การศกษาดงาน ณ อำาเภอแมสอด จงหวดตาก เมอวนท 21 – 23 มกราคม 2552
การสำารวจขอเทจจรง ปญหาอปสรรค และตดตามประเมนผลการดำาเนนการตามความตกลงดานการขนสงขามพรมแดนในอนภมภาคลมแมนำ$าโขง และความตกลงอน ณ อำาเภอแมสอด จงหวดตาก
สภาพการขนสง
ประชาชนชาวพมาโดยสวนมากเดนทางโดยรถจกรยาน รถจกรยานยนต รถจกรยานสามลอ และรถกระบะปกอพ เปนตน สำาหรบรถบรรทกทใชในการขนสงสนคา ไดแก รถกระบะบรรทก รถบรรทกสบลอ และรถพวง เปนตน โดยสวนมากเปนรถเครองยนตดเซล ท$งน$มสถานเช$อเพลง (ป มนำ$ามน) เปดบรการอยจำานวนคอนขางนอย และราคานำ$ามนคอนขางแพง
เนองจากสภาพภมประเทศในเมองเมยวด ประเทศพมา มลกษณะเปนภเขาสงชน และสภาพถนนคอนขางขรขระ ดงน$นรถบรรทก หรอรถยนตของพมา จำาเปนตองเปลยนแหนบ เพลาหลง เปลยนยางรถใหมดอกยางทแขงแรงพอเพอรองรบกบสภาพถนนดงกลาว เพอเปนการยดอายการใชงานรถใหยาวนานข$น
อซอมรถในประเทศพมายานพาหนะทใช
รถบรรทกสนคาของพมาสภาพการจราจร
ดานพรมแดนแมสอด (Mae Sod Boundary Post)
บรเวณดานพรมแดนแมสอด มรถบรรทกลกษณะตางๆ เชน รถพวง รถกงพวง กระบะบรรทก รถสบลอ รถหกลอ เปนตน จำานวนไมมากนก สวนสนคาทขนสงจากประเทศไทยไปยงประเทศพมา ไดแก ยางรถจกรยานยนต อะไหลรถ สนคาอปโภค-บรโภค เปนตน
ดานพรมแดนแมสอดสนคาทขนสงบรเวณดานพรมแดนแมสอด
รถโดยสารไทย บรเวณดานพรมแดนแมสอดการขนถายสนคาหนาสะพานดวยรถกระบะบรรทก
สถานเช$อเพลง (ปมนำ$ามน)สถานเช$อเพลง (ปมนำ$ามน)
ทาเรอและคลงสนคาเอกชน
จากการศกษาดงาน ณ คลงสนคาอนมตเฉพาะคราวตามกฎหมายศลกากร ทา 10 คลง 7 โดยการควบคมกำากบดแลของดานศลกากรแมสอด ต $งอยทตำาบลทาสายลวด อำาเภอแมสอด จงหวดตาก พบวาโดยสวนมากเปนการขนสงสนคาออกจากประเทศไทยไปยงประเทศพมา (Export) ผานทางเรอขนาดเลกหรอแพขามแมนำ$าเมยไปยงประเทศพมา ซงสนคาหลก คอ นำ$ามนเช$อเพลง วสดกอสราง และสนคาอปโภคบรโภค การลำาเลยงสนคาลงเรอน$น ในสวนของนำ$ามนเช$อเพลงจะใชรางสำาหรบลำาเลยงถงนำ$ามนเช$อเพลงลงไปยงเรอ สวนสนคาอนๆ ใชวธการแบก ทนบนศรษะ หรอใชเครนขนาดใหญ โดยใชแรงงานพมาทถกกฎหมายมาทำางาน ณ คลงสนคาแหงน$ สำาหรบการขนสงสนคานำาเขา (Import) จากประเทศพมามายงประเทศไทยมเพยงเลกนอย ซงสนคาทนำาเขาจะตองเปนสนคาทผานพธการทางศลกากรแลวเทาน $น
ณ คลงสนคาไดจดแบงคลงสนคาออกเปน คลงสนคาขาเขา และคลงสนคาขาออก มระบบรกษาความปลอดภยดวยระบบกลองวงจรปด (CCTV) สนคาสวนมากในคลงสนคาคอ จกรยาน และอะไหลจกรยาน เวลาทำาการของท$งฝงไทยและฝงพมา คอ 06:00 – 18:00 น. ท$งน$ไมมเจาหนาทศลกากรประจำาอย ณ ทาเรอ แตจะเขามากำากบดแลเปนคร$งคราว นอกจากน$แลวยงมทหารและเจาหนาทตำารวจตระเวนชายแดนมาคอยตรวจตราดแล รกษาความปลอดภยอยเปนประจำา
