Doe-het-zelf wanDeling Sint-GilliS
thema wijkwandelingWijk Sint-gillisduur 1u
de StadStuin van eden
Startpunt Premetrohalte alberteindpunt Metrohalte hallepoortBereikBaarheid trams 3,4, 51 en 54 premetrohalte albert
UitinBrussel is een initiatief van muntpunt.be
INFO
HENEE OYAL E.R.G.
A.R.
ECOLEDE THEATRELASSAAD
E.S.C.G.
ILB
INST.ST.-LUC
ISA
COIMBRAGROUP
DALCROZE
P
P
P
HOTEL DES MONNAIESMUNTHOF
HALLEPOORTPORTE DE HAL
PARVIS DE ST.GILLESST.-GILLES-VOORPLEIN
HORTA
ALBERT
N261
N242
N24
N274
N5
N5
N242
N274aN274a
RUE DU
PRES
IDENT
R.D.L.
CONCO
RDE
RZU IDLAANHALLEPO
ORTLAAN
KONINKLIJKE-PRINSSTR.
EENDRA
CHTS
TRAA
TSTEFANIAPLEINPLACE
STEPHANIE
RUE EM
ILEFER
ONSTR
AATJ. CLAESSTR.
VLOG
AERT
STRAAT
ZWEDENSTR. RUE FONTAINAS STRAAT
DENEMARKENSTRAAT
COENRAETSSTR.
HOO
G-
-STR
.
ZWITS
ERLA
NDST
R.
RUE JEAN STASSTRAAT
SCHO
TLAN
DSTR
.
T
BOSQUETSTRAAT
ONCEAU
TRAATHEGER-BORDET
STR.EVERSRUE
JOURDANSTR.
BERCKMANSSTRAAT
BRONSTRAATRUE JOURDAN
RUE
D'EC
OSS
E
BREU
GHEL
STR.RU
E
RUE
STR.
C.DE
PAEPE
WAT
ERLO
OSE
STW
G. ZITTE
RS-
STR.
VOOR-
R. JOSEPH CLAES
RUE DE SUEDE R.
PL. DES HEROS
HELDEN-PLEIN
CITEFONTAINAS
HOF
SQ.J. FRANCK
SQ.
DANEMARK
R. DE
RUE COENRAETS
RUE EM
. FER
ONST
R.
RUE
D'ANDENNE
ST.-GILLISKERKSTRAAT
R. DE L'EGLISEST.-GILLES
RUE VANDERSCHRICK STR.
AV. JEANVO
LDERSLAAN
PLACE DEBETHLEEM
BETHLEHEM-PLEIN
PARVISST.-GILLES-
VOOR-PLEIN
R. DES VIEILLARDSOUDE MANNENSTR.
RUE DE
MERODE
AVENUE HENRI JASPAR LAANBOULEVARD DE WATERLOO
UE
RUESTR.
RUE JOURDAN
RU
R. D.L. FILATURESPINNERIJSTR.
R. D.L. FORGE
SMIDSESTR.CH. D
EW
ATER
LOO
RUE DE LA SOURCERUE JOURDAN STR.
R. D.L. LINIERE
VLASFABRIEKSTR.
RUE BERCKMANS STR.
RUE D
ESU
ISSE
RUE DEJ ONCKER
RUE BOSQUET
RUE CA
POUI
LLET S
TRAA
T
PLACELOIXPLEIN
PLACEJ. DILLENS
PLEIN
AVEN
UEFO
NSNY LA
AN
CLEM
EN
TINALN
.
HALVEMAANSTAAT
VORS
TSES
TWG.
PLACE DEROCHEFORT
PLEIN
RUEJ. FRANQUISTR.
KON
ING
SLAAN
AV. C
LEMEN
TINE
RUEDU
CROISSANT
GUILLAUMEN
VAN HAELENLAAN
AV. DES VILLAS VI LL ALAAN
MO
NT
KEM
MEL
AV.
