BİRİNCİ BASAMAKTA ANEMİLERE YAKLAŞIMBİRİNCİ BASAMAKTA
ANEMİLERE YAKLAŞIM
UZM.DR.F.GÖKŞİN CİHAN
• ANEMİ FİZYOPATOLOJİSİ
• DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE KRONİK HASTALIK ANEMİSİNİN AYIRICI TANISI
• MAKROSİTOZUN EN SIK NEDENLERİ VE B12 EKSİKLİĞİNDEN AYIRMA
Anemilerin SınıflandırılmasıAnemilerin Sınıflandırılması
• Mikrositik (< 80 Fl)– Demir Eksikliği– Thalasemiler
• Normositik(80-100 Fl)– Kronik hastalık– Böbrek hastalığı
• Makrositik (> 100 Fl)– B12/folat eksikliği– KC Hastalığı; Alkol bağımlılığı– Myelodisplastik sendrom– Hemolitik anemi
Birinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta Anemiler
• Birinci basamaktaki anemilerin çoğu normositiktir.
• Fe eksikliği anemisi bazen atlanır bazense gereğinden fazla tanı konur.
• Makrositik anemiler her zaman vitamin eksikliğinden kaynaklanmaz
• Bazen hastalar aslında anemik değildir!
Eritrosit yaşam döngüsüEritrosit yaşam döngüsüEritrosit yaşam döngüsüEritrosit yaşam döngüsü
• Hormones– Kidneys (EPO)– G-CSF
• Bone marrow– Iron deposition
• Reticulocytes
• Senescence
Demir MetabolizmasıDemir MetabolizmasıDemir MetabolizmasıDemir Metabolizması
Birinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta AnemilerBirinci Basamakta Anemiler
• Demir eksikliği
• Artmış kan kaybı
• Böbrek disfonksiyonu
• Kİ bozukluğu
• Artmış yıkım(hemoliz)
TestlerTestlerTestlerTestler
• Tam kan sayımı• Demir• TDBK• Ferritin• Vitamin B12/Folat
– MMA, HCY
• Retikülosit sayımı• Periferik yayma
• TSH• Laktat dehidrogenaz
(LDH)• Haptoglobin• Coombs testi• Kemik İliği
En sık yapılan yanlışlarEn sık yapılan yanlışlar
• Ferritin düzeyine bakmadan demir eksikliği tanısı koymak
• Kronik hastalık anemisinde demir tedavisi vermek
• Tüm makrositik anemilerde B12 eksikliği düşünmek– hemolitik anemi, myelodisplazi– Tedavi sonucunu takip
Demir eksikliği anemisi Demir eksikliği anemisi Demir eksikliği anemisi Demir eksikliği anemisi
• Demir kaybı > dietle alınan demir
• Malabsorbsiyon
• Kan kaybı– Akut– Kronik
• Total Demir Bağlama Kapasitesi transferrin saturasyonu ile
ilişkilidir. • Transferrin molekülü
– Artmış TDBK demir için boş koltuk– Düşük TDBK demir için boş yer az
• Transferrin sat: Demir/TDBK=% saturasyonu
TTDBK veDBK ve Transferrin Satura Transferrin SaturasyonusyonuTTDBK veDBK ve Transferrin Satura Transferrin Saturasyonusyonu
FerritinFerritinFerritinFerritin
• Vücudun total demir depolarını gösterir
• Demir kaybı ile ilk etkilenen parametredir
• Ferritin demir eksikliği anemisini en iyi ortaya koyan testtir
FerritinFerritinFerritinFerritin
• < 15: Demir eksikliği anemisi
• 15-44: olası DEA
• 45-100: şüpheli tanı
• > 100: DEA değil
Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi
• İkinci sıklıkta görülen anemidir
• Demir metabolizmasında bozukluk– Demiri kullanamama– RES te demir retansiyonu
• Bozulmuş eritropoez
Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi
• Enfeksiyonlar (18-95%)– Akut– Kronik
• Maligniteler (39-77%)
• Otoimmün (8-71%)
• Kronik Böbrek Hastalığı (23-50%)
Weiss et al. Anemia of Chronic Disease. NEJM 2005;352:1011-23
Kronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık AnemisiKronik Hastalık Anemisi
• Demir normal veya düşüktür
• TDBK normal veya düşüktür
• Normositik veya mikrositik
• Yüksek ferritin düzeyi– Ferritin > 100 tanı koydurur
MaMakrositikkrositik Anemi AnemilerlerMaMakrositikkrositik Anemi Anemilerler
• MCV> 100 FL
• Etyoloji– Alkol– Kronik KC hastalığı– Vitamin B12/folat eksikliği– Myelodisplazi– Hemoliz– Retikülositoz
Akut Makrositik AnemiAkut Makrositik Anemi
Rule out hemoliz, retikülositculocytosis
• Reticulocyte count
• Peripheral smear
• Haptoglobin
• LDH
• Coombs test
Vitamin B12 deficiencyVitamin B12 deficiencyVitamin B12 deficiencyVitamin B12 deficiency
• Serum B12 not accurate– Methylmalonic acid (MMA)– Homocysteine (HCY)
• Macrocytic anemia– Invariably with low serum b12
Oh R. Brown DL. Vitamin B12 Deficiency. AFP 2003