Fox-IT in het
Midden-Oosten AIVD-toezichthouder deed zaken
met Moebarak en Assad
Buro Jansen & Janssen
April 2019
2
Buro Jansen & Janssen april 2019
Inhoudsopgave
Fox-IT in het Midden-Oosten
AIVD-toezichthouder deed zaken met Moebarak en Assad
Fox-IT in het Midden-Oosten
1. AIVD-toezichthouder deed zaken met Moebarak en Assad
(samenvatting)
2. Fox-IT in het Midden-Oosten
3. Documenten bij het onderzoek Fox-IT in het Midden-Oosten
4. Maak het werk van Buro Jansen & Janssen mogelijk, word
donateur
Gehele onderzoek Fox-IT in het Midden-Oosten (pdf)
Het Nederlandse IT-beveiligingsbedrijf Fox-IT was van 2006 tot 2012
zeer actief op de markt van de surveillance-industrie in het Midden-
Oosten. De Golfregio was een belangrijke afzetmarkt voor het Delftse bedrijf. Fox-IT gaf besloten workshops, onder meer in Syrië, Egypte,
Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, waarin het haar
producten probeerde te verkopen aan overheidsinstanties, militairen en inlichtingendiensten.
In 2007 adviseerde Fox-IT haar partnerbedrijf en tussenhandelaar AGT (Advanced German Technology) over het omzeilen van het Amerikaanse
handelsembargo tegen Syrië. In 2008 gaf het bedrijf een training aan de
National Defence Council in Egypte, en in 2011 was Fox-IT betrokken bij
de opzet van het Forensic Lab, een surveillanceproject voor het
Ministerie van Binnenlandse Zaken van Saoedi-Arabië.
Dit blijkt uit onderzoek van Buro Jansen & Janssen naar Fox-IT in het
Midden-Oosten. Het onderzoek is gebaseerd op een grote hoeveelheid
interne bedrijfsdocumenten en e-mails die het Amsterdamse onderzoeksbureau heeft ontvangen over de relatie van Fox-IT met haar
partner, het Duitse bedrijf AGT.
Buro Jansen & Janssen
3
Buro Jansen & Janssen april 2019
Inhoudsopgave
Fox-IT in het Midden-Oosten
Verantwoording
Dit onderzoek is gebaseerd op een grote hoeveelheid interne
bedrijfsdocumenten en e-mails met betrekking tot de relatie van Fox-IT
met haar partner, het Duitse bedrijf AGT (Advanced German Technology), die Buro Jansen & Janssen heeft ontvangen. De
documenten werpen een nieuw licht op de betrokkenheid van westerse
bedrijven, waaronder Fox-IT, bij de opbouw van de surveillancestaat in verschillende landen in het Midden-Oosten.
In een e-mail heeft Buro Jansen & Janssen tien specifieke vragen gesteld
aan Fox-IT (e-mail is bijgevoegd). In eerste instantie wekt Fox-IT de
indruk de vragen te beantwoorden. Enkele dagen later schrijft Ronald
Fabbro, Head of Marketing & Communications, dat de vragen van Buro Jansen & Janssen “tot 13 jaar terug in de tijd gaan.” Volgens Fox-IT
“maakt dit het lastig (wellicht onmogelijk) om feitelijk en inhoudelijk te
kunnen reageren, daarom onthouden wij ons op dit moment van commentaar.” Antwoord van Fox-IT is toegevoegd.
4
Buro Jansen & Janssen april 2019
AIVD-toezichthouder deed zaken met
Moebarak en Assad (samenvatting)
AIVD-toezichthouder deed zaken met Moebarak en Assad
Fox-IT in het Midden-Oosten (Samenvatting)
Het Nederlandse IT-beveiligingsbedrijf Fox-IT was van 2006 tot
2012 zeer actief op de markt van de surveillance-industrie in het
Midden-Oosten. De Golfregio was een belangrijke afzetmarkt voor het Delftse bedrijf. Fox-IT gaf besloten workshops, onder
meer in Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische
Emiraten, waarin het haar producten probeerde te verkopen aan
overheidsinstanties, militairen en inlichtingendiensten.
In 2007 adviseerde Fox-IT haar partnerbedrijf en tussenhandelaar AGT
(Advanced German Technology) over het omzeilen van het Amerikaanse handelsembargo tegen Syrië. In 2008 gaf het bedrijf een training aan de
National Defence Council in Egypte, en in 2011 was Fox-IT betrokken bij
de opzet van het Forensic Lab, een surveillanceproject voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken van Saoedi-Arabië.
Dit blijkt uit onderzoek van Buro Jansen & Janssen naar Fox-IT in het Midden-Oosten. Het onderzoek is gebaseerd op een grote hoeveelheid
interne bedrijfsdocumenten en e-mails die het Amsterdamse
onderzoeksbureau heeft ontvangen over de relatie van Fox-IT met haar partner, het Duitse bedrijf AGT.
Fox-IT is tevens werkzaam voor de Nederlandse overheid en is onder
andere ingehuurd voor de beveiliging van Nederlandse staatsgeheimen.
Medeoprichter (en tot 2017 directeur) van het bedrijf was Ronald Prins. Hij werd in 2018 benoemd tot lid van de TIB (Toetsingscommissie Inzet
Bevoegdheden), de commissie die toezicht houdt op de Nederlandse
inlichtingendiensten.
Verschillende westerse bedrijven zijn de afgelopen jaren in opspraak
geraakt vanwege hun steun aan repressieve regimes en hun bijdrage aan de opbouw van de surveillancestaat in verschillende landen in het
Midden-Oosten in de aanloop naar de Arabische Lente van 2011. Fox-IT
bleef tot op heden buiten schot. De documenten die Buro Jansen & Janssen heeft ontvangen werpen een nieuw licht op de activiteiten van
het bedrijf en haar contacten met repressieve regimes in de Golfregio.
5
Buro Jansen & Janssen april 2019
AIVD-toezichthouder deed zaken met
Moebarak en Assad (samenvatting)
Fox-IT in opspraak
In 2011, tijdens het hoogtepunt van de Arabische Lente, raakte Fox-IT in
opspraak, mede naar aanleiding van Kamervragen en de Spy Files, door
WikiLeaks openbaar gemaakte documenten over de surveillance-industrie. Hierin wordt Fox-IT genoemd als leverancier van technologie
aan repressieve regimes in het Midden-Oosten. Toenmalig directeur
Ronald Prins verklaarde destijds dat het bedrijf geen zaken deed met dictaturen, en ontkende expliciet dat het bedrijf zaken deed met Syrië.
Het Midden-Oosten werd vanaf 2006 een belangrijke afzetmarkt voor
Fox-IT. Het bedrijf richtte zich met name op de verkoop van de
FoxReplay, interceptie-apparatuur om het internetverkeer al dan niet real
time te analyseren, en de Fox DataDiode, een soort éénrichtingsverkeer firewall tussen een publiek en een privaat netwerk waarmee toegang tot
vertrouwelijke informatie kan worden gereguleerd.
AGT, controversiële partner
Fox-IT werkte in de Golfregio nauw samen met het Duitse bedrijf AGT
(Advanced German Technology). De bedrijven sloten in 2007 een
partnerovereenkomst en een reseller agreement. AGT verkoopt als tussenhandelaar technologie van westerse bedrijven door aan landen in
het Midden-Oosten. Het had kantoren in Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en
de Verenigde Arabische Emiraten.
Tot haar klanten behoorden overheidsinstellingen zoals het Egyptische
Ministerie voor Communicatie en Informatie Technologie en het Syrische staatsbedrijf STE (Syria Telecommunication Establishment), dat toezicht
houdt op de telecommunicatie in het land. In de partnerovereenkomst en
reseller agreement zijn geen voorwaarden opgenomen met betrekking
tot welke landen en klanten AGT de producten van Fox-IT kon
doorverkopen.
Fox-IT had dan ook weinig zicht op waar haar producten terecht kwamen
en voor welke doeleinden deze gebruikt werden. AGT kwam eind 2016 in opspraak na een onderzoek van Privacy International (Open Season;
Building Syria’s Surveillance State) waaruit bleek dat AGT de Syrische
overheid heeft geholpen bij de opbouw van een surveillancestaat.
6
Buro Jansen & Janssen april 2019
AIVD-toezichthouder deed zaken met
Moebarak en Assad (samenvatting)
Besloten workshops
Van 2006 tot en met 2012 was Fox-IT aanwezig op dertien
surveillancebeurzen in het Midden-Oosten, waaronder de ISS World in
Dubai en Milipol in Qatar. Dit om klanten voor haar producten te vinden. Fox-IT gaf ook verschillende besloten workshops in onder andere Syrië,
Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Doel van
deze workshops was steeds de verkoop van de FoxReplay en de Fox DataDiode.
Deelnemers aan de workshops waren voornamelijk vertegenwoordigers
van militaire eenheden, inlichtingendiensten en Ministeries van
Binnenlandse Zaken uit de betreffende landen. Zo namen leden van de
Egyptische binnenlandse veiligheidsdienst SSIS (State Security Investigations Service) in Caïro en militairen van de SANG (Saudi Arabia
National Guard), de lijfwachten van het Saoedisch Koningshuis, in Riyad
er deel aan.
Omzeilen handelsembargo Syrië
Op 21 mei 2007 gaf Fox-IT een workshop in Damascus aan
vertegenwoordigers van Syrische overheidsdiensten en inlichtingendiensten, zowel militaire inlichtingendiensten als de
staatsveiligheidsdienst, waarmee het haar producten probeerde te
verkopen. Het Nederlandse bedrijf had ook andere contacten met het land, bijvoorbeeld tijdens een workshop voor Syrische tussenhandelaren
in december 2007.
In juli 2007 adviseerde Fox-IT haar partner AGT over de mogelijkheden
om het Amerikaanse handelsembargo met Syrië te omzeilen. Uit e-
mailcorrespondentie wordt duidelijk dat AGT en Fox-IT samenwerkten in
een project in Syrië en dat AGT hiervoor servers nodig had. De e-mails
bevatten geen verdere inhoudelijke details over de opdracht. Fox-IT
wilde deze servers niet zelf in de Verenigde Staten bestellen vanwege mogelijke juridische consequenties in verband met het omzeilen van het
Amerikaanse handelsembargo.
Fox-IT adviseerde AGT om zelf de servers te bestellen via het AGT-
kantoor in de Verenigde Arabische Emiraten. Fox-IT schrijft AGT: 'We can
not export USA Dell servers to Syria, so we need AGT to order them locally, or order non DELL-servers as described in the document.'
7
Buro Jansen & Janssen april 2019
AIVD-toezichthouder deed zaken met
Moebarak en Assad (samenvatting)
Training National Defence Council Egypt
Fox-IT gaf in Egypte naast een aantal workshops ook van 24 tot en met
26 juni 2008 een training in Caïro aan de NDC (National Defence
Council). Het betrof een forensische IT-training en consultancy. Dit blijkt uit een rekening van Fox-IT aan AGT en uit interne e-mails.
De NDC is het adviesorgaan voor de Egyptische regering, generaals van het Egyptische leger en de hoofden van verschillende
inlichtingendiensten, waaronder de Egyptische inlichtingendienst SSIS
(State Security Investigations Service). De SSIS is in 2011 – conform de
eisen van de democratiseringsbeweging - opgeheven omdat zij zich op
grote schaal schuldig heeft gemaakt aan martelingen.