DU
MAR
IE-H
ENRI
ETTE
AV. R
EINE
RUEDU
CANADA
STR.
AVEN
UEDU
ROI
ALBANIESTRAAT
OVERWINNINGSSTRAAT
STENEN
-KRUISSTRAAT
WITTE BERGSTR.
NIEUWBURGSTRAAT
F.BE
RNIER
STR.
BOSNIESTR.
WIPSTR.
FORT
-ST
RAAT
VESTINGSTRAAT
DETHYSTRAAT
DEMER
ODEST
RAAT
ALSE
MBE
RGSE
STEE
NW
EG
PARKLAAN
VO
RSTSESTW
G.
W. T
ELL-
STR.
MO
SKOUSTR.
RETORICASTR.
SPANJESTRAAT
PARM
ASTR.
STUDENTENSTR.IERLANDSTR.M
UNTH
OFS
TR.
SAVOIESTR.
ST.-B
ERNARD
USSTR
.
STR.
ANTOINE
BREARTSTRAAT
MORISSTR.
AMAZONESTR.
VEYDTSTRAAT
DEFACQZSTRAAT
RUE FAIDER STRAAT
AFRIKA
-STR
.
PRAA
GST
R.
AQUADUCTSTR.
RUE TASSON-SNELSTR.
PLACEL. MORICHAR
PLEIN
R. DE ROME STR.
RUEL. COENENSTR.
SQ. BARON
A. BOUVIERSQ.PLACE
H. DUMONTPLEIN
R. STEENS STR.
R. DU
LYCE
E
LYCE
UMST
R.
SQ.GERARD
VAN CAULAERTSQ.
SERVIE-STR.
RUEA
. HENN
EBICQSTR.
RUE DU TIRSCHIET-
BAANSTR.RUE
E. WALSCHAERTS
STR.
RUE
F. GAILLARD
STR.
R. D. LISBONNE
LISSABONSTR.
R. DE
CEL
ERI
SELD
ERIJS
TR.
RUE
STER
CKX
STR.
METAALSTRAATRUE DU METAL
R. D.L. SOURCEANDENNE-
STR.
SQ.CH.-JORDENS
SQ.
BARRIERE DEST.-GILLES
BAREEL VANST.-GILLIS
AV. DES VILLAS
VILLALAAN
PLACEM. VAN MEENEN
PLEIN
AV.
P. DEJAER
LAAN
PLACEA. DELPORTE-
PLEIN
RUE DELOMBAR-DIE
RUE DUPORTUGALSTR.
RUE
DE POLO
GNE
POLEN
STR.
RUE D
ETA
MINES
STR.
ROEM
ENIE-
STR.
PLACEP. JANSON
PLEIN
MACAMPAGNE
AV.
J. LAMBEAUX
LAAN
AV. A. DEMEUR LN.
LOMBARDIJE-
CH. DE FOREST
WATERLOSE
STWG.
VORSTSE STWG.
CHAR
LERO
ISE
STEE
NW
EG
THEODORE VERHAEGENSTR.
RUE D'ALBANIE
RUE DE LAVICTOIRE
R. DE
BORDEAUX STR.
RUEDE
LACRO
IXDE
PIERRE
RUE DU MONT-BLANC
RUE DE NEUFCHATEL
RUE M. W
ILMOTTE
STR.
R. JEAN ROBIE STR.
RUE F.
BERN
IER
RUE DEBOSNIE
R. D.L. PERCHE
R.DU
FORT
R.DE
PRAG
UE
R. DES FORTIFICATIONS
RUE
GARI
BALD
IST
RAATR. A. CLUYSENAAR STR.
STR.
RUE THEODORE VERHAEGEN
AVENUE
DURO
I
KON
ING
SLAAN
AVENUE DU PARC
WA
TERLOO
SESTWG
.
CH. DEW
ATERLOO
SERBIERUE DE
RUE EM
. FER
ONST
R.
