İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
ÇELİK YAPILAR I
1
Dr. Kağan YEMEZ
Çelik Bileşimler ve Bileşim Araçları
� Birleşim detay tipleri ve tasarım
� Perçinli Birleşimler
� Bulonlu Birleşimler� Bulonlu Birleşimler
� Kaynaklı Birleşimler
� Birleşim Analizleri
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar 1 2
Birleşim detay tipleri
YükYük
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 3
Birleşim detay tipleriBileşenler - Kaynak
� Kaynak bölgesine ulaşım için geçici platform gerekebilir.
� Hava koşulları…
Elektrik hattı gerekli… � Elektrik hattı gerekli…
� Geçici bulonlar veya köşebentler gerekebilir.
� Kontrol maliyeti...
� Daha uzun montaj süresi…
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 4
Birleşim detay tipleriBileşenler - Bulonlar
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 5
�Yerine göre bulonlar çekme, kesme veya kombinasyonuna karşı kullanılabilir.�Genelde montaj kolaylığı için delik çapı => D+2mm�Özel uygulamalar için sürtünmeli veya öngerilmeli bulon uygulamaları…
Birleşim detay tipleriBileşenler – L,T,levha,…
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 6
Birleşim detay tipleriBileşenler – L,T,levha,…
� Dolayısıyla bazı bölgeleri güçlendirmek gerekebilir.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 7
� Bileşenlerin kapasiteleri doğrultusunda zayıflıklar göçme modunu, ve dolayısıyla moment aktarım kapasitesini belirler.
Birleşim detay tipleriBirleşim tipleri
� Kiriş-Kiriş birleşimler
� Kiriş-Kolon birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 8
� Kolon ekleri
� Kolon tabanları
� Çaprazların birleşimleri
Birleşim detay tipleriBirleşim tipleri
� Kiriş-Kiriş birleşimler
� Kiriş-Kolon birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 9
� Kolon ekleri
� Kolon tabanları
� Çaprazların birleşimleri
Birleşim detay tipleriBirleşim tipleri
� Kiriş-Kiriş birleşimler
� Kiriş-Kolon birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 10
� Kolon ekleri
� Kolon tabanları
� Çaprazların birleşimleri
Birleşim detay tipleriBirleşim tipleri
� Kiriş-Kiriş birleşimler
� Kiriş-Kolon birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 11
� Kolon ekleri
� Kolon tabanları
� Çaprazların birleşimleri
Birleşim detay tipleriBirleşim tipleri
� Kiriş-Kiriş birleşimler
� Kiriş-Kolon birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 12
� Kolon ekleri
� Kolon tabanları
� Çaprazların birleşimleri
Birleşim detay tipleriBirleşim tipleri
� Tasarım yüklerinin elemanlar arası güvenli aktarımı
� Yeterince güçlü olmalı
Yükü aşırı gerilme birikmeleri
� Kiriş-Kiriş birleşimler
� Kiriş-Kolon birleşimler� Yükü aşırı gerilme birikmeleri yaratmayacak şekilde aktarmalı
� Tasarlanan esneklik veya rijitliği sağlamalı
� Birleştirme elemanları montaj kolaylığı sağlayacak şekilde tasarlanmalı. (Kutu, boru profil birleşimlerine dikkat)İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 13
� Kolon ekleri
� Kolon tabanları
� Çaprazların birleşimleri
Birleşim detay tipleriBirleşim Ekonomisi
� Maliyetlerin dağılımı Material 20 - 40%
Calculation } Calculation }
Drawings }
Fabrication } 60 - 80%
Protection }
Erection }
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 14
Birleşim detay tipleriBirleşim Ekonomisi
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 15
� B ve C alternatiflerinde daha az malzeme olmasına rağmen yüksek imalat maliyetinden dolayı daha pahalı.
Karşılık Maliyet Varsayımları1cm3 kaynak = 0,7 kg çelik. Berkitme levhası imalatı = kaynak maliyetiBir delik delme = 2 kg çelik
Birleşim detay tipleriBirleşim Ekonomisi - öneriler
� Delik çaplarını, cıvata boylarını ve cıvata kalitelerini mümkün olduğu kadar azalt.
