต 1 มกราคม 2554 ถง 31 ธนวาคม 2555 ลกคาทซอสนคา

106

ในชวงเวลาดงกลาวสามารถแลกของสมนาคณไดจนถงสนป 2556 จากประสบการณในอดต บรษท

คาดวาลกคาจะมาแลกของสมนาคณ 40% ของจานวนสนคาทขายได

รายละเอยดเกยวกบโครงการสงเสรมการขาย

ป 2554 ป 2555 ขายโทรศพทมอถอโนเกยร เครองละ 3,000 บาทไดเงนรวม 60,000,000 บาท 63,000,000 บาท ซอซองใสโทรศพทซองละ 30 บาท รวมเปนเงน 49,500 บาท 52,500 บาท จานวนซองใสโทรศพททมใหแกลกคา 1,000 ซอง 1,200 ซอง

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด 60,000,000 เครดต ขายสนคา 60,000,000 ขายโทรศพท 20,000 เครองๆ ละ 3,000 เดบต สนคาสมนาคณ 49,500 เครดต เงนสด 49,500 ซอสนคาสาหรบสมนาคณ 1,650 ซองๆ ละ 30 บาท เดบต เงนสด 10,000 คาใชจายสมนาคณลกคา 20,000 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 30,000 ลกคานาสตกเกอรมาแลกสนคาสมนาคณ 1,000 ซอง

การค านวณ

จานวนซองใสโทรศพทมอถอทใหลกคา = 1,000 ซอง ลกคานาเงนมาแลกซองละ = 20 บาท

บรษทตองเสยคาสงหนงสอทางไปรษณยซองละ = 10 บาท จานวนเงนทบรษทไดรบสทธ = (20-10) X 1,000 = 10,000 บาท

107

ราคาทนของซองใสมอถอซองละ = 30 บาท คาสงหนงสอทางไปรษณย = 10 บาท รวม = 40 บาท เกบเงนจากลกคา = 20 บาท ดงนน คาใชจายตอซองใสโทรศพท 1 ซอง = 20 บาท

2554 ธ.ค. 31 เดบต คาใชจายสมนาคณลกคา 12,000 เครดต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 12,000 ปรบปรงหนคาสมนาคณลกคา

การค านวณ

ยอดขายโทรศพทมอถอโนเกยร = 60,000,000/3,000 = 20,000 เครอง ประมาณ 40% นาสตกเกอรมาแลก = 40%20,0000 = 8,000 เครอง แลกซองใสโทรศพทได = 8,000/5 = 1,600 ซอง ลกคามาแลกไปแลว = 1,000 ซอง

ดงนน สวนทยงไมไดแลก = 600 ซอง X 20 = 12,000 บาท

2555 ม.ค. - ธ.ค. เดบต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 12,000 เครดต คาใชจายสมนาคณลกคา 12,000 กลบรายการปรบปรง เดบต เงนสด 63,000,000 เครดต ขายสนคา 63,000,000 ขายโทรศพท 21,000 เครองๆ ละ 3,000 เดบต สนคาสาหรบสมนาคณ 52,500 เครดต เงนสด 52,500 ซอสนคาสาหรบสมนาคณ 1,750 ซองๆ ละ 30 บาท

108

เดบต เงนสด 12,000 คาใชจายสมนาคณลกคา 24,000 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 36,000 ลกคานาสตกเกอรมาแลกสนคาสมนาคณ 1,200 ซอง

การค านวณ

จานวนซองใสโทรศพททใหลกคา = 1,200 ซอง ดงนน จานวนเงนทบรษทไดรบสทธ = 1,200 X 10 = 12,000 บาท

2555 ธ.ค. 31 เดบต คาใชจายสมนาคณลกคา 21,600 เครดต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 21,600 ปรบปรงหนคาสมนาคณลกคา

การค านวณ

ยอดขายโทรศพทมอถอโนเกยร = 63,000,000/3,000 = 21,000 เครอง ประมาณ 40% นาสตกเกอรมาแลก = 40%21,000 = 8,400 เครอง แลกซองใสโทรศพทได = 8,400/5 = 1,680 ซอง ลกคามาแลกไปแลว = 1,200 ซอง ดงนน สวนทยงไมไดแลก = (600 + 1,680 – 1,200) X 20 = 21,600 บาท

การแสดงรายการในงบการเงน

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ป 2554 ป 2555 ขาย 60,000,000 63,000,000