CH. DE FORE
STR.
G.TE
LL
R.DE
MOS
COU
RHETORIQUE
R. D.L.
RUE D'ESPAGNE
RUE DE
PARM
E
R. DES ETUDIANTS
RUE
D'IRLANDE
R.DE RO
UMANIE
R.DE
LAUS
ANN
EST
R.
RUE D
E L'H
OTE
L DES
MO
NNAI
ES
R. DE SAVOIE
RUE SA
INT-B
ERNARD
RUE
A.DI
DERI
CHST
R.
RUE ANTOINE BREART
R. MORIS
L'AMAZONE
R. DE
RUE DE L'AQUEDUC
RUE DEFACQZ
RUE AFR
ICAIN
E
RUE D.L.
VICTOIRE
R.DU
FORT
CH. D
ECH
ARLE
ROI
RUE DE
MONTENEG
ROST
R.
R. CRIC KX STR.
RUE
G.
DEFN
ETST
R.
AVENUE DUCPETIAUX
CH. DE WATERLOO
DE
LON
CIN
ST
R.
RUE
G. C
OM
BAZ
RUE
RUE DETHY
MALIES
TR.
AMERIKAANSE STRAAT
BALJUWSTRAAT
RUE I. VERHEYDENSTR.
RUEFOURMOISSTR.
RUE DE FLO
RENCE STR.RU
E DU
TABE
LLION
NOTA
RIS-
STR.
PARVIS DE LA TRINITEDRIEVULDIGHEIDS-
VOORPLEIN PLACE DUCHATELAINKASTELEINS-
PLEIN
RUE BLANCHE STR.
LIVORNO-STR.
EDEL
KNAA
PSTR
.
WATERLEIDINGSSTRAAT
RUE DU
PAGE
R.DU
RUE VEYDT
RUE AMERICAINE
RUE FAIDER STR.
RUE P. E. JANSON STR.
RUE DU BAILLI
RUE SIMONIS STRAAT
RUE DELIVOURNE
NOTARIS
STRA
AT
RUE DU
TABE
LLION
RUE DE L'AQUEDUC
RUE DE
LIVOURNE
LOUIZALAAN
WOLLENDRIES-
TORENSSTR.
R. D.L. GROSSE TOUR
R. D.L. BONTE
GOEDHEIDS-
STR. LANGE-HAAGSTRAAT
AV. LOUISE
AAN
AV. ALBERT
SQ. DE LADELIVRANCE
VERLOSSINGS-SQ.
IJSKELD
ERSTRA
AT
STR.
R. H. WAFELAERTS
STR.
R. DE LAGLACIER
E
VERHEGGENRUE E.
DUCPETIAUXLAAN
AV. B
RUG
MAN
NLA
AN
F. DELHASSE
STR.
RUE PROVOOSTSTR.R. D
E TENBO
SCH
WATERLOO
CH. DE
FR. M
ERJA
Y
RUE
R.
R. DU PREVOT
INST. EUROPEEN
DE COMMUNICATION
THEATREPOEME
ST.-BERNARD
MUSEE BELGE DE L'ASCENSEURBELG. MUSEUM VAN DE LIFTEN
CLINIQUEA. DEPAGE
INST. J.BORDET
STE.-ALENESTE.-ALENA H. DRIE-
VULDIGHEIDSTE.-TRINITÉ
JESUSTRAVAILLEUR
JEZUSARBEIDER
EGLISEORTH.KERK
EGL.PROT.KERK
PARC DE FOREST
PARC PIERRE-
PAUL PAULUS DU
CHATELET
PARK VAN VORST
ST.-ANTOINE
TENBOS
ST.-ANTONIUS
SINT-GILLIS
SAINT-GILLES
ELSENEIXELLESGEVANGENISSEN
PRISONS
ONAFH. EVANG.
KERK
EGL. EVANG.INDEP.
