2.4 – Instrumental dental (introdución)
C
O
N
T
I
D
O
S
1. Instrumental de man
2. Instrumental rotatorio:
1. Turbina
2. Micromotor
3. Contraángulo
4. Peza de man
5. Fresas dentais
profedesanitaria.wordpress.com
instrumental dental
DE MAN
• Aquel que NON vai unido ao equipo dental
• Aquel que o operador usa colléndoo coa man
RÍXIDO• Sen articulación
• Ex: sonda de exploración
ARTICULADO• Con articulación (sist de apertura-peche)
• Ex: fórceps
ROTATORIO• Aquel que está unido ao equipo dental
• Efectúa movementos rotatorios a distintas velocidades
para mover as fresas dentais
profedesanitaria.wordpress.com
-1-
INSTRUMENTALDE MAN
profedesanitaria.wordpress.com
ACTIVA = FOLLA• A que realiza a función para a que está deseñado
• Distintas formas segundo a función
COLO• Conexión entre parte activa e inactiva
• Xralm de sección redondeada
• Pode ser recto ou angulado (con ≥ 2 ángulos)
INACTIVA = MANGO• Pola que se suxeita o instrumento
• Con superficie rugosa (evita que esvare)
profedesanitaria.wordpress.com
partes
profedesanitaria.wordpress.com
partes (ríxido)
profedesanitaria.wordpress.com
partes (ríxido)
profedesanitaria.wordpress.com
partes (articulado)
articulación
mango
mandíbulas
articulación
profedesanitaria.wordpress.com
partes (articulado)
valvas
mango
-2-
INSTRUMENTALROTATORIO
profedesanitaria.wordpress.com
segundo a velocidade (rpm) que desenvolve clasifícase en:
alta
e
ultravelocidade
40.000-100.000 rpm
100.000-500.000 rpmTURBINA
• Impulsadas polo aire docompresor
• Ruidosas
• Provocan calor friccionalimportante
• Habitualmente sen controlda velocidade
baixa
e
media
velocidade
ata 10.000 rpm
10.000-40.000 rpm
CONTRAÁNGULO
PEZA DE MAN
• Acóplanse ao micromotor
• Posúen cambio de sentido de xiro
• Velocidade regulable
profedesanitaria.wordpress.com
profedesanitaria.wordpress.com
-2.1-
TURBINA
profedesanitaria.wordpress.com
“Peza de man de ALTA velocidade propulsada por turbina de aire”
Instrumento rotatorio de alta velocidade
• Para eliminar tecidos duros do dente (ex:preparación de cavidades e coroas)
Con forma lixeiramente angulada(facilita acceso ao dente)
profedesanitaria.wordpress.com
partes
cabeza
• onde se coloca a fresa• ∅ = 1’6 mm
• lonxitude = 15 – 25 mm
• Poden ter iluminación LED
• Con sistema de saída de auga (→ irriga fresa → ↓ calor → ↓ dano á polpa dentaria)
corpo
• Zona de prensión, con superficie rugosa (facilita agarre)
• Cun dispositivo que se une coa mangueira do equipo dental
(electricidade/aire/auga) = acoplador de turbina
profedesanitaria.wordpress.com
O xiro a alta velocidade xera calor friccional que obriga á refrixeración por aire e auga
profedesanitaria.wordpress.com
profedesanitaria.wordpress.com
-2.2-
MICROMOTOR
profedesanitaria.wordpress.com
acoplador para contraángulo e peza de man
Peza de man e contraángulo móvense grazas ao micromotor.
Pode funcionar:
• con electricidade (unirase a unidade de control) = motor eléctrico;
• ou con aire comprimido (unirase a compresor) = motor de aire.
Teñen un regulador de:
• velocidade e
• sentido de rotación.
profedesanitaria.wordpress.com
Unido:
• Por un lado ás mangueiras do equipo dental.
• Polo outro lado ao instrumento de transmisión (contraángulo ou peza de man).
profedesanitaria.wordpress.com
-2.3-
CONTRAÁNGULO
profedesanitaria.wordpress.com
“peza de man contraangulada de BAIXA velocidade”
Instrumento rotatorio de BAIXA velocidade
• Para eliminar tecidos semiduros (ex: eliminar
dentina cariada, despois de tallala coa turbina)
Chámase así porque presenta un ángulocaracterístico, para favorecer o acceso áboca.
profedesanitaria.wordpress.com
partes
cabeza
• onde se coloca a fresa• ∅ = 2’35 mm
• lonxitude = 20 – 35 mm
• Poden ter iluminación LED
• Con dispositivo de saída de auga
corpo
• Zona de prensión, con superficie rugosa (facilita agarre)
• Cun dispositivo que se une coa mangueira do equipo dental
(electricidade/aire/auga) = micromotor
profedesanitaria.wordpress.com
profedesanitaria.wordpress.com
profedesanitaria.wordpress.com
MULTIPLICADOR(transmisión 1:5,
entre outras) (aro vermello)
TRANSMISIÓN 1:1 (a + usada) (aro azul)
REDUCTOR(transmisións 4:1 e 10:1, entre outras)
(aro verde)
mo
dif
ica
do
res
do
nº
de
rp
m
contraángulo multiplicador 1:5
profedesanitaria.wordpress.com
20.000 rpmx5
• Pulido de alta velocidade
• Traballos de conformación cavitaria
• Afinar preparacións
contraángulo 1:1
profedesanitaria.wordpress.com
20.000 rpmx1
• Eliminar caries
• Pulidos a baixa velocidade
• Colocar pernos/postes/espigas
contraángulo reductor 4:1
profedesanitaria.wordpress.com
20.000 rpm/4
En traballos de maior precisión en odontoloxía conservadora e endodoncia
contraángulo reductor 10:1
profedesanitaria.wordpress.com
20.000 rpm/10
En traballos de moita precisión, como colocación de implantes
profedesanitaria.wordpress.com
contraángulo con cabeza intercambiable
-2.4-
PEZA DE MAN
profedesanitaria.wordpress.com
“peza de man recta”
profedesanitaria.wordpress.com
Pode ser:
1. “peza de man para BAIXA velocidade” (en clínica dental): usado st en cirurxía e implantoloxía 2. “peza de man para
ALTA velocidade” (en lab de prótese): usado st para retocar/axustar próteses dentais
Poden levar modificadores do nº de revolucións
Elementos
multiplicadoresCon eles pode acadar ata 120.000 rpm
Elementos
reductores
Con eles pode acadar ata o
chamado “moi baixas velocidades” (15 – 20 rpm), útiles
en implantoloxía:
• para fresar o óso no que se vai a colocar un implante,
• aparafusar / desaparafusar o implante no óso…
• coa mínima produción de calor por fricción, aínda que a refrixeración segue a ser necesaria (xralm con auga, dirixida á cabeza da fresa).
profedesanitaria.wordpress.com
partes
cabeza
• onde se coloca a fresa• ∅ = 2’35 mm
• lonxitude = 30 – 70 mm
• Poden ter iluminación LED
• Con sistema de irrigación
corpo
• Zona de prensión, con superficie rugosa (facilita agarre)
• Cun dispositivo que se une coa mangueira do equipo dental
(electricidade/aire/auga) = micromotor
profedesanitaria.wordpress.com
profedesanitaria.wordpress.com
-2.5-
FRESAS DENTAIS(instrumentos rotatorios)
profedesanitaria.wordpress.com
Instrumentos para cortar, pulir suferficie dental e eliminar tecido cariado
que constan de:
profedesanitaria.wordpress.com
colo cabeza
(parte activa)
vástago (parte inactiva)
sistema de
retención(traba mecánica)
sistema de
retención(fricción)
cabeza• Parte activa
• Con formas (esférica = redonda = bóla, roda, cilíndrica, cónica...) e diámetros (en mm) moi variables
colo • Zona pola que se estreita o vástago, por onde se une coa cabeza
vástago
• Parte que se vai a introducir nas pezas de man
• Xralm son de aceito inox ou titanio (hainos dun só uso, que poden ser de plástico ou metal, como aluminio)
• Con ≠ lonxitudes e calibres, sg a peza de man para a que sexa: peza de man, contraángulo ou turbina
MANDRIL = vástago sen colo
• Só ten un parafuso que permite quitar/poñer discos ou rodas (instru-mentos cortantes rotatorios).
• Úsase en baixas velocidades (peza de man / contraángulo)
profedesanitaria.wordpress.com
Existen máis de 5000 tipos de fresas
dentais (e seguen aumentando cada
ano) segundo a súa forma, o seu
tamaño ou o material con que están
fabricadas. Por iso, as fresas dentais
teñen unha codificación standard
(especificacións ADA nº 23 e
normativas ISO) que se decidiu, nos
anos 80, por parte das principais
institucións dentais internacionais, e
que todos os fabricantes usan de
forma similar. Esta codificación
realízase tendo en conta distintos
parámetros da fresa dental, que a
identifican dunha forma única
profedesanitaria.wordpress.com
A codificación das fresas dentais ten en conta os seguintes parámetros nesta orde para xerar unha
numeración única que identifica cada fresa:
profedesanitaria.wordpress.com
1. Material da cabeza (diamante, carburo de tungsteno...)
2. Peza coa que son compatibles (turbina, contraángulo...)
3. Forma da cabeza (redonda, pera, chama...).
• A cabeza da fresa dental ten unha numeración asociada á súa forma.
4. Rugosidade (tamaño do gran = granulometría) da cabeza.
• Moitas veces pode identificarse pola cor da fresa dental.
• A clasificación de rugosidades das fresas dentais é tamen standard, peronon ven reflectida en todos os fabricantes nin en todos os tipos de fresa.
5. Diámetro da cabeza (no seu punto máis ancho)
(1/5) clasificación segundo o tipo de instrumento rotatorio co que se vai a utilizar
vástago para tamaño diámetro lonxitude ccs
peza de man(ou HP = hand piece) grande 2,35 mm 30 – 70 mm longas
contraángulo(ou RA = right angle) mediano 2,35 mm 20 – 35 mm con marca
turbina(ou FG = friction grip) pequeno 1,6 mm 15 – 25 mm curtas
profedesanitaria.wordpress.com
aceiro• Cunha serie de estrías ou “follas” (xralm 6, 8, 12... pero pode ter ter ≥ 30: “milfollas”)
que poden ser paralelas ou inclinadas• É o material + antigo
aceiro ao
tungsteno
• Xralm dise “fresas de tungsteno”, aínda que en realidade é aceiro+tungsteno (carbu-ro de tungsteno)
• Son moito + duras que as anteriores (substitutas das fresas de aceiro)• En canto a nº de follas, igual que as anteriores
titanio• + moderno (titanio nitrificado)• Moi duro
diamante
• As + usadas (gran calidade e precisión)• A cabeza, independientemente da súa forma, está recuberta por po de carbono (dia-
mante) adherido por distintos procedementos• A abrasividade do instrumento depende da granulometría
outros
• PEDRAS/TIRAS ABRASIVAS: poden ser de óxido de aluminio, esmeril, carborundo (carburo de silicio)…
• ELEMENTOS PARA PULIR: para sacar brillo (bruñir) con cabeza lisa ou finamente es-triada.
- Poden adoptar distintas formas: discos, copas, conos, rodas… - E poden ser de materiais moi diversos: silicona, plástico, caucho…
profedesanitaria.wordpress.com
(2/5) clasificación segundo o tipo de material da parte activa
profedesanitaria.wordpress.com
(3/5) clasificación segundo a forma da parte activa
profedesanitaria.wordpress.com
Unha mesma fresa, cunha mesma forma, pode ter diferentesgrosores de gran segundo as necesidades de tto. Ex: limpeza decarie co gran máis groso, pulido de contornas para o gran máis fino...
Podemos distinguilas pola numeración ISO e tamen pola coloraciónespecífica que encontramos no anel de cor do colo da fresa:
profedesanitaria.wordpress.com
(4/5) clasificación segundo a súa granulometría
Plt, de gran máis groso a máis fino, atopamos:
profedesanitaria.wordpress.com
Dentro dun mesmo modelo de forma podemos atopardiferentes tamaños. Ex: podemos atopar os seguintes tamaños para asfresas de bóla (dende a máis pequeña, ideal para traballos detallados como limparpuntos de carie incipientes, ata diámetros moi grandes para prótese ou Qx):
profedesanitaria.wordpress.com
(5/5) clasificación segundo o tamaño da parte activa
Ex: fresa de bóla codificada como 806.314.001.524.016,segundo a normativa estandarizada, significa:
profedesanitaria.wordpress.com