Choroby kości
Prof. Dr hab. Piotr Silmanowicz
Katedra i Klinika Chirurgii Zwierząt
Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Choroby kości - podział
1. Zaburzenia żywieniowe kości
2. Metaboliczne choroby kości
3. Idiopatyczne choroby kości
4. Nowotwory
5. Zapalne choroby kości
1. Zaburzenia żywieniowe
• Wtórna żywieniowa nadczynność przytarczyc
• Rachitis - krzywica
• Hyperwitaminoza A
• Hyperwitaminoza D
• Inne np. osteogenesis imperfecta
2. Metaboliczne choroby kości
• Pierwotna nadczynność przytarczyc
• Wtórna nadczynność przytarczyc pochodzenia nerkowego
3. Idiopatyczne choroby kości
Psy niedojrzałe szkieletowo:• Panosteitis eozynophilica ( enostoza)
eozynofilowe zapalenie kości• Metaphyseal osteopathy• Osteopatia czaszkowo-żuchwowa• Chrzęstne wyrośla • Chondrodysplasia• Ograniczone zwapnienia ( calcinosis
circumscripta)
3.Idiopatyczne choroby kości
Inne:
• Osteopatia przerostowa
• Cysty kostne
• ostepetrosis
4. Nowotwory:
• Złośliwe– Pierwotne – Przerzutowe
Nie złośliwe
DO DOPRACOWANIA
5. Zapalne choroby kości:
• Zapalenie kości i szpiku kostnego:– Bakteryjne– grzybicze
1. Zaburzenia żywienioweWtórna żywieniowa nadczynność
przytarczyc:
- nadmiar fosforu w diecie( nadmiar mięsa)Stosunek Ca:P psy 1,2 :1, koty 1,1- 1;
Nadmiar P – hypokalcemia- wzrost poziomu PTH – wzrost resorpcji Ca z kości – obraz chrząstki wzrostowej przesądza o chorobie.
Najbardziej dotkniete są kończyny miedniczne, kości kręgosłupa.
WAŻNE!!! Normalny poziom Ca w surowicy
1. Zaburzenia żywienioweWtórna żywieniowa nadczynność przytarczyc:
Objawy kliniczne:- Kulawizny- Bolesność kości- Niedowład/porażenia przy uszkodzeniu kręgosłupa- RTG – uogólniona osteopenia np. zanik kości korowej.- Złamania patologiczne
Leczenie: - Zbilansowac dietę, dodatek mączki kostnej przez 2-3 miesiące,
ograniczenie ruchu, odłożyć interwencję chirurgiczną.
1. Zaburzenia żywieniowe
Rachitis – krzywica:
- Dieta zbożowa
Objawy kliniczne :
- kulawizna, bolesność, pogrubienie nasad na zdj. RTG, złamania patologiczne.
Leczenie:
- Chirurgiczne odłożone.
1. Zaburzenia żywieniowe
Hyperwitaminoza A:- U kotów żywionych wątrobą miedzy 2-4 rokiem życia
Objawy kliniczne:-kulawizny, sztywność szyi, opóźniony wzrost, zapalenie
dziąseł.
Leczenie:-wyliminować z diety źródło witaminy A
1. Zaburzenia żywieniowe
Hyperwitaminoza D:- Może być związana z nadmierną suplementacją tłuszczy
z ryb morskich( dorsz)
Objawy:- Osteopenia- Ogniska zwapnień w tkankach miękkich
2. Metaboliczne choroby kości
Pierwotna nadczynność przytarczyc:- przerost lub nowotworzenie ( adenoma)- Podwyższony poziom PTH- Absorpcja Ca z kości, wzmożone wydalanie P przez nerki- To skutkuje stale utzymującą się hyperkalcemią i hypofosfatemią
Objawy kliniczne:- anorexia, osłabienie, wymioty, PU/PD- RTG: uogólniona osteopenia, złamania patologiczne, ogniska
mineralizacji w nerkach, kamica – głównie oksalaty
Leczenie: - Przyczyna pierwotna!
2. Metaboliczne choroby kościWtórna nadczynność przytarczyc
pochodzenia nerkowego:- Zwyrodnienie nerek prowadzi do zmniejszonego
wydalania P – hyperfosfatemia i hypocalcemia- Dodatkowo zmniejszona synteza w nerkach 1,25-
dihydroksycholekalcyferolu powoduje obniżone wchłanianie Ca w jelitach.
Objawy kliniczne:- „gumowa szczęka” – kość żuchwy podatna na ucisk,
zęby obluzowane w zębodołach, wady zgryzu, objawy ze strony niewydolnych nerek
- RTG: osteopenia – głównie szczęka i żuchwa
Leczenie pierwotnej przyczyny!!