MUS. VOOR FOLKLOREMUS. DU FOLKLORE
ST.-GILLESST.-GILLIS
BORDET
CITÉ FONTAINAS
FONTAINAS-WIJK
C.C.
G.C.
HORTA MUSEUMMUSEE HORTA
(1/7.000)0 150 m
© De Rouck Geocart - a brand of De Rouck Geomatics Head office : Av. du Château Jaco, 1- 1410 Waterloo
Registered offices : Sint-Niklaas & WaterlooTel. 03/760 14 60 - 03/760 15 29
mail: [email protected] Site : www.derouckgeocart.com
(0512)
intro Deze wandeling stuurt je langs het meest bizarre kruispunt van Brussel (Bareel), via een imposante gevangenis en een al even imposant gemeentehuis. naast alle verkeersdrukte en prachtige architectuur kom je ook langs een stuk prachtige ‘wildernis’ in de vorm van het Pierre Pauluspark. ook hier is de culturele mix zeer gevarieerd, van Polen over Portugezen tot Marokkanen. het volkscafé ‘Brasserie Verschueren’ is al meer dan een eeuw incontournable in Brussel.
Doe-het-zelf wanDeling de StadStuin van eden
2
INFO
plan © De Rouck geocart
1
3
2
4
5
67
8
9
amaual
A12ANTWERPEN
E411NAMEN
E19ANTWERPEN
E40LEUVEN
E40GENT
OOSTENDE
E19PARIJS
Jette
Ganshoren
St.-AgathaBerchem
St.-Jans Molenbeek
Koekelberg
Vorst
Ukkel
Anderlecht
EvereSchaarbeek
St.-Joost-ten-Node
St.-LambrechtsWoluwe
Etterbeek
Oudergem
Elsene
Watermaal-Bosvoorde
St.-PietersWoluwe
Brussel-Stad
St.-Gillis
BRUSSELNATIONALE
LUCHTHAVEN
anao
ap
neem in het premetrostation ‘albert’ i 1 de roltrap naar boven. Je belandt in een grote ondergrondse ruimte, waarvan de muren bekleed zijn met blauwe en zwarte vierkantjes van verschillende grootte. Dit kunstwerk staat in schril contrast met het bronzen reuzeninsect van de franse kunstenaar Jephan de Vil-liers. aan zijn voeten liggen onder een glazen plaat 210 ‘geheugenfragmenten’ in de vorm van witte eivormige ballen. De kunstenaar suggereert dat hier een raadselachtige archeologische opgraving werd gedaan.
Verlaat het station via uitgang nr. 2 ‘Victor Besmelaan’. De uitgang vind je rechts van het beeld, en meteen na de toegangshekjes naar links. Boven zie je even verderop het park van Vorst. naast je ligt de ’Bar du Matin’. in deze gezellige horecazaak met zijn populaire zuidelijk gerichte terras kan je terecht voor een hapje en een drankje of gratis concertjes en feestjes. het café valt vooral op door de binneninrichting die is geïnspireerd op de expo ’58-stijl. laat de alsembergsesteenweg rechts van je liggen. Deze lange kaarsrechte straat is de ruggengraat van Sint-gillis.
aan de overzijde staat een Bruegelfonteintje zoals je die ook in de binnenstad aantreft. hier kruipen twee jongens op een enorm vat. Boeiender is het beeld op de middenberm van de albertlaan, op je linkerhand. Judith toont het hoofd van de wreedaard holofernes die ze door een list kon overmeesteren. nog links, op het hoogste punt van de gemeente, staat sinds 1963 een apparte-mentsgebouw van 22 verdiepingen.
Neem links hiervan de Ducpétiauxlaan.
