1
Brandbeveiligingsregels
Broers R.
Gemeenschappelijke Preventie Dienst GO!
8 december 2016
Brandveiligheid
in schoolgebouwen
Brandveiligheid
in schoolgebouwen
1. Inleiding
2. Brandreglementering
3. Europese reglementering
4. Federale reglementering
5. Andere belangrijke regelgeving
6. Provinciale – gewestelijke reglementering
7. Gemeentelijke reglementering
8. En ook nog … (niet te vergeten)
2
Europese reglementeringVeiligheid en gezondheid werknemers
3
- Art. 137 van het verdrag van Rome
- Bijzondere richtlijnen van kaderrichtlijn veiligheid
en gezondheid 89/391/EEG
- Arbeidsplaatsen
- EU-richtlijn 89/654/EEG
(deur naar buiten draaien er kan niet op afgeweken worden)
- Minimumvoorschriften
- Elektrische installaties
- Vluchtwegen en nooduitgangen
- Brandmelding en –bestrijding
- Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen
Federale reglementering
4
Arbeidsveiligheid
Arbeid
Welzijnswet 4 augustus 1996
Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB)
Algemeen Reglement op de Elektrische installaties (AREI)
KB 13 maart 1998 opslag ontvlambare en brandbare stoffen
Seveso I & II: samenwerking van 9 juni 1999 tussen
de federale overheid en de 3 gewesten.
Brand en welzijn op het werk
5
Welzijnswet en Codex• Uitvoeringsbesluiten KB’s
ARAB
Welzijnswet en Codex
6
Welzijnswet 4 augustus 1996
- Verplichtingen welzijnsbeleid
- Preventiebeginselen
• Bronaanpak (geen economische overwegingen)
• Substitutieprincipe (vervanging)
• …
Codex op het Welzijn op het werk
- Titel I, Hoofdstuk III, “Welzijnsbeleid”
• DRBS
•Risicoanalyse (art 8)
• Maatregelen
• Globaal Preventieplan/Noodplan/Jaaractieplan
7
Uitvoeringsbesluiten KB’s
KB van 7 juli 1994
“vaststelling basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing
waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen”
KB 10 oktober 2012
“algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten voldoen”
KB van 28 maart 2014
“ Brandpreventie op de arbeidsplaatsen”
8
Gewijzigd 4 april 1996, 18 december 1996, 19 december 1997,
4 april 2003, 13 juni 2007, 1 maart 2009 en
12 juli 2012 nieuwe terminologie
Besluit tot vaststelling van de basisnormen voor brand en ontploffing
waaraan nieuwe gebouwen (ongeacht hun bestemming) moeten voldoen.
Dus ook al de schoolgebouwen
KB van 7 juli 1994
Daar het een KB betreft kan
men niets wijzigen
aan deze voorschriften
KB Basisnormen
9
Al de wettelijke bepalingen beginnen met de vermelding
Dit zijn de minimale eisen die aan een op te
richten gebouw gesteld worden.