Surveillance Lab Saoedi-Arabië
Tijdens de hoogtijdagen van de Arabische Lente was Fox-IT in 2011
betrokken bij de ontwikkeling van het Forensic Lab, een
surveillanceproject van het Ministerie van Binnenlandse Zaken van Saoedi-Arabië. AGT en het Saoedische bedrijf TCC (Technology Control
Company) waren projectleiders. Het doel van het Lab was het opzetten
van een landelijk surveillancesysteem van al het internet- en telefoonverkeer, zo blijkt uit interne documenten.
Fox-IT nam in juni en juli 2011 deel aan twee bijeenkomsten op het ministerie in Riyad, alsmede een bijeenkomst in september 2011 in
Berlijn en was uitgenodigd voor de inauguratie in november. Fox-IT deed
tijdens de bijeenkomsten voorstellen voor de inrichting van het Lab. De betrokkenheid van Fox-IT bij het project viel samen met protesten tegen
het Saoedische regime en de introductie van nieuwe wetgeving die
ernstige beperkingen van de internetvrijheid met zich meebracht.
Bekenden van Fox-IT in opspraak
Verschillende westerse bedrijven zijn de afgelopen jaren in opspraak
geraakt en vervolgd vanwege hun leveranties aan repressieve regimes in het Midden-Oosten. Hieronder bevinden zich ook goede bekenden van
Fox-IT. Zo kreeg het Italiaanse bedrijf Area SpA in 2014 een boete van
de Amerikaanse overheid vanwege het ontduiken van het Amerikaanse handelsembargo tegen Syrië.
8
Buro Jansen & Janssen april 2019
AIVD-toezichthouder deed zaken met
Moebarak en Assad (samenvatting)
In 2016 werd Ara SpA ook in Italië vervolgd op verdenking van
schending van het Europese embargo en het leveren van telefoon- en interceptie-apparatuur aan Assad. Area SpA en Fox-IT gaven in 2007 en
2008 samen workshops in onder meer Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en
de Verenigde Arabische Emiraten.
Tegen een partner van Fox-IT, Utimaco, is aangifte gedaan van
betrokkenheid bij oorlogsmisdaden. De Duitse justitie heeft de zaak tegen Utimaco toegevoegd aan een justitieel onderzoek naar misdaden
in Syrië. Fox-IT is sinds 2006 partner van Utimaco en reseller van haar
producten.
Nader onderzoek naar Fox-IT?
De waarheid over de betrokkenheid van westerse bedrijven bij de
opbouw van de surveillancestaat in verschillende landen in het Midden-Oosten komt de afgelopen jaren steeds vaker boven tafel. Sommige
bedrijven worden, jaren na dato, alsnog vervolgd voor leveranties aan
repressieve regimes, met name Syrië. Fox-IT bleef tot op heden buiten schot.
Interne documenten en onderzoek van Buro Jansen & Janssen werpen nieuw licht op de activiteiten van Fox-IT in de Golfregio. Het Midden-
Oosten was vanaf 2006 een belangrijke afzetmarkt voor de verkoop van
met name de de FoxReplay en de Fox DataDiode. Nader onderzoek naar mogelijk strafbaar handelen van Fox-IT in het Midden-Oosten is dan ook
op zijn plaats.
Naar inhoudsopgave
9
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Fox-IT in het Midden-Oosten
Het Nederlandse IT-beveiligingsbedrijf Fox-IT was van 2006 tot 2012 zeer actief op de markt voor de surveillance-industrie in het
Midden-Oosten. De regio was een belangrijke afzetmarkt voor
het Delftse bedrijf. Fox-IT gaf besloten workshops in onder andere Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische
Emiraten. In deze landen probeerde het bedrijf haar producten te
verkopen aan overheidsinstanties, militairen en
inlichtingendiensten.
In 2007 adviseerde Fox-IT haar partnerbedrijf en tussenhandelaar AGT
(Advanced German Technology) over het omzeilen van het Amerikaanse handelsembargo tegen Syrië. In 2008 gaf het bedrijf een training aan de
National Defence Council in Egypte, terwijl het in 2011 betrokken was bij de opzet van het 'Forensic Lab', een surveillance-project van het
Ministerie van Binnenlandse Zaken van Saoedi-Arabië.
Dit blijkt uit onderzoek van Buro Jansen & Janssen, gebaseerd op een
grote hoeveelheid interne bedrijfsdocumenten en e-mails die het bureau
heeft ontvangen over de relatie van Fox-IT met het Duitse bedrijf AGT.
Nederland als klant
Computer- en beveiligingsbedrijf Fox-IT werd in 1999 opgericht. De
Nederlandse overheid werd al snel een belangrijke klant van het bedrijf.
Fox-IT verzorgt de beveiliging van Nederlandse staatsgeheimen, zoals
bijvoorbeeld de notulen van de Ministerraad. Naast de overheid kreeg
het bedrijf veel financiële instellingen als klant, waarna het zich tevens op de internationale markt begaf.
Medeoprichter en (tot 2017) directeur van het bedrijf is Ronald Prins. Hij ontwikkelde zich tot de cybersecurity expert van Nederland en schuift
aan in talkshows en actualiteitenprogramma's op tv. In 2018 werd Prins
benoemd tot lid van de TIB (Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden), de commissie die toezicht houdt op de Nederlandse inlichtingendiensten.
10
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Verschillende westerse bedrijven zijn de afgelopen jaren in opspraak
geraakt vanwege hun steun aan repressieve regimes en de bijdrage aan de opbouw van de surveillancestaat in verschillende landen in het
Midden-Oosten in de aanloop naar de Arabische Lente van 2011.
Fox-IT bleef tot op heden buiten schot. De documenten die Buro Jansen
& Janssen heeft ontvangen werpen nieuw licht op de activiteiten van het
bedrijf in het Midden-Oosten en haar contacten met repressieve regimes in de regio.
ISS-World in Dubai
In 2011 kwam Fox-IT in opspraak. In Vrij Nederland (De geheimen van een supertapper, 13-08-2011) werd onthuld dat het bedrijf aanwezig
was op de ISS World Conference in Dubai (Verenigde Arabische
Emiraten) van 21 t/m 23 februari 2011. ISS-World (Intelligence Support Systems) is een handelsbeurs voor afluister- en surveillance-apparatuur.
Naast bedrijven waren medewerkers van legers, politie en
inlichtingendiensten uit verschillende landen in het Midden-Oosten aanwezig.
De aanwezigheid van het bedrijf in Dubai was opmerkelijk. De Arabische Lente was op dat moment in volle gang. Na Tunesië in december 2010
volgden grote protesten tegen dictators in andere Arabische landen zoals
Egypte, Libië, Syrië, Jemen en Bahrein. Daarnaast werd bekend hoe democratiseringsbewegingen in het Midden-Oosten met behulp van door
westerse bedrijven geleverde technologie de kop werden ingedrukt.
Vrij Nederland: 'De ISS-bijeenkomst wordt gehouden op het hoogtepunt
van de Arabische lente. In Egypte heeft Moebarak het internet dan al
uitgeschakeld, het regime in Tunesië heeft Facebook-accounts gehackt
en Syriërs kunnen alleen nog maar veilig communiceren via netwerken
van buurland Turkije. Dat gebeurt met behulp van het Westen.
Tenminste negen landen in de regio, waaronder Tunesië en Jemen, hebben hun filtertechnologie gekocht van westerse bedrijven als McAfee
en Websense.'
11
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
De aanwezigheid van Fox-IT op ISS World riep dan ook vragen op. Levert
het bedrijf haar technologie ook aan repressieve regimes in de regio? En hoe valt dit te rijmen met het imago van het bedrijf? Fox-IT is namelijk
een bedrijf met een zekere pretentie.
Toenmalig directeur Ronald Prins verklaarde desgevraagd aan Vrij
Nederland: „Fox-IT is er om de maatschappij veiliger te maken en niet
om machthebbers te beschermen tegen hun eigen volk. Het is wel gebeurd dat landen waar een hoop commotie is opeens aan de lijn
hangen en onze spullen willen kopen. En dan ben ik heel duidelijk: dat
doen we dus niet.”
In hetzelfde artikel werd bovendien ook nog onthuld dat Fox-IT in 2003
aanwezig was op de International Police, Safety & Security Equipment Exhibition in Iran om nieuwe klandizie te werven. Saillant, omdat in 2009
bekend werd dat het Finse Nokia en het Duitse Siemens surveillance-
apparatuur verkochten aan de opsporingsdiensten van Iran. Technologie die het regime een paar maanden later gebruikte om het oproer neer te
slaan. Prins ontkende tegen Vrij Nederland dat Fox-IT producten aan
Iran heeft verkocht. Wel zegt hij dat het bedrijf destijds „nog vrij naïef was. […] We zijn nu jaren verder”, aldus Prins.
Spy Files
Eind 2011 raakte Fox-IT wederom in opspraak nadat WikiLeaks de zogenoemde Spy Files openbaar maakte. In deze documenten
betreffende de surveillance-industrie komen drie Nederlandse bedrijven
voor: Group 2000, Pine Digital Security en Fox-IT. In een artikel in Webwereld (Grootste leverancier niet in Wikileaks Spy Files, 02-12-
2011) werd de bedrijven om een reactie gevraagd.
De bedrijven (waaronder dus Fox-IT) gaven toe dat zij productaanvragen
hebben ontvangen „vanuit landen als Iran, Syrië en Zimbabwe”, maar
dat „zij nooit zaken hebben gedaan met dictatoriale regimes.” Prins van Fox-IT voegde hier tegen Webwereld (Fox-IT niet onder indruk
WikiLeaks) nog aan toe: „We hebben wel aanvragen gehad, maar hebben
die altijd geweigerd. We staan juist voor een veilige samenleving en daar passen zulke landen niet tussen.”
Hoewel Fox-IT in opspraak kwam, ging de storm ook snel weer liggen. In antwoord op Kamervragen liet de minister weten dat hij in gesprek ging
12
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
met technologiebedrijven waaronder Fox-IT om hen te wijzen op
„mogelijk misbruik van filtertechnologie voor antidemocratische en repressieve doeleinden.”
En daar bleef het bij, de onderste steen kwam niet boven. Fox-IT maakt niet bekend aan welke landen het levert omdat het om bedrijfsgeheimen
zou gaan. Fox-IT zou nooit zaken hebben gedaan met dictatoriale
regimes, maar Ronald Prins liet aan Vrij Nederland wel weten dat zijn bedrijf aan landen levert „waarvan het beleid ons niet helemaal
aanspreekt.” Hij maakte hierbij echter niet duidelijk welke landen hij
hiermee bedoelde, en met welke landen het bedrijf wél zaken deed.
De documenten die Buro Jansen & Janssen heeft ontvangen werpen
nieuw licht op de activiteiten van Fox-IT in het Midden-Oosten. Vanaf 2006 werd die regio een steeds belangrijkere afzetmarkt voor het bedrijf.
Fox-IT legde contacten in landen als Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en de
Verenigde Arabische Emiraten en probeerde daar haar producten te verkopen.
Belangrijke afzetmarkt
Tot 2006 was Fox-IT voornamelijk in Nederland actief en jaarlijks aanwezig op de Nederlandse Infosecurity beurs in de Utrechtse
Jaarbeurs. Na 2006 wordt het bedrijf steeds meer internationaal actief.
Het Midden-Oosten is een belangrijke groeimarkt voor het bedrijf.
In 2006 wordt Matthijs van der Wel aangesteld als Manager Business
Development EMEA (Europe, Middle East and Africa). Fox-IT schrijft december 2006 in het elfde nummer van haar nieuwsbrief Fox berichten
dat het 'een internationale sales force heeft opgericht waarmee we
voornamelijk producten aan law enforcement organisaties zullen
aanbieden. Denk hierbij aan de data diode, de tapanalyse software
FoxReplay en onze cryptografische producten.'
