İŞLETMEYE GİRİŞ
1. Üretim Fonksiyonu
2. Pazarlama Fonksiyonu
3. Finans Fonksiyonu
4. Muhasebe Fonksiyonu
5. İnsan Kaynakları Fonksiyonu
6. Halkla İlişkiler Fonksiyonu
7. Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) Fonksiyonu
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 2
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 3
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 4
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 5
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 6
Üretim sistemlerinin birbirinden çok farklı şekillerde sınıflandırıldığı görülmektedir.
1. Kullanılan Üretim Yöntemlerine Göre Sınıflandırma
2. Üretilen Mamul Cinslerine Göre Sınıflandırma
3. Üretim Akışı veya Miktarına Göre Sınıflandırma
4. Kesikli ve Sürekli Üretim
5. Esnek Üretim Sistemleri
6. Bilgisayar Destekli Üretim
7. Çekme ve İtme Sistemleri
8. Hizmet Üretimi
9. Tam Zamanında Üretim (Just in Time)
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 7
1. Kullanılan Üretim Yöntemlerine Göre Sınıflandırma
Bu sınıflandırmada üretimin meydana gelmesinde uygulanan genel yöntemler
dikkate alınır.
• Birincil Üretim: Yeryüzünde kullanılan her türlü malın üretiminde yer alan
malların üretimine denir. Demir, bakır, çinko, petrol, kömür, orman ürünleri gibi.
Bu maddeler her türlü malın hammaddesini oluştururlar.
• Analitik Üretim: Temel hammaddeler ayrıştırılarak bunlardan birçok mamul
üretilmesidir. Örneğin; şeker pancarından şeker, alkol, küspe; hampetrolden
çeşitli petrol ürünleri üretilmesi gibi.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 8
1. Kullanılan Üretim Yöntemlerine Göre Sınıflandırma
• Sentetik Üretim: Tabiatta bulunan değişik maddelerin bir araya getirilerek yeni
ürünler ortaya çıkarılmasıdır. Örneğin; alaşımlı çelik, bronz, kauçuk üretimi gibi.
• Fabrikasyon Üretim: Tabiatta bulunan maddeleri keserek, tornalayarak ve
değişik fiziki ve kimyasal yolla şekillerini değiştirerek yeni mallar üretilmesidir.
• Montaj Üretimi: Çeşitli hammadde, yarı mamul ve mamuller sistemli bir şekilde
bir araya getirilerek yeni mamullerin ortaya çıkarılmasına denir. Örneğin;
otomobil, radyo, televizyon vb.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 9
2. Üretilen Mamul Cinslerine Göre Sınıflandırma
Bazı durumlarda üretilen mamullerin özellikleri, o mamulü üretecek olan tesislerde
uygulanacak üretim sisteminin karakteristiğini önemli ölçüde etkiler.
Bunlarda kullanılacak makineler, uygulanacak üretim yöntemleri ve orada
çalışacak olan personelin kalifikasyon durumu, fabrika binasının şekil ve konumları
üretilecek mamullerin özelliklerine uygun bir şekil alır.
Bunlara demir, çelik, kömür, çimento, takım tezgahları, kimyevi maddeler, elektrik
araç ve gereçleri, elektronik ve tekstil mamulleri üretimini örnek olarak
gösterebiliriz.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 10
3. Üretim Akışı veya Miktarına Göre Sınıflandırma
Üretilecek mamullerin miktarı ile bu mamullerin üretim sırasında fabrika içinde takip
ettikleri yola göre yapılan sınıflandırmadır.
• Sipariş Üretimi: Bu üretim tarzında önceden ne üretileceği belli olmadığından belirli bir
malı devamlı şekilde üretmek mümkün olmayabilir. Bu üretim sisteminde piyasa ihtiyacı
değil, alınan siparişleri gerçekleştirmek için üretim yapılır. Çok değişik malların
siparişleri gelebildiğinden üretilen mal çeşidi de oldukça fazladır. Bu nedenle de her
türlü malı üretebilecek çok amaçlı makineler kullanılır.
Alınan siparişin tamamlanmasından sonra başka bir sipariş henüz gelmemişse üretim
faaliyetleri durur. Eğer yeni bir sipariş gelmişse makineler bu yeni tip malları üretecek
şekilde ayarlanarak, üretime devam edilir. Gemi, buhar kazanları, özel elektronik cihazlar
ve prototip makinelerin yapımı bu gruba girer.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 11
3. Üretim Akışı veya Miktarına Göre Sınıflandırma
• Seri Üretim (Parti Üretimi): Bir malın özel bir siparişi veya piyasadaki talebi
karşılamak amacıyla belirli süre üretilmesidir. Üretilen seri dolduktan sonra bir
başka mal serisinin (A serisi, B serisi, C serisi gibi) üretimine geçilir.