Indien de situatie dit vereist kan en mag
men strengere eisen stellen
Hierbij dient rekening gehouden te worden met
bv. ligging, inplanting, industrie, Seveso bedrijf als buur
Situatie = exploitatie
bv. labo’s, minder valide gebruikers, kleuters
10
KB van 10 oktober 2012
Algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten
beantwoordenUitrusting
- Elektrische installatie (geen brand- en ontploffingsgevaar)
- Afmetingen van lokalen en werkruimten
- Vloeren, muren, plafonds, deuren, ramen, daken van lokalen en circulatiewegen
Verlichting
- veiligheidsverlichting en noodverlichting
Luchtverversing
Temperatuur
Sociale voorzieningen
Werkzitplaatsen en rustzitplaatsen
KB van 28 maart 2014
11
Brandpreventie op de arbeidsplaatsen (zie KB 10 oktober 2012)
Herschrijven van art 52 ARAB risicopreventie
Definieert verschillende belangrijke begrippen op gebied van
preventie van brandrisico’s
- gebouw,
- compartiment,
- veilige plaats,
- evacuatieweg (doorlopende, niet belemmerd)
- Beschermingsmiddel tegen brand (branddetectie, brandbestrijding, rook- en warmteafvoer,
melding-waarschuwing-alarm, verlichting, middelen die brandweerstand handhaven, …)
- veiligheidsverlichting noodverlichting
Legt verantwoordelijkheid voor brandpreventie en de te
nemen maatregelen bij werkgever
KB van 28 maart 2014
12
Risicoanalyse - risicofactoren
De werkgever moet …
Risicofactoren
- Waarschijnlijkheid aanwezigheid branddriehoek
- Arbeidsmiddelen, gebruikte stoffen, processen en hun interacties
- Aard van activiteit
- Grote van onderneming
- Maximaal aantal aanwezigen
- Specifieke risico’s eigen aan bepaalde groepen van personen
- Ligging en bestemming van lokalen
- Aanwezigheid van meerdere ondernemingen
- Werkzaamheden door externe ondernemingen
KB van 28 maart 2014
13
Preventiemaatregelen• Brand voorkomen
• Evacuatie
• Brand bestrijden
• Schadelijke gevolgen beperken
• Tussenkomst hulpdiensten vergemakkelijken
Specifieke preventiemaatregel• Brandbestrijdingsdienst
• Brandpreventie
• Periodieke controle en onderhoud van beschermingsmiddelen tegen brand
• Intern noodplan
• Brandpreventiedossier
• Opleiding en informatie van de werknemers
Welzijnswet en Codex
14
Codex welzijn op het werkKB van 28 maart 2014 vormt Titel III, hoofdstuk III
1° Titel III – Arbeidsplaatsen
2° Hoofdstuk III - Brandpreventie op de arbeidsplaats
Welzijnswet en Codex
15
Codex welzijn op het werk- Titel III, Hoofdstuk IV, afdeling 9
“Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen”
- Titel III, Hoofdstuk IV, Afdeling 10
“Ruimten met risico’s voor werknemers door een
explosieve atmosfeer”
- Titel III, Hoofdstuk V
“ Tijdelijke of mobiele werkplaatsen”
16
CODEX titel I hoofdstuk III
Opstellen Noodplannen KB 27 maart 1998
Art 9 Preventiemaatregelen nemen en onderzoek van de invloed hiervan op het risico.
Art 22 Verplichting werkgever een intern noodplan op te stellen.
Bescherming van de werknemers en gelijk-gestelden(in casu de leerlingen en studenten)
Op basis van vaststellingen ingevolge
de risicoanalyse
Nood- en interventieplannenKB 16 februari 2006
17
Intern noodplan - Rampenplannen
schadelijke gevolgen beperken t.g.v. noodsituatie
uitwerken van aangepaste materiële en organisatorische
noodmaatregelen, opgesteld door de betrokken school
Quadrotiek noodplan • pro actief
• reactie
• postactief
• nazorg
ARAB Art. 52
18
- 52.1.2 Graad van weerstand tegen brand NBN 713.020 bouwelementen
- 52.1.3 Werkgever is verplicht graad van weerstand tegen brand aan te tonen
- 52.2. Classificatie lokalen en niet gebouwen
- 52.3. Bouw (1 juni 1972 bestaande of in opbouw zijnde gebouwen)
(voorschriften inrichting lokalen).
- 52.5. Uitgangswegen en ontruiming (opgelet 1 juni 1972 bestaande en in opbouw zijnde gebouwen deurbreedte 70cm)
- 52.6. Gasinstallaties (lekken voorkomen + verplaatsbare recipiënten
vloeibaar gemaakte petroleumgassen; verbod kelder en
lager gelegen delen + inrichting lokaal)
- 52.7. Verwarming van lokalen(opgelet 1 juni 1972 bestaande en in opbouw zijnde stookplaatsen)
52.7.5. automatisch afsnijden van brandstoftoevoer.