Fox-IT richt zich in het Midden-Oosten met name op de verkoop van de
FoxReplay en de Fox DataDiode. De FoxReplay is vanaf 2006 op de
markt en behelst interceptie-apparatuur om het internetverkeer al dan niet real time te analyseren. De Fox DataDiode is een soort
eenrichtingsverkeer firewall tussen een publiek en een privaat netwerk
waarmee toegang tot vertrouwelijke informatie kan worden gereguleerd.
13
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Onderdeel van de verkoopstrategie is de aanwezigheid op beurzen voor
computer- en netwerkbeveiliging, afluister- en surveillancetechnologie. Ronald Prins erkende in 2011, desgevraagd de aanwezigheid van Fox-IT
op twee beurzen: in Iran in 2003 en de Verenigde Arabische Emiraten in
2011.
Surveillancebeurzen
Dit zijn echter niet de enige twee beurzen in het Midden-Oosten waar het bedrijf aanwezig is. Uit onderzoek van Buro Jansen & Janssen blijkt dat
Fox-IT in de periode 2006-2012 aanwezig was op dertien beurzen in het
Midden-Oosten. Gedurende deze periode neemt Fox-IT aan evenveel beurzen deel in Europa. Het levert een indicatie op van het belang die
het Midden-Oosten speelt als afzetmarkt voor het bedrijf.
Zo is Fox-IT van 2007 tot en met 2011 jaarlijks op de ISS World MEA
(Middle East and Africa) in Dubai (Verenigde Arabische Emiraten)
aanwezig. In 2007 is het zelfs sponsor (medefinancier) van die beurs. Daarnaast is Fox-IT aanwezig op de Milipol beurs in Qatar in 2006 (15-17
mei) en 2008 (17-19 november). De beurs van 2008 wordt door de
organisatoren aangeprezen als beurs over internal state security (binnenlandse staatsveiligheid). Milipol wordt georganiseerd door het
Ministerie van Binnenlandse Zaken van Qatar.
In 2007 is Fox-IT aanwezig op de IDEX (International Defence Exhibition
& Conference) beurs in Abu Dhabi (Verenigde Arabische Emiraten) en de
GITEX (Gulf Information Technology Exhibition) in Dubai; in 2008 op de
ITNS (Information Technology & National Security Conference) in Riyad
(Saoedi-Arabië) en de ISNR (International Exhibition for National security
and Resilience)-beurs in Dubai; in 2009 wederom op de IDEX beurs in Abu Dhabi en in 2011 op de Info Security Conference & Exhibition in
Koeweit en de Istanbul Euroforensics in Turkije.
Uitbreiding team
Het bedrijf breidt in 2007 zijn team van verkopers uit. In januari 2007
14
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
neemt Fox-IT Jack Grossat als International Sales Manager aan. Op zijn
LinkedIn-pagina schrijft hij dat hij verantwoordelijk wordt voor het opzetten van de 'International Sales & Marketing organization' van het
bedrijf. Volgens LinkedIn houdt hij zich met name bezig met de verkoop
van de 'Data diode one way data flow, Replay Internet real-time monitoring software.'
Fox-IT geeft in deze jaren beperkt ruchtbaarheid over haar activiteiten in het Midden-Oosten. Op de diverse websites van het bedrijf (fox-it.nl,
datadiode.eu, foxreplay.eu) wordt gemeld dat het actief is in het Midden-
Oosten en wordt tevens aangegeven dat Fox-IT op beurzen aanwezig is.
Het bedrijf vermeldt op haar websites ook enkele andere activiteiten,
zoals een tour door de regio. Fox-IT geeft over bepaalde zaken echter geen openbaarheid. Zo vermeldt het bedrijf via haar publicatiekanalen
niet welke landen in de Golfregio het bezoekt en aan welke landen en
klanten het producten verkoopt.
De keuze voor het Midden-Oosten als afzetmarkt is opvallend. Ronald
Prins verklaarde in 2011 tegen Vrij Nederland dat het bedrijf geen zaken doet met dictaturen. Het is echter de vraag waarom het bedrijf dan
besloot om zich op het Midden-Oosten te richten. Volgens de jaarlijkse
index van Freedom House kent het Midden-Oosten slechts enkele parlementaire democratieën, de meeste landen worden aangemerkt als
autoritaire regimes.
AGT
Vanaf het begin van de handel in het Midden-Oosten werkt Fox-IT samen
het Duitse bedrijf AGT (Advanced German Technology). Tijdens de IDEX
2007 beurs van 18-22 februari 2007 in Abu Dhabi sluiten Fox-IT en AGT
een partnerovereenkomst, een confidential agreement. De overeenkomst
van 20 februari 2007 is gesloten tussen Fox-IT Forensic IT Experts,
vertegenwoordigd door Ronald Prins, en Anas Chbib van AGT FZ LLC.
Deze partnerovereenkomst maakt duidelijk dat AGT zijn klantenkring
beschermt, maar tegelijkertijd openstelt voor Fox-IT. Het Delftse bedrijf kan handel drijven met de klanten, resellers en consultants van AGT,
mits het Duitse bedrijf hiervoor toestemming geeft.
Artikel 20 van de agreement luidt: 'All the clients/accounts, resellers or
15
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
consultants introduce by the partner to Fox-IT are protected accounts for
the Partner and Fox-IT is not allowed to work directly with them, or provide any commercial information's or prices without a written
approval from the Partner, a list of those accounts is annex A.'
AGT, met vestigingen in Dubai (Verenigde Arabische Emiraten) en later
ook in Syrië, Egypte en Saoedi-Arabië, wordt in 2002 opgericht. Het
Duitse bedrijf is een tussenhandelaar die zich met name bezighoudt met de verkoop van Europese technologie en kennis aan vooral landen in het
Midden-Oosten.
In een bedrijfsprofiel van 2006 omschrijft AGT haar missie als volgt: 'To
provide and enable the transfer of advanced German and European
security technology and know-how to various international markets through our partners.' AGT is met name actief in het Midden-Oosten:
'AGT brings the advanced security of tomorrow to its international
customers with the Middle East countries being of prime focus.'
De gebroeders Chbib
Het bedrijf wordt geleid door de broers Anas en Aghiath Chbib. Duits en
Syrisch staatsburger Anas Chbib is de zakenman van het bedrijf die in het Midden-Oosten rondreist en overheidsfunctionarissen probeert over
te halen om vooral producten van Europese bedrijven af te nemen. Anas
studeerde aan de universiteit van Dortmund en Keulen en werkte vervolgens van 1998 tot 2001 bij de Deutsche Bank, de Dresdner Bank,
Lufthansa Consulting, Medisana AG en de Deutsche Bahn AG, alvorens in
2002 AGT op te richten.
Aghiath Chbib is de IT-specialist van AGT die betrokken is bij de
technische details van de overeenkomsten. Ook Aghiath is Duits en
Syrisch staatsburger. Beide heren bewegen zich gemakkelijk tussen
Europa en het Midden-Oosten. Anas Chbib is nog steeds betrokken bij
AGT, Aghiath Chbib heeft het bedrijf inmiddels verlaten en een nieuw bedrijf opgericht, Seecra.
AGT heeft zich sinds 2002 gepresenteerd op allerlei veiligheidsbeurzen en –conferenties in het Midden-Oosten, en een enkele keer in Europa
(zoals op de CeBIT in Hannover en een IT-security Summit in Berlijn).
Tussen 2002 en 2006 was AGT aanwezig in Bahrein (MEFTEC - Middle East Financial Technology Exhibition & Conference), Dubai (IT-security
16
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Summit en Intersec - International trade fare for safety and security),
Cairo (IT-security Summit), Riyad en Jeddah in Saoedi-Arabië (IT-security Summit), en Damascus (IT & Communication). Na de Milipol
Qatar is AGT van 2006 tot en met 2011 te vinden op dezelfde beurzen
als Fox-IT, maar ook nog op bijvoorbeeld Syrische beurzen, zoals de 2nd IT Security Conference.
Controversiële partner
AGT is een tussenhandelaar die kennis heeft van zowel de producenten
in Europa als de afzetmarkt in het Midden-Oosten. Op allerlei markten
zijn tussenhandelaren actief, zo ook op de markt voor afluister- en
surveillance-apparatuur. Fabrikanten zijn afhankelijk van deze handelaren die de contacten hebben om hun producten aan te bieden
aan instanties of bedrijven.
Gezien het portfolio van het Arabisch-Duitse bedrijf is de keuze van Fox-
IT opmerkelijk te noemen. De klantenkring van AGT is bekend bij de
Nederlanders. Die namen zijn namelijk gewoon terug te vinden op de website van het bedrijf omdat AGT in de beginjaren redelijk open is over
haar contacten en projecten in het Midden-Oosten. AGT heeft klanten in
landen met repressieve regimes, waaronder overheidsinstanties, en heeft kantoren in Egypte, Syrië, Saoedi-Arabië en de Verenigde
Arabische Emiraten.
Uit niets blijkt dat Fox-IT vraagtekens plaatst bij de contacten en
handelspartners van AGT. Ook met de kennis van toen is het in 2007
duidelijk dat er kanttekeningen vallen te plaatsen bij de handel met landen als Syrië en Egypte. Amnesty International en Human Rights
Watch rapporteerden uitgebreid over mensenrechtenschendingen in
beide landen en sinds 2006 staan ze ook op de lijst van Enemies of the
Internet van de organisatie Reporters without Borders.
In 2006 zet dictator Moebarak van Egypte vol in op controle, surveillance en vervolging van oppositionele geluiden op het internet. Reporters
without borders schrijft: 'President Hosni Mubarak displays an extremely
disturbing authoritarianism as regards the Internet. Three bloggers were arrested in June 2006 and were held for two to three months for calling
for democratic reforms.'
Tevens krijgt de Egyptische regering meer mogelijkheden om websites te
17
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
sluiten vanwege mogelijke bedreiging van de 'nationale veiligheid'. 'This
could open the way to extensive online censorship', aldus Reporters without Borders. In Egypte is het Ministerie voor Communicatie en
Informatie Technologie klant van AGT.
Ook in Syrië is de internetvrijheid ernstig in het geding. Reporters
without Borders omschrijft Syrië als 'Middle East's biggest prison for
cyber-dissidents, with three people currently detained for criticising the authorities online. They are systematically tortured and subjected to
inhumane conditions.' Van de klanten van AGT worden op haar website
het Office of Prime Minister en STE (Syria Telecommunication
Establishment) vermeld. STE is een staatsbedrijf dat controle houdt op
de telecommunicatie in Syrië.
Fox-IT plaatst echter geen vraagtekens bij de wenselijkheid van handel
met landen als Egypte en Syrië, en de samenwerking met AGT.
Integendeel, het bedrijf ziet ernaar uit om met AGT in de regio samen te werken. International Sales Manager Jack Grossat laat op 4 mei 2007 in
een mail aan Anas Chbib weten: 'Think it is clear we like to move
together in the ME (Middle East).'
Fox-IT en AGT op tournee
Een belangrijk onderdeel van de werkwijze van AGT is het organiseren
van rondreizen voor Europese bedrijven langs overheidsinstanties in het Midden-Oosten met als doel het werven van klanten. Het bedrijf spreekt
op haar website en in e-mails over een 'Telecom roadshow through the
Middle East.' In 2006 organiseert AGT maar liefst drie tours: in de maanden, januari, september en oktober. Fox-IT neemt nog niet deel
aan deze tours.
