Hvað er í pípunum?Sigurjón Arason, Yfirverkfræðingur, Matís ohf.
Prófessor, Háskóli Íslands
Vorráðstefna FÍF, apríl 2018Grand Hótel, Reykjavík
1
Matís
Hvað er í pípunum?Sigurjón Arason
Yfirverkfræðingur, Matís ohf. , Prófessor, Háskóli Íslands
Magnea Guðrún KarlsdóttirVerkefnastjóri, Matís ohf.
María GuðjónsdóttirDósent, Háskóli Íslands
Vorráðstefna FÍF, 5. og 6. apríl 2018Grand Hótel, Reykjavík
© Matís 2018 2
Yfirlit
� Hráefnið
� Nýjar kröfur til afurða - vinnslubúnaður
� Nýir neytendur
� Gagnagrunnur
� Ný mælitækni
© Matís 2018 3
Hráefnið
Það var:� Heill fiskur - afskurður� Illa kælt
Það er:� Afskurður/fráflokk frá manneldisvinnslu� Heill – kolmunni� Betur kælt� Gæðin – betri
Það verður� Meiri afskurður/fráflokk frá manneldisvinnslu� Vel kælt� Gæða hráefni � Hráefnisstraumar
© Matís 2018 4
Niðurkæling um borð
© Matís 2018 5
Vinnsla makríls til manneldis
© Matís 2018 6
Flökun – meira ferskt hráefni fyrir nýjar afurðir
Hvað er í pípunum?Sigurjón Arason, Yfirverkfræðingur, Matís ohf.
Prófessor, Háskóli Íslands
Vorráðstefna FÍF, apríl 2018Grand Hótel, Reykjavík
2
© Matís 2018 7
Nýting við flökun makríls -
0
5
10
15
20
25
30
35
Haus Þunnildi Innyfli Hryggur & sporður Blanda
Prótein Fita Phospholipids
Efnasamsetning hráefnisstrauma
© Matís 2018 8
Vinnslurás í fiskmjölsverksmiðju
Mjölblöndun
Lýsis tankur
Lýsisskilvinda
Grófskilvindur
Mjölsigti
Kvörn Mjölkælir Þurrkari
Blandari
Mjölskilvinda
SkrúfupressaForsía
Pressuvökvi
Soðlýsi
Soð
Lýsi
SnigilsjóðariForhitari
Hráefni
Vog
Mjölgeymsla
Soðkjarnatæki
Kjarni
Kjarni
Eimur
Gufuþjappa
Filtrun
© Matís 2018 9
Hitun/ensím
Hráefni
Sía
Mjölsk.
Grófsk.
Gufun
Úðaþurrkun
Síuvökvi
Duft
Lýsi
síukaka
Gufuþ.
Eftirvinnsla.
Mjöl
Eftirvinnsla
Gerilsneyðing
Vinnsluferill –
fisk prótein hýdrólýsöt
© Matís 2018 10
SlimPro®
© Matís 2018 11
Hugsanleg notkun fisk próteina
AntiStress-Forté Pharma
© Matís 2018 12
Samanburður á meltanleika hjá regnbogasilungi
og NIR-mæligildi
Meltanleiki hjá regnbogasilungi (rainbow trout).
Ne
ar
Infr
are
dS
pe
ctro
me
ter
Wavelength (nm)
Reflecta
nce
(Glencross, 2015)
Hvað er í pípunum?Sigurjón Arason, Yfirverkfræðingur, Matís ohf.
Prófessor, Háskóli Íslands
Vorráðstefna FÍF, apríl 2018Grand Hótel, Reykjavík
3
© Matís 2018 13
Mælibúnaður fyrir meltanleika
© Matís 2018 14
NIR mælitækni
Bruker Multi Purpose Analyzer (MPA) with fibre probe● 5 reflectance scans for each spectrum● Spectral range 800-2500 nm● No data processing prior to calibrations
10001200140016001800200022002400
Nanometers
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
Absorb
ance U
nits
Free fatty acids
Lipid content
© Matís 2018 15
NMR mælitækni
MjölFrumefni
© Matís 2018 16
Fituinnihald norsks makríls (MR scanning)
Duinker, A., & Pedersen, M. E. (2014). Fettavleiring, tekstur og struktur i makrell fra juni til oktober
Nutrition and Seafood Research (NIFES) 2014.