- 52.8. Voorkoming van brand (branddriehoek)
ARAB Art. 52
19
- 52.9.3. Brandbestrijdingsmiddelen – winkels – sprinklers
- 52.10.4. Elektrische netten waarschuwing en alarm moeten verschillend zijn
- 52.10.7. Stilleggen automatische trappen
- 52.14. Verbouwingen en uitbreidingen art 52.3; en 52.7. van toepassing
stookplaatsen bouw aangevangen na 1 juni 1972
- 52.15.1. Afwijkingen (nagaan of het geen EN betreft want dan is er geen afwijking mogelijk)
- 52.15.2 – Meubelwinkels
- 52.16 - Overgangsmaatregelen
ARAB
20
- Artikel 63bis: noodverlichting
- Diverse activiteiten
- Art 347: verfspuitinstallaties
- Art 514: tijdelijke huisvesting
- …
Brand – en veiligheid schoolgebouwen
21
Naast de wettelijke bepalingen vermeld in de wet
Welzijn, de Codex en het ARAB, zijn er nog zeer
belangrijke regelgevingen die als doel hebben de
veiligheid in schoolgebouwen te verhogen.
NBN S 21 – 204 d.d. augustus 1982
22
Bekrachtigd bij KB 9/12/1982 verschenen in BS 12/3/1983
Deze norm is van toepassing op alle nieuw op te richten
schoolgebouwen inclusief de internaten
1. Algemene eisen en reactie bij brand
2. Indeling in 3 categorieën
- Gebouwen voor dagverblijf
- Gebouwen met nachtverblijf
- Gebouwen voor minder validen (ambulant en niet-ambulant)
3. Indeling gebouwen in hoogte
- Lage gebouwen – 1 bouwlaag – meer dan één bouwlaag
- Middelhoge gebouwen (10m < H < 25m vloerplaat bovenste verdieping)
4. Specifieke vereisten technische lokalen en andere (stookplaats, labo’s, sporthal, parkeerruimte, transformator lokaal, …)
Opmerking:
voor hoge gebouwen is de norm NBN S 21 - 202 en NBN S 21 – 203 van toepassing
NBN S 21-204 Belangrijkste bekommernissen
23
Compartimentering ( + weerstand tegen brand)
Evacuatie
Alarmering
Melding
Detectie
NBN S 21-204
24
Deze norm zegt echter niets over
interventie,
samenstelling interventieploeg
opleiding van de interventieploeg,
aanwezigheid van interventieploeg in internaten
draagbare of mobiele blusmiddelen
enz.
Voor de brandweerdiensten,
belast met de preventie blijft
deze norm een zeer belangrijk
werkinstrument
en een te hanteren leidraad
Ministeriële omzendbrief 5 mei 1987
25
Betreft: Brandveiligheid in scholen en internaten
Noodzaak om in de scholen en internaten veilig te kunnen leven
“exploitatie” van de school- en internaatsgebouw
indien men de voorschriften naleeft heeft men een veilige school
26
Ministeriële omzendbrief 5 mei 1987
Inhoud Aankoop toestellen
Passieve brandveiligheid
Menselijke tekorten en gedrag
Voorbeeldfunctie personeel
Inrichting
Gebruik van stapelbedden is verboden
Instructies naar personeel en leerlingen
Duidelijke vermelding van noodzaak om
1. Evacuatieoefeningen te organiseren
2. De alarmering te testen
3. Periodieke controles uit te voeren
4. Een eerste interventieploeg op te richten
5. Afspraken met bevoegde brandweer
6. Veiligheidssignalisatie
Ministeriële omzendbrief 5 mei 1987
27
Spijtig genoeg wordt in punt 5 vermeld dat de bestaande
schoolgebouwen niet moeten voldoen aan de voorschriften
bepaald in de norm NBN S 21-204,
deze is van toepassing voor de nieuw op te richten scholen en
internaten (lees augustus 1982).