In mei en december 2007 organiseert AGT twee toers. Beide keren is
Fox-IT van de partij. Op de ISS World beurzen hebben de bedrijven een
stand of geven een lezing met als doel de interesse te wekken bij de (potentiële) klanten en waar mogelijk deals te sluiten. De besloten
workshops tijdens de toers (door AGT aangeduid als AGT Security
Workshops) in de hoofdsteden in het Midden-Oosten borduren deels voort op de gemaakte contacten op de beurzen. Potentiële en nieuwe
klanten worden verder overtuigd om orders te plaatsen bij de Europese
bedrijven.
18
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
De ambities van Fox-IT in het Midden-Oosten zijn duidelijk: het verkopen
van FoxReplay en de Fox DataDiode. Het bedrijf spreekt deze ambitie uit op haar websites. Verkoop van de FoxReplay en Fox DataDiode is voor
het bedrijf ook het doel van de tournee. Dit blijkt uit verschillende e-
mails die Matthijs van der Wel (Manager Business Development EMEA) tijdens de voorbereidingen van de tournee aan AGT verzendt.
Zo schrijft hij op 12 april 2007 aan AGT: 'For now we are focussing on selling our Datadiode and FoxReplay products internationally.' Een
maand later, in mei, uit hij zijn wens om beide producten tijdens de toer
te verkopen: 'I would very much like to promote our Data Diode and
FoxReplay product.'
In mei 2007 maakte Fox-IT deel uit van een delegatie van bedrijven die de hoofdsteden van de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Saoedi-
Arabië en Syrië aandoet. Naast Fox-IT bestaat het gezelschap uit
medewerkers van de Italiaanse bedrijven Area SpA en RCS SpA, de Duitse firma’s Genua GmbH, LastMile AG en T-Systems International
GmbH, Signal Guard International Ltd. uit Nieuw-Zeeland en het
Hongaarse Kurt Security Group.
Besloten workshops
De rondreis begint in Abu Dhabi waar Fox-IT op 13 mei 2007 een
workshop geeft en haar producten probeert te verkopen aan een groot aantal functionarissen van het leger en de marine van de Verenigde
Arabische Emiraten (VAE). Bij de workshop zijn ook vertegenwoordigers
van de regering, de politie, de douane en enkele bedrijven aanwezig, maar de twintig aanwezige militairen zijn in de meerderheid. Net zoals
bij de andere bestemmingen tijdens de toer verblijven de bedrijven een
paar dagen in Abu Dhabi zodat zij de mogelijkheid hebben om contacten
met potentiële klanten te leggen of uit te bouwen.
Na twee dagen in Abu Dhabi vertrekt het gezelschap naar Cairo. Fox-IT geeft op 15 mei een workshop in het Four Seasons Hotel Nile Plaza.
Opvallende deelnemers zijn enkele Egyptische overheidsdiensten, zoals
de Egyptische binnenlandse veiligheidsdienst SSIS (State Security Investigations Service) en het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Naast
overheidsinstanties zijn er ook drie tussen handelaren aanwezig: de
Egyptische bedrijven Tea computer, JRM en MIS EGYPT.
19
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
In Saoedi-Arabië bezoeken op 19 mei wederom vooral militairen de
workshop van Fox-IT. De legereenheid die de workshop bijwoont is de SANG (Saudi Arabia National Guard), ook wel White Army genoemd, de
lijfwachten van het Saoedisch Koningshuis. Naast overheidsdiensten is
ook tussenhandelaar ICS (Integrated Computer Systems) aanwezig.
De laatste stop van de tournee is in Syrië. Op 21 mei 2007 geeft Fox-IT
een workshop in het Four Seasons Hotel in Damascus. Deze wordt voornamelijk bezocht door vertegenwoordigers van de Syrische overheid
en inlichtingendiensten. Volgens de deelnemerslijst waren er twee
mensen van de militaire inlichtingendiensten, drie mensen van de
luchtmacht inlichtingendienst en twee mensen van de
staatsveiligheidsdienst aanwezig. Daarnaast nemen zes personen van
het Ministerie van Binnenlandse Zaken en het Ministerie van Telecommunicatie deel. Ook vermeldt de deelnemerslijst een
tussenhandelaar (het Syrische bedrijf Kanaan) en zelfs twee
privépersonen.
Omzeilen handelsembargo Syrië
In reactie op de Spy Files van WikiLeaks uit 2011 over leveringen van de
Westerse surveillance-industrie aan repressieve regimes ontkende Fox-IT expliciet dat het bedrijf zaken zou hebben gedaan met Syrië. Volgens
Fox-IT zou het bedrijf wel productaanvragen uit Syrië hebben ontvangen
maar hier niet op zijn ingegaan en geen zaken hebben gedaan met het land. In het licht van de door Buro Jansen & Janssen ontvangen
documenten zijn de uitspraken van het bedrijf weinig geloofwaardig te
noemen.
Door te claimen dat Fox-IT 'wel eens productaanvragen uit Syrië heeft
ontvangen' bagatelliseert het bedrijf haar contacten met het land. Fox-IT
richtte zich namelijk specifiek op de Syrische markt. Het bedrijf gaf op
21 mei 2007 zelfs in Damascus een workshop aan vertegenwoordigers
van Syrische overheidsdiensten en de Syrische inlichtingendiensten die gericht was op verkoop van de FoxReplay en de Fox DataDiode.
Daarnaast had de partner en reseller van Fox-IT, AGT, een vestiging in
Syrië en meerdere klanten in het land, waaronder het Syrische staatsbedrijf STE (Syrian Telecommunication Establishment).
De door Buro Jansen & Janssen ontvangen documenten bevatten geen details over leveranties van Fox-IT aan Syrië, maar het bevat wel andere
20
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
saillante informatie. Uit e-mailcorrespondentie tussen Fox-IT en AGT
wordt duidelijk dat Fox-IT in de zomer van 2007 zijn partner en reseller AGT adviseert over het omzeilen van het Amerikaanse handelsembargo
tegen Syrië. De Verenigde Staten stelde in 2004 een embargo in tegen
de Amerikaanse export van alle goederen naar Syrië, met uitzondering van voedsel en medicijnen. Volgens het Amerikaanse embargo is de
producent altijd eindverantwoordelijk voor de eindbestemming, ook
wanneer via tussenhandelaren verhandeld wordt.
Uit e-mailcorrespondentie wordt duidelijk dat AGT servers nodig heeft
voor een opdracht in Syrië. De e-mails bevatten geen verdere
inhoudelijke details over de opdracht, maar maken wel duidelijk dat het
gaat om een opdracht waarbij AGT en Fox-IT samenwerken. Matthijs van
der Wel (Manager Business Development EMEA van Fox-IT) schrijft op 24 juli 2007 in een e-mail aan AGT: 'We can not export USA Dell servers to
Syria, so we need AGT to order them locally.'
Uit de opmerking 'we can not export' wordt duidelijk dat Fox-IT op de
hoogte was van de mogelijke juridische consequenties in verband met
het omzeilen van het Amerikaanse embargo. Met 'so we need AGT to order them locally' verwijst Van der Wel naar de mogelijkheid dat AGT de
servers lokaal kan bestellen via de AGT-vestiging in de Verenigde
Arabische Emiraten. Fox-IT loopt met deze constructie niet het risico vervolgd te worden voor overtreding van het Amerikaanse embargo. Het
schuift de verantwoordelijkheid voor de aanschaf van servers door naar
AGT.
Van der Wel wijst AGT in zijn email ook nog op een andere mogelijkheid,
namelijk dat AGT geen DELL servers maar andere servers bestelt. Hij schrijft: 'So we need AGT to order them locally, or order non DELL-
servers as described in the document. By using the specifications in this
document, AGT can order the servers directly themselves from DELL and
might be able to negotiate a good margin with DELL.'
Het is overigens de vraag of het bestellen van andere dan DELL servers een oplossing is voor mogelijke juridische problemen vanwege omzeiling
van het Amerikaanse embargo. De meeste types servers zijn namelijk
afkomstig uit de Verenigde Staten. Tenslotte denkt Van der Wel mee met AGT over het installeren van de voor de servers benodigde software.
21
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Hij besluit zijn email met: 'The proxy server software will come with an
easy installation so that should not be difficult to install for the AGT engineers.'
AGT, reseller van Fox-IT
In 2007 ontwikkelt de samenwerking tussen Fox-IT en AGT zich snel. Na
het ondertekenen van de partnerovereenkomst in februari en deelname aan de door AGT georganiseerde tournee, sluit Fox-IT in de zomer van
2017 een reseller agreement met AGT. Hiermee wordt AGT
tussenhandelaar voor de producten van FOX-IT. De Reseller Agreement
heeft voordelen voor Fox-IT. AGT gaat de producten van het Nederlandse
computer- en veiligheidsbedrijf onder de aandacht brengen van haar klanten en contacten en probeert deze te verkopen.
Zo schrijft Van der Wel van Fox-IT in een fax op 29 juni 2007 aan AGT over enkele beurzen en workshops: 'I've received your e-mail message
on the requested training before the GITEX and the workshop. Training
is mentioned in the reseller agreement, and we can do the sales training (short training) as well. Also for the exhibition in KSA (Kingdom of Saudi
Arabia red.), we don't need to have our own exhibition space, we can be
present in your booth as sales support. We will also supply you with marketing material (and the mentioned case) that you can use in y our
booth!'
Ook AGT heeft voordeel bij de reseller agreement. AGT breidt zijn
portfolio uit terwijl Fox-IT voor marketingmiddelen (folders, posters,
brochures etc.) zorgt. Matthijs van der Wel schrijft op 29 juni: 'Please understand that it is up to AGT to determine these prices and the pricing
model. […] It's also up to you how you offer the products to your
clients.'
[…] Please find attached our demo model, as we like to offer to our
partners the options to make use of our demo equipment in a flexible way and at minimum costs. I think we have succeeded in this by offering
you to make use of our pool of demo equipment at only the return
sending costs. … We will also provide you at no costs, for marketing (exhibition) purposes, a medium weight case with a data diode (empty
one), display with LEDs and space for brochures etc.'
22
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
In de fax van 29 juni maakt Fox-IT duidelijk dat het haast heeft met het
ondertekenen van de overeenkomst. 'We need to have an agreement on the reseller agreement fast', aldus Van der Wel. Ondertekening van de
reseller agreement is belangrijk voor Fox-IT, omdat het bedrijf inmiddels
contacten heeft met mogelijke klanten in de Golfregio.
Onder vermelding van 'business opportunity' stuurt Van der Wel een
bericht door van een mogelijke klant uit de Verenigde Arabische Emiraten die interesse heeft in producten van Fox-IT. Het betreft het
bedrijf Hemaya Information System Services. Van der Wel brengt beide
bedrijven met elkaar in contact en schrijft Hemaya op 28 juni 2007: 'I
hope it's fine with you but I've given your contact details to our local
partner AGT.'
Op 27 augustus 2007 ondertekent Anas Chbib namens AGT de
overeenkomst. Naast partner is AGT nu ook reseller van Fox-IT. Met het
tekenen van de reseller agreement maakt Fox-IT zich deels afhankelijk van AGT dat producten van Fox-IT als tussenhandelaar aan haar klanten
kan aanbieden en verkopen. Het risico bestaat dat Fox-IT hiermee het
zicht verliest aan welke klanten AGT haar producten verkoopt. Ook is het – gezien de klantenkring van AGT – een reëel risico dat de producten
van Fox-IT terecht in landen met repressieve regimes, zoals Syrië en
Egypte en Saoedi-Arabië.
Maar Fox-IT besteedt op geen enkele manier aandacht hieraan. In de
interne e-mailcorrespondentie rond het afsluiten van de reseller agreement komt niet aan bod aan welke landen en klanten AGT de Fox-
IT producten kan verkopen. In de reseller agreement zelf zijn geen
voorwaarden opgenomen en de overeenkomst bevat ook geen MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) paragraaf.