109

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน (ตอ)

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท ตนทนขาย x,xxx,xxx x,xxx,xxx คาใชจายในการดาเนนงาน : คาใชจายในการขาย : คาใชจายจากการรบประกนสนคา 32,000 33,600

บรษท สอสาร จ ากด งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ป 2554 ป 2555 สนทรพยหมนเวยน

สนคาสาหรบสมนาคณ 19,500 36,000

หนสนหมนเวยน ประมาณการหนสนคารบประกนสนคา 12,000 21,600

จากขอมลขางตน สมมตวาในป 2556 ลกคามาแลกซองใสโทรศพทเพยง 680 ซอง บรษทจงม

ซองใสโทรศพทเหลอ (1,200 – 680) = 520 เลม นาออกจาหนายใหแกบคคลภายนอกในราคาซอง

ละ 25 บาท การบนทกบญชจะเปนดงน

2556 ม.ค. - ธ.ค. เดบต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 21,600 เครดต คาใชจายสมนาคณลกคา 21,600 กลบรายการปรบปรง

110

เดบต เงนสด 6,800 คาใชจายสมนาคณลกคา 13,600 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 20,400 ลกคานาสตกเกอรมาแลกสนคาสมนาคณ 680 ซอง

เดบต เงนสด 13,000 คาใชจายสมนาคณลกคา (30 – 25) X 250 2,600 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 15,600 นาสนคาสาหรบสมนาคณทเหลอออกจาหนาย

การบนทกบญชอกวธหนงคอ การบนทกคาใชจายสมนาคณลกคาและประมาณการหนคา

สมนาคณลกคาทงจานวนทนททขายสนคาดวยคาใชจายสทธ และเมอลกคามาแลกของสมนาคณให

บนทกโดยการเดบตลดยอดประมาณการหนคาสมนาคณลกคา วธนจะทาใหการบนทกบญชทาได

งายกวาวธแรก เนองจากไมตองปรบปรงรายการตอนสนงวดและไมตองกลบรายการปรบปรง

ตอนตนงวด จากตวอยางท 5 การบนทกบญชจะเปนดงน

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด 60,000,000 เครดต ขายสนคา 60,000,000 ขายโทรศพท 20,000 เครองๆ ละ 3,000 เดบต สนคาสมนาคณ 49,500 เครดต เงนสด 49,500 ซอสนคาสาหรบสมนาคณ 1,650 ซองๆ ละ 30 บาท เดบต คาใชจายสมนาคณลกคา 32,000 เครดต เงนสด 32,000 บนทกคาใชจายสมนาคณลกคา (1,600 X 20)

111

เดบต เงนสด 10,000 คาใชจายสมนาคณลกคา 20,000 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 30,000 ลกคานาสตกเกอรมาแลกสนคาสมนาคณ 1,000 ซอง

2555 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด 63,000,000 เครดต ขายสนคา 63,000,000 ขายโทรศพท 21,000 เครองๆ ละ 3,000 เดบต สนคาสาหรบสมนาคณ 52,500 เครดต เงนสด 52,500 ซอสนคาสาหรบสมนาคณ 1,750 ซองๆ ละ 30 บาท เดบต คาใชจายสมนาคณลกคา 33,600 เครดต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 33,600 บนทกคาใชจายสมนาคณลกคา (1,680 X 20) เดบต เงนสด 12,000 ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 24,000 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 36,000 ลกคานาสตกเกอรมาแลกสนคาสมนาคณ 1,200 ซอง

2556 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด 6,800 ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 13,600 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 20,400 ลกคานาสตกเกอรมาแลกสนคาสมนาคณ 680 ซอง เดบต เงนสด 13,000 ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 8,000 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณลกคา 15,600 คาใชจายสมนาคณลกคา 5,400 นาสนคาสาหรบสมนาคณทเหลอออกจาหนาย

112

การแสดงรายการในงบการเงน

บรษท สอสาร จ ากด งบก าไรขาดทน

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ป 2554 ป 2555 ขาย 60,000,000 63,000,000 ตนทนขาย x,xxx,xxx x,xxx,xxx คาใชจายในการดาเนนงาน : คาใชจายในการขาย : คาใชจายจากการรบประกนสนคา 32,000 33,600

บรษท สอสาร จ ากด งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31ธนวาคม 2554 หนวย : บาท

