1
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
GİRİŞİM İSTATİSTİKLERİ ÇALIŞTAYI12.05.2014
YILLIK SANAYİ ve HİZMET İSTATİSTİKLERİ’NDEÖRNEKLEME TASARIMI
Cenker Burak METİN
TÜİK Uzmanı
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığı
Araştırma Tasarımları Grubu
2
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
İçerik Örnekleme dayalı İşyeri Araştırmalarında Temel
Prensipler İşyeri Araştırmalarında Genel Örnekleme Süreci Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri (YSHİ)
Genel Tanımlar ve Sınıflamalar 2009 YSHİ Örnekleme Tasarımı
3
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
Temel Prensipler
Çerçeve olarak İş Kayıtlarının kullanılması
Olasılıklı örneklemenin kullanımı
Faaliyet ve Bölge sınıflamalarına göre tabakalama
EUROSTAT Regülasyonlarının izlenmesi
Temsil edilebilirlik
Koordinasyon
Cevaplama yükünün düşürülmesi
4
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
Genel Örnekleme Süreci
Çerçevenin oluşturulması
Kapsamın belirlenmesi
Örnekleme tasarımının oluşturulması
Örnek alternatiflerinin analizi
Tahmin süreci
5
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- Genel Tanımlar ve Sınıflamalar
İş İstatistikleri, 2002 yılından itibaren Avrupa Birliği’nin 20 Aralık 1996
tarihli 58/97 sayılı (EC, Euratom) Konsey Yönetmeliğine dayanılarak
üretilmeye başlanmıştır.
6
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- Genel Tanımlar ve Sınıflamalar AMAÇ :
Ülkemizin ekonomik ve sosyal yapısında meydana gelen değişmeleri belirlemek ve
ekonominin önemli bir bölümünü oluşturan sanayi ve hizmet sektöründeki
girişimlerinin yapısını izlemek,
Sektörlerin yapısını belirlemek üzere girişim bazında veri derlemek,
Karar organlarının alacağı ekonomik ve sosyal tedbirlere ışık tutacak bilgileri elde
etmek ve çeşitli araştırmalara veri hazırlamak,
Uluslararası istatistiksel karşılaştırmaların yapılmasına olanak sağlamak,
Avrupa Birliği Yapısal İş İstatistikleri mevzuatlarına uyumlu sektör bazında bilgi
derlemektir.
7
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- Genel Tanımlar ve SınıflamalarGirişim: Kaynakların tahsisine ilişkin karar alma özerkliğini kullanarak, mal
ve hizmet üreten bir organizasyon birimidir. Girişim bir veya birden fazla
yerde bir veya birden fazla faaliyet yürüterek piyasaya mal ve hizmet
üreten gerçek veya tüzel kişiliklerdir.
Yerel Birim: Coğrafi olarak tanımlanan bir yerdeki mal ve hizmetlere ilişkin
faaliyetleri ya da bunların bir kısmını yürüten bir girişim ya da girişimin bir
parçasıdır. Yerel birim girişimin; merkez, büro, mağaza, büfe, fabrika,
atölye, maden ocağı, şantiye, otel, lokanta, kafe, okul, hastane, depo gibi
adresi coğrafi olarak tanımlanabilen bir yerdeki yerleşik olan bölümüdür.
8
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- Genel Tanımlar ve SınıflamalarCoğrafi Sınıflamalar: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) veya NUTS
Düzey 1: 12 , Düzey 2: 26 , Düzey 3: 81
9
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- Genel Tanımlar ve Sınıflamalar Faaliyet Sınıflaması: NACE Rev.2
Sınıflamanın Yapısı :
Seviye 1: 21 kısım (A`dan U`ya kadar)
Seviye 2: 88 bölüm (01`den 99`a kadar)
Seviye 3: 272 grup (01.1`den 99.0`a kadar)
Seviye 4: 615 sınıf (01.11`den 99.00`a kadar)
10
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı
Coğrafi Kapsam
Türkiye
Örnekleme Çerçevesi
2009 İş Kayıtları
(NACE Rev.2 3600 olanlar için ek işlem)
Sınıflamalar
NUTS
NACE 1.1 ve NACE Rev.2
11
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Sektörel Kapsam
NACE REV.1.1 NACE REV.2(C) Madencilik ve Taşocakcılığı (B) Madencilik ve Taşocakcılığı(D) İmalat Sanayi (C) İmalat(E) Elektrik, Gaz ve Su (D) Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı
(E) Su Temini, Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri(F) Yapı(İnşaat) ve Bayındırlık İşleri (F) İnşaat
(G) Toptan ve Perakende Ticaret (G)Toptan ve Perakende Ticaret, Motorlu Kara Taşıtlarının ve Motorsikletlerin Onarımı
(H) Otel, Lokanta (I) Konaklama ve Yiyecek Hizmet Faaliyeti(I) Ulaştırma (H) Ulaştırma ve Depolama (J) Bilgi ve İletişim(J) Aracı Kuruluşların Faaliyetleri (K) Finans ve Sigorta
(K) Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri (L) Gayrimenkul Faaliyetleri
(M)Mesleki Bilimsel ve Teknik Faaliyetler (N) İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri(M) Eğitim (P) Eğitim
(N) Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler (Q) İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri
(O)Diğer Sosyal,Toplumsal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri (R) Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor
(S) Diğer Hizmet Faaliyetleri
12
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Kapsanan kitle
Sektörel kapsam dahilinde olan tüm girişimler ve bu girişimlere bağlı yerel
birimler
Örnekleme Birimi
Girişim
Gözlem Birimi
Girişim
Analiz Birimi
Girişim ve yerel birim
13
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme TasarımıTahmin Boyutu
Tam Sayım Sınırları
20+ çalışanı olan tüm girişimler
Sektörler bazında bazı Nace 4’ lü faaliyetlere sahip girişimler
Nace Rev.2’ ye göre 3600 faaliyetinde, nüfusu 100.000’nin
üzerindeki yerleşim yerleri ile 81 il merkezleri kapsamındaki
belediyeler tamsayım sınırları içinde yer almıştır.