Trainingen/workshops voor tussenhandelaren
AGT heeft veel contacten met andere bedrijven die zich concentreren op de doorverkoop van technologieën van westerse bedrijven aan landen in
het Midden-Oosten. Begin september 2007 organiseert AGT,
voorafgaande aan de GITEX beurs in Dubai, een 'sale and pre-sale oriented' workshop speciaal voor deze tussenhandelaren.
Op deze workshop (door AGT aangeduid als world security leader workshop) van 2 tot en met 6 september 2007 prijzen Signal Guard
23
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
International Ltd., Genua GmbH, LastMile AG, Kobil, PackAlarm, Ipoque
en Fox-IT hun producten aan. Fox-IT geeft op 6 september 2007 een workshop waarin het FoxReplay en de Fox DataDiode presenteert. 'I
would like to present FoxReplay Analyst and the Data Diode only',
schrijft Matthijs van der Wel tijdens de voorbereiding van de workshop op 18 juli 2007 in een email aan Anas Chbib.
De workshops zijn met name bedoeld voor tussenhandelaren uit de regio. Fox-IT was hiervan op de hoogte. AGT had in de uitnodiging aan
het bedrijf op 8 juli 2007 geschreven: 'We are looking forward to have a
training for your resellers.' Uit de deelnemerslijst van de workshops blijkt
dat sommige van de aanwezige bedrijven nauw gelieerd zijn aan
regeringen. Ook zijn er enkele functionarissen van Ministeries van
Defensie en Buitenlandse Zaken van verschillende landen aanwezig.
Uit Syrië bezoeken onder andere ABC (Associated Business Company
Ltd.) en SETCO (Syrian Equipment & Trading Company) de workshop. Beide bedrijven zijn nauw gelieerd aan het Syrische regime. ABC noemt
in 2008 een aantal projecten op haar website, zoals de aanleg van het
netwerk voor de internetverbindingen van de Syrische premier. Onder de genodigden bevinden zich ook SDS (Syrian Data Systems), een Syrisch
bedrijf dat werkt voor het STE (Syrian Telecommunication
Establishment), het Syrische Presidential Palace en het Ministerie van Defensie en Binnenlandse Zaken.
Er zijn ook tussenhandelaren uit Egypte aanwezig zoals Giza Systems. Dit bedrijf uit Cairo, met tevens vestigingen in Bahrein, Libië, Saoedi-
Arabië en Syrië, noemt in 2007 op haar website het Ministry of military,
de NDC (National Defense Council) en de NTRA (National Telecommunications Regulatory Authority) als haar klanten. Andere
Egyptische genodigden zijn UAS (Universal Advanced Solutions) dat voor
het Egyptische leger werkt, en de GNSE Group, onderdeel van het
imperium van de Mansour-familie waarvan Mohamed Mansour minister
van Transport was tijdens het regime van Moebarak.
Uit Saoedi-Arabië is onder andere SSBS (Systems of Strategic Business
Solutions) aanwezig. SSBS is onderdeel van de Al Othman holding, die
een uitgebreid netwerk van bedrijven in het koninkrijk en veel Saoedische overheidsinstellingen tot klant heeft.
De week in Dubai wordt afgesloten met een bijeenkomst voor overheidsinstanties en bedrijven uit de Verenigde Arabische Emiraten.
24
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Net als tijdens de toer in mei 2007 zijn hierbij vertegenwoordigers van
het leger, het Ministerie van Binnenlandse Zaken, de politie en de douaneautoriteiten aanwezig. Daarnaast schuiven verschillende
commerciële banken en tussenhandelaren uit het land aan.
Het bezoek aan Dubai is belangrijk voor Fox-IT. Uit interne e-mails wordt
duidelijk dat het bedrijf al veel contacten heeft met potentiële klanten in
de regio. Het verblijf in Dubai biedt een goede kans om deze contacten te onderhouden en uit te breiden. Matthijs Van der Wel mailt AGT op 18
juli 2007: 'I would very much appreciate it if AGT can set up a number of
meetings while I'm in the UAE. When I'm there, I would like to take the
opportunity to meet as much potential customers or just say hi to some
of the people I've met before.'
Van der Wel maakt in zijn mail het belang van het Midden-Oosten voor
zijn bedrijf duidelijk: 'I know it's important to show our commitment to
the middle east market so let's try to make good use of the time that I'll be in the UAE.'
Nieuw bezoek aan Golfregio
In november/december 2007 neemt Fox-IT wederom deel aan een door AGT georganiseerde toer door de regio. De tournee doet op 30
november Riyad (Saoedi-Arabië) en op 6 december Amman (Jordanië)
aan. Aanvankelijk had AGT ook een bezoek aan Caïro gepland, maar dit vindt geen doorgang.
Tijdens de reis wordt Matthijs van der Wel vergezeld door twee andere medewerkers van Fox-IT: Paul Bakker, manager van Fox Crypto, het
bedrijfsonderdeel van Fox-IT dat staatsgeheimen beveiligt, en Rens de
Wolf die de positie van Van der Wel als Manager Business Development
EMEA overneemt. Het is de laatste toer voor zowel Fox-IT als Matthijs
van der Wel, hij verlaat het Delftse bedrijf en gaat voor het Amerikaanse
telecommunicatieconcern Verizon werken. Fox-IT doet niet meer mee aan de volgende en tevens laatste roadshow van AGT in de regio in 2008
langs Bahrein, Qatar en Syrië.
De Nederlanders zijn uitgenodigd door het Saoedische PCS (Paramount
Computer Systems). Paramount stelt op haar website dat zij sinds 1999
de regionale marktleider in cybersecurity is. Tot haar klanten behoren het Ministerie van Defensie van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische
25
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Emiraten, het staats telecombedrijf STC (Saudi Telecom) en het
Saoedische Ministerie van Informatie. Naast Fox-IT nemen ook Signal Guard International Ltd., LastMile AG, Genua GmbH, RCSlab SpA, Area
SpA, Sirrix en P3-group deel aan de rondreis.
In Amman hebben vijftien banken, drie telecomaanbieders en drie
overheidsinstanties zich opgegeven voor de workshop. Ook heeft Anas
Chbib enkele vertegenwoordigers van de Irakese regering uitgenodigd. 'We already got 15 banks confirmation, 3 telecom companies and three
agencies, beside the top officials from IRQ government', schrijft hij op 6
november 2007 in een e-mail aan de westerse bedrijven.
'One on one client meeting'
De AGT-toer van december 2007 is de laatste waar Fox-IT aan
deelneemt. Wel blijft het bedrijf in 2008 (net als in 2006 en 2007) beurzen bezoeken. Zo is Fox-IT in februari te vinden op de ISS World
EMEA en een maand later op de ISNR-beurs, beiden in Dubai. Later in
het jaar is Fox-IT van 17 tot 19 november aanwezig op de Milipol in Qatar.
Op de ISS World EMEA van 26 – 28 februari 2008 presenteert Fox-IT de FoxReplay. In de brochure van de beurs wordt een presentatie van Bert
Hubert, CTO (Chief Technology Officer) van FoxReplay, aangekondigd. De
website van FoxReplay vermeldt: 'One of the core FoxReplay programmers, Gertjan Schoenmaker, will give a presentation.' Ook
kondigt Fox-IT aan dat het met meerdere mensen op de beurs aanwezig
zal zijn en dat klanten ook een demonstratie van de FoxReplay tegemoet kunnen zien: 'Not only will visitors to ISS World have the opportunity to
meet some of the FoxReplay staff, a live demo will also be given to
selected visitors.'
Naast Bert Hubert en Gertjan Schoenmaker is ook Rens de Wolf, sinds
november 2007 de verantwoordelijke van Fox-IT voor het Midden-Oosten, aanwezig. De Wolf is door AGT uitgenodigd voor een pre ISS
security workshop (van 17-21 februari) waar enkele bedrijven zoals
Regify, Utimaco, Phion en Funkwerk voor een select gezelschap hun producten zullen presenteren. Fox-IT doet echter niet mee aan het
workshopprogramma. Wel heeft het bedrijf 'one on one client meetings'.
Dit blijkt uit de rekening van AGT aan Fox-IT d.d. 5 februari 2008.
26
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
De documenten die Buro Jansen & Janssen ontvangen heeft, geven geen
uitsluitsel over de vraag met welke partijen Fox-IT een 'one on one client meeting' heeft. Het is echter aannemelijk dat het computer- en
veiligheidsbedrijf afspraken heeft gehad met andere deelnemers van de
door AGT georganiseerde pre ISS Security Workshop en met bezoekers van de ISS World.
Voor de pre ISS security workshop heeft AGT verschillende overheidsdiensten uit de regio uitgenodigd, zoals de Syria
Telecommunication Establishment (STE) en de Bahreinse
inlichtingendienst NSA (National Security Agency). Tijdens de ISS World
EMEA zijn verder de Egyptische inlichtingendienst SSIS (State Security
Investigations Service), de Egyptische tussenhandelaar Giza Systems,
het leger van de Verenigde Arabische Emiraten en het Saoedische Ministerie van Binnenlandse Zaken aanwezig.
De 'one to one client meetings' illustreren dat Fox-IT inmiddels een reputatie heeft opgebouwd in de regio. Dit blijk ook twee maanden later
wanneer Rens de Wolf is uitgenodigd voor een bijeenkomst op het
Ministerie van Binnenlandse Zaken van Saoedi-Arabië. Fox-IT is daar samen met het Italiaanse RCS SpA, het Zuid Afrikaanse VasTech en het
Australische Senetas Corporation Ltd. Bij aanwezig. De bijeenkomst
neemt vier dagen in beslag, van 26 tot en met 30 april 2008.
National Defence Council Egypt
Fox-IT gaf in 2007 en 2008 workshops aan militairen en
inlichtingendiensten van verschillende landen in het Midden-Oosten, waaronder Egypte. Zo gaf het Nederlandse bedrijf op 15 mei 2007 een
presentatie in Hotel Nile Plaza in Cairo. Onder de aanwezigen bevonden
zich vijf personen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en een
vertegenwoordiger van de Egyptische inlichtingendienst SSIS.
In 2011 zei Ronald Prins, toenmalig directeur van Fox-IT, tegen Vrij Nederland dat Fox-IT „in theorie in zee was gegaan met de geheime
dienst van Egypte vóórdat de commotie daar ontstond.” Met de
„commotie daar” doelde hij op de opstand tegen dictator Moebarak in 2011. Hiermee wekt Prins de indruk dat Fox-IT nooit zaken heeft gedaan
met Egypte. Dit blijkt echter wel het geval te zijn geweest.
27
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Uit interne documenten die Buro Jansen & Janssen heeft verkregen blijkt
dat Fox-IT van 24 tot en met 26 juni 2008 een forensische IT training heeft gegeven aan leden van de NDC (National Defence Council) in
Egypte. De training wordt door Fox-IT in een voorstel met budget en een
rekening aan AGT van 21 mei 2008 omschreven als 'Forensic/EnCase training/consultancy for one of their clients in Cairo, Egypt.' Encase is
software voor forensisch IT-onderzoek van het Amerikaanse bedrijf
Guidance Software, dat ook een partner van AGT is.
De klant aan wie de training/consultancy wordt gegeven is de NDC. Dit
blijkt uit e-mailverkeer tussen AGT en de Egyptische klant. AGT fungeert
als tussenpersoon en benadert Fox-IT voor het geven de training. AGT
onderhoudt contact met de NDC via Sherif Emara, destijds medewerker
van de NDC, en communiceert met Emara over de data van de training/consultancy.