ป 2554 ป 2555 สนทรพยหมนเวยน

สนคาสาหรบสมนาคณ 19,500 36,000

หนสนหมนเวยน ประมาณการหนสนคารบประกนสนคา 12,000 21,600

ตวอยางท 6 บรษท สอสาร จากด เปนผผลตและจาหนายโทรศพทมอถอ ซงมยอดขายในป 2554

จานวน 50,000,000 บาท ไดจดใหมการสมนาคณลกคา โดยใหลกคานาคปองจานวน 6 คปอง บวก

เงนอก 50 บาท มาแลกลาโพงเลก 1 อน ซงมราคาทน 60 บาท ซงบรษทไดจดซอมาทงหมดจานวน

3,000 อน โครงการสงเสรมการขายนเรมตงแต 1 มกราคม 2554 ถง 31 ธนวาคม 2554 ลกคาทซอ

สนคาในชวงเวลาดงกลาวสามารถแลกของสมนาคณไดจนถง 31 มถนายน 2555 โดยมลกคานา

113

คปองมาแลกลาโพงจานวน 500 อน ในป 2554 บรษทคาดวาลกคาจะมาแลกของสมนาคณ 60%

ของจานวนสนคาทขายได ซงถาหากบรษทไดประมาณการหนคาสมนาคณลกคาผดพลาดบรษทก

สามารถปรบเปลยนไดโดยทนท

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด 50,000,000 เครดต ขายสนคา 50,000,000 ขายโทรศพท 25,000 เครองๆ ละ 2,000 บาท เดบต สนคาสมนาคณ 180,000 เครดต เงนสด 180,000 ซอสนคาสาหรบสมนาคณ 3,000 อนๆ ละ 60 บาท เดบต คาใชจายสมนาคณลกคา 25,000 เครดต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 25,000 บนทกคาใชจายสมนาคณลกคา (2,500 X 10) การค านวณ

ยอดขายโทรศพทมอถอ = 50,000,000/2,000 = 25,000 เครอง ประมาณ 60% นาคปองมาแลก = 25,000 X 60% = 15,000 อน แลกลาโพงเลกได = 15,000/6 = 2,500 อน ลกคามาแลกไปแลว = 500 อน

ดงนน สวนทยงไมไดแลก = (2,500-500) X 10 = 20,000 บาท

เดบต เงนสด 25,000 ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 5,000 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณ 30,000 ลกคานาคปองมาแลกสนคาสมนาคณ 500 อน

114

การค านวณ

จานวนลาโพงเลกทใหลกคา = 500 อน ลกคานาเงนมาแลกอนละ = 50 บาท

จานวนเงนทบรษทไดรบสทธ = 50 X 500 = 25,000 บาท ราคาทนของลาโพงเลกอนละ = 60 บาท เกบเงนจากลกคา = 50 บาท คาใชจายตอลาโพงเลก 1 อน = 10 บาท

เนองจากบรษทเปนกจการทจดตงขนเปนนตบคคลไมนานมากนก ซงยงไมมประสบการณ

ในการประมาณการหนคาสมนาคณ จงทาใหการประมาณการหนคาสมนาคณผดพลาดเปนอยาง

มาก บรษทจงทาการปรบเปลยนประมาณการหนคาสมนาคณโดยทนท

การบนทกบญช

2554 ธ.ค. 31 เดบต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 12,500 เครดต คาใชจายสมนาคณลกคา 12,500 ปรบปรงหนคาสมนาคณลกคา (2,500X10) - (1,250X10)

การค านวณ

ยอดขายโทรศพทมอถอ = 50,000,000/2,000 = 25,000 เครอง ประมาณ 30% นาคปองมาแลก = 25,000 X 30% = 7,500 อน แลกลาโพงเลกได = 7,500/6 = 1,250 อน ลกคามาแลกไปแลว = 500 อน