• Sürekli Üretim: Bu üretim sisteminde makine ve tesisler yalnız bir tek çeşit malın
üretimine hazır edilir. Devamlı olarak aynı malın üretimi gerçekleştirilir.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 12
4. Kesikli ve Sürekli Üretim
Sipariş ve parti üretimi kesikli, akış üretimi de sürekli üretim olarak sınıflandırılmaktadır.
a) Kesikli üretim sisteminde üretim miktarı daha az, sürekli üretimde daha fazladır.
b) Kesikli üretimde her cins malı imal edecek çok amaçlı fakat düşük hızda üniversal tip
makinelerin kullanılmasına karşılık, sürekli üretim tek amaçlı, yani yalnız bir tek malın
üretiminde kullanılabilen yüksek üretim hızına sahip makineler kullanılır.
c) Kesikli üretimde makineler iş yerinde yerleştirilirken belli bir sıra tespiti zordur. Ancak
genelde en çok kullanılan makineler birbirine yakın yerleştirilebilir. Sürekli üretimde ise
kullanılan makineler üretim prosesinde yer alan işlemlerin sırasına göre yerleştirilmek
zorundadırlar.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 13
4. Kesikli ve Sürekli Üretim
d) Kesikli üretimdeki makinelerin bir kısmı çalışırken diğer kısmı boş durabilir.
Sürekli üretimde makinelerde boş durma söz konusu değildir. Makinelerin iş
yükü dengesi sağlanmıştır.
e) Kesikli üretimde çalışacak işçiler her türlü malı imal edecek bilgi ve beceride
yüksek kalifikasyona sahiptir. Sürekli üretimde çalışanların çok kalifiye
olmasına gerek yoktur. Sadece belirli bir işlemi gerçekleştirecek bilgi ve beceride
olması yeterlidir.
f) Kesikli üretimde iş yeri içinde taşıma faaliyetleri çok fazladır. Sürekli üretimde
ise mallar sadece önceden belirlenmiş güzergahları takip ederler. Bu nedenle
taşıma faaliyetleri düzenli ve daha azdır.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 14
4. Kesikli ve Sürekli Üretim
g) Kesikli üretimde makinelerin tamir ve bakımı kolaydır. Tamir, bakım faaliyetleri
üretimi aksatmaz. Makinelerin bir kısmı çalışırken boş duranların bakımları
yapılabilir. Ayrıca makineler birbirinden bağımsız çalıştıkları için tamir bakım
işlerinden üretim hizmetleri etkilenmez. Sürekli üretimde makinelerin birisindeki
duraklama bütün makinelerin durmasına sebep olur ve üretim faaliyetlerini
aksatır. Bu nedenle sürekli üretimde kullanılan makinelerin koruyucu bakıma
ihtiyacı vardır.
h) Kesikli üretim sistemi uygulanan iş yerlerinin üretim kapasiteleri düşüktür. Buna
karşılık, sürekli üretim sistemi uygulanan işletmelerin üretim kapasiteleri
yüksektir.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 15
5. Esnek Üretim Sistemleri
Çevresel faktörlerdeki değişimlere tepki vermek ve uyum sağlamak organizasyon
yapısının dinamik olmasına ve üretim sürecinin esnekliğine bağlı olmaktadır.
İşletmedeki esnek yapı arttıkça tüketici istek ve davranışlarına daha hızlı yanıt
verebilmekte, hedef kitle ya da pazar korunup, büyütülebilmektedir.
Esnek üretim sistemleri taşıma, bekleme, yükleme, boşaltma gibi işlemlere zaman
kayıplarını önlediği için, üretkenliğin de büyük oranlarda artmasını sağlamaktadır.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 16
6. Bilgisayar Destekli Üretim (CAM / Computer Aided Manufacturing)
Bir malzemeyi satışa hazır hale gelmiş ürüne çeviren denetimli üretim teknikleri ile
onların ön hazırlık basamaklarının tamamıdır. Amaç, imalat sürecinde tezgahların
bilgisayarla programlanması ve çalıştırılmasıdır.