De National Defence Council is een adviesorgaan van de Egyptische regering. De leden zijn, naast de premier, de voorzitter van het
parlement en de ministers van Buitenlandse Zaken, Binnenlandse Zaken,
Financiën en Defensie, vooral generaals van het Egyptische leger en de hoofden van verschillende inlichtingendiensten, waaronder de Egyptische
inlichtingendienst SSIS.
De SSIS was een beruchte inlichtingendienst die zich op grote schaal
schuldig maakte aan martelingen. In 2011 is de SSIS ontbonden,
hetgeen tijdens de Arabische Lente ook een van de eisen was van de Egyptische democratiseringsbeweging.
Succesvol in Midden-Oosten
Sinds 2006 heeft Fox-IT zich op de markt in het Midden-Oosten begeven.
Door middel van aanwezigheid op cybersecurity beurzen en conferenties,
de samenwerking met haar partner AGT en deelname aan tournees, is
het bedrijf een belangrijke speler geworden in de handel in de regio. Anno 2008 is duidelijk dat de verkoopstrategie van Fox-IT in het Midden-
Oosten zijn vruchten afwerpt.
Fox-IT verkoopt de FoxReplay aan inlichtingendiensten in het Midden-
Oosten. Dit maakt het bedrijf zelf duidelijk op haar websites. Het bedrijf
schrijft in juni 2008: 'Fox-IT has expanded internationally, with branch offices opening in the Netherlands Antilles and the UK to complement our
28
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
headquarters in the Netherlands. In other parts of the world, including
the Middle East and the USA, Fox-IT is represented by partners offering selected Fox-IT solutions.'
Het bedrijf noemt expliciet de FoxReplay als een belangrijk product voor inlichtingendiensten: 'In 2006 the foundation of FoxReplay took place.
This business unit develops solutions for the analysis of intercepted
internet traffic for police and intelligence organisations all over the world.' […] 'Nowadays is Fox-IT one of the most specialised, innovative
organisations in Europa, both in the area of security as in the area of
digital investigation. Her market has expanded to big parts of Europe,
the Middle East, the Caribbean and America.'
Fox-IT breidt haar netwerk in de regio uit. Begin 2010 meldt het bedrijf dat het, naast AGT, een andere partner in het Midden-Oosten heeft
gevonden: GSN (Global Security Network) een Frans bedrijf gevestigd in
de Verenigde Arabische Emiraten. GSN is volgens haar website 'serving government defense and intelligence organizations. As such GSN has
achieved the status of being a 'trusted' security vendor for these
organizations.'
Surveillance Lab in Saoedi-Arabië
2011 is het jaar van de Arabische Lente. Na Tunesië in december 2010
volgen grote protesten tegen dictators in andere Arabische landen zoals Egypte, Libië, Syrië, Jemen en Bahrein. Voor Fox-IT verandert er weinig.
Het bedrijf blijft actief in het Midden-Oosten en in 2011 is het betrokken
bij het opzetten van een veiligheidsproject in Saoedi-Arabië.
Dit is een opmerkelijke keuze. Ook in Saoedi-Arabië vinden sinds
december 2010 protesten tegen het regime plaats, zei het kleinschaliger
dan in andere landen. Het land wordt al sinds 2006 genoemd in het
overzicht 'Enemies of the Internet' van Reporters without Borders.
In 2011 introduceert de Saoedische regering nieuwe wetgeving over
internet die ernstige beperkingen van de vrijheid van meningsuiting met
zich meebrengt. Zo worden alle online kranten en bloggers verplicht om een speciale licentie bij het Ministerie van Informatie aan te vragen.
Bloggers en mensenrechtenactivisten worden gemonitord op sociale
media en riskeren vervolging.
29
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
In deze context neemt FOX-IT deel aan een project van haar partner
AGT: 'Forensic Lab'. Het doel van het project is het opzetten van een landelijk netwerk van telefoon- en internetsurveillance. AGT is
projectleider, samen met het Saoedische bedrijf TCC (Technology Control
Company).
Van 20 tot en met 22 juni 2011 vindt in Riyad op het Ministerie van
Binnenlandse Zaken een bijeenkomst plaats over het opzetten van een 'Forensic Lab'. Het ministerie is niet alleen verantwoordelijk voor de
politie, maar ook voor speciale eenheden, inlichtingendiensten,
grensbewaking, ondervragingscentra en gevangenissen.
Bij de bijeenkomst zijn, naast Fox-IT en projectleiders AGT en TCC, ook
de bedrijven AccessData, DELL Inc., Guidance Software Inc., Teel Technologies en Tracip aanwezig. Namens Fox-IT nemen Valentijn van
der Meijden (sinds februari 2011 Sales Manager EMEA), Hans Henseler
(Managing Partner Business Unit Director Forensics) en Christian Prickaerts (Principal Forensic IT investigator) deel aan de bijeenkomst.
Fox-IT heeft een PowerPoint presentatie voorbereid waarin het een voorstel doet voor de opzet en inrichting van het Lab. Men refereert aan
het Nederlandse NFI (Nationaal Forensisch Instituut), een onafhankelijk
bestuursorgaan dat losstaat van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Fox-It voorziet tevens in de participatie van een aantal andere bedrijven
in het Lab, met name AccessData, Guidance Software Inc., Dell Inc. en
BlueArc.
Gedurende de presentatie stipt Fox-IT tevens de gezamenlijke
'forensische' geschiedenis met AGT aan in de vorm van ontwikkeling van een netwerk van tussenhandelaren in 2007, een gezamenlijke training in
Egypte in 2008 en een bezoek aan het Nederlandse NFI.
Projectleider AGT omschrijft het doel van het Lab in haar PowerPoint
presentatie als 'het voorkomen van terrorisme'. In de rest van de
presentatie wordt duidelijk wat hiermee wordt bedoeld: het opzetten van 'monitoring centers' die surveillance van al het internet- en
telefoonverkeer door de Saoedische overheid mogelijk maakt.
AGT stelt tijdens de presentatie ervaring te hebben met de ontwikkeling
van 'Digital Forensic Labs', zoals het eerste Lab in het Midden-Oosten in
2005 (in de presentatie wordt niet vermeld om welk land het ging) en een tweede Lab in 2007 in de GCC (Gulf Cooperation Council) regio
30
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
(Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Saoedi-Arabië, Oman, Koeweit en
Bahrein).
Van 23 tot en met 29 juli 2011 vindt een vervolgbijeenkomst over het
Lab plaats, opnieuw in het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Riyad. Namens Fox-IT nemen (wederom) Valentijn van der Meijden, Hans
Henseler en Christian Prickaerts deel. Naast de bedrijven die al aanwezig
waren bij de eerdere bijeenkomst in juni, zijn er deze keer ook nog enkele andere vertegenwoordigers van bedrijven aanwezig, zoals
namens AB & Burns, Agnitio, Radio Tactics, SAIC en Sirrix.
Op 5-7 september 2011 organiseert AGT de volgende bijeenkomst over
het Forensic Lab. Deze vindt plaats in het Ritz hotel in Berlijn waarbij
dezelfde bedrijven aanwezig zijn als tijdens de bijeenkomsten in Riyad. Namens Fox-IT nemen Christian Prickaerts en Hans Henseler deel. Fox-IT
geeft op dinsdag 6 september 2011 een presentatie waarin het een
deelonderwerp van het Lab behandelt. Ook AccessData, Guidance Software Inc., Dell Inc. en BlueArc geven vergelijkbare presentaties.
Op 15 en 16 november 2011 vindt in Riyad de inauguratie van de Forensic Lab stuurgroep, 'KSA-MOI project Steering Committee', plaats.
Fox-IT is uitgenodigd om hieraan deel te nemen, maar doet dat niet.
Surveillance Bootcamp
Vanaf eind 2010, het begin van de Arabische Lente, komt de handel van
de surveillance-industrie in het Midden-Oosten onder een vergrootglas te
liggen. Dit weerhoudt westerse bedrijven er echter niet van om toch zaken te blijven doen in de regio. Zo ook Fox-IT, zoals blijkt uit de
betrokkenheid bij het Forensic Lab in Saoedi-Arabië en de deelname aan
beurzen en conferenties in de regio.
Op de ISS World MEA van 21-23 februari 2011 in Dubai presenteert
Principal Forensic IT investigator Christian Prickaerts de FoxReplay. Het bedrijf plaatst op de website van FoxReplay een aankondiging van de
presentatie: 'At ISS World MEA, Fox-IT will demonstrate the powerful
features of Fox Replay Analyst, the perfect software tool for visualization and analysis of intercepted internet data. … open API allow you to
effortlessly integrate Fox Replay Analyst with your existing intelligence
applications and interception infrastructure.'
31
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Een maand later, van 24 tot en met 26 maart 2011, is Fox-IT aanwezig
op de Istanbul Euroforensics beurs waar het bedrijf te vinden is naast AccessData, Guidance Software, MH service GmbH en Gamma
International, bekend van het product Finfisher. AGT, de Duitse partner
van Fox-IT, ontwikkelt na de tournees en de security workshops in het Midden-Oosten in 2006, 2007 en 2008, een nieuw concept: het
surveillance bootcamp. AGT organiseert in 2011 twee bootcamps.
Op 13 en 14 oktober 2011 vindt het eerste AGT Bootcamp plaats in
Berlijn. Het surveillance bootcamp heeft het karakter van de workshops
die AGT in het Midden-Oosten organiseerde. Namens Fox-IT zijn Hans
Henseler, Dirk Peeters, vice-president Business Development, en
Valentijn van der Meijden aanwezig. Tijdens het bootcamp presenteren
de bedrijven, waaronder Fox-IT, hun producten.
AGT heeft hiervoor functionarissen van de Jordaanse legerleiding, het
Ministerie van Binnenlandse Zaken van Qatar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten, alsmede vertegenwoordigers van de Soedanese,
Oegandese en Ethiopische overheden uitgenodigd. In november 2011
organiseert AGT een tweede bootcamp, de Atlantic Forensics Summit. Het surveillance bootcamp is aanvankelijk gepland voor 29-30 november
2011 in de Verenigde Arabische Emiraten, maar wordt uitgesteld tot
januari 2012.
In opspraak
Tijdens de Arabische Lente van 2011 wordt steeds meer bekend over de
betrokkenheid van Europese bedrijven bij de opbouw van de surveillancestaat in verschillende landen in het Midden-Oosten. In
verschillende nationale parlementen en het Europees Parlement worden
hier vragen over gesteld en wordt de behoefte aan een strenger
exportbeleid geformuleerd. Sommige bedrijven raken in opspraak
vanwege hun leveranties aan repressieve regimes, zoals Libië.
Zo ook in Nederland. Fox-IT raakt in 2011 in opspraak naar aanleiding
van Kamervragen in oktober 2011 en de door WikiLeaks gepubliceerde
Spy Files (openbaar gemaakte documenten over de surveillance-industrie). Fox-IT wordt hierin samen met twee andere bedrijven, Group
2000 en Pine Digital, genoemd als leverancier van technologie aan
repressieve regimes in het Midden-Oosten. De drie bedrijven reageren op de website Webwereld (Grootste leverancier niet in Wikileaks Spy
32
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Files, 02-12-2011) en stellen dat alle beschuldigde bedrijven ten
onrechte door WikiLeaks over één kam worden geschoren.
De betreffende bedrijven wijzen vooral het Franse Amesys aan als bedrijf
dat dictators zou steunen. 'De Nederlandse partijen wijzen de praktijken van het Franse bedrijf Amesys af', aldus Webwereld. Volgens WikiLeaks
leverde Amesys spionagesoftware aan het Libische regime die vervolgens
werd gebruikt om dissidenten af te luisteren en te bedreigen.
