Kapitulli PESE
Perceptimi
11/23/2009 Oltiana Muharremi 0
ne realitetin vete.
eshte bota qe eshte sipasmenyres sese te sjellurit emenyres
Cfare eshte Perceptimi, dhe Pseeshte i rendesishem?
Perceptimi
Nje proces npm te cilitindividet organizojnedhe interpretojnepershtypjet e ndjenjavete tyre per ti dhenekuptim mjedisit kujetojne.
··Sjellja njerezore bazohetne perceptimin eetyre secfare realiteti eshte dhe jone realitetin vete.
··Bota sic ajo perceptoheteshte bota qe eshte sipas
te sjellurit e
rendesishme..
11/23/2009 Oltiana Muharremi 1
Perceptim
QeInfluencoj
ne
Faktoret ne situata
Koha in
Faktoret tek perceptuesiQendrimiMotivetInteresatEksperiencatShpresat
PerceptimiMjedisi i punesMjedisi social
Faktoret ne objektivaRisiteVeprimetZeratLlojiMjedisi shoqeror
E X H I B I T 5–1E X H I B I T 5–1
11/23/2009
Afersia
Oltiana MuharremiNgjashmeria 2
Cfare shihni ?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 3
· Eshte nje fytyre dhe nje fjale Liar(genjeshtar)
11/23/2009 Oltiana Muharremi 4
Eshte rrethi i mesit ne te majteme i madh?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 5
Eshte nje spirale apo jo?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 6
· Jo eshte nje grumbull rrathesh te pavarur
11/23/2009 Oltiana Muharremi 7
Cfareshihni?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 8
Nje cift apo nje kafke?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 9
Numeroni pikat e zeza?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 10
Sa fytyra shihni ?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 11
E shihni fytyren e trete?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 12
Procesi ii perceptimit
1 Ballafaqimi i stimujve
Individi gjendet balle per balle me nje individtjeter/
grup/ objekt / situate / problem.
11/23/2009 Oltiana Muharremi 13
Procesi ii perceptimit
2. Rregjistrimi
Individi e rregjistron stimulin dhe rendesine etij
11/23/2009 Oltiana Muharremi 14
Procesi ii perceptimit
3. Interpretimi
Individi perpiqet te marre vesh kuptimin evertete
te situates
11/23/2009 Oltiana Muharremi 15
Procesi ii perceptimit
4. Feedback
Individi vlereson pikat e forta dhe te dobetadhe jep nje feedback te shpejte shqisavendijore
11/23/2009 Oltiana Muharremi 16
bashkveprimi i ndersjellte midis stimulit
Procesi ii perceptimit
5. Reagimi
Individi e jep pergjigjen ne formen ereagimeve qe mund te jene pozitive,negative, neutrale, duke u varur nga
11/23/2009 Oltiana Muharremi
dhe personit
17
Organizimi ii perceptimeve
Grupimi i stimujve qe merren prej mjedisit negrupe qe mund te perdoren si Modele .
Perzgjedhja Organizimi
Mendja njerezore mbledh, organizon dhe karakterizon informacionin
11/23/2009 Oltiana Muharremi 18
11/23/2009 Oltiana Muharremi 19
Organizimi ii perceptimeve
· Grupimi i perceptimeve :· Tendenca per ti grupuar stimujt individuale ne
nje model qe te kete kuptim duke perdorur perkete:
VazhdimesineTendenca per ti perceptuar objektet si modele ne
vazhdim
Gabim psh parashikimi ekonomik i te ardhmes
PermbylljaTendenca per te kompletuar me mendje nje objekt
dhe per ta perceptuar ate sikur ka gjithmone nje
Organizimi
te jeneSa me
Organizimi ii perceptimeveAfersiaNje grup objektesh mund te perceptohen
sikur kane lidhje per shkak te afersise menjeri tjetrin
Psh nqs anetare te nje departamenti largohennga puna per kushte te ndryshme per tejashtmit perceptimi eshte se ka nje lidhjemidis rasteve qe vjen nga kushtet e mjedisitte punes
Ngjashmeria11/23/2009 te ngjashmeOltiana Muharremiobjektet apo
idete, aq me e madhe eshte prirja qe ti20
Vezhgimi
· Pergjigjja
Perceptimi ii Personave
Proces i ngjashem me procesin eperceptimit te objekteve:
·
·
·
·
Perzgjedhja
Perzgjedhja
Organizimi
Interpretimi11/23/2009 Oltiana Muharremi 21
11/23/2009 e mban 22
Perceptimi ii Personave
Faktoret qe ndikojne mbi menyren se si njenjeri percepton nje tjeter jane:
Karakteristikat e perceptuesitPersonaliteti, te mesuarit dhe motivimiPerceptuesi perdor filtra si:Vlerat, Qendrimi, Motivet, Interesat, Eksperiencat,
Shpresat. Gjendja emocionale ne momentin konkret teperceptimit
Karakteristikat e atij qe perceptohetShprehjet e fytyres, paraqitja e pergjithshme, ngjyra e
lekures , menyra se siOltiana Muharremitrupin, mosha, gjinia, zeri,tiparet e personalitetit, sjelljet etj.