� Kaynak bölgesine rahat ulaşım sağla ki kaynak kolay yapılabilsin.
İnce ayar gerektiren dar tolerans uygulamalarını minimize et.� İnce ayar gerektiren dar tolerans uygulamalarını minimize et.
� Aynı tip standart birleşim detaylarını kullanmaya çalış.
� Kolay şantiye bulonlaması yapılabilecek montaj detayları kullan.
� Şantiye vinç kullanımını hızlandırmak için elemanın zati ağırlığını taşıyabilecek geçici destek detayları, elemanları kullan.
� Düzgün ve doğrusal montaj kolaylığı sağla.
� Bakım gerekecek kritik yerleri dikkate al.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 16
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
� Yapısal Davranış Gereksinimleri:� Dayanım,
� Rijitlik, � Rijitlik,
� Süneklik veya şekil değiştirme kapasitesi
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 17
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 18
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 19
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
� Dayanım� Birleşim elemanları tasarım yüklerini aktaracak dayanımda olmalı
Rijitlikolmalı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 20
� Rijitlik� Esnek (mafsallı) – yeterli dönme kapasitesine sahip olacak kadar esnek, düşük moment aktarımı
� Rijit – dönme rijitliği => ihmal edilebilir birleşim dönmesi, yüksek moment aktarımı
� Yarı-rijit
� Şekil değiştirme kapasitesi
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
� Birleşimlerin sınıflandırılması
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 21
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
� Birleşimlerin sınıflandırılması
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 22
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
� Birleşimlerin sınıflandırılması
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 23
� Dayanım Yönünden
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri
� Rijitlik yönünden
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 24
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri – Yük aktarımı
� İç kuvvetlerin uygulanan yük ile dengesi
� Her bileşen kuvvetlere dayanacak kapasitededayanacak kapasitede
� Şekil değiştirmeler birleşim araçlarının (bulon, kaynak) ve diğer bileşenlerin şekil değiştirme kapasitelerine göre dağılır.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 25
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri – Yük aktarımı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 26
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri – Yük aktarımı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 27
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri – Yük aktarımı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 28
Birleşim detay tipleriTasarım Prensipleri – Yük aktarımı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 29
Çelik Bileşimler ve Bileşim Araçları
� Birleşim detay tipleri ve tasarım
� Perçinli Birleşimler
� Bulonlu Birleşimler� Bulonlu Birleşimler
� Kaynaklı Birleşimler
� Birleşim Analizleri
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar 1 30
Perçinli Birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 31
Perçinli Birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 32
Perçinli Birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 33
Perçinli Birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 34
Çelik Bileşimler ve Bileşim Araçları
� Birleşim detay tipleri ve tasarım
� Perçinli Birleşimler
� Bulonlu Birleşimler� Bulonlu Birleşimler
� Kaynaklı Birleşimler
� Birleşim Analizleri
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar 1 35
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
ÇELİK YAPILAR I
36
Dr. Kağan YEMEZ
Bulonlu Birleşimler
� Normal Bulonlu birleşimler� Kesme ve Ezilmeye karşı
� Öngermeli Bulonlu birleşimler� Öngermeli Bulonlu birleşimler� Sürtünme ile
� Kesme ve Ezilmeye karşı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 37
Bulonlu BirleşimlerKesme kuvveti aktarımı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 38
Bulonlu Birleşimler
Çekme kuvveti aktarımıÇekme ve Kesme kuvveti aktarımı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 39
Bulonlu Birleşimler
� Kesme gerilmelerinin düzgün yayıldığı varsayılır.