Het is - vanuit het perspectief van imagobescherming door Fox-IT -
begrijpelijk dat het bedrijf afstand neemt van de handel van Amesys met
Libië. Het getuigt echter ook van selectieve verontwaardiging. Niet alleen
omdat Fox-IT zelf zeer actief is in het Midden-Oosten, maar ook omdat
er in 2011 bekend wordt dat - behalve Amesys - ook andere bedrijven technologie hebben geleverd aan repressieve regimes. Hieronder
bevinden zich ook bedrijven die goede bekenden zijn van Fox-IT.
Zo wordt in 2011 bekend dat niet alleen Amesys, maar ook het Zuid-
Afrikaanse bedrijf VASTech SA (Pty) heeft bijgedragen aan het opbouwen
van de surveillance staat in Libië. Het bedrijf leverde het Libische regime apparatuur voor de surveillance van het internet en telefoonverkeer.
VASTech is een goede bekende van Fox-IT. Het was onder andere samen
met Fox-IT in april 2008 aanwezig op een bijeenkomst op het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Saoedi-Arabië.
Vervolging van bedrijven
Hoewel meerdere westerse bedrijven in 2011 in opspraak raken, heeft dit aanvankelijk voor hen geen juridische consequenties. Vanaf circa
2014 verandert dit echter. In verschillende landen worden bedrijven
vervolgd vanwege hun leveranties aan repressieve regimes in het
Midden-Oosten. Ook hieronder bevinden zich bedrijven waar Fox-IT mee
heeft samengewerkt.
Op 17 september 2014 maakt het Amerikaanse Department of
Commerce's Bureau of Industry and Security (BIS) bekend dat het een
schikking van 100.000 dollar heeft gesloten met het Italiaanse bedrijf Area SpA vanwege het ontduiken van het Amerikaanse embargo tegen
Syrië. Area SpA wordt beboet omdat het monitoring technologie leverde
aan Syrië. Area SpA 'knowingly sold U.S.-origin network monitoring equipment to the Syrian Telecommunications Establishment (STE)
33
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
without the required U.S. Government authorization', aldus het BIS.
In Italië wordt Area SpA ook vervolgd. Op 1 december 2016 doet de
Italiaanse politie een inval bij de kantoren van het bedrijf op grond van
verdenking van het leveren van telefoon en internet interceptie-apparatuur aan Syrië. Dit is een overtreding van het in 2012 ingevoerde
Europese embargo tegen het regime van Assad.
Area SpA en Fox-IT zijn goede bekenden van elkaar. Beide bedrijven
namen in 2007 en 2008 deel aan de door AGT georganiseerde tournees
door het Midden-Oosten en gaven workshops in onder andere Syrië,
Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten.
In Frankrijk wordt in 2012 een justitieel onderzoek gestart naar het Franse bedrijf Qosmos SA. Het onderzoek volgt op een aangifte van twee
mensenrechtenorganisaties, International Federation for Human Rights
(FIDH) and Ligue des droits de l’Homme (LDH). Het bedrijf wordt verdacht van levering van surveillancetechnologie aan het regime van
Assad. Het onderzoek naar Qosmos SA gaat niet over het overtreden van
een handelsembargo maar over vervolging vanwege betrokkenheid bij oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Qosmos was
aanwezig op dezelfde surveillancebeurzen in het Midden-Oosten als Fox-
IT.
Bekenden in opspraak
In 2018 gaat in Duitsland een justitieel onderzoek van start naar
Utimaco, een Duits IT-beveiligingsbedrijf. Al in 2011 verschenen berichten dat Utimaco apparatuur en technologie zou hebben geleverd
aan het Italiaanse Area SpA dat voor het Syrische regime een systeem
ontwikkelde voor de monitoring van telefoon- en internetverkeer.
In januari 2018 is aangifte van oorlogsmisdaden gedaan tegen hoge
functionarissen van de Syrische militaire inlichtingendienst, de Syrian Telecom en Utimaco door twee Syriërs met de ondersteuning van het
European Center for Constitutional and Human Rights (ECCHR). De
Duitse justitie heeft deze aangifte toegevoegd aan een justitieel onderzoek naar misdaden in Syrië. Utimaco en Fox-IT sloten eind 2006
een partnerovereenkomst waardoor Fox-IT reseller werd van Utimaco en
de producten (met name mobiele beveiligingsoplossingen) van het Duitse bedrijf kon doorverkopen.
34
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Ook de voornaamste partner van Fox-IT, AGT (Advanced German Technology), is de afgelopen jaren in opspraak geraakt. Volgens een
onderzoek van eind 2016 door Privacy International (Open Season;
Building Syria’s Surveillance State) speelde AGT een belangrijke rol bij de opbouw van de surveillancestaat in Syrië.
Uit het onderzoek blijkt dat AGT betrokken was bij levering van technologie die door de Syrische autoriteiten werd gebruikt voor het
opzetten een systeem om internet te monitoren. AGT werkte in Syrië
samen met een aantal andere bedrijven die inmiddels vervolgd worden,
zoals Area SpA en Qosmos SA.
Nader onderzoek…?
De waarheid over de betrokkenheid van westerse bedrijven bij de opbouw van de surveillancestaat in verschillende landen in het Midden-
Oosten komt de afgelopen jaren steeds meer boven tafel. Sommige
bedrijven worden, jaren na dato, alsnog vervolgd voor leveranties aan repressieve regimes, met name aan Syrië.
Fox-IT kwam in 2011 in opspraak nadat het bedrijf in verband werd gebracht met leveranties aan repressieve regimes in het Midden-Oosten.
Toenmalig directeur Ronald Prins stelde in 2011 tegen Vrij Nederland dat
Fox-IT in de beginjaren 'vrij naïef' was. Het bedrijf was aanwezig op een surveillancebeurs in Iran in 2003 en de ISS World beurs in Dubai in
2011, maar Fox-IT deed geen zaken met dictatoriale regimes.
Interne documenten en onderzoek van Buro Jansen & Janssen werpen
nieuw licht op de activiteiten van Fox-IT in de Golfregio. Het Midden-
Oosten was vanaf 2006 een belangrijke markt voor de verkoop van met
name de FoxReplay en de Fox DataDiode. Het Delftse bedrijf gaf
workshops in de regio waarmee het haar producten probeerde te
verkopen aan overheidsinstanties, militairen en inlichtingendiensten van onder andere Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische
Emiraten.
Het bedrijf sloot een reseller agreement met het controversiële bedrijf
AGT. Fox-IT stelde geen voorwaarden aan welke landen en klanten haar
producten mochten worden doorverkocht. In 2007 adviseerde Fox-IT haar partnerbedrijf en tussenhandelaar AGT over het omzeilen van het
35
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Amerikaanse handelsembargo tegen Syrië. In 2008 gaf het bedrijf een
training aan de National Defence Council in Egypte ten tijde van dictator Moebarak. En in 2011 was Fox-IT betrokken bij de opzet van het
Forensic Lab, een surveillance project van het Ministerie van
Binnenlandse Zaken van Saoedi-Arabië.
Het is dus een understatement om Fox-IT naïef te noemen. Hiermee
bagatelliseerde Ronald Prins de rol van het bedrijf in het Midden-Oosten. Pas sinds 2015 heeft Fox-IT een MVO (Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen) beleid opgesteld. De commotie rond het bedrijf was
klaarblijkelijk geen aanleiding om direct een MVO-beleid op te stellen.
Voor een bedrijf dat veel pretenties heeft en een belangrijke partner is
van de Nederlandse overheid, is het opmerkelijk laat met invoeren van
een MVO-beleid. Dat is niet alleen naïef, maar het getuigt tevens van een gebrek aan verantwoordelijkheid.
Voormalig directeur Ronald Prins erkent dit in een interview met House of Einstein. Hierin zegt hij dat Fox-IT „al heel wat stappen verder is.”
Volgens Prins heeft het bedrijf nu „ook lijsten met landen waarmee we
wel of niet willen samenwerken.” Zijn opmerkingen roepen vragen op over de activiteiten van Fox-IT in het Midden-Oosten in het verleden.
Ondertussen worden verschillende westerse bedrijven vervolgd vanwege hun leveranties aan repressieve regimes in de regio. Nader onderzoek
naar mogelijk strafbaar handelen van Fox-IT in de regio is op zijn plaats.
Buro Jansen & Janssen (m.m.v. Jurre van Bergen)
36
Buro Jansen & Janssen april 2019
Fox-IT in het Midden-Oosten
Verantwoording
Dit onderzoek is gebaseerd op een grote hoeveelheid interne
bedrijfsdocumenten en e-mails met betrekking tot de relatie van Fox-IT
met haar partner, het Duitse bedrijf AGT (Advanced German Technology), die Buro Jansen & Janssen heeft ontvangen. De
documenten werpen een nieuw licht op de betrokkenheid van westerse
bedrijven, waaronder Fox-IT, bij de opbouw van de surveillancestaat in verschillende landen in het Midden-Oosten.
In een e-mail heeft Buro Jansen & Janssen tien specifieke vragen gesteld
aan Fox-IT (e-mail is bijgevoegd). In eerste instantie wekt Fox-IT de
indruk de vragen te beantwoorden. Enkele dagen later schrijft Ronald
Fabbro, Head of Marketing & Communications, dat de vragen van Buro Jansen & Janssen “tot 13 jaar terug in de tijd gaan.” Volgens Fox-IT
“maakt dit het lastig (wellicht onmogelijk) om feitelijk en inhoudelijk te
kunnen reageren, daarom onthouden wij ons op dit moment van commentaar.” Antwoord van Fox-IT is toegevoegd.
Dit onderzoek is onderdeel van een groter onderzoek van Buro Jansen &
Janssen naar de surveillance-industrie in onder andere het Midden-
Oosten en de rol van westerse bedrijven zoals Hacking Team, Gamma Group, Kailax, Fox-IT en Coosto.
Hierbij werd ook gekeken naar de relatie van die bedrijven met de Nederlandse overheid, het gebruik van apparatuur en programmatuur
door overheidsdiensten en de rechtsstatelijke gevolgen van het gebruik
en de relatie met deze bedrijven.
