FASİKÜL
Besinlerimiz
2.
14. Sınıf Fen Bilimleri
• Besinler ve Özellikleri
Besinler ve Özellikleri
34. Sınıf Fen Bilimleri
Besinler canlılar için çok önemlidir. Gün içerisinde tükettiğimiz besinlerde vücudumuz için gerekli maddeler bulunur. Tükettiğimiz bazı besinler hayvanlardan, bazı besinler ise bitkilerden elde edilir.
BESİNLER VE ÖZELLİKLERİ
Besinler
Hayvansal Kaynaklı Besinler Bitkisel Kaynaklı Besinler
Etkinlik
Yanda görselleri verilen besinlerin isimlerini, elde edildikleri kaynakların altına yazalım.
Fasulye
Domates
Süt
Tereyağı
Yumurta
Mercimek
Patates
Zeytin
Bitkisel KaynaklıBesinler
Hayvansal KaynaklıBesinler
Fasulye
Domates
Mercimek
Patates
Zeytin
Yumurta
Süt
Tereyağı
Etkinlik
54. Sınıf Fen Bilimleri
Besinler ve Özellikleri
1. Arda ve Zeynep alışverişe çıktılar. Arda, alışverişte hayvansal kaynaklı besinleri alırken Zeynep bitkisel kaynaklı ürünleri almıştır.
1 2 3 4 5
Zeytinyağı
6
Kekik
7
Balık
8
Domates
9
Mercimek
10
Yumurta Patlıcan Köfte Tavuk Tereyağı
Buna göre Arda ve Zeynep, yukarıdaki ürünlerden hangilerini almıştır? Numaralarını kullanarak eşleştirelim.
Arda’nın aldığı ürünler Zeynep’in aldığı ürünler
2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başındaki kutucuğu işaretleyelim.
Karbonhidratlar enerji elde etmekle görevlidir.
Tırnağımızın uzaması protein sayesinde gerçekleşir.
Baklagiller karbonhidrat bakımından zengin besinlerdir.
Süt ürünleri bitkisel kaynaklı besin olup protein bakımından zengindir.
Yaş pasta karbonhidrat bakımından zenginken yumurta protein bakımından zengindir.
Ekmeğin üzerine nitrik asit damlatıldığında ekmek sarı renk alır.
Yaralarımızın iyileşmesinde proteinler görevlidir.
Tahıllar protein bakımından zengin besinlerdir.
1, 3, 4, 5, 8
✘
✘
✘
✘
2, 6, 7 ,9, 10
Etkinlik
74. Sınıf Fen Bilimleri
Besinler ve Özellikleri
Aşağıda bazı besinlerin resmi verilmiş-tir. Besinlerin altındaki kutuyu en çok içer-diği besin içeriğinin rengi ile aynı renge boyayalım.
Karbonhidrat Protein Yağ
Protein
Protein
Karbonhidrat
Karbonhidrat
Karbonhidrat
Karbonhidrat
Protein
Karbonhidrat
Yağ
Yağ
Protein
Protein
Yağ
Yağ
Protein
Yağ
Etkinlik
8 Bilfen Yayıncılık
Besinler ve Özellikleri
1. Aşağıda besin içerikleri ile ilgili bazı ifadeler verilmiştir. Bu ifadelerin başındaki kutucuğa ilgili olduğu besin içeriğinin sembolünü çizelim.
Yağ
Vitamin ProteinSu ve minerallerKarbonhidrat
Vücutta yapıcı onarıcı olarak görev yapar.
Enerji değeri en yüksek besin içeriğidir.
Yaraların iyileşmesinde rol oynar.
Tüm besinlerde belli miktarda bulunur.
Tahıllarda ve tatlılarda bol miktarda bulunur.
İç organların etrafında depolanarak onları dış etkenlerden korur.
Vücutta öncelikle düzenleyici olarak görev yaparlar.