Uiteraard is dit om budgettaire redenen
Gewestelijke reglementering
28
Gewest of gemeenschap?
Bijzondere wet van 8 augustus 1980 (gewijzigd 8 augustus 1988)
- Politie van de als gevaarlijk, ongezonde en hinderlijke
ingedeelde inrichtingen
Specifieke bestemmingen:
bestemming van het gebouw bepaalt
de van toepassing zijnde regelgeving.
Gewestelijke reglementering
29
Leefmilieu
- Vlaams gewest: Vlarem II
- Brussels gewest: Ordonnantie milieuvergunningen 5 juni 1997
Specifieke bestemmingen
- Gemeenschapsmaterie
- Logiesverstrekkende bedrijven (decreet 27 januari 1988)
- Erkende kinderdagverblijven (decreet 5 oktober 2001)
- Voorzieningen voor kinderopvang (Besluit 19 september 2008)
Provinciale reglementering
30
• “Regelgeving” via aanbevelingen
• Toepassing van reglementering ruimtelijke ordening
Gemeentelijke reglementering
31
• Bevoegdheid van de gemeente: revolutionair decreet 16/24
augustus 1790 (art. 135, &2 nieuwe gemeentewet 24 juni 1988)“De gemeenten hebben ook tot taak het voorzien, ten behoeve van de inwoners,
in een goede politie, met name op de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid
en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.
5° het nemen van passende maatregelen om rampen en plagen, zoals brand, epidemieën
en epizoötieën te voorkomen en het verstrekken van de nodige hulp om ze te doen
ophouden”
• Bevoegdheid gemeenteraad: brandverordeningen (Wet van 30 juli
1979 preventie van brand en ontploffing, art 4)
Gemeentelijke reglementering
32
Art. 4
De gemeenteraad kan verordeningen inzake preventie van branden
en ontploffingen uitvaardigen. Hij kan eveneens de voorschriften van
de algemene verordeningen aanvullen. Behalve indien de algemene
verordening anders bepaalt, blijven de bestaande
gemeenteverordeningen van kracht tot bij het verstrijken van de
door de Koning vastgestelde termijn.
Brandveiligheid in schoolgebouwen
Antwerpen
33
1. Algemene bepalingen
2. Maatregelen tot het voorkomen en bestrijden van brand
3. Bijkomende voorschriften inzake
- oprichting
- herinrichting
- uitbreiding
4. Controle, afwijkingen en administratieve maatregelen
Voorbeeld van goed praktijk
En ook nog …
34
Codex Afd. IV Art 24.
De werkgever zorgt ervoor dat elke werknemer, wanneer een ernstig
en onmiddellijk gevaar voor zijn eigen veiligheid of die van anderen dreigt
en het onmogelijk is contact op te nemen met het bevoegde lid van de HL
of de IDP&B en rekening houdend met zijn technische kennis en middelen,
de nodige passende maatregelen kan nemen om de gevolgen van een
dergelijk gevaar te voorkomen.
Zijn optreden mag dan voor hem geen enkel nadeel met zich meebrengen,
tenzij hij ondoordacht heeft gehandeld of een zware fout heeft begaan.
35
En ook nog …
Codex Afd. IV Art 25.
Een werknemer die, in geval van een niet te vermijden,
ernstig en onmiddellijk gevaar, zijn werkpost of een gevaarlijke zone verlaat,
mag daar geen nadeel van ondervinden en moet
worden beschermd tegen alle ongerechtvaardigde nadelige gevolgen daarvan.
Hij stelt onmiddellijk het bevoegd lid van de hiërarchische lijn en de
Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk hiervan in kennis.
Toekomst
36
Omzetting ARAB Art. 52 in uitvoeringsbesluit KB
en opname in CODEX Tweede deel
- Deel A betreffende de preventie van brand op de arbeidsplaats
zie KB van 28 maart 2014
- Deel B tot vaststelling van de regels voor de bouw van gebouwen
waarin werknemers tewerkgesteld worden
37