© Matís 2018 17
“Makríll veiddur á þessum tíma árs er ekki hæfur til manneldis”
July 12th 2008
July 11th 2008
July 10th 2008
www.fiskebladetfiskaren.no
© Matís 2018 18
VideometerLab Multispectral Imaging System
Multispectral myndgreiningartæki
Hvað er í pípunum?Sigurjón Arason, Yfirverkfræðingur, Matís ohf.
Prófessor, Háskóli Íslands
Vorráðstefna FÍF, apríl 2018Grand Hótel, Reykjavík
4
© Matís 2018 19
Nýjar áskoranir
� Frekari fullvinnsla á uppsjávarfiskumNýir markaðir – nýjar afurðir
� Nýjar leiðir
� Aukið verðmæti
MK2MK3MK5
© Matís 2018 20
Þróunarsmiðja uppsjávarfiska
Í gegnum tíðina hefur samstarf Matís, Háskólanna og iðnaðarins verið töluvert. Á sviði uppsjávartegunda hafa verið mörg verkefni í gangi og hefur þeim verið að fjölga.
Oft hefur vanta meiri festu og markvissari samstarfsflöt og verkefnaval.
Í kjölfarið á samtölum við önnur fyrirtæki þá teljum við (SVN) vera áhugavert að fara yfir þessa samvinnu og freista þess að ná saman fyrirtækjunum, Matís og háskólunum í formlegra samstarf.
Markmiðið er freista þess að dýpka þær rannsóknir sem eru í gangi og þróunarsamstarfið á milli þessara aðila, með hagnýtingu fyrir iðnaðinn í huga.
© Matís 2018 21
Þróunarsmiðja uppsjávariðnaðarins og Matís
AðdragandiFjölgun samstarfsverkefna, Matís og iðnaðarins
MarkmiðAð dýpka rannsóknir og þróunarstarfið með hagnýtingu fyrir
iðnaðinn í huga.
ÞátttakendurMatís-Háskólarnir-Doktorsnemendur-Fyrirtæki
FyrirtækiSVN-HB Grandi-Ísf. Vestmannaeyja, VSV, Eskja, Skinney-
Þinganes, Samherji, Gjögur, Huginn, Héðins, Westfalía (GEA)
Þróunarsmiðja uppsjávarfiska
© Matís 2018 22
Dæmi um verkefni
Makrílvinnsla
● Breytileiki á eiginleikum
● Hámörkun frosinna makrílafurða
● Vinnslueiginleikar
Bættir vinnsluferlar loðnuhrogna
Improved quality and value of Nordic mackerel products for the
Global market.
Er flökun á makríl raunhæfur kostur?
Aukin gæði og stöðugleiki frosinna síldarafurða
Verðmætasköpun úr rauðátu (Calanus finmarchicus)
Endurhönnun á fiskmjöls- og lýsisverksmiðjum
© Matís 2018 23
Hugmyndafræðin
Með beinni tengingu fyrirtækjanna fæst markvissari stjórn
● Betri nýting fjármuna
● Beinskeyttara vinnulag
● Betri árangur
● Sérþekking með tengingu við tækniiðnaðinn
Útbúa betra plattform fyrir verkefni
● Uppskölun tækjabúnaðar
● Rauntíma tilraunir við raun aðstæður
● Styrkir ákvarðanatöku
● Flýtir nýtingu niðurstaðna
© Matís 2018 24
Slide 19
MK2 erum ekki að flytja út rest-raw material bara vöðva afurðirMagnea Karlsdóttir; 14.4.2015
MK3 rest-material - dýrmætt í aðrar bioactiv vörurMagnea Karlsdóttir; 14.4.2015
MK5 Minnka sótspor - minna rúmmál (flök 40% af fiski)Magnea Karlsdóttir; 14.4.2015
Hvað er í pípunum?Sigurjón Arason, Yfirverkfræðingur, Matís ohf.
Prófessor, Háskóli Íslands
Vorráðstefna FÍF, apríl 2018Grand Hótel, Reykjavík
5
© Matís 2018 25
Present� market pull� long term� chain oriented
Fact of Global food system
The value Chain
© Matís 2018 26
Framleiðsla fiskimjöls hefur aukist síðan 2017Talið er að fiskimjöls verð hafi náð lágmarki árið 2017
(Rabobank 2018)