2. Verilen besinlerin içeriklerinin belirlenmesi için yapılması gereken işleme karar verelim. İlgili ku-tucuğu işaretleyelim.
İyot çözeltisidamlatmak
Nitrik asitçözeltisi damlatmak Kâğıda sürtmek
Makarna
Haşlanmış yumurta
Ekmek
Köfte
Fındık
✘
❤
●
❤
✿
★
◆
✿
✘
✘
✘
✘
Etkinlik
94. Sınıf Fen Bilimleri
Besinler ve Özellikleri
Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere gelmesi gereken kelimeleri bulmacada ilgili alana ya-zalım.
1. Öğlen yemeğinde köfte ve makarna yiyen Alp karbonhidrat ihtiyacını .............................................. yiye-rek karşılaşmıştır.
2. Bir besinin protein bakımından zengin olduğunu üzerine .............................................. çözeltisi damlata-rak anlayabiliriz.
3. Bir besinin karbonhidrat bakımından zengin olduğu üzerine .............................................. çözeltisi dam-latarak anlayabiliriz.
4. Vücudun enerji ihtiyacını öncelikle olarak .............................................. bakımından zengin besinler kar-şılar.
5. .............................................. bakımından zengin besinler yaraların iyileşmesinde rol oynar.
6. .............................................. bakımından zengin besinler dişlerin gelişmesinde etkilidir.
7. Kahvaltıda yumurta, peynir, zeytin, ekmek yiyen biri yağ ihtiyacını .............................................. yiyerek karşılamıştır.
1 ➜
3 ➜
2
5
4 ➜
6 ➜
7 ➜
M A K A R N A
makarna
nitrik asit
iyot
karbonhidrat
Protein
Mineral
zeytin
İ Y O T
K A R B O N H İ D R A T
M İ N E R A L
Z E Y T İ N
İ P
R
O
E
İ
N
R
K
S
T
10 Bilfen Yayıncılık
Besin Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Etkinlik
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başındaki kutucuğa “D” , yanlış olanların başındaki ku-tucuğa “Y” yazalım.
Sağlıklı bir yaşam için besin alırken dikkat etmemiz gereken birtakım hususlar vardır.
› Alışveriş sırasında meyve-sebze alırken aldığımız besinlerin tazeliğine dikkat etmeliyiz.
› Paketlenmiş yiyecekleri almadan önce paketin açık olup olmadığına bakmalı, paket üzerinde bu-lunan gıda içerikleri ile ilgili açıklamaları okumalıyız.
› Paketlenmiş ürünlerin son kullanma tarihine, Tarım Bakanlığından iznine ve TSE damgası olup ol-madığına bakmalıyız.
› Dondurulmuş ürün alırken paket üzerinde buz kristallerinin olmamasına dikkat etmeliyiz. Dondu-rulmuş gıdaları gıdanın üzerinde yazan koşuluna uygun saklamalıyız.
› Meyve sebzeleri tüketirken bol su ile yıkamalı, mikroplardan arındırmalıyız.
BESİN ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Sebze ve meyve gibi besinleri satın alırken solgun ve yumuşak olmamasına dikkat etmeliyiz.
Meyve sebzeleri yemeden önce sabunlu suyla yıkamalıyız.
Sebzeleri vitaminlerinin korunması için fazla pişirmemeliyiz.
Dondurulmuş ürünleri çözüldükten sonra tekrar dondurabiliriz.
Ürünlerin üretim tarihine bakmak gerekli değildir.
Paketlenmiş ürünlerin üzerindeki sembol ve açıklamalara dikkat etmeliyiz.
Besinlerimizi tercih ederken öz dene-tim sahibi bireyler olarak reklamı iyi olan değil sağlıklı ve hijyenik ürünleri tercih etmeliyiz.
D
Y
D
Y
Y
D
Etkinlik
12 Bilfen Yayıncılık
Dengeli Beslenme
Aşağıda yürümeye yeni başlayan bir bebek, bir basketbol oyuncusu ve 5. sınıf öğrencisinin beslen-mesine uygun menüler verilmiştir.