ดงนน สวนทยงไมไดแลก = (1,250-500) X 10 = 7,500 บาท

115

ตวอยางท 7 บรษท สอสาร จากด เปนผผลตและจาหนายโทรศพทมอถอ ซงมยอดขายในป 2554

จานวน 58,000,000 บาท ไดจดใหมการสมนาคณลกคา โดยใหลกคานาแสตมปจานวน 6 ดวง บวก

เงนอก 20 บาท มาแลกหฟง 1 ชน ซงมราคาทน 40 บาท ซงบรษทไดจดซอมาทงหมดจานวน 3,000

ชน โครงการสงเสรมการขายนเรมตงแต 1 มกราคม 2554 ถง 31 ธนวาคม 2554 ลกคาทซอสนคาใน

ชวงเวลาดงกลาวสามารถแลกของสมนาคณไดจนถงสนป 2555 โดยมลกคานาแสตมปมาแลกหฟง

จานวน 500 ชน ในป 2554 บรษทคาดวาลกคาจะมาแลกของสมนาคณ 20% ของจานวนสนคาท

ขายได ซงถาหากบรษทไดประมาณการหนคาสมนาคณลกคาผดพลาดบรษทกสามารถปรบเปลยน

ไดโดยทนท

การบนทกบญช

2554 ม.ค. - ธ.ค. เดบต เงนสด 58,000,000 เครดต ขายสนคา 58,000,000 ขายโทรศพท 20,000 เครองๆ ละ 2,900 บาท เดบต สนคาสมนาคณ 120,000 เครดต เงนสด 120,000 ซอสนคาสาหรบสมนาคณ 3,000 อนๆ ละ 40 บาท เดบต คาใชจายสมนาคณลกคา 20,000 เครดต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 20,000 บนทกคาใชจายสมนาคณลกคา (1,000 X 20)

การค านวณ

ยอดขายโทรศพทมอถอ = 58,000,000/2,900 = 20,000 เครอง ประมาณ 20% นาแสตมปมาแลก = 20,000 X 20% = 4,000 ชน แลกหฟงได = 4,000/4 = 1,000 ชน ลกคามาแลกไปแลว = 2,000 อน

ดงนน สวนทยงไมไดแลก = (1,000-2,000) X 20 = -20,000 บาท

116

เดบต เงนสด 40,000 ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 40,000 เครดต สนคาสาหรบสมนาคณ 80,000 ลกคานาแสตมปมาแลกสนคาสมนาคณ 2,000 อน

การค านวณ

จานวนหฟงทใหลกคา = 2,000 ชน ลกคานาเงนมาแลกชนละ = 20 บาท

จานวนเงนทบรษทไดรบสทธ = 2,000 X 20 = 40,000 บาท ราคาทนของหฟงชนละ = 40 บาท เกบเงนจากลกคา = 20 บาท ดงนน คาใชจายตอหฟง 1 ชน = 20 บาท

เนองจากบรษทเปนกจการทจดตงขนเปนนตบคคลไมนานมากนก ซงยงไมมประสบการณ

ในการประมาณการหนคาสมนาคณ จงทาใหการประมาณการหนคาสมนาคณผดพลาดเปนอยาง

มาก บรษทจงทาการปรบเปลยนประมาณการหนคาสมนาคณโดยทนท

การบนทกบญช

2554 ธ.ค. 31 เดบต คาใชจายสมนาคณลกคา 30,000 เครดต ประมาณการหนคาสมนาคณลกคา 30,000 ปรบปรงหนคาสมนาคณลกคา (2,500X20) – (1,000X20)

การค านวณ

ยอดขายโทรศพทมอถอ = 58,000,000/2,900 = 20,000 เครอง ประมาณ 50% นาแสตมปมาแลก = 20,000 X 50% = 10,000 ชน แลกหฟงได = 10,000/4 = 2,500 ชน

117

ลกคามาแลกไปแลว = 2,000 อน

ดงนน สวนทยงไมไดแลก = (2,500-2,000) X 20 = 10,000 บาท

หนสนทอาจเกดขน

มาตรฐานการบญช ฉบบท 37 เรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยท

อาจเกดขน ไดใหความหมายของหนสนทอาจเกดขนไววา “หนสนทอาจเกดขน หมายถง รายการ

ขอใดขอหนงตอไปน

1. ภาระผกพนทอาจมอยอนเนองมาจากเหตการณในอดต แตการจะทราบวาภาระผกพน

ดงกลาวมอยจรงหรอไมนนตองไดรบการยนยนจากเหตการณอยางนอยหนงเหตการณ

ในอนาคตซงยงไมมความแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขน โดยเหตการณดงกลาวตอง

ไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ

2. ภาระผกพนในปจจบนซงเกดขนจากเหตการณในอดต แตไมสามารถรบรเปนหนสนได

เนองจากเปนไปตามขอใดขอหนง

2.1 ไมมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจเพอจายชาระภาระผกพน

2.2 จานวนของภาระผกพนไมสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอเพยงพอ

ในทางปฏบตความนาจะเปนสาหรบระดบความเปนไปไดอยางแนนอนและระดบทไมนา

เปนไปไดอาจแตกตางไปจากแนวทางทวไปดงกลาว

1. คดความทอยระหวางการพจารณา

2. การคาประกนโดยการสลกกลงเอกสารทางการเงน เชน ตวเงนรบขายลด

3. การคาประกนเงนก

ดงนนกจการตองไมรบรหนสนทอาจเกดขนในงบแสดงฐานะการเงน แตตองเปดเผยขอมล

เกยวกบลกษณะของหนสนทอาจเกดขนแตละประเภท ไดแก

118

1. ประมาณการของผลกระทบทางการเงน 2. สงทบงชบอกความไมแนนอนเกยวกบจานวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสยประโยชน

เชงเศรษฐกจ 3. ความนาจะเปนทจะไดรบชดเชย

อยางไรกตาม หากความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทประโยชนเชงเศรษฐกจอย

ในระดบไมนาเปนไปได กจการไมตองรบรและไมตองเปดเผยขอมล

คดฟองรองการละเมดลขสทธ

ตวอยางท 1

ณ วนท 30 พฤศจกายน 2551 บรษท มอถอ จากด เปนโจทยยนฟองบรษท สอสาร จากด ซง

เปนลกคาของบรษทฯ (จาเลยท 1) และบรษทฯ (จาเลยท 2) ในขอหาละเมดเนองจากเหตการณนา

ของมาจาหนายซากน คาไตสวนพพากษา ในวนท30 เมษายน 2553อยางไรกตามทนายความของ

บรษทเชอวาศาลนาจะมคาพพากษายกฟองเนองจากเหตการณดงกลาวมไดเกดจากความผดของ

บรษทฯขณะนคดกาลงอยในระหวางการพจารณาของศาล

แสดงในหมายเหตประกอบงบการเงนดงน

ณ วนท 31/12/2552 บรษทถกฟองเปนจาเลยรวมในขอหาละเมดเนองจากเหตการณนาของมา

จาหนายซากน ซงคดดงกลาวอยระหวางการพจารณาของศาลแพง ผลในทสดของคดยงไมสามารถ

ทราบไดในปจจบน บรษทจงไมไดตงสารองเผอหนสนทอาจเกดขนจากการถกฟองรองดงกลาวไว

ในบญช โดยศาลแพงไดนดฟงคาพพากษา ในวนท 30 เมษายน 2553

ตวอยางท 2

ณ วนท 25 เมษายน 2554 บรษทฯไดถกสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาด

หลกทรพยสอบสวนเนองจากมเหตเชอวากระทาการทจรตในหนของบรษท สอสาร จากดซงเปน

ทรพยสนของบรษท โทรศพทสอสาร จากด (มหาชน)ณ วนท 30 พฤศจกายน 2554 บรษทไดถก

อายดบญชเงนฝากธนาคาร จานวน 12.5 ลานบาทเนองจากคดดงกลาวตอมาวนท 10 ธนวาคม 2554

119

สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (กลต.) ไดโอนเรองตอใหกรม

สอบสวนคดพเศษดาเนนการตอ

แสดงหมายเหตประกอบงบการเงนดงน

ณ วนท 31/12/25554 บรษทฯไดถกสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาด

หลกทรพยสอบสวนในคดทจรตหลกทรพย และถกอายดบญชเงนฝากธนาคาร จานวน 12.5 ลาน

บาท โดยบรษทไดยนฟองสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย และ

ขอใหศาลมคาสงเพกถอนการอายดบญชเงนฝากธนาคารของบรษท โดยผลในทสดของคดยงไม

สามารถทราบไดในปจจบน

ตวอยางท 3

กจการประกอบธรกจเกยวกบการสอสาร ณ วนท 5 มกราคม 2554 รถขนสนคาของทาง

บรษทเกดพลกควา ทาใหสนคาเสยหายและรถไดพลกควาไปชนรานจาหนายอปกรณไฟฟาทาใหม

ผไดรบบาดเจบจากเหตการณดงกลาว

15 สงหาคม 2554 ผทไดรบความเสยหายฟองรองตอศาลและไดเรยกรองคาเสยหายจานวน

20 ลานบาท

31 ธนวาคม 2554 คดยงอยในศาล แตทนายความของกจการเชอวามความเปนไปไดคอนขาง

แนทกจการจะแพคด โดยประมาณวาจานวนคาเสยหายทกจการจะตองจายชดเชยจะมจานวน 10

ลานบาท

30 มกราคม 2555 ศาลมคาตดสนใหกจการแพคด โดยกจการจายคาชดเชยคาเสยหายจานวน

12 ลานบาท

กจการไมไดมการบนทกคาชดเชยความเสยหาย ณ วนท 5 มกราคม 2555 เนองจาก ณ วนนน

กจการเชอวาจะไมตองรบผดชอบตอความเสยหายทเกดขนเปนเพราะเปนอบตเหต แตสนป กจการ

120

เชอวามความเปนไปไดทกจการจะตองจายชดเชยคาเสยหาย จานวน 10 ลานบาท กจการตองรบร

ประมาณการหนสนนน โดยการบนทกบญชดงน

การบนทกบญช

2554 ธ.ค. 31 เดบต บญชขาดทนจากการเกดอบตเหต 10,000,000 เครดต บญชประมาณการหนสนจากคดความ 10,000,000 บนทกขาดทนเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดจากอบตเหตรถขนสนคาพลกควา 2555 ม.ค. 30 เดบต บญชขาดทนจากการเกดอบตเหต 2,000,000 บญชประมาณการหนสนจากคดความ 10,000,000 เครดต บญชเงนสด 12,000,000 บนทกจายเงนตามผลของคดฟองรอง สนทรพยทอาจเกดขน

กจการจะไมรบรสนทรพยทอาจเกดขนในงบดล เนองจากยงมความไมแนนอนวารายการนน

จะเกดขนหรอไม ทงนเปนไปตามคณลกษณะเชงคณภาพของขอมลในเรองของความระมดระวง

ในกรณทกจการมโอกาสทจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจแตไมถงระดบนาจะเกดขนอยางแนนอน

กจการยงคงไมตอรบรสนทรพยทอาจเกดขนนนในงบดล แตควรเปดเผยขอมลเกยวกบสนทรพยท

อาจเกดขนไวในหมายเหตประกอบงบการเงน

ตวอยางท 1

ณ วนท 30 พฤศจกายน 2554 บรษทฯไดยนฟองธนาคารพาณชยในประเทศแหงหนงให

ชดใชคาเสยหายแกบรษทเปนจานวนเงน 1,000,000 บาท ขณะน คดกาลงอยระหวางการพจารณา

ของศาลขางตน

121

แสดงหมายเหตประกอบงบการเงนดงน

ซงอาจถอเปนสนทรพยทอาจเกดขน แตยงไมถงระดบทเปนไปไดคอนขางแน กจการจงยงไม

ตองเปดเผยขอมลในสวนนแตอยางใด

ตวอยางท 2

ณ วนท 31 ตลาคม 2554 บรษทฯไดยนฟอง บรษท กจสอสาร จากด เนองจากไดละเมด

ลขสทธทางปญญาบรษทจงเรยกคาเสยหายแก บรษท กจสอสาร จากด เปนจานวนเงน 2,500,000

บาท จากการพจารณาของทนายความในชนศาลแพงมโอกาสทบรษทชนะคดมโอกาสคอนขาง

แนนอน

แสดงหมายเหตประกอบงบการเงนดงน

ณ วนท 31 ตลาคม 2554 บรษทฯยนฟอง บรษท กจสอสาร จากด เนองจากละเมดลขสทธทาง

ปญญา จงเรยกรองคาเสยหายเปนจานวนเงน 2,500,000 บาท ซงคดดงกลาวทนายความพจารณา

และวามโอกาสชนะคดแนนอน

บทท 5

สรปผลการศกษา อภปรายผล

จากประเภทของหนสนทไดอธบายไวขางตน ประเภททหนงของหนสนคอประมาณการ

หนสนและหนสนทอาจเกดขน ซงสภาวชาชพบญชไดก าหนดหลกปฏบตไวในมาตรฐานการบญช

ฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขน

โดยมาตรฐานการบญชฉบบนน ามาแทนมาตรฐานการบญชฉบบท 21 (เลขฉบบเดม) เรอง

เหตการณทอาจจะเกดขนในภายหนาและเหตการณภายหลงวนทในงบการเงนซงมาตรฐานการ

บญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) ก าหนดขนตามเกณฑมาตรฐานฉบบเดม ทไดก าหนดเกยวกบ