Bilgisayar destekli üretim; bilgisayar sayısal kontrollü tezgahlara, robotlara,
koordinat ölçüm cihazlarına ve diğer programlanabilir cihazlara imalat plan ve
programları hazırlamak suretiyle kullanıcılara veri işlem desteği verme ve
hammaddenin satışa hazır hale getirilene kadar bilgisayar kontrollü tekniklerden
yararlanılarak işlenmesidir.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 17
7. Çekme ve İtme Sistemleri
Burada üretim planlaması doğrudan pazardan gelen talebi karşılamak üzere
yapılır. Doğrudan pazardan etkilenen bir üretim söz konusudur. Pazardan talep
geldikçe üretim miktarı buna göre düzenlenir ve gerçekleştirilir. Böylece elde
herhangi bir stok kalması söz konusu değildir. Fazla stokları eritme gibi bir sorun ve
endişe olmaz. Buna çekme sistemi (pull system) denir.
Pazardan doğrudan etkilenmeyen ve pazarda bilinmeyen bir talebi karşılamak
üzere yapılan üretim sistemine de itme sistemi (push system) denir.
Burada üretilen mallar stoklanır ve pazarda bilinmeyen bir müşteriye satmak için
beklenir.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 18
8. Hizmet Üretimi
Bu üretim türüne depo edilemeyen üretim de denir. Banka ve sigorta işlemleri,
eğitim ve pazarlama hizmetleri, otel, ulaştırma ve her türlü turistik hizmetler vb.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 19
9. Tam Zamanında Üretim (Just in Time)
JIT, ilk defa Toyota baş mühendisi Taiichi Ohno tarafından geliştirilmiştir. Japonların 2.
Dünya Savaşı sonrasında içinde bulundukları ekonomik şartlarda ortaya çıkmış bir
yöntemdir.
Savaştan sonra, zaten sınırlı olan doğal kaynaklara iş gücü ve sermaye kaynaklarının da
yetersizliği ilave edilince Japonya, iktisadi varlığını devam ettirebilmek için sınırlı
durumdaki kaynakları mümkün olan en düşük maliyetle kullanmayı öğrenmek durumunda
kalmışlardır. Bu felsefenin ortaya çıkışında bu tür bir ihtiyaç yer almaktadır.
1971 Petrol Krizi sonrasında JIT felsefesinin taşıdığı önem diğer Japon işletmeleri
tarafından anlaşılmış ve ülke genelinde uygulama alanı bulmuştur. 1980’lerin başından
itibaren ise Amerika ve Avrupa’da da uygulanmaya başlanmış ve hızla bütün dünyaya
yayılmıştır.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 20
9. Tam Zamanında Üretim (Just in Time)
«Tam zamanında» ifadesi genellikle, yalnız gerekli parçaların, gerekli olduğu
miktarlarda, gerekli görülen kalite seviyesinde, gerekli olduğu zaman ve yerde
üretilmesi olayını ifade eder.
Aynı zamanda israfın önlenmesi yoluyla maliyetlerin azaltılması amacını taşır.
JIT felsefesinin özünde, üretim sürecinin her aşamasında israfın önlenrek
maliyetlerin aşağıya çekilmesi amacı yer alır. Bir işletmede, israfın tamamen
önlenebildiği durumda JIT gerçekleştirilecektir. Yani, JIT’ın gerçekleşebilmesi israfın
engellenme derecesine bağlıdır.
1. ÜRETİM FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 21
9. Tam Zamanında Üretim (Just in Time)
JIT felsefesi, ürünün değerini yükseltmeyen bütün unsurları israf olarak kabul eder.
Bu bağlamda üretim sürecinin her aşamasındaki stoklar ile kalitesizlik en temel
israf unsurları biçiminde değerlendirilir.
Bu bakımdan hedef;
- Sıfır stok
- Sıfır hata
2. PAZARLAMA FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 22
2. PAZARLAMA FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 23
2. PAZARLAMA FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 24
3. FİNANS FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 25
3. FİNANS FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 26
3. FİNANS FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 27
4. MUHASEBE FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 28
4. MUHASEBE FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 29
5. İNSAN KAYNAKLARI FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 30
5. İNSAN KAYNAKLARI FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 31
5. İNSAN KAYNAKLARI FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 32
5. İNSAN KAYNAKLARI FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 33
5. İNSAN KAYNAKLARI FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 34
6. HALKLA İLİŞKİLER FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 35
6. HALKLA İLİŞKİLER FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 36
6. HALKLA İLİŞKİLER FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 37
7. AR-GE FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 38
7. AR-GE FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 39
7. AR-GE FONKSİYONU
Dr. Öğr. Üyesi Gözde MERT 40
TEŞEKKÜRLER