Kesme düzlemi
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 40
� Kesme düzlemi yivlere denk geliyorsa => Azaltılmış Kesme Alan
Bulonlu Birleşimler
� Bulon Çapları� Altıgen Başlı Bulonlar < 68 mm
� M ile adlandırılır � M ile adlandırılır � M20 x 60 => yivsiz kısmın çapı 20 mm, yivli ve yivsiz kısmın toplam boyu 60 mm
� Boy aşağıdaki koşulları sağlayacak şekilde hesaplanacak;
� Somun sıkıldıktan sonra en az bir dişten fazlası somundan dışa uzayacak
� En az bir tam diş somun ile yivsiz kısım arasında kalacak.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 41
� Bulon Kaliteleri
Bulonlu Birleşimler
Grade 4.6 5.6 6.5 6.8 8.8 10.9
� Uygulamalarda 8.8 kalitesi sıklıkla kullanılır.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 42
fyb (MPa)fub (MPa)
240400
300500
300600
480600
640800
9001000
6 x 8 x 10 = 480 => (fyb)6 x 100 = 600 =>(fub)
� Bulon Çapları� Uygun bulonlar (D=d) dışında, kaba bulonlar için;
� d+1mm for M12 and M14 bolts � d+2mm aşağıdaki koşullarda izin verilebilir;
Bulonlu Birleşimler
� d+2mm aşağıdaki koşullarda izin verilebilir;
� 4.8, 5.8, 6.8 or 10.9 kaliteleri için Fv,Rd kesme dayanımı 0.85’i kabul edilir.
� Azaltılmış Fv,Rd > Fb,Rd ezilme dayanımı
� d+2mm for M16 to M24 bolts
� d+3mm for M27 and larger bolts.
� Matkap veya Zımbalama (d<25 mm)
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 43
Bulonlu BirleşimlerGerilmeler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 44
Bulonlu BirleşimlerGerilmeler
Nominal diameterdb (mm)
Nominal area
A (mm2)
Stress area
As (mm2)
810
50,378,5
36,658,0
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 45
10121416182022242730
78,5113154201254314380452573707
58,084,3115157192245303353459561
Bulonlu BirleşimlerKesme Dayanımı
� Kesme düzlemi yivli kısımda ise;� Fv,Rd = 0,6fubAs/γMb� 4.6, 5.6 and 8.8 için;� 4.6, 5.6 and 8.8 için;
� Fv,Rd = 0,5fubAs/γMb
� Kesme düzlemi yivsiz kısımda ise;� Fv,Rd = 0,6fubA/γMb
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 46
Delik boşluk/toleranslar => kesme/çekme/lokal eğilmeL => Fv,Rd ; bulon sayısı => Fv,Rd (daha az)
Bulonlu BirleşimlerUzun Birleşimler
� Yük dağılımı� Dıştaki bulonlar daha fazla yük taşıyor !
Akma sonrası daha
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 47
� Akma sonrası daha düzgün kesme dağılımı…
� Dıştakiler koptuktan sonra ardışık göçme…
� Birleşim boyu kesme kapasitesini etkileyen önemli bir parametredir.
� Uzun birleşimler
Bulonlu BirleşimlerUzun Birleşimler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar 1 48
Bulonlu BirleşimlerUzun Birleşimler
� Uzun birleşimler� Bulonlar rijitse;
� Bulon 1 ve 4 tüm yükü taşır.
Levha rijitse;
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar 1 49
� Levha rijitse;� Eşit dağılım
� Gerçek durum uygun d/t oranları (1,5~2) için;(d~7√tmin – 2 mm)
� 4 bulon =>29-21-21-29
� 6 bulon => 25-15-10-10-15-25
� 8 bulon => 24-13-8-5-5-8-13-24
Bulonlu BirleşimlerUzun Birleşimler
� Uzun birleşimler� Öneriler:
� Levhanın deformasyon kapasiteleri daha fazla
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar 1 50
kapasiteleri daha fazla olduğu için bulonların kesmesinden önce levhaların ezilme dayanımına ulaşması sağlanacak şekilde tasarım yapılmalı.
Bulonlu BirleşimlerUzun Birleşimler
� Lj > 15 d ise kesme dayanım azaltma katsayısı:
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 51
� βLf ≤1,0 ve βLf ≥ 0,75
� Düzgün dağılım varsa uygulanmaz ! (örn. Kiriş gövdesinden kolon başlığına kesme kuvveti aktarımı)
Bulonlu BirleşimlerEzilme Dayanımı
� Ezilme basıncı; bulon çapı ve levha kalınlığına bağlı…
� Yeteri kadar e1 mesafesi olmalı…
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 52
olmalı…
� Yivler direk etkilemez ama şekil değiştirmeyi etkiler.
� Levha şekil değiştirme kapasitesi yüksekse “Sünek”; Bulon kesilirse “gevrek” davranış
Bulonlu BirleşimlerEzilme Dayanımı
Fb.Rd = 2,5αfudt/γMb
� α = min(1; )
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 53
� α = min(1; )
� e2 > 1,5do ve p2 > 3do olmalı
� e2 = 1,2do ve/veya p2 = 2,4do ise kesme dayanımı => 2/3 Fb.Rd
Bulonlu BirleşimlerEzilme Dayanımı
Fb.Rd = 2,5αfudt/γMb
� α = min(1; ) p2
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 54
� α = min(1; )
� e2 > 1,5do ve p2 > 3do olmalı
� e2 = 1,2do ve/veya p2 = 2,4do ise kesme dayanımı => 2/3 Fb.Rd
p2
Bulonlu BirleşimlerÇekme Dayanımı
� Ft.Rd = 0,9fubAs/γMb
Ayrılma etkisinden dolayı ek
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 55
� Ayrılma etkisinden dolayı ek çekme kuvveti…� Birleşimin geometrisine ve bulon ve birleşim elemanlarının rijitliğine bağlı
Bulonlu BirleşimlerKesme ve Çekme Dayanımı
≤ 1,0
� V < %30 x Fv.Rd => T = Ft
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 56
� V < %30 x Fv.Rd => T = Ft
� Yivler bulon imalatçısı tarafından standardına uygun açılmaması durumunda 0,85
katsayısı kullanılır.
Bulonlu BirleşimlerBulon mesafeleri
� 1,2 do< e1 < 12t veya 150 mm
� 1,5 do< e2 < 12t veya 150 mm� t, min. Kalınlık
� Lokal burkulma gereklilikleri…
� Korozyon koşulları => 40 mm + 4t
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 57
� Korozyon koşulları => 40 mm + 4t
Basınc durumu;
� 2,2 do< p1 < 14t veya 200 mm
� 3,0 do< p2 < 14t veya 200 mm� Lokal burkulma gereklilikleri…
Çekme durumu;
� Dış sıra; 2,2 do< p1 < 14t veya 200 mm
� İç Sıra; 2,2 do< p1 < 28t veya 400 mm� Korozyon yoksa => max değer x 1.5
Bulonlu BirleşimlerBir kenarı bağlı köeşebentler
� Simetrik değil => azaltma� 1 bulon: Nu,Rd = 2,0(e2 - 0,5do)tfu/γM� 2 bulon: Nu,Rd = β2Anetfu/γM� 3+ bulon: Nu,Rd = β3Anetfu/γM
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 58
� 3+ bulon: Nu,Rd = β3Anetfu/γM
p1 ≤ 2,5 do ≥ 5,0 do
β2β3
0,40,5
0,70,7
Bulonlu Birleşimler
� Normal Bulonlu birleşimler� Kesme ve Ezilmeye karşı
� Öngermeli Bulonlu birleşimler� Öngermeli Bulonlu birleşimler� Sürtünme ile
� Kesme ve Ezilmeye karşı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 59
Bulonlu BirleşimlerÖngermeli Bulonlu Birleşimler
� Daha fazla rijitlik� Fatigue (Yorulma) yüklemelerine karşı daha iyi performance
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 60
Bulonlu BirleşimlerÖngermeli Bulonlu Birleşimler
� Levhaların ayrılma rijitliği bulonun rijitliğinin 4 katı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 61
Bulonlu BirleşimlerÖngermeli Bulonlu Birleşimler
� Genellilkle 10.9 kalite kullanılır.
� Öngerme kuvveti;� Fp.Cd = 0,7 fub . As� Fp.Cd = 0,7 fub . As
� Öngerme yöntemleri� Torq yöntemi
� Somun sıkma turu yöntemi
� Kombine yöntem
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 62
Bulonlu BirleşimlerÖngermeli Bulonlu Birleşimler
� Öngerme yöntemleri� Torq yöntemi
� 1. adım: tüm bulonlar %75 x Ma
� 2. adım: tüm bulonlar %100xMa
� Somun sıkma turu yöntemi
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 63
� Somun sıkma turu yöntemi� 1. adım: tüm bulonlar “el sıkılığı"
� 2. adım: tüm bulonlar 2. kez “el sıkılığı"
� Son adım: gerekli tur sayısı
� Kombine Yöntem� 1. adım: tüm bulonlar %75 x Ma
� 2. adım: tüm bulonlar %75 x Ma
� Son adım: 90° - 120° tur
Bulonlu BirleşimlerÖngermeli Bulonlu Birleşimler
� Somun ve Pul� Daha kalın
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 64
Daha kalın somun
� Kopmayı sağlamalı
� Diş atmamalı
Bulonlu BirleşimlerÖngermeli Bulonlu Birleşimler
� Delik çapları� d+2mm for ≤ M24
� d+3mm for > M24
� Sürtünme dayanımı� Fs,Rd = nµFp.Cd /γms
� İşlem görmemiş yüzey => µ = 0,20
� Kumlanmış yüzey => µ = 0,50
� Kumlanmış, ethyl-zinc silicate(kalınlık 30 - 60 µm) ile boyanmış => µ = 0,30
� Kumlanmış, sıcak daldırma galvanizlenmiş => µ = 0,10
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 65
Bulonlu BirleşimlerÖngermeli Bulonlu Birleşimler
� Kesme ve Çekme Dayanımı� Fs,Rd = nµ(Fp.Cd - 0,8Ft) /γms� Moment aktaran birleşimlerde çekme kuvveti basınç ile karşılanıyorsa sürtünme azaltması uygulanmaz.karşılanıyorsa sürtünme azaltması uygulanmaz.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 66
Bulonlu BirleşimlerPratik uygulama önerileri
Geniş ve oval delikler
67
Bulonlu BirleşimlerPratik uygulama önerileri
� Geniş ve oval delikler� İmalat sonrası ön montaj kontrolü
� Kısa oval ve geniş deliklerde %15 kayma dayanımı azalması
� Uzun oval deliklerde %30 kayma dayanımı azalması
F = [(k µ)n/γ ]. F� Fs,Rd = [(ksµ)n/γms]. Fp.Cd� Kısa oval ve geniş ks = 0,85; uzun ks = 0,70
� Kısa oval delik sınırları� (d + 1) mm by (d + 4) mm for M12 and M14 bolts
� (d + 2) mm by (d + 6) mm for M16 and M22 bolts
� (d + 2) mm by (d + 8) mm for M24 bolts
� (d + 3) mm by (d + 10) mm for M27 and larger bolts
� Uzun oval delik sınırları� (d + 1) mm by 2,5 d for M12 and M14 bolts
� (d + 2) mm by 2,5 d for M16 and M24 bolts
� (d + 3) mm by 2,5 d for M27 and larger bolts 68
Bulonlu BirleşimlerPratik uygulama önerileri
69
� Step < 2 mm => dayanım azaltması yok
� Ara plakası� Korozyon koşulu yoksa t > 2 mm
� Dış hava koşulları t > 4 mm
� EC ‘da özel hesap yöntemi
Bulonlu BirleşimlerPratik uygulama önerileriUygun ve Enjeksiyonlu bulonlar
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 70
Bulonlu BirleşimlerPratik uygulama önerileriTC (Çekme kontrollü) – Yük göstergeli pullar
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 71
Bulonlu BirleşimlerPratik uygulama önerileri� Korozyon koruması yapılmış levhalar;
� Boya kalınlığı >15 µm (örn. sıcak daldırma galvanizli levhalar) ön gerilmeli bulonlar 1 veya 2 defa sıkılmalı. Pratik olarak birincisi
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Çelik Yapılar I 72
veya 2 defa sıkılmalı. Pratik olarak birincisi montajdan 2 hafta sonra ve ikincisi 3 ay sonra.
� Korozyon koruması yapılmış bulonlar;� Yivlerin sıkılaştırır.
� Yağlama yapılabilir.