14/11/61 1
การใชภาษาไทยในการเขยนหนงสอราชการ
๑๓ พฤศจกายน ๒๕๖๑
ดร.กลยรตน หลอมณนพรตน
วทยาลยครสรยเทพ มหาวทยาลยรงสต
การใชภาษาท งการพดและการเขยนเปนทกษะและ
ศลปะอยางหนง ผใชจะตองมความรเกยวกบค า
ความหมายของค า การเขาประโยค การล าดบประโยค
เขาเปนขอความส น ๆ รวมถงการล าดบขอความส นๆ
เขาเปนขอความตอนหนง ๆ เพอใหผอานหรอผฟง
เขาใจความหมายตรงตามทตองการได
14/11/61 2
ขอบกพรองในการใชภาษาไทย
ใชภาษาผดหลกไวยากรณ
การใชภาษาผดความหมายทตองการ
การใชภาษาทไมเหมาะสม
การใชภาษาไมสละสลวย
14/11/61 3
14/11/61 4
“ค า” มคณคาเฉพาะตว เปนสอใหสงความหมายได
หนกเบาแตกตางกน การเลอกใชค าท งการพดและการ
เขยนไดอยางถกตองเหมาะสม ตรงความหมายคอ
ประสทธภาพแหงการสอสาร
14/11/61 5
การใชค าในการเขยนทเปนทางการ
1. ไมใชค าฟ มเฟอย หรอค าทใหความหมายอยางเดยวกนซ าซอนกน
ตวอยาง:
ต ารวจผาพสจนศพคนตายทสถาบนนตเวช
สมศรรสกละอายใจทไดทจรตคดโกงยกยอกเงนของบรษท
นายวษณท างานรบราชการอยในกระทรวงมหาดไทย
สมคดรสกพอใจในการทไดรบเลอกเปนประธานนกเรยน
ค าฟ มเฟอย
ท าการประชาสมพนธ
มการชวยเหลอ
กระท าการโดยประมาท
อนาคตขางหนา
จากประสบการณทผานมา
จากการวางแผนลวงหนา
มาตรการในการดแลรกษาความ
ปลอดภย
ค าภาษาแบบแผน
ประชาสมพนธ
ชวยเหลอ
กระท ำโดยประมำท
อนาคต
จากประสบการณ
จากการวางแผน
มาตรการรกษาความปลอดภย
14/11/61 6
14/11/61 7
2. ใชค าใหถกตองตรงความหมาย
ตวอยาง:
มายสาวสละโสดอกคร งหนง
ในการสอบสวนขอคดเหนจากฝายตางๆ ปรากฏวา.......
หมายก าหนดการพธประสาทปรญญา
ประธานกลาวเปดงานอยางยดเยอ
วางใจ กบ ไวใจ
“วางใจ” เปนเรองของฝมอ “ไวใจ” เปนเรองของคณธรรม
คนบางคนไวใจได แตวางใจไมได
คนบางคนไวใจไมได แตวางใจได
ตวอยาง:
การขบรถของสมชายวางใจได ไมตองหว นวาจะเกดอนตราย
เพราะสมเกยรตวางใจเจาหนาทมากเกนไป งานจงเสย
งานเกยวกบการเงนไวใจสมหญงได แตอยาวางใจมากนก
ถาพดถงการท างานแลววางใจสมชนกไดดทเดยว14/11/61 8
14/11/61 9
3.ใชค าทมความหมายชดเจน ไมก ากวม
ตวอยาง:
คนทจบเชอกควรจะเปนคนสาว
ชตตเถยงกบอภชยอยนานกวาช วโมง
ในทสดเขาโกรธเลย กระโดดเตะอยางแรง
วนนเคนไมมาเรยนเพราะตาของเขาเจบ
14/11/61 10
4.ไมใชค ากลมค าหรอส านวนผดไปจากทเคยใชมาแตเดมและ
ยงใชอยในปจจบน
ตวอยาง:
สภาเปนคนปากวาตาขยบ
อยาท าอะไรแบบควายหายลอมคอก
ทหารไทยโตตอบผกอความไมสงบอยางทนฟนทนควน
ฉนรกเธอจนเขากระดกด า
14/11/61 11
5.ไมใชค า ส านวน หรอรปประโยคภาษาองกฤษ ตวอยาง:
ฉนเหนควรยกเลกระบบซเนยรต
เดกๆ ชอบน งรถแอรกลบบาน
จรกษาจะไปเทยวสงคโปรกบบรษททวร
มานไปท าพาสสปอรตทศนยท าพาสปอรต MRT คลองเตย
น า ICT มาใชในการจดการเรยนร
เทอมนฉนต งใจจะเรยนภาษาไทยใหด เพอความสขของฉน
14/11/61 12
มนเปนความจ าเปนทฉนตองอยทน
ควรใชวา ฉนจ าเปนตองอยทน
เทคโนโลยสารสนเทศไดถกใหค าจ ากดความโดยส านกงาน
เลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต
ควรใชวา ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลย
สารสนเทศแหงชาตใหค าจ ากดความ “เทคโนโลย
สารสนเทศ” ไววา................................................