Je betreedt een wijk met statige herenhuizen van net voor de eerste wereld-oorlog. het loont de moeite om op de details te letten. zo heeft nr. 110 een mysterieuze pauw in het schitterende bovenlicht (het glasraam boven de deur). even verder, ter hoogte van een halfcirkelvormig pleintje, ontdek je plots een witte middeleeuwse burcht die uit het engeland van de tudors lijkt weggelopen te zijn. Vergis je echter niet: achter deze architecturale fantasie bevindt zich de bekendste gevangenis i 2 van het land. Bij haar bouw in 1875 een model van vooruitstrevendheid, maar vandaag leven er honderden gedetineerden in vaak mensonwaardige omstandigheden. eigenaardig is wel dat die kwalijke reputatie niet afstraalt op de buurt, wel integendeel. ga in het midden van het plein staan: de Jef lambeauxlaan verbindt de gevangenis met het pronkerige stadhuis. Dit is een van die zichtassen waar 19de-eeuwse stedenbouwers zo van hielden.
Loop de laan zo naar beneden dat je de gevels aan beide zijden in de gaten kan houden.
het bijzonder elegante huis op nr. 38 draagt als bouwdatum 1902. het geome-trische lijnenspel van nr. 35 verraadt de invloed van de weense Sezession. het linker hoekhuis op nr. 25 draagt nog steeds het naambord van architect Paul hamesse. hier woonde en werkte de geniale ontwerper van o.a. de Ultieme hallucinatie (Koningsstraat) en de Pathé Palace (anspachlaan). om de hoek, in de antoine Bréartstraat, bevond zich het atelier van Jef lambeaux, de onstui-mige beeldhouwer van onder andere de antwerpse Brabofontein. het gebouw werd helaas afgebroken en vervangen door een politiepost. nog lager vallen de nrs. 11 en 4 op door hun verfijnd metaalwerk in art nouveau-stijl. De architec-turale rijkdom die deze buurt tentoonstelt, is het rechtstreekse gevolg van een wedstrijd die de gemeente in 1898 uitschreef.
naarmate je het stadhuis i 3 nadert, merk je wat een volumineus gebouw het is. Je ontdekt ook dat de strakke symmetrie doorbroken wordt door een bakstenen belfort aan de rechterzijde. hierdoor wilden de toenmalige vroede vaderen van Sint-gillis hun autonomie ten opzichte van Brussel bevestigen. na de inhuldiging in 1904 besliste de gemeenteraad dat het gebouw voortaan uit-sluitend als Stadspaleis zou betiteld worden! De inspiratie van architect albert 3 i Stadhuis Sint-Gillis © annick lesage
Doe-het-zelf wanDeling de StadStuin van eden
3
INFO
judith met het hoofd van holofernes
2 i Gevangenis van Sint-Gillis
Dumont kwam vooral van de franse renaissancestijl. art nouveau werd te fri-vool bevonden. loop links om het gebouw heen. langs de zijgevel trekt een bronzen arbeider de aandacht. Beeldhouwer Paul Stoffyn werkte helemaal in de stijl van Constantin Meunier en idealiseerde het trotse werkvolk.
Zo beland je op het van meenenplein i 4 dat op maandag door een gezellige markt wordt ingenomen.
Pal voor de eretrap van het stadhuis, en beschermd door de twee zijvleugels, prijkt een beroemd bronzen beeld van Jef lambeaux. om de aanstootgevende naaktheid van de jonge deerne te temperen, omringde de gemeente haar met een dichte struik. ze stelt de godin van de Bocq voor, het zijriviertje van de Maas dat de hoofdstad van drinkwater voorziet. Vreemd dat we tot 1976 dienden te wachten om het standbeeld uit het vagevuur te zien verschijnen op het voorplein van het stadhuis. gedurende deze lange jaren vagevuur lag zij in de gang waar generaties gemeentearbeiders het niet konden laten haar rech-terborst te strelen... Bij haar herintrede op het plein heeft men dit deel van haar lichaam, dat door de duizenden liefkozingen was gepolijst, moeten dof maken om het niet te laten afsteken tegen de rest. en dat Sint-gillis wat met water heeft, zal je straks nog merken.