Idiopatyczne choroby kości
Panosteitis eosynophilica ( enostoza)- eozynofilowe zapalenie kości:
• występowanie dość częste• średnie i duże rasy psów; ON najczęściej• samce/samice = 5/1• wiek: 5-12 miesięcy• Wewnątrzszpikowa tkanka tłuszczowa → tkanka włóknisto-
naczyniowa→mineralizacja(odczyny okostnowe)
ETIOLOGIA: nie poznana; podejrzenie infekcji wirusowej.
OBJAWY KLINICZNE: zmienne i wędrujące; bolesność kości długich, gorączka, utrata apetytu; nawroty do 2 lat; większość przypadków leczy się do 18 miesięcy,
Idiopatyczne choroby kości
OBJAWY RADIOLOGICZNE: w początkowym stadium rozwoju mogą być niewidoczne;
Objawy wczesne: zmniejszone wysycenie tkanki kostnej, szczególnie w okolicy otworów odżywczych,
Objawy późne: zwiększone wysycenie tkanki kostnej, utrata normalnej struktury beleczkowej z rozwojem ogniskowych zmian o …………… ( „ thumbprint lesions”) Pogrubienie śródkostnej , reakcja okostnej……………..
Leczenie: paliatywne
Idiopatyczne choroby kości
Metaphyseal osteopathy (MO)osteodystrofia przerostowa;”gnilec kostny”:
- Duże i olbrzymie rasy psów, predysponowane –dogi niemieckie;- Samce choruja cześciej niz samice- Etiologia niepoznana; - Izolowano antygeny wirusa nosówki z komórek przynasady; nie
wyjaśniono pochodzenia antygenu – czy wskutek naturalnego zakażenia czy po szczepieniu;
OBJAWY KLINICZNE: - Bolesne i obrzękłe przynasady, szcz.-dalsza przynasada kości
piszczelowej i promieniowej.- Niechęć do utrzymania postawy stojącej;- Anoreksja,gorączka, osowienie;
Metaphyseal osteopathy (MO)osteodystrofia przerostowa;”gnilec kostny”CD.
OBJAWY RADIOLOGICZNE:- Zmiany symetryczne- Liniowe przyjaśnienia pomiędzy przynasada i nasadą ze strefą
sklerowaciałą………..- Odczyn odokostnowy- Rzadko przedwczesne zamknięcie nasad- Rzadko zmainy podobne w czaszce do CMO
LECZENIE:
-paliatywne
Idiopatyczne choroby kości
Osteopatia czaszkowo-żuchwowa- Najczęściej west highland white terrier i cairn terrier- Wyjątkowo u dużych ras psów;- Gen autosomalny, recesywny;- Objawy: 3-6 miesięcy;- Zaburzenie kostnienia śródbłonioniastego………dookoła puszki
bębenkowej i kości żuchwy; wyjątkowo podobne zmiany można obserwować na kościach długich,
OBJAWY KLINICZNE:
-ograniczona ruchomość żuchwy, otwarcie jamy ustnej,
- Bolesność stawu skroniowo-żuchwowego
LECZENIE:- Paliatywne- Choroba zmniejsza nasilenie po osiągnięciu dojrzałości szkieletowej- Leki steroidowe mogą zmniejszyć tworzenie kości
Idiopatyczne choroby kości
• Chrzęstne wyrośla (osteochondromatoza)- Występują na wyniosłościach kostnych- U psów podejrzewane podłoże genetyczne- U kotów tło wirusowe
OBJAWY KLINICZNE:- Zależne od lokalizacji zmian- Może być bezobjawowa- Bolesność, kulawizna, deficyty nerwowe przy ucisku na korzenie
nerwowe
LECZENIE:
-chirurgiczne
Idiopatyczne choroby kości
Chondrodysplasia:- Obejmuje różne rzadkie choroby- Najczęściej u małych ras- Predyspozycje: pudle miniaturowe, beagle, bullterriery, pointery,
malamuty- Radiologiczne może przypominać krzywicę z poszerzeniem
chrząstki wzrostu ale Ca/P i homeostaza są w normie- achondrodysplasia u bulldogów i pekinczyków uznaje się za
normalne, natomiast u bassetów i welsh corgi zaburzenia te są uważane za normę?????
http://www.google.pl/imgres?imgurl=http://www.minnesotamalamuteclub.com/brdprobs/nori1.jpg&imgrefurl=http://www.minnesotamalamuteclub.com/brdprobs/chdhist.htm&usg=__frlplidjOWyo4oeEKBTYKFt60OE=&h=481&w=300&sz=21&hl=pl&start=31&zoom=1&tbnid=5cR4nhIhnFkSIM:&tbnh=137&tbnw=87&prev=/images%3Fq%3Dchondrodysplasia%2Bdogs%26um%3D1%26hl%3Dpl%26biw%3D1024%26bih%3D576%26tbs%3Disch:10%2C993&um=1&itbs=1&iact=hc&vpx=123&vpy=185&dur=4562&hovh=284&hovw=177&tx=87&ty=221&ei=J3moTObZMIeWOsTY6ZcM&oei=qnioTM-yLtW6jAe06pWCDQ&esq=32&page=3&ndsp=15&ved=1t:429,r:10,s:31&biw=1024&bih=576
Idiopatyczne choroby kości
Ograniczone zwapnienia ( calcinosis circumscripta)- W tkankach okołostawowych kredowe masy otoczone tkanką
włóknistą- Młode psy do 12 miesięcy dużych ras- donoszono o ucisku na rdzeń kręgowy- Etiologia niepoznana
LECZENIE:
- chirurgiczne
http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/_/viewer.aspx?path=vet&name=gr56.jpg
Idiopatyczne choroby kościOsteopatia przerostowa(= osteoartropatia przerostowa,
ponieważ może obejmować stawy; = Choroba Marie’s)
- Etiologia nieznana
- Najczęściej łączy się z nowotworami płuc ale może występować także przy innych np.: gruźlica, dirofilarioza, ropnie płuc i niektórych chorobach jamy brzusznej np: nowotwór pęcherza, gruczolakorak wątroby
- Zapoczątkowana podrażnieniem nerwów doprowadzających, które we wnęce płuc i śródpiersiu
- Przecięcie nerwu błędnego w pobliżu wnęki powoduje zejście choroby
- Radiografia – rozrosty palisadowe okostnej, najpierw palce i środst/sródręcze, z czasem dotyczące odcinków bliższych
- Leczenie – możliwe cofnięcie jeżeli problem pierwotny zostanie rozwiązany
http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S0103-84782005000400033&script=sci_arttext
Idiopatyczne choroby kościCysty kostne - Torbiele jednojamowe występuja u młodych psów duzych ras
- Przynasady kości długich, dotyczy jednej ( monostotic) lub wielu kości ( polystotic)
Obj.klin.
-bezobjawowo lub obrzęk, kulawizna
-zróżnicować z nowotworami
-RTG: duża przepuszczalnośc dla promieni rentgenowskich, zcieńczała warstwa istoty korowej, grozi złamaniami patologicznymi
Lezcenie:
-łyżeczkowanie (curettage) lub wypełnienie przeszczepem kostnym
Torbiele tętniakowate kości- zmiany ostelityczne o wzroście ekspansywnym , które rozwijaja się wtórnie do zaburzeń hemodynamicznych w szpiku kostnym. Złośliwe i niezłośliwe nowotwory, dysplazja tkanki łącznej, cysty jednojamowe i urazy są prawdopodobnie czynnikami inicjującymi.
http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/bone+cyst
Idiopatyczne choroby kości
• Osteopetroza – marmurkowatość – uogólniony wzrost masy kostnej z pogrubieniem śródkostnej kości korowej
Idiopatyczne choroby kości
• Osteogenesis imperfecta – zaburzenie w produkcji kolagenu typu I – mutacja genetyczna, może prowadzic do zmian bez zmian mineralizacji podobne do żywienieowej nadczynności przytarczyc.
5. Choroby nowotworowenowotwory złośliwe (pierwotne)
Układ kończynowy(obwodowy – appendicular) :
OSA – Ostesarcoma – 85%
CSA – Chondrosarcoma
FSA – Fibrosarcoma
HSA - Haemangiosarcoma
Choroby nowotworowenowotwory złośliwe (pierwotne)
OSA - Psy dużych ras- Średnia wieku 8 lat; II szczyt występowanie 18-24 miesiące- przynasady kości długich- Najczęściej: dalsza przynasada k.promieniowej, blizsza przynasada
k.ramiennej, dalsza przynasada kości udowej, blizsza przynasada kości piszczelowej ( „ away from the elbow, close to the knee”)
OBJ.KLIN:-Bolesność kości, kulawizna, zanik mięśniowy, niestabilność, złamania
patologiczneRTG:- Kombinacja lizy i kościotworzenia- Zalecane rtg boczne klatki piersiowejLECZENIE:- Amputacja – wyłącznie leczenie paliatywne – obecność
przerzutów!!!!!- Lepsze rokowanie przy FSA – do 72 miesięcy; CSA – 201-540 dni
- Chemioterapia: Cisplatyna, karboplatyna Przedłużenie czasu przeżycia od 30-60 %, nie przedłuża przypadku przerzutów
w klatce piersiowej;- Przeszczepy kości i allo-przeszczepy, płytki kostne, artrodezy- radioterapia i bifosfoniany (alendronate) w leczeniu paliatywnym bez
operacjiU kotów mniej agresywny nowotwór, stosowanie cisplatyny jest
przeciwskazane
Przerzuty nowotworowe do kości z nowotworów gruczołu mlekowego, prostaty, płuc, wątroby, jamy nosowej, pęcherza moczowego. (są mniej inwazyjne niż pierwotne nowotwory kości).
Niezłośliwe nowotwory kości – np .osteoma; często dotyczą szkieletu osiowego (np. kości czaszki.Leczenie polega na amputacji lub usunięciu
Dziękuje za uwagę!!!!!!