Menüler ve sahiplerini eşleştirip neden böyle bir eşleştirme yaptığımızı açıklayalım.
Yürümeye yeni başlayan bebeğe uygun olan menü: ...............................................................................
Nedeni: ......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
5. sınıf öğrencisine uygun olan menü: ............................................................................................................
Nedeni: ......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Basketbol oyuncusuna uygun olan menü: ..................................................................................................
Nedeni: ......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
1. Menü
Sabah
• Süt• Peynir• Yumurta• Ekmek• Domates• Fıstık ezmesi
Öğle
• Tavuk suyuna çorba• Köfte• Muz• Ayran
Akşam
• Yoğurt• Ekmek• Kıymalı mercimek yemeği• Sebze püresi
2. Menü
Sabah
• Süt• Peynir• Zeytin• Yumurta• Ekmek• Kuru kayısı• Ceviz
Öğle
• Sebze çorbası• Kuzu şiş• Cacık• Meyve
Akşam
• Karışık sebze• Kuru fasulye• Pilav• Salata• Meyve• Süt
3. Menü
Sabah
• Patatesli gözleme• Bal• Ekmek• Peynir• Zeytin• Domates
Öğle
• Makarna• Köfte• Közlenmiş patates• Cacık• Salata• Meyve
Akşam
• Pilav• Nohut• Meyve suyu• Muhallebi• Salata
1. menüdür.
3. menüdür.
2. menüdür.
Protein, süt ve süt içerikli beslenmelidir. Alacağı besinler onun büyümesini, ke-
miklerinin gelişmesini sağlayacaktır.
Karbonhidrat içerikli beslenmelidir. Karbonhidrat vücutta öncelikli olarak enerji
elde etmek amacıyla kullanılır.
Protein içerikli beslenmelidir. Protein bireyin büyüyüp gelişmesini sağlayacaktır.
Etkinlik
134. Sınıf Fen Bilimleri
Dengeli Beslenme
1. Aşağıda verilen besinlerden istediklerimizi seçerek dengeli beslenmeye uygun örnek bir öğün oluşturalım.
Örnek Öğün
• ..........................................
• ..........................................
• ..........................................
• ..........................................
• ..........................................
• ..........................................
• ..........................................
Ekmek Pilav Makarna
Süt tavuk Meyve Suyu
Köfte Kurufasulye Tereyağı
Salata Su
2. Aşağıdaki öğrencilerden hangisi dengeli beslenmemektedir? Dengeli beslenmeyen öğrencinin yaptığı hataları yazalım.
Sabah kahvaltısında yumurta, zeytin, peynir, bal, ekmek yer, süt içerim. Öğlen köfte, pilav ve salata yerim. Akşamları balık ile salata tüketirim.
Sabah kahvaltısında zeytin, peynir, kaymak, bal, ekmek ve simit yer, çay içerim. Öğlen çorba, ekmek, salata ve tatlı yerim. Akşamları köfte, patates kızartması, pilav ya da makarna yerim.
Ali
Zehra
.................................... dengeli beslenmemektedir. Çünkü .........................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
Ekmek
Pilav
Köfte
Kuru fasulye
Salata
Meyve suyu
Su
Zehra Zehra her öğünde her çeşit besin içeriğin-
den gerektiği kadar almamış, bazı besin içeriğinden fazlaca almıştır.
Etkinlik
154. Sınıf Fen Bilimleri
Alkol ve Sigaranın Zararları
1. Aşağıda sigara ve alkolle ilgili verilen ifadelerin doğru veya yanlış olduğuna karar vererek “✔” ile işaretleyelim.
D Y
Alkol beynin çalışmasını zayıflatır.
Sigara uykusuzluğa iyi gelir.
Sigara akciğer kanserine neden olur.