14/11/61 13
ในภาษาไทยประโยคทใชค าวา “ถก” มกใชในกรณทผรบไม
ยนดทจะรบหรอท าสงน น เชน ถกต ถกวา ถกปรบ ฯลฯ ใน
กรณทผรบยนด จะใชค าวา “ไดรบ” ตวอยาง:
ฐตวฒนถกเลอกเปนประธานช นป
ควรใชวา ฐตวฒนไดรบเลอกเปนประธานช นป
เรองราวของเรอไททานคถกน ามาจดแสดงทหางสยามพารากอน
ควรใชวา เรองราวของเรอไททานคไดน ามาจดแสดงทหาง
สยามพารากอน
14/11/61 14
6.ไมใชค าตางระดบกน หรอใชค าไมคงท หรอไมถกค
ตวอยาง:
เวลาครสอนบางคนกฟง บางกคย บางคนกหลบ
สตรปจจบนเปนนกตอสทเขมแขงไมแพผชาย
รถประจ าทางหกหลบรถจกรยานยนตจงพงเขาชนปาย
รถเมล
14/11/61 15
7.ใชค าไมเหมาะกบความรสก
ตวอยาง :
ฉนดใจทตองไปชะอ ากบคณ
เขารสกไมพอใจทไดท าหนาทน แตกไมสามารถปฏเสธได
คณลงเจบกระเสาะกระแสะมาปกวาแลว
เราคาดหวงวาทานคงอยไมนาน
14/11/61 16
8.ไมใชภาษาพดในภาษาเขยน
ตวอยาง:
เมอวานนนตยาไมมาเรยนเพราะตกกระได
อนวฒนชอบทานไสกรอกอสานมาก
สนขบานคณยายโดนรถทบตาย
ภาษาพด
มกเปนส านวนภาษาแบบกนเอง
อาจใชน าเสยงเขาประกอบให
ความหมายชดเจนขน
อาจตดทอนหรอดดแปลงเสยงหรอ
ส าเนยงของค าบางค าได
มการใชค าแสลง ค าเฉพาะกลม
มรปประโยคทไมคอยเปนระบบ ไม
สละสลวย
บางคร งพดโดยละค าหรอความ
หรอพดซ าๆ
ภาษาเขยน
มลกษณะเปนทางการมากกวาภาษา
พด เพราะตองใชค าทถกตองเหมาะสม
ไมเขยนตามส าเนยงทออกเสยงจรง ๆ
ซงอาจไมตรงกบภาษาทางการ หรอ
ภาษามาตรฐาน
ตองขดเกลาใหสละสลวย ชดเจน และ
เขาใจไดอยางแจมชด ไมซ าซากวกวน
ไมมค าพดตดปากทนาร าคาญ
14/11/61 17
14/11/61 18
เปรยบเทยบการใชภาษาพดกบภาษาเขยน
ภาษาพด
โทรศพทเปนสวนหนงของชวต
ปจจบน แตมนถกคนคดขนมา
โดยอเลกซานเดอร แกรหมแบลล
และตอนน นเขาเองกยงนกไมถง
อนทจรงเราไมเคยคดวาโทรศพท
จะวเศษอะไรหนกหนา เหนเปนของ
ธรรมดา นกอยากจะโทรศพท
เมอไหรกได.....
ภาษาเขยน
เมออเลกซานเดอร แกรหมแบลล
คดโทรศพทขนไดน น เขาคงนกไม
ถงวามนจะกลายเปนสวนหนงของ
ชวตปจจบน เราเองกไมเคยคดวา
โทรศพทน นจะวเศษเพยงไร เหน
เปนของธรรมดา เพราะมอยทกหน
ทกแหง....