De prestigieuze Dejaerlaan, die pal voor het stadhuis vertrekt, zet het perspectief van de Lambeauxlaan verder.
De twee hoekhuizen dragen elk een monumentale maar geen identieke koepel. De liberalen die toen aan het bewind waren, hielden niet van uniformiteit. in de gezellig ingerichte Brasserie de la Renaissance, op de linkerhoek, kan je lekker lunchen temidden van fonctionnaires die zichzelf heel au sérieux nemen. loop de laan naar beneden. Bewonder de emailtegels op nr. 27. De recente flatge-bouwen rond een tuintje aan de rechterkant vullen de afbraak op die door de metroaanleg werd veroorzaakt. even verder vind je twee woningen die elk een eigen interpretatie van art nouveau brengen: nr. 10 (rechts, 1898) is een rustig, vroeg werk van Paul hankar, terwijl je in nr. 9 (links, 1902) de uitbundige grillige vormen van gustave Strauven kan herkennen.
Zo arriveer je op een van de meest bizarre knooppunten van Brussel: de Bareel van Sint-Gillis i 5.
een nachtmerrie voor de onvoorbereide automobilist, die niet meteen beseft dat groen licht helemaal niet betekent dat de anderen voor een rood licht staan! Voeg daarbij nog een kluwen van tramlijnen en een menigte meestal erg onge-disciplineerde voetgangers. toch loont het de moeite om – voorzichtig – het plein linksom helemaal rond te lopen. na de tweede oversteek, de Parklaan, bots je op o golfinho, een Portugees café. Portugezen, Spanjaarden en grieken wonen al sinds meerdere generaties in Sint-gillis en hebben hun stempel op de horeca en de buurtwinkels gedrukt.
Nu nog de Verhaegenstraat over en je bereikt de Waterloosesteenweg, een drukke en volkse winkelstraat. Kijk nu om: het stadhuis troont imposant op het einde van de De-jaerlaan.
De steenwegen links en rechts van deze zichtas, naar waterloo en alsemberg, werden aangelegd in de 18de eeuw. Bij een bareel moest tolgeld betaald wor-den, wat meteen de naam van het plein verklaart. het sierlijke beeldje bovenop de centrale fontein stelt het waterdraagstertje voor, dat de mascotte van de gemeente werd. Beeldhouwer Juliaan Dillens was blijkbaar erg onder de indruk van een jong meisje dat de paarden laafde die werden ingeschakeld om de vol-geladen karren vanuit Brussel op deze ‘berg’ te hijsen. tot in de 18de eeuw heette Sint-gillis niet voor niets opbrussel.
Doe-het-zelf wanDeling de StadStuin van eden
4
INFO
5 i kleine bareel
Standbeeld van godin van de Bocq
Steek de Waterloosesteenweg over en vervolgens de Munthofstraat. Bij de volgende straat verlaat je de Bareel. Ook deze straat, die in feite een knik maakt op het plein heet Waterloosesteenweg. even verder kan je kabeljauw op z’n Portugees eten in o Castiço (‘de grap-pige’). Maar bedenk dat goedkope Portugese wijn vaak voor een vervelende kater zorgt. Sla links af bij het premetro-station ‘horta’ i 6 waarin onder-gronds smeedijzeren versieringen van het Volkshuis in de Marollen van Victor horta werden verwerkt. toeristen die hier uitstappen in de waan vlakbij het woonhuismuseum van de grote architect te zijn, kunnen dit soort Brusselse humor maar matig appreciëren.
De Lyceumstraat brengt je naar het grote vierkante Moricharplein.