คลงสนคาอนมตเฉพาะคราวตามกฎหมายศลกากรทา 10 คลง 7คลงสนคาขาออก
เขตเศรษฐกจเมยวด (Myawaddy Border Trade Zone)
ประธานหอการคาเมยวด Ms. Thin Thin Myat ประธานหอการคาเมยวดไดบรรยายภาพรวม ความกาวหนาและความพรอมของเขตเศรษฐกจเมยวด ดงน$
เขตเศรษฐกจเมยวด ต$งอย ณ เมองเมยวด ประเทศพมา ซงเปนเมองชายแดนตดกบ อำาเภอแมสอด จงหวดตาก ของประเทศไทย อยหางจากชายแดนนบจากสะพานขามแมนำ$าเมย ประมาณ 10 กโลเมตร มเน$อทประมาณ 1,600 ไร เกดข$นจากการผลกดนของรฐบาลกลางพมาเพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจและการจดต$งโรงงานอตสาหกรรมและเขตพาณชยกรรม โดยกระทรวงพาณชยเปนหนวยงานหลกในการดแลเขตการคาดงกลาว ท$งน$ รฐบาลพมาไดอนญาตใหบรษทเอกชนจำานวน 5 บรษท
รางสำาหรบลำาเลยงถงนำ$ามนเช$อเพลงลงไปยงเรอกลองวงจรปด CCTV
การขนถายสนคาดวยเรอการลำาเลยงสนคา ณ ฝงพมา
ซงสวนมากเปนบรษทของชาวจนเขามารวมลงทนดวย เพอใหเปนศนยกลางสำาคญในการขนถายสนคาระหวางสองประเทศ และเปนททำาการดานภาษและพธการตางๆ (Customs) แบบศนยบรการเบดเสรจ ณ จดเดยว (One Stop Service) โดยมสำานกงานของหนวยงานราชการทเกยวของต $งอยในพ$นทดวย อนง ไดมการจดต$งเขตเศรษฐกจพเศษลกษณะน$ทบรเวณดานชายแดนพมา-จน ซงไดเปดดำาเนนการแลวเมอป พ.ศ. 2548
ปรมาณการขนสงสนคาเขา-ออกระหวางประเทศพมาและจนมจำานวนมาก ซงสนคาสวนใหญทขนสงจากประเทศพมาไปยงจน คอ ผลไม เชน แตงโม พทรา เปนตน นอกจากน$แลวยงมการขนสง ชา และนม ดวย ท$งน$ สนคาทสงจากประเทศจนมายงพมา ทสำาคญคอ ปย เครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกส
สนคาทขนสงจากประเทศไทยไปยงพมาทสำาคญ คอ พลาสตก อะไหลรถ เครองจกร สนคาอปโภค-บรโภค พลาสตก เกาอ$ แลวขนสงตอไปยงเมองยางกง เมองมณฑะเลย เมองอระวด เปนตน
การกอสรางอาคารพาณชยภายในเขตเศรษฐกจเมยวด ทจะขายใหเอกชนตลอดจนศนยบรการนำาเขา-สงออก (Import-Export) และอาคารททำาการ ไดดำาเนนการแลวเสรจไปแลวรอยละ 70-80 สำาหรบบรเวณรอบๆ อาคารยงคงเปนลานดนไมไดเทคอนกรต ยงไมมลานจอดรถ และสาธารณปโภค เชน ไฟฟา และการสรางถนนเพอเปนเสนทางในการขนสงภายในประเทศพมา เปนตน คาดวาการกอสรางตางๆ ในเขตเศรษฐกจเมยวดจะเสรจสมบรณภายใน 3-4 ปน$ ท$งน$ ทผานมารฐบาลไทยไดใหความชวยเหลอแบบใหเปลาในการสรางถนนจากเชงสะพานมตรภาพไทย-พมา ฝงเมองเมยวดเขาไปในเขตพมาบนถนนสาย AH1 เปนระยะทางประมาณ 18 กโลเมตร โดยไปส$นสดทเชงเขาตะนาวศร ซงกอสรางแลวเสรจและเปดใชงานมาแลวประมาณ 3 ป ใชงบประมาณไปท$งส$น 119 ลานบาท ตามโครงการตองมการสรางทางขามเทอกเขาตะนาวศรไปยง