Buro Jansen & Janssen m.m.v. Jurre van Bergen
Naar inhoudsopgave
37
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
Documenten bij het onderzoek Fox-IT in het Midden-Oosten - Vragen van Buro Jansen & Janssen aan Fox-IT - Antwoord van Fox-IT op vragen van Buro Jansen & Janssen
- AIVD-toezichthouder deed zaken met Moebarak en Assad (samenvatting)
- Fox-IT in het Midden-Oosten
- Documenten bij Fox-IT in het Midden-Oosten
Enkele artikelen over andere bedrijven zoals Gamma Group, Hacking Team, Providence en Kailax
- Gamma Group/Louthean Nelson; Wapenhandelaars pur sang - Hacking Team/David Vincenzetti; Italiaanse staatsnerds in dienst van
dictators
- Providence/Turner, Holmes, Stolwerk; SAS tussenhandelaar van inbrekers-kits tot digitale wapens
- Gamma Group en de politie; FinFisher trojan in de Nationale politie
- Providence en de Nationale Politie; Ketenaansprakelijkheid via een ex-agent
- De Nederlandse politie en Hacking Team; Flirten met de tools van de
dictator - Kailax / Nir (Max) Levy; De magische hand van de Israëlische
inlichtingendienst
- Reputatiemanagement bedrijven, de nieuwe private inlichtingendiensten
Artikelen bij Fox-IT in opspraak
- De geheimen van een supertapper; Vrij Nederland, 12 augustus 2011 -Grootste leverancier niet in WikiLeaks Spy Files; Webwereld, 2
december 2011
-Fox-IT niet onder indruk Wikileaks; Webwereld, 2 december 2011
Spy Files
- Wikileaks Spy Files Release 201
38
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
- Wikileaks Fox-IT documenten
Documenten met betrekking tot AGT en een controversiële partner
- CA_Fox iT
- FoxIT_NDA_2011_signed
- Corporate Profile Fox IT-AGT June 2011 - mailsonthendaagreement2011
- mailanasonthendaagreement2011
- mailsignednda
Documenten met betrekking tot Fox-IT en AGT op tournee
- Mailtopartnersabouttour
- Mailoverdetourvanfoxit
- 20070416707AGT_Fox-it_INV_AGTWS_DXB-26
- mailaboutputtinginformationonwebsitereplay - IwouldverymuchliketopromoteourDataDiodeandFoxReplayproduct
- List of participants - List of participants5107
Documenten met betrekking tot Besloten workshops
- 20070417-AGT_ invitation to ABU Dhabi security workshop 2007 - AGTSecWorkshop_AD_Listxls_13507
- AGT_invitation_To_Riyadh_security_workshop_May_19_2007
- AGT_invitation_To_Riyadh_security_workshop2007
- WS_AGENDA_KSA
- AGT_ invitation_to_Egypt_security_workshop_20007
- WS_AGENDA_CAI
- Event EG workshop_Participants
- 20070421-AGT_ invitation to DAMS security workshop 2007
- FSDamas_workshop - 2007 May AGT securtiy leader workshop list--4 Seasons
39
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
- Mattijs (uitnodiging voor de Syrische Ambassade in Nederland)
Documenten met betrekking tot omzeilen embargo Syrië
- mailomzeilenembargosyrie
Documenten met betrekking tot AGT wordt reseller van Fox-IT
- ResellerAgree_AG_Fox It
- ResellerAgree_AG_Fox It_27807
- demo equipment model
- mailoverdereselleragreement
Documenten met betrekking tot Trainingen/workshops voor tussenhandelaren
- Mailcommitmentmiddleeast
- Invitation_KUN_sep2007
- mailAGTovertrainingworkshopsalepresale - mailovertrainingworkshopsalepresale
- mailpotentialendcostumersaug2007
- Training Agenda AGT_Sep2007 - mailvanfoxitoverdemeeting
- Resellers List_phonenumber - Resellers List
- Resellers & Partners flight &hotel details
- List of par_sign
- List_AGTWS
- List of Attendants
- 20070801-AGT_ invitation to securtiy workshop GITEX 2007 (CNS)
- Gitex 2007 Emirates Tower - 20070801-AGT_ invitation-to-securtiy-workshop-GITEX-2007_3_
- Training Agenda AGT_Sep2007_sup
40
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
Documenten met betrekking tot nieuw bezoek aan de Golfregio
- Dear Partner
- mailmenatourdecember2007
- mailoverdetourindecember2007 - List
- List of Attendants
- List of AGT participants - 20071211AGT_Fox-IT_INV_DXB-Dec_Events
- middle_east_agenda
(in het Arabisch Matthis Van Der wel (uitnodigingsbrief) Rens De Wolf
(uitnodigingsbrief))
Documenten met betrekking tot One on one client meetings
- Fox-IT_Rens_de_Wolf_ISS_Feb022008
- mailoneononemeetingpreiss
- AGT_Training_Invitation_Feb2008 - ISS World 2008_final Inv
- Training Agenda AGT_Feb2008
- attendees in MOI Saudi meeting
(in het Arabisch rens de wolf_ksa inv (uitnodigingsbrief))
Documenten met betrekking tot National Defence Council Egypte
- forensic_encase training consultancy
- QQ-080024 20080523_fox it
- VF080197 AGT
- mailfoxitdatuminjuni
- mailsheriftrainingfoxit
- NDC_ContractMX1.2009.2010_1572009 - Signed Agree_Contract4_supplyequipment
Documenten met betrekking tot Surveillance Lab in Saoedi-Arabië
- AGT Forensic Lab. KSA REVISED - Mailkasameetingpowerpointagtfoxit
41
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
- mailuitnodigingksatcc - mailvisumforksa
- KSA_contact_Details_Team - Agreements Status Table
- Ach_4Seasons_Checklist
- 4Seasons_Checklist-1 - 4Seasons_Checklist
- Checklist
- Checklist (2)
- Checklist2A
- Checklist_Contact_Details
- Checklist_NDA_Details - Contact_Details
- Fox-IT AGT Technology vision on Forensic Lab - 20110620 Fox-IT AGT Technology Fox-IT Forensic Team
- Mailbijeenkomstinberlijnfl - Attendees_Checklist
- List of Attendees
- List of Guests in Ritz - 08292011_List of Guests in Ritz
- Copy of 20110822_ACH_ Berlin Step III Attendees_Checklist
(in het Arabisch Ministerie van Buitenlandse Zaken document met
namen)
Documenten met betrekking tot Surveillance Bootcamp
- Agenda Berlin
- Agenda for Bootcamp 1
- Agenda for Bootcamp Final.pdf
- Mailinvitationsforbootcamp
- mailoverkomstensponsoring - 20110815_ACH_ draft Letter Bootcamp Clients
- Bootcamp Invitation Hans Henseler - Bootcamp Invitation Mr. Peeters
42
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
- Bootcamp Invitation Mr. Van der Meijden
- Checklist for Partners
- Client list - Contacts for Bootcamp and DFW a1
- Contacts for Bootcamp and DFW a2
- final Contacts for Bootcamp and DFW (2) a1 - final Contacts for Bootcamp and DFW (2) a2
- final Contacts for Bootcamp and DFW (2) a4
- final Contacts for Bootcamp and DFW a2
- final Contacts for Bootcamp and DFW a3
- final Contacts for Bootcamp and DFW a4
- GPEC Lists a - ASAT_Client list
- mailbootcampovergangvanfoxnaarnetscout
Documenten met betrekking tot Vervolging van bedrijven en Bekenden
in opspraak
- Open season - Privacy International
- Arabischer Frühling als Jagdsaison: Wie westliche Firmen den syrischen
Überwachungsstaat aufgebaut haben - Überwachungstechnik in Syrien: Wie die digitale Hochrüstung von
autoritären Regimen bekämpft werden kann
- Western multinationals enabled Qaddafi's suppression of Libyans,
Foreign Policy in Focus, 31 augustus 2011
- Syria crackdown gets italy firm’s aid with u.s.-europe spy gear,
Bloomberg, 3 november 2011
- Italian Cops Raid Surveillance Tech Company Accused of Selling Spy
Gear to Syria, Motherboard, 1 december 2016 - Italian Company Agrees to 100,000 Penalty for Unlawful Technology
Export to Syria, BIS, 14 september 2014
- In gesprek met Ronald Prins; Founder & CTO bij Fox-IT en klant bij House of Einstein
43
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
Fox Files
- Fox-IT_Fox_Nieuws_1(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_2(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_3(NL) - Fox-IT_Fox_Nieuws_4(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_5(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_6(NL) - Fox-IT_Fox_Nieuws_7(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_8(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_9(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_10(NL)
- Fox-IT_Fox_Nieuws_11(NL)
- foxfiles_november_2010_GB - Fox files maart 2011 Nederland
- FOX files september 2011 Nederlands
- foxfiles_nov_2011_nl - FoxFiles_march_2012_EN
- Fox-Files-aug-2012-NL
- fox-files-november-2012-eng - fox-files-march-2013-gb
Documenten bij Midden-Oosten belangrijke markt voor Fox-IT en
Surveillance Beurzen
ISS World documenten
ISS World EMEA Dubai 2007 - ISSWorldDubai2007brochure
- ISSWorldDubai2007agendafromwebsite
- ISSworldDubai2007sponsorsfromwebsite
- ISSworlddubai2007visitors
- ISSWorldDubaiListofAttendingCompanies
ISS World Americas Washington 2007
- ISSworldwashington2007brochure
- ISSWorldwashington2007sponsorsfromwebsite
ISS World EMEA Dubai 2008
- issworldemeafeb2008programfromwebsite - issworldemeafeb2008sponsorsfromwebsite
44
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
- issworldemea2008visitors
ISS World Europe Prague 2008
- ISSWorldEuropebrochure2008 - issworldeurope2008programfromwebsite
- issworldeurope2008sponsorsfromwebsite
- issworldeuropeoktober2008visitors
ISS World Americas Washington 2008
- issworldamericasdecember2008programfromwebsite
- issworldamericasdecember2008sponsorsfromwebsite
ISS World MEA Dubai 2009 - ISSWorldMEA2009
- issworldmea2009programfromwebsite
- issworldmeafeb2009sponsorsfromwebsite
ISS World Europe Prague 2009
- issworldeurope2009programfromwebsite - issworldeurope2009sponsorsfromwebsite
ISS World Americas Washington 2009 - issworldamericas2009programfromwebsite
- issworldamericas2009sponsorsfromwebsite
ISS World MEA Dubai 2010
- ISSWorldMEA2010
- ISSWorldMEAfeb2010programfromwebsite - ISSWorldMEAfeb2010sponsorsfromwebsite
ISS World Europe Prague 2010
- issworldeuropeagenda2010
- ISSWorldeurope2010programfromwebsite
- ISSWorldeurope2010sponsorsfromwebsite
ISS World Americas Washington 2010
- issworldamericasoktober2010 - ISSWorldamericas2010programfromwebsite
- ISSWorldamericas2010sponsorsfromwebsite
ISS World MEA Dubai 2011
45
Buro Jansen & Janssen april 2019
Documenten bij het onderzoek
Fox-IT in het Midden-Oosten
- issworldmeabrochurefebruari2011
- ISSWorldMea2011programfromwebsite - ISSWorldMea2011sponsorsfromwebsite
ISS World Europe Prague 2011 - issworldeurope2011brochure
- ISSWorldEuropejune2011programfromwebsite
- ISSWorldEuropejune2011sponsorsfromwebsite
ISS World Americas Washington 2011
- issworldamericas2011brochure
- ISSWorldamericas2011programfromwebsite
- ISSWorldamericas2011sponsorsfromwebsite
ISS World MEA Dubai 2012
- issworldmea2012brochure
- ISSWorldMea2012programfromwebsite - ISSWorldMea2012sponsorsfromwebsite
ISS World Europe Prague 2012 - ISSworldeurope2012brochure
- ISSWorldeurope2012programfromwebsite
- ISSWorldeurope2012sponsorsfromwebsite
ISS World Americas Washington 2012
- issworldamericas2012brochure - ISSWorldamericas2012programfromwebsite
- issworldstatistics2012
Naar inhoudsopgave
46
Buro Jansen & Janssen
april 2019
Maak het werk van Buro Jansen & Janssen
mogelijk … Word donateur
Maak het werk van Buro Jansen & Janssen mogelijk
Word donateur
Wilt u dat Buro Jansen & Janssen de komende jaren onderzoek blijft doen naar politie, justitie en
inlichtingendiensten, overheidsoptreden in het algemeen,
bedrijven die meewerken aan repressief overheidsbeleid en/of zelf ook repressief of diep ingrijpen in het leven van
burgers in Nederland en Europa steun ons dan.
Word donateur of vraag familie, vrienden en bekenden donateur te worden. Rekening NL56 INGB 0000 6039 04 ten
name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN
Amsterdam.
Stichting Res Publica is aangemerkt als ANBI (Algemeen Nut
Beogende Instellingen) instelling. Dit betekent voor mensen die ons
willen steunen het volgende:
– Als een instelling door de Belastingdienst is aangewezen als een
ANBI, kan een donateur giften van de inkomsten- of vennootschapsbelasting aftrekken (uiteraard binnen de daarvoor
geldende regels).
Naar inhoudsopgave