Manaxhimi ii pershtypjesNxitja qe ka individi per te lene pershtypjen qe
deshiron te lerePsh takim pune i motivuar te lere pershtypje pozitiveAngazhohet ne veprime te ndergjegjshme pera. Te percaktuar figuren qe do te lereb. Si do ta beje kete
Ndertimi i pershtypjes konkrete
Me miqte nuk ka asnje lloj nxitjeje qe te kujdeset per pershtypjenqe do te krijoje
11/23/2009 Oltiana Muharremi 23
–organizata
11/23/2009 Oltiana Muharremi 244. duhur ne momentin e duhur
reklamimi1. Perdor formale tainformale per bere nga te eproret
dhe si ka pasur dhe ne rezultatet keqeRrit rendesine
Manaxhimi ii pershtypjes neorganizata
Strategji zvogelueseparandaluese
1. Perpiqet te justifikoje vendimet e veta2. Kerkon falje para eprorit duke lene te kuptoje
pervec keqardhjes dhe mosperseritjen e sajpasi e ka kuptuar gabimin dhe eshte negjendejeStrategjiperballojedhe zmadhimi
3. Individikanaletmundohet largoje veten njohurgrupi ipergjegjesve merite ngjarja epozitive qekane ndodhur.
2. ndodhur e asaj qe ka bere duke pretenduar qe ideja e tij mund tejete e dobishme ne te ardhmen per arritjen e rezultateve te larta
3. Ve ne dukje se ka mundur te kaperceje me sukses pengesat qe kahasur gjate realizimit te objektivaveBen te mundur te shihet me personat e
Dallueshmeria: tregon sjellje te ndryshme ne situatate ndryshme.
te njejtente njejten11/23/2009
Perceptimi i Njerezve: TeBesh Gjykime Rreth te
Tjereve.Teoria e Atribuimit
Kur individet verejnesjelljen ata perpiqen tepercaktojne nese ajoeshte shkaktuar ngafaktore brenda ose jashteindividit qe ai i ka ne doreose qe jane jashtekontrollit.
ndryshme.
Konsensusi:pergjigja eshte eenjejte sisite tjeratne nje situate te ngjashme
Qendrueshmeria: pergjigjet neOltiana Muharremimenyre gjategjithe kohes. 25
Attribution11/23/2009 Theory Oltiana Muharremi
E X H I B I T 5–2E X H I B I T 5–2
26
Teoria eAtribuimit Interpretimi
Atribuimi i shkaqeve
e lartee jashtme
Dallueshmeria
e ulete brendshme
e lartee jashtme
11/23/2009 Individuale
Oltiana Muharremi
Vezhgimi
Sjellja Konsensus
e ulet 27
Gabime dhe Paragjykime neAtribuimet
Gabimet thelbesore teAtribumit
Tendenca per te nenvleresuarndikimin e faktoreve tejashtem dhe per tembivleresuar ndikimin efaktoreve te brendshem kurkryejme gjykime rreth sjelljesse njerezve te tjere.
ne pergjithesi nefajesojmepersonin, josituaten.
11/23/2009 Oltiana Muharremi 28
Gabime dhe Paragjykime neAtribuimet
Prirja per ti Sherbyer Vetes
Tendenca qe njerezit jaatribuojne suksesin e tyrefaktoreve te brendshem(aftesive dhe perpjekjeve) dhefajin per deshtimin ia vendosinfaktoreve te jashtem (fativeshtiresia e punes).
VEMENDJE: Kur njestudent merr nje note temire ne provim aishpesh thote qe mesovashume. Por kur rezultatis’eshte i mire si mundte interpretohet Prirjaper ti Sherbyer Vetes?