14
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Örnekleme Yöntemi
Tabakalı Örnekleme
Örnek Hacmi
Amaç: Örnekleri tabakalara optimum dağıtarak etkin tahmin
İteratif bir süreç ile belirlenmiştir.
Uzlaşık (Compromise) Dağıtım kullanılmıştır.
Beklenen cevapsızlık oranları dikkate alınmıştır.
15
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Uzlaşık Dağıtım
nh = ñ [ K2 + ( 1- K2 ) Mh2 ] ½
nh = h. tabakadaki örnek hacmi
ñ = tabakaya düşen ortalama örnek hacmi
K2 = göreceli önemMh = H.Nh/N = H.Wh
Wh= tabaka ağırlığı ( Nh / N )
H = tabaka sayısınmin = K.ñ en küçük tabaka için örnek hacmi
16
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı
Uzlaşık Dağıtım
Bu yöntem birim sayısı çok küçük dahi olsa her tabakada belirli sayıda örnek
hacmini garanti eder. Dolayısıyla birim yani girişim sayısının çok az sayıda
olduğu tabakalar yapısal olarak sistem içerisinde belirlenerek tamsayımla ele
alınmıştır.
17
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Örnek Hacmi
Nace Rev. 2, 4’ lü düzeydeki örnek hacimleri esas alınarak, tabaka bazında
birimlerin seçim olasılıkları hesaplandı.
Bu olasılıklar, toplam örnek hacmini ve her bir tahmin boyutundaki
tabakalarda belirlenen uygun minimum örnek hacimlerini elde edecek
biçimde güncellendi.
18
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Örnek Seçimi
Sürekli rassal sayı yöntemine dayalı Poisson seçimi
Bu yöntemin kullanılmasının nedeni iterasyon sonucunda girişimlere ait
seçim olasılıklarının farklılasması
Koordinasyon için daha uygun olması
Örnek Koordinasyonu
Amaç: Farklı örneklerin koordinasyonu, cevaplama yükünün azaltılması
Periyodik anketlerde kalma süresinin kontrolü
Birimlere uygulanacak anket sayısının kontrolü
19
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Poisson Örneklemesi
Sürekli rassal sayılar (0,1] kullanılmaktadır.
dh Є [0,1] , ri Є (dh, dh + πi] i Є S
ri = i’nin sürekli rassal sayısı , πi = i’nin olasılığı
Tahmin
Horvitz-Thompson Oran Tahmin Edicisi
Cevapsızlık için imputasyon
20
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Tahmin
Herhangi bir karakteristik (y) tabaka bazında elde edilirken
Varyans
SAS ile Taylor dogrusallastırması yöntemi kullanılarak hesaplanmaktadır.
21
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
TEŞEKKÜRLER…[email protected]
22
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- Genel Tanımlar ve Sınıflamalar
Girişim: Kaynakların tahsisine ilişkin karar alma özerkliğini kullanarak, mal
ve hizmet üreten bir organizasyon birimidir. Girişim bir veya birden fazla
yerde bir veya birden fazla faaliyet yürüterek piyasaya mal ve hizmet
üreten gerçek veya tüzel kişiliklerdir. Girişim ve yasal birim arasındaki ilişki
şu tanımla doğrudan ifade edilir. “Bir girişim ya yasal birime yada yasal
birimlerin birleşimine karşı gelmektedir.”,
23
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- Genel Tanımlar ve Sınıflamalar
Yerel Birim: Coğrafi olarak tanımlanan bir yerdeki mal ve hizmetlere ilişkin
faaliyetleri ya da bunların bir kısmını yürüten bir girişim ya da girişimin bir
parçasıdır. Yerel birim girişimin; merkez, büro, mağaza, büfe, fabrika,
atölye, maden ocağı, şantiye, otel, lokanta, kafe, okul, hastane, depo gibi
adresi coğrafi olarak tanımlanabilen bir yerdeki yerleşik olan bölümüdür.
Bu yerde ekonomik faaliyet tek bir girişim için bir ya da daha çok kişinin
tam gün ya da kısmi olarak çalışmasıyla yürütülür. Girişim merkezinin
bulunduğu yer de bir yerel birimdir.
24
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire BaşkanlığıAraştırma Tasarımları Grubu 22.04.23
YSHİ- 2009 Örnekleme Tasarımı Uzlaşık Dağıtım