เหตการณทอาจเกดขนในภายหนาและเหตการณภายหลงวนทในงบการเงนนนจะมขอสงเกตวา

ผจดท างบการเงนตองคาดการณระดบทเกดขนของรายการและเหตการณทางบญชวาอย ในระดบ

ความเปนไปไดคอนขางแนหรอไม โดยถาเหตการณนนอยในระดบความเปนไปไดคอนขางแนแลว

ใหรบรรายการ เหตการณทอาจเกดขนภายหนาในงบการเงนได ซงการก าหนดระดบทเกดขนของ

รายการท าไดไมแนนอนในการวดระดบ เนองจากขนอยกบความระมดระวงของผจดท างบการเงน

จงท าใหการน ามาตรฐานการบญชฉบบดงกลาวมาใชไมชดเจนนก โดยระดบทเกดขนรายการและ

เหตการณทางบญชนนมอย 3 ระดบ คอ

1. ระดบทไมนาเปนไปได (Remote)

2. ระดบทเปนไปไดอยางสมเหตสมผล (Reasonable Possible)

3. ระดบความเปนไปไดคอนขางแน (Probable)

ดงนนจะเหนไดวาจากมาตรฐานการบญชฉบบท 21 (เลขฉบบเดม) นนเกดจากความไม

แนนอนในการวดระดบความนาจะเปนในการเกดรายการหรอเหตการณ จงท าใหมาตรฐานการ

บญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) น ามาใช โดยรายละเอยดแลวมาตรฐานฉบบนมวตถประสงคเพอ

ก าหนดเงอนไขการรบรและการวดมลคาของประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและทรพยสน

123

ทอาจเกดขน รวมทงก าหนดการเปดเผยขอมลเกยวกบรายการดงกลาวในหมายเหตประกอบงบ

การเงนดวย

โดยหลกเกณฑการรบรรายการและการวดมลคารายการน ใหถอปฏบตกบกจการทกประเภท

ทบนทกบญชเกยวกบประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจเกดขนยกเวน

รายการตอไปน

1. รายการทเปนผลจากเครองมอทางการเงนทแสดงดวยมลคายตธรรม

2. รายการทเปนผลจากสญญาทยงไมไดปฏบต ซงไมใชสญญาทสรางภาระแกกจการ

3. รายการทเกดจากสญญาทกจการประกนภยท ากบผเอาประกน

4. รายการทไดก าหนดไวในมาตรฐานการบญชฉบบอน

มาตรฐานการบญชฉบบนจะอธบายเกยวกบเรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน

สนทรพยทอาจเกดขน ดงน

ประมาณการหนสน

ในการขายสนคา กจการผขายอาจมการรบประกนคณภาพสนคา เชน การบรการซอม

ภายหลงการขายในเวลา 1 ป โดยไมเสยคาใชจาย หรอหากไมพอใจยนดคนเงนให เปนตน การ

รบประกนนท าใหกจการเกดคาใชจายในอนาคตซงยงมความแนนอนเกยวกบจ านวนหรอเวลา

อยางไรกตาม ภาระผกพนของกจการไดเกดขนแลว ณ เวลาทกจการขายสนคา ดงนน หากกจการ

สามารถประมาณจ านวนเงนทคาดวาจะเกดขนไดอยางสมเหตสมผล กจการจะตองรบรรายการน

เปนหนสนในงบดลทนทในงวดทมการขาย ซงจะท าใหเกดการจบคระหวางรายไดจากการขายและ

คาใชจายในการรบประกนคณภาพทเกดขนในระหวางงวด การก าหนดมลคาของหนสนอยาง

สมเหตสมผลในกรณนคอ การประมาณจ านวนตนทนทคาดวาจะเกดภายหลงการขายอน

เนองมาจากการซอมแซมภายใตสญญารบประกน

อกประเภทหนงของการประมาณการหนสน คอ กจการเปนจ านวนมากใชนโยบายสงเสรม

การขายดวยการเสนอใหลกคาน าฝากลองหรอกระดาษหอสนคามาแลกของขวญหรอมาซอสนคา

กบกจการโดยมสวนลดเปนพเศษจากนโยบายสงเสรมการขายน ท าใหกจการไมมคาใชจายเกดขน

124

และบนทกเปนคาใชจายสมนาคณลกคาในงวดทมการขายสนคาตามหลกการจบครายไดกบ

คาใชจาย ถาการขายสนคาและการหมดเขตของการแลกของสมนาคณอยในงวดบญชเดยวกน จะไม

มหนคาสมนาคณลกคา แตถาจะขายสนคาและการหมดเขตการแลกของสมนาคณอยในงวดบญช

เดยวกนจะไมมหนคาสมนาคณ แตถาการขายสนคาและการหมดเขตการแลกของสมนาคณอยตาง

งวดบญช ณ วนสนงวดบญช

หนสนทอาจเกดขน

มาตรฐานการบญช ฉบบท 37 เรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยท

อาจเกดขน ไดใหความหมายของหนสนทอาจเกดขนไววา “หนสนทอาจเกดขน หมายถง รายการ

ขอใดขอหนงตอไปน

1 ภาระผกพนทอาจมอยอนเนองมาจากเหตการณในอดต แตการจะทราบวาภาระผกพน

ดงกลาวมอยจรงหรอไมนนตองไดรบการยนยนจากเหตการณอยางนอยหนงเหตการณ

ในอนาคตซงยงไมมความแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขน โดยเหตการณดงกลาวตอง

ไมอยในความควบคมทงหมดของกจการ

2 ภาระผกพนในปจจบนซงเกดขนจากเหตการณในอดต แตไมสามารถรบรเปนหนสนได

เนองจากเปนไปตามขอใดขอหนง

2.1 ไมมความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชง

เศรษฐกจเพอจายช าระภาระผกพน

2.2 จ านวนของภาระผกพนไมสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอเพยงพอ

ในทางปฏบตความนาจะเปนส าหรบระดบความเปนไปไดอยางแนนอนและระดบทไมนา

เปนไปไดอาจแตกตางไปจากแนวทางทวไปดงกลาว

1. คดความทอยระหวางการพจารณา

2. การค าประกนโดยการสลกกลงเอกสารทางการเงน เชน ตวเงนรบขายลด

3. การค าประกนเงนก

125

ดงนนกจการตองไมรบรหนสนทอาจเกดขนในงบแสดงฐานะการเงน แตตองเปดเผยขอมล

เกยวกบลกษณะของหนสนทอาจเกดขนแตละประเภท ไดแก

1. ประมาณการของผลกระทบทางการเงน 2. สงทบงชบอกความไมแนนอนเกยวกบจ านวนหรอจงหวะเวลาของการสญเสยประโยชน

เชงเศรษฐกจ 3. ความนาจะเปนทจะไดรบชดเชย

อยางไรกตาม หากความนาจะเปนทกจการจะสญเสยทรพยากรทประโยชนเชงเศรษฐกจอย

ในระดบไมนาเปนไปได กจการไมตองรบรและไมตองเปดเผยขอมล

สนทรพยทอาจเกดขน

กจการจะไมรบรสนทรพยทอาจเกดขนในงบดล เนองจากยงมความไมแนนอนวารายการนน

จะเกดขนหรอไม ทงนเปนไปตามคณลกษณะเชงคณภาพของขอมลในเรองของความระมดระวง

ในกรณทกจการมโอกาสทจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจแตไมถงระดบนาจะเกดขนอยางแนนอน

กจการยงคงไมตองรบรสนทรพยทอาจเกดขนนนในงบดล แตควรเปดเผยขอมลเกยวกบสนทรพยท

อาจเกดขนไวในหมายเหตประกอบงบการเงน

126

บรรณานกรม

กนกลกษณ วงษเกรยงไกร. 2553. การบญชชนกลาง 2. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : หางหนสวนจ ากด ทพเอน เพรส กอบแกว รตนอบล. 2553. การบญชชนกลาง 1. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร ดษฎ สงวนชาตและคณะ. 2552. การบญชขนกลาง. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร :

ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ธารน พงศสพฒน. 2553. การบญชขนกลาง II. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร :

โรงพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภาคภม วณชธนานนท. 2553. การบญชการเงน. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเสมาธรรม มาตรฐานการบญชฉบบท 37 เรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจ เกดขน (ปรบปรง 2552) พรรณนภา รอดวรรณะ. 2552. การบญชขนกลาง 2. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

พมพชนก สรรพรตน. 2553. รายการหนสนทอาจเกดขนและผลกระทบตองบการเงนของบรษทจด ทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. บญชมหาบณฑต สาขาวชาการบญช, มหาวทยาลยบรพา.

127

บรรณานกรม (ตอ)

ศศวมล มอ าพล. 2552. ทฤษฎการบญช เลมท 2. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร: บรษท อนโฟไมนง จ ากด