Aludim: Faji i kujt eshtezakonisht kur nje provimeshte “i rende”?
11/23/2009 Oltiana Muharremi 29
Menyra te shpejta te perdorurazakonisht per te gjykuar te tjeret
Perceptimi Selektiv
Njerezit ne menyre selektive interpretojne ate cfareshohin ne baze te interesave, formimit tepergjithshem, eksperiences, qendrimeve tevezhguesit.
Npm ketij procesi njerezit
filtrojne shumicen e stimujve per tu
marre me me te rendesishmit.
11/23/2009 Oltiana Muharremi 30
Faktoret e jashtem teperceptimit
Karakteristika te mjedisit qe bejne qe nje“stimul” te vihet re ose jo:
Permasa
Intensiteti
Kontrasti
Levizja
Perseritja11/23/2009 Oltiana Muharremi K
o
Risia dhe familjariteti
ntesti 31
dhene i njejti stimul ose stimuj te ngjashem
Faktoret e brendshem teperceptimit
Personaliteti
Me permasat dhe tiparet ndikon ne menyren se sipercepton nje individ dhe se si ai percepton tetjeret
Te mesuarit
Ndikon ne zhvillim e modeleve te brendshme teperceptimit sipas te cilave individi pret teperceptoje bazuar ne eksperiencat e kaluara,duke mbajtur parasysh perceptimet qe i ka
11/23/2009 Oltiana Muharremi 32
11/23/2009skualifikuar nje kandidatper te
Menyra te shpejta te perdorurazakonisht per te gjykuar te tjeret
Efekti HaloKrijimi i nje pershtypje te pergjithshmeper nje individ duke u bazuar te njekarakteristike e vetme e favorshme osejo si psh shoqerueshmeria, paraqitja,inteligjenca
Koncepti i Kontrastit
Vlersimi i karakteristikave te nje personi qe preket ngakrahasimi me njerez te tjere te cilet jane intervistuar dhe kanenje pocizion ne renditje me te ulet ose me te larte se ai per tenjejten karakteristike.
Mbivleresimi i informacionit negativIntervistuesit kane prirje qe te reagojne me shume se sa duhetndaj informacionit negativ thua se ata jane duke kerkuar nje arsye
Oltiana Muharremi 33
Menyra te shpejta te perdorurazakonisht per te gjykuar te tjeret
Projektimi
Njerezit kane prirje qete projektojne ndjenjate veta, tiparet epersonalitetit,qendrimet ose motivetmbi te tjeret.
Stereotipi
Te gjykosh dike ne baze tenje perceptimi qe ke pergrupin te cilit ai i perket.
11/23/2009 Oltiana Muharremi 34
Zbatimet Specifike neOrganizata
· Intervistat e Punonjesve– Paragjykimi ne perceptim i vleresuesve
ndikon ne saktesine e gjykimeve teintervistuesve te aplikanteve
· Pritjet mbi performancen– Profecia e permbushjes se vetes (efekti
Pygmalion):
performanca me e ulet ose me e larte epunonjesve reflekton pritjet e paramenduarate liderit rreth kapacitetit te punonjesit.
11/23/2009 Oltiana Muharremi
· Profili Etnik35
Zbatimet Specifike neOrganizata
· Vleresime te Performances– Vleresimet jane shpesh perceptime subjektive
(gjykuese) te vleresuesve mbi performancene punes se nje punonjesi tjeter.
11/23/2009 Oltiana Muharremi 36
Chapter Check-Up: Perception
It’s your little sister’s senior Prom
night, and she notices that everyone
is wearing the same dress she has
on! Which perceptual shortcut may· Escalation of
commitment
· Representative bias
11/23/2009 Oltiana
· Hindsight Bias
be occurring?
· Availability Bias
37
she has ·on!Escalation of
· Hindsight Bias
Chapter Check-Up: Perception
It’s your little sister’s senior Prom night, and she
notices that everyone is wearing the same dress
Which perceptual shortcut may be
occurring? commitment
· Representative bias
· Availability Bias
Discuss with your neighbor what the
answer would be if your sister came home
and said “I just knew that everyone would11/23/2009 Oltiana Muharremi
buy that dress!”38
Oltiana Muharremi
Chapter Check-Up: Perception
If all of these
perceptual shortcuts
happen unconsciously,
how can we keep the
stereotypes we have
from interfering with the
way we work in group
projects? Identify two
11/23/2009 specific things you
could do to help prevent
39