14/11/61 19
9. ใชค าชนดตางๆ ใหถกตองตามหลกภาษาไทย
การใชค าสรรพนามในหนงสอราชการ
- นยมใชชอหนวยงานแทนทงผสงหนงสอและผรบหนงสอ
- ใชสรรพนาม กระผม ดฉน ขาพเจา ทาน
การใชค าลกษณนาม
- ค านามทมลกษณนามไดหลายอยาง เชน ไข ระนาด ดาย
ปนโต ฯลฯ
- ค านามทเปนค าราชาศพท
การใชค าอาการนาม “ การ” และ “ความ”
“การ” ใชกบกรยาทางกาย หรอวาจา เชน การพด การอาน ฯลฯ
ตวอยาง
การพดอยางไมระมดระวงของกตตท าใหไมมใครอยากคบกบเขา
“ความ” ใชกบกรยาทางความคด จตใจ (นามธรรม) และ
ใชกบค าวเศษณ เชน ความรก ความออนแอ ความเรว ฯลฯ
ตวอยาง
ภาคเรยนนฉนต งใจจะเรยนภาษาไทยใหด เพอความสขของฉน
14/11/61 20
การใชค าบพบท
กบ ตดกน เทากน ดวยกน
ตวอยาง: นรมลกบสมปองไปเดนซอของทตลาด
แก ส าหรบ (มกใชกบผมอาวโสนอยกวา)
ตวอยาง: อธการบดมอบหนงสอแกนกศกษา
แด ส าหรบ (มกใชกบผมอาวโสมากกวา)
ตวอยาง: อธการบดมอบหนงสอแดประธานองคมนตร
14/11/61 21
ใหกบ หรอ ใหแก
กบ - (ค านาม) เครองดกสตวชนดหนง มลนหรอไก เมอไปกระทบเขากจะปดหรอ
งบทนท
- (ค าบพบท) ใชเชอมค าหรอขอความเขาดวยกน มความหมายวารวมกน หรอ
เกยวของกน เชน พกบนอง
- (ลกษณนาม) ใชเรยกใบลานซงจดเขาแบบส าหรบจารหนงสอประมาณ 800
ใบ
แก - (ค าวเศษณ) อายมาก
- (ค าบพบท) ใชน าหนาฝายรบ
ดงน นค าทตามหลง “ให” ควรเปนค าวา “แก” เสมอ เชน
ครใหของขวญแกนกศกษา
อ.ศศวรรณ รนเรง 14/11/61 22
ตอ ใชในกรณ “กระท าตอฝายเดยว” ไมวาจะกระท าตอใคร
หรอตออะไร เชน
- เราตองมความกตญญกตเวทตอผมพระคณ
- สมบญเปนคนทมความสจรตตอหนาท
ใชในกรณทแปลวา “เปนไปตาม” “คลอยตาม” หรอ
“ท าตาม” ไดดวย เชน
- นดดาเปนคนตรงตอเวลาเสมอ
- คนทออนตอโลกคอคนทออนประสบการณชวต
14/11/61 23
การใชประพนธสรรพนาม “ท, ซง, อน” ท งสามค านม
ความหมายอยางเดยวกน ใชแทนกนได ขนอยกบผเขยนจะม
ศลปะในการเลอกใชค าใหเหมาะกบบรบทน นๆ อยางไร
ตวอยาง:
คนทเปนพลเมองของประเทศใด ซงท าการอนเปนการบ นทอน
ความมนคงของประเทศน น ควรไดรบการประณามวาเปน
ผทรยศตอประเทศชาต
14/11/61
การใชค าสนธานเชอมประโยค
และ - กบ- รวมทง-ตลอดจน หมายถง ท งหมด
ท งสค าน มความหมายอยางเดยวกน ใชแทนกนได
ตวอยาง:
วนยทบคลากรจะตองรกษาน น มวนยในการปฏบตงาน และ
วนยในการปฏบตตอผรวมงาน รวมทงวนยในการปฏบตตอ
บคคลภายนอกทมาตดตองาน ตลอดจนวนยในการปฏบตตนเพอ
รกษาเกยรตศกดของต าแหนงหนาทของตนดวย
14/11/61
ค าเบา - ค าหนกแนน
การใชค าวา จะ – จก
จะ เปนค าเบา ธรรมดา ใชในกรณท วไป เชน
จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาอนญาต จะเปนพระคณยง
จก เปนค าหนกแนน ใชในค าส ง ค าก าชบ เชน
จงขอก าชบมาเพอจกไดระมดระวงมใหเกดกรณเชนนขนอก
11/14/2018 26
ประวณ ณ นคร
ค าเบา – ค าหนกแนน (๒)
การใชค าวา ควร – พง – ยอม – ตอง - ให
ควร เปนค าแนะน าท วไป มผลบงคบทางจตใจ เชน
เจาหนาทเสพสราในขณะปฏบตหนาท ควรลงโทษสถาน
หนก
พง เปนการวางมาตรฐาน มผลบงคบทางสงคม เชน
อาจารยพงใหเกยรตอาจารยดวยกน
11/14/2018 27
ประวณ ณ นคร
ค าเบา – ค าหนกแนน (๓)
การใชค าวา ควร – พง – ยอม – ตอง - ให
ยอม เปนค าบงคบเปนทางการ แตไมเดดขาด ใหใชดลพนจ
เชน
อาจารยเลนการพนน ยอมถกลงโทษสถานหนก
ตอง - ให เปนค าบงคบเปนทางการโดยเดดขาด เชน
บคลากรผใดกระท าผดวนยอยางรายแรง ใหลงโทษใหออก
ปลดออก ไลออก
11/14/2018 28
ประวณ ณ นคร
ค าบงคบ - ค าขอรอง
ค าบงคบ
ขอใหสงไปยง..........