Alkol sinir sistemini olumsuz etkiler.
Alkol reflekslerin güçlenmesini sağlar.
Sigaradaki nikotin, bağımlılığa neden olur.
Alkol, karaciğer başta olmak üzere birçok organa zarar verir.
2. Sigara ve alkolun kullanan kişiye, topluma ve çevreye zararları vardır. Bunlar aşağıda karışık olarak verilmiştir. Bu ifadelerin numaralarını ilgili kutucuğun içine yazalım.
Kullanan Kişiye Zararları
6 Gelişigüzel atılan şişe parçaları ve sigara dumanı, hava kirliliğine neden olur
5 Baş ağrısına, yorgunluğa neden olur.
4 İş yaşamını olumsuz etkileyerek iş verimini düşürür.
3 Söndürülmeden atılan sigara kalıntıları, orman yangınlarına neden olur.
2 Aile düzeninin ve insanlarla ilişkilerin bozulmasına neden olur.
1 Akciğer kanserine neden olur. Topluma Zararları
Çevreye Zararları
2, 4
✔
✔
✔
✔
✔
✔
✔
1, 5
3, 6
Değerlendirme
16 Bilfen Yayıncılık
Aşağıdaki tabloya göre verilen soruları cevaplayalım.
çilek simit fıstık alkol nohut obetize peynir
sigara başağrısı
yumurta makarna akciğerkanseri
fındık havuç zeytin sütiyot
çözeltisi sütlaç
Kutucukların hangisinde ya da hangilerinde;
Bağımlılık yapan maddeler bulunmaktadır?
Karbonhidrat bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?
Protein bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?
Hayvansal gıdalar bulunmaktadır?
Vitamin bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?
Yağ bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?
Sigaranın sağlığa verdiği zararlar yer almaktadır?
Karbonhidrat içerikli besinlerin ayracı yer almaktadır?
Su ve mineral içeren besinler yer almaktadır?
Bitkisel gıdalar yer almaktadır?
Yeme alışkanlığı düzgün olmayan kişilerin karşılaşabileceği sorun yer almaktadır?
çilek
1
simit
2
fıstık
3
alkol
4
nohut
5
obetize
6
peynir
7
fındık
8
havuç
9
zeytin
10
süt
11
iyot çözeltisi
12
sütlaç
13
baş ağrısı
14
sigara
15
yumurta
16
makarna
17
akciğer kanseri
18
4, 15
2, 13, 17
5, 7, 11, 16
7, 11, 13, 16
1, 9
3, 8, 10
14, 18
6
12
1, 9
1, 2, 3, 5, 8, 9 ,10 , 17
174. Sınıf Fen Bilimleri
Düşünme Becerileri
Aşağıdaki çocukların her birinin aklında farklı bir sözcük vardır. Bu sözcükleri bularak çocuklara ait kutucuklara yazalım.
Yaşantımızı devam ettirebilmek, büyüyüp gelişebilmek için tükettiğimiz yiyecek ve içeceklerin tümü benim sözcüğümdür.
Meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunan besin içeriği benim sözcüğümdür. Alfabemizin 27. harfiyle başlar.
Zeytin, fındık, fıstık gibi yiyeceklerde bol miktarda bulu-nan besin içeriği benim sözcüğümdür.
Benim sözcüğüm; Züleyha’nın sözcüğünün ikinci harfiyle başlar. Bağımlılık yapar ve kullanılması zararlıdır.
Benim sözcüğüm; dişlerimizin gelişmesinde, vücudumuz-daki organların düzenli çalışmasında görevli olan besin içeriğidir. Zafer’in sözcüğünün 5. harfiyle başlar.
Benim sözcüğüm, yapıcı ve onarıcı besin gruplarına verilen addır.
Elif
Zafer
Züleyha
Birol
Betül
Burak
B E S İ N
P R O T E İ N
V İ T A M İ N
M İ N E R A L
A L K O L
Y A Ğ