De linkerzijde wordt helemaal ingenomen door het befaamde atheneum, waar ooit de politicus Paul-henri Spaak en de schilder Paul Delvaux hun broek sleten. links ervan zie je, in de Studentenstraat, de oogverblindend witte gevel van de Peter Panschool, een modernistisch werk van léon Stynen. loop liever het plein langs rechts naar boven, tot je oog in oog staat met nr. 41, een meester-werk van architect ernest Blérot i 7 uit 1900. neem je tijd om het spel van dag en nacht te ontdekken in de mozaïekversieringen. Steek het plein dwars over. op het rode sportterrein staat soms in witte lijnen een trapeziumachtige structuur uitgetekend, het speelveld voor de ‘bal pelote’. Dit kaatsspel is nog steeds populair in franstalig België. Je komt uit bij nr. 14, eveneens een art nouveau-pareltje van de minder bekende architect georges Delcoigne. hier bestaat de versiering vooral uit ‘sgraffiti’, waarbij in op elkaar gelegde gekleurde kalklagen gekrast wordt zodat een tekening én een reliëf ontstaan.
Daal nu linksaf het plein naar beneden. Bij de straathoek oogt de ingang van een park heel verleidelijk.
het werd aangelegd bovenop de premetrolijn waarvan je de langzame bocht in de gazonstructuur weerspiegeld ziet. loop echter eerst even rechts de Par-mastraat in tot aan het eenzame pelgrimshuis i 8 op nr. 69. Dit herenhuis uit 1905 werd in 1927 door de industrieel Pelgrims heringericht. nu herbergt het de dienst Cultuur van de gemeente. Merk je trouwens de grappige woordspel-letjes op het naambord? Meestal kan je zomaar even binnenlopen. aarzel dan niet om, helemaal rechts, het intieme art deco-fonteinkamertje te bewonde-ren.
net voorbij het huis sta je voor een verrassing. een panoramaterras kijkt uit op een bijna ardeens landschap. even verder vind je de ingang tot dit para-dijsje. De romantische tuin van het voormalige Pelgrimshuis vormt nu samen met het groengebied van daarnet het pierre pauluspark i 9. Deze waalse kunstenaar, voluit Pierre Paulus de Châtelet, schilderde helemaal in de stijl van Constantin Meunier, een heraut van het sociaal realisme. hij ontwierp ook de waalse haan die menig franstalig overheidsgebouw in België siert. Daal af naar de vijver en zoek dan weer je weg naar de uitgang aan de andere zijde van het park, pal naast een premetro ingang. geen groter contrast denkbaar met het idyllische park dan de drukke, sombere Munthofstraat!
Aan de overzijde zie je op een straathoek een lager gebouwtje in baksteen en blauwe hardsteen.
Dit is het laatste overblijfsel van het in 1979 gesloopte reusachtige munthof i au, dat wereldfaam genoot en de muntproductie van heel wat landen ver-zorgde. Steek bij het verkeerslicht de straat over en vervolg je weg langs de lin-kerzijde van het park- en speelterrein dat in de plaats kwam van het muntatelier. Deze Moskoustraat brengt je op een kruispunt met op de linkerhoek de Bras-serie de l’union i al, een bekend studentencafé. lang voor RSC anderlecht een begrip was, kende de hoofdstad twee concurrerende voetbalclubs: Union Saint-gilloise en Daring Molenbeek. let op het oude scorebord in het café. De
Doe-het-zelf wanDeling de StadStuin van eden
5
INFO
8 i pelgrimshuis © annick lesage
9 i pierre pauluspark © Dany heyndels
9 i pierre pauluspark © Dany heyndels
meest populaire Brusselse theaterkomedie, ‘Bossemans et Coppenolle’ draait rond een Romeo en Julia-affaire uit de beide supporterskampen, maar eindigt wel minder bloederig dan bij Shakespeare.het volgende stukje van de Moskoustraat fungeert zo’n beetje als de lokale Beenhouwersstraat, met een tiental Maghrebijnse restaurantjes die stuk voor stuk lekkere couscous in een oriëntaals sfeertje serveren. loop links het Sint-gillisvoorplein op, dat gaandeweg breder wordt en door de Sint-gilliskerk kerk afgesloten wordt. waarschijnlijk moet je je een weg banen tussen de marktkra-men, want behalve op maandag is er dagelijks markt. tegenover elkaar staan het socialistische Volkshuis (links, nr. 37) en de voormalige gemeentelijke feestzaal (rechts, nr. 18) met de hoogdravende naam ‘aegidium’. De latijnse naam van gillis luidt aegidius, vandaar… Steek de drukke waterloosesteenweg over.