ใหไปตดตอ...........
ขอใหน ำเสนออธกำรบดตอไป
ค าขอรอง
โปรดสงไปยง..........
โปรดไปตดตอ.................
โปรดน ำเสนออธกำรบดตอไป
11/14/2018 29
ประวณ ณ นคร
ค าท าลาย - ค าเสรมสราง
ค าท าลาย
โครงกำรทเสนอมำนนใชไมได
ทำนเขำใจผด
ค าเสรมสราง
โครงกำรทเสนอมำนนนบวำด
แตเกรงวำจะยงท ำไมไดใน
ขณะน
ควำมเขำใจของทำนยง
คลำดเคลอนอย
11/14/2018 30
ประวณ ณ นคร
14/11/61 31
ขอบกพรองในการใชประโยค
ประโยคผดไวยากรณ หรอประโยคไมสมบรณ ตวอยาง:
- แรงจงใจเปนพลงทกระตนใหเกดการเรยนรของนกเรยน
ควรแกเปน
แรงจงใจเปนพลงทกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนร
- ขอเชญตว แทนนกศกษา คณะ วทยาลย สถาบน
ควรแกเปน
นายกสโมสรนกศกษาขอเชญตวแทนนกศกษาทกคณะประชม
จดงานลอยกระทง
14/11/61 32
ประโยคไมกะทดรด ใชค าหรอความซ ากน จนท าใหประโยค
ยาวและซ าซากเกนไป
ตวอยาง:
สงคมไทยนบวนจะเสอมทรามลงในทางทไมสมควร
สพรเปนพฒนากรทต งใจพฒนาความเจรญกาวหนามาส
ทองถนอยางจรงจง
ปจจบนเทคโนโลยและเทคนควทยาการเกอบทกดานกาวหนา
ขนมาก
14/11/61 33
ประโยคไมชดเจน ใชค าทมความหมายหลายนย หรอใช
สรรพนามทไมระบชดเจน
ตวอยาง :
เขาสนทสนมกบนองสาวคณเมตตาทเปนพยาบาล
เขาไปทไหนกน
14/11/61 34
ประโยคไมสละสลวย ไดแกประโยคทล าดบค าหรอความไม
เหมาะสม
ตวอยาง :
ประภาต งใจจะเขาศกษาตอทมหาวทยาลยรงสต คณะบญช
มนเปนการยากทจะเขาใจเรองน
หนงสอบนช นเขาไมเคยอานเลย
หนงสออางอง
กลยรตน หลอมณนพรตน. (๒๕๖๐). กำรเขยนหนงสอรำชกำร. เอกสำรประกอบกำร
บรรยำยวชำ THA 106 ภำษำไทยเพอกำรสอสำร
ประวณ ณ นคร. (๒๕๓๙). กำรท ำบนทกเสนอ กำรจดรำยงำนกำรประชม กำรเขยนค ำ
กลำวในพธ : บทเรยนดวยตนเองส ำหรบขำรำชกำรทกระดบ. พมพครงท 5.
กรงเทพฯ : สวสดกำรส ำนกงำน ก.พ.
ระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยงำนสำรบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และทแกไขเพมเตม
(ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๔๘ ประกำศในรำชกจจำนเบกษำวนท ๒๓ กนยำยน ๒๕๔๘
ระเบยบวำดวยกำรรกษำควำมลบของทำงรำชกำร พ.ศ. ๒๕๔๔ ประกำศใน
รำชกจจำนเบกษำวนท ๒๓ กนยำยน ๒๕๔๔
11/14/2018 35
14/11/61 36