เมองกอกะเรกเปนระยะทางอก 40 กโลเมตร โดยกรมทางหลวงไดวาจางบรษทเอกชนเขาไปสำารวจเพอวางแนวทางสรางเสนทางสายใหมทจะตดออมเขาตะนาวศรไปยงเมองกอกะเรกได โดยสามารถรนระยะทางลงมาเหลอเพยง 27 กโลเมตร และมความลาดชนนอยลง เสนทางน$ไดออกแบบกอสรางแลวเสรจแลวแตยงไมสามารถดำาเนนการกอสรางไดเนองจากตดปญหาเรองแหลงเงนทนทจะนำามาใชในการกอสราง
ปจจบนเขตเศรษฐกจเมยวดยงไมไดเปดดำาเนนการอยางเปนทางการ ท$งน$ คาดวาจะมพธเปดอยางเปนทางการในอนาคตอนใกลน$ และคาดวานายกรฐมนตรพมาจะเปนประธานในการเปด และเชญนายกรฐมนตรไทยเขารวมพธดงกลาวดวย อยางไรกด ขณะน$รฐบาลพมาไดเปดใชเขตเศรษฐกจเมยวดเปนบางสวนอยางไมเปนทางการแลว โดยมรถขนสงสนคาเขามาใชบรการวนละประมาณ 200-300 คน ในการขนถายสนคาจากประเทศพมาเขาประเทศไทย ซงสนคาทนำาเขายงประเทศไทยโดยสวนมากคอ อาหารทะเล และสนคาเกษตร เชน กง ปลา ปมา หอมแดง และขาวโพด เพอสงตอ ไปยงประเทศมาเลเซย และสงคโปร ภายในเขตเศรษฐกจน$ไดนำาเทคโนโลยสารสนเทศททนสมยมาใช เชน การใชเครองเอกซเรยรถทใชในการขนสงสนคา เปนตน คลายกบทชายแดนจน-พมา
แผนผงการขนสงสนคาขาเขาและขาออกบรเวณเขตเศรษฐกจเมยวด
ยางกง
เมยวด
Export Import
รถมาจากยางกง รถมาจากไทย
Import
ยางกง เมยวด ดานแมสอด
Export
สมภาษณผประกอบการขนสงสนคาดวยรถบรรทก
มผประกอบการขนสงสนคาดวยรถบรรทกเขารวมกบประชมหารอ เพยงรายเดยว คอ บรษท M.S. Groups Logistics เปนบรษทรวมกจการ ซงเปนผรวมจดการขนสง 7 บรษท ทำาการขนสงสนคาเฉพาะในประเทศ ระหวางอำาเภอแมสอด จงหวดตาก และ
One Stop ServiceOne Stop Service
กรงเทพฯ เปนหลก ซงสนคาทขนสงจากแมสอด ไปยงกรงเทพฯจะเปนสนคาพชไร สนคารไซเคล เชน เหลก พลาสตก ข$เลอย เศษวสด เปนตน สำาหรบสนคาทรอขามไปยงประเทศพมา ไดแก สนคาอปโภค-บรโภค และวสดกอสราง เปนตน
บรษท M.S. Groups Logistics ไดเขารวมเปนสมาชกของชมรมผประกอบการแมสอด สภาหอการคาแหงประเทศไทย และสมาคมขนสงทางบก
รถทใชในการขนสงสนคาแตละบรษทมรถ 10 – 50 คน ซงมอายการใชงานเฉลยตำาสด 4-10 ป
การซอมบำารงรกษา มท$งซอมสวนตวและเขาอ บางคร $งเปลยนนำ$ามนเครองเอง บางคร$งกเขาปม ท$งน$จะเปลยนนำ$ามนเครองทก 10,000 กโลเมตร สวนการเปลยนยาง จะดตามความเหมาะสม ปจจบนเปลยนนอยลงเนองจากมการจำากดนำ$าหนกสนคาและรถ พรอมท$งจดทำาประวตการใชงานและการซอมบำารงรกษารถดวย
แตละบรษททำาการขนสงชายแดน ไมนอยกวา 3-4 เทยวตอเดอน รวมท$งหมด 10-15 เทยวตอเดอน
การขนถายทบรเวณชายแดน สนคาถกสงตอไปยงเมองยางกง โดยบรษทไมกลาเขาไปประกอบการขนสงในประเทศพมา เนองจากกลวในเรองความปลอดภย ไมมจดบรการ อซอมรถ อปะยาง สงอำานวยความสะดวก ป มนำ$ามน และการตดตอสอสารทยากลำาบาก เนองจากสภาพภมประเทศมลกษณะเปนภเขา และสภาพถนนรถทใชในการขนสงไปยงประเทศพมาตองมสภาพด คนขบรถสามารถขบรถเขาไปได
บรษทรบขนสงสนคาใหกบบรษทโลจสตกส ไดนามก ทรานสปอรต ซงเปนบรษทในเครอขายของบรษทซ พ ในนามกลมขนสงสนคาท$งไปและกลบ ทำาสญญาคา
ขนสงสนคาตามราคานำ$ามน ท$งน$ไดจดเตรยมรถหองเยนมารอรบสนคา ในกรณสนคาประเภทอาหารทะเล อาหารแชเยน
การขนสงเทยวกลบ ในชวงทปรมาณงานมาก จะมสนคาท$งขาไปและขากลบ ประมาณ 6 เดอน สวนอก 6 เดอน ทมปรมาณงานนอย จะไมมสนคาขากลบ ตองตรถเทยวเปลาประมาณ 5% ของปรมาณงานท$งหมด
การจดแบงองคกร ประกอบดวย พนกงานบญช/ผจดการ 1 คน ฝายบญช 2 คน (ภาคสนาม, คนดแลการข$นสนคา) การซอมบำารงน$น แตละบรษทดแลเอง มการแบงงานชดเจนตามหนาท ท $งบรษทไดวาจางบรษท/ผรบจดการบญชดำาเนนการดานบญช
บรษทรวมบางบรษทไดนำาระบบ GPS มาใชในการตดตามรถ มการตดตอสอสารโดยโทรศพทมอถอเปนหลก ผลการนำา GPS มาใชทำาใหพนกงานใชนำ$ามนนอยลง สามารถตรวจสอบพฤตกรรมการขบรถ เชน การขบรถออกนอกเสนทาง การขบรถเรวเกน 90 กม./ชม. และการจอดรถในทหามจอด เปนตน
การคำานวณคาขนสง ในกรณทเปนการขนสงสนคาประเภทพชไร สมาชกของบรษทรวมจะเปนผคำานวณราคาคาขนสงเอง โดยคดราคาตอตนตามนำ$าหนก และพจารณาประเภทสนคาและความเสยงของสนคาควบคไปดวย โดยมการจดทำาการประกนการรบขนสนคาแบบเหมาคน ประมาณคนละ 6,000 – 7,000 บาทตอป กรณสนคามมลคาสง จะทำาประกนเพมเปนรายคนหรอรายเทยว
บรษทใหความสำาคญกบพนกงานขบรถ มการจดการฝกอบรมเกยวกบความปลอดภยในการขนสงใหกบ
พนกงานขบรถ โดยสงพนกงานขบรถทมอายงาน 3-5 ป ไปอบรมทบรษทวอลโว และบรษทฮโน เพอฝกทกษะในการขบรถ
บรษทใชศนยหรอลานรวบรวมและกระจายสนคาเพอการสงออกและนำาเขาสนคาของตนเอง สำาหรบสนคาเหมาลำาไมมการเปลยนถายสนคา
เนองจากพมากำาหนดใหสนคา 20 ชนด เปนสนคาทไมถกตองตามกฎหมาย เชน ผงชรส ดงน$นสนคาทขนสงมายงดานพรมแดนแมสอด ไมสามารถขนสงดวยรถผานสะพานขามพรมแดนไดท$งหมด บางสวนจงมการลกลอบขนสงทางเรอ
จากการหารอรวมกบผประกอบการขนสงสนคา ไดพบปญหาในการประกอบการขนสงหลายดาน ดงน$
1. ปญหาเรองการขนสงสนคาผานสะพานมตรภาพไทย-พมา คอนขางลำาบาก เนองจากสะพานคอนขางคบแคบ มการกำาหนดขนาดรถบรรทกสนคาททำาการขนสงขามสะพาน ไทย-พมา ใหมนำ$าหนกไมเกน 25 ตน จากเดม 40 ตน ทำาใหรถบรรทกของไทยไมสามารถขนสงผานสะพานได ดงน$น จงตองทำาการขนถายสนคาหนาสะพานดวยรถบรรทกขนาดเลก หรอรถกระบะเพอนำาสนคาไปสงตามหมบาน หรอทอยทกำาหนดให ประกอบกบการกกและปลอยรถในเขตชายแดนพมาเปนไปโดยลาชาและไมเปนระเบยบ ทำาใหการขนสงสนคาเขาพรมแดนพมาโดยผานสะพานดงกลาว ตองใชเวลานานเกนความจำาเปน
2. ผประกอบการไมมนใจในเรองความปลอดภยในการขนสงสนคาไปยงประเทศพมาเนองจากสภาพถนนในประเทศพมายงไมไดมาตรฐาน และถนนบางเสนยงกอสรางไมสมบรณทำาใหรถขนสงสนคาชำารดและประสบอบตเหตไดงาย ทำาใหเสยคาใชจายในการซอมบำารงและดแลรถคอนขางสง นอกจากน$แลวผประกอบการขนสงยง
พบปญหาเรองรถบรรทกสนคาถกดกปลนระหวางทาง โดนยดสนคา หรอโดนจบกมอกดวย ทำาใหผประกอบการไมกลาไปลงทนในประเทศพมา
3. ปญหาเรองความไมแนนอน เนองจากประเทศพมามความขดแยงทางการเมองภายในประเทศ สงผลตอการเปดสะพานมตรภาพไทย-พมา และทำาใหผประกอบการขนสงไทยไมกลาเขาไปลงทนในประเทศพมา และไมกลาทำาการขนสงสนคาเขาไปยงประเทศพมา
4. ปญหาเรองอปสรรคในการตดตอสอสาร เนองจากระบบโทรคมนาคมและสาธารณปโภคของประเทศพมายงลาสมยและไมครอบคลมทวถง ทำาใหระบบการตดตามการขนสงสนคาทำางานไมไดเตมท ในกรณทรถขนสงสนคาเกดอบตเหต หรอนำ$ามนหมดระหวางทาง ไมสามารถทจะตดตอสำานกงานเพอขอความชวยเหลอได
5. ปญหาเรองคาใชจายทเพมสงข$น เชน คาใชจายในการซอมบำารงรกษารถทสง รถบรรทกทกคนตองเปลยนแหนบ และเพลาหลง เพราะถนนในพมาขรขระ ตองเปลยนยางทก 3 เดอน ในขณะทปกตรถทวงทางราบจะเปลยนยางปละคร$ง นอกจากน$แลวยงมปญหาราคานำ$ามนเช$อเพลง (ดเซล) ทผนผวนและมแนวโนมทจะสงข$นเรอยๆ และคาใชจายจากการทรฐบาลพมาพยายามกดกนโดยการตรวจจบกมรถขนสงสนคาหลายดาน อนเปนผลทำาใหตนทนในการขนสงสงข$นดวย
6. ปญหาเรองอบตเหตบนเสนทางจงหวดตากไปยงอำาเภอแมสอด ทมกจะเกดบอยคร$งเนองมาจากสภาพภมประเทศมภเขาสงชน ทางคอนขางคดเค$ยว มทางโคงจำานวนมาก ตองใชเวลาในการขบรถบรรทกประมาณ 3 ชวโมง ในขณะทระเวลาในการขบรถยนตเพยง 1 ชวโมง ผขบรถตองใชความระมดระวง และความชำานาญคอนขางสง
ผประกอบการขนสงสนคาไดขอใหกรมการขนสงทางบก กรมทางหลวง และภาครฐใหความชวยเหลอ ดงน$
1. จากปญหาเรองสะพานมตรภาพไทย-พมามขนาดเลกและคบแคบทำาใหรถบรรทกขนาดใหญไมสามารถขามได ผประกอบการไดเสนอแนะใหกรมทางหลวงทำาการเจรจากบพมาเพอทำาการซอมแซม แกไขตอมออยางถาวร
2. ใหทางรฐบาลไทยเจรจากบรฐบาลพมา ใหเจาหนาทของพมาตรวจสอบสนคาบนรถ ไมใหมนำ$าหนกเกน เพอเปนการปองกนการชำารดของสะพาน
3. ผประกอบการขนสงของไทย ควรประสานงานกบหอการคาไทยและหอการคาพมาเพอรวมมอกนในการอำานวยความสะดวกในการขนสงสนคาระหวางประเทศ พฒนาถนน และระบบสาธารณปโภค ตลอดจนเปดเสนทางการขนสงสนคาอยางเปนรปธรรม และมความปลอดภยในการขนสง