Net voor de weinig inspirerende, neoromaanse kerk ligt de Brasserie verschueren i am, een van de waarlijk ‘incontournable’ adressen van de gemeente en zelfs van het gewest.
al meer dan een eeuw is dit volkse café volks gebleven, zonder een greintje snobisme. het politiekantoor met vredegerecht links van de kerk betrekt het voormalige gemeentehuis. Kerk en gemeentehuis werden gebouwd door Victor Besme, die vooral bekend is als stedenbouwkundige ten dienste van leopold ii. Besme ontwierp het Voorplein dat via de Jourdanstraat de verbinding maakt met de louizalaan. in de fortstraat, links van de politie, bevindt zich heel wat hogerop het Vlaams gemeenschapscentrum De Pianofabriek. loop echter de waterloosesteenweg verder naar beneden. het multiculturele winkelaanbod weerspiegelt de bevolking van de wijk: Poolse, Spaanse, Portugese en Marok-kaanse zaken volgen elkaar op.
Bij de eerste dwarsstraat word je beslist getroffen door de uitbundig versierde art nouveau-huizen links aan de overkant. De verrassing wordt compleet als je merkt dat de hele straatzijde van de vanderschrickstraat i an, zonder één enkele uitzondering, in deze stijl bewaard bleef. op twee jaar tijd bouwde ernest Blérot liefst 17 huizen. ook al werkte hij met dezelfde basiselementen, toch is de afwisseling enorm. Sla linksaf de straat in, zodat je vanop het linker-trottoir de overzijde perfect kan bewonderen. De grootste troef van Blérot was zijn smeedwerk, maar ook de glasramen en sgraffiti zijn pareltjes. De rij eindigt met het café-restaurant la porteuse d’eau i ao. ook al is het interieur grotendeels nep, toch kan je er deze wandeling sfeervol afsluiten.
Draai bij deze hoek rechts de Jean Volderslaan in. op nr. 34 waan je je even in de zestiger jaren van de vorige eeuw. ‘aurora’ is een van de zeldzame over-blijvende marxistische boekenwinkel van het land. ook aan de overzijde zijn er boekenwinkels, waarvan er eentje de boeken modieus combineert met een theesalon. De laan mondt uit in de hallepoortlaan, een onderdeel van de Brus-selse Kleine Ring, vlakbij een ingang van het metrostation ‘hallepoort’ (lijn 2 en 6) i ap. hier eindigt het grondgebied van Sint-gillis en meteen ook deze wandeling.
Doe-het-zelf wanDeling de StadStuin van eden
6
INFO
an i vanderschrickstraat © annick lesage
goesting in meer Brussel? op www.uitinBrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. uitinBrussel is een initiatief van Muntpunt.
uitinBrussel0800 13 700 i [email protected]
www.uitinbrussel.be i www.muntpunt.be
Voor deze wandellussen deed UitinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gid-sen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoelig-heden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze hou-den van hun stad en die liefde geven ze je graag mee.
andere wandelingen in deze reeks:Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of oud-Molenbeek, de europese instellingen in de leopoldwijk of de tgV aan ’t zuid. luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder leopold ii, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stede-lijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economische achtergronden en me-chanismen.
Brukselbinnenstebuiten02 218 38 78 i [email protected]
www.brukselbinnenstebuiten.be
een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse gemeenschapscommissie
alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto.eerste publicatiedatum: 09/04/2008herwerkte versie